H2 Ontdekking en verovering

Tijdvak: Tijd van ontdekkers en hervormers

Kenmerkende aspecten:

- veranderend mens- en wereldbeeld van de Renaissance - begin van een nieuwe wetenschappelijke benadering - begin van de Europese overzees expansie - herwaardering van de klassieke oudheid - opkomst van het protestantisme - Nederlandse opstand leidt tot zelfstandige staat

§ 1

v.a. 1000 opkomst steden >ontstaan van handelsnetwerken >

Arabieren hadden de route naar Indië in handen

Marco Polo

1271 Marco Polo naar China (samen met vader en broer)

Kubilai Kahn (Mongools leider) keizer China - Marco Polo maakt in diens naam reizen naar Tibet - 1285-1287 gouverneur van Nanking

1295 Marco Polo terug in Venetië

Oorlog tussen Genua en Venetië - Marco Polo gevangen - boek: ‘Il Milione’ - geschiedschrijving over Azië - rijkdom - inspiratie ontdekkingsreizigers

Byzantijnse rijk Ottomaanse rijk

1453 Constantinopel olv Mehmet II

1492 Reconquista 1571 Slag bij Lepanto Ottomanen verdreven uit westelijk Midd.Zee-gebied Europa zelf op reis

Hendrik de Zeevaarder (1394-1460)

ò Richt zeevaartschool op § 2

ò Meer macht

ò Meer handel

ò Verspreiding christendom

ò 1415 verovering Ceuta

ò 1488 Bartolomeus Diaz

Columbus bedenkt een westelijke route naar Indië 1492 “ontdekking” van Amerika

ó Grote rijkdom voor Spanje

H5 Een nieuwe wereld

ó Columbus bedenkt een westelijke route naar Indië

ó 1492 “ontdekking” van Amerika

ó Grote rijkdom voor Spanje

ó Spanningen tussen Spanje en Portugal

ó 1494 Verdrag van Tordesillas

õ 1498 Vasco da Gama komt aan in Indië

õ 1500 Pedro Cabral eist met geweld een plaats in het handelsnetwerk

õ 1500 Amerigo Vespucci – Amerika!

ò 1519 Magelhães probeerde voor de Spanjaarden een route te vinden naar Indië via het Westen

ò Jan Huygen van Linschoten neemt de kennis van de Portugezen mee naar Nederland

ò  1595 Cornelis Houtman naar de Oost - verliesgevend

Nederland: - 1596-1597 Willem Barentsz. (Nova Zembla) - 1642-1659 Abel Tasman (o.a. N-Zeeland/Tasmanië) - 1721-1722 Roggeveen (o.a. Paaseiland)

Route Tasman

Roggeveen

§ 3 / 4 Indianen in Amerika

Noord-Amerika: - poolvolken (Canada) - nomaden

- prairies – nomaden / sedentair

Midden-Amerika: - landbouw / steden

- jagen en verzamelen

Zuid-Amerika: - landbouw / steden

- pampa - nomaden

Spanje > Maya-rijk (Mexico) 325 Begin 600 Bloeiperiode 800 Priester verlaten Maya-centra 1519-1521 Spaanse overheersing - Cortés Religie: polytheïsme – Quetzalcoatl = gevederde slang

natuurgodsdienst astronomie, wiskunde, offeren

Economie: boerenbevolking

opkomst stadstaten - handel

Spanje > Azteken (Mexico) 1325 stichting Tenochtitan (Mexico-city) 1428 alleenheerschappij Mexico 1519 Cortés > doden koning 1521 Spaanse overheersing Religie: polytheïsme

natuurgodsdienst, offeren centralisatie van bestuur

Economie: boerenbevolking

primitieve werktuigen > hoge opbrengsten handel

Spanje > Inca’s (Andesgebergte) 1200 Cuzco 1460 Bloeiperiode 1526 dood Sapa-Inca – Spaanse contacten (Pizarro) 1533 Spaanse overheersing 1572 laatste opstand Inca’s Religie: polytheïsme

natuurgodsdienst, zonnecultus astronomie, wiskunde, offeren

Economie: boerenbevolking

* land van de zon * land van de Inca * land van de gemeenschap handel

500 jaar oud Inca-offer video II

§ 5 / 6 Slavernij

Encomienda > hacienda > kolonialisme > slavernij: indianen Verzet: de Las Casas > Karel V verbiedt slavernij indianen Opkomst transatlantische slavenhandel

Portugal: Afrika > peperkust

goudkust -- Fort Elmina ivoorkust slavenkust

Arabische rijk: Noord-Afrika > christenen + joden – hogere rangorde

(heilig boek) vrijkopen Middellandse Zee > Barbarijse zeerovers