Gevolgen van pijn bij kinderen op korte en lange termijn zorgaanbod/IZ-Gevolgen v… · Ideeën...

© 2016 Universitair Ziekenhuis Gent

Gevolgen van pijn bij kinderen op korte

en lange termijn

Eline Van Hoecke

Medische Psychologie

Kinderen en Jongeren (0K5)

Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth

24/11/2016 – IZ-P Thanksgiving Symposium 2016

Wat zie je? Wat voel je?

3 3 © 2008 Universitair Ziekenhuis Gent

Overzicht van de presentatie

1. Inleiding

2. Gevolgen van acute pijn

3. Gevolgen van chronische pijn

4. Theoretische modellen

5. Klinische implicaties

6. Take home messages

1. INLEIDING


1. Inleiding

“Pijn is een onplezierige sensorische en/of emotionele

ervaring die in verband wordt gebracht met actuele of

potentiële weefselbeschadiging, of in dergelijke termen

beschreven wordt”


Conceptualisering van pijn: model van Loeser

Nociceptie

Pijngewaarwording

Pijnbeleving

Pijngedrag

Pijnprikkel-pijndetectie

naar CZS

1. Inleiding


Zelfde schade, ander gezicht

1. Inleiding


Een biopsychosociaal perspectief

op pijn….

1. Inleiding

Pijnervaring kind

Biologische factoren:

- Poorttheorie

- CNZ

Sociale factoren:

- omgevingsfactoren

- reactie ouders

- culturele factoren

Psychologische factoren:

- angst

- aandacht

- catastroferen over pijn

-voorgaande pijnervaringen

2. GEVOLGEN VAN ACUTE PIJN

Studiepopulatie:

• 915 Kinderen/adolescenten tussen 2 en 18 jaar (M = 9.6j;

50% M)

• alle chirurgie

Assessment:

• Pijnintensiteit ahv NRS (=Numeric Rating Scale;

(0 = geen pijn, 10 = ergste pijn)

• Kwaliteit van leven ahv PedsQoL(= kwaliteit van leven

vragenlijst)

• Ouderlijke rapportage

QoL:

•77 % verbeterde na 1 maand

• 23 % had lagere QoL scores (34 % fysiek en 19%

psychosociaal)

Pijnintensiteit:

• 88% verbeterde na 1 maand

• 12 % had slechtere scores

• 8 % had een pijnscore van > 4

Studiepopulatie:

• 60 kinderen tussen 10 en 18 j (M=14.7j; 66.7% M)

• chirurgie (spinal fusion, pectus repair)

Assessment op 2 momenten:

• Prechirurgische baseline (1 week ervoor):

• Follow-up assessment (na 2 weken)

• elektronisch dagboek (pijn en slaap),

• Vragenlijsten mbt pijn, QoL, angst, catastroferen

over pijn (zowel kind als ouder)

Numeric Rating Scale (0 = geen pijn, 10 = ergste pijn)

Studiepopulatie:

• 60 kinderen tussen 10 en 18 j (M=14.7j; 66.7%

M)

• chirurgie (spinal fusion, pectus repair)

Follow-up na 4 mdn en 12 mdn:

• elektronisch dagboek (pijn en slaap)

• vragenlijsten mbt pijn, QoL, catastroferen

over pijn (zowel kind als ouder),

aktiviteitenbeperking


Steekproef: 28 kinderen gediagnosticeerd met leukemie

(15J;13M; 0-15y; Mleeftijd=6,59y) en beide ouders (N=18) of enkel

moeder (N=10)

Methode:

- Prospectieve studie

- Bij elke lumbale (LP) en/of beenmerg (BMA) punctie,

assessment van:

1. Ouderlijke catastrofale gedachten over procedurele

pijn (PCS-P-state)

2. Proxy rapportage angst/spanning kind (NRS;

Pedagogisch medewerker)

3. Ouderlijke angst/spanning (NRS)


Resultaten:

- Gemiddeld 9 LP/BMA puncties (M=9,76; SD=2,70;

range=4-14)

- Angst/spanning ouders daalt over de tijd

- Maar: puncties blijven stresserend voor hoog

catastroferende ouders

- Angst/spanning kind stijgt over tijd en is

gerelateerd aan angst/spanning ouders

Conclusie:

Belangrijk om angst/spanning bij kind maar ook bij

ouder zo vroeg mogelijk in behandeling te reduceren

Onderzoeksvoorstel:

Postoperatief herstelproces na een

posterieure spinale fusie: een prospectieve

studie bij adolescenten (11-15 jaar) met

idiopathische scoliose en hun ouders

(1) dagboek gedurende één week,

(2) activiteitenmonitor

(3) vragenlijsten

3. GEVOLGEN VAN CHRONISCHE PIJN


Prevalentie chronische pijn Perquin et al., 2000




Prevalentie chronische pijn

Perquin et al., 2000

PIJN


Lage niveaus van

fysiek activiteit

Hinder in schools

functioneren

Hoge niveaus van

emotionele distress

Moeilijkheden in sociaal

functioneren/vriendschaps-

relaties

Steekproef:

