Gemeente Deventer Mei 2010 · 3 Inhoudsopgave 1. Bestuurlijke overwegingen ..... 4

Voorjaarsnota 2010

Gemeente Deventer Mei 2010

3

Inhoudsopgave

1. Bestuurlijke overwegingen ............................................................................................................ 4

2. Financiële positie ......................................................................................................................... 14

3. Nieuw beleid ................................................................................................................................ 17

4. Dekking uitkomsten begroting 2010-2014 na autonome ontwikkelingen en dekking eenmalige

nieuwe beleidsvoornemens ......................................................................................................... 20

5. Investeringsplanning ................................................................................................................... 21

6. Decentralisatie uitkeringen .......................................................................................................... 26

7. Stand van zaken Rijksbezuinigingen .......................................................................................... 27

8. Risico‟s ........................................................................................................................................ 28

9. Programma‟s ............................................................................................................................... 31

Programma : 1a Bestuur en Strategie ......................................................................................... 32 Programma : 1b Publieke dienstverlening................................................................................... 33 Programma : 2 Openbare Orde en Veiligheid ............................................................................. 34 Programma : 3 Openbare ruimte ................................................................................................. 36 Programma : 4 Bereikbaarheid ................................................................................................... 37 Programma : 5 Milieu .................................................................................................................. 38 Programma : 6 Ruimtelijke ontwikkeling ..................................................................................... 39 Programma : 7 Wonen en herstructurering ................................................................................. 41 Programma : 8 Economie en vastgoedontwikkeling ................................................................... 42 Programma : 9 Werk en inkomen ................................................................................................ 43 Programma : 10 Opvang en zorg ................................................................................................ 44 Programma : 11 Jeugd en onderwijs ........................................................................................... 45 Programma : 12 Samenlevingsopbouw ...................................................................................... 46 Programma : 13 Kunst en cultuur ................................................................................................ 47 Programma : 14 Sport ................................................................................................................. 48 Programma : 15 Algemene dekkingsmiddelen ............................................................................ 49

10. Paragraaf weerstandvermogen ................................................................................................... 51

11. Paragraaf grondbeleid ................................................................................................................. 52

Bijlage 1: Beschikbare algemene dekkingsmiddelen ............................................................................ 57

Bijlage 2: Eenmalige structureel maken ................................................................................................ 59

Bijlage 3: Algemene Uitkering................................................................................................................ 60

Bijlage 4: Meerjarenperspectief Wmo ..................................................................................................... 69

Bijlage 5: Decentralisatie uitkeringen .................................................................................................... 70

Bijlage 6: Weerstandsvermogen ............................................................................................................ 71

4

1. Bestuurlijke overwegingen 1.1 Inleiding. Deze voorjaarsnota is tot stand gekomen in een periode van economische en politiek veranderende tijden die in de begroting 2011 hun plek zullen moeten krijgen. Dit komt in de eerste plaats tot uitdrukking in het collegeakkoord. Daarnaast gaat het om de gevolgen van de mogelijkheden die de gemeente en het Rijk zien om te bezuinigen of geld te verdienen, het voortzetten van de maatregelen die zijn genomen om de economische crisis te bestrijden en de aanstaande verkiezingen van de Tweede Kamer. 1.2 College akkoord: naar een nieuw evenwicht. Deventer staat de komende jaren voor een grote uitdaging. De (rijks)bezuinigingen dwingen tot een herbezinning op taken en investeringen die de gemeente wel en niet (meer) kan uitvoeren. We moeten selectief zijn, scherp kiezen tussen „onvermijdelijk‟ en „minder noodzakelijk‟ zonder de kracht van Deventer aan te tasten. We gebruiken die kracht om een nieuw bestuurlijk evenwicht te vinden. We gebruiken de in onze gemeenschap aanwezige creativiteit om evenwichtig te versoberen en tegelijkertijd onze gemeente duurzaam te versterken. Wij zoeken de kracht van onze gemeenschap op door de burger meer te betrekken en deelgenoot te maken van besluitvorming. We benutten onze mogelijkheden om, ook in lastige tijden, de economische dynamiek en de ruimtelijke ontwikkeling van onze gemeente te stimuleren. We willen ook sociale dynamiek, dus actieve en betrokken inwoners uit alle geledingen van de bevolking. In nieuw evenwicht, maar wel in dynamisch evenwicht. We wachten niet af, maar we bereiden ons voor. Zodat we nu, en zeker zodra het economisch tij verbetert, nieuwe impulsen aan onze gemeente kunnen geven. Dat is dé opgave voor de komende jaren

1. Een nadere financiële vertaling hiervan moet nog worden

gegeven, mede in het licht van de bezuinigingsopgaven van rijk en gemeente. Bezuinigingen Het is nog onduidelijk wanneer het nieuwe kabinet met bezuinigingsvoorstellen komt. Waarschijnlijk is het niet voor het eind van 2010 bekend hoe zwaar onze gemeentebegroting daardoor onder druk komt te staan. Pas dan kunnen we gefundeerde keuzes maken over welke maatregelen nodig zijn om de gemeentefinanciën aan dat nieuwe evenwicht aan te passen. Vóór de zomer van 2010 komen we met een procesvoorstel en een plan van aanpak hoe we in een open proces met gemeenteraad en inwoners, organisaties en bedrijfsleven dit bezuinigingstraject ingaan. Na de zomer starten we – ook interactief – de inventarisatie van de overige bezuinigingsmogelijkheden voor deze coalitieperiode en daarna. Daarbij brengen we de maatschappelijke effecten in kaart. In het voorjaar van 2011 kan de raad bij de voorjaarsnota besluiten over bezuinigingen vanaf 2012. Vooruitlopend op deze discussie doen wij al in november 2010 bij de behandeling van de begroting 2011 voorstellen voor bezuinigingen op onze eigen bedrijfsvoering. Zie voorts paragraaf 1.3. Kracht van stad en platteland Deventer is een gemeente met een sterke sociale structuur. Inwoners voelen zich verbonden met hún straat, wijk, stad of dorp en ook met hún gemeente. Er is een bloeiend verenigingsleven en er zijn veel krachtige sociale organisaties. De Deventenaren zijn kortom sterk betrokken bij het wel en wee van hun gemeenschap. Deventer is daarmee een sterke en een weerbare gemeente. Op die kracht en op die weerbaarheid doen we de komende jaren een beroep. Ook daarin zoeken we een nieuw evenwicht. Waar mensen in hun eigen omgeving en in hun eigen netwerken zaken kunnen open aanpakken is de rol van de gemeente terughoudend: ruimte bieden, stimuleren en aanmoedigen en alleen waar nodig kaders meegeven. Waar netwerken ontbreken of tekortschieten kan de gemeente initiëren en versterken. En waar sociale netwerken niet kunnen voorzien zorgt de gemeente voor noodzakelijke collectieve of individuele voorzieningen. Deze aanpak vraagt om actieve burgers en een overheid die in staat is los te laten. Voor de gemeente betekent dit zelf veranderen en tegelijkertijd de inwoners van Deventer meer de ruimte geven hun rol te pakken.

1 Voor de concrete maatregelen wordt verwezen naar de tekst van het coalitie-akkoord 2010-2014.

5

Besturen in Deventer Een nieuw evenwicht vraagt ook om een nieuwe stijl van besturen. De code voor goed openbaar bestuur is leidend voor het uitvoeren van het coalitieakkoord. Wij willen werken in een open bestuursstijl. We willen open discussies tussen het college van burgemeester & wethouders en gemeenteraad enerzijds en tussen gemeentebestuur en samenleving anderzijds. Discussies over belangrijke onderwerpen, waarbij uitkomsten niet op voorhand vastliggen. We willen een meer ontspannen relatie tussen raad en college en met de inwoners. Wij hebben bewust gekozen voor een coalitieakkoord op hoofdlijnen, dat veel ruimte laat aan de raad om tot eigen oordeelsvorming te komen. De gemeenteraad krijgt meer ruimte om de kaders van het beleid vast te stellen. Het college gaat zich nadrukkelijker bezig houden met beleidsvoorbereiding en uitvoering (binnen de kaders van de raad). Voor die open discussies presenteert het college de raad vaker alternatieven en staat hem ter zijde bij het maken van kaderstellende keuzes. Discussies maken de besluitvorming sterker. Met diezelfde open houding treedt het gemeentebestuur ook de bevolking tegemoet en is daarmee ook aanspreekbaar op besluiten. Het is belangrijk om heldere keuzes te maken, daarover goed te communiceren en verantwoording af te leggen. De gemeente is immers voor inwoners, organisaties en bedrijven de eerste overheid die aangesproken wordt voor tal van zaken, van concrete dienstverlening tot beleid. Zelf meedoen brengt inwoners en bestuur dichter bij elkaar. Wij willen graag gebruik maken van wat leeft in de Deventer samenleving. We gaan zoeken naar nieuwe impulsen om de Deventenaar niet alleen te betrekken bij wat we doen, maar ook volwaardig mee te laten doen. We maken goed gebruik van bestaande en nieuwe (bestuurlijke) instrumenten om onze inwoners, organisaties en bedrijven mee te laten doen bij het politieke proces. Zo gaan we bij complexe vraagstukken vooraf aangeven hoe we hen betrekken bij oplossingen en besluitvorming. Een complexere samenleving vraagt om herpositionering van het bestuur, nieuwe speelruimte en een goed samenspel tussen publieke en private partners. Het college en de raad moeten heldere strategische keuzes maken, ondersteund door een flexibele ambtelijke organisatie die is toegesneden op de nieuwe manier van open besturen. Wij willen dat de organisatie meer dan voorheen gebiedsgericht en interactief gaat werken om de betrokkenheid en bijdragen van inwoners en partners bij beleid en uitvoering te vergroten. Dit laatste is in 2009 bijvoorbeeld al bij de Toekomstvisie 2030 gebeurd. Een groot aantal punten van de Toekomstvisie is in het collegeakkoord verwerkt. We bezien wat in de komende periode nog verder uitgewerkt moet worden (zie 1.4). Samen met onze inwoners en strategische partners zoals medeoverheden, organisaties, ondernemers en bedrijfsleven en ondersteund door een slagvaardig ambtelijk apparaat, gaan we de uitdaging aan om een nieuw evenwicht in het besturen van de gemeente te vinden. Voortzetten maatregelen economische crisis Het vorige jaar stond in het teken van de kredietcrisis. Inmiddels is duidelijk dat we te maken hebben met een economische crisis die veelomvattend is. Daarom vinden wij het belangrijk om naast concrete lokale maatregelen (zie ook paragraaf 1.6) te zoeken naar meer fundamentele oplossingen. We werken in nauw overleg met de Economische Kopgroep aan de voorbereidingen voor een nieuw economische businessplan voor Deventer. De raad wordt nog voor de zomer nader geïnformeerd over de voorziene procesaanpak. De gemeentelijke investeringen zijn van cruciaal belang bij het gezond maken van de Deventer economie. Daarom zetten we fors in om samen met de provincie Overijssel als cofinancier nu daadwerkelijk uitvoering te gaan gegeven aan die opgave (poorten van Salland, stationsomgeving, Amstellaan, Cultuurplein en dergelijke). We zetten hierbij de Crisis- en herstelwet in als instrument. Via een Algemene Maatregel van Bestuur geeft het Rijk voorrang aan de snelle ontwikkeling van een aantal gemeentelijke projecten met een bovenlokale betekenis. Wij zullen proberen een aantal projecten op die lijst te krijgen. Visie Binnenstad en huisvesting van ambtenaren

De heren Asselbergs en Coenen hebben het open proces over de visie Binnenstad Zuid begeleid. Dit heeft geleid tot een ambitiedocument waarin kaders en aanbevelingen staan voor de gewenste ontwikkeling van de binnenstad. Hieronder valt ook de huisvesting van het ambtelijk apparaat. Om duurzame huisvesting van ambtenaren te koppelen aan duurzame stadsvernieuwing bevelen zij aan te kiezen voor een bescheiden en doelmatige huisvesting voor ambtenaren, die past in het gebied en die dicht bij het bestuurscentrum ligt. Op korte termijn is investeren in gemeentelijk eigendom van belang voor de vitaliteit van de binnenstad. Op de langere termijn is dit ook financieel aantrekkelijk.

6

Coenen en Asselbergs noemen de optie om de publieksfuncties in de bestaande ruimten bij de Noordenbergpoortgarage onder te brengen. We gaan nader onderzoeken of dit haalbaar is en wat de consequenties zijn voor het parkeren en de bereikbaarheid. We hechten veel belang aan het vasthouden van de betrokkenheid en het enthousiasme van de stad voor deze plannen. Daarom gaan we door met het open proces met gerichte informatievoorziening aan en actieve betrokkenheid van burgers, instellingen en de raad. Daarnaast vinden wij het tempo waarin de plannen worden uitgevoerd belangrijk. We streven ernaar dat de huisvesting voor ambtenaren in 2014 gereed is. Strategische partners, gemeentelijke en grensoverschrijdende samenwerking Instellingen en organisaties uit het maatschappelijk middenveld, corporaties, ondernemers en het bedrijfsleven, zijn belangrijke strategische partners om samen ontwikkelingen in te zetten, daar draagvlak voor te verkrijgen en te realiseren. Die samenwerking zetten we voort. Met onze buurgemeenten werken we al intensief samen in de regio. In Stedendriehoek of ander verband zoals in Salland. Een belangrijke samenwerkingspartner blijft de provincie Overijssel. Ook de lobby richting het Rijk doen we samen. We staan positief tegenover de samenwerking tussen de provincies Overijssel en Gelderland. Oriënterende contacten in Euregio-verband formaliseren we en de Europese fondsen benutten we optimaal. Het internationaal beleid, met als basis het lokaal initiatief en de programma's van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Europese Fondsen, zetten we voort. In paragraaf 1.7 wordt dit nader toegelicht. 1.3 Verdien en bezuinigingsmogelijkheden gemeente en Rijk. Een kwestie van kiezen (lokale verdienen bezuinigingsmogelijkheden) De financiën van de gemeente staan de komende jaren onder grote druk. Het Rijk gaat stevig snijden in de begroting. Daarnaast gaat het Rijk door met het decentraliseren van taken en verantwoordelijkheden, vaak zonder voldoende dekkende overdracht van middelen. De eigen verdiencapaciteit is ook steeds meer beperkt. Veranderende omstandigheden op de vastgoedmarkt maken dat de winstafdracht uit het grondbedrijf de komende jaren terugloopt. Ook op langere termijn zal er, zelfs als aanvullende bezuinigingen niet nodig zijn, behoefte zijn aan heroverweging van bestaande taken om financiële ruimte te creëren voor nieuwe beleidsdoelen en ambities.

