Gewichtsreductie bij kinderen en wat daar tegen te doen: een bijdrage vanuit de wetenschap

lezing van prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom, bij de eerstelijn en de

jeugdzorg in Leeuwarden op dinsdag 7 april 2014

Zes succesvolle preventieve interventies

• 1. Bevorderen hygiëne• 2. Terugdringen kindersterfte• 2. Terugdringen alcoholgebruik• 3. Vaccinatie van jonge kinderen• 4. terugdringen verkeersslachtoffers• 5. terugdringen tabaksgebruik

Succesrijk, want

• Omgeving en gedrag aangepakt• Artsen in the lead• Wetenschappelijke onderbouwing• Duurde steeds minstens 20 jaar• Overheid volgde• Breed gedragen

Overgewicht

• 40+ ; meer dan de helft van de mannen overgewicht• 6,5 miljoen mensen met ernstig overgewicht• 41% is te dik (30% van de bevolking rookt)• 10% ernstig overgewicht• 3 oorzaken v an o vergewicht: verkeerde voeding, te weinig

bewegen, alcoholgebruik, genetische factoren, psychisch• Meer kans op hart- en vaatziekten, diabetes,• Levensduur zou dalen door overgewicht, maar• Overgewicht verhoogt biologische leeftijd met 20 jaar• Zorgkosten voor mensen met overgewicht zijn 42% hoger

•

Jeugd van 2 tot 21 jaar

• In 2209 had 12,8% van de jongens last van overgewicht• 14,8% van de meisjes. Zij hadden een Body Mass Index

(MBI)_ groter dan 25. • Van hun was 1,8% respectievelijk 2,2 obees, Die groep had

een BMI groter dan 30. • De overgewichtspercentages zijn twee zo hoog als in 1980 en

die voor obesitas vier maal hoog

De jeugd wordt niet nog dikker. Drie verklaringen:

1. De eerste is dat kinderen verzadigd zijn van alle zoetwaren

en frisdrank. Ze lusten die niet meer en worden niet nog

dikker.

2. Preventie programma’s werken.

3. Dikke kinderen of hun zijn oververtegenwoordigd in de non-

response van deze vragenlijst studies.  

Gezond inrichten van de omgeving

• Make healthy choices easier• Groene woonomgeving• Actief vervoer en geen auto• Actief vermaak en minder TV en PC• Gezondheidsetikketering• Calorieën vermelden op menugerechten• Andere aanbieding van porties eten en drinken bij fastfood

ketens

Gezondheidsbevordering

• Losstaande programma van één actor werkt niet• Want deelnamebereidheid en deelnametrouw zijn laag• Kinderen bewegen gemiddeld 4 minuten per dag meer bij zo’n

interventie• Professionals spreken ouders niet erop aan

• Wel werkt Hartslag Limburg, Be Slim in Amersfoort en Gezond

Overvecht en Weight Watchers, Canadeze scholen• $% lagere zorgkosten, beweegnorm vaker gehaald, minder

gewicht, lagere bloeddruk

Succcesvolle leefstijlinterventies:

• zijn toegesneden op een specifieke groep• maken gebruik van een combinatie van een samenhangende

set van activiteiten en maatregelen• kennen een participatie van vele actoren en sectoren, inclusief

de doelgroep• hebben een voldoende lange looptijd en continuïteit

Succesvolle leefstijlinterventies:

• zijn toegesneden op een specifieke groep• maken gebruik van een combinatie van een samenhangende

set van activiteiten en maatregelen• kennen een participatie van vele actoren en sectoren, inclusief

de doelgroep• hebben een voldoende lange looptijd en continuïteit

Dus: multidisciplinaire teams tegen overgewicht

Verschillende ongezonde leefstijlen tegelijk aanpakken, want

• Wilszwakte is gemeenschappelijk bron• het clusteren van ongezonde leefstijlen• Wie weinig beweegt, eet vaak ook verkeerd• Alcoholgebruik en roken gaan ook van samen• professionele interventies zijn vergelijkbaar

Financiële prikkels om gezond gedrag te stimuleren

• Spaarprogramma met healthmiles• Discovery met vitality points• Hoog BTW tarief op alcohol• Hoog BTW tarief op frisdrank• Leefstijlsolidariteit?• Vetbelasting• Gezond voedsel goedkoper• 33 staten in de USA betalen Gezonheidsvoorlichting uit

frisdrank accijns• Accijns op zout: wetenschap aarzelt

13 jarigen:

• 33% drinkt dagelijks frisdrank (4/39)• 20% beweegt tenminste één uur per dag (19/39)• 70% kijkt tenminste 2 uur TV (13/39)• 31% eet dagelijs fruit (4/39)• 85% ontbijt alle schooldagen (1/39)

Conclusies:

• Breed preventieprogramma opzetten tegen overgewicht• Ouders erbij betrekken• Multiactoren inzetten• Triple aim doelen nastreven

“wij zijn onmachtig”, welnu denk aan:

• David en Goliath• Klein duimpje en de reus• Odysseus en koning één oog• The fittest survives and not the strongest (Darwin)• Wie niet sterk is, moet slim zijn• Jaren zestig: individu tegen de bureaucratie• Laat de intelligentie aan de macht komen (GS)

Ik dank jullie voor de aandacht

Ik dank jullie voor de aandacht

P.S. koop eind 2014 het boek Zorginnovatie volgend het cappuccino model

Contact?

• mail@guusschrijvers.nl

• www.guusschrijvers.nl

• www.twitter.com/GuusSchrijvers