Bier ?

Historisch gezien meest populaire dranken in Europa: vodka, bier, wijn.

Afhankelijk van klimaat.

Biergordel = gerst- en hopteelt

Grieken en Romeinen = wijn.

Galliërs = bier.

Regel van Benedictus (480-550)

Thuisnijverheid wordt ambacht dankzij monniken.

1580: “Mandement van Bacchus” + brieven Alonso Vasquez (30 bieren !)

1Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Bier = 95% water

Middeleeuwen : grachtwater + ordonnantie niet vervuilen

1553: Antwerpen – Gilbert Van Schoonbeke bouwt waterhuis voor waterbevoorrading brouwerijen

4-7 l. voor 1 l. bier

Hardheid, zuurtegraad en mineralen bepalen mee het biertype, bv. pale-ale(hard, zout), pils (zacht), Westhoek (ziltig), Vlaamse Ardennen (ijzer en calcium)

2Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Gerst

250 gr./l. voor bier van 5°

Onbruikbaar in natuurlijke vorm.

Mouten: weken/bevochtigen, kiemen, drogen

Droogtemperatuur bepaalt kleur en smaak

- bleke mout (pils)

- cristalmout (pils, ale)

- ambermout (amber, ale)

- rode mout (roodbruin)

- caramelmout (bruin)

- chocolademout (donker)

- gebrande mout (stout)

- rookmout (‘Rauchbier’)

3Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Tarwe

Friszurige smaak

Lambiekbieren + witbieren

1559: Halle stadsrekening minstens één derde tarwe voor lambiek

4Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Hop

110-350 gr./hl.

Bitterheid + langere bewaring

Keuze uit 80-tal variëteiten

Eventueel dry-hopping

XIe eeuw: Affligem

1364: keizer Karel IV ‘Novus Modus Fermentandi Cerevisiam’

Rijks-Vlaanderen : hop

1524: Vlaamse hopboeren - GB

5Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Gist

Misschien wel belangrijkste ‘grondstof’.

1867-1883: Louis Pasteur + Emil Christian Hansen

Suikers voor 75-95% omzetten in alcohol en koolzuurgas. Kunnen fruitige esters opwekken. Bron van o.a. B1, B2, B3, B5, B6.

Vier gistingswijzen:

- Lage gisting (S. Carlsbergensis)

- Hoge gisting (S. Cerevisiae)

- Spontane gisting (Brettanomyces)

- Gemengde gisting (hoog + melkzuurflora)

Hergisting op fles

6Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Vruchten

Origineel = kriek of kriekenbier

Maceratie (200 tot 400 gr. krieken per liter half jaar op de ton)

Sappen (25-30% sappen, meer aroma, lichter in alcohol)

Aroma’s (wel geur, nauwelijks smaak)

Perzik, cassis, framboos, banaan, kiwi, …

7Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Gruit = kruidenmengsel verschillend per streek

Gagel, salie, kruidnagel, jeneverbes, paradijskorrels, koreander, kaneel, gember, …

Middeleeuwen

Gruuthuuse, Brugge :

gruitrecht = eerste vorm van accijns

8Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Ruwe granen

Max. 10-20% van grondstoffen

Constante smaak en stabiliteit

Breukrijst: lichter, droger en lichter mondgevoelen (pils)

Maïs: (ontkiemd, gemalen zoniet te vet) meer volle smaak

Haver: smeuïg

Spelt: droog

… rogge, boekweit, quinoa, sorgum, …

9Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?

Mouten

Maischen = beslag maken (versuikering)

Wort + draf / Wort koken / Hop toevoegen /

Koelen + filteren

Gisting

Lagering = nagisting = rijping (evt . op hout)

Filtratie

Verpakking

Evt. hergisting op fles

10Howest - Toerisme van't vat05/03/2013

Bier ?Hoeveelheid calorieën in dranken(Gemeten op 1.000 gr. vloeistof)

Alcoholvrij 280

Light 280

Tafelbier 335

Pils 440

Speciaalbieren 450

Cola 460

Tonic 470

Sinaassap 470

Appelsap 560

Melk 680

Witte wijn 700

Druivensap 740

Pompelmoes 740

Rode wijn 770

11Howest - Toerisme van't vat

Indicatief alcoholgehalte

(in vol.%)

Tafelbier 0,8-2,5

Zoete fruitbieren 2,5-4,5

Kriek 4-6,5

Pils 4,5-5,2

Witbier 4,5-5,5

(Oud) Bruin 4,5-8

Speciale Belge 4,8-5,5

Lambiek 5-6

Vlaams roodbruin 5-6,5

Oude geuze 5-7

Blond 5,5-7,5

Dubbel, donker 6-7

Tripel 7-9

Sterk blond 7-11

05/03/2013

Bier !

12Howest - Toerisme van't vat05/03/2013