Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 1 van 8 

HandleidingvoorhetmakenvaneenCAT WatiseenCAT?Een CAT (Critically Appraised Topic) is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal studies over een onderwerp uit de dagelijkse praktijk. Andere benamingen zijn: Best Evidence Topic (BET), of Critically Appraised Literature (CAL).  Het doel van een CAT is evidence uit de literatuur in de dagelijkse huisartsenpraktijk te integreren. Het is een brug tussen de onderzoeksresultaten en de dagelijkse praktijk.  Watzijndevoor‐ennadelenvaneenCAT? Voordelen van het maken en gebruiken van een CAT zijn: de compactheid, koppeling mogelijk aan 

patiënten status, bevordert communicatie bij overdracht, middel voor nascholing, doorzoekbaarheid van CAT's in een database (Huisarts & Wetenschap). 

Nadelen van een CAT zijn: het zijn geen systematic reviews (beperkte zoekactie, geen pooling van resultaten), niet altijd generaliseerbaar (te beperkt), snel verouderd, niet altijd gecontroleerd op juistheid. 

 WaaruitbestaateenCAT?Een CAT is de beschrijving van het resultaat van drie stappen ingebed in een patiëntencasus met een vraagstelling. De drie stappen zijn. 

Het vertalen van de vraag in een goed gestructureerde vraag van het PICO formaat (P = Patient of Population, I = Intervention, C = Comparison, O = Outcome). De PICO wordt gebruikt in het formuleren van de zoekstrategie. 

Het verrichten van een zoekactie naar relevante literatuur op basis van MeSH (Medical Subject Headings (zie bijlage pag. 5) en eventueel vrije zoektermen. Indien zoeken met MeSH niet mogelijk is kan gezocht worden op basis van alleen vrije zoektermen.  

Het kritisch evalueren van de gevonden relevante studies.  Wat betreft de literatuur moet de CAT (ten minste) voldoen aan één van de volgende criteria: 

Eén systematic review plus ten minste één oorspronkelijk wetenschappelijk artikel (niet‐review)  o Kies als oorspronkelijk artikel het meest relevante of het meest recente, dat zo hoog mogelijk in 

de ‘pyramid of evidence’ staat.  o Het oorspronkelijke artikel mag niet in het gebruikte review zijn is opgenomen. o Een richtlijn, commentaar of referaat is geen oorspronkelijk artikel en kan dus niet worden 

gebruikt. 

Ten minste 3 oorspronkelijke artikelen: o Kies hiervoor recente oorspronkelijke wetenschappelijke artikelen (geen reviews) die zo hoog 

mogelijk in de ‘pyramid of evidence’ staan. Als aan één van de twee bovengenoemde voorwaarden niet kan worden voldaan, schrijf dan geen CAT over de gekozen vraag maar kies een andere vraag (met bijbehorende PICO) en schrijf daarover een CAT. Het moet duidelijk zijn hoe de uit de zoekactie gevonden artikelen zijn geselecteerd en op welk criterium (noemen van relevantie alleen is niet genoeg: waarom wel of niet relevant?).   

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 2 van 8 

Hetzoekenvanliteratuur Start met het zoeken naar systematic reviews in de Cochrane Library via 

http://www.rug.nl/bibliotheek > kopje Zoeken ‐ Elektronische bestanden > Cochrane Library, klik op www. Zoek in de Cochrane Library via Advanced Search. 

Zoek in PubMed naar de overige (systematic) reviews en oorspronkelijk onderzoek (RCT's, cohort‐ en patiënt‐controle onderzoek). Bereikbaar o.a. via http://www.rug.nl/bibliotheek > kopje Zoeken ‐ Elektronische bestanden > PubMed.  Zoek bij voorkeur eerst naar publicaties met behulp van de MeSH‐database. Voeg daar eventueel een zoekactie met behulp van vrije zoektermen aan toe. Perk eventueel het aantal artikelen in via "Show additional filters". Kies als filter bijvoorbeeld "Systematic Reviews" of "Randomized Controlled Trial". Zie pag. 5 en verder voor een voorbeeld van een zoekactie in PubMed. Bij onvoldoende resultaat kan verder worden gezocht in een andere database, bijvoorbeeld Embase of PsychINFO. Of zoek verder met de referentielijst van een ander preferent artikel. 

