Groningen - Vastgoed van het Rijk...en hoe (rijks)vastgoed ingezet kan worden om door Rijk en regio...

RijksvastgoedplanGroningen

In opdracht van Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed

Rijksvastgoedplanprovincie Groningen

2 | Rijksvastgoedplan Groningen

ColofonDit is een uitgave van het Rijksvastgoedbedrijf Programma rijksvastgoedportefeuillestrategie (RVPS)in opdracht van de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed

Mei 2016, versie 1.1

Cartografie Peter Louwerse

Vormgeving en opmaakMichel van Wassem

Illustratie voorpaginaJacques Descloitres, MODIS Land Science Team, 6 mei 2000

Rijkvastgoedbedrijf (RVB)Postbus 167002500 BS Den Haag

Telefoon: 088 115 80 07

Website: https://www.vastgoedvanhetrijk.nl E-mail: [email protected]

Rijksvastgoedplan Groningen | 3

Inhoudsopgave1 Inleiding 5

2 Grondgebruik en de rijksvastgoedportefeuille 7

3 Door Rijk en regio gedeelde beleidsdoelen 11

4 Beleid-vastgoedcombinaties 13

Bijlage 1 Begripsomschrijving bij de legenda-eenheden 19

Bijlage 2 Kaarten 20

Bijlage 3 Contactpersonen 24


De Rijksvastgoedportefeuillestrategie (RVPS) uit 2014 beschrijft de doelen waarvoor het Rijk vastgoed inzet: huisvesting, infra-structuur, defensie, water en natuur, maar ook ruimte, wonen, cultuur, milieu en economie. Combinaties van beleidsdoelen en rijksvastgoed worden concreet op het niveau van de provincie en de gemeentes. Daarom krijgt de RVPS per provincie een nadere uitwerking (2015/2016). Deze provinciale uitwerkingen laten zien of en hoe (rijks)vastgoed ingezet kan worden om door Rijk en regio gedeelde beleidsdoelen te realiseren. Meerwaarde voor beleid én vastgoed ontstaat als het vastgoed specifieke locaties kan bijdragen aan de gewenste functie of het gewenste maatschappelijke doel. De uitdaging is om slimme beleid-vastgoedcombinaties te benoemen, die bijdragen aan de realisatie van beleid en aan een optimale benutting van het rijksvastgoed. De betrokken overheden kunnen vervolgens afspraken maken om beleid-vastgoedcombinaties in praktijk te brengen. De bijgaande schets geeft een illustratie van beleidsdoelen waar inzet van rijksvastgoed mogelijk is.

KadersDeze uitwerking van de Rijksvastgoedportefeuillestrategie per provincie sluit goed aan bij de koers van het kabinet om het beleid in het domein van de ruimtelijke ordening en het natuurbeheer te delegeren aan provincies en gemeenten. Beleidskeuzes van deze overheden hebben daardoor een steeds belangrijker invloed op de handelingsruimte voor het rijksvastgoed. Voor transformatie van gebouwen bijvoorbeeld is de medewerking van gemeenten vereist, terwijl voor initiatieven voor het plaatsen van windmolens en voor natuurontwikkeling de medewerking van de provincie nodig is. Het betekent dat het Rijk zich met zijn vastgoedhandelen steeds meer zal oriënteren op het beleid van de andere overheden. Dit is beves-tigd in het Bestuurlijk Overleg MIRT van het najaar 2013, waar de bestuurders van Noord-Nederland met het Rijk hebben afgespro-ken om het thema vastgoed op de agenda te plaatsen. Door in te zoomen op de casuïstiek en daarin keuzes te maken, ontstaat een helder beleidskader voor de vastgoedhoudende rijksdiensten.

Figuur: Beleidsdoelen, die met inzet van rijksvastgoed gerealiseerd kunnen worden.

CombinatiesAls eerste stap in dit proces heeft het Rijksvastgoedbedrijf in op-dracht van de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed (ICRV) onderzocht hoe het rijksvastgoed en de beleidsdoelen van Rijk en regio zich in concrete situaties tot elkaar verhouden in de provincie Groningen. Dit levert een overzicht op van beleid-vastgoedcombi-naties. Deze zijn met behulp van iconen op de kaart van Groningen aangegeven: zie paragraaf 4. Een beleid-vastgoedcombinatie kan betrekking hebben op een specifieke locatie of streek in de provin-cie Groningen; er zijn echter ook enkele thematische onderwerpen. Deze zijn apart in het overzicht opgenomen. Voor Groningen zijn er 18 beleid-vastgoedcombinaties geïnventariseerd.

ProcesNa een feedbackronde met de vertegenwoordigers van de vast-goedhoudende rijksdiensten, die hebben meegewerkt aan deze analyse, vindt met de provincie Groningen overleg plaats over mo-gelijke vervolgacties. Op 22 juni aanstaande wordt zij geagendeerd in het MIRT-Directeurenoverleg (DO-MIRT) Noord-Nederland.Deze selectie van beleid-vastgoedcombinaties berust op een analyse van de MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland en op inter-views met vertegenwoordigers van de ministeries van IenM, BZK, Defensie en van de diensten met rijksvastgoed (zie daarvoor bijlage 3: Contactpersonen). Disclaimer: aan de inhoud van deze rapportage kunnen geen rechten worden ontleend.

