Grondbank – gewaarborgd grondverzet

Grondverzet: Stappenplan

voor de bouwheer

Zwijnaarde, 12 februari 2015

VIK Oost/West-Vlaanderen

Andy Heurckmans

Inhoud

Grondverzetsregeling : basisprincipes

Technisch verslag : aandachtspunten

Vertaling v/h TV naar meetposten in het bestek

Uitvoering en oplevering

Grondbank – gewaarborgd grondverzet

Grondverzetsregeling –

basisprincipes Zwijnaarde, 12 februari 2015

VIK Oost/West-Vlaanderen

Andy Heurckmans

Wat is de grondverzetsregeling?

Wanneer is de grondverzetsregeling van toepassing?

Welke stappen moet ik als bouwheer nemen?

Welke stappen moet mijn grondwerker nemen?

Traceerbaarheidsprocedure

Gebruiksmogelijkheden

Basisprincipes grondverzetsregeling

Doel: beheersen van het risico op verspreiding

van bodemverontreiniging door hergebruik van

uitgegraven bodem

Basisprincipes:

Bodemonderzoek van de uit te graven bodem:

technisch verslag

Attesteren van traceerbaarheid en

milieukwaliteit bij levering van bodem:

bodembeheerrapport

Wettelijke bepalingen

Hoofdstuk XIII van Bodemdecreet

Hoofdstuk XIII van Vlarebo

Wanneer is de grondverzetsregeling van

toepassing?

Een technisch verslag en bodembeheerrapport zijn verplicht

Bij uitgravingen op verdachte* grond;

Bij uitgravingen op onverdachte grond indien de totale uitgraving > 250 m³;

Samengestelde partijen vanaf 250 m³;

Uitzonderingen voor gebruik binnen de werf:

Verdachte grond: < 250 m³ en hergebruik binnen de kadastrale werkzone

Hergebruik als sleufaanvulling bij aanleg en herstel van rioleringen en leidingen (ZvGP)

Herstel van oevers en dijkprofielen (ZvGP)

Hergebruik i.k.v. bodemsaneringsproject

Wanneer is de grondverzetsregeling van

toepassing? (2)

*Verdachte grond

Risicogrond

Grondeninformatieregister (> richtwaarde)

Openbare weg, oude wegbedding, bermen

Aanwijzingen (lijst niet beschikbaar)

Welke stappen moet ik als bouwheer

nemen?

Opmaak van een technisch verslag* (TV)

Opdracht geven aan een eBSD voor de

opmaak van een TV (+ conformverklaring

aanvragen);

De uitgegraven bodem afvoeren naar een

tussentijdse opslagplaats (TOP) – opmaak van

TV door TOP (contractueel te bepalen)

Clausules opnemen in het bestek of

contractuele documenten die waarborgen dat

de grondverzetsregeling nageleefd wordt

* Initiatiefnemer is verantwoordelijk voor het technisch verslag,

dus ook voor het actueel houden van het technisch verslag

(o.a. actualisatie, nieuwe normen, …)

Welke stappen moet mijn grondwerker

nemen?

Melding start werken

Selectieve uitgraving uitvoeren volgens

zoneringsplan en opmetingstabel (in functie

van beoogde gebruik)

Grondtransportmelding voor afvoer naar

TOP/CGR

Voorafgaandelijk Grondverzettoelating

aanvragen

Ontvangstverklaring overmaken aan eBBO

Kopie bodembeheerrapport overmaken aan

initiatiefnemer grondverzet én eindgebruiker

Traceerbaarheidsprocedure

Technisch verslag

Conformverklaring OPDRACHTGEVER

Lastenboek

Melding start der werken AANNEMER

Gebruik binnen de

werf Afvoer naar een TOP of CGR

Afvoer naar andere

eindbestemming

Gebruiksbrief Grondtransportmelding Grondtransporttoelating

Eindverklaring Eindverklaring Eindverklaring

Bodembeheerrapport Bodembeheerrapport

kopie aan

Opdrachtgever

Eindgebruiker

kopie aan

Opdrachtgever

Eindgebruiker

Bodem: ophoging, nivellering, opvulling putten, …

Waarde vrij gebruik (bijlage V)