 Hoeisdevaliditeittebepalen;dekritischebeoordelingvandemethodologie(criticalappraisal)? Oorspronkelijk wetenschappelijk onderzoek in de geneeskunde kent een aantal vormen van 

onderzoeksopzet. Checklists gericht op die vormen van onderzoek (zoals RCT, cohort en patiënt‐controle) zijn een geschikt middel om te gebruiken bij een kritische beoordeling. Het handboek kritisch lezen van het NHG bevat dit soort checklists. Ook op www.cochrane.nl  (onder Downloads) zijn formulieren te vinden die kunnen helpen bij het kritisch beoordelen van publicaties. 

Het kritisch beoordelen van systematic reviews en meta‐analyses vergt een andere aanpak. De kwaliteit hiervan is afhankelijk van de keuzes van de schrijvers ervan ten aanzien van bijvoorbeeld het selectieproces van artikelen en van de kwaliteit van de ingesloten onderzoeken. De checklist systematische review/meta‐analyse uit het Handboek kritisch lezen van het NHG vermeldt de zaken die voor een kritische beoordeling van systematische reviews van RCT's van belang zijn. Op  www.cochrane.nl  (onder Downloads) zijn dit soort lijsten te vinden voor reviews gebaseerd op ander onderzoek.

 BeoordelingCAT's worden beoordeeld door iemand van de CAT‐commissie en/of het jurylid van de CAT‐presentatie. De CAT‐commissie wordt gevormd door stafleden van de Huisartsopleiding met wetenschappelijke kennis en ervaring.  CAT's die de beoordeling excellent krijgen, worden verzameld en op Nestor geplaatst in Huisartsopleiding Algemeen. Deze CAT's worden voorgelegd aan de redactie van H&W. De redactie selecteert hieruit de CAT's die kunnen herschreven voor mogelijke plaatsing in H&W. Daarnaast worden jaarlijks in februari twee excellente  CAT's geselecteerd door de CAT‐commissie om mee te dingen naar de Jan van Es prijs. Deze prijs wordt elk jaar uitgereikt tijdens de NHG wetenschapsdag. In beide gevallen dienen de CAT's nog te worden herschreven naar het daar vereiste  format.

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 3 van 8 

 

OnderdelenvaneenCAT (gebruik bij voorkeur deze indeling)  

1. Naam aios, e‐mail, opleidingsjaar, naam groeps‐ of modulebegeleider, ICPC‐code van onderwerp CAT  

2. Titel Geef onderwerp duidelijk weer, gevolgd door vrije titel. 

   3. Inleiding / patiëntencasus Geef aanleiding of casus en de huisartsgeneeskundige relevantie. Noem indien van toepassing de NHG‐standaard (als uitgangspunt). De inleiding eindigt met de vraagstelling. 

 4. Vraagstelling / PICO Geef de voor de literatuursearch geoperationaliseerde vraagstelling en maak op basis hiervan een PICO. De PICO wordt vertaald in een zoekstrategie. 

 5. Methode literatuuronderzoek Vermeld gebruikte databases (ook indien dit geen resultaten heeft opgeleverd), zoektermen en de velden waarin is gezocht; bijvoorbeeld "Title, Abstract, Keywords" in de Cochrane of "MeSH"  in PubMed.  

 6. Resultaten literatuuronderzoek Vermeld het aantal gevonden hits van de uiteindelijke zoekactie. Motiveer kort de keuze van de artikelen. Geef van de uiteindelijk  geselecteerde artikelen de naam van de eerste auteur en het jaar van publicatie.   De zoekstrategie moet reproduceerbaar zijn voor de lezer! Genoteerd moet worden welke woorden zijn ingetypt in bv PubMed (zoals die in de History onder Advanced staan vermeld). Vermijd het kopiëren van hoe de zoekmachine achter de schermen heeft gezocht (want dat is niet ingetypt). Vermeld ook de datum van de zoekactie!   7. Kritische beoordeling methodologie gebruikte artikelen Geef een beoordeling van patiëntselectie/selectie van artikelen, studiedesign, setting (1e, 2e of 3e lijn), statistische methodes. 

