HAO-proVUssioneel Jaargang 7 Nummer 2 · 2014. 9. 24. · Een ervaren opleider kwam met een...

Novembermodule

Suriname - LG 5 2008

Huisartsopleiding VUmc OZW-gebouw De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam tel.: 020-4441795 www.hovumc.nl

HAO-proVUssioneel Jaargang 7

Nummer 2

Didactisch bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc september 2007

-

HAO-proVUssioneel HOVUmc – september 2007 1

HAO-proVUssioneel SEPTEMBER 2007

INHOUDSOPGAVE EEN KORT STUKJE ...........................................................................................................................3

AANVULLENDE NOVEMBERMODULE 2007...................................................................................5

IMPRESSIES VAN DE JUNI-DAGEN.................................................................................................7

TERUGBLIK SURINAME 2007 .........................................................................................................16

AANKONDIGING SURINAME 2008 .................................................................................................20

ROEMENIË .......................................................................................................................................23

EVEN VOORSTELLEN: MART MANJOERO ...................................................................................25

UITZWAAIEN ....................................................................................................................................26

PRIKBORD........................................................................................................................................27

INSIDER ............................................................................................................................................28

Illustraties voorpagina, pagina 9, 12 en 15: Rick Dros Foto’s Suriname: Moniek van den Ende Koos Noordeloos Jan Schellekens Hans van Son


Redactie: Sylvia el Gannouti Leni Overmars Angelika Raths Iris Strating

EEN KORT STUKJE

Angelika Raths

Deze keer een kort stukje. Om drie redenen. Op de eerste plaats moet ik keuzes maken ten aanzien van mijn tijd, omdat er zoveel gaande is:

Voor leergang 5

• de voorbereiding van Suriname 2008. Onze indrukwekkende LG 5-primeur in april van dit jaar was

een groot succes. Zie hiervoor de impressies van Carine en Arjen op pagina 16 t/m 19.

Het is sowieso al flink veel werk, maar Wouter en ik proberen nu ook nog de

verbeteringsvoorstellen te honoreren. Dat heeft best wat voeten in de aarde.

• eerste voorbereidingen voor een nieuwe LG 5-cursus in 2008. Een ervaren opleider kwam met een

interessant idee. Onderzoeken of het een haalbare kaart is.

• een spontane ingeving omzetten in een concrete, voor jullie zinvolle en aantrekkelijke onderneming.

Tijdens mijn bezoek aan de even leergierige als hartelijke collega’s van de huisartsopleiding in

Craiova/Roemenië bedacht ik een project van teaching-the-teachers door teachers in de vorm van

teaching-on-the-job. Helder?

Als het allemaal lukt gaan nog deze oktober enkele van onze ervaren opleiders naar Craiova om

hun collega’s daar ter plekke - in de praktijk, met de AIOS erbij - te scholen in didactische

competenties zoals observeren, feedback geven en studentcentered leren. Als het bevalt, komt er

misschien een vervolg voor leergang 5 in 2008.

Voor de beginners

• werken we aan een zorgvuldig volgen ondersteuningstraject. Het mentoraat wordt geheel vrijwillig

en in de toekomst mogelijk beheerd door de HAO-vereniging zelf. Het instituut zal vaker gebruik

maken van de HAO-coaches. Hopelijk kunnen we in de ProVU van april volgend jaar het protocol

voor dit traject publiceren.


Op de paralleldagen

• willen we vanaf dit jaar af en toe korte scholing aanbieden over ontwikkelingen en thema’s, die voor

iedereen nieuw en relevant zijn. Ons leergangensysteem biedt geen mogelijkheden alle opleiders

snel te bereiken. We werken aan een inbedding in de paralleldagen en aan de eerste

programma’s. Om te beginnen over de voortgangsgesprekken en de ALVU (Analyse

Leergesprekken VUmc.- Ja, BELVU was mooi gevonden, Roos, maar de opleiders wilden het

beoordelingsaspect eruit, vandaar houden we ’t neutraler op ‘analyse’).

De tweede reden ontdekte ik na enig innerlijk speurwerk:

Ergens speelt mijn twijfel me parten of de ProVU überhaupt door voldoende HAO’s wordt gelezen.

Staat alle inspanning wel in verhouding tot het resultaat?

Wij stoppen er veel tijd in. Dat doen we graag, omdat we jullie willen informeren over jullie scholing en

ons beleid - een onmisbare voorwaarde om te kunnen doen wat we graag willen: met jullie

samenwerken.

Wat kun je het beste doen met een twijfel? Checken.

Vandaar mijn verzoek: Zouden jullie, als je dit hebt gelezen, even een kort mailtje willen sturen naar Sylvia ([email protected])? ‘ProVU gelezen’ is voldoende. Maar natuurlijk zijn opmerkingen

ook welkom.

De derde reden is het meest profaan:

Terwijl ik dit schrijf heb ik vakantie en wil zo snel mogelijk weer NIKS DOEN!



AANVULLENDE NOVEMBERMODULE 2007

Voor HAO’s die in juni verhinderd waren, bieden wij een aanvullende novembermodule aan. Hiervoor

zijn reeds uitnodigingen verstuurd. Wie er per abuis geen heeft ontvangen, kan dit alsnog aanvragen bij

Sylvia el Gannouti ([email protected] of 020-444 1795).

Titel cursus PROUD TO BE ASSESSED

Doelgroep Alle actieve opleiders, die in juni niet deel hebben genomen aan de didactische scholing, uit alle leergangen, dus niveauheterogene groepssamenstelling

Cursusdagen 6 en 7 november dinsdag/woensdag

Docenten Alma van der Vecht, Wim Willems en Peter Boendermaker (staflid HO Groningen)

Competenties

De opleider:

1.2 past het diagnostisch, therapeutisch en preventief arsenaal van het vakgebied

doelgericht en evidence based toe

2.2 stimuleert en ondersteunt de AIOS bij het formuleren van leerdoelen en het opstellen,

realiseren en evalueren van leer-/werkplannen

2.5 beoordeelt op zo concreet en objectief mogelijke wijze het functioneren van de AIOS

en communiceert hierover met betrokken partijen

4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het

professioneel handelen als opleider

4.2 gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider

Inhoud cursus

Het beheersingsniveau van medisch praktische vaardigheden van AIOS (en opleiders??)

loopt sterk uiteen. Alleen dit gegeven betekent al dat het de nodige aandacht verdient!

In deze tweedaagse gaan we diverse medisch-technische vaardigheden oefenen in

‘toetsstations’, waarbij het beoordelen en feedback geven aan de AIOS bijzondere

aandacht krijgt. Achterliggend idee is dat het trainen en beoordelen van vaardigheden

wordt ‘meegenomen’ naar de opleidingspraktijk. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van

‘scoringslijsten voor de praktijk’.


Thema’s

• vaardigheden als aandachtspunt

• te hanteren normen/criteria: observatie- en scoringslijsten.

• de verschillende rollen van de opleider: trainer/coach en beoordelaar

• het creëren van toetsmomenten in de praktijk

• van toetsing naar feedback naar POP/DART-N

• creëren van - en omgaan met leerspanning

• systematiek en hulpmiddelen in een vaardigheidstoetsstation

Werkwijze

Tijdens de cursus wordt zoveel mogelijk uitgegaan van eigen ervaringen van opleiders

met het trainen/beoordelen van vaardigheden van AIOS.