Bodemsaneringsnormen (bijlage IV)

Bouwkundig bodemgebruik: onderfundering

wegenis, omhulling rioolbuizen, talludlichamen, …)

Bijlage VI (totaalconcentraties)

Bijlage VII (schudproef)

Lijst bouwkundige toepassingen (MB)

Vormvast product: bakstenen, dakpannen,

zandcementmengsels, betonproducten

Idem bouwkundig bodemgebruik

Lijst vormvaste toepassingen (MB)

Toepassingsmogelijkheden

Verharde wegen en paden

(onder)fundering, maximum 60cm tenzij anders

gespecificeerd in (bijzonder) bestek of ontwerp

Aardebaan, verbeterde ondergrond = bodem!

Idem voor parkings, opritten, vloerplaten

Lijst Bouwkundig Bodemgebruik (1)

bouwkundig bodemgebruik

Verharde wegen en paden in ophoging

Taludlichaam (massief boven maaiveld)

Steeds afdek (leeflaag, verharding) = bodem!

Zate (8), grondverbetering = bodem!

Lijst Bouwkundig Bodemgebruik (2)

bouwkundig bodemgebruik

Toepassing in gebonden toestand

(betonproducten incl. zandcement,

dakpannen, …)

NIET bekalkte grond

Voor UITGEGRAVEN BODEM, voor

hergebruik van afvalstoffen als secundaire

grondstof geldt de definitie voor vormgegeven

bouwstof (Vlarema)

Lijst vormvast product

Het eerste cijfer (X) : als bodem BUITEN de kadastrale

werkzone.

Het tweede cijfer (Y) : als bodem, bouwkundig

bodemgebruik of vormvast product BINNEN de

kadastrale werkzone.

Het derde cijfer (Z) : voor BOUWKUNDIG

BODEMGEBRUIK of in een VORMVAST PRODUCT.

(attesteert enkel de milieuhygiënische kwaliteit voor

bouwkundig bodemgebruik of gebruik in een vormvast

product, en doet geen uitspraak over de

bouwtechnische kwaliteit. )

Driedelige Code

Cijfer Bodem buiten KWZ (X)

Bodem, bouwkundig bodemgebruik*

of in een vormvast product binnen

KWZ (Y)

Bouwkundig bodemgebruik/vormvast

product*

0 onbekend onbekend onbekend

1 (vrij gebruik) vrij gebruik vrij gebruik in een bouwkundige of

vormvaste toepassing

2 vrij gebruik mits toepassing Codes van Goede

Praktijk

3 gebruik I tem V mits studie ontvangende

grond

4 gebruik III tem V mits studie

ontvangende grond

5 gebruik IV tem V mits studie

ontvangende grond

6

7 gebruik V mits studie ontvangende grond

8

9 geen gebruik mogelijk geen gebruik mogelijk geen gebruik mogelijk

Legende driedelige code

Zeven?

Afvoer als

bodem (X)

Gebruik

binnen

KWZ (Y)

Bouwkundig

bodemgebruik

(Z)

Niet-natuurlijke stenen <5% en

<50mm

- -

Bodemvreemde materialen

(plastic, metaal, afval,…) Samen <1%

<1% <1%

Steenachtige materialen

(sintels, assen, …)

- -

Vlarebo legt maximale gehaltes op voor stenen en bodemvreemde materialen (BVM)

Richtlijn OVAM

<25% stenen/BVM = altijd bodem

>25% stenen/BVM = gemengde afvalstroom (altijd zeven)!

