www.wiefm.eu1

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Governance van warmtenetten

Dr. Maurits Sanders

06-54260481

Gefördert durch:

www.wiefm.eu2

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Even voorstellen

Dr. Maurits Sanders

- Governance of technology and Innovation Saxion

- Partner ResetManagement

- Kerndocent Publiek-Private Samenwerking Nyenrode Business University

- Lid wetenschappelijke raad PPS Netwerk Nederland

- Bestuurslid Vereniging voor Bestuurskunde

- Auteur van onder meer: (i) Publiek-Private Samenwerking in de Nederlandse

Energiesector. Vorm en legitimiteit en (ii) Publiek-Private Samenwerking: kunst van het

evenwicht.

www.wiefm.eu3

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Samenwerken aan uitdagingen van de 21ste eeuw.Source image: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/politiek/rutte-tegen-vn-schakel-bedrijven-bij-ontwikkelingshulp, geraadpleegd op 8 oktober 2015.

Afbeelding

www.wiefm.eu4

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Source image left: http://mvodatabase.nl/nieuwsoverzicht/nederlandse-overheid-moet-co2-uitstoot-sterk-terugdringen/, geraadpleegd op 13 november 2015

Source image right: http://degroenehub.nl/project/warmtenet-naar-waalsprong-en-waalfront/, geraadpleegd op 13 november 2015

Afbeelding Afbeelding

www.wiefm.eu5

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Verduurzamingsopgave

Source image left: http://www.hartvannederland.nl/top-nieuws/2014/meer-kinderen-leven-in-armoede/, geraadpleegd op 13 november 2015

Afbeelding

www.wiefm.eu6

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Potentie warmteSource image left: http://www.kleinarch.nl/projecten/scholen/erasmusschool-groningen-3/#voorblad, geraadpleegd op 26 september 2016

Source image right: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=197892&_ga=1.27574591.2004459506.1474893792, geraadpleegd op 26 september 2016

Afbeelding Afbeelding

www.wiefm.eu7

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Makkerlijker gezegd dan gedaan

Source image left: HTTP://WWW.RTLNIEUWS.NL/NIEUWS/POLITIEK/RUTTE-TEGEN-VN-SCHAKEL-BEDRIJVEN-BIJ-ONTWIKKELINGSHULP

Source image right: http://www.autoblog.nl/nieuws/tien-komische-reacties-op-het-volkswagen-emissie-schandaal-80617, geraadpleegd op 8 oktober 2015.

Afbeelding Afbeelding

www.wiefm.eu8

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Source image: http://www.myrtevanlonkhuijsen.nl/health/waarom-en-wanneer-gaan-de-hakken-in-het-zand/, geraadpleegd op 20 mei 2016.

Afbeelding

www.wiefm.eu9

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Uitdagingen van de 21ste eeuw

Technologische innovaties leiden tot innovaties van governance. Voor wat betreft de aanpak

van maatschappelijke opgaven is er een roep om een andere, meer brede kijk op het

potentieel van intensieve samenwerking tussen publieke en/of private organisaties (soms

zelfs met betrokkenheid van burgers). (Sanders e.a., 2016)

Uitingsvormen: Esco’s, PPS-en, Triple Helix, Quadruple Helix, etc.

www.wiefm.eu10

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Samenwerken = designvraag

Vorm volgt functie

www.wiefm.eu11

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Governance in WIEfm

In kaart brengen van de bestuurlijk-juridische barrières die de realisatie van warmtenetten in

de weg staan en het beantwoorden van de vraag hoe deze kunnen worden weggenomen

zodat het potentieel van warmte kan worden benut.

Met behulp van een typologie kunnen we beoordelen of bepaalde technologische

toepassingen zich laten verbinden met governancestructuren (of andersom) of dat sprake is

van een mismatch.

Twee dimensies:

– aard van het netregime: publiek versus privaat

– complexiteit van de netfunctie: klein versus groot

www.wiefm.eu12

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Kenmerken dimensie:

aard van het netregime

(i) rechtsvorm (publiekrechtelijk/ privaatrechtelijk);

(ii) eigendom (100% overheid/ 100% particulier;

(iii) autonomie t.o.v. bestuurder (afhankelijk/ onafhankelijk);

(iv) taken/ activiteiten (wettelijke taak/ marktactiviteit);

(v) aard van de taken (gereguleerd/ gedereguleerd);

(vi) financiering (100% overheid/ 100% particulier;

(vii) marktomgeving (monopolie/ concurrentie);

(viii) waardeoriëntatie (duurzame energievoorziening en of leveringszekerheid/ commercieel

net).