Voorafgaand aan de leergang wordt aan opleiders gevraagd een tweetal observatielijsten

in de eigen opleidingspraktijk te gebruiken en de hiermee opgedane ervaring mee - en in

te brengen. Aan de hand van toetsstations, eventueel met ‘echte’ AIOS, wordt geoefend

met het beoordelen van vaardigheden en het vervolg daarop, namelijk vanuit de

feedback komen tot leerdoelen en leeractiviteiten.

Verder wordt aandacht besteed aan het in praktijk brengen van het geoefende.

De verschillende observatie- en scoringslijsten zijn in te zien op de website van de

SVUH:

http://www.svuh.nl/

Kies: COB online (read only)

Kies: Tonen OWP

Kies onder de knop Instituut: Bureau TEO van SVUH

Vervolgens: Selecteren

Je kunt daarna het station aanklikken dat je wilt gebruiken.

Wanneer je de full-text wilt hebben, moet je in het scherm dat verschijnt klikken op de

knop Herkomst. Daarna klik je de link aan (onder: internet adres).

IMPRESSIES VAN DE JUNI-DAGEN

Leergang 1

Titel cursus: DE DUIZENDPOOT Vervolg 6 en 7 november dinsdag/woensdag Docenten Marianne Kok, Helle Poulsen en Piet Verkuyl

In Soesterberg kwamen de nieuw gestarte opleiders van de VU huisartsopleiding voor de eerste keer bij

elkaar om in het opleiderschap te worden getraind. De voorbereidingen om de opleiding te starten en

de visitatie waren allang achter de rug en een bezinning op deze verandering van huisartsenpraktijk

naar opleidingspraktijk kon in alle rust eens plaatsvinden. Het Kontakt der Kontinenten is daarvoor een

uitgelezen plaats. Je komt los van de dagelijkse praktijk en de overnachting versterkt het retraite-

gevoel. De AIOS, in mijn geval AMA, kwam met grote verwachtingen naar de praktijk en ook ik was me in mijn

nieuwe functie van opleider bewust van een prettige spanning over het verloop van deze eerste stage. Het is een geweldige ervaring geweest om iemand zo onervaren nog, te begeleiden en haar

boekenwijsheid in de huisartsenpraktijk tot leven te laten komen. De terugkomdagen op de VU zijn prima als terugkoppeling en begeleiding voor praktische zaken en

beoordeling. In Soesterberg is tijd en ruimte voor verdieping. De sfeer was er één van openheid. Er

werd gesproken over de AIOS, de problemen die er altijd toch optreden en voor mij is toch wederom

duidelijk geworden hoe de HAO zelf in staat moet zijn tot introspectie en analyse van situaties. De

opleider moet vooral ook zichzelf toetsen als opleider in zijn praktijk. Inderdaad als duizendpoot, er

moet overzicht zijn, zowel wat betreft organisatie als de inhoud van de interacties tussen AIOS en

patiënten en anderen werkzaam in de praktijk. Het is voor de veiligheid van de patiënten en ook de

AIOS belangrijk, zodat er geen praktijksituaties ontstaan die onoverzichtelijk zijn en leiden tot schade. Het onderdeel - hoe combineer ik opleiding en praktijk - is daarom een belangrijke. Naar mijn mening

worden AIOS soms te snel in praktijksituaties geplaatst, met te weinig begeleiding en feedback. De

AIOS is verantwoordelijk voor zijn eigen opleiding, uiteraard, maar er moet een veilig opleidingskader

worden geboden. Om overzicht te krijgen in interacties, hoe verloopt het nou precies en wat gebeurt er allemaal, is het

aloude rollenspel weer een prachtig instrument gebleken. Het heeft voor mij een belangrijk leerpunt in

de interactie met mijn AIOS opgeleverd. Ook bij de andere opleiders zag ik dat gebeuren, het is

effectiever dan doceren wat betreft de consultvoering, feedback geven en consulten nabespreken.


Het persoonlijk opleidingsprogramma (POP) werd geïntroduceerd, evenals het model DART-N. Ik heb

mijzelf in dit model gedwongen, maar het werd een worsteling om in het geboden kader te blijven. Dit is

voor mij niet goed gelukt. Ik heb dit onderdeel niet zo serieus genomen, toch op het laatst wat ingevuld.

Daar zal ik nog eens naar moeten kijken want het heeft nog geen nuttig effect gehad. Samenvattend een paar intense dagen, met een gedegen en afwisselend programma, waarbij ik

gelukkig mijn hardloopschoenen bij me had. Lia Captein

Leergang 2

Titel cursus LEERGESPREKKEN Vervolg 7 en 8 november woensdag/donderdag Docenten Gerda Visser, Ans Bijlmer, Wim Schuurman en Anouk Bogers

De dag begint een uurtje later dan ik gewend ben. Bij aankomst in Kontakt der Kontinenten lijkt het ook

wat rustiger dan ik gewend ben. Na een kopje koffie worden we welkom geheten door Angelika.

Vervolgens worden we meegenomen naar de onze ‘eigen’ ruimte. Voor leergang twee was dit het

Cenakel. Onze begeleiders Gerda, Ans, Anouk en Wim zullen ons de komende twee dagen begeleiden

in het ontwikkelen van onze vaardigheden voor het voeren van een zinvol leergesprek. Eerst is er

natuurlijk een kort kennismakingrondje waarbij we ook iets ‘positiefs’ moeten melden over wat bij ons

leeft.

Na de middagpauze gaan we aan de slag. We worden verdeeld in groepjes van vier mensen. Na de

gebruikelijke opstartproblemen met de audiovisuele apparatuur laten we om de beurt een videobandje

zien. Hierna volgt een rollenspel tussen twee HAO’s, van wie één nu de rol van AIOS krijgt. De

bedoeling hiervan is de HAO’s te trainen door te vragen naar de bedoeling van de AIOS van het

leergesprek. Dit alles wordt weer geobserveerd door de twee anderen. Na zo’n sessie worden de rollen

gewisseld.

Dan is er een snack buiten op het terras. Dat is wel even lekker, ook om even de aandacht ergens

anders op te richten. En dan hierna theater-sport; we zippen en zappen, beelden spreekwoorden uit en

doen het ei-vogel-mens-spel. Je moet het meemaken om het te snappen. ‘s Avonds het diner waarna

nog we nog napraten onder het genot van een glaasje wijn.


De volgende morgen met frisse moed een nieuwe sessie met bandjes zoals eerder, maar in een andere

groepssamenstelling en met een andere begeleider. Hierna laat iemand het meegenomen bandje van

een consult met een patiënt laat zien. Hier wordt vervolgens weer een rollenspel aan gekoppeld en een

stukje consult wordt in een aangepaste versie opnieuw gespeeld. Dit levert toch weer nieuwe inzichten

in wat er tijdens een consult gebeurt en in de eigen rol daarin.

Na de lunch nog een laatste rollenspel waarbij een onderdeel van het lichamelijk onderzoek door de

HAO wordt geobserveerd. Iedereen doet het natuurlijk op zijn eigen manier. Het gaat nu ook om een

stukje bewustwording ten aanzien van de aanwezigheid van de patiënt. Hierna formuleren we allemaal

een leerdoel volgens de DART-N methode. Alle individuele leerdoelen worden op grote vellen papier

geschreven om vervolgens van commentaar te worden voorzien. In november zullen we uiteraard gaan

kijken wat ermee gedaan is.

En tenslotte nog de evaluatie. De algemene indruk is zeker positief. Er wordt echter wel even

gemopperd wordt over de gebruikelijke audiovisuele problemen. De theatersport is wisselend ervaren.

Ik ben naar huis gegaan met goed gevoel en wil de groep en de begeleiders bedanken voor de goede

cursus en de vertrouwde sfeer die er was.