Zie www.vastgoedvanhetrijk.nl voor meer informatie.

(Mei 2016. versie 1.1)

1. Inleiding


2. Grondgebruik en de rijksvastgoedportefeuille

Noord-NederlandDe provincie Groningen werkt nauw samen met de provincies Friesland en Drenthe in het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN). Samen hebben zij met het Rijk visies, ambities en gedeelde opgaven geformuleerd in de MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland. In deze beleidsvastgoedanalyse wordt uitgegaan van deze gebiedsagenda en vervolgens ingezoomd op de meer specifiek Groningse beleidsdoelen en vastgoedsituatie. In Noord-Nederland kan met 27,3% van de oppervlakte van Nederland en een bevolkingsomvang van 1.718.000 inwoners werkelijk gesproken worden van Noorderruimte (zie tabel 1.1).1

Tabel 1.1. Oppervlakte en bevolking

(bron: www.metatopos; 1 januari 2015)

De bevolkingsdichtheid varieert van 185 (Drenthe) tot 251 inw. /km2 (Groningen) en dat is minder dan de helft van het gemiddel-de in Nederland (ca 500 inw. /km2). Die lage bevolkingsdichtheid wordt in het landelijk gebied nog geaccentueerd door de huidige trend van ‘de trek naar de steden’. Terwijl de totale populatie in Noord-Nederland nog licht toeneemt, is er sprake van bevolkings-daling in de zogenoemde krimp- en anticipeerregio’s . De bevolking in de steden groeit daarentegen.

De relatief lage bevolkingsdichtheid per km2 vertaalt zich in diverse categorieën van het grondgebruik (tabel 1.2).2 De bebouwing neemt met 4,2% van het ruimtegebruik de helft in van het landelijk gemid-delde (8,4%). Het ruimtebeslag van de verkeersinfrastructuur ligt

Bodemgebruik in Noord-Nederland en Nederland in ha en %

Noord Nederland Nederland

(ha) % %Exclusief

buitenwater

(ha) % %Exclusief

buitenwater

Verkeer 22.500 2.0 2.5 117.602 2.8 3.1

Bebouwd 47.860 4.2 5.3 350.161 8.4 9.4

Semi-bebouwd 9.893 0.9 1.1 51.202 1.2 1.3

Recreatie 8.771 0.8 1.0 98.834 2.4 2.7

Agrarisch 637.585 56.3 70.7 2.264.376 54.5 60.6

Bos en open natuur 96.888 8.5 10.7 486.528 11.7 13.0

Binnenwater 78.746 6.9 8.7 366.121 8.9 9.9

Buitenwater 231.569 20.4 -- 419.483 10.1 --

Totaal 1.133.812 100 100 4.154.307 100 100

1 Op een opp. van 33.686 km2, dus gecorrigeerd voor binnen- en buitenwateren. Inclusief grote wateren komt de oppervlakte op 41.543 km2, en de bevolkingsdichtheid op 405 inw. /km2

2 Krimpregio’s: Noordoost Friesland, Eemsdelta, Oost-Groningen, De Marne; anticipeerregio’s: Noordwest Friesland, de Waddeneilanden, Zuidoost-Friesland; Oost-Drenthe3 Exclusief buitenwateren)

Groningen Friesland Drenthe Nederland

Opp (ha) 296.005 574.875 268.034 4.154.307

Aantal inwoners 582.728 646.317 488.988 16.829.289

Inw./km2 251 194 185 500

Noord-Nederland is een belangrijk landbouwgebied. Gecorrigeerd voor het buitenwater is ruim 70% van het grondgebruik agrarisch, tegenover 60% landelijk gemiddeld. Noord-Nederland is relatief rijk aan buitenwateren: 20,4% tegenover 10,1% gemiddeld in Nederland. De diversiteit binnen Noord Nederland is groot. Dat uit zich in de bodemgesteldheid en het daarmee samenhangende ruimtegebruik.

De provincie Groningen is binnen Noord-Nederland de provincie met de hoogste bevolkingsdichtheid. De stad Groningen en omge-ving drukt haar stempel op de provincie. Het buitengebied wordt gedomineerd door de grondgebonden landbouw (78%). 3

De provincie is relatief arm aan (openlucht)recreatie-voorzieningen, bos en open natuur op land, maar relatief rijk aan natuur-weten-schappelijk zeer waardevolle buitenwateren (Waddenzee, Dollard).

op 80% van het Nederlands gemiddelde. Dat heeft ookte maken met de perifere ligging van het Noorden ten opzichte van de bevolkingsconcentraties van Noordwest-Europa. Tabel 1.2.


Rijkseigendommen in Groningen 4

Het Rijk heeft in de provincie Groningen 7,6% van de gronden in eigendom (zie tabel 1.3). Indien de grote wateren worden mee- gerekend, bedraagt dit aandeel 29,8%. BZK (het Rijksvastgoed- bedrijf) heeft 70.000 ha water in bezit, Rijkswaterstaat nog eens ruim 1.300 ha.