(zie ook: Van Montfort, 2009)

www.wiefm.eu13

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Kenmerken dimensie:

complexiteit van de netfunctie

(i) schaal (binnen gemeentegrenzen/ gemeentegrensoverschrijdend);

(ii) productie (monopolist/ verscheidene producenten);

(iii) distributie (monopolist/ verscheidene distributeurs);

(iv) transport & levering (monopolist/ verscheidene handelaars);

(v) afnemers (één afnemer/ verscheidene afnemers);

(vi) energiebronnen (één bron/ verscheidene bronnen);

www.wiefm.eu14

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Doel van het onderscheiden van kenmerken

Met de kenmerken is het mogelijk om binnen de bestaande initiatieven patronen in

governancestructuren te herleiden.

Ideaaltypen behalen een optimale score.

Meer waarschijnlijk is dat er zich hybridevormen aan ons manifesteren.

www.wiefm.eu15

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Typologie van warmtenetten

Aard van het netregime

Publiek Hybride-vormen

Privaat

Complexiteit van de netfunctie

Gering/ eenvoudig

Ideaaltype 1Publiek/Een-voudig

Ideaaltype 2 Privaat/Een-voudig

Hybride-vormen

Omvangrijk Ideaaltype 3Publiek/Com-plex

Ideaaltype 4Privaat/Com-plex

www.wiefm.eu16

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Bestuurlijke impasses

• Warmtenetten worden gezien als groeimodellen

• Verbinden van initiatieven blijkt een hobbelig pad te zijn

• Wensen en eisen over de governance van warmtenetten lopen sterk uiteen (bijv. van

privaat monopolie naar een open net)

www.wiefm.eu17

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Governance orkestratie

Wij menen dat het risico op impasses kan worden beperkt door bij de keuze van een

sturingsvorm meer nadrukkelijk te vertrekken vanuit een karakterisering van het beoogde type

warmtenet.

Op basis van die karakterisering kan een keuze worden gemaakt voor de meest geschikte

vorm van ‘governance orkestratie’.

(Sanders e.a., 2016)

www.wiefm.eu18

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Vervolg van onderzoek

• Meer systematisch nagaan of er voor wat betreft de voorkeuren over de governance bij

verschillende typen projecten beweegpatronen zijn te ontwaren.

• Wat is de slagingskans van verschillende vormen van governance-orkestratie.

• Hiermee wordt beoogd de complexiteit in beleids- en besluitvorming over warmteprojecten

te doorgronden, best practices aan te dragen en de praktijk te voorzien van do’s en don’ts

in de planvorming.

www.wiefm.eu19

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Stelling 1

• Om zoveel mogelijk restwarmte te benutten moeten warmteprojecten met elkaar worden

verbonden.

• Um soviel Rest- und Abwärme wie möglich zu nutzen, müssen Wärmeprojekte

miteinander verbunden werden

www.wiefm.eu20

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Stelling 2

• Een open net is nodig om het potentieel van warmte ten volle te benutten.

• Ein offenes Netz ist nötig, um alle Wärmepotenziale voll auszuschöpfen

www.wiefm.eu21

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Stelling 3

• Private monopolies moeten worden vermeden om draagvlak voor warmte te borgen.

• Private Monopole müssen vermieden werden, um die Unterstützung von (auch kleinen)

Wärmeprojekten zu sichern

www.wiefm.eu22

Prof. Dr.-Ing.

Christof Wetter

FH Münster

Stegerwaldstraße 39

48565 Steinfurt

Stelling 4

• Lokale overheden moeten niet alleen kaderstellend en regisserend optreden, maar

eveneens een aandeel nemen in de productie en levering van warmte.

• Kommunen sollten nicht nur die rechtlichen Rahmenbedingungen abstecken und

verwalterisch tätig werden, sondern darüber hinaus selber in die Produktion und Lieferung

von Wärme einsteigen.