Gerben van der Heide

Lorenzo


Leergang 3

Titel cursus DOKTERS MET STIJL Vervolg 7 en 8 november woensdag/donderdag Docenten Willem Feijen en Simone van den Hil

Wat is stijl? Volgens de Dikke van Dale: “Het geheel van bij elkaar aansluitende uitdrukkingsvormen,

die kenmerkend zijn voor een bepaald persoon”. Maar ook: “Zweertje aan het ooglid”. Hoewel deze

laatste betekenis op het eerste gezicht dichter bij ons vak lijkt te liggen, gaat het deze dagen over de

eerste betekenis.

Ieder heeft zijn eigen stijl van leren, denken en doen. Tijdens de leergang “dokters met stijl” wordt

gekeken naar verschillende theorieën over deze stijlen en welke stijlen het meest bij jou persoonlijk

passen. Maar zoveel opleiders/AIOS, zoveel stijlen! Wat zijn de overeenkomsten, wat zijn de verschillen

tussen jouw stijl en die van je AIOS? Jij doet liever, je AIOS denkt eerst. Jij ziet uitdagingen, je AIOS

ziet ook nadelen. Jij vindt verschillen niet altijd zo de moeite van het overdenken waard, je AIOS zoekt

compromissen. Dat wordt een boeiend jaar! Halen jullie de eindstreep ongeschonden of wordt dat

lastig?

Gedurende de opleidersdagen wordt op zeer interactieve manier duidelijk wat de verschillende stijlen

inhouden en wat je er mee kunt. En welke stijl je ook hebt, je vindt iets van je gading tijdens deze

dagen. Er is ruimte voor doeners en denkers, dromers en beslissers! Je leert dat sinaasappels heel wat

meer om het lijf kunnen hebben dan je op het eerste gezicht zou denken. Je kunt eindelijk eens

ongegeneerd ergens de leiding over hebben of je hakken in het zand zetten.

Ik heb door deze twee dagen een duidelijker beeld gekregen van mijn eigen stijl(en), wat de sterke

kanten daarvan, maar ook wat de valkuilen zijn! Ik ben een doener, dus ik kan er direct met de AIOS

mee aan de slag! Wel er even rekening mee houden dat zij meer aan de reflecterende kant zit, maar we

komen er nu zeker uit! Kortom het waren een paar stijlvolle en inspirerende dagen, waarin duidelijk

wordt dat zeker huisartsopleiders “dokters met stijl” zijn!

Maarten van Bergeijk


Leergang 4

Titel cursus DOORSTART Vervolg 7 en 8 november woensdag/donderdag Docenten Leni Overmars, Harry Schleypen, Mart Manjoero en Carina Meereboer

Vochtige, behaaglijk warme dagen in juni in Soesterberg: we kunnen buiten koffie drinken en lunchen.

Boven zijn Leni Overmars en Harry Schleypen, deze keer bijgestaan door Carina Meereboer en Mart

Manjoero, er klaar voor. Met de stoelen in een open kring en de tafels langs de wand voelt het voor

sommigen van ons een beetje bloot.

Onze groep bestaat uit een klein clubje ‘echte’ 4e-jaars, maar ook uit instromers van andere jaren,

sommigen heel ervaren. We vertellen elkaar even kort wie we zijn. We worden gevraagd iets te

benoemen waar we ons nu heel tevreden mee voelen. Wat opvalt is dat velen hun leuke AIOS noemen.

Leni heeft geen AIOS, maar is tevreden dat ze afgevallen is en we weten allemaal dat dat heerlijk is.

Best knap, want is het niet ‘not done’ om zoiets op deze plek te vermelden? En dat terwijl wij allemaal

weten hoe zeer dit ertoe doet!

Dan aan het werk: “Waar kom ik vandaan?”, “Waar sta ik?” en “Waar wil ik naar toe?” Op je eigen flap

kort weergeven in tekst maar ook in een vorm, tekening en kleur. Heel erg leuk hoe verschillend en

treffend de meesten van ons met een paar lijnen hun positie en koers kunnen schetsen. We zien

schepen, helikopters, vogels, zelfs een kasteel doemt op in de verte. Anderen gaan worteltrekken of

een soort grafiek tekenen. Wie zegt dat hij niet kan tekenen? We kijken ernaar, vragen soms om

verheldering, je mag nog iets aanvullen en in november kijken we er nog eens naar. Zouden we koers

hebben gehouden?

Ook hebben we gekeken naar een opnieuw aangepast schema als leidraad om een gesprek op de

videoband te bekijken: de BELVU (BEoordeling Leergesprekken VU) - mooi gevonden! Een schema

met vijf hoofdstukjes en daarin weer zo’n zes kleinere onderdelen. Wat is dat nou? Zijn we net aan de

COMBEL aan het wennen, krijgen we alwéér een nieuw schema met zelfs per punt een score goed---

slecht! Voor wie daar niks voor voelt, is er gelukkig ook een grote ruimte voor ‘totale indruk’ van het

gesprek. We zijn redelijk fifty-fifty verdeeld over hoe we een gesprek willen beoordelen en besluiten dat

beide methoden voor ons evenveel gewicht hebben en elkaar aanvullen. We gaan met deze lijst

oefenen tijdens het bekijken van de videobanden die zijn meegebracht, maar deze keer zo dat een

groepje een band bekijkt van een HAO zonder dat deze er zelf bij aanwezig is. Voor elke band wordt

een feedbackgever aangewezen, die zal later persoonlijk, discreet zo je wilt , de feedback geven.

Daarbij moeten we zoeken naar ‘glanzende pareltjes’ in de gesprekken, waar we samen naar gaan

kijken. Een band bekijken in afwezigheid van de hoofdpersoon bleek in de nabespreking door de


meesten van ons niet gewaardeerd; dat gaan we dus in het vervolg niet meer doen. Wel hebben samen

van prachtige pareltjes genoten. Kom, we gaan nu dineren.

Opgefrist door wat slaap, een rustig ochtendritueel, een ochtendwandeling of een skeelertocht gaan we

verder. Ieder van ons neemt een situatie waarbij hij dacht: “Dit is een belangrijk moment, nu komt het

erop aan”. Daarmee gaan we in groepjes uiteen waarbij je door een collega hierover bevraagd wordt

over deze situatie: “Waarom je dat dacht?’ en “Wat was er moeilijk aan de situatie?”

De thema’s groeperen zich rond het opleiderschap, waarin allerlei rollen te zien zijn: docent, opvoeder,

beoordelaar, medemens, leidinggever, rolmodel, collega, coach. Met welke rol heb ik moeite? Hoe doe

ik het als ik in een situatie van rol wil of moet wisselen? Hoe ver mag ik gaan als feedback aan de AIOS

op zijn persoonlijk vlak komt? Hoe ga ik om met eigen emoties en hoeveel laat ik daarvan aan mijn

AIOS zien? Hoe geef ik, als het goed gaat, toch een extra impuls aan het leerproces van mijn AIOS?

We oefenen met een rol die je moeilijk vindt waarbij we overigens goed worden bijgestaan door de

begeleiders. Maar het was WERKEN!

Iedereen is moe, voldaan en geïnspireerd. Veel dank aan onze begeleiders en tot in november!.

Roos van Mansfeld

Lorenzo


Leergang 5

Titel cursus FILOSOFIE Vervolg 6 en 7 november dinsdag/woensdag Docenten Han Jacobs, Dries Boele en Jan de Heer

De eerste helft van de cursus filosofie heb ik als initiator, als begeleider en als medecursist mee mogen

maken. Na een ludieke kennismaking met blote voeten op de tafels staande, wat bij een enkele

deelnemer wel wat voeten in de aarde had, leidde de filosoof Dries Boele zichzelf en het onderwerp in.