Tabel 1.3.

Op land is Staatsbosbeheer de grootste grondbezitter van het Rijk, met ruim 10.000 ha, zij het verspreid over veel locaties. Staats-bosbeheer heeft als opdracht om het maatschappelijk rendement van het beheer te maximaliseren en meer inkomsten uit de markt te halen. Het werkt mee aan zorgen werkgelegenheidsprojecten en onderzoekt mogelijkheden om op zijn gronden en gebouwen duurzaam energie te produceren. In overleg met de provincie wil Staatsbosbeheer werken aan het voltooien van de herijkte EHS. De financiering (via subsidieregeling Natuur en Landschap) en het ont-breken van een eigen aankooptitel (SBB moet door ruil aan grond zien te komen) bemoeilijken deze opgave.

De gronden van EZ-DLG worden overgedragen aan de provincie in het kader van het Decentralisatieakkoord Natuur. De stand van zaken per 1 januari 2016 is in bijgaande kaart weergegeven. Er zijn drie categorieën gronden aangegeven:1. Landmeterhectares: dit zijn rijksgronden, waarvan het bedoeling

is dat de provincie Groningen deze nog in 2016 zal overnemen van het Rijk.

2. De overgedragen gronden: dit zijn voormalige BBL-gronden. In 2015 heeft het Rijk het juridische eigendom overgedragen aan de provincie.

3. Nog over te dragen gronden: dit zijn BBL-gronden waarvan het Rijk de juridische eigendom vanaf 2016 in vier jaarlijkse tran-ches overdraagt aan de provincie Groningen; dit op grond van afspraken in het Decentralisatieakkoord Natuur. Het merendeel van deze gronden ligt binnen de huidige begrenzing van het Natuurnetwerk Nederland (NNN, voorheen EHS). Zij zullen worden overgedragen aan institutionele en particuliere natuur-beheerders.

Staatsbosbeheer biedt aan de diverse overheden en aan vast-goedhoudende diensten aan om zijn expertise in te zetten voor het organiseren van natuurcompensatie conform de EU-richtlijnen. Met Rijkswaterstaat wil SBB overleg over het organiseren van het beheer van de grote wateren, waarmee zowel waterbeheer, econo-mische doelen en natuurbeheer worden gediend.

Rijkswaterstaat (RWS) heeft meer dan 1.500 ha (850 objecten) in bezit. Naast de infrastructuur gaat het om ‘overhoekjes’, percelen, die RWS niet langer nodig heeft. RWS wil deze overhoeken graag overdragen aan naburige gebruikers maar het Europees Hof dwingt tot openbare aanbesteding. RWS zoekt ook naar mogelijkheden om grond nabij infrastructuur mede te gebruiken voor het duurzaam winnen van zonne- of windenergie. Er spelen nog enkele (MIRT-) projecten en programma’s voor verbetering van weg- of waterin-frastructuur.

Defensie heeft evenals RWS ruim 1.500 ha in bezit. Het gaat om 14 objecten (gebouwen, terreinen). Het Lauwersmeergebied (inpolde-ring) bestaat uit natuurgebied, een landbouwareaal en een militair

oefenterrein. Geen Natura 2000-terrein, wel natuurwaarden. In de Marnerwaard is een militair oefenterrein van 1500 ha en een ‘oefendorp’ Marnerhuizen, dat nog groeit. Er is een schietbaan, die met vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet negen weken per jaar gebruikt mag worden. De schietzone reikt tot over het Lauwersmeer.

Rijksvastgoedbedrijf: De Ministerraad besloot in 2011 om de rijksdiensten te concentreren in eigendomspanden en in minder steden. Landelijk wordt ongeveer 25% van de ruim 4 miljoen m2 bruto vloeroppervlak (bvo) afgestoten als gevolg van ‘het nieuwe werken’ en de afslanking van de rijksdiensten. Conform het Master-plan Rijkshuisvesting voor de provincie Groningen concentreert de rijkshuisvesting zich in Groningen-Stad en wel op de Kempkensberg (vervangende nieuwbouw, 2011), nabij het centraal station Gronin-gen (huurpand) en in het cluster van Veiligheid en Justitie (Recht-bankcomplex) aan het Guillotplein (centrum).

Het kleine pand Guillotplein 4 wordt wel afgestoten. Buiten Gro-ningen-Stad heeft het Rijk nog locatiegebonden huisvesting in de Eemshaven en op Lauwersoog. In de krimpregio Oost-Groningen beschikt het Rijk niet over kantoorruimte.

Als gevolg van de aardbevingsproblematiek is een ‘Overheidsdienst voor veilig Groningen’ in de provincie opgericht (zie ook par. 3). De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) heeft een aanvraag gedaan voor kantoorruimte voor 400 werkplekken. Daartoe wordt kantoorruimte aangehouden in het Cascadecomplex (nabij het station Groningen).

