39

november 2015 | nursing

Bianca Buurman interview

Je bent lekker bezig. Hoe is

het allemaal begonnen?

‘Ik wilde eigenlijk geneeskunde stu-deren. Op het VWO had ik mijn hele pakket erop afgestemd, maar het mocht niet zo zijn. Twee keer ben ik uitgeloot. Ik deed een poosje bewe-gingswetenschappen, maar wilde zo graag in het ziekenhuis werken. Toen een vriendin enthousiast vertelde over

‘Gesprek over laatste levensfase is taak wijkverpleegkundige’Voormalig oncologieverpleegkundige Bianca Buurman deed promotieonderzoek, won in 2013 de Anna Reynvaanpraktijkprijs en werd onlangs aangesteld als lector transmurale ouderenzorg aan

de Hogeschool van Amsterdam. Wie is deze ambitieuze collega en wat drijft haar?

haar verpleegkundestages, stapte ik over naar de hbo-v. Na het eerste jaar mocht ik nog een keer meeloten voor geneeskunde. Ik heb dat toen bewust niet meer gedaan. Ik vond verpleeg-kunde gewoon een heel mooi vak en besloot die studie eerst af te maken.’

Maar uiteindelijk trok de on-

derzoekswereld je toch meer

dan de praktijk?

‘Niet per se. Na mijn afstuderen in 2000 werkte ik een tijd op de afdeling infectieziekten. Daar verpleegde ik mensen met hiv en aids, een bijzon-dere patiëntencategorie. Daarnaast deed ik verplegingswetenschappen. Eenmaal afgestudeerd wilde ik toch in de praktijk blijven, waarna ik startte met de oncologieopleiding. Dit heeft ook een persoonlijk tintje: mijn moe-der is op jonge leeftijd aan longkan-ker overleden. Toen ik tweeëneenhalf jaar op oncologie werkte, liep ik hoogleraar geriatrie Sophia de Rooij tegen het lijf. Zij werkte al enige tijd samen met Chief Nursing Officer Ma-rieke Schuurmans en wist dus dat een

tekst Hugo van der Wedden fotografi e Isabel Nabuurs

‘De realiteit is dat ouderen doorgaans slechter uit het ziekenhuis komen’

16NUR002_pag 38-41 interview Bianca Buurman pagenrs adjusted to new flatplan.indd 3916NUR002_pag 38-41 interview Bianca Buurman pagenrs adjusted to new flatplan.indd 39 1/27/2016 10:35:40 PM1/27/2016 10:35:40 PM

40

nursing | november 2015

interview

brug heeft ons bewust gemaakt dat betere samenwerking de veiligheid van ouderen enorm ten goede komt. Vijfentwintig procent lagere sterfte binnen het project, dat is toch niet niks. Daar is ook het lectoraat trans-murale ouderenzorg uit voortgeko-men.’

De schadelijke effecten van

een ziekenhuisopname voor

ouderen spelen een centrale

rol in je werkzaamheden. Hoe

gevaarlijk zijn ziekenhuizen

voor ouderen?

‘De gedachte bij ouderen is vaak: je gaat het ziekenhuis in en je komt er weer gezond uit. De realiteit is dat kwetsbare ouderen er doorgaans slechter uitkomen. Ze lopen een enorm risico op delier, ondervoeding en gebrek aan beweging. Binnen een jaar is veertig procent van de acuut opgenomen ouderen overleden. De rest levert flink in qua functioneren. De vraag is natuurlijk of dat ligt aan de complexe toestand van de patiënt of aan het ziekenhuis? Wanneer je als team goed kijkt naar delierpreventie, iemand zoveel mogelijk uit bed haalt en stimuleert in de zelfstandigheid hoeft de opname op zichzelf niet ge-vaarlijk te zijn. Makkelijk is dat na-tuurlijk niet. Een kwetsbare oudere die flink ziek is, ligt het liefst de hele

verplegingswetenschapper prima in staat is een studie op te zetten.‘Wil je niet promoveren?’ vroeg ze me. Zo kwam het dat ik onderzoek ging doen naar de gevolgen van een ziekenhuis-opname voor kwetsbare ouderen.’

