Haaltert, waar ilc het licht zag

Als de dagster, die aan de hemel wacht houdt, Blinkt hij. draaiend boven der bomen kruinen, s Kerlçjes windhaan. ginds in het stille dorpje, waar i/c het licht zag.

Tussen loof en groen, als der vooglen nes te, Staat het needrig huis met zijn veldlijJc strodak, Waar ik kind was eens, en er smaakte een schuldloos vreugdegenoegen.

l-llles tuigt van lust er - van reine liefde, Die de landman vindt, onbewust der steden Drukte en ijdle praal; want de pracht noch grootheid hoeft. men op 't dorpje.

'Ic Vind de boomgaard weer, nog beplant als voortijds. Waar de lente elk jaar in April de takken Mild met bloemen kleurt, tot de helfst ze in weelge

vruchten gerijpt heeft.

'Ic Hoor nog steeds daal' achter het huis de beek zich Murmlend heenspoen tussen de blanke abelen; Boerenjonkheid heft. er een vrolijk lied aan:

klanken van liefde!

Immer dorpje, heb ik u lief - wantjaarlijles Groet ilc u eenmaal ' t lieflijk haantje, boomgaard, Beek en veld, die 't vaderlijk huisje omgeven,

waar ik het licht zag.

Victorien Van de Weghe °Haaltert 1834 - t Laken 1900

2

'Mijne groeten uit Haeltert'

Pagina 4-7 - Ons dorp lrreeg de voorbije halve eeuw een heel ander uit­zicht. Wij hoeveIl maar de prentkaarten te beldjken. Snuif de sfeer op van de 50-tiger jaren met enkele dorpsbeelden. Deze reeks (een eerste verscheen omstreeks 1910) uitgebracht door drukkerij Alfons Redant (Hoogstraat) tonen beelden na 1945.

Pagina 8-20 - De 'inhaling' van een paar burgemeesters en opnamen die in verband staan met politieke gebeurtenissen komen ook aan bod.

Pagina 21-34 - Niemand zal het ontkennen, in moeilijke perioden wordt de weg naar de kerk korter! Waar is de tijd dat 500 à 1000 personen deelnamen aan een lrruisviering, aan het feest van het H.Hart, aan de slotviering van een missie? Enkele mooie beelden getuigen van een intens christelijke levensbeschouwing. Aandacht werd besteed aan de (vroegere) talrijke kapelle1jes, niet weg te denken uit onze landelijke gemeente.

Pagina 35-45 - Het einde van de ellendige oorlogsjaren werd uitblmdig gevierd. De bevolking kwam terug op straat. Getuige hiervan een feest­je gebouwd op het Bruulplein, door de Schotse soldaten gehuisvest in onze gemeente.

Pagina 46-60 - Rond het onderwijs was er ook heel wat te doen. Denk aan de hen-ie omtrent de oprichting van een Rijkslagere school. Enkele Idasfoto's tonen ons ldeuters en leerlingen, de ouders en grootouders van vandaag.

Pagina 61-115 - In een gemeente waar het goed is te leven, is er een bloeie11.d vere1ligingsleven. Het mag gezegd, Haaltert kon prat gaan op een schare actieve socio-culturele- en sportverenigingen, getuige hiervan een rijke schat aan beeldmateriaal.

Pagina 116-132 - Enkele mooie familieopnamen sluiten de reeks. Wonen, geboorte, huwelijk, arbeid, vreugde en rouw ... mijlpalen in een mensenleven, of het leven van de Haaltenaar in de laatste decennia van het jaar 2000.

Graag vestigen wij de aandacht van de lezer er op dat alle namen onder de foto 's, van links naar rechts dienen gelezen.

3

Dorpsbeelden

De ontl11.ant.elde molen met. molenhuis in 1946.

4

Er was eens ... de TOP IOLEN

Tot 4 april 1998 prijkte op het. hoogst.e pUllt nUl Haaltert., de romp van een vroegere winwnolen. De molen werd gebouwd omstreeks 1770 toen Martinus Matthijs met "oct.roy van Sijne Majesteit geerigecrt. eenen steenen coorenwintrnolen en meulenhu)'s". In 1935 werden de wiekell gedemonteerd en werkt.e de molen mechanisch tot. 1945. De laatste molenaar was Cyriel De Coene. Op zat.erdag 4 april werd de molen­romp op een weinig orthodoxe wijze gesloopt. "Plotse afbraal<: topmolen schokt Haaltert" las men in de krant.

l'\'Ieest.er Langelet met zijn klas in 1925 aan de molen. Zittend, uiterst rechts: Gilbert Redant. en rechtstaand, uiterst. rechts: Victor De Pril.