De hele cursus draait om het Socratisch gesprek. Een manier om dieper op een willekeurig onderwerp

in te gaan zonder in discussie te raken. Dries voert ons heel boeiend en inspirerend mee in de oude

Griekse filosofie van Epiktetes en Socrates, met een zijsprong naar de moderne filosofie van Levinas.

Een van de belangrijkste gedachten van Socrates is de gedachte dat de bron van kennis in een ieder

aanwezig is, en met behulp van de dialoog als het ware geboren kan worden. In de filosofie van

Epiktetes staat de zorg voor het zelf centraal, bij Levinas de zorg voor de ander. Een bindende noemer

is de zorg, de verantwoordelijkheid.

De wisselwerking tussen de zorg voor het zelf en die voor de ander kan aanleiding geven tot een

innerlijk conflict. Aan de hand van deze noemer wordt door de groep een aantal voorbeelden uit eigen

ervaring ingebracht en één ervan wordt verkozen om te gebruiken in een dilemmatraining. Deze

avondvullende training gaat uit van het bestaan van het innerlijke conflict en werkt toe naar beter begrip

langs de weg van het steeds dieper afwegen van steeds meer argumenten voor en tegen, zonder tot

een oplossing te moeten komen. Gevolg is dat de argumenten van de ander gehoor krijgen en begrip

ontstaat voor de standpunten van de ander, ook al staan die loodrecht op de eigen standpunten.

De tweede dag stond in het teken van de inbreng van Jan de Heer en mijzelf. Jan had een heel fraaie

powerpoint presentatie voorbereid over spiritualiteit, als noodzaak om van het vak en het opleiden te

kunnen blijven genieten. Jammer dat de verduistering onvoldoende was om echt van de mooie plaatjes

te kunnen genieten.

Zelf had ik een inleiding voorbereid over begrijpen door beeldvorming. Dries hielp me een eind op weg

met een uitstapje naar Aristoteles als ondersteuning van mijn verhaal, maar ik merkte dat ik toch mijn

chaotische gedachten onvoldoende goed had geordend om mijn bedoeling, het zich steeds

verantwoordelijk voelen voor een zo omvattend mogelijk begrip van dat waar men mee bezig is,

voldoende helder en niet zo verwarrend als het helaas geworden is, te laten overkomen. Een goed

leerpunt voor mij dus.

De omgeving in het Gooi en de ambiance van het oude klooster maakten het geheel tot een verassend

rustgevende en aangename ervaring.


Vol vertrouwen zie ik uit naar het tweede deel van de cursus dat volledig gewijd zal zijn aan het

Socratisch gesprek aan de hand van een thema (rond professionele verantwoordelijkheid) dat middels

een raadpleging per mail van de deelnemers zal worden vastgesteld.

Han Jacobs

Titel cursus DE PLUIM Vervolg 7 en 8 november woensdag/donderdag Docenten Willemien Avenarius en Jelle de Boer

Het klonk zo lekker ‘licht’. Daar had ik wel zin in, pluimen geven. De cursus ontmoette veel

belangstelling en was over-ingetekend. Veertien huisartsen mochten van start gaan, begeleid door een

gedragswetenschapper en een huisarts die goed in de cursus zaten. Het bleek een licht ouderwets

gezelschap: op één na alleen maar mannelijke huisartsen en leeftijden beginnend met een 5. Van

iedere cursist werd een consult-video getoond of een consult-rollenspel gehouden.

We kennen de normale formule: eerst een paar prijzende opmerkingen en dan het obligate ‘maar ...... ‘

of nog fraaier ‘we wensen je toe’. Dit ‘maar’ moest deze cursus wegblijven. De anderen mochten alleen

positief commentaar op je consult geven. En dat lukte, boven verwachting.

We werden steeds beter in positief reageren en we mochten na ons consult alle pluimen ontvangen. En

dat waren er wat. Je kon door de pluimen het bos niet meer zien!

Eerste conclusie: deze huisartsen kunnen allen fatsoenlijke consulten voeren. Gelukkig maar.

Geleidelijk ontwikkelden zich ook wat diepere gedachten. Bijvoorbeeld dat positief commentaar geven

altijd mogelijk is. En dat het geven van positief commentaar soms makkelijker is dan het ontvangen.

Met dank aan Calvijn.

Maar .... (en nu mag het weer) al dat positieve wordt ook erg braaf en droog. Alleen maar complimenten

is als altijd mooi weer of alleen maar aardige patiënten, je moet er niet aan denken.... Je gaat snakken

naar wat kritiek of een pietsje venijn en de humor die daar bij zit. Vol positivisme ging het na twee

dagen weer huiswaarts, alwaar het verdrongen criticisme weer de ruimte kreeg en de balans weer snel

herstelde. Dit was de eerste helft van een cursus die aangezet heeft om na te denken over de waarde

van complimenten en kritiek en over het geven en ontvangen ervan.

Nico Kuijs


Titel cursus PIMP YOUR TOOLS Vervolg 6 en 7 november dinsdag/woensdag Docenten Angelika Raths en Karin Verschoor

‘Pimp your tools’, waar gaat het over en wat moeten we hier nu weer mee, vraag je je af als je zoiets

leest. Dat kon Angelika Raths ons prima uitleggen: “Deze leergang 5 is een uitvloeisel van de

werkplaats van vorig jaar, we hebben een nieuw instrument ontwikkeld voor peer-toetsing namelijk de

BELVU-score (BEoordeling Leergesprek VUmc)”. De BELVU is een hulpmiddel om de kwaliteit van een

leergesprek te beoordelen aan de hand van 24 items die je min of meer objectief kunt scoren, zoals

bijvoorbeeld: AIOS benoemt eigen wensen, thema’s of doelen, HAO nodigt uit te vertellen, etc.

Als opwarmertje werd een video vertoond van een werkelijk magistraal uitgevoerde tango. “It takes two

to tango” was de metafoor voor het leergesprek: er is steeds sprake van een gedeelde

verantwoordelijkheid, iedereen moet in zijn evenwicht blijven en je moet niet aan de ander gaan

hangen, daar kwam het ongeveer op neer.

Naar aanleiding van de meegebrachte video’s werd geoefend met de nieuwe BELVU-scoringslijst.

De volgende dag deden we ook praktische oefeningen zoals je geblinddoekt laten leiden door je

medecursist om te ervaren hoe het is om te leiden en geleid te worden.

Leiden en geleid worden, invloed uitoefenen en je aanpassen, je afsluiten versus je openstellen, daar

ging het over.

Inderdaad konden we na afloop zeggen: het was zinvol en het was leuk (wat het doel was van deze

leergang). Vervolg in november.

Roeland Groenstege Lorenzo


TERUGBLIK SURINAME 2007 DE SURINAMEROES Carine den Boer

Zelfs de meest nuchtere collega’s spraken in

superlatieven over de Surinamereis. De

Surinameroes, het Surinamegevoel, zweven,

floaten, heimwee. En dat gevoel hield ook nog

eens lang aan, in tegenstelling tot dat je soms n

een vakantie op maandagmiddag je onts

vakantiegevoel al helemaal kwijt bent. Wat

maakte deze reis nou zo bijzonder, waar kwam

dit ‘roes’ gevoel vandaan?

a

pannen

Allereerst door de deelnemers, merendeels opleiders, aangevuld met andere collega’s. Iedereen had er

veel zin in en had de workshops goed voorbereid. Mede door de enthousiaste leiding van Wouter van

Kempen en Alexander Snijdewind zat de stemming er al snel goed in.