Was de ouderenzorg een on-

derwerp dat jou al interes-

seerde?

‘Ja, zeker. Op de oncologie zorgde ik veel voor geriatrische patiënten, met alle complexiteit van dien. Toenter-tijd dacht ik al: een ziekenhuisopna-me is voor de oudere patiënt slechts een schakeltje in het bestaan. Maar hoe gaat het verder met ze als ze thuis zijn? Daar maakte ik me altijd al zorgen over. Eenmaal bezig met onderzoek bleek dat terecht. Ik kwam erachter dat twintig procent van de acuut opgenomen ouderen na ontslag alsnog overlijdt en dat dertig procent nieuwe beperkingen opdoet tijdens de opname. Naarmate mijn promotie vorderde, werd het steeds meer een droom om een functie te vervullen waarin ik kwaliteitsverbete-ring van de zorg voor de oudere pa-tiënt kon combineren met onderzoek en onderwijs. Dat zei ik tegen Sop-hia. ‘Prima,’ antwoordde ze. En ze maakte me projectleider van de Transmurale zorgbrug.’

Daar won je in 2013 de Anna

Reynvaanprijs mee…

‘Dat klopt. Dat project draait vooral om het bouwen van een spreekwoor-delijke brug tussen het ziekenhuis en de eerste lijn. Er gaat veel mis bij de

overdracht van kwetsbare ouderen naar huis. Informatie ontbreekt of wordt verteld aan de vaak vergeet-achtige patiënt. Wist je dat maar twintig procent van mondeling over-gedragen informatie echt beklijft?

Binnen de transmurale zorgbrug doen we dat juist anders. Acuut op-genomen ouderen krijgen al voor ontslag een bezoek van de wijkver-pleegkundige. Die maakt kennis, in-ventariseert wat thuis nodig is en waar de mogelijke knelpunten liggen. Het gaat echt om het slechten van de muur tussen het ziekenhuis en de wereld daarbuiten. Heel veel ouderen hebben te maken met de huisarts, de gemeente, de wijkverpleging en daar-naast nog vijf medisch specialisten. Hoe zorg je dat ze allemaal goed met elkaar communiceren? Toegegeven: de heilige graal hebben we nog niet gevonden. Maar de transmurale zorg-

Onderzoek naar zorg voor kwetsbare ouderen

Op 1 januari 2016 gaat de complex care trail van start, het eerste grote onder-zoeksproject dat valt onder het lectoraat transmurale ouderenzorg van Bianca Buurman. Binnen de studie wordt de huidige zorg voor ouderen met complexe cardiologische problematiek vergeleken met een nieuwe zorgstructuur die veel weg heeft van de transmurale zorgbrug. Het grootste verschil zit hem in de multidisciplinaire benadering. Er komt meer aandacht voor fysiotherapie in de thuiszorg en de wijkverpleegkundige krijgt een directe lijn met het cardio-logisch team in het ziekenhuis. Zo kan er snel geanticipeerd worden wanneer de toestand van de patiënt achteruit gaat. De transmurale zorgbrug liet een lagere sterfte zien, maar geen daling in het aantal heropnames. Doel is nu ook het aantal heropnames te verminderen. Bianca zal binnen het project twee promovendi begeleiden.

‘De transmurale zorgbrug bewijst dat betere samenwerking de veiligheid van ouderen ten goede komt’

16NUR002_pag 38-41 interview Bianca Buurman pagenrs adjusted to new flatplan.indd 4016NUR002_pag 38-41 interview Bianca Buurman pagenrs adjusted to new flatplan.indd 40 1/27/2016 10:35:41 PM1/27/2016 10:35:41 PM

41

november 2015 | nursing

Bianca Buurman interview

dag op bed: sickness behaviour noe-men we dat. Dan is het toch de kunst de patiënt te mobiliseren. Wellicht roept het weerstand op, maar eenmaal thuis zijn ouderen vaak erg blij met die ene verpleegkundige die hen toch het bed uit heeft gepraat. We moeten onszelf natuurlijk ook afvragen of het verstandig is al die kwetsbare ouderen in het ziekenhuis op te nemen. Zou het niet beter zijn als de huisarts en de wijkverpleegkundige eerder het ge-sprek aangaan met kwetsbare ouderen over de wenselijkheid van een opna-me?’