Bodem via Vlarebo (grondverzetsregeling)

Afgezeefde stenen/BVM via Vlarema

>75% steen/BVM = Vlarea

Grondbank – gewaarborgd grondverzet

Technisch verslag –

aandachtspunten Zwijnaarde, 12 februari 2015

VIK Oost/West-Vlaanderen

Andy Heurckmans

Wettelijke verplichting Vlarebo

Meer en meer bepalend bij de aankoop van

terreinen (impact op de aankoopprijs)

Basis voor financiële afspraken

(kostenverdeling tussen bouwheren onderling)

Deel van het aanbestedingsdossier

(contractueel document)

Waardevol instrument

Correcte budgettering van de kostprijs voor het

grondverzet

Grondbalans

Bijsturen ontwerp - optimalisatie rendabiliteit

Belang van het technisch verslag

Inschatting van het uitgravingsvolume Vaak onderschatting

Niet alle volumes zijn vervat in afzonderlijke meetposten

(bvb. uitgraving in talud)

Totale uitgraving, niet enkel afvoer

Historisch onderzoek/voorstudie: Eerdere bodemonderzoeken (incl. TVn): interpretatie

i.f.v. grondverzet

Verontreinigende activiteiten / Vlarebo / calamiteiten

Afval en bodemvreemde materialen (oude stortplaatsen ,

asbest, ..)

Nuttige websites:

services.ovam.be/geoloket (bodemonderzoeken)

www.ngi.be (luchtfoto’s)

Basisgegevens

Minimale strategie is niet steeds voldoende om

uitvoeringskosten te drukken en onzekerheden

(onvoorziene kosten) te reduceren, vnl.

Verificatie / afperking verontreiniging

Uitloogproeven (xy0 xy1)

Worst case afbakening ≠ best case

budgettering

Bijkomend onderzoek zo veel mogelijk vóór

aanbesteding (wijzigingen trachten te

beperken)

Bemonsteringsstrategie

Kadastrale werkzone

Kadastrale werkzone = zone waarbinnen:

Gronden met gelijkaardige kwaliteiten kunnen

hergebruikt worden

Rekening houdend met:

Concentraties

Gebruik/functie van het terrein

Belang van KWZ

Kostenefficiëntie (hergebruik licht verontreinigde

partijen)

Verspreiden van verontreiniging vermijden

aansprakelijkheden toekomstige

bouwheren/eigenaars

Opgelet : KWZ ≠ noodzakelijk de volledige

uitgravingszone

Volumeverdeling per milieukwaliteit –

bepalend voor massabalans en kosten

Soms significante verschillen in uitvoering –

oorzaken:

Te weinig info – ruwe schattingen

Geen afperkend onderzoek: omvang en ligging

van verontreiniging onvoldoende gekend

Uitstel van bijkomend onderzoek naar

uitvoering,…

Essentiële info 1: opmetingstabel

Essentiële info 1: Opmetingstabel

Essentiële info 2 : Zoneringsplan

Essentiële info : 3. Uitvoeringsbepalingen

= bijkomende voorwaarden, richtlijnen tijdens de

uitvoering van de werken

Samengevat in conformverklaring

TV = taak van de initiatiefnemer grondverzet =>

inclusief TV actueel en geldig te houden

Wijzigingen t.o.v. TV tijdens de uitvoering van de

werken hebben impact op de verrekening van de

kosten !

Wijziging gebruiksmogelijkheden (bvb. weerleggen van

eerdere resultaten)

Volume-verdeling van verschillende milieukwaliteiten

…

Uitvoeringsbepalingen hebben impact op

prijszetting

Veel voorkomende uitvoeringsbepalingen

Steengehalte / BVM (steenachtige of niet-

steenachtige)

opgelet: afhankelijk van beoogd gebruik!

25% stenen afzeving alleszins vereist

(Gemengde afvalstroom)

Grondwaterverontreiniging – bemaling

controle effluent vereist? Zuiveringsinstallatie?

Lozingsvergunning?

Contacteer EBSD

Nog te bemonsteren zones (bvb. na afbraak

gebouw)

Veel voorkomende uitvoeringsbepalingen

Verificatie milieukwaliteiten via

controlemonstername

Bvb. 011 voor gebruik als bodem buiten de

kadastrale werkzone

211 in de buurt van een verontreiniging

vaak beperkt voor gebruik als bodem op

nieuwe bestemming

Begeleiding eBSD

Complexe uitgraving

Verontreinigingskern

…

Natuurlijk verhoogde concentraties –

vereenvoudigde studie ontvangende grond

TV = 2 jaar geldig

> 2 jaar : actualisatie

Ontwerp ongewijzigd?