Suriname is een prachtig, ongerept tropisch land waar je je snel thuis voelt. Iedereen spreekt

Nederlands, de Surinaamse cultuur is al vertrouwd uit Nederland. Je begrijpt gelijk beter waarom de

Surinamers in Nederland zich niet snel druk maken, het is daar veel te heet voor. “No Spang!” De

Surinaamse collega’s waren ook zeer enthousiast, openhartig en leergierig. Na de workshops werd er

nog lekker gezongen in de zaal en daarna op de pier van het hotel. De collega waar ik mee mocht

kijken in de praktijk leek zich niet bekeken te voelen. Ik mocht ook tijdens het consult vragen stellen aan

haar en aan de patiënten, het was een volkomen gelijkwaardige situatie en dat was bijzonder.

De sfeer in Kabalebo heeft denk ik het meeste indruk gemaakt. Ruim een uur vliegen van de bewoonde

wereld, midden in de jungle, de enige mensen op dat moment aanwezig in een immens gebied, veel


groter dan Nederland. We waren afgesneden van onze mobiele telefoons, radio, televisie, winkels en

andere afleiding. Hierdoor konden we alles wat je normaal bezig houdt ook helemaal los laten. Er was

een team om ons een goede tijd te geven, en dat deden ze perfect.

In kano’s de rivier afdrijven, alleen junglegeluiden om je heen, speurend naar mooie vogels, apen of

kaaimannen, eenheid met de natuur. Slapen onder de sterrenhemel (als je wilde), het gebrul van apen

in de jungle, plonzende kaaimannen in de rivier. Afkoelen onder een prachtige waterval, hevig zwetend

de Misty Mountain beklimmen, onderweg sinasappels eten die opengesneden worden met het grote

kapmes van de gids.

Het was leuk de reacties van iedereen te zien toen aan het einde van de week bleek dat ons verblijf nog

met een dag verlengd zou worden, omdat het vliegtuig een dag vertraagd was. Na flink wat ongeloof,

bellen met het thuisfront en het regelen van waarnemers voor de maandag zette iedereen de knop om

en genoot nog van de extra dag. Lekker naar het zwembad, uit eten en de week werd waardig

afgesloten met swingende salsa in de discotheek. Het was leuk dat de in Nederland werkzame

Surinaamse collega August, zijn vrouw en Concetta Wolff, de Surinaamse huisarts die het meest had

georganiseerd, hierbij ook aanwezig waren.

Het was een onvergetelijke ervaring. Omdat ik zo bijzonder stralend en ontspannen thuis kwam, mag ik

volgend jaar weer mee. Dat laat ik me geen twee keer zeggen!

Dr. Punwasi, bij wie ik een praktijkbezoek heb gebracht, over een echtpaar van in de 70: "Haar man noemt mij 'dokter'. Zij noemt mij 'broer', omdat we elkaar al zo lang kennen." Dan ben je echt huisarts! Halbo Mulder


SURINAME… LEKKER WARM! Arjen de Jager

In wonderlijke roes thuisgekomen. Weken van

slag. Als verliefd. Ik heb me suf gepeinsd over

wat me nou zo geraakt heeft. In die elf dagen

op reis met ruim twintig huisartsopleiders door

dat tropische land waarmee wij Nederlanders

al zo’n 500 jaar verbonden zijn.

Waar begon de betovering? Wellicht al vooraf tijdens de voorbereidende bijeenkomsten. In één van de

gedichten van Blaw-Kepanki, die een paar gedichten voordroeg tijdens de tweede bijeenkomst? Het

‘Trutru lobi’ gonst nog na in mijn hoofd. De echte liefde werd door hem uitgesproken reeds voor deze

gezaaid was. Of waren het op de eerste ochtend de woorden van onze gids, die mij betoverden. Vier

uur lang, bij elke meter Paramaribo, ratelden haar van vaderlandsliefde doordrenkte

wetenswaardigheden over onze hoofden heen. De inhoud drong nauwelijks tot ons door, want ze

voldeden uiteraard in het geheel niet aan de didactische principes van Angelika. De boodschap van

liefde voor dit wulpse, groene, veelkleurige land drongen des te dieper in onze harten door.

Paramaribo pakte ons meteen bij de kladden. De immense palmbomen, de erotische reclame voor het

onversmadelijke Parbo-bier, later het Parbo-bier zelf, het mozaïek van de hagelwitte, pas geverfde

koloniale panden afgewisseld met het grauw van de vele haveloze behuizingen en bouwwerken, de

kathedraal incluis, het gekrioel van de vele Creoolse tinten op de markten en de straten die geregeld

blank staan in deze door broeikasgassen in de war geraakte regentijd, de verschillende

bevolkingsgroepen die alle bruinvariëteiten tussen Nederlands blank en Bosnegerzwart laten zien en

die om het hardst wedijveren wie het beste het ‘No spang!’kunnen uitdragen, dit alles pakte ons meteen

en liet ons voorlopig niet meer los. Maar was dit het waardoor ik nog steeds dat akelige gevoel van

verliefdheid heb?

Natuurlijk na Paramaribo kwam het oerwoud met die overweldigende natuur, die een en al rust

uitademt, kalmte, vredigheid, soms voor even opgeschrikt door het geschreeuw van de felrode ara’s

onder de goedkeurende blik van een toekan die vanaf het topje van een woudreus reflecteert over onze

aanwezigheid. De gerestaureerde plantagewoningen en de resten van de slavernij, waarmee heel

Suriname doordesemd is, maakten ook indruk en gaven ons een onverwacht gevoel van

medeplichtigheid, maar ook een gevoel iets terug te moeten doen. Vele indrukken deden we op en

veranderden onze ziel. Maar door welke speer werd ons hart uiteindelijk doorboord? Langzaam drong


een zeker besef tot mij door. Een onzeker weten. Ik kreeg een sterk vermoeden van wat toch het

belangrijkste van onze reis was geweest: de ontmoetingen met onze collega’s. Het directe contact met

onze kunstbroeders, waarvan velen op dezelfde wijze waren opgeleid als wij, die echter in heel andere

omstandigheden moeten werken, nascholen, maar ook opleiden. Ze hadden een zekere eenvoud, in

ieder geval eenvoudiger dan wij verwende Nederlandse dokters, maar bleken bovenal heel serieus met

hun vak bezig te zijn, getuige hun inbreng in de workshops. Ze lieten zich in het geheel niet

ontmoedigen door de moeilijke omstandigheden waarin ze soms werken. Ze werkten bijvoorbeeld met

een beperkt scala aan antibiotica. Zo is het in Nederland populaire amoxicilline/clavulaanzuur in

Suriname helemaal niet voorradig. De Surinaamse collega’s bleken dit rustig te accepteren en hun weg

te vinden met de beperkingen van het land.