 8. Kritische weergave resultaten gebruikte artikelen Geef de aan de vraagstelling gerelateerde resultaten uit de gebruikte artikelen bondig weer met bijbehorende statistische significantie, voeg eventueel een zelfgemaakte samenvattende tabel toe (gebruik hier uitsluitend kwantitatieve data ter ondersteuning) en geef een beoordeling van de wijze waarop de resultaten in de artikelen gepresenteerd worden. 

 9. Conclusies Geef aan in hoeverre de vraagstelling beantwoord is, en wat de klinische relevantie en toepasbaarheid in de huisartspraktijk is, geef een concrete “take home message”. 

 10. Referenties Geef de uiteindelijk geselecteerde artikelen hier als referentie weer. Gebruik Vancouverstijl voor de weergave van de literatuur. Zie hiervoor de volgende website:         http://www.nlm.nih.gov/citingmedicine/  Voorbeeldreferenties:   http://www.nlm.nih.gov/bsd/uniform_requirements.html    

NB1:   een CAT bevat maximaal 1000 woorden (exclusief referenties en tabel). NB2:  gebruik maximaal één tabel, waarin de geselecteerde artikelen worden vergeleken (vooral als er drie   oorspronkelijke artikelen zijn gebruikt). Andere teksten in tabellen tellen mee bij het tellen van woorden. In de   tekst van de CAT moet wel alle relevante informatie zijn vermeld. Dat wil zeggen dat de CAT ook zonder de tabel   te raadplegen te lezen moet zijn.  

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 4 van 8 

Degangvanzaken1. Iedere aios maakt een PICO volgens het format hieronder. De PICO's worden in de groep besproken en zo 

nodig bijgesteld. De aios stuurt de PICO op naar het secretariaat van jaar 1. Dit moet gebeuren binnen één maand na het programma introductie CAT. De PICO mag de  voorgaande twee jaar niet zijn gepresenteerd! Zie de verboden lijst op  Nestor >> Huisartsopleiding Algemeen >> CAT's jaar 1,2 en 3. 

2. Wat gebeurt er met de ingestuurde PICO's:  

De PICO's worden verzameld door het secretariaat en groepsgewijs uiterlijk op aangegeven datum doorgestuurd naar de CAT commissie. 

Beoordeling van de kwaliteit van en zo nodig feedback op de PICO door een staflid.  

Controle op duplicaat PICO’s van aios uit verschillende groepen. Schrijf dus nog geen CAT voordat de PICO akkoord is!  

De PICO’s zullen, voorzien van feedback, op Nestor worden geplaatst (per groep). 

Op basis van ontvangen feedback dienen bijstellingen en eventuele nieuwe PICO's in de groep te worden besproken en zo nodig aangepast. 

Inhoudelijke vragen n.a.v. de beoordeling van de PICO bespreekt de aios in eerste instantie in de eigen groep. Als dat geen oplossing biedt, kan de wetenschappelijke worden geraadpleegd. 

3. Met behulp van de gegeven instructie op de terugkomdag, de instructie op de website en discussie in de groep wordt, met als uitgangspunt de PICO,  de CAT geschreven. Elke aios dient individueel een CAT te maken. 

4. De aios mailt de CAT in word‐formaat naar het secretariaat van jaar 1.  Drie maanden voor de presentatie.  Hierna geldt de volgende procedure 

CAT's bestaande uit meer dan 1000 woorden worden onbeoordeeld geretourneerd. 

CAT‐commissieleden/juryleden beoordelen de CAT's binnen 3 weken. Dit is een voorlopige beoordeling. Indien deze voldoende is, kan de CAT worden gepresenteerd. 

Onvoldoende CAT's moeten door aios binnen 2 weken worden gerepareerd 

Binnen 1 week moet de herbeoordeling plaatsvinden 5. De presentatie iseenverplichtonderwijsonderdeel.Debeoordelingvindtplaatszowelopdeinhoud

vandeCAT,alsopdeinhoudvandepresentatie.  Voor elke presentatie is 20 minuten gereserveerd. Tien minuten voor de presentatie zelf en 10 minuten 

tijd voor vragen/discussie (zie Richtlijnen presentatie CAT). 

Een lid van de CAT commissie en/of een jurylid beoordeelt de presentatie van de CAT. 

Het eindoordeel is gebaseerd op het voorlopige oordeel en de beoordeling van de presentatie. Deze wordt binnen een week gemaild aan de aios. 