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) heeft in Groningen 12 (rijks)objecten in gebruik; gegeven de vluchtelingenproblematiek is het denkbaar, dat het COA meer vastgoed zal gaan gebruiken in de provincie. Het Korps Nationale Politie heeft momenteel 24 objecten in gebruik in de provincie Groningen.5

ProRail bezit 471 objecten met een totale oppervlakte van 371 ha in de provincie. Er zijn de nodige plannen voor het stationsgebied Groningen. Het opstelterrein wordt naar Haren verplaatst. Er ko-

Rijkseigendommen in de provincie Groningen

Eigenaar/ beheerder

Aantal kadastrale percelen

Oppervlakte Aantal in-clusief grote wateren

Oppervlakte incl. grote wateren

BZK 164 1.174 191 70.053

COA 12 21 12 21

Politie 24 8 24 8

RWS 864 1.555 881 2.869

EZ - DLG 506 1.780 506 1.780

Defensie 14 1.659 14 1.659

Prorail 471 329 471 329

SBB 2.603 10.660 2.603 10.660

Meerdere eigenaren

117 1.016 117 1.016

Totaal 4.775 18.202 4.819 88.395

4 Informatie gebaseerd op interviews met vertegenwoordigers van de diensten met vastgoed van het Rijk – verslagen daarvan zijn in een basisdocument verwerkt.5 Het is de bedoeling dat de eigendom van deze wateren wordt overgedragen aan Rijkswaterstaat (2016).


men meer sporen, de perrons worden verbreed en de kopstations worden opgeheven, zodat vanuit de richting Assen doorgereden kan worden naar het Universiteitsterrein (Zernike). De provincie investeert €200 miljoen. ProRail en NS Vastgoed hebben er grond. Er is 35.000m2 ontwikkelgebied bij het stationsgebied-Zuid.Bij de Eemshaven investeren de provincie en het Rijk in het door-trekken van de spoorlijn van Roodeschool naar de Eemshaven. Doel: faciliteren van het goederentransport en aansluiting voor per-sonen op de veerboot naar Borkum. De spoorlijn Groningen-Leeu-warden wordt opgewaardeerd met een spoorverdubbeling op het traject Zuidhorn-Hoogkerk. ProRail heeft (evenals RWS) overhoe-ken in de aanbieding en wil met andere partijen samenwerken om natuurcompensatie te realiseren (zie bij Staatsbosbeheer). Zie verder de beleid-vastgoedcombinaties (par. 4), waarin (mogelij-ke) vastgoedontwikkelingen van de bovengenoemde diensten zijn verwerkt in relatie tot het beleid van Rijk en regio.


3. Door Rijk en regio gedeelde beleidsdoelen

De ambities van Rijk en regio worden in de MIRT-Gebiedsagenda Noord-Nederland uitgewerkt in drie strategieën: 6

1. Een leidende positie in de duurzame energievoorziening

Een duurzame energievoorziening in een ‘regionale bio-economie’ vraagt om het sluiten van kringlopen met hernieuwbare grond-stoffen en energie en een gebalanceerde uitwisseling tussen vraag, aanbod en opslag. Hiertoe moeten de (inter-)nationale gasrotonde en de bestaande gasinfrastructuur worden verknoopt met de lokale infrastructuur. Gronden zijn nodig voor uitbouw van de energie-in-frastructuur en voor de bescherming tegen hoogwater van kwets-bare energieproductiegebieden (Gaswinning Slochteren e.o.). (Rijks)vastgoed kan worden ingezet voor energiebesparende maatregelen (gebouwen), duurzame energieopwekking (gebouwen, gronden, wateren) en experimenten (zonnepanelen, produceren van biomas-sa op ‘overhoeken’ e.d.)

Noord-Nederland wil een leidende positie in de duurzame energie-voorziening bereiken door een transitie naar een ‘bio-economie’, waarbij ketens worden gesloten en grondstoffen uit de landbouw in energie, chemie en farmacie worden (her)gebruikt.Relatie met vastgoed: energiebesparing en toepassing zonnepane-len bij renovatie rijksvastgoed, onderzoek mogelijkheden om (rijks)gronden effectief in te zetten voor het duurzaam produceren van energie en voor de aanleg van energie-infrastructuur

6 Zie bijlage 3 (kaartbijlage Gebiedsagenda en Rijksvastgoedposities)


2. Een robuuste economische structuur

De economische structuur van Noord-Nederland wordt versterkt door ruimte te geven aan sterke economische clusters en kansrijke niches, het vergroten van de connectiviteit (over weg, water en spoor) en het vergroten van de agglomeratiekracht van stedelijke gebieden.Er wordt gezocht naar een balans tussen groei en krimp. Dat bete-kent aantrekkelijke en sterke steden met concentratie van onder-wijs, cultuur, werken en optimale verbindingen met het ommeland. Zorgen voor optimale voorzieningen in de perifere gebieden. In relatie met dit beleid de beschikbaarheid van rijksgronden en –gebouwen alsmede de noodzaak van het verwerven van gronden onderzoeken.De economische structuur wordt robuuster door de clusters ener-gie, agrifood en chemie verder uit te bouwen en extra in te zetten op de innovatieve niches ‘healthy ageing’, sensortechniek, water-technologie en op recreatie en toerisme. Snelle (inter)nationale verbindingen moeten zorgen voor een concurrerend aanbod van werken, wonen en voorzieningen.