Maar wat mij ook frappeerde was de wijze waarop ze meehielpen aan de voorbereiding van de

workshops. Zo waren Gert Bucher en ik meteen verkocht door de charme en de zorgvuldigheid waarop

kinderarts Nanja Braafheid twee uur lang het gesprek met ons aanging over de door ons aangereikte

Nederlandse huisartsenmaterie, waarin ze zich uitgebreid had verdiept.. De sfeer was meteen bepaald

voor de rest van de week. Het was een sfeer van gastvrijheid, ontspanning, zorgvuldigheid, maar vooral

van warmte. Warmte door de prachtige Surinaamse mensen, warmte door het tropische, warmte tijdens

de genoeglijke workshops, warmte tijdens de receptie voor de jubilerende direkteur tijdens ons

praktijkbezoek, warmte tijdens de avondlijke tennispartijen met wederom Nanja en Gert, warmte tijdens

de Salsa in de extra nacht door het vertraagde vliegtuig, warmte door de onverholen verliefdheid van

Wouter van Kempen op haast zijn Suriname, warmte door het geploeter van onze reisleider Alexander

Snijdewind, warmte door de heerlijke groepsgesprekken met alle collega’s over de intiemste

onderwerpen, warmte en nog eens warmte, teveel om op te noemen. Als bevoorrechte huisartsopleider

kan ik alleen nog uitroepen: “Inderdaad: Suriname ….lekker warm!”



AANKONDIGING SURINAME 2008 Titel cursus

SURINAME – nascholing door huisartsopleiders in den vreemde

Doelgroep

Alle opleiders, die in 2008 LG 1 – 4 hebben afgesloten. (Uitzonderingen voor HAO’s, die volgend jaar onder LG 4 vallen, zijn mogelijk mits men in 2008 wél LG 4 volgt. Desgewenst compensatie LG 5 in 2009.) Dit LG 5-alternatief staat gelijk aan een 4-daagse cursus. In april 2007 hebben 15 HAO’s van de HO VUmc deelgenomen aan een vergelijkbaar Suriname-project. Zie hun impressies in dit nummer.

Data 9 of 10 april (woe/do) t/m 17 april (do) 2008 met een optie tot verlenging t/m zaterdag 19 april. 1e voorbereidende bijeenkomst (alleen voor HAO-deelnemers): 1 november 2007 (do) 15.30 - 18 uur op het instituut. Data voor andere bijeenkomsten in overleg.

Begeleiders

Wouter van Kempen (HAO) en Angelika Raths

Kosten

Ca. € 2595.- (speciaal HAO-tarief)

Minimaal Maximaal

10 30 VUmc-HAO’s hebben de eerste optie voor inschrijving; daarna wordt de groep tot het maximum aangevuld met andere belangstellende Nederlandse huisartsen. Vanuit Suriname zullen naar verwachting ca. 50 huisartsen deelnemen.

Competenties

De opleider 2.2 stimuleert en ondersteunt het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op verschillende manieren. 4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider.

Inhoud Cursus De (HAO-) deelnemers geven en volgen nascholing. Ervaren VUmc-opleiders hebben uitgebreide didactische scholing gevolgd, ruime ervaring met het opleiden en sommigen ook met het geven van nascholing. De opzet van dit project biedt de kans de verworven didactische competenties in te zetten en uit te breiden. Daarvoor worden voor de HAO-deelnemers 3 á 4 extra (geaccrediteerde) bijeenkomsten georganiseerd (een deel vooraf en ééntje achteraf ter evaluatie). Data in overleg.


Thema’s voor de voorbereidende bijeenkomsten zijn: vormen van interactief leren, effectieve vormen van competentiegericht leren, do’s en dont’s voor presentaties. Het aanbod van de workshopthema’s is afhankelijk van de expertise van de deelnemende HAO’s en de wensen van de Surinaamse collega’s. Bekend is nu al dat er behoefte is aan nascholing op het gebied van palliatieve zorg en dat er een dag over moeder-kind gepland gaat worden. Verder valt ook te denken aan arts-patiënt-communicatie, zoals het verhelderen van de hulpvraag en omgaan met agressieve patiënten, geweld in het gezin, praktijkorganisatie en het oefenen van medische vaardigheden. Het idee is interactieve workshops te geven waarbij veel uitwisseling tussen Nederlandse en Surinaamse collega’s mogelijk is en competenties praktisch geoefend kunnen worden. Ook het inrichten van toetsstations voor medische vaardigheden hoort bij de mogelijkheden. Daarnaast zullen diverse Surinaamse specialisten hun bijdrage leveren. Vermoedelijk op het gebied van dermatologie, kindergeneeskunde en psychiatrie. Verder is een dag gereserveerd voor het bezoeken van de praktijk van een Surinaamse collega. Men zal dus ook kennis en ervaring opdoen met de culturele diversiteit ten aanzien van ziektebeleving en gezondheidszorg. U kunt inzicht verkrijgen in verschillen en overeenkomsten betreffende de werkomstandigheden van de uitoefening van het vak. Verder is er tijdens de workshops, in de pauzes en tijdens het praktijkbezoek veel gelegenheid uit te wisselen met collega’s.

Werkwijze

Op 1 november 2007 zal op het instituut een algemene, informatieve bijeenkomst plaatsvinden voor de deelnemende HAO’s. Daarbij zal onder andere geïnventariseerd worden welke thema’s de deelnemers kunnen aanbieden en welke wensen er uit Suriname liggen. Het uiteindelijke programma zal worden samengesteld in goed overleg met de nascholingscommissie van de VMS (Vereniging van Medici in Suriname) en SPAOGS (Stichting postacademisch onderwijs Suriname). Er zullen docentkoppels worden gevormd, die samen een didactisch aantrekkelijke workshop gaan plannen, in Suriname uitvoeren en evalueren. In alle voorbereidende bijeenkomsten zal ook aan didactische thema’s gewerkt worden. Iedere (HAO)deelnemer formuleert voor zichzelf ‘smarte’ doelen op didactisch gebied. Voor de volgende bijeenkomst plannen de koppels hun workshop. Tijdens de bijeenkomst presenteren zij hun opzet aan de andere deelnemers. Mogelijk bieden feedback en suggesties nog aanleiding tot aanpassingen. De nascholing in Suriname zelf zal worden gegeven op vrijdag, zaterdag en zondag. Sommige bijdragen zijn plenair, maar de meesten in kleine groepjes, waarin interactief gewerkt, gediscussieerd en geoefend kan worden. Per workshop zullen 90 minuten of desgewenst een heel dagdeel beschikbaar zijn.

Aanmelding

Op maandag is er voor de Nederlandse deelnemers gelegenheid een dag(deel) mee te lopen in de praktijk van een Surinaamse collega. De verschillen tussen de praktijken zijn groot: van hypermodern tot zeer eenvoudig. Daarnaast is er uiteraard tijd voor ontspanning. Aansluitend aan de conferentie zullen wij vier dagen naar Kabalebo vliegen, een waar paradijs in de jungle (en malariavrij!). Na afloop vindt in Nederland op het instituut een afsluitende bijeenkomst plaats (alleen voor HAO-deelnemers) waar de eigen leerervaringen geëvalueerd zullen worden, het resultaat van de schriftelijke evaluatiegegevens gepresenteerd zullen worden en stil zal worden gestaan bij de eventuele winst van deze onderneming voor het opleiderschap. Inschrijving tot 15 oktober 2007 (in volgorde van binnenkomst) via e-mail bij Sylvia el Gannouti ([email protected]) graag met opgave van alle onderwerpen, die men aan zou kunnen bieden. Na inschrijving ontvangt men nadere informatie. Voor eventuele eerder gewenste informatie over • inhoud en reisorganisatie: Wouter van Kempen, liefst via e-mail:

[email protected] of tel 023- 5472199 • HAO-specifieke en didactische vragen: Angelika Raths

([email protected])


ROEMENIË

ROEMENIË, EEN VERVOLGVERHAAL Wim Willems

In oktober/november 2006 bezochten vijf collega’s van de huisartsopleiding van Craiova (Roemenië) en

de CNSMF (de Roemeense zusterorganisatie van de NHG) de huisartsopleiding van de VU. In vijf

dagen kregen ze een stoomcursus onderwijs geven, want op 1 maart 2007 is in Craiova de eerste

groep 3de-jaars AIOS gestart, die onderwijs krijgt op een modernere manier dan tot dan toe

gebruikelijk:

• onderwijs in groepen AIOS begeleid door een huisarts en een psycholoog

• een opleiding in een praktijk, waar de AIOS ook echt zelf patiënten ziet en behandelt

• een opleiding bij een HAO die zelf ook onderwijs krijgt

• onderwijs in zaken die voor ons heel vanzelfsprekend geworden zijn zoals consultvoering,

medische vaardigheden, reflectie, wetenschappelijke vorming en feedback.