10.650 Vlaamse schoolkinderen (50.8%J; Mleeftijd=14.3y)

Graded Chronic Pain Scale (GCPS; von Korff et al., 1992)

Grade 0: geen pijn in laatste 6 maanden

Grade I: lage pijnintensiteit; weinig hinder

Grade II: hoge pijnintensiteit; weinig hinder

Grade III: hoge hinder; matig beperkend

Grade IV: hoge hinder; ernstig beperkend

Impact op functioneren kind/adolescent

Studiepopulatie:

• Follow-up studie van

• 843 kind met functionele buikpijnklachten

• Clusteranalyse

• Cluster 1: pijn en dysfunctioneel profiel

• Cluster 2: pijn en adaptief profiel

• Cluster 3: pijn en adaptief profiel

4. THEORETISCHE MODELLEN

Interpersoonlijk vrees-vermijdingsmodel

Goubert & Simons, 2012


Model over- en onderbelasting

5. KLINISCHE IMPLICATIES


Acute pijn

Nav lichamelijke

kwetsuur/beschadiging

Nuttige pijn

Pijnmedicatie werkt

Zichtbaar

Meer pijn kan meer schade

veroorzaken

Rust en onderbreken van

activiteiten kan

genezingsproces helpen

Chronische pijn

Nog aanwezig na herstel

kwetsuur/beschadiging

Zinloze pijn

Pijnmedicatie werkt

niet/weinig

Onzichtbaar

Meer pijn betekent niet per

se meer schade

Rust en onderbreken van

activiteiten is ongunstig en

kan biomechanische

moeilijkheden veroorzaken



Hoe kan chronische pijn ontstaan?

1. T.g.v. kwetsuur, infectie, virale ziekte

2. Na chirurgie

3. Als deel / in het verlengde van een ziekteproces (bv. juveniele arthritis, aandoeningen van het ruggenmerg, …)

4. Spontaan


Stressvol en/of Pijnlijk

Voorkennis en/of angst

Vereist stilliggen

Non-

farmacologische

aanpak van pijn +

hypnosedatie !!

Dyscomfort

Verzet

Falen Procedure Dwang

(Jonge) Kinderen hebben een

vorm van procedurele sedatie

en/of analgesie nodig =

analgosedatie

ACUTE PIJN

Ideeën over de pijn

ideeën over de oorzaak

ideeën over de eigen mogelijkheden de klacht te

beïnvloeden

Cognitieve en emotionele gevolgen

Angst,

woede,

verdriet

Problemen met aandacht, concentratie

en geheugen

Selectieve aandacht, preoccupatie

Gedragsmatige gevolgen

Onder- en overactiviteit

Angstreducerend gedrag

Maatregelen om klachten te verminderen

Verandering van voeding

Lichamelijke gevolgen

Spierspanning

Ademhaling

Autonome arousal

Conditieverlies

Slaapproblemen en vermoeidheid

Eetlust

Sociale gevolgen

Niet naar school gaan

Schoolresultaten

Weinig sociale contacten

Hobby’s

Gezinsproblemen


Pijn management

We moeten shift maken van pijnbehandeling zoals bij acute pijn…

… naar pijnmanagement:

• Werken aan kracht, spierstijfheid, houding

• Zo actief mogelijk zijn ondanks pijn

• Pijn aanvaarden als een vast gegeven op dit moment in haar/zijn

leven

• Negatieve gedachten/emoties reduceren

• Familiaal leven normaliseren

Ideeën over de pijn

ideeën over de oorzaak

ideeën over de eigen mogelijkheden de klacht te

beïnvloeden

Cognitieve en emotionele gevolgen

Onderzoeken en uitdagen van disfunctionele cognities

farmacotherapie

Gedragsmatige gevolgen

Basisniveau realiseren

Opbouwen van activiteiten

Doorbreken van gewoontegedrag

Exposure en responsepreventie

Lichamelijke gevolgen

Ademhalingsoefeningen

Ontspanningsoefeningen

Hypnose

conditieopbouw

Sociale gevolgen

Probleemoplossen

Begeleiding bij schoolhervatting

gezinsgesprekken

6. Take home messages !

1. 2. 3.

4. 5. 6. Dank voor

de aandacht!

Gevolgen van pijn bij kinderen op korte en lange termijn zorgaanbod/IZ-Gevolgen v… · Ideeën...

Documents

Transcript of Gevolgen van pijn bij kinderen op korte en lange termijn zorgaanbod/IZ-Gevolgen v… · Ideeën...