HARDOP DENKEND VOORLEZEN

workshop Trefdag OKO - mei 2019

Karen Burvenich

Wat wil ik met jullie doen?

1 naar aanleiding van…

2 begrijpend luisteren en lezen?

3 zelf hardop denken bij het lezen

4 toepassen op prentenboeken/verhalen

5 samen nadenken over hardop denkend lezen

Bespreek per twee (5’)

1 Begrijpend luisteren en lezen - wat versta ik hieronder? Ten opzichte van technisch lezen?

2 Begrijpend lezen in de kleuterklas… hoe zie ik dat in de praktijk? Is dat moeilijk en/of evident?

BEGRIJPEND LEZEN

• ‘Complex view’ op begrijpend lezen:

decodeervaardigheid, woordenschat, grammaticale kennis, strategische competentie, metacognitieve kennis, tekststructuur, voorkennis en motivatie.

CONCREET: HARDOP DENKEN

Hoe lees/luister ik zelf en hoe denk ik daarbij na?

Welke processen zijn er gaande in je hoofd?

VIJF LEESSTRATEGIEËN MODELLEN

1 Voorkennis gebruiken

2 Voorspellen

3 Visualiseren

4 Vragen stellen

5 Verbanden leggen

Illustratie + hand-out

Hardop denkend voorlezen: OEFENING (20’)

Ga per drie zitten. Kies een van de prentenboeken.

Neem even de tijd om voor te bereiden en vergelijk je notities/ideeën met elkaar. Kies een voorlezer (of lees om de beurt voor).

Probeer de vijf leesstrategieën erop toe te passen terwijl je het verhaal aan mekaar voorleest. Oefen dus met mekaar, stel vragen, doe suggesties.

Nabespreking van de oefening: welke indrukken kan je meegeven aan de groep?

Werken op schoolniveau (Exelmans)

• Duurzaam en consequent werken op schoolniveau – een leesbeleid of een leerlijn begrijpend lezen die de kleuterklas en de lagere school met mekaar verbindt: van de peuters tot en met het zesde leerjaar.

• In groepjes van maximaal 6 kleuters/leerlingen – aan elke zijde drie –samen kijkend in een boek (zodat iedereen de bladspiegel ziet en mee kan kijken/lezen).

• Wekelijks, volgens een vaste structuur.

Werken op schoolniveau (Exelmans)

• Gradatie in bijwijzen (d.w.z. met de vinger aanduiden wat je aan het lezen bent) en verduidelijking van de bladspiegel.

• Pre-teaching kan voorzien worden voor zij die het nodig hebben (woordenschat, klanken, letters).

• Methodiek van hardopdenkend voorlezen: voor, tijdens en na (zie hand-out).

Hersenspinsels

• We stellen veel vragen aan kleuters, maar hoe vaak fungeren we doelbewust als leesmodel? D.w.z. dat wij het denkproces verwoorden en vooral nagaan of ze ‘mee’ zijn en ons begrijpen i.p.v. hen aan het denken te zetten met vage vragen of doelen voor ogen.

Hersenspinsels

• We spreken vaak over een ‘rijke taalomgeving thuis’. Wat verstaan we hieronder? In hoeveel gezinnen krijgen kinderen ’s avonds voor het slapengaan een voorleesmoment? Hier worden leesstrategieën doorgegeven!

Hoe zit het op jouw school?

• Legt jullie school de link tussen leesvaardigheden in de kleuterklas en die in de lagere school? Of ken je een school waar dat gebeurt?

BRONNEN

• Workshop Fons Exelmans, CNO Antwerpen, Studiedag ‘Leer ze liever lezen’, 27 september 2018

• De didactiek van het hardopdenkend voorlezen, Paul Filipiak, JSW (Jeugd in School en Wereld), februari 2006

• Begrijpend lezen, wat is dat?, Amos van Gelderen, SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, oktober 2018

• www.begrijpendluisterenvoorkleuters.nl