Nieuwe info i.v.m. bodemkwaliteit

(Calamiteiten? Decretale bodemonderzoeken?)

Situatie ongewijzigd? Werken deels

uitgevoerd? Hergebruik? Aanvoer?

Vlarebo-activiteiten? Actualisatie naar analogie

met standaardprocedure OBO

Nieuwe normen? Nieuwe inzichten?

Geldigheid TV/CV

Grondbank – gewaarborgd grondverzet

Vertaling van het technisch

verslag naar de meetposten

in het bestek

Aandachtspunten voor bouwheren

Technisch verslag en conformverklaring = belangrijke

documenten voor de prijsvraag

Onbekende parameters = risico op meerkosten

Rekening houden met :

volumes en gebruiksmogelijkheden (OT)

uitvoeringsbepalingen

zoneringsplan (indeling kadastrale werkzones)

Correcte vertaling van het TV naar besteksposten

Opgelet voor tegenstrijdigheden, overlappingen, …

(bvb. algemene bepalingen versus meetstaat)

Technisch verslag zegt niets over bouwtechnische

kwaliteit

Fysisch scheiden – afzonderlijke post aangewezen

Oplevering: opvragen bodembeheerrapporten

Onderschatting volume uit te graven bodem

Opmetingstabel onvoldoende accuraat

Meetposten zijn in strijd met het technisch

verslag.

Meetposten zijn onvolledig

Verrekening van de kosten voor het fysisch

scheiden van de grond (afzeven)

Onvoorziene omstandigheden

Meest voorkomende oorzaken voor

discussies in uitvoering

Technisch verslag: code 410

Meetpost: afvoer naar een vergunde

stortplaats

Probleem:

Mits gunstige uitloogproef: hergebruik mogelijk

Zoniet: enkel te storten indien niet reinigbaar

Het bestek vraagt prijs voor een situatie die

zich weinig waarschijnlijk zal voordoen en zelfs

niet uitvoerbaar is.

Voorbeeld: meetposten in strijd met

driedelige code

Meetpost Toelichting Driedelige code

Afvoer naar bestemming

voor gebruik – kwaliteit

vrij gebruik

Afvoer van overtollige grond die voldoet

aan waarde vrij gebruik (bijlage V,

Vlarebo)

211

Afvoer naar bestemming

voor gebruik – kwaliteit

bouwkundig

bodemgebruik

Afvoer van overtollige grond die voldoet

aan bouwkundig bodemgebruik (bijlage

VI en VII, Vlarebo)

xy1, met

uitzondering van

211 (bvb. 311, 991)

Afvoer naar een TOP Afvoer van overtollige grond die nog in

aanmerking komt voor bodem of

bouwkundig bodemgebruik, maar enkel

mits bevestiging (bijkomende

bemonstering of uitloogproef)

xy0 (bvb. 410, 990)

Afvoer naar een CGR Afvoer van overtollige grond die niet

meer in aanmerking komt voor gebruik

zonder voorafgaandelijke reiniging

Bvb. 419, 999

Afvoer naar een erkende

stortplaats

Niet reinigbaar Attest niet

reinigbaarheid

Uitvoeringsbepalingen in TV en CV, bvb.

Zeven

Bemaling

Bijkomende bemonstering

Overloop de uitvoeringsbepalingen met de

EBSD

Wat zijn de praktische gevolgen?

Kan bijkomend onderzoek nuttig zijn?

Voorzie de nodige posten in het bestek (bvb.

tijdelijke opslag).

Meetposten onvolledig

Noodzaak tot zeven

In functie van beoogde gebruik (bodem – KWZ-

bouwkundig bodemgebruik)

In functie van technische of commerciële

afspraken

Technisch verslag geeft indicatie van het

gehalte aan stenen

Meeste oorzaken van discussies:

Ontbreken meetpost

Verschillende interpretaties mogelijk

Onvoorziene hoeveelheden => meerwerken

Fysisch scheiden

Vermeld duidelijk in het bestek hoe de kosten

voor het zeven verrekend zullen worden

Maak duidelijke afspraken vóór het zeven

(bvb. vaststelling volumes op de werf)

Fysisch scheiden (2)

Grondbank – Cel Ondersteuning

Handleiding voor de opmaak van bestekken

o.b.v. SB250 (november 2010)

Praktische leidraad voor grondverzet bij

projectontwikkeling en vervangingsbouw

(2013)

Extra informatie

Grondbank – gewaarborgd grondverzet

Uitvoering en oplevering

Zwijnaarde, 12 februari 2015

VIK Oost/West-Vlaanderen

Andy Heurckmans

Uitvoering van de werken

Checklist startvergadering

Actualisatie nodig (geldigheid CV)?

Last minute wijzigingen aan het ontwerp?

Afspraken m.b.t. uitvoeringsbepalingen

Grondstromen

Afspraken m.b.t. tussentijdse opslag

Afspraken m.b.t. afzeven

Opvolgen documenten

Opvragen grondverzettoelatingen,

bodembeheerrapporten (ook bij aanvoer!)

Hiaten in traceerbaarheid kan problemen

veroorzaken voor latere fasen, bvb. (tijdelijk)

hergebruik in zones van volgende fase

Uitvoering van de werken (2)

Onvoorziene omstandigheden

Bvb. een niet eerder vastgestelde

verontreiniging thv een ondergrondse

stookolietank

Duidelijke en snelle communicatie: time is

money

Bemonstering door eBSD: een vermoeden

moet eerst bevestigd worden

Andere actoren op de hoogte brengen?

(schade voorkomen)

Afvoer naar grondreinigingscentrum

Oplevering (eventueel per fase)

Opvragen bodembeheerrapporten (BBR’en)

voor

uitgegraven bodem, afgevoerd naar nieuwe

bestemmingen

uitgegraven bodem, hergebruikt binnen de werf

uitgegraven bodem, aangevoerd op de werf

Voor afvoer naar TOP/CGR: geen BBR vereist

(aantoonbaar o.b.v. weegbonnen,

eindverklaring, …)

Documenten in uitvoering Stap 1 - melding start werken

Stap 2 - Steeds vóór aanvang transporten melding bij afvoer naar TOP/CGR

Geen gebruik => melding volstaat

B-, C- en E-TOP’s of CGR’s (niet voor de W-TOP)

Ook indien nog geen TV beschikbaar is

Voor alle partijen van meer dan 250m³

Voor partijen van meer dan 50m³ (waarvoor opmaak TV verplicht is)

Stap 2 – aanvraag bodembeheerrapport Toepassing => noodzaak goedkeuring

Bij elke toepassing- ook vertrek vanop TOP/CGR

Stap 3 – toepassing uitgegraven bodem

Voorwaarden gebruiksbrief, grondtransporttoelating

Gebruik transportdocument als onderdeel van de traceerbaarheidsprocedure (bv vrachtbon Grondbank)

Traceerbaarheid via werfrapportering

Documenten na uitvoering

Stap 4 – eindverklaring Ontvangstbewijs afnemer = bevestiging levering partij op

bestemming Uitvoerder grondwerken bevestigt correcte uitvoering (bv

selectieve uitgraving) Overmaken aan BBO

Stap 5 – bodembeheerrapport Opmaak obv eindverklaring Aannemer stuurt kopie naar

Initiatiefnemer grondwerken Eindgebruiker bodem (opgelet, is niet altijd

afnemer) Geen kopie eindgebruiker bij verdeling in kleine hoeveelheden

8 jaar bijhouden

Belang van interne communicatie!!

Rol initiatiefnemer grondwerken

Je kan ook afnemer zijn ontvangt documenten ter controle van aanvoer of hergebruik ter plaatse

Werk met aangesloten aannemers

Lever tijdig alle informatie voor de correcte opvolging van de grondverzetsregeling

Maak afspraken over selectieve uitgraving, bestemmingen en bijhorende voorwaarden (uitloging, zeving,…)

Inzage documenten afgeleverd door Grondbank vzw (niet enkel bij afronding)