Relatie met vastgoed: mogelijkheden onderzoeken om rijksgebou-wen efficiënt te benutten bij stedelijke en economische ontwikke-ling. Streven naar; samenwerking met gemeenten bij de uitvoering van het masterplan rijkshuisvesting (herbestemming). Rijksgronden efficiënt inzetten voor infrastructuurprojecten.

3. Adequate waterveiligheid en duurzame zoetwatervoorziening

Rijk en regio garanderen een duurzame zoetwatervoorziening en zorgen voor een waterveilig woon- en vestigingsklimaat. Waar mo-gelijk koppelt de natuurontwikkeling hierin mee. Onderzoek vindt plaats naar de beschikbaarheid van rijksgronden en mogelijkheden voor beheer, met name voor ingebruikgeving.

De kustverdediging wordt gekoppeld aan natuurontwikkeling, energiewinning en recreatie en toerisme. De zoetwatervoorraad wordt vergroot om de landbouw en de natuur in stand te kunnen houden bij langdurige droogte.

Programma Aardbevingsbestendig en kansrijk GroningenDe problematiek als gevolg van de gaswinning in Groningen is com-plex. Bij grote delen van de bevolking is er sprake van gevoelens van wantrouwen jegens de overheid, van onzekerheid en onvei-ligheid. Het treffen van veiligheidsmaatregelen in het gebied biedt kansen om de leefbaarheid, de economie en de duurzaamheid van het gebied te vergroten. De bijzondere problematiek in het gebied vraagt om een publieke regie. Daarom is Hans Alders op 1 juni 2015 gestart als Nationaal Coördinator van het Programma ‘Aardbevingbestendig en kansrijk Groningen’. Het betreft een langjarig programma om de opgaven in Groningen het hoofd te bieden.

Relatie met vastgoed: de mogelijkheden onderzoeken om (rijks)gronden effectief aan te wenden voor bescherming van de gasin-frastructuur (hoogwaterbescherming, aardbevingen) en voor het medegebruik voor zoetwateropslag en natuur. Onderzoeken van de mogelijkheden tot uitruil en toedeling van gronden voor het voltooien van de EHS (Ecologische Hoofdstructuur).


4. Beleid-vastgoedcombinaties

ToelichtingDe analyse van beleidsdoelen (MIRT-Gebiedsagenda; par. 3) en van de portefeuillestrategieën van de diensten met rijksvastgoed (par. 2) levert voor de provincie Groningen 18 beleid-vastgoedcombina-ties op. Benadrukt wordt, dat dit overzicht tentatief is. Belanghebbenden en beleidsverantwoordelijken moeten zich hierover uitspreken en dat kan leiden tot het schrappen, het aanpassen of het toevoegen van beleid-vastgoedcombinaties.

Overzichtstabel en iconenkaartDe nummers in het navolgend overzicht en bij de iconen op de kaart (zie volgende pagina) corresponderen met het volledig over-zicht voor Groningen, Friesland, en Drenthe. Per provincie vallen er daarom nummers weg.

Hieronder volgt de ‘iconenkaart’, die het type beleid-vastgoed-combinaties aangeeft, conform de legenda ernaast. Het betreft de zestien locatiespecifieke onderwerpen. De twee thematische onderwerpen staan niet op de kaart maar wel in het overzicht van de beleid-vastgoedcombinaties (zie tabel).

Bijlage 1 bevat nadere uitleg van de legenda-eenheden van de kaart en de begrippen, die in onderstaand overzicht van de beleid-vast-goedcombinaties worden gebruikt. Bijlage 2 bevat kaarten met nadere informatie over de Gebieds-agenda, de rijksvastgoedposities en de afstootplannen.

Economie / werkgelegenheid

Natuurontwikkeling

Duurzame energie

Stedelijke ontwikkeling

Mobiliteit / infrastructuur

Cultureel erfgoed

Waterveiligheid en watervoorziening

Bevolkingsdaling

(Rijks)huisvesting

Beleidsthema

Huisvesting doelgroepen

Vastgoedhandelen

Verwerving

Verkoop

Beheer: ingebruikgeving

Beheer: ontwikkeling

Status beleids-vastgoedcombinatie

In ontwikkeling

In uitvoering

Te onderzoeken

Economie / werkgelegenheid

Natuurontwikkeling

Duurzame energie

Stedelijke ontwikkeling

Mobiliteit / infrastructuur

Cultureel erfgoed

Waterveiligheid en watervoorziening

Bevolkingsdaling

(Rijks)huisvesting

Beleidsthema

Huisvesting doelgroepen

Vastgoedhandelen

Verwerving

Verkoop

Beheer: ingebruikgeving

Beheer: ontwikkeling

Status beleids-vastgoedcombinatie

In ontwikkeling

In uitvoering

Te onderzoeken


Beleid-vastgoedcombinaties provincie Groningen

Nr. Onderwerp Beleidsthema Vastgoedhandelen Beknopte omschrijving BVC-fase BVC-beleidstatus Opdracht

Locatiespecifieke onderwerpen

GR-01 Vastgoed en energiebesparing

Duurzame energie Beheer: ontwikkeling Energiebesparing en renovatie vastgoed: onderzoek moge-lijkheden energiebesparing op rijksgebouwen / RVB; RWS. Exacte locaties nader te bepalen.