Het Bmulplein met de kapel Ce.v. de H.Jozcf, gebouwd in 1902 "uit giften ,'an den eenen en den anderen". Het bedehuisje behoort tot het gemeente­lijk pairimonimn. Voor WO I was deze plaats het meest romantische hoelge van Haaltert mei de lindebomen die de veel bezongen \Valput omzoomden.

Bnllllsiraat met ldooster en school.

Op het Bmu.lp.lein stond tot 1930 een aloude her­berg, bakkerij en specerijwinkel1je: 'De Kloet', reeds vernoemd vóór 1779. Hei was de thuishaven van 'De vliegende brigade van honger en dorst', het klein muziekske van Haaltert. De nalwmelingen boU\vden op die plaats twee moderrle woningen, in dc gevel van één der huizen zit een steen met afbeelding van een ldomp (dialect: ldoet) als enige getuige van (lit 'Haalterts lnonulnent'.

De meisjesschool werd opgericht door de Zusters Penitenten van Opbral{el in 1881. Er waren 400 kindcren in twee bewaarldassen en vier lagere Idassen. In een ann~x werden ouderlingen opgevangen. Het oudc gebouw werd gesloopt om plaats te mal{en voor het hui­dige complex. Onder hetzelfde beheer kwamen er in 1904 in de Ekent twee !dassen en in 1939 creëerde men in Ede eveneens twee klassen.

5

1930- 'De Muziekzaal' herberg en meubel­zaak (familie lliano-Van Impe). Was het lokaal van de muziekmaatschappij 'De Jonge Kunstminnaars'. Wij herkennen: Clementine lliano; Honorine Wijnant (\Ved. Erniellliano); Helene lliano; l\Iartha lliano en een nicht Juliette Fahy. De herbergactiviteiten stopten oms~'eeks 1956.

De Rijkswacht werd in Haaltert geïnstalleerd in 1902 in een pand op de Hoogstraat. Enkele jaren later werd de woning van Dokter Arents aangekocht en omgevormd tot het huidige gebouw (Links). Rechts de woningen van familie Roger Roelandt., familie Willy Van den Btuele en het vroegere postgebouw, nu feestzaal 'Ter Oude Poste' uitgebaat door familie Hespeels.

De (vroegere) Kerlffiiraat, in de volksmond 'de krebbe' met links de ijzerwaren­winkels van de familie Baeten, verbouwd tot 'De IJzermijn'. Rechts, de herberg 'In den Engel' bij 'Sjalen frinket', in de zestiger jaren "t Oud wiel'. Hier zetelde in de 18de eeuw de vierschaar (soort rechtbank) van Haaltert en Kerksken.

6

Het tweede station te Haaltert kwam er OITlstreeks 1910. De treinen stopten reeds in Ede en het was door tussenkomst van de twee volksyertegenwoordigers uit de streek, onze dorpsgenoot Louis de Sadeleer en Priester Daens dat er uiteindelijk een stationsgebouw kwam. Wij bemerken ook de aloude her­berg 'In den vrede bij tam­boer' (de herbergier was ruim 35 jaar tamboer in de fanfare). De twee stations verwerken zo 'n slordige 7000 reizigers per week!

In de Stationsstraat staat het rustoord 'Sint AIU'la', in de volksn'lond 'de made'. Oorspronkelijk was het 'Maison de cure du Dr Demade, Haeltert. Sérotherapie, cm·e d'air, de repos, de eonvalescense'. Het kuuroord werd gebouwd in 1900. Dokter Pol Demade, geboren in Komen in 1863 en praktikerend in Brussel, stuurde zijn (kapitaalkrachtige) klanten voor een 'CLu-e d 'air' naar Haaltert. De dolder verbleef hier van 1900 tot 1919. I-lij was een zeer gewaardeerd geneesheer (zenuwzielden) maar ook beIDvaam jOUTI'lalisl en publicist van verscheidene werken i.v.m. de geneeskunde. Hij overleed in Brussel in 1936. In 1920 werd ·het rustoord overgeno­men door de zusters Augustincssen van hel Hospitaal te Aalst. Een laatste belangrijke verbouwing dateert van 1978 en daardoor werd de capaciteit verhoogd tot 93 bedden.

Het stationsplein. De eerste steen van het station werd gelegd in 1867. Een jaar later gebeurde de plechtige inhuldiging van 'de halt' te Haaltert, opgeluisterd door de libe­rale fanfare 'De Vereenigde Vrienden'.

7