Generaties in organisaties: vergrijzing en personeelsbeleid

als context voor intergenerationele conflicten

Dr. Eva Platteau KU Leuven Instituut voor de Overheid

Instituut voor de Overheid

Inhoud• Aanleiding voor het onderzoek• Hoe kijken naar ‘generaties in organisaties’?• Hoe verloopt de samenwerking tussen

generaties? • Link met organisatiecultuur? • Slotbeschouwing

Instituut voor de Overheid

Aanleiding voor het onderzoek• Debat ‘langer werken’ • Van leeftijdsbewust personeelsbeleid naar

‘generatiemanagement’ • Samenwerking tussen generaties • Context publieke sector

o Vergrijzing van personeelsbestando Van personeelsadministratie naar ‘modern’ HRMo Cultuurverandering in de overheid (‘New Public Management’)

Instituut voor de Overheid

Hoe kijken naar ‘generaties in organisaties’?

Instituut voor de Overheid

Hoe kijken naar ‘generaties in organisaties’?• Als relatief en context-gebonden begrip

o De jongere en oudere medewerkers die op een gegeven moment samenwerken in een organisatie en die van elkaar verschillen omwille van een combinatie van factoren

o Belang van socialisatieprocessen en gebeurtenissen buiten en binnen de organisatie

o Leeftijd én anciënniteit

Instituut voor de Overheid

Hoe kijken naar ‘generaties in organisaties’?• Invloed van het personeelsbeleid

• Breuklijnen tussen generaties in de publieke sectoro Oudere, statutairen vs. jongere, contractueleno Oudere, lagere niveaus vs. jongere, hogere niveaus

Instituut voor de Overheid

Samenwerking tussen generaties• Bevestiging van alternatief generatieconcept

o Identificatie met jongere / oudere generatie afhankelijk van leeftijd & anciënniteit

• Verschillen tussen ‘vroeger’ en ‘nu’• Leeftijdsdiversiteit wordt over algemeen als positief

ervaren o ‘Complementariteit’, ‘win-win’o Maar afhankelijk van de ‘attitude’ o Belang van ‘begrip’ en ‘solidariteit’

Instituut voor de Overheid

Samenwerking tussen generaties• Maar ook sprake van ‘kloof’, ‘spanningen’, wrijving, … • Hét generatieconflict bestaat echter niet • Afhankelijk van type ‘breuklijn’ (statuut, niveau, leeftijd,

anciënniteit)• Rol van het personeelsbeleid

Instituut voor de Overheid

Samenwerking tussen generaties• Vooral ouderen ervaren generatieconflicten op de

werkvloero Voelen zich minder gerespecteerd door jongere collega’so Uiten ongenoegen over jongeren die in leidinggevende posities

komen zonder ervaring (‘erosie van traditionele loopbaan’)

• Perceptie van intergenerationeel conflict gaat gepaard met verminderde bereidheid om langer te werken (!)

Instituut voor de Overheid

Wanneer behoort iemand tot jongere / oudere medewerkers in de organisatie?

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

20 25 30 35 40 45 50 55 60 65

Age under which people belong to 'younger workers' Age above which people belong to 'older workers'

Instituut voor de Overheid

Link met organisatiecultuur• Respondenten leggen expliciet link met ‘organisatiecultuur’

o Jongere generaties (‘nieuwkomers’) als cultuurvernieuwerso Oudere generatie (‘anciens’) als behoeders van de positieve

elementen van de traditionele ambtenarencultuur

• Cf. Generaties als ‘evolutionaire krachten’ voor cultuurverandering (Bontekoning, 2007)

Instituut voor de Overheid

Van oude ministerie …

Instituut voor de Overheid

… naar nieuwe FOD

Instituut voor de Overheid

Generatiekloof

“Klassieke” ambtenarencultuur

“Nieuwe” ambtenarencultuur

Instituut voor de Overheid

OrganisatiecultuurFlexibiliteit

Controle

Intern Extern

FAMILIE ADHOCRATIE

HIERARCHIE MARKT

Wederzijds vertrouwenIndividuele groeiSamenwerkingParticipatieGroepssamenhangSteun

CreativiteitTijdelijkheidToekomstgerichtRisico’s nemenVerbetering, verandering

Zijn mensen gelukkig?Menselijke relatiesontwikkeld?

Nieuwe nodenontdekt? Vervuld?

Consistentie, StructuurStabiliteit, evenwichtFormalisatieProceduresHandboeken

Procedures gevolgd? Management By Objectives

Rationele planningEfficiëntie, functionaliteitProductiviteitConcurrentieTaakgerichte performantie

Doelstellingengekend?Vervuld?

Instituut voor de Overheid

Resultaten onderzoek lokale besturen• Wensen jongere generaties meer dan oudere generaties

een organisatiecultuur cf. New Public Management? → minder regelgericht, hiërarchisch? → meer doelgericht en innovatief?

• Uiten jongere generaties meer behoefte aan cultuurverandering?

Instituut voor de Overheid

Resultaten onderzoek lokale besturen• Wensen jongere generaties meer dan oudere generaties

een organisatiecultuur cf. New Public Management? → minder regelgericht, hiërarchisch? JA→ meer doelgericht en innovatief? NEE

• Uiten jongere generaties meer behoefte aan cultuurverandering? JA

Instituut voor de Overheid

Slotbeschouwing • In elke organisatie is er sprake van een bepaalde

generatiedynamiek, maar de specifieke organisatiecontext is belangrijk om deze dynamiek te begrijpen

• Overheid in de toekomst? • Hoe zullen breuklijnen tussen generaties ambtenaren evolueren? • Hoe zal correlatie zijn tussen leeftijd en anciënniteit? • Welke visie op nieuwe loopbaan als alternatief voor traditionele

loopbaan?

Instituut voor de Overheid

Meer informatieEva PlatteauKU Leuven Instituut voor de Overheidevaplatteau@soc.kuleuven.bewww.instituutvoordeoverheid.be