In ontwikkeling Beleidsuitspraak gewenst Past in opdracht (RVB; RWS)

GR-02 Vastgoed en duurzaam energie opwekken

Duurzame energie Beheer: ingebruikgeving Duurzame energieopwekking op rijksgronden/ gebouwen RVB, RWS, SBB Onderzoek mogelijkheden duur-zame energieopwekking. Exacte locaties nader te bepalen.

In uitvoering Beleidsuitspraak gewenst Extern verzoek / opdracht nodig

GR-03 hoogspanningslijn Eemshaven - Vierverlaten

Duurzame energie Beheer: ingebruikgeving Ruimtelijke reservering 380 kV hoogspanningslijn Eemshaven - Vierverlaten (RWS, EZ); Grondposi-ties Rijk aanwezig bij Bedum en er zijn gronden van Staatsbosbeheer.

Te onderzoeken Nieuw beleid gewenst Extern verzoek / opdracht nodig

GR-07 Biomassa op overhoekjes Duurzame energie Beheer: ingebruikgeving Verbetering techniek om biomassa op de overhoekjes te produceren en de gewenste energietransport-infrastructuur; SBB. Exacte locaties nader te bepalen.

In ontwikkeling Beleidsuitspraak gewenst Past in opdracht (SBB)

GR-09 Afstemmen vraag en aan-bod vastgoed (krimpregio’s)

Bevolkingsdaling Verkoop (uit de markt nemen)

In de krimpregio’s het bestaande vastgoed af te stemmen op de vraag (ev. sloop) en een aangepast systeem van voorzieningen te ontwikkelen, dat goed bereikbaar is (krimpbeleid, BZK / sanering zor-ginstellingen CSZ/VWS) (rijksvast-goed in krimpregio Noord-Oost Groningen: Gerechtsgebouw in Winschoten; in andere krimpre-gio’s geen rijksgebouwen).

Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Extern verzoek / opdracht nodig





GR-11 Masterplan rijkshuisvesting Groningen

Stedelijke ontwikkeling Verkoop Uitvoering masterplan rijkshuis-vesting Groningen; samenwerking Rijk en decentrale overheden Groningen-Stad, Haren, Aduard

(Laboratorium Groningen, RWS- lokatie Haren, Burg. Seinenstraat, Aduard)

Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Past in opdracht (RVB)

GR-18 Opwaarderen infrastructuur Mobiliteit / infrastructuur Verwerving Vergroting interconnec- tiviteit. Transportassen zijn A7, de A28, de spoorlijn Groningen- Zwolle, spoorlijn Groningen- Leeuwarden, spoorlijn Groningen- Bremen; vaarweg Lemmer-Delfzijl. Onderzoek beschikbaarheid rijks-grondposities.(Nabij A28: rijksgronden aanwezig; nabij spoorlijn Gr-Bremen: gron-den SBB aanwezig. Vaarweg Lemmer-Delfzijl (prov. Gr.): geen rijksgrond aanwezig.


GR-20 Zuidelijke Ringweg Groningen; N33

Mobiliteit / infrastructuur Verwerving Zuidelijke Ringweg Groningen; N33 (Assen-Veendam-Eemshaven) (RWS) ( Z. Ringweg: geen grondposities; N33: diverse grondposities): – onderzoek mogelijkheden om rijksgronden efficiënt in te zetten.


GR-21 Dijkverzwaring Waterveiligheid Verwerving Dijkverzwaring, beschikbaarheid gronden onderzoeken. Exacte locaties nader te bepalen.

In ontwikkeling Beleidsuitspraak gewenst Extern verzoek / opdracht nodig





GR-22 Internationale verbinding A7

Mobiliteit / infrastructuur Verkoop / verwerving Versterken grensoverschrijdende samenwerking tussen economi-sche clusters. Tot de internatio-nale infrastructuur behoort de A7 (Drachten-Groningen-Nieuwe-schans; RWS) – onderzoek moge-lijkheden om rijksgronden efficiënt in te zetten.


GR-26 Nationaal Delta-programma

Waterveiligheid Verkoop (ruil) Strengere waterveiligheidsnormen, inrichting watersysteem flexibeler en efficiënter, groter zoetwater-aanbod in de regio (vasthouden/bufferen). Nationaal Deltapro-gramma, met mogelijkheden voor integrale gebiedsontwikkeling.maatregelen ter verbetering van het vestigingsklimaat (landbouw, kustverdediging, watertech-nologie, landschap en natuur). Onderzoek beschikbaarheid rijksgrondposities. Exacte locaties nader te bepalen.


GR-27 Dijken en duinen in het Waddengebied

Waterveiligheid Ingebruikgeving Dijken en duinen in het Wadden-gebied (Werelderfgoed) worden door het Rijk en de waterschappen op sterkte gehouden om de water-veiligheid te waarborgen.Uitvoering Waterveiligheids- en zoetwaterprogramma Waddenei-landen en Noordzeekust Verkenning van dynamisch kust-beheer dat kan meegroeien met de zeespiegelstijging. onderzoek beschikbaarheid rijksgrondposities

In ontwikkeling Beleidsuitspraak gewenst Extern verzoek / opdracht nodig





GR-28 Integraal beheer Waddenzee

Natuurontwikkeling Ontwikkeling Mogelijkheden van integraal beheer Waddenzee. Begrenzing natuurbestemming; toewijzen van het natuurbeheer (beheerder/beheerstitel) in het Waddengebied; duidelijkheid over rol EZ (EZ, IenM); Exacte locaties nader te bepalen.