Om dit proces verder te ondersteunen hebben Joop Stam, Berend Terluin, Angelika Raths en ik in mei

een bezoek gebracht aan de huisartsopleiding in Craiova. Joop en ik waren tijdens eerdere bezoeken al

helemaal gegrepen door het enthousiasme en doorzettingsvermogen van onze Roemeense collega’s.

Het was ontzettend leuk te zien dat ook Berend en Angelika heel bevattelijk bleken voor wat we het

‘Roemeense virus’ zijn gaan noemen. De opleiders, de stafleden en het hoofd van het huisartsinstituut,

Viorela, die we ontmoetten, zijn zonder uitzondering gedreven, aardig en gastvrij. Hun slecht betaalde,

drukke banen (minimaal drie!) en daardoor vaak gecompliceerde gezinslevens combineren ze met een

enorme inzet om iets te veranderen aan de moeilijke omstandigheden waaronder huisartsen werken.

Zonder overdrijving kan ik zeggen dat het bezoek een groot succes was. Via een aantal workshops,

waarbij vooral de workshops van Angelika over didactiek en student-centered leren enorm aansloegen,

ontstond er een enorm enthousiasme voor interactieve werkvormen. Joop en ik verzorgden workshops

over medische vaardigheden (schouderklachten) en fouten maken. Voor de meeste AIOS en opleiders

was dit de eerste keer dat zoiets aan de orde kwam. Oefenen van lichamelijk onderzoek op collega’s

was compleet nieuw.


We zijn veel te weten gekomen over de wensen en behoeftes daar. Dit heeft geleid tot een aanbod

vanuit leergang 5, waarbij Angelika in oktober met een groep ervaren Nederlandse opleiders naar

Craiova zal gaan om opleiders daar ter plaatse in hun praktijken op didactisch gebied bij te scholen.

Het bezoek aan Craiova combineerden we met een bezoek aan het congres van de CNSMF in

Boekarest. De opzet van dit vierdaagse congres tart elke beschrijving: van 08.00 tot 20.00 uur lezen

specialisten, vrijwel zonder pauze, tekstdia’s voor aan een volledig ingeslapen zaal. Learning by

sleeping werd dat door het kritische bestuur van de CNSMF genoemd. Gelegenheid tot vragenstellen is

er niet. Geen workshops, geen interactie, alleen plenaire lezingen over ellenlange differentiaal

diagnoses en onpraktische uitweidingen over globalisatie en zeldzame ziektes.

Pas op de laatste ochtend toen de specialisten vertrokken waren en er gesproken werd over zaken die

huisartsen wél aangaan (in dit geval het implementeren van een standaard Diabetes Mellitus) kwam er

een levendige discussie tot stand.

Zonder valse bescheidenheid (maar eigenlijk ook geen enkele prestatie) kunnen we zeggen dat onze

bijdragen aan het congres de levendigste presentaties waren die onze collega’s in lange tijd hebben

meegemaakt. Berend sprak over de 4DKL, Joop over de somatiserende patiënt, ik over de minimale

interventiestrategie. Als uitsmijter gaven Angelika en ik een tangoworkshop op het podium, waarbij de

de tango als metafoor diende voor de arts-patiënt-communicatie. Deze activiteit - niet eens ondersteund

door een PowerPoint - presentatie was een absolute noviteit.

Kortom, een nieuwe stap is gezet in ons project.

Ik hoop dat ons enthousiasme zich verder voortzet in het komende bezoek van HAO’s aan Craiova.


EVEN VOORSTELLEN: MART MANJOERO

HAO WORDT HAB Mart Manjoero

In het jaar 1956 reed ik op mijn fiets in mijn waterrijke geboortedorp in West-Friesland weer eens het

water in.

Kort daarvoor was ik door mijn hoofdonderwijzer – ik bezocht de openbare lagere school in een

overwegend christelijk gereformeerde omgeving – benoemd tot hoofdredacteur van de nieuw te starten,

gestencilde schoolkrant. Het eerste hoofdartikel kreeg de kop mee: “Redacteur te water”. Journalist

worden leek geen gelukkige keuze.

In 1961 dacht ik dat ik leraar lichamelijke opvoeding wilde worden, en dat zou kunnen met een HBS/A

diploma. Mijn moeder en mijn toenmalige rector raadden mij dat af, ik moest maar een HBS/B diploma

gaan halen.

In 1965 dacht ik dat ik Engels ging studeren, maar met een HBS/B diploma was dat onmogelijk.

Tussentijds rook ik aan professioneel voetbal. Op de vraag van mijn toenmalige trainer: “Je wilt toch

prof worden?” trok ik mij schielijk terug: dat was toen geen erkend beroep.

Het werd toch geneeskunde. Mijn vader was huisarts en uiteindelijk leek dat een logische keuze.

Ik studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. De VU kwam niet in aanmerking gelet

op mijn start aan de openbare lagere school.

Officieel huisarts werd ik op 15 november 1975. Ik had geen huisartsopleiding genoten maar begon op

die datum wel als huisarts in een gezondheidscentrum in een nieuwbouwwijk van Alkmaar.

Twintig jaar later, veel kennis, ervaring en attitude rijker, meende ik wel het een ander te kunnen

overdragen. Vanaf die tijd mocht ik mij huisartsen huisartsopleider noemen.

Nu wel aan de VU; kennelijk had ik mij losgemaakt van de openbare lagere school, en de VU leek ook

wat minder christelijk gereformeerd dan in mijn jeugd.

Het opleiden van huisartsen werd in de loop der jaren een bron van vreugde en plezier, bovendien was

er een bijwerking: het gaf buitengewoon veel positieve impulsen aan mijn eigen beroepsmatige

functioneren. Ik ben mijn vak dientengevolge nog veel meer positief gaan waarderen.


In maart 2007 heb ik afscheid genomen als huisarts. Het bereiken van de 60-jarige leeftijd leek mij een

mooie aanleiding.

Intussen was ik via de huisartsopleiding al terechtgekomen in de HaDiDoc, waar men zich volgens mij

op gewetensvolle wijze bezig hield (en houdt) met de kwaliteit van de huisartsopleiders.

Daarnaast ben ik sinds 1 april 2007 huisartsbegeleider van een groep derde jaars AIOS.

Velen van u zullen mij de komende tijd nog ontmoeten in mijn functie als lid van de HaDiDoc. Het is

mijn bedoeling in de komende tijd u - huisartsopleider - te benaderen en uit te nodigen voor een

voortgangsgesprek in uw praktijk.

Het verrichten van deze werkzaamheden en het functioneren als HAB verschaft mij tot op heden veel

genoegen, ik zie het tot nog toe als een tamelijk logisch vervolg op mijn opleiderschap en beschouw het

als een buitengewoon zinvol bestaan na mijn huisartsloopbaan.