6. Het secretariaat van jaar 1 verwerkt het resultaat in HAGsys en doet een exemplaar van het beoordelingsformulier en de CAT in het dossier van de aios. 

7. Te laat inleveren van de CAT, of de CAT niet kunnen presenteren (meld dit wel op tijd bij het secretariaat van jaar 1) heeft als consequentie dat de CAT niet in het huidige opleidingsjaar kan worden afgerond. De aios doet dan mee met het volgende cohort en houdt de CAT‐presentatie een half jaar later.  De opleiding wordt derhalve onder voorwaarden voortgezet. 

 VoorbeeldPICO

            

Vul naar onderstaand voorbeeld de eigen PICO in  en verstuur digitaal naar het secretariaat van jaar 1. De titel is vrij, de PICO vraag moet nauwkeurig. ICPC‐code is verplicht. 

Naam aios  ……. 

Titel  Glucosamine, het middel bij coxartrose? 

ICPC‐code  L89 

PICO vraag  Verbetert behandeling met glucosamine pijnklachten bij patiënten met coxartrose in vergelijking met een placebo?  

PICO  Patient  Intervention  Comparison  Outcome 

  patiënten met coxartrose 

behandeling met glucosamine 

behandeling met placebo 

pijnscore 

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 5 van 8 

  

BIJLAGE      Zoeken in PubMed  

 Beginpagina PubMed. Klik op de uitklaplijs (blauwe v) achter PubMed en kies dan MeSH.                    Typ de zoekterm in het zoekveld en klik op search                     

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 6 van 8 

  Met deze MeSH‐term worden drie resultaten gevonden. Vink de goede aan en klik op “Add to Search Builder” (pijl 1). De term wordt dan in 

de Pubmed Search Builder geplaatst.  Klik voor de search tree van een van de resultaten op de term zelf, bijvoorbeeld op het blauw geaccentueerde Heart Failure (resultaat wordt niet getoond in plaatje).  Klik tenslotte op Search Pubmed (pijl 2). De eerste zoekactie wordt dan uitgevoerd.      Deze zoekactie levert dus 83560 artikelen op. Op dezelfde manier wordt nu de tweede zoekactie gehouden. Klik weer op  v achter PubMed en kies voor MeSH en type de volgende zoekterm (exercise) in het zoekveld en klik op Search (kies dan voor exercise therapy).  Doe hetzelfde voor de derde zoekterm (Quality of life). Klik hierna op “Advanced” (pijl).        

2

1

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 7 van 8 

  

Onder History (pijl 1) staan de drie uigevoerde zoekacties onder elkaar staan. Elk voorzien van een nummer (hier #3, #5 en #7). In de Builder 

(pijl 2) kunnen nu de afzonderlijke zoekacties worden gecombineerd met AND en OR en eventueel NOT. Klik op de v achter AND om dat te veranderen in OR of NOT.  Combineer de zoektermen door in de History achtereenvolgens op de drie linkjes Add te klikken in de kolom Add to builder (pijl 3). Standaard wordt gecombineerd met AND. Het resultaat wordt getoond in de regel “PubMed Advanced Search Builder” (pijl 4).  Klik tenslotte op de Search‐knop (pijl 5). Op deze wijze kunnen allerlei combinaties van zoekacties makkelijk en snel worden gemaakt. Dat is, zeker bij meer ingewikkelde zoekacties, een groot voordeel.       Er zijn 164 

artikelen 

gevonden met 

deze zoek‐actie. 

In de kolom 

"Show 

additional 

filters" (pijl) 

staan filters 

waarmee de 

zoekactie kan 

worden 

gelimiteerd. 

        

3

2

1

4

5

Versiedatum: 20‐07‐2015Pagina 8 van 8 

     

                     

  De zoekactie kan op vele manieren worden ingeperkt met filters. Enkele ruwe filters staan rechts (pijl 1). Meer mogelijkheden bieden de additional filters rechts (pijl 2). Daar wordt een filter aangeklikt. Deze wordt dan vet en er komt een vinkje voor te staan. De selectie wordt meteen uitgevoerd. Te zien aan het aantal results. Daarna kan de volgende filter worden aangeklikt, enzovoort. Hier is gekozen voor twee filters: 

• systematic reviews 

• artikelen niet ouder dan 10 jaar 

Het resultaat: 12 artikelen (systematische reviews, niet ouder dan tien jaar).  

12