Cursus

Groepsdynamica enleiderschapsstijlen

ColofonUitgeverij: Edu’Actief b.v.0522-235235info@edu-actief.nlwww.edu-actief.nl

Auteur: Bertine PruimInhoudelijke redactie: Floortje Vissers

Titel: Groepsdynamica en leiderschapsstijlen

ISBN: 978 90 3724 120 4

© Edu’Actief b.v. 2016

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl).

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

InhoudsopgaveOver deze cursus 4Inleiding 4

Oriëntatie 8

Groepsdynamica 9Inleiding 9

Groepscohesie 13Inleiding 13

Groepsrollen 18Inleiding 18

Groepsdynamica beïnvloeden 28Inleiding 28

Leiderschapsstijlen 35Inleiding 35

Theoriebron Groepsdynamica 41Inleiding 41

Theoriebron Groepsdynamica beïnvloeden 44Inleiding 44

Theoriebron Leiderschap 48Inleiding 48

Theoriebron Leidinggeven 50Inleiding 50

3

Over deze cursusInleidingHet werken in het sociaal werk is nauw verbonden met het werken met groepen en hetgeven van leiding aan groepen. Deze cursus gaat over onderwerpen als groepsdynamica,groepscohesie, de verschillende rollen binnen een groep, het geven van leiding enverschillende leiderschapsstijlen.De cursus bevat verschillende opdrachten die zowel in groepen of in duo´s als individueelgemaakt moeten worden.

Een woongroep voor hulpbehoevende mensen.

Leerdoelen• Je hebt kennis van het begrip groepsdynamica en van het belang en de praktijk van

groepsdynamica.• Je hebt kennis van de totstandkoming van groepen.• Je hebt kennis van de verschillende rollen in groepen.• Je hebt kennis van diverse methoden om groepsdynamica te beïnvloeden.• Je hebt kennis van diverse leiderschapsstijlen en van methodes om leiding te geven aan

medewerkers of cliënten.

Beoordeling

Beoordelingsformulier<

Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktischebeheersing van de leerdoelen wordt getoetst aan de hand van twee beroepsproducten. Dezeworden op verschillende punten beoordeeld: op inhoud (producteisen) en op uitvoering(processtappen). Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aande lessen en nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij elkaarin het beoordelingsformulier.

4

Over deze cursus

Planning

Planningsformulier<

Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdrachtvan het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook deandere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnoodkomt.

Beroepsproduct 1: Analyse van een groepJe gaat een verslag maken over een groep aan de hand van de theorie en de opdrachten dieje tijdens deze cursus hebt gekregen. Dit is een individuele opdracht.Lees de opdracht eerst goed door. Je gaat een analyse maken van een groep uit jouw eigenomgeving. Bedenk welke groep jij wilt gaan omschrijven.Voeg (waar mogelijk) foto’s toe.

Deze opdracht bestaat uit acht onderdelen:

1. De groepKies een groep uit. Bijvoorbeeld je klas, sportclub, vereniging, maar niet je eigen gezin.Beschrijf deze groep. Uit hoeveel leden bestaat de groep? Is het een open of een geslotengroep? Is het een formele of een informele groep? Is het een primaire of een secondairegroep?

2. SociogramMaak een sociogram van deze groep. Hoe liggen de verhoudingen in deze groep? Beschrijfde opvallende zaken die jij in deze groep ziet.

3. GroepscohesieHoe is de groepscohesie in deze groep? Waar merk je aan dat deze goed of minder goed is?Bedenk minimaal drie manieren om de groepscohesie te versterken.

4. GroepsnormenWelke normen zijn er in de groep? Denk aan taaknormen, omgangsnormen, normen overmeningen en modenormen. Hoe zijn de normen ontstaan? Hoe is de groepsdruk?

5. De ontwikkeling van de groepBedenk een manier waarop je deze groep kunt helpen wanneer er sprake is van een conflict.Wanneer er nu geen sprake is van een conflict, bedenk dan manieren om de samenwerkingte versterken. Leg uit hoe je dit zou doen en wat je zou doen. Beargumenteer je antwoord.

6. GroepsrollenWelke rol heb je zelf in de groep? Hoe is de machtsstructuur? Wie is de leider? Wie is deinformele leider? Wie is de zondebok? Wie is de stoorzender? Zijn er subgroepjes? Welkerol heb je in de groep volgens de Roos van Leary? Bedenk drie manieren om rollen in degroep bespreekbaar te maken en/of te veranderen.

7. VisieBeschrijf of en hoe jouw kijk op deze groep veranderd is, dat wil zeggen of en hoe je doorhet maken van bovenstaande analyse anders tegen de groep bent gaan aankijken.

5

Over deze cursus