Dat gebeurt niet?

‘Ik liep laatst een paar dagen met de wijkverpleging mee. De helft van de patiënten was over de negentig en een

flink deel ook nog eens dementerend. Ik vroeg: ‘Wat als iemand een pneu-monie ontwikkelt, wat doe je dan? Heb je dat besproken met de patiënt?’ Bij vrijwel niemand was er iets vastge-legd. ‘Dat is de taak van de huisarts,’ hoor je dan. Ik vind dat zo’n onzin. Je bent als wijkverpleegkundige dag in dag uit bij die mensen, je kent de mantelzorgers goed, je weet dat de si-tuatie zich een keer voor zal doen, dan kun je daar toch over praten? Ik vind het gesprek over de invulling van de laatste levensfase bij uitstek een taak van de wijkverpleegkundige. Nu neemt niemand daar verantwoorde-lijkheid voor, ook de huisarts niet. Buitengewoon treurig. Het leidt ertoe dat mensen niet thuis overlijden ter-wijl ze dat wel willen.’

Is daar nog een taak wegge-

legd voor het ziekenhuis?

‘Als kwetsbare ouderen achteruit gaan in hun functioneren en steeds sneller terugkeren naar het zieken-huis zijn dat echt tekenen dat de laatste levensfase is aangebroken. Artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis dienen dat te herkennen en daarover het gesprek aan te gaan. Tijdens de alledaagse verzorging heb je bijvoorbeeld alle tijd om met je patiënt te praten over de toekomst. Je bent dan toch al heel intiem bezig. Het zou goed zijn als mensen daarin echt getraind worden.’

Hoopvol voor de toekomst?

‘Ik ben gematigd positief. De trans-murale zorgbrug wordt nu in vijfen-

twintig ziekenhuizen geïmplemen-teerd. In Amsterdam doen zelfs alle ziekenhuizen mee. Verbetering zal geleidelijk gaan, want de praktijk is weerbarstig. Op de lange termijn verwacht ik dat kwetsbare ouderen minder snel worden opgenomen en dat er meer aandacht komt voor be-wegen. Veel laagcomplexe zorg zoals zorg rond dehydratie, ontregelde dia-betes en hartfalen zal verschuiven naar de eerste lijn. Ik zie kleine be-handelcentra voor me, dichtbij huis, wellicht in leegstaande verzorgings-huizen. Daar werken dan wijkver-pleegkundigen en verpleegkundigen uit het ziekenhuis met elkaar samen. Een mooi ideaalbeeld toch?’

Wie is Bianca Buurman? (38)

2000 studeert af aan HBO-V als beste student van haar jaar

2003 behaalt master verplegingswetenschap-pen aan Universiteit van Cardiff

2005 rondt specialisatie oncologieverpleegkunde af

2011 behaalt doctors-titel met proefschrift: ‘Screening, geriatric as-sessment and intervention strategies to prevent func-tional decline in hospitali-zed older patients’.

2011 aanstelling als Senior researcher on functional decline in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam

2013 wint Anna Reynvaan praktijkprijs met project Transmurale zorgbrug

2015 aanstelling lector transmurale ouderenzorg aan de Hogeschool van Amsterdam

‘Ik ben aangesteld om het onderzoek binnen de transmurale ouderenzorg een boost te geven’

16NUR002_pag 38-41 interview Bianca Buurman pagenrs adjusted to new flatplan.indd 4116NUR002_pag 38-41 interview Bianca Buurman pagenrs adjusted to new flatplan.indd 41 1/27/2016 10:35:41 PM1/27/2016 10:35:41 PM