En anders dan de negatieve keuze om geen journalist te worden als je een keer in het water rijdt, is dit

een positieve keuze geweest: op relatief oude leeftijd kies ik voor een bestaan op het huisartsinstituut

omdat ik in de opleiding en dit instituut geloof (en ik kan er over mee praten, want die niet opgeleide

huisarts: dat was ik zelf!).

UITZWAAIEN De volgende HAO’s hebben hun opleiderschap bij ons beëindigd. Wij danken hen van harte voor hun inzet! Wim Budde, Amsterdam Sicco Faber, Haarlem Peter Hamstra, Haarlem Reijkje ten Have, Heemstede Fred Ridderbos, Zwolle Maroesjka Stam-Krijt, Heemstede Alma van der Vecht, Hengelo


PRIKBORD

Planning 2008

De meerdaagse cursussen zijn volgend jaar op

10 – 12 juni 2008 en

4 – 6 november 2008

Welke van de drie dagen het worden (di/woe of woe/do), verschilt per cursus

Werving HAO’s

Vergeten jullie niet in je omgeving te kijken naar geschikte collega’s voor het opleiderschap?? Denk ook aan goede ex-AIOS met wie jullie nog contact hebben. Wij zijn nog steeds op zoek!

De volgende (vrijblijvende, geaccrediteerde en kosteloze) oriëntatiecursussen zijn op

10/11 september 2007 en 17/18 maart 2008 van 16.00 tot 16.00 uur in Kontakt der Kontinenten in Soesterberg

Aanmelden bij Alie Jansma ([email protected] of 020 - 444 82 38) Omdat de nood zo groot is, zijn wij trouwens op zoek naar een dynamische coördinator HAO-werving (voor ca. een dag per week). Liefst zien wij een HAO in deze functie. Iets voor jou? Neem dan contact op met Piet Schoonheim ([email protected]).

Ter afsluiting van het kalenderjaar nodigen wij alle huisartsopleiders en docenten VUmc van harte uit voor een gezamenlijke

themabijeenkomst op 17 december, 13.00 – 17.00 in het OZW-gebouw

Effectieve consultvoering

Prof. Dr. Jozien Bensing hoogleraar gezondheidspsychologie, Nivel-directeur en winnares Spinozapremie

(zie ook MEDISCH CONTACT, dec. 2006, p. 1924-1927)

We sluiten de middag af met een hapje en een drankje.


mailto:[email protected]

INSIDER

MEET THE CULTURES Wouter van Kempen

Hoe goed kennen wij eigenlijk onze patiënten? Akkoord, sommige patiënten zien wij heel erg vaak,

misschien wel iedere week. We luisteren naar hun klachten, we stellen vragen en soms krijgen we

daardoor echt een goed beeld van de achtergronden. Tóch komt het veel vaker voor dat onze

contacten zich beperken tot het 'medische' verhaal. Ik ben altijd weer verrast hoe leuk het is, ook voor

ons zelf, als we de tijd nemen om eens wat dieper op die achtergronden van een patiënt in te gaan. Een

goede kans hiervoor is tijdens een huisbezoek of wanneer je iemand in het ziekenhuis bezoekt of zelfs

aan iemands sterfbed! Ik was laatst betrokken bij een euthanasie van een patiënt die ik al meer dan 25

jaar kende. Bij de vele huisbezoeken ontstond er steeds meer een vertrouwelijkheid, die we daarvoor

nooit echt hadden. Zo kwam ik allerlei details te weten die mij een heel ander gevoel gaven bij deze

man. Ik kon me zelfs verheugen op het volgende bezoek, al was de aanleiding droevig.

De laatste jaren komt het steeds vaker voor dat wij een AIOS hebben met een buitenlandse

achtergrond. Ik had al eens iemand afkomstig uit Vietnam, maar ook uit Italië, Indonesië en nu dan

Afghanistan. Door de vaak intensieve gesprekken met hen, raakte ik steeds meer geïnteresseerd in de

achtergronden van mijn 'buitenlandse' patiënten. Velen komen uiteraard voor hun lichamelijke

ongemakken of ziektes. Maar het is natuurlijk duidelijk dat veel van deze mensen een moeizame

geschiedenis hebben. Het is nooit makkelijk om je eigen land te verlaten en een nieuw bestaan op te

bouwen in een vreemd land. Dat geldt het meest voor de vluchtelingen die als asielzoeker naar

Nederland kwamen. In de spreekkamer hoor ik wel eens wat over de vaak nare ervaringen die men had

in het land van herkomst, over de familie die achtergebleven is, over heimwee.. Toch is er vaak erg

weinig tijd voor om diep op dit soort zaken in te gaan. Velen zijn al lang in Nederland. De één heeft zich

goed kunnen aanpassen, spreekt de Nederlandse taal goed en is tamelijk gelukkig in Nederland. Maar

de ander kan nog steeds zijn draai niet vinden en heeft moeite met de taal en de gebruiken hier.

Ikzelf ervaar het als een verrijking dat ik zoveel mensen ontmoet met zoveel verschillende

achtergronden. Het maakt me ook nieuwsgierig. Ik zou veel meer willen weten en willen horen. We

leven allemaal dicht bij elkaar in ons kleine landje, maar veel onderling contact is er niet.

Enige tijd geleden was ik bij een concert in het Patronaat, hier in Haarlem. Mijn zoon had wilde mij

verrassen en had 2 kaartjes gekocht. Een verrassing wás het! Ik zag een fantastisch optreden van een


zanger uit Mali, een zangeres uit Ivoorkust en een zanger uit Zuid Afrika, begeleid door een geweldige

band met Afrikaanse musici. In de zaal heel veel Nederlanders van Afrikaanse herkomst zo te zien. Ik

werd hier echt gelukkig van en besloot toen dat ik hier méér mee wilde doen. We kunnen heel veel van

elkaar leren. En we kunnen veel plezier met elkaar hebben. We moeten het alleen een kans geven.

Zo is het plan geboren om iedere maand een diner te organiseren in ons Gezondheidscentrum met

mensen afkomstig uit één land. Zojuist hebben we de eerste meeting gehad. Vijf mensen uit Ethiopië en

vijf 'autochtone' Nederlanders. Eén van de vrouwen uit Ethiopië had heerlijk traditioneel voor ons

gekookt. Er was zelfs wijn uit Ethiopië, er was muziek uit Ethiopië en er waren films. Het was een echte

uitwisseling. We zijn heel veel te weten gekomen over het leven in Ethiopië, over de oorlogen, de

hongersnoden, maar ook over de veerkracht van de mensen. Inmiddels maakt de economie daar een

enorme groei door. Het is tegenwoordig niet meer zo dat de Ethiopiërs in het 'rijke westen' het altijd

beter heben dan in het land zelf. Zeker drie mensen aan tafel dachten er serieus over om terug te gaan

naar hun land. Vaak zijn de kleine kinderen een reden om nog hier te blijven. Zij zijn meestal in

Nederland geboren en hebben Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes. We hebben het gehad over het

geloof, ook óns geloof, over relaties, over echtscheiding, over pijnbeleving. Iedereen heeft het ervaren

als een unieke avond, een echte verrijking!

Volgende maand zitten we aan tafel met mensen uit Afghanistan en mijn AIOS kookt mee!


HAO-proVUssioneel Jaargang 7 Nummer 2 · 2014. 9. 24. · Een ervaren opleider kwam met een...

Documents

Transcript of HAO-proVUssioneel Jaargang 7 Nummer 2 · 2014. 9. 24. · Een ervaren opleider kwam met een...