2 Wij zijn

voornemens via verschillende wegen te werken aan een houdbare en veerkrachtige begroting:

Lijst verdien-/bezuinigingsmogelijkheden: op verzoek van de vorige raad is een pakket aan mogelijkheden samengesteld waaruit de raad voor de komende periode een keuze kan maken.

Monitoring resultaten: kan na uitwerking van de mogelijkheden tot daadwerkelijke voorstellen worden ingezet met tussentijdse benchmarking, een actualisatie van de lijst en de planning- en controlcyclus.

Voortzetting Kwestie van Kiezen: de nu uitgevoerde actie om te komen tot een pakket aan mogelijkheden kan na uitwerking tot daadwerkelijke voorstellen een permanent en strategisch proces van voortdurende heroverweging worden, waarbij jaarlijks, voorafgaand aan de voorjaarsnota, ruimte wordt gemaakt voor nieuwe beleidsactiviteiten door het schrappen of efficiënter uitvoeren van oude.

Het vorige college heeft berekend dat het meest sombere scenario voor Deventer een pakket aan mogelijke bezuinigingsvoorstellen voor een om te buigen bedrag € 13 miljoen structureel behelst. De bezuiniging kan over bijvoorbeeld 6 of 7 jaar worden verdeeld met een start in 2011 of 2012. Dit betekent dat het te bezuinigen bedrag jaarlijks met ongeveer € 2,5 miljoen kan oplopen. Indien het sombere scenario zich niet zal voordoen betekent dit voor de volgende nieuwe raad in 2014 dat zij kunnen besluiten niet over te gaan tot bezuinigen of de bezuinigingen al of niet deels door te laten gaan om zodoende ruimte voor nieuw beleid te creëren. Het pakket met verdienen bezuinigingsmogelijkheden heeft nu nog geen financiële consequenties. In eerste aanleg gaat het om het beoordelen en maken van keuzen door de raad op basis van het overhandigde pakket. Besluitvorming, verdere uitwerking en doorvoering van verdienen bezuinigingsmaatregelen kan uiteindelijk wel leiden tot verstrekkende financiële gevolgen. Om deze financiële gevolgen te kunnen opvangen heeft het vorige college het te bezuinigen bedrag structureel verhoogd met € 2 miljoen, waarvan € 1 miljoen incidenteel structureel is en € 1 miljoen voor

2 Bron: Verkenning (middel)lange beleidsagenda zoals die 2 maart 2010 door het College van B&W is vastgesteld en op 8

maart 2010 aan de Raad is overhandigd.

7

reservevoorstellen is. In de periode 2012 t/m 2017 kan het te bezuinigen bedrag daardoor mogelijk oplopen tot € 15 miljoen structureel. De werkelijke omvang en de fasering van de bezuinigingen is uiteindelijk afhankelijk van de ontwikkeling van de economie de komende jaren en de keuzes die door de raad worden gemaakt. Van belang is dat de beleidsplanning voor investeringen, boegbeeldprojecten en subsidieverwerving meebeweegt met strategische langere termijn ontwikkelingen bij medeoverheden (Europa, Rijk, provincie), zodat de gemeente beter kan blijven inspelen op kansen en bedreigingen die zich vaak onverwacht op kortere termijn voordoen. Daarom is het belangrijk scherp te sturen op beschikbare middelen en voortdurend prioriteiten te stellen als het gaat om de lokale ambities, zoals die onder andere zijn verwoord in de begroting 2010 (de meerjarenraming 2011-2014), het coalitieakkoord en de verkenning (middel)lange termijn beleidsagenda die dit jaar verder zal worden uitgewerkt tot een definitieve beleidsagenda. De nu ingezette eenmalige actie onder de titel 'een kwestie van kiezen' kan daarmee uitgroeien tot een meer permanent en strategisch proces waarin we voortdurend heroverwegen en prioriteiten stellen.

De raad kan na besluitvorming over de daadwerkelijke bezuinigingen het college vragen anticyclisch te blijven werken aan „een kwestie van kiezen‟ volgens de nu ingezette twee sporen:

Het spoor „beleidsontwikkeling en uitvoering‟, waarin beleidsmaatregelen en beleidsvoornemens van de gemeente twee maal per jaar worden getoetst aan de evoluerende prioriteiten in het licht van de (strategische) doelstellingen voor de stad en voorgenomen decentralisatie- , bezuiniging- , en efficiency taakstellingen vanuit het rijk en medeoverheden.

Het spoor „bedrijfsvoering en organisatie‟, waarin de organisatorische en administratieve uitvoering van (een deel van) de bezuinigingen plaatsvindt en de financiën daadwerkelijk worden ingeregeld.

Een en ander leidt naar verwachting tot een min of meer permanent proces van herijking en herschikking van middelen en vereist nauwe samenwerking van betrokkenen in de organisatie alsmede met externe partijen. Rijksheroverwegingen Het Rijk heeft op 1 april het door twintig ambtelijke werkgroepen opgestelde pakket aan verdien en bezuinigingsmogelijkheden bekendgemaakt dat een rol speelt bij de verkiezingen. De voorziene rijksbezuinigingen zullen onder andere een negatief, meerjarig effect hebben op de algemene uitkering die Deventer ontvangt uit het gemeentefonds. Behalve het snijden in budgetten wordt er ook een decentralisatie voorzien van taken naar gemeentelijk niveau en zal het Rijk de gemeente bezuinigings- en efficiencytaakstellingen opleggen. We verwachten daarom de komende jaren dat er een min of meer permanent proces van herschikking van middelen aan de orde is. Uit een eerste inventarisatie van de rapporten blijkt dat de gemeente in de toekomst via vier kanalen zal bijdragen aan de bezuinigingen van het Rijk:

Een korting op het gemeentefonds, zoals wordt voorgesteld in het rapport van de commissie Kalden: bezuinigingen van 15% en/of korting op de gemeentelijke bedrijfsvoering. Daarnaast zal in de toekomst een andere normering aan de orde komen.

Afschaffen van en korten op specifieke uitkeringen, bijvoorbeeld de uitkering voor stedelijke vernieuwing.

Het overhevelen van taken naar gemeenten zonder dekkende middelen, bijvoorbeeld delen van de AWBZ en re-integratiemiddelen.

Extra kosten voor gemeente door de doorwerking van rijksbezuinigingen, bijvoorbeeld doordat er meer mensen in de bijstand zullen komen of een beroep zullen gaan doen op de WMO

Inmiddels hebben wij een snelle analyse gemaakt van de mogelijke gevolgen voor de gemeente

Deventer van de heroverwegingsvoorstellen. Hierbij valt op dat betrekkelijk weinig voorstellen

gedaan worden die direct op gemeentelijke taken betrekking hebben. Veel maatregelen betreffen

taken van het Rijk zelf. Wel zijn er veel maatregelen voorzien in de inkomenssfeer waarvan

verwacht mag worden dat het beroep op sociale uitkeringen en voorzieningen zal toenemen. Hoe

de voorziene bezuinigingen daadwerkelijk uitpakken, zal naar verwachting einde van het jaar

inzichtelijk zijn.

8

1.4 Lijnen voor Deventer naar de toekomst Deventer zal zich de komende jaren verder ontwikkelen als een kennis- en dienstensamenleving, waarin mensen steeds meer leven en werken in netwerken die snel kunnen wisselen. Daar zijn nieuwe arrangementen voor nodig die beantwoorden aan de dynamiek van deze en de komende tijd. Kernbegrippen voor de overheid daarbij zijn: mensen mobiliseren, verbinden, ondersteunen en toerusten. Kerncompetenties die hierbij horen zijn: gemeenschapszin, verdraagzaamheid, ondernemingslust, creativiteit en doorzettingsvermogen. Kwaliteiten die wij in Deventer koesteren en waar we trots op zijn. Deventer is met de Toekomstvisie Deventer 2030 een proces gestart om zich te oriënteren op het toekomstperspectief van Deventer. Deventenaren uit alle geledingen van de bevolking hebben samen een wensbeeld gemaakt voor het jaar 2030. Op 1 juli 2009 heeft de Raad de Staat van Deventer, de Toekomstvisie 2030 en de Strategische Toekomstagenda vastgesteld. Belangrijke kernkwaliteiten van Deventer zijn:

de ligging aan de IJssel;

het groene platteland;

stad met historie;

ondernemerschap en vakmanschap

culturele vrijstad;

mensen in verbinding. Deze begrippen zijn geworteld in onze historie en vormen de fundering van onze toekomstagenda. Zij zijn de kracht van Deventer. Daar kunnen we onze toekomst op bouwen. De raad heeft op 1 juli 2009 besloten de Strategische Toekomstagenda door te ontwikkelen tot een (middel)lange termijn beleidsagenda voor de komende collegeperiode die wordt uitgebracht na de collegevorming in 2010. Ook heeft de raad bij die gelegenheid besloten de wensbeelden uit de Toekomstvisie 2030 te benutten als richtinggevende bouwstenen voor de ontwikkeling van beleid op de (middel)lange termijn en heeft de raad besloten tot het jaarlijks uitbrengen van de Staat van Deventer ten tijde van de voorjaarsnota. Door de vaststelling van de „Startnotitie (middel)lange termijn beleidsagenda‟ heeft de raad de opdracht gegeven deze besluiten verder uit te werken. Het eerste resultaat is de door het vorige college opgestelde „Verkenning voor een (middel)lange termijn beleidsagenda‟ (verder te noemen 'Verkenning Beleidsagenda'). Deze is op 8 maart aan de nieuwe raad aangeboden. Op basis van het coalitieakkoord wordt de verkenning dit jaar doorontwikkeld tot een definitieve (middel)lange termijn beleidsagenda. Hiermee krijgen we een instrument in handen waarmee de gemeente op een integrale manier in beeld brengt aan welke ambities en doelen zij op (middel)lange termijn werkt. De grootste uitdaging waarvoor wij de komende jaren staan, is het omgaan met de teruglopende financiële middelen. In paragraaf 1.3. is ingegaan op het keuzeproces van verdienen bezuinigingsmogelijkheden en op de grote heroverwegingsoperatie van het Rijk. Het is nu de kunst om al deze (in zichzelf) negatieve ontwikkelingen om te bouwen tot een robuust, kansrijk en evenwichtig toekomstbestendig Deventer beleid. In deze voorjaarsnota hebben wij een investeringsimpuls opgenomen van € 163 miljoen in de periode tot 2015. De dekking hiervan komt niet alleen uit onze eigen middelen (winsten grondbedrijf, gemeentelijk deel Essent-gelden), maar ook uit middelen van andere overheden. Bijvoorbeeld uit het provinciale programma „Investeren in Overijssel‟ waarbij de Boegbeelden het inhoudelijke kader vormen (zie paragraaf 1.7). Door deze gestructureerde aanpak zijn de gemeentelijke investeringen voor de komende jaren geheel financieel gedekt. Een deel van die investeringsopgave moeten wij overigens nog voorzien van onderbouwing en voorstellen tot nadere uitwerking. Op basis van bestuursopdrachten en plannen van aanpak kunnen wij ook meer inzicht geven in de uitvoering en fasering van de investeringsplanning.

9

1.5 Bestuurlijke omgeving Onze samenleving wordt steeds complexer. Ook de gemeente Deventer heeft te maken met de diverse overheidslagen, zuilen en schotten die zijn ontstaan om onze samenleving te besturen. Hoe ingewikkelder onze samenleving wordt, hoe groter de behoefte is aan scherpe afbakeningen om onze samenleving te kunnen besturen. In de netwerksamenleving van nu is echter geen plaats meer voor zuilen en schotten. Integrale beleidsvorming en interactieve planprocessen helpen gemeentelijke medewerkers om over de schutting te kijken en daardoor besluitvorming beter af te stemmen op processen buiten hun eigen vakgebied. Zo kan er steeds meer gewerkt worden vanuit een organisatie die procesmatige, programmatische en projectmatige innovatie centraal stelt in plaats van beheersing. De rol van de gemeente verandert. Ook de verhouding tussen de burger en de gemeente verandert. Wij verwachten in de toekomst dat publieke en private belangen steeds meer met elkaar vervlochten raken. Hierbij zal het voor de overheid, dus ook de gemeente Deventer, steeds uitdagender worden om het primaat van de politiek over de volle breedte waar te kunnen maken. Een andere verdeling van verantwoordelijkheden, rollen, taken en financieringsvormen tussen de overheid en de markt dient zich aan. Nu al tekenen zich tendensen af waarbij de verantwoordelijkheid noodzakelijkerwijs wordt gedeeld of zelfs wordt verlegd naar anderen in het private domein. Onze burgers, bedrijfsleven en organisaties verwachten een open houding en ruimte voor hun inbreng. De participatieladder geeft daarvoor enkele handvatten, waarmee voor de hogere treden op die ladder (coproductie, zelfbestuur) nog verder ervaring moet worden opgedaan. Doordat de gemeente steeds minder financiële ruimte heeft, komen naar verwachting meer verantwoordelijkheden bij de burgers zelf te liggen. De rol van de gemeente verschuift steeds meer in de richting van bepalen naar sturen, regisseren en faciliteren. Dat betekent dat we goed gaan inspelen op de „kracht van stad en platteland‟. Vertrouwen en samenwerking zijn hierbij sleutelbegrippen. De veranderingen die in gang zijn gezet bij de gemeente Deventer spelen hier al op in. De grondhouding van ons “veranderend bestuur” is transparant, aanspreekbaar, rechtvaardig en slagvaardig. Bij het maken van beleid kijken we steeds vaker naar wat de mogelijkheden zijn om de regeldruk voor burgers, instellingen en bedrijven te verminderen en de publieke dienstverlening te verbeteren. Dat doen we vooral ook door „vertrouwen‟ centraal te stellen. Uitgangspunt daarbij is dat we vooraf toetsen of regels nodig zijn om het gewenste beleid te realiseren Dat wil zeggen dat we dat alleen doen als er geen andere opties zijn. Zo geven we vorm aan de dienstverlening die we nastreven: „burgers en bedrijven centraal‟. Hiervoor hebben we in 2009 de volgende zaken ingevoerd:

het klantcontactcentrum;

het telefoonteam;

het 014570-nummer;

de loketten op afspraak;

de stroomlijning van de digitale dienstverlening. Wij willen hiermee doorgaan. De raad heeft hiervoor in 2010 en 2011 middelen beschikbaar gesteld. Daarmee geeft de gemeente Deventer verder vorm aan de veranderende rol van de overheid, waarin de gemeente meer verantwoordelijkheid krijgt om sociaal-maatschappelijke problemen vanuit lokale invalshoeken te benaderen en samen met partners in de stad en op het platteland tot oplossingen te komen. Het Rijk is daarbij vanuit haar stedenbeleid ook een partner. Met dit beleid versterkt het Rijk de autonomie en regierol (eerste overheid), stimuleert zij de samenwerking tussen de overheid en externe partners en creëert zij door decentralisatie, deregulering, ontschotting en budgetoverhevelingen hiervoor de randvoorwaarden en maakt internationale samenwerking aantrekkelijker. Ook de provincie is een belangrijke partner voor de gemeente Deventer in deze. Overijssel beschikt namelijk over ruime investeringsmogelijkheden en zet deze onder andere meerjarig in via de Essent-gelden en Boegbeelden. Vanuit deze veranderende rol ziet de gemeente Deventer het als haar taak te zorgen voor een financiële stabiliteit. Dit houdt niet alleen in dat de eigen financiën op orde zijn, maar ook dat zij in overleg met het bedrijfsleven, de woningbouwcorporaties en onderwijs- en zorginstellingen komt tot