In ontwikkeling Nieuw beleid gewenst Extern verzoek / opdracht nodig

GR-31 Delta-programma Veiligheid (gas-infrastructuur)

Waterveiligheid Verwerving Hoogwaterbescherming gasinfra-structuur. Bescherming van de integrale gasinfrastructuur tegen overstro-ming vereist aanpassing van de waterkering, waarvoor de nieuwe normen in het Deltaprogramma Veiligheid worden opgesteld. (Gering aantal percelen rijksgrond aanwezig)


GR-32 Meekoppeling natuur met zoetwater-voorziening

Waterveiligheid Beheer: ingebruikgeving Meekoppelkansen voor natuurbe-heer met de maatregelen voor een duurzame zoetwatervoorziening voor Noord-Nederland. Onderzoek mogelijke inzet van rijksgronden (SBB, domeingron-den)

Zoet water kan worden opgesla-gen in de laaggelegen blauwgroe-ne gordel van de veengebieden, het Lauwersmeer en de Veenko-loniën.(Verspreid liggen er rijksgronden in deze gebieden).

Te onderzoeken Nieuw beleid gewenst Past in opdracht SBB

GR-33 Voltooien EHS Natuurontwikkeling Verkoop (ruil) Uitruil rijksgronden tbv de voltooi-ing van de grote natuursystemen (EHS nieuwe stijl); dit naast de overdracht van BBL-gronden ikv Decentralisatieakkoord Natuur. Toelevering aan SBB of aan de provincie? (SBB; EZ; RWS, RVB). Exacte locaties nader te bepalen.





Thematische onderwerpen

GR-36 EU-regelgeving en overdracht grond

Vastgoedbeleid Verkoop Afstoten overhoeken aan derden is moeilijk door EU-regelgeving (staatssteun)‘Overhoekjes’ ondershands overdragen aan de partij, die er redelijkerwijze het meeste belang bij heeft? (SBB, RWS, RVB)


GR-37 Natuur-compensatie Natuurontwikkeling Verkoop / verwerving EU-beleid verplicht overheden om natuur die verloren gaat door eco-nomische projecten, te compense-ren. Staatsbosbeheer wil expertise aanbieden om natuurcompensatie te realiseren voor andere (rijks) overheden. Natuurcompensatie koppelen aan gebiedsontwikkeling en vastgoedontwikkeling, voor meerdere projecten. (SBB, RWS, ProRail, provincies, de betreffende gemeenten en het RVB).

Te onderzoeken Beleidsuitspraak gewenst Past binnen opdracht (SBB)


Bijlage 1Begripsomschrijving bij de legenda-eenheden

Vastgoedhandelen• Verwerving: kopen, huren of ruilen van gronden, wateren,

gebouwen of complexen voor een (rijks)beleidsdoel. Voorbeeld: het ruilen van gronden voor het voltooien van de Ecologische Hoofdstructuur;

• Beheer: ontwikkeling: met het vastgoed in portefeuille inspe-len op kansen en initiatieven die zich in de omgeving van het vastgoed voordoen; het vastgoed aanpassen aan veranderende gebruikerseisen en investeren om de gebruikswaarde, bele-vingswaarde en toekomstwaarde van het vastgoed te verhogen. Voorbeeld: het toepassen van geothermie als energiebron of het combineren van diverse publieke functies in één rijksgebouw;

• Beheer: ingebruikgeving: het verhuren of verpachten van gron-den, wateren, gebouwen of complexen in de eigendomsporte-feuille onder voorwaarden, die bevorderen dat het vastgoed zo efficiënt mogelijk gebruikt wordt in relatie tot een (nieuw) be-leidsdoel. Voorbeeld: agrarische grond in gebruik geven voor de plaatsing van windturbines of het toestaan van (tijdelijk) gebruik van kantoorruimte voor andere functies, zo nodig na wijziging van de bestemming (bestemmingsplan);

• Verkoop: 7 het vervreemden van gronden, wateren, gebouwen of complexen wegens overtolligheid.

De verkoop van gebouwen en complexen valt uiteen in 1) Ver-koop onder de vigerende bestemming 2) Verkoop na (publiek-rechtelijke) herbestemming; investeringen zijn nodig voor het nieuwe gebruiksdoel 3) Verkoop na complexe herbestemming; vergaande ingrepen nodig; eventueel na periode van tijdelijk gebruik; 4) Verkoop na gebiedsontwikkeling en herbestemming: verkoop vindt in delen en/of gefaseerd in de tijd plaats;

Grond wordt ingedeeld in ‘strategisch’ (er rust een toekomstig publiek doel op) en ‘niet-strategisch’. Alleen niet-strategische grond kan worden verkocht aan derden om het realiseren van een rijksdoel elders mogelijk te maken. Voorbeeld: verkoop van grond aan een boer die elders grond moet afstaan vanwege de uitvoering van een publiek werk.

BVC Fase• Te onderzoeken: vaststellen of er een realistische match moge-

lijk is tussen aanwezig vastgoed en één of meer beleidsdoelen alsmede het bijeenbrengen van de partijen en het vaststellen van hun belangstelling. Een bvc wordt als ‘te onderzoeken’ opgenomen indien een match mogelijk wordt geacht op basis van interviews met vertegenwoordigers uit de beleids- en de vastgoedomgeving.

• In ontwikkeling: uitgaande van een als realistisch beoordeelde match van een beleidsdoel en de inzet van vastgoed, worden de juridische, bestuurlijke en financiële voorwaarden nader verkend: de relevante partijen zijn op de hoogte van het streven naar een match en zij werken samen aan het verder verkennen van de voorwaarden om een en ander te realiseren.

• In uitvoering: in detail is bekend welk vastgoed op welke wijze wordt ingezet ten behoeve van één of meer beleidsdoelen. Er is mogelijk een overeenkomst getekend tussen partijen en er is een plan dat aangeeft wat wanneer zal gebeuren. De praktische uitvoering is begonnen, loopt al enige tijd of verkeert in een afrondend stadium.

BVC Status• Uitvoeringsbeleid: voor het inzetten van vastgoed voor het be-

leidsdoel is geen beleidsuitspraak van een departement nodig. De vastgoedhoudende dienst bepaalt zelf het handelingskader.

• Beleidsuitspraak nodig: het inzetten van vastgoed voor het beleidsdoel is alleen mogelijk op basis van een (aanvullende) beleidsuitspraak van een departement;

• Nieuw beleid gewenst: voor het kunnen inzetten van vastgoed voor een ambitie is nieuw beleid nodig / gewenst.

Opdracht• Past in opdracht vastgoedhoudende dienst: realisatie van de

beleid-vastgoedcombinatie ligt binnen het domein, de opdracht en de kaders van de vastgoedhoudende dienst of organisatie.

• Extern verzoek/opdracht nodig: voor realisatie van de be-leid-vastgoedcombinatie is een opdracht / verzoek nodig van een departement of van een andere vastgoedhoudende dienst, of van een andere overheidspartij voor zover die is belast met de uitvoering van (gedecentraliseerd) rijksbeleid.

7 Zie afstootstrategie RVB 2015-2020


Bijlage 2 Kaarten

Leek

Marum

Vries

Rolde

Roden

Peize

Haren

Bedum

ASSEN

Winsum

Gieten

Borger

Beilen

Kollum

Veendam

Ureterp

Harkema

Zuidhorn

Ter Apel

Scheemda

Hoogkerk

Delfzijl

Zuidlaren

Muntendam

Hoogezand

GRONINGEN

Appelscha

Grootegast

Winschoten

Westerbork

Appingedam

Buitenpost

Noordwolde

Stadskanaal

Paterswolde

Oude Pekela

Oosterwolde

Ruischerbrug

Nieuw-Buinen

Musselkanaal

Surhuisterveen

Schiermonnikoog

Gasselternijveen

Bronnen:Copyright © 2016. Dienst voor het Kadaster en de openbare registers, Apeldoorn

Copyright Prolander 2016. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend.

Prolander werkt aan het landschap van Drenthe en Groningen

A3 - schaal 1: 250.000

Overdragen gronden

Grondzaken

pl20160303_0072

3 maart 2016

CONCEPT

Groningen

0 5 km

Landmetershectares (115 ha)

Overgedragen aan de provincie Groningen (591 ha)

Nog over te dragen (803 ha)


Bijlage 3 Contactpersonen

Contactpersonen beleid-vastgoedanalyse Groningen

Instantie Naam

Provincie Groningen Gerhard te Rijdt

Staatsbosbeheer Anoesjka Lodders-Volkerts

Rijkswaterstaat Hester de Hoop

Okke van Brandwijk

ProRail Gialt Wijma

Pieter Lautenbach

Steverinus Oosterloo

Rijksvastgoedbedrijf (regionale vestiging Noord-Oost, Zwolle)

Kees Meereboer

Rijksvastgoedbedrijf(masterplan rijkshuisvesting)

Thomas van Dijk

Min. van OCW/RCE Peter Timmer

Hans Lars Boetes

Min. van BZK Marjon Galema

Peter Sliep

Min. van Defensie / RVB Rien Mudde

Fons Dalmijn

Min. van IenM Yolanda Kemper

Peter Louwerse

Rijksvastgoedbedrijf(Beleid-vastgoedanalyse)

Peter Petrus

Hans ten Velden

Dit is een uitgave van het Rijksvastgoedbedrijf

www.rijksvastgoedbedrijf.nl

Mei 2016

Groningen - Vastgoed van het Rijk...en hoe (rijks)vastgoed ingezet kan worden om door Rijk en regio...

Documents

Transcript of Groningen - Vastgoed van het Rijk...en hoe (rijks)vastgoed ingezet kan worden om door Rijk en regio...