10

een pakket van stimulerende maatregelen. Wij maken ons sterk om met deze partijen (onder meer in het kader van de Economische Kopgroep, zie paragraaf 1.6) tot werkende oplossingen te komen. 1.6 Economische ontwikkeling in lokaal perspectief De ontwikkeling op de binnenlandse markt gaat duidelijk de goede kant op. Op de buitenlandse markten is het aantal bedrijven met groei voor het eerst weer groter dan het aantal bedrijven met krimp. Dit komt vooral door een herstel van de industrie. De situatie op de arbeidsmarkt blijft daarentegen onverminderd slecht. In het vierde kwartaal van 2009 nam het aantal bedrijven dat medewerkers ontsloeg weer verder toe. Ook in Deventer tekenen zich gunstige ontwikkelingen af: het aantal openstaande en ingediende vacatures bij het UWV Werkbedrijf stijgt, het aantal faillissementen is zeer beperkt en de verkoop van woningen neemt toe ten opzichte van een jaar geleden. Helaas zette het broze herstel van de woningmarkt zich niet verder door in het eerste kwartaal van 2010. We zien jammer genoeg ook dat het aantal ingeschreven (niet-werkende) werkzoekenden en met werkloosheid bedreigde werkzoekenden in Deventer harder stijgt dan de landelijke trend. Ook tijdens deze economisch zware tijden sluit het arbeidsaanbod niet aan op de vraag naar arbeid.

Ontwikkeling economische indicatoren, januari 2010 ten opzichte van januari 2009 Deventer Nederland

indicator toe/

-afname ontwikkeling

toe/ -afname

ontwikkeling

ingeschreven werkzoekenden +28,7% +19,6% ingeschreven niet-werkende werkzoekenden +28,5% +17,5% met werkloosheid bedreigde werkzoekenden +58,6%

1 +54,1%

1

openstaande vacatures bij UWV Werkbedrijf +16,0% -2,3% ingediende vacatures bij UWV Werkbedrijf -20,8% +0,8% faillissementen/surseances van betaling -50,0% +11,1% startende ondernemingen -53,6% -40,5% particuliere woningtransacties +32,4% -11,4% 1

december 2009 ten opzichte van januari 2009 legenda

gunstige ontwikkeling ongunstige ontwikkeling

Het is niet mogelijk deze cijfers te geven per sector van het bedrijfsleven. De belangrijkste reden hiervoor is dat niet geregistreerd wordt op basis van het bedrijf dat de werkzoekende verlaten heeft. Desondanks hebben we wel een beeld van wat de effecten in Deventer zijn. De industrie krijgt grote klappen door de internationale concurrentie. De sector waar de werkgelegenheid het grootst is, is inmiddels de gezondheids- en welzijnszorg. Aan de andere kant blijft de industrie economisch van groot belang. Vooral vanwege de relatie met veel bedrijven in andere sectoren. De bouw stagneert ook in Deventer. Dit zal ook in 2011 nog wel aanhouden. Vandaar dat verschillende maatregelen (stimuleren nieuwbouwprojecten met rijksgeld, stimulering inzet leerling-bouwplaatsen en dergelijke) juist hierop zijn gericht. Er zijn ook positieve ontwikkelingen: in de detailhandel en horeca. Ook in deze branche zijn echter bedrijven die te lijden hebben onder de crisis. De economische ontwikkeling versterkt de urgentie voor ingrijpende koerswijzigingen. Deze wijzigingen zijn noodzakelijk om de werkloosheid te beperken, bedrijven overeind te houden, aan te kunnen haken als de economie weer aantrekt en de overheidsfinanciën gezond te maken. De gemeente Deventer heeft te maken met teruglopende of zelfs wegvallende winsten op de exploitatie van bouwgrond, tegenvallende opbrengsten van bouwleges en een eigen risico bij de verlening van algemene bijstand. Aan de uitgavenkant zijn er onder meer hogere uitgaven voor schuldhulpverlening en armoedebeleid door de oplopende werkloosheid. Daarnaast wordt de gemeente de komende jaren geraakt door bezuinigingen van het Rijk. Dit beperkt de speelruimte voor de gemeente aanzienlijk. Omdat de problematiek zo veelomvattend is, hebben wij sinds begin 2009 de Economische Kopgroep ingesteld. Deze bestaat uit de wethouder Economische Zaken, voorzitters van de Deventer Kring van

11

Werkgevers, het midden- en kleinbedrijf en Platform Techniek en de directeuren van Rabobank Salland, Solis, Saxion, UWV, Rentree Wonen, Woonbedrijf Ieder1 en de gemeente. In de kopgroep komen lokale geluiden samen en worden initiatieven bedacht om gezamenlijk de gevolgen van de crisis te verzachten. Het doel is vooral inzicht krijgen en overzicht houden, regie nemen waar dat nodig is en een aantal gerichte kortetermijnmaatregelen in gang zetten. Op 1 juli 2009 heeft het college een pakket aan maatregelen aan de raad voorgelegd met sociale, economische en fysieke maatregelen om de crisis te bestrijden. Het tegengaan van de economische crisis vraagt daadkracht en ingrepen over de volle breedte. Hiervoor heeft de Raad voor 2009 een eerste bedrag van € 500.000 beschikbaar gesteld. De hiermee beoogde stimulerende maatregelen zijn uitgevoerd of worden afgerond in 2010. Inmiddels hebben wij de focus ook op de langere termijn gericht. De oorzaak en impact van de economische crisis van vandaag gaat de schaal van Deventer ver te boven. Wij willen echter niet passief toekijken, maar scherp blijven op die economische ontwikkelingen waarop wij lokaal daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen. Hierbij gaat de aandacht vooral uit naar de ontwikkelingen waar het economisch handelen en de beleidskeuzen (investeringen) van de gemeente bij elkaar komen, zoals de investeringen op het gebied van duurzaamheid. Hierbij is een belangrijk streven dat zo veel mogelijk schakels van de bedrijfsketen in Deventer blijven. Als immers een tussenschakel uit Deventer verdwijnt, dan geldt dat meestal ook voor de daaropvolgende bedrijven in de keten. Op dit moment participeert de Kopgroep in de voorbereidingen voor het opstellen van een nieuw economische businessplan. Voor de zomer legt het college een voortgangsnotitie procesaanpak aan de raad voor. Daarnaast werkt de gemeente Deventer ook in regionaal verband samen met lokale partners op gebied van arbeidsmarktbeleid (RPA). 1.7 Veranderende partnerschappen Steeds vaker realiseren we projecten in samenwerking met andere partners. De gemeente Deventer wil de kracht van de stad en van het platteland optimaal benutten en de rolverdeling tussen overheid en partners in de gemeente verbeteren. Ook met strategische partners buiten de gemeentegrenzen, waaronder ministeries, provincies en gemeenten in de regio‟s Stedendriehoek en Salland en ook in Europa wil de gemeente Deventer de samenwerking versterken en coalities vormen. Op basis van relevante lange termijn agenda‟s zien wij aanknopingspunten om met de volgende partners te kijken naar samenwerkingsmogelijkheden en subsidiekansen:

landsdeel Oost (provincie Gelderland en Overijssel);

provincie Overijssel;

Stedendriehoek;

Europa. Landsdeel Oost (provincie Gelderland en Overijssel) Het is opvallend dat het landsdeel Oost-Nederland steeds vaker een schaalniveau wordt waarop overleg plaatsvindt en samenwerkingsverbanden ontstaan. Dit niveau wordt vooral gebruikt voor onderwerpen als bereikbaarheid (A1) en economische innovatie (visie Triangle). Dit geldt ook voor de visie Oost-Nederland die voor de fysieke leefomgeving is uitgewerkt in de Gebiedsagenda Oost-Nederland. De vier centrale thema‟s, waar de gemeente Deventer op aan kan sluiten in haar lobby en die subsidiekansen bieden, zijn:

platteland (landbouw, Ecologische hoofdstructuur (EHS) en nieuwe functies);

steden (herstructureren voor diversiteit);

economie (extra inzetten op het midden- en kleinbedrijf);

klimaat en energie (maximaal inzetten op duurzame energie). Vanuit de Stedendriehoek worden daarbij drie thema‟s ingebracht die voor Deventer belangrijk zijn:

de A1-zone: o capaciteitsverruiming van de A1; o capaciteitsverruiming van de stedelijke invalswegen (stadsassen) met de

stationsomgeving; o ontsluiting van het regionale bedrijventerrein A1;

de IJsselzone:

12

o de nevengeulen; o projecten uit de Visie Binnenstad Zuid (cultuurpleinen, parkeren);

impuls stedelijk gebied: o de revitalisering en transformatie van bedrijfsterreinen; o de herstructurering van woonwijken.

Provincie Overijssel De provincie Overijssel heeft besloten haar steun aan de steden te concentreren in een aantal „Boegbeelden‟. De volgende programma‟s/projecten zijn in mei 2008 in een bestuursovereenkomst van Overijssel, de Stedendriehoek en Deventer als Boegbeeld aangemerkt:

stad aan de IJssel (Ruimte voor de Rivier en een deel binnenstad bij de IJssel);

herstructurering woonwijken;

stationsomgeving;

poorten van Salland (verbindingen van de A1 met de stad en het achterland);

economische innovatie (inclusief het Havenkwartier). De gemeente heeft de afgelopen jaren afspraken gemaakt met de provincie Overijssel over een groot aantal projecten waarvoor de provincie Overijssel subsidie beschikbaar stelt. Dit betreft projecten in het programma „Investeren in Overijssel‟. De provinciale Essent-gelden en middelen uit het Grotestedenbeleid (GSB) zijn hiervoor belangrijke voedingsbronnen. De dekking van de gemeentelijke cofinanciering is in een beperkt aantal gevallen nog niet gewaarborgd. Hiervoor is een „ex ante toets‟ opgesteld die een overzicht geeft van de uitwerking van deze afspraken opleveren op het gebied van bestuur, financiën en planning. In het kader van de zomerrapportage en de begroting 2011 wordt dit verder financieel vertaald. Ieder half jaar vindt er een bestuurlijk overleg plaats rondom de thema‟s van de Boegbeelden. Op 15 juni 2010 vindt het volgende bestuurlijk overleg plaats tussen gedeputeerde staten en het college van burgemeester en wethouders over „Investeren in Overijssel‟. Stedendriehoek Regionale afstemming op gebied van woningbouw, bedrijfsterreinen en arbeidsmarktontwikkelingen is steeds vaker een vereiste vanuit hogere overheden. De gemeente Deventer benut hiervoor vaak de infrastructuur van de regio Stedendriehoek. De regionale ruimtelijke structuurvisie en de economische visie zijn hierin kaderstellend. De vijf strategische dossiers van de Stedendriehoek, waarop de gemeente Deventer bij haar lobby kan aansluiten, zijn:

De A1-zone: gericht op enerzijds de capaciteitsverruiming van de A1 en anderzijds de ruimtelijke ontwikkeling van de zone langs de A1 en de Berlijnlijn, waaronder de regionale bedrijventerreinen, de stadsassen en stationsomgevingen en het goederenvervoer per spoor.

Wonen en werken: de realisering van de regionaal afgesproken programma‟s voor wonen en werken en de regionale woon- en werklocaties.

De drie O‟s: overheid, ondernemers en onderwijs. Op basis van de gezamenlijk opgestelde economische visie voor de regio wordt samengewerkt aan de verdere versterking van de economie en concurrentiepositie van de regio en innovatie.

Groene pracht (duurzaamheid): de regio wil de „groene pracht‟ van de Stedendriehoek (de waardevolle kwaliteiten van het platteland) behouden en verder uitbouwen. De regio Stedendriehoek wil ook in 2030 een energieneutrale regio zijn en heeft daarvoor een regionaal actie- en stimuleringsprogramma vastgesteld.

Sociale kracht: om de sociale kracht van de regio te versterken werken de gemeenten samen aan een aantal sociale programma‟s, zoals: kansen voor jongeren, Wmo en sociale veiligheid. Dat gebeurt samen met en mede door financiële steun van de provincies.

De IJsselzone: de IJsselzone, een van de belangrijkste dragers van het gebied, vraagt om een integrale benadering. Naast de maatregelen in het kader van „Ruimte voor de Rivier‟ bij Zutphen (met de woningbouwlocatie de IJsselsprong) en Deventer vallen ook de recreatieve en toeristische ontwikkeling, cultuurhistorie en landschapontwikkeling in de IJsselzone onder dit dossier.

De gemeente Deventer coördineert ambtelijk voor de Stedendriehoek de dossiers A1-zone en de drie O‟s.

13

(Grote)stedenbeleid We zien dat de betekenis van het GSB-partnerschap verandert. De focus van het nieuwe stedenbeleid begint zich te richten op drie elementen:

Het voortzetten van het integrale beleid om de doelstellingen van GSB III te halen en te onderhouden. Hiervoor zijn per 2010 de brede doeluitkeringen omgezet in decentralisatie-uitkeringen.

Focus op wijken waar maatschappelijke achterstanden zich opeenstapelen (de 40-wijkenaanpak: hieronder valt de Rivierenwijk in Deventer).

Thematische aanpak van knelpunten in de uitvoering. Het strategische partnerschap wordt dus selectiever en actiever. Steden moeten zelf aangeven voor welke thema‟s ze een samenhangende aanpak nodig hebben. Binnen het netwerk voor de bestuurders van 32 grote steden (G32) zijn de volgende verbindende thema‟s daarbij in beeld:

positie van steden in de regio;

versterking kenniseconomie;

aanpakken sociaaleconomische en sociaal-culturele segregatie;

evenwichtige bevolkingsopbouw;

de invulling van „governance‟ en Europa. Europa De agenda van Europa wordt in de programmaperiode 2013-2019 vernieuwd. In 2010 vinden daarvoor de eerste gesprekken plaats. De agenda van het Rijk komt tot uiting in het regeerakkoord, het stedenbeleid, de subsidieprogramma‟s en (inter)nationale trends. De gemeente Deventer is hier via diverse kanalen (zoals VNG en G32) bij betrokken en werkt samen in Stedendriehoek-verband om haar lobby ten aanzien van Europa vorm te geven.

14

2. Financiële positie

2.1 Inleiding

De begroting 2010-2013, zoals door de raad vastgesteld in november 2009, had voor de jaren 2010 en 2011 een sluitende uitkomst. Vanaf 2012 vertoonde de begroting een structureel tekort. Rekening houdend met aanvullende rijksbezuinigingen werd in november 2009 opdracht gegeven in totaal voor € 15 miljoen verdienen bezuinigingsmogelijkheden te zoeken. In maart 2010 heeft het college van B en W de raad hiervoor een pakket aan verdienen bezuinigingsmogelijkheden aangeboden. Tevens heeft het college van B en W, op basis van de door de raad aangenomen motie in maart 2010, de raad via een memo inzicht gegeven in de actuele financiële positie. In de Voorjaarsnota 2010 wordt de financiële stand van zaken van de gemeente geactualiseerd. De begroting moet worden aangepast als gevolg van nieuwe autonome ontwikkelingen. Ook stellen wij een aantal eenmalige nieuwe beleidsvoornemens voor. Na verwerking van de autonome ontwikkelingen en de eenmalige nieuwe beleidsvoornemens bieden wij conform de gedragslijn bij de begroting 2010, een sluitende begroting 2010 en 2011 aan. De jaren na 2011 hebben structurele tekorten. Het is nog onduidelijk wanneer het nieuwe kabinet met bezuinigingsvoorstellen komt. Waarschijnlijk is niet vóór het eind van 2010 bekend hoe zwaar onze gemeentebegroting daardoor onder druk komt te staan. Pas dan kunnen we gefundeerde keuzes maken over welke maatregelen nodig zijn om de gemeentefinanciën aan dat nieuwe evenwicht aan te passen.

Vóór de zomer van 2010 komen we met een procesvoorstel en een plan van aanpak hoe we in een open proces met gemeenteraad en inwoners, organisaties en bedrijfsleven dit bezuinigingstraject ingaan. Na de zomer starten we – ook interactief – de inventarisatie van de overige bezuinigingsmogelijkheden voor deze coalitieperiode en daarna. Daarbij brengen we de maatschappelijke effecten in kaart. In het voorjaar van 2011 kan de raad bij de Voorjaarsnota besluiten over bezuinigingen vanaf 2012. Vooruitlopend op deze discussie doen wij al in november 2010 bij de behandeling van de begroting 2011 voorstellen voor bezuinigingen op onze eigen bedrijfsvoering.

Ten aanzien van structurele nieuwe beleidsvoornemens en van het structureel maken van eenmalige budgetten geven wij een overzicht. De definitieve afweging met betrekking tot het honoreren van deze budgetten zal echter pas geschieden bij de begroting 2011. Op deze manier kan samen met de dekking van de bestaande begrotingstekorten een integrale afweging worden gemaakt.

15

2.2 Autonome ontwikkelingen

Op basis van autonome ontwikkelingen moet de begroting 2010-2013 worden herzien. Autonome ontwikkelingen zijn ontwikkelingen waarop vanuit de gemeente geen invloed kan worden uitgeoefend, maar welke wel een effect hebben op de financiële huishouding van de gemeente. In maart 2010 is de raad via een memo door het college van B en W op de hoogte gebracht van de actualisatie financiële positie. Hierbij werden de volgende autonome ontwikkelingen gemeld. (bedragen x € 1.000) Progr. 2010 2011 2012 2013 2014

1. Vervallen putting uit reserve Afkopen

15 170 N

2. Algemene uitkering 15 115 V 205 N 464 N 571 N 1.856 N

3. Najaarsrapportage 2009 15 7 N 7 N 7 N 7 N 7 N

4. OZB 15 145 V 145 V 145 V 145 V 145 V

5. FLO/levensloop 2 45 N

6. Veiligheidshuis 2 16 V 16 V 16 V 16 V 16 V

7. Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg

10 12 V 12 V 12 V

8. Herverdeel verschillen decentralisatie-uitkeringen

div. p.m. V/N p.m. V/N p.m. V/N p.m. V/N p.m. V/N

9. CAO gemeenteambtenaren

div. p.m. V/N p.m. V/N p.m. V/N p.m. V/N p.m. V/N

10. Bouwleges 6 446 N

11. Vervangingsschema Brandweer

2 190 N

12. Lokale scholingsmiddelen 12 50 V 50 V 50 V 50 V 50 V

13. Jeugdparticipatie 11 90 V 90 V 90 V 90 V 90 V

14. Nieuwe jaarschijf 2014 15 50 V

Saldo autonome ontwikkelingen 409 V 357 N 158 N 265 N 1.905 N

Voor een toelichting wordt verwezen naar de programmabladen (hoofdstuk 9).

16

2.3 Nieuwe autonome ontwikkelingen

Vergeleken met de autonome ontwikkelingen in de memo actualisatie financiële positie van maart 2010 worden de volgende autonome ontwikkelingen toegevoegd: (bedragen x € 1.000) Progr. 2010 2011 2012 2013 2014

1. Algemene Uitkering 15 125 V 125 N 372 N 344 N 188 N

2. Dividend BNG 15 200 V 100 V 100 V 100 V 100 V

3. Rekening 2009 15 1.700 V

4. Rente vermogensreserve 15 300 N 300 N 300 N 300 N 300 N

5. Sanering semistatisch archief

15 75 N 150 N 100 N

6. Verkiezingen 1a 91 N 15 N 53 V 53 V 101 N

7. Leerlingenvervoer 11 150 V 150 V 150 V 150 V 150 V

8. Areaalaccres 3 9 V 9 V 9 V 9 V 9 V

9. FLO/levensloop 2 72 N 87 V 22 V 30 V 130 V

10. BTW samenwerkingsverbanden

2 50 V 50 V 50 V 50 V 50 V

11. Loopbaanbeleid brandweerpersoneel

2 22 N 18 N 9 N 47 N

12. Uitbreiding raadsfracties 1a 10 N 10 N 10 N 10 N

13. Wethouders 1a 120 V 120 V 120 V 120 V

Saldo autonome ontwikkelingen 1.686 V 106 N 296 N 151 N 77 N


17

3. Nieuw beleid

3.1 Eenmalige beleidsvoornemens structureel maken Bij de begroting 2010 is een overzicht opgenomen van diverse eenmalige beleidsvoornemens waarvan nog af te wegen is of deze structureel worden gemaakt. Als bijlage is hiervan een geactualiseerd overzicht toegevoegd. Wij stellen voor bij de begroting 2011 een afweging te maken met betrekking tot: - welke eenmalige budgetten structureel moeten worden gemaakt; - welke budgetten van eenmalige dekking moeten worden voorzien; - van andere dekking dan de algemene middelen worden voorzien; - welke zullen worden gestopt. In de berekening van de omvang bezuinigingen van € 15 miljoen is wel rekening gehouden met het structureel maken van eenmalige dekking. Voor nieuw beleid en eenmalig structureel maken is een bedrag van € 2 miljoen opgenomen. 3.2 Nieuwe beleidsvoornemens We stellen voor een beperkt aantal nieuwe beleidsvoornemens te honoreren. We doen dit voor beleidsvoornemens die eenmalig van aard zijn en waarmee in 2010 een start moet worden gemaakt. . Voor de beleidsvoornemens die starten na 2011 stellen wij voor deze nu niet van dekking te voorzien maar deze afweging te betrekken bij de begroting 2011. 3.3 Eenmalige beleidsvoornemens start in 2010 Wij stellen voor de onderstaande eenmalige nieuwe beleidsvoornemens vrij te geven: (bedragen x € 1.000) Progr. 2010 2011

1. Cambio 3 200

2. Bestemmingsplan Buitengebied

6 180 70

3. Pilot Stadsassen

6 30

4. Welstands- en reclamebeleid 6 100 46

Saldo 510 116

Voor een toelichting wordt verwezen naar de programmabladen (hoofdstuk 9). 3.4 Eenmalige beleidsvoornemens start na 2010 en structurele nieuwe beleidsvoornemens: De onderstaande nieuwe beleidsvoornemens worden pas bij de begroting 2011 integraal afgewogen. (bedragen x € 1.000) Progr. 2010 2011 2012 2013 2014

1. Vakreferent SAB 13 50 50 50 50

2. Cultuurhistorische inventarisatie erfgoed Salland

6 14 13 8

3. Rampenbestrijding 2 100 100 100 100

4. Kamerverhuurregeling 2 250 250 250 250

5. Gebiedsmakelaar 6 22 22

6. Landschapscoördinator Salland

6 13 18 18

7. Monumentenzorg 13 160 160 160

Saldo 427 613 608 560

Toelichting: 1. Vakreferent De Stads- en Athenaeumbibliotheek is een wetenschappelijke bibliotheek en vervult voor Overijssel de Wetenschappelijke Steunfunctie. De kwaliteit van deze Wetenschappelijke Steunfunctie wordt onder

18

andere geborgd door een zogenaamde vakreferent. De Stads- en Athenaeumbibliotheek maakt als wetenschappelijke bibliotheek onderdeel uit van het landelijk consortium van PLUSbibliotheken. De vakreferent is momenteel in dienst bij Saxion. Na een voorzien vertrek van de vakreferent (misschien al in 2010) zal Saxion geen nieuwe vacature openstellen. Om de wetenschappelijke functie voor Overijssel te behouden en de daarbij behorende jaarlijkse subsidie van € 280.000 van de provincie te behouden moet de gemeente de vacature zelf invullen. De kosten bedragen € 50.000 structureel. 2. Cultuurhistorische inventarisatie erfgoed Salland Er zal een cultuurhistorische inventarisatie van landschap, erf en erfgoed worden gemaakt met als doel het landschap en de cultuurhistorische elementen te herstellen. Het project maakt onderdeel uit van het in 2009 met de provincie gesloten Bestuursconvenant Salland. In 2010 is in de financiering ervan voorzien, waarbij voor een belangrijk deel wordt beschikt over het uitvoeringsbudget van het Landschapsontwikkelingsplan. Wij stellen voor de voor 2011 t/m 2013 benodigde bescheiden middelen beschikbaar te stellen. 3. Rampenbestrijding De aard en de omvang van de gemeentelijke taken op het terrein van de rampenbestrijding zijn de afgelopen jaren fors toegenomen. Voor het borgen ervan op het vereiste niveau kan niet langer worden volstaan met gedeeltelijke toerekening van kosten aan reguliere taken. Een verantwoorde taakuitoefening vergt een structurele inzet van € 100.000 vanaf 2010, inclusief een bedrag van € 15.000 voor (de in regioverband) gemaakte afspraken met betrekking tot rampenoefeningen etcetera. 4. Kamerverhuurregeling Anticiperend op het nog dit jaar te nemen besluit, de huisvestingsverordening vanaf 1 januari 2011 van toepassing te verklaren op de hele gemeente, stellen wij voor dit als volgt te doen: a. structureel € 75.000 beschikbaar te stellen voor de gebieden Voorstad oost, Voorstad centrum en Rivierenwijk. Een inhaalslag en vergunningverlening is reeds op basis van eenmalige middelen gebeurd of vindt dit jaar plaats. Dit bedrag wordt ingezet ten behoeve van toezicht, vergunningverlening, brandpreventie en bestuurlijke handhaving; b. incidenteel € 250.000 te reserveren voor de inhaalslag voor de rest van Deventer en op een later tijdstip te bepalen welk bedrag structureel voor dit gebied moet worden gereserveerd (naar analogie van de gebieden voorstad oost c.a.). 5. Gebiedsmakelaar.

De gebiedsmakelaar functioneert al enkele jaren tot veler tevredenheid. De kosten zijn gedekt tot en met 2011. Omdat de veranderingen in de agrarische sector ook de komende jaren ingrijpend zullen blijven, is in het met de provincie Overijssel in 2009 gesloten Bestuursconvenant Salland gekozen voor voortzetting tot tenminste 2013. De provincie draagt € 18.000 per jaar bij. Voorgesteld wordt in 2012 en 2013 € 22.500 per jaar beschikbaar te stellen voor dekking van de resterende kosten.

6. Landschapscoördinator Salland. Deze functie coördineert de uitvoering van projecten die voortkomen uit het Bestuursconvenant Salland en het Landschapsontwikkelingsplan Salland. Het is vooral een aanjaagfunctie om uitvoering van – veelal gemeentegrensoverschrijdende - projecten te stimuleren en op gang te brengen. De provincie draagt bij in de kosten. Het aandeel van de gemeente Deventer is gedekt tot en met 2010. Wij stellen voor de voor 2011 t/m 2013 benodigde middelen beschikbaar te stellen. 7. Monumentenzorg De dekking bij de gemeentelijke subsidieregeling voor particuliere eigenaren van monumentale panden is weggevallen door de verlaging van de rijksbijdrage ISV en het besluit om die bijdrage volledig in te zetten voor herstructurering. De budgetbehoefte is structureel € 110.000. Verder blijkt uit een benchmark dat de ambtelijke capaciteit in Deventer moet worden uitgebreid met 1 fte. De hieraan te koppelen budgetbehoefte is bruto € 125.000. Vanuit de totale budgetvraag ad € 235.000 is voor zowel 2010 als 2011 € 75.000 beschikbaar gesteld, in afwachting van de nieuwe beleidsvisie Ruimtelijk Erfgoedbeleid (besluitvorming begroting 2010) Het al dan niet structureel voortzetten van het budget ad € 75.000 vanaf 2010 is/wordt meegenomen in het traject „structurele dekking voor taken die met eenmalige middelen zijn gedekt‟. De resterende structurele budgetvraag bedraagt bruto € 160.000.

19

3.5 Nieuw beleid/knelpunten budgettair neutraal Er zijn ook nieuwe beleidsvoornemens waarvoor de dekking beschikbaar komt via bestaande middelen. (bedragen x € 1.000) Progr. 2010 2011 2012 2013 2014

1. a. Kosten kinderopvang SMI

9 100 N

b. Dekking reserve Wmo 100 V

2. a. Marktplaatsdesk 15 100 N

b. Dekking: verdien – en besparingsmogelijkheden

Bedrijfsvoering

100 V


20

4. Dekking uitkomsten begroting 2010-2014 na autonome ontwikkelingen en dekking eenmalige nieuwe beleidsvoornemens

Na de autonome ontwikkelingen en het beschikbaar stellen van budget voor eenmalige nieuwe beleidsvoornemens is er een eenmalig voordeel in 2010, maar de jaren 2011 en verder hebben structurele tekorten. Conform de gedragslijn welke is gehanteerd bij de begroting 2010 en de memo actualisatie financiële positie wordt ook de jaarschijf 2011 sluitend gemaakt. Als dekking wordt hiervoor aangewend de structurele stelpost autonome ontwikkelingen uit de begroting 2010 en de reserve Eenmalige problematiek. Deze reserve wordt gevoed met de voordelige uitkomst in de begroting 2010. De bestendige gedragslijn met betrekking tot het gebruiken van de stelpost autonome ontwikkelingen is dat de stelpost bij de actualisatie van een begroting alleen de beschikbare stelpost van het betreffende jaar wordt aangewend voor de nadelen in de herziene begroting. Zie voor een overzicht van de stelpost autonome ontwikkelingen bijlage 1. (bedragen x € 1.000) 2010 2011 2012 2013 2014

1. Conform memo maart 2010 actualisatie financiële positie (zie paragraaf 2.2)

409 V 357 N 3.457 N 3.933 N 5.473 N

2. Aanvulling in deze Voorjaarsnota (zie paragraaf 2.3)

1.686 V 106 N 296 N 151 N 77 N

3. Dekking: stelpost autonome ontwikkelingen

320 V 320 V 320 V 320 V

Subsaldo 2.095 V 143 N 3.433 N 3.764 N 5.230 N

4. Eenmalige nieuwe beleidsvoornemens (zie paragraaf 3.2)

510 N 116 N

Subsaldo 1.585 V 259 N 3.433 N 3.764 N 5.230 N

5. Storting in reserve Eenmalige problematiek

1.585 N

6. Putting uit reserve Eenmalige problematiek

259 V

Saldo 0 0 3.433 N 3.764 N 5.230 N

21

5. Investeringsplanning 5.1 Inleiding De investeringsplanning, zoals die in bij de begroting 2010 is vastgesteld, had een voordelig uitkomst van € 1,4 miljoen. Op basis van actuele informatie moet de investeringsplanning worden aangepast. Zo is er een wijziging in de afdrachten vanuit de algemene reserve grondexploitaties en moeten de geprioriteerde projecten zowel ten aanzien van de fasering als de hoogte van de budgetten worden herzien. Tevens doen wij een voorstel om een drietal nieuwe projecten toe te voegen. De tegenvallende opbrengsten (per saldo € 0,4 miljoen) uit de gemeentelijke grondexploitaties zetten druk op de inkomstenkant van de Reserve Gemeentebrede Investeringen (RGI). Binnen de RGI is daarnaast nog € 3,4 miljoen nodig als cofinanciering voor nieuwe RGI-projecten (onder meer € 3,3 miljoen voor het Stationsplein). We willen de huidige investeringsplanning uitvoeren. Daarin is ook voor veel projecten een provinciale bijdrage uit de Essentgelden voorzien. Zo kunnen we ook deze provinciale bijdragen behouden. Wij stellen voor het nadeel als gevolg van: latere en/of lagere winsten uit grondexploitaties en de co-financierinmg van de nieuwe projecten te dekken door te putten uit de Egalisatiereserve rente (zie voor een overzicht van de reserve bijlage 1).

Vergeleken met de bij de begroting 2010 vastgestelde investeringsplanning zijn er de volgende mutaties. Bedragen x € 1.000 Totaal

1. Nog niet aangewende middelen reserve gemeentebrede

investeringen in begroting 2010-2014

1.400 V

Mutaties:

2. rekening 2009: a. Panta Rhei b. Ondertunneling H. Dunantlaan

222 V 161 V

3. Nieuwe projecten: a, Stationscomplex b. Masterplan Schipbeek c. Keizerspark 4. Afdrachten uit reserve grondexploitaties 5. Afdrachten bovenwijkse voorzieningen 6. putting uit Egalisatiereserve rente 7. diversen Saldo

3.300 N 47 N

500 N

400 N

231 V

2.233 V

p.m. V/N

0

Toelichting: 2a. Onderbesteding School/sporthal Panta Rhei De bouw en inrichting van school en sporthal Panta Rhei is gerealiseerd met een onderbesteding op de investeringsraming van rond € 327.000. Voor de RGI heeft dit geleid tot een lagere reserveputting ad totaal € 222.000 ten opzichte van de raming. 2b. Onderbesteding Fietstunnel Henri Dunantlaan. Het project fietstunnel Henri Dunantlaan is afgewikkeld met een onderbesteding op de investeringsraming van totaal rond € 159.000. Voor de RGI komt dit neer op een € 159.000 lagere reserveputting dan geraamd.

22

3a.Stationsomgeving Bij de vaststelling van de programmabegroting 2010 hebt u voor twee deelprojecten van de 1

e fase

van het boegbeeldproject Stationsomgeving besluiten genomen waaronder een inzet van middelen uit de RGI: de deelprojecten uitbreiding van de ondergrondse fietsenstalling en het akoestisch inpakken van het viaduct Brinkgreverweg, met een totale investeringsomvang van € 6,7 miljoen. Het derde deelproject van die 1

e fase, de herinrichting van het busstation met een investeringsomvang van € 4,1

miljoen, dient nog van dekking te worden voorzien. De huidige raming is dat de provincie daarin voor € 0,8 miljoen bijdraagt (de provinciale bijdrage komt daarmee op 50% van de totale kosten 1

e fase van

€ 10,8 miljoen). Wij stellen voor de ontbrekende € 3,3 miljoen te dekken uit de RGI. 3b. Masterplan Schipbeek Het dal van de Schipbeek ligt voor een deel bekneld door de infrastructuur in de stadsrand van Deventer. Het maken van een samenhangende visie voor dit gebied is van belang. Voor dit Masterplan heeft de provincie € 20.000 gereserveerd. Het project is opgenomen in het pMJP 2010 – 2013 en staat voor 2011 geprogrammeerd. Wij stellen voor de benodigde middelen 2011 ad totaal € 47.000 beschikbaar te stellen met een dekking uit de RGI. 3c Keizerspark

De aanleg van het Keizerspark bij het winkelcentrum Keizerslanden is een belangrijk onderdeel van de herstructurering van de wijk Keizerslanden. De kosten worden geraamd op € 1 miljoen. De GSB bijdrage van de provincie bedraagt € 500.000. Wij stellen voor de resterende € 500.000 te dekken uit de RGI. 4. Afdrachten uit algemene reserve grondexploitatie In de begroting 2010 bedroegen de afdrachten uit de reserve grondexploitatie voor de periode 2010 t/m 2016 € 26,9 miljoen. In deze Voorjaarsnota 2010 verschuiven de afdrachten naar achteren en bedragen voor de jaren 2010 t/m 2018 € 26,5 miljoen. Een daling daarom van € 0,4 miljoen. Voor uitgebreide toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 9.

23

5.2 Beschikbare middelen in de reserve Gemeentebrede investeringen In de reserve Gemeentebrede investeringen zijn de volgende bedragen beschikbaar. Bedragen x € 1.000 Totaal 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

1. a. Beschikbare middelen in reserve Gemeentebrede investeringen (incl. rente 2009)

25.484 25.484

b. Rente 2011 e.v. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m.

2. Afdrachten uit algemene reserve grondexploitaties

26.500 p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. 250 10.250 16.000

3. Bijdrage vanuit

grondexploitatie voor bovenwijkse voorzieningen

2.084

197

468

241

289

419

223

178

69

4. BTW voordeel (WWB)

1.461

588

495

378

5. Structureel

beschikbare middelen uitgedrukt in eenmalige middelen

15.700

15.700

6. Niet aangewende

structurele middelen gemeentelijke investeringsplanning

7. Putting uit Egalisatiereserve rente

1.046

2.233

1.046

833

1.400

8. Europese, rijks- en

Provinciale bijdragen

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

Saldo beschikbare middelen

74.508 28.148 16.663 2.019 289 419 473 10.428 16.069

Toelichting: 2. Afdrachten uit algemene reserve grondexploitaties Zie voor een toelichting hoofdstuk 9. 5. Structurele beschikbare middelen uitgedrukt in eenmalige middelen Naast de structurele middelen ad € 1 miljoen die in het verleden voor de investeringsplanning beschikbaar zijn gesteld, kunnen door de bijdrage van de provincie van Essentgelden deze structurele middelen worden verhoogd met € 132.000 (infrastructuur haven € 86.000 met ingang van 2011 en sluiscomplex € 46.000 met ingang van 2009). Per saldo bedraagt dan de nog in te vullen structurele ruimte € 1.132.000. Dit is gelijk aan een investering (25 jaar annuïteit met rente 5%) van € 15,7 miljoen.

24

5.3 Geprioriteerde projecten Van de bij de begroting 2010 vastgestelde projecten en de in paragraaf 5.1 opgenomen projecten kan het onderstaand totaal overzicht van geprioriteerde projecten worden gemaakt. Met betrekking tot de voorstellen met een * zal voor het beschikbaar stellen van de budgetten te zijner tijd nog een afzonderlijk inhoudelijk voorstel aan de raad worden voorgelegd. Het betreft het volgende overzicht: Bedragen x € 1.000 Totaal

bedrag Prov.

Essent-gelden

Anders gedekt

Dekking uit RGI

2010 2011 2012 2013 2014

0. Lopende projecten 10.829 11.272 7.942 3.330

1. Deventer Doet: Digi Werkt (Rb. 28-6-2006)

2.789 2.789 1.783 690 238 78

2. Infrastructuur Amstellaan*

11.900 2.000 9.900 9.000 900

3. Oostelijke ontsluiting bedrijvenpark A-1

9.691 9.691 9.691

4. Ontwikkelingsvisie Colmschate*

1.860 1.860 1.860

5. Stationsomgeving (Fietsenstalling en busstation)*

6.672 2.100 2.500 2.072 50 100 1.922

6. Cultuurkwartier* 9.880 5.000 4.880 100 100 4.680 7. Binnenstadprojecten* 2.582 2.582 250 1.132 1.200 8. WVC-Rivierenwijk* 12.100 8.350 3.750 3.750 9. Infrastructuur

Keizerslanden* 2.000 2.000 600 900 500

10. Fietsenstallingen binnenstad*

2.980 2.980 90 100 2.790

11. IHP 1.910 1.910 1.910 12. Sportpark

Zandweerd* 4.675 4.675 300 4.375

13. Zandbelterbrug 1.100 1.100 100 1.000 14. Baggeren

Buitengracht 1.000 1.000 1.000

15. WVC Keizerslanden* 16. Tunnel Rivierenwijk* 17. Infrastructuur haven* 18. Herstructurering

Voorstad-Oost* 19. ICT in de

samenleving 20. Herinrichten

Dorpstraat 21. Sluiskwartier* 22. Herstructurering

Rivierenwijk/Keizers-landen

23. Keizerspark*

18.000 3.500 2.500 2.224

300

800

750

2.400

1.000

600

1.250

17.650 2.050

724

500

350 850

1.250 1.500

300

800

750

2.400

500

350 85 50

300

50

600

765 300 800

750

600

500

900 300

750

600

400

608

24. Stationsomgeving* 4.100 800 3.300 1.000 2.300

25. Masterplan Schipbeek Saldo

67

116.609

20

8.970

34.574

47

74.508

47

13.697

29.192

28.631

2.988

25

5.4 Overzicht beschikbare middelen versus benodigde middelen Een totaaloverzicht van de beschikbare middelen in de Reserve gemeentebrede investeringen en de geprioriteerde projecten leidt tot het volgende overzicht. Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Beschikbare middelen in reserve Gemeentebrede investeringen Voeding reserve Geprioriteerde Projecten

25.484

2.664

-13.697

14.451

16.663

-29.192

1.922

2.019

-28.631

-24.690

289

-2.988

-27.389

419

-26.970

473

-26.497

10.428

-16.069

16.069

Saldo

14.451

1.922

-24.690

-27.389

-26.970

-26.497

-16.069

0

In het meerjarenperspectief moet er dekking voor alle investeringsprojecten. Er bestaat echter wel een faseringsprobleem. Om te voldoen aan de regels van het BBV (negatieve reserves zijn niet toegestaan) zal in de jaren 2012 tot en met 2016 bij ongewijzigde omstandigheden het nadelig saldo in de RGI worden aangevuld via een tijdelijke putting uit een bestemmingsreserve, bijvoorbeeld de Vermogenreserve en/of de Egalisatiereserve rente. Indien de RGI weer een voordelige stand heeft, zullen deze reserves indien nodig weer worden gevoed met dit geleende bedrag (vermeerderd met vervallen rente-inkomsten ten aanzien van de vermogenreserve). De vermogenreserve bedraagt per 1-1-2010 € 18,5 miljoen. Zie voor een overzicht van de Egalisatiereserve rente bijlage 1.

5.5 Voorportaalprojecten

De voorportaalprojecten betreffen investeringen waar bestuurlijk prioriteit aan wordt gegeven, maar waarvoor op dit moment geen financiële middelen beschikbaar zijn. Voorstellen tot uitvoering kunnen in die zin alleen aan de orde komen als dekking uit andere bronnen (met name derden) dan de RGI beschikbaar komt. Ambtelijke inzet zal alleen onder bestuurlijke goedkeuring en met een vastgesteld voorbereidingskrediet per plan/project plaatsvinden. Investeringen in de categorie “Voorportaal” hebben de initiatieffase volgens de faseringsvolgorde van het projectmatig werken doorlopen. In een daarna aansluitende definitie- en ontwerpfase wordt gedetailleerder en nauwkeuriger invulling gegeven aan het programma van eisen en alle aan het project gerelateerde doelen en te stellen randvoorwaarden. Deze fases worden alleen dan verder ingezet als er ook zicht is op uitvoering binnen aanwezige financiële middelen. Voor de nadere invulling van deze projecten zijn voorbereidingskredieten vereist tot aan de fase van uitvoering. Vergeleken met de lijst met voorportaalprojecten welke bij de begroting 2010 is vastgesteld, is het project Keizerspark toegevoegd. De actuele lijst met voorportaalprojecten ziet er als volgt uit. Voorportaalprojecten (bedragen x € 1.000)

Programma Totaal bedrag Anders gedekt Nog te dekken

1. Infrastructuur Keizerslanden 4 600 600

2. Sluiskwartier 4 p.m. p.m.

3. Oostriktunnel 4 p.m. 13.700 p.m.

4. Parkeren binnenstad 4 p.m. p.m.

5. Herstructurering wijken 7 8.300 8.300

6. Havenkwartier 8 p.m. p.m. p.m.

7. Restauratie Bergkerk 13 1.350 1.350

8. Investeringen sport 14 9.000 p.m. 9.000

9. IHP 14 8.000 8.000

10. Hanzewegtracé tussen Zutphenseweg en Snipperl.

4

p.m. p.m. p.m.

Totaal 27.250 13.700 27.250

26

6. Decentralisatie uitkeringen In de Septembercirculaire 2009 Algemene Uitkering is aangegeven dat de Algemene uitkering wordt verhoogd met diverse decentralisatie uitkeringen. Dit betekent dat de specifieke bijdragen komen te vervallen. Hierbij kunnen herverdeelverschillen optreden. De algemene regel is dat deze voordelige of nadelige herverdeelverschillen in principe ten gunste of ten laste van de algemene middelen komen. Een uitzondering hierop kan zijn dat door andere overheden ten aanzien van een hogere decentralisatie-uitkering dan de eerdere specifieke bijdrage een verplichte besteding zou zijn aangegeven. Dit zal nader inzichtelijk worden gemaakt. Zie afzonderlijke gegevens in bijlage 5. Bij de Zomerrapportage 2010 of begroting 2011 zullen wij u hierover informeren.

27

7. Stand van zaken Rijksbezuinigingen

In december 2009 is op basis van een motie van de raad door het college van B en W aangegeven dat de omvang van de bezuinigingopdracht € 15 miljoen zou bedragen. De opbouw hiervan was:

Opbouw omvang bezuinigingen

Bedragen x € 1 miljoen

a. Prognose Begrotingsuitkomst 2014 d.d. november 2009 (x € 1 miljoen)

6 N

b. Inflatiecorrectie ongedaan maken 2,4 V

c. Daling accres van 3% naar 0% is onderdeel rijksbezuinigingen

2,7 V

d. Rijksbezuinigingen 12 N

e. Incidenteel structureel maken en reserve voorstellen 2 N

Totaal (afgerond) 15 N

Op 1 april 2010 zijn de rapporten van de 20 ambtelijke rijkscommissies verschenen. Het thema 'openbaar bestuur' bevat informatie over de financiële verhouding tussen rijksoverheid en gemeenten. Hierin worden allerlei voorstellen gedaan ten aanzien van heroverwegingen met betrekking tot het gemeentefonds. De besparing op het gemeentefonds zou dan structureel € 1,7 miljard bedragen. Voor Deventer zou dit bij een algemene korting AU een nadeel betekenen van: (bedragen x € 1.000) 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2.100 4.200 6.400 8.500

Er zijn echter nog veel onduidelijkheden met betrekking tot de diverse voorstellen. Zo is het onduidelijk of de normeringsystematiek(gelijke trap op en af) wordt aangepast. Dit betekent ook dat nog niet bekend is of het accres AU weer gevoed wordt met loon- en prijsindex. We wachten de nadere berichtgeving omtrent de rijksbezuinigingen af en zullen bij concretere informatie hiervan op de hoogte stellen. Onzeker is of de nadere informatie van het rijk zal worden meegenomen in de septembercirculaire Algemene uitkering van 2010.

28

8. Risico’s De volgende risico‟s willen wij met name onder de aandacht brengen. a. Congruentie GGD. Het rijk heeft de gemeenten verplicht om de gezondheidsregio‟s vanaf 1 januari 2011 congruent te laten zijn met de veiligheidsregio‟s. Voor Deventer komt dit neer op een overgang van GGD Gelre-IJssel naar GGD IJsselland. Voorwaarde van de gemeente Deventer is dat de overgang kostenneutraal en met behoud van kwantiteit en kwaliteit van dienstverlening dient te geschieden. De praktijk is vaak dat dergelijke operaties gepaard gaan met frictiekosten. Op basis van het uitgangspunt van Deventer dienen dergelijke frictiekosten door de GGD‟en of het rijk te worden betaald. b. Voorportaalproject IHP Voor dekking van het IHP (integraal huisvestingsplan onderwijs) is in het voorportaal RGI een totaalbedrag van € 8 miljoen opgenomen. Dit bedrag moet naar verwachting geactualiseerd worden omdat in het in 2008 vastgestelde IHP geen rekening is gehouden met de stichting van twee nieuwe basisscholen (islamitisch basisonderwijs en evangelisch basisonderwijs). Bij keuze voor huisvesting van deze nieuwe scholen in bestaande gebouwen zullen de investeringen bestaan uit het geschikt maken van die gebouwen en de eerste inrichting van de scholen. Wij verwachten op korte termijn het gevraagde inzicht in onder andere de vraag tot hoelang de middelen van de reserve decentralisatie onderwijshuisvesting toereikend zijn voor dekking van de gerealiseerde en geplande investeringen. De financiële consequenties van de stichting van genoemde basisscholen zullen wij daarbij betrekken. c. Ontwikkeling Wwb-inkomensdeel en werkdeel Het macrobudget, en daarmee het aandeel voor de gemeente Deventer, voor het Wwb inkomensdeel is aan verandering onderhevig. De economische crisis speelt een grote rol. In het Bestuursakkoord van 2008 is afgesproken dat een mutatie in het aantal cliënten als gevolg van de conjunctuur niet in het macrobudget verrekend wordt, voor zover deze mutatie binnen de bandbreedte van 12.500 cliënten blijft. Inmiddels is deze bandbreedte ruim overstegen, waardoor gemeenten voor die bandbreedte niet gecompenseerd zijn in de rijksbijdrage. Per 1 oktober 2009 is de Wet WIJ ingevoerd, waardoor het macrobudget neerwaarts is bijgesteld. Per 1 januari 2010 wordt de uitvoering van de Wwb voor cliënten ouder dan 65 jaar bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) neergelegd; Dit deel van het budget is overgeheveld naar de SVB. Met ingang van 2010 zijn de budgetten voor de inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw), Ioaz (idem voor zelfstandigen) en een deel van de Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) toegevoegd aan het Wwb-budget, waardoor ook voor deze uitkeringen 100% risico wordt gelopen door gemeenten. In oktober 2009 zijn de definitieve budgetten 2009 en de voorlopige budgetten 2010 gepubliceerd. Tevens is hierbij het verloop van het macrobudget tot en met 2012 gepresenteerd. Het macrobudget voor 2013 en 2014 is ten opzichte van 2012 alleen verlaagd met de korting als gevolg van de aanscherping van de zogenaamde Tremanormen voor kinderalimentatie. Door deze aanscherping kunnen bijstandsgerechtigden extra alimentatie genereren. De ontvangen alimentatie wordt vervolgens gekort op de bijstandsuitkering van betrokkene. Het Rijk heeft nu aangekondigd de gemeente op de rijksbijdrage te korten ten gevolge van de invoering van de hierboven genoemde nieuwe normen. Voor Deventer betekent dit een korting van € 456.000 in 2010, oplopend tot € 837.000 in 2016. In het macrobudget tot en met 2012 is hier al rekening mee gehouden. Het cliëntenbestand Wwb inkomensdeel van Deventer stijgt minder hard dan het landelijk gemiddelde. Daardoor ontstaat een groter voordelig saldo in de reserve Uitkering. Deventer zet de beschikbare reserve Uitkeringen voor het deel dat boven het weerstandvermogen van 10% uitstijgt in voor dekking van re-integratieactiviteiten (Wwb werkdeel). Ondanks de inzet van deze middelen (vanaf 2011) kent het werkdeel bij onveranderd beleid een tekort van € 900.000 in 2011, oplopend naar tekort van € 2,3 mln. in 2014. Bij aanbieding van de begroting 2011-2014 zullen passende maatregelen worden voorgelegd om de re-integratieactiviteiten van een sluitend meerjarenperspectief te voorzien. Het tekort op de langdurigheidtoeslag wordt conform besluitvorming alleen in 2010 ten laste van de reserve uitkeringen gebracht. In 2010 wordt na evaluatie opnieuw de financiële consequentie berekend en zullen voorstellen worden gedaan voor zo nodig aanvullende dekking.

29

Bij brief van oktober 2009 heeft het ministerie de ontwikkeling van het macrobudget van het inkomensdeel Wwb geschetst voor de jaren tot en met 2012. Voor deze jaren wordt een landelijke stijging voorspeld van respectievelijk 55.000, 86.000 en 112.000 cliënten. In het onderstaande meerjarenperspectief volgt Deventer deze ontwikkeling van het macrobudget. Overzicht reserve uitkeringen.

Overzicht Wwb werkdeel.

2010 2011 2012 2013 2014

Gemiddeld aantal clienten < 65 jaar:

Begroting 2009-2012 1535 1519 1506 1506 1506

Begroting 2010-2013 1941 2118 2133 1998 1998

Rekening 2009 en Voorjaarsnota 2010 1847 2024 2095 2095 2095

Uitkeringen < 65 jaar en rijksbijdrage WWB-

inkomensdeel

Rijksbijdrage 28.924.500 31.545.000 33.730.000 33.656.000 33.703.000

Uitkeringen < 65 jaar (inclusief terugvordering en verhaal) 26.486.000 28.876.000 29.834.000 29.834.000 29.834.000

Saldo rijksbijdragen en uitkeringen < 65 jaar 2.438.500 2.669.000 3.896.000 3.822.000 3.869.000

Totaal verplichtingen algemeen 1.058.000 1.058.000 1.058.000 1.058.000 1.058.000

Totaal verplichtingen specifieke programma's 900.200 865.200 865.200 865.200 865.200

Saldo rijksbijdragen en uitgaven 480.300 745.800 1.972.800 1.898.800 1.945.800

Reserve Uitkeringen 1-1 2.783.976 3.264.276 3.113.000 3.332.000 3.324.000

Onttrekking ten behoeve van wwb werkdeel 897.076- 1.753.800- 1.906.800- 1.940.800-

Verschil rijkbijdrage/uitgaven 480.300 745.800 1.972.800 1.898.800 1.945.800

Weerstandvermogen reserve Uitkeringen 31-12 3.264.276 3.113.000 3.332.000 3.324.000 3.329.000

Percentage reserve ten opzichte van het jaarbudget 11% 10% 10% 10% 10%

2010 2011

Voorziening WWB werkdeel 4.521.621 973.751

Jaarbudget WWB werkdeel 9.547.000 8.839.000

Overschot in reserve uitkeringen 897.076

Beschikbaar budget 14.068.621 10.709.827

Label Werk 5.737.870 4.672.500

Label Empowerment 2.815.000 2.815.000

Raamcontract Sallcon 478.000 275.000

Voorschakeltraject WSW 600.000 600.000

Voorbereiding Bbz 50.000 50.000

Uitvoeringskosten 1.800.000 1.800.000

Afdracht btw 1.514.000 1.297.000

Nuggers 100.000 100.000

Totaal uitgaven 13.094.870 11.609.500

Saldo 973.751 -899.673

30

d. Armoedebestrijding

Er is een toename van het aantal aanvragen en het gebruik van diverse regelingen in het kader van armoedebeleid. Het aantal aanvragen voor de regelingen lag in 2009 20% hoger van in 2008. Gezien de economische situatie zal die trend nog enige jaren doorzetten. Bij continuering van de huidige regelingen(die aflopen in 2010) zal het bestaande budget niet toereikend zijn. In de 3

e kwartaal van

2010 zullen wij u nadere voorstellen doen. e. Dekking apparaatskosten grondexploitaties Het aantal grondexploitatieprojecten neemt geleidelijk aan af. Dit kan betekenen dat de vaste kosten (loonsom en overhead) niet meer volledig kunnen worden gedekt. Bij de begroting 2011 zal hierover indien nodig nadere informatie worden gegeven. f. Betaaldatum uitkeringen Enkele jaren geleden is besloten de betaaldatum van de uitkering WWB structureel een maand naar achteren te schuiven. De uitkering wordt sindsdien betaalbaar gesteld in de maand na het recht op het toegekende bedrag. In toenemende mate blijkt dat dit negatieve persoonlijke en maatschappelijke effecten heeft. Nieuwe aanvragers van een uitkering moeten altijd een maand overbruggen, voordat tot betaalbaarstelling wordt overgegaan. Dit kan leiden tot het ontstaan van schulden. Op dit moment wordt alleen op verzoek van de aanvrager in de maand van toekenning een voorschot verstrekt (dus vooruitlopend op de volgende maand van achteraf betaalbaarstelling). Wij stellen voor de betaaldata structureel een maand te vervroegen. We gaan ervan uit dat de hiervoor benodigde capaciteit binnen de bestaande formatie kan worden opgevangen. Indien dit niet mogelijk is, zullen we hierop nader terugkomen.

31

9. Programma’s

32

Programma : 1a Bestuur en Strategie

Portefeuillehouder : A.P. Heidema M.P. Swart Eenheid : Strategische Ontwikkeling en BDO

Welke prestaties leveren wij daarvoor?

Onderwerpen (Productnummer)

Prestaties in 2010 Financiële consequenties

Wat mag het kosten?

Exploitatie

(bedragen x € 1.000)

2010 2011 2012 2013 2014

Uitbreiding raadsfracties 10 10 10 10 Verkiezingen 91 15 - 53 - 53 101 Wethouders - 120 - 120 - 120 - 120

Lasten 101 - 95 - 163 - 163 - 19

Baten

Saldo - 101 95 163 163 19

Toelichting lasten

Autonome ontwikkelingen Uitbreiding raadsfracties: Het aantal raadsfracties is met één toegenomen. Voor het fractiebudget en toe te rekenen ondersteuning zoals een computer wordt het meerjarenperspectief 2010-2013 met jaarlijks € 10.500 aangepast. Verkiezingen: Voor het organiseren van verkiezingen worden eenmalige kosten gemaakt voor onder andere de plaatsing van borden, het drukwerk en de inrichting en de bezetting van de stembureaus. Voor het meerjarenperspectief 2010-2014 is daartoe voor ieder jaar € 53.000 begroot. Inmiddels zijn de eenmalige kosten opgelopen tot € 86.000 per verkiezing. Het financieel meerjarenperspectief wordt zodanig aangepast dat de budgetten weer aansluiten op te houden verkiezingen in 2010 (Tweede Kamer), 2011 (Provinciale Staten) en 2014 (Gemeenteraad en Europees Parlement). In 2012 en 2013 worden geen verkiezingen gehouden en kan het jaarlijks beschikbare budget van € 53.000 tweemaal eenmalig vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. In 2010 zal tevens gezorgd worden voor een betere bewegwijzering; kosten eenmalig € 5.000.

Wethouders: Ingaande de collegeperiode 2010-2014 wordt het aantal wethouders verlaagd van vijf naar vier. Dit betekent vanaf 2011 een structureel voordeel van € 120.000.

33

Programma : 1b Publieke dienstverlening

Portefeuillehouder : A.P. Heidema M.J. Ahne Eenheid : StadThuis




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

Toelichting lasten

34

Programma : 2 Openbare Orde en Veiligheid

Portefeuillehouder : A.P. Heidema Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

FLO/levensloop 72 - 87 - 22 - 30 - 85 Loopbaanbeleid brandweer personeel 22 18 9 47 Veiligheidshuis - 16 - 16 - 16 - 16 - 16 Vervangingsschema Brandweer 190 BTW samenwerkingsverbanden - 50 - 50 - 50 - 50 - 50

Lasten 6 - 131 - 70 - 87 86

Baten

Saldo - 6 131 70 87 - 86

Toelichting lasten

Autonome ontwikkelingen FLO (Functioneel Leeftijds Ontslag)/levensloop: Op basis van een geactualiseerd VNG-rekenmodel dienen de tot nu toe meerjarig geraamde lasten te worden bijgesteld overeenkomstig de aangegeven bedragen. Loopbaanbeleid brandweer personeel: Onderdeel van de afschaffing van de FLO-regeling bij brandweerpersoneel is, dat het personeel na 20 repressieve brandweerjaren voor een andere loopbaan kiest. De gemeente is als werkgever verantwoordelijk voor de voorbereiding op deze tweede loopbaan. Rekening houdend met overgangsrecht en op basis van het VNG-rekenmodel dienen naar raming de aangegeven meerjarige bedragen te worden besteed aan kosten opleidingen, tijdverlet en dergelijke. Veiligheidshuis: In de begroting 2010-2013 is op basis van een schatting voor het Veiligheidshuis structureel € 50.000 gereserveerd. Nu blijkt dat dit bedrag met € 16.000 kan worden verlaagd. Vervangingsschema Brandweer: Op basis van het vervangingschema moeten de kapitaallasten ingaande 2014 met structureel € 190.000 worden verhoogd. De oorzaak van deze stijging wordt veroorzaakt zijn divers:

bij de herindeling met Bathmen zijn wel eenmalige middelen maar geen structurele middelen toegevoegd;

nieuwe investeringen op het niveau van inventaris voertuigen om te blijven voldoen aan het landelijk verplichte standaardbestek;

vervanging van het bestaande materieel van een technisch hoogwaardiger kwaliteit;

diverse prijsstijgingen hoger dan prijscompensatie.

35

BTW samenwerkingsverbanden: De jaarlijkse bijdrage aan de Veiligheidsregio IJsselland is een bijdrage inclusief BTW. De aan de VR IJsselland deelnemende gemeenten kunnen de door de VR betaalde BTW via het „BTW-doorschuif systeem‟ terugontvangen. Tot nu toe werd de gemeentebegroting hiervoor elk jaar bij Najaarsrapportage aangepast. Vanaf 2010 wordt een structureel bedrag van € 50.000 geraamd.

36

Programma : 3 Openbare ruimte

Portefeuillehouder : M.J.G. de Jager – Stegeman J.P.H.M. Pierey Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Cambio 200

Lasten 200

Areaalaccres 9 9 9 9 9

Baten 9 9 9 9 9

Saldo - 191 9 9 9 9

Toelichting lasten

Autonome ontwikkelingen Areaalaccres: Het voordeel van structureel € 9.000 betreft de definitieve afrekening van de areaaltoename openbare ruimte in 2008.

Eenmalige beleidsvoornemens Cambio: Eind 2009 hebben wij in het kader van de positie van Cambio en haar rol voor Deventer gekozen voor drie contracten die aansluiten op de drie fronten waarop Cambio actief is: buurtbeheer en participatie, afval en reiniging en arbeidsactivering. Daarbij is onder andere het reinigingscontract aangepast. Voor 2010 stellen wij uit de algemene middelen € 200.000 beschikbaar. Voor die aanpassing is vanaf 2012 structureel € 200.000 extra beschikbaar binnen product reiniging van programma 3.Voor de dekking in 2011 zullen wij in een later stadium een voorstel doen.

37

Programma : 4 Bereikbaarheid

Portefeuillehouder : M.P. Swart Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

38

Programma : 5 Milieu

Portefeuillehouder : J.P.H.M. Pierey Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

39

Programma : 6 Ruimtelijke ontwikkeling





Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Bouwleges - 54 Bestemmingsplan buitengebied 180 70 Pilot stadsassen 30 Welstands- en reclamebeleid 100 46

Lasten 310 62

Bouwleges - 500

Baten - 500

Saldo - 310 - 562

Toelichting lasten Autonome ontwikkelingen Bouwleges: zie toelichting baten. Eenmalige beleidsvoornemens Bestemmingsplan buitengebied: In 2006 is besloten samen met de gemeenten Raalte en Olst-Wijhe een Landschapsontwikkelingsplan en een Bestemmingsplan buitengebied op te stellen. Het toen beschikbaar gestelde krediet was bedoeld voor realisering van het voorontwerpbestemmingsplan buitengebied. Die fase is afgerond. Voor de afsluitende fase, een vastgesteld bestemmingsplan buitengebied, is naar raming totaal € 250.000 nodig, te besteden in 2010 en 2011. Pilot stadsassen: In 2009 is besloten deel te nemen aan een pilot die voortvloeit uit het innovatieprogramma „Mooi Nederland‟, gesubsidieerd door het Ministerie van VROM en de provincie Overijssel. De cofinanciering van Deventer in de vorm van ambtelijke inzet kan deels binnen de bestaande begroting worden opgevangen. Aanvullend is in 2010 eenmalig € 30.000 nodig. Welstands- en reclamebeleid: De welstandsnota van Deventer en de voormalige gemeente Bathmen worden momenteel herschreven. In de nieuwe welstandsnota worden ook de welstandseisen voor reclame-uitingen meegenomen. Voor digitalisering (met sterke vergroting van het gebruiksgemak) en een participatietraject op deelgebiedenniveau (mogelijkheden om meer maatwerk per deelgebied te leveren, leidend tot meer draagvlak/betrokkenheid, inclusief een bijdrage aan deregulering) is naar raming totaal € 146.000 nodig, te besteden in 2010 (€ 100.000) en 2011 (€ 46.000).

Toelichting baten

Autonome ontwikkelingen Bouwleges: In de Zomerrapportage 2009 is aangegeven dat de economische teruggang ongetwijfeld leidt tot verminderde bouwactiviteit en minder inkomsten uit bouwleges. De raming bouwleges in 2009

40

en 2010 werd toen met € 700.000 verlaagd. De verwachting is dat met een verlaging van de bouwleges (€ 500.000) ook nog in 2011 rekening moet worden gehouden. De lagere aantallen bouwaanvragen betekenen aan de uitgavenkant een besparing van € 54.000.

41

Programma : 7 Wonen en herstructurering

Portefeuillehouder : J.P.H.M. Pierey M.P. Swart Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

42

Programma : 8 Economie en vastgoedontwikkeling

Portefeuillehouder : M.J. Ahne J.P.H.M. Pierey M.P. Swart Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

43

Programma : 9 Werk en inkomen

Portefeuillehouder : M.J.G. de Jager –Stegeman J.P.H.M. Pierey Eenheid : StadThuis




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Kosten kinderopvang SMI 100

Lasten 100

Baten 0

Saldo - 100

Toelichting lasten Nieuw beleid budgettair neutraal Kinderopvang sociaal medische indicatie: Sinds 1 januari 2005 is de Wet Kinderopvang van kracht. Deze wet beoogt het ouders of verzorgers gemakkelijker te maken om werk en zorg te combineren. Uitgangspunt van de wet is dat ouders, werkgevers en overheid gezamenlijk de kosten voor kinderopvang dragen. Naar aanleiding van de invoering van de Wet Kinderopvang heeft Deventer een Verordening Wet Kinderopvang opgesteld. Voor een aantal in de wet genoemde doelgroepen betaalt de gemeente een deel van de kosten die worden gemaakt voor kinderopvang. Eén van die doelgroepen zijn huishoudens waar sprake is van een sociaal medische indicatie. De huidige verordening heeft een open einde karakter. In de verordening zijn geen beperkende maatregelen opgenomen. In de jaarrekening 2009 werd het budget met € 139.000 overschreden. Voorstellen worden uitgewerkt om de kosten binnen het beschikbaar budget te houden. Toepassing van nieuw beleid bij nieuwe aanvragen kan op zijn vroegst ingaan per 1 oktober 2010 en daarnaast is een overgangsperiode nodig voor bestaande gebruikers van 1 juli tot 1 oktober 2010. Voor het jaar 2010 betekent dit dat eenmalig aanvullend € 100.000 nodig is. Voorgesteld wordt dit budget te dekken uit de reserve Wmo. Voor een overzicht van de Wmo-budgetten en de reserve Wmo zie bijlage 4.

44

Programma : 10 Opvang en zorg

Portefeuillehouder : M.J.G. de Jager - Stegeman Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg

- 12 - 12 - 12

Lasten - 12 - 12 - 12

Baten

Saldo 12 12 12

Toelichting lasten

Autonome ontwikkelingen Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg: In de Algemene uitkering is voor het digitaal dossier jeugdgezondheidszorg € 75.000 beschikbaar gesteld. Dit bedrag was in afwachting van nadere invulling van de aanwending gestald. Op basis van de nadere gegevens blijkt dat het bedrag verlaagd kan worden met € 12.000.

45

Programma : 11 Jeugd en onderwijs





Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Jeugdparticipatie - 90 - 90 - 90 - 90 - 90 Leerlingenvervoer - 150 - 150 - 150 - 150 - 150

Lasten - 240 - 240 - 240 - 240 - 240

Baten

Saldo 240 240 240 240 240

Toelichting lasten

Autonome ontwikkelingen Jeugdparticipatie: Bij het opschonen van de begroting Jeugd zijn alle budgetten bij elkaar genomen en dat is afgezet tegen de huidige verplichtingen (continuering huidige beleidslijn). Op basis daarvan kan er in 2010 structureel € 90.000 vrijvallen.

Leerlingenvervoer: Wegens een gunstige aanbesteding en een lager beroep op leerlingenvervoer (zowel wat betreft afstanden als aantallen te vervoeren leerlingen) kan een structureel voordeel van € 150.000 ten gunste van de algemene middelen worden gebracht.

46

Programma : 12 Samenlevingsopbouw

Portefeuillehouder : M.J.G. de Jager – Stegeman A.P. Heidema (internationaal beleid en coördinatie wijkaanpak) Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lokale scholingsmiddelen - 50 - 50 - 50 - 50 - 50

Lasten - 50 - 50 - 50 - 50 - 50

Baten

Saldo 50 50 50 50 50

Toelichting lasten

Autonome ontwikkelingen Lokale scholingsmiddelen: Het blijkt, dat de raming lokale scholingsmiddelen door onder andere kritischer en efficiënter inkoop bij onder andere het ROC kan vrijvallen zonder dat dit ten koste gaat van de output. De middelen worden vervolgens als algemeen dekkingsmiddel aangewend.

47

Programma : 13 Kunst en cultuur

Portefeuillehouder : M.J. Ahne Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

48

Programma : 14 Sport

Portefeuillehouder : M.J.G. de Jager - Stegeman Eenheid : Ruimte en Samenleving




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

Lasten

Baten

Saldo

49

Programma : 15 Algemene dekkingsmiddelen

Portefeuillehouder : M.J. Ahne Eenheid : Dienst middelen




Wat mag het kosten?

Exploitatie


2010 2011 2012 2013 2014

CAO gemeenteambtenaren P.m. V/N P.m. V/N P.m. V/N P.m. V/N P.m. V/N Sanering semistatisch archief 75 150 100 Marktplaatsdesk 100 Besparing bedrijfsvoering t.b.v. marktplaatsdesk

- 100

Lasten 75 150 100

Algemene uitkering 1 115 - 205 - 464 - 571 - 1.856 Algemene uitkering 2 125 - 125 - 372 - 344 - 188 Najaarsrapportage - 7 - 7 - 7 - 7 - 7 Onroerende zaakbelasting (OZB) 145 145 145 145 145 Vervallen putting uit reserve Afkopen - 170 Nieuwe jaarschijf 2014 50 Dividend BNG 200 100 100 100 100 Rekening 2009 1.700 Rente vermogenreserve - 300 - 300 - 300 - 300 - 300 Herverdeel verschillen decentralisatie uitkeringen

P.m. V/N P.m. V/N P.m. V/N P.m. V/N P.m. V/N

Baten 1.978 - 392 - 898 - 977 - 2.226

Saldo 1.903 - 542 - 998 - 977 - 2.226

Toelichting lasten Autonome ontwikkelingen CAO gemeenteambtenaren: De huidige CAO van de gemeenteambtenaren liep op 1-6-2009 af. De onderhandelingen over de CAO van de gemeenteambtenaren zijn nog niet afgerond. Dit betekent dat ook nog niet kan worden aangegeven of de ramingen die in de begroting staan voor dekking hogere kosten loonsom toereikend zijn. Voor het opvangen van de financiële consequenties als gevolg van een stijging van contractlonen en sociale lasten zijn de volgende bedragen beschikbaar. a. 2009 eenmalig € 942.000 In de najaarsrapportage 2009 is besloten dit bedrag te stallen in afwachting van de definitieve uitkomsten van de onderhandelingen. Een stijging van 2% in 2009 van de contractlonen kan hiermee voor de onderdelen, die worden gedekt uit de algemene middelen worden opgevangen. b. 2010 structureel € 1040.000 In de lopende begroting is voor het jaar 2010 in de stelpost accres voor het opvangen van een stijging voor salarissen en sociale lasten, die uit de algemene middelen worden gedekt, nog beschikbaar structureel € 1.040.000. Dit bedrag betekent een dekking voor stijging van contractlonen en sociale lasten van 2%. Van dit percentage is voor dekking van de hogere sociale lasten per 1-1-2010 al 0,15% nodig. Voorlopig gaan we uit van een p.m. raming voordelig/nadelig. C. 2011 en verder In de meerjarenbegroting 2011 t/m 2014 is rekening gehouden met een jaarlijkse loonstijging van 0,75%.

50

Sanering semistatisch archief: Het in de Polstraat opgeslagen gemeentearchief uit de periode 1991-2007 moet worden gesaneerd en bewerkt volgens de vereisten van de Archiefwet. Na sanering zal 80% van de 930 meter aan archiefstukken op termijn worden vernietigd en 20% zal zijn overgebracht naar het Stadsarchief. Het project duurt 2,5 jaar en kost € 325.000 (€ 400.000 voor 7.400 mensuren minus € 75.000 beschikbaar eigen personeel). Marktplaatsdesk: Ten behoeve van het implementeren van de marktplaatsdesk (centraal systeem ten behoeve van inkopen en registreren van gemeentebrede inhuur) worden kosten gemaakt voor 2010 van € 99.500. Deze kosten bestaan uit eenmalige kosten van € 42.900 voor de implementatie en de licentie en personeelskosten en werkplekkosten van € 56.600 voor een deel van het jaar 2010. Vanaf 2011 bedragen de kosten van de marktplaatsdesk structureel € 158.000. Dekking is mogelijk is vanuit de verdienen besparingsmogelijkheden van het zogenaamde bedrijfsvoeringspoor „Een kwestie van kiezen‟. De implementatie van de marktplaatsdesk levert naar verwachting een besparing op van meer dan € 650.000 structureel op de kosten van externe inhuur.

Toelichting baten Autonome ontwikkelingen Algemene uitkering 1: Op basis van de septembercirculaire AU 2010 moet de begroting neerwaarts worden bijgesteld. De raad is hierover bij de raadsvergadering over de begroting 2010 op de hoogte gesteld. Algemene uitkering 2: De bedragen hebben betrekking op mutaties in de toename woningen en inwoners. Aandachtspunten zijn de mutatie verdeelmaatstaf economische waarde en bijstandontvangers versus tweede orde effect. Zie bijlage 3. Najaarsrapportage: Conform de najaarsrapportage bedraagt de structurele aanpassing van de begroting € 7.000 nadelig. OZB: Conform het raadbesluit ozb-tarieven 2010 kan de opbrengst ozb in verband met een areaalmutatie voordelig worden bijgesteld ten bedrage van € 145.000 structureel vanaf 2010. Vervallen putting uit de reserve Afkopen: In de begroting 2010 is aangegeven dat de structurele putting uit de reserve Afkopen vervalt aangezien de reserve met ingang van 1-1-2014 nihil is. Dit leidt tot een structureel nadeel van € 170.000 vanaf 2014. Nieuw jaarschijf 2014: Vergeleken met de programmabegroting 2010-2013 is de jaarschijf 2014 toegevoegd. Dit betekent dat voor dat jaar met betrekking tot een aantal inkomsten en uitgaven de verwachte autonome ontwikkelingen moeten worden toegevoegd. Dit betreft een mix van uitgaven en inkomsten: structurele stelpost autonome ontwikkelingen, toename ozb op basis uitbreiding aantal woningen en 3% tariefstijging, areaal infrastructuur (€ 345.000), per saldo een voordeel van € 50.000. De aanpassingen met betrekking tot de Algemene uitkering zijn hierboven separaat meegenomen. Dividend BNG: De dividenduitkering van de BNG over het jaar 2009 is € 200.000 hoger dan de raming in de begroting 2010. Structureel ramen we hiervan € 100.000. Rekening 2009: De voordelige uitkomst van de jaarrekening 2009 bedraagt € 1,7 miljoen. Rente vermogenreserve: In de jaarrekening 2009 is voor het vormen van een verliesvoorziening voor Lindeveld uit de vermogensreserve € 6 miljoen geput. Dit betekent een lagere renteopbrengst (5%) voor de exploitatie van de begroting van € 300.000.

51

10. Paragraaf weerstandvermogen 10.1 Inleiding Economische crisis Ook in Deventer worden de effecten van de economische crisis zichtbaar. De recessie heeft zijn weerslag onder andere in het tempo van woningbouw en ontwikkeling van bedrijven en kantoren maar ook in de toename van werklozen en instroom van bijstandsgerechtigden. De verwachting is dat de gevolgen van de crisis in 2010 en de jaren daarna zich verder zullen manifesteren. De gemeente Deventer pleegt veel inspanningen om de gevolgen van de crisis voor burgers en bedrijven te beperken. Het zal duidelijk zijn dat de effecten van de crisis hun weerslag zullen hebben in het aanhouden van weerstandsvermogen in de komende jaren. Hierover zult u onder andere in de paragraaf weerstandsvermogen worden geïnformeerd. Weerstandsvermogen gemeente Deventer Weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat de normale bedrijfsvoering daardoor wordt aangetast. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit (de middelen waarover de gemeente kan beschikken om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn te dekken) en de benodigde weerstandscapaciteit (de risico‟s waarvoor geen voorzieningen of verzekeringen zijn afgesloten). Het doel van deze paragraaf is het inzichtelijk maken van de samenstelling en het tot stand komen van de omvang van het weerstandsvermogen. De methodiek en definities zijn nader toegelicht in de beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen (2007). Jaarrekening 2009 In de jaarrekening 2009 bent u geïnformeerd over het financiële vermogen van de gemeente Deventer welke als buffer wordt aangehouden voor het opvangen van de gevolgen na het optreden van risico‟s. In de periode tussen de jaarrekening 2009 en deze voorjaarsnota 2010 hebben, zowel in de risico‟s als in de omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit, geen significante wijzigingen voorgedaan. In onderstaande paragraaf wordt daarom volstaan met het presenteren van de conclusie en wordt u, voor nadere uitwerking van de beschikbare weerstandscapaciteit afgezet tegen de benodigde weerstandscapaciteit, verwezen naar bijlage 6. 10.2 Conclusie Ten opzichte van de vastgestelde beschikbare weerstandscapaciteit in de begroting 2010 (vastgesteld in november 2009) is deze capaciteit met (€ 18.066.000 -/- € 14.366.000 =) € 3.700.000 afgenomen (afwijking van € 200.000 ten opzichte van de jaarrekening 2009 als gevolg van het niet meer aanwezig zijn van een onbenutte belastingscapaciteit). De omvang van de bruto financiële risico‟s waarvoor weerstandvermogen wordt aangehouden (exclusief de minimumnorm) is ten opzichte van de begroting 2010 niet significant gewijzigd; € 19.300.000 nu ten opzichte van € 19.100.000 in de begroting 2010. Dit betekent dat de gemeente Deventer met de huidige omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit een minder gunstige positie heeft verkregen voor het opvangen van financiële risico‟s dan in de begroting 2010 is gepresenteerd. De betreffende uitkomst was groter dan 1,24 en daarmee meer dan voldoende. Op basis van de huidige uitkomst van de twee weerstandscapaciteiten zal de uitkomst van de ratio, bij het toepassen van een simulatie, dichter bij de 1 komen te liggen maar naar verwachting nog wel erboven. Bij een uitkomst van 1 of groter beschikt de gemeente Deventer over voldoende weerstandsvermogen om de gevolgen van het optreden van de risico‟s op te vangen zonder dat de vastgestelde dienstverlening daardoor wordt beïnvloed. Gezien de huidige economische situatie in combinatie met de aangekondigde maatregelen vanuit den Haag voor het gemeentefonds zullen in de begroting 2011-2014 de financiële risico‟s en de omvang van het gerelateerde weerstandsvermogen nader worden geanalyseerd en zult u aanvullend en volledig van de ontwikkelingen op de hoogte worden gesteld.

52

11. Paragraaf grondbeleid 11.1 Algemeen Het grondbeleid heeft grote invloed op en samenhang met de uitvoering van de programma‟s zoals Ruimtelijke ontwikkeling, Wonen en Herstructurering, Bereikbaarheid, Economie en vastgoedontwik-keling, maar ook Kunst en Cultuur, en Sport en Plattelandsbeleid. Daarnaast heeft het grondbeleid een aanzienlijke financiële impact. De kansen en risico‟s verbonden aan de investeringsportefeuille hebben grote invloed op de algemene financiële positie van de gemeente. Bovendien speelt ook de wijze waarop die kansen en risico‟s benut, respectievelijk beheerst worden, een grote rol. Grondbeleid komt al lang niet meer alleen tot uitdrukking in de gemeentelijke grondpositie. De maatschappelijke context is sterk veranderd waardoor de gemeentelijke rol verschoven is van zelf ontwikkelen tot regievoering op de ontwikkeling. Het grondbeleid speelt daarbij een faciliterende en financiële rol. Ondanks de ingrijpende gevolgen voor de vastgoedmarkt wordt aan de diverse projecten hard doorgewerkt. De planning richt zich erop om de grotere plannen gereed te hebben voor uitvoering zodra de woningmarkt naar het zich laat aanzien zal aantrekken. Op dat moment zelf zal overigens wel nadrukkelijke aandacht nodig zijn voor de programmering/prioritering van deze plannen, niet alleen tussen de gemeentelijke plannen, maar ook in afstemming met de vele particuliere ontwikkelingen. 11.2 Economische crisis Beschreven is dat de traditionele actieve gemeentelijke grondpolitiek niet meer zo vanzelfsprekend is door de wijzigingen op de grondmarkt en de complexer worden ruimtelijke opgaven. Maar om de bestaande en groeiende ambities op locaties als de Deventer binnenstad, de spoorzone of het centrum van Bathmen te kunnen blijven waarmaken is de komende periode een nieuw elan nodig voor het grondbeleid binnen de gemeente Deventer. Dit door kansen te formuleren voor de wijze waarop het grondbeleid een bijdrage kan verlenen aan een vernieuwend Deventer en niet alleen maar in te gaan op bedreigingen en zwakke kanten van de exploitaties. Natuurlijk moet met die bedreigingen en zwakke kanten rekening gehouden worden binnen de planvorming, maar door uit te gaan van kansen en sterke kanten van de stad moet een poging gedaan worden om de planontwikkeling en planrealisatie op gang te houden. Een kans voor het grondbeleid is ook het kostenverhaal dat onder de nieuwe Wro verplicht is gesteld. Dat kan bij particuliere ontwikkelingen en publiek private samenwerking door het afsluiten van een (anterieure) overeenkomst of, indien dat niet lukt, door het heffen van een exploitatiebijdrage gebaseerd op een door de raad vast te stellen exploitatieplan dat gekoppeld is aan een ruimtelijk besluit (bestemmingsplan, projectbesluit). Daarbij staat voorop dat er gestreefd wordt naar kostenneutraliteit (al dan niet met een grondexploitatie) voor de gemeente indien er sprake is van een particuliere ontwikkeling. Het toepassen van deze nieuwe middelen die de Wet ruimtelijke ordening aan de gemeente geeft (kostenverhaal en verevening) biedt hiervoor perspectief, maar zal niet het effect hebben dat de neergang als gevolg van de economische crisis van de exploitatieresultaten zomaar wordt gecompenseerd. Veel van de nieuwe ruimtelijke plannen zijn namelijk binnen de bestaande stedelijke structuur gesitueerd. Dergelijke plannen laten meestal een negatief saldo zien (investeringsprojecten). Gezien het vorengaande zal de gemeente actief moeten zijn in gebieden waar ingrepen in de stedelijke structuur absoluut noodzakelijk zijn en andere ontwikkelingen veel meer aan de markt moeten overlaten. Particuliere exploitaties en samenwerkingsverbanden tussen de gemeente en de markt moeten gestimuleerd worden om de beperkte financiële en personele middelen van de gemeente te ontzien en die effectief in te zetten op die plekken waar de gemeente in moet grijpen. Dit besef heeft in Deventer de laatste jaren geleid tot een mengvorm van actief en passief grondbeleid dat als volgt kort omschreven kan worden:

53

Uitgaande van de locatie, de eigendomssituatie, het programma, de kwalitatieve eisen en de financiën wordt daar waar toereikend een passief (faciliterend) grondbeleid toegepast en daar waar nodig en mogelijk actief beleid toegepast. Met toereikend wordt bedoeld conform de eisen en wensen van de gemeente. De huidige dynamiek die verbonden is aan het grondbeleid maakt dat het opstellen van een wat meer statische nota over het Grondbeleid niet voldoende bijdraagt aan de praktijk. Om die reden is gekozen notities en richtlijnen per thema op te stellen. Zo kunnen medio 2010 uitgewerkte voorstellen over het grondprijzenbeleid en het aanbestedingenbeleid worden aangeboden. 11.3 Locaties voor bedrijven en kantoren Speerpunt voor de ontwikkeling van de Deventer locatie voor bedrijven en kantoren wordt natuurlijk gevormd door de ontwikkeling van het Bedrijventerrein aan de A1. Het project heeft na jaren van lastige planontwikkeling in 2009 flinke stappen kunnen maken. Indien de behandeling van het beroep tegen het bestemmingsplan gunstig uitpakt kunnen in 2010 al ter plaatse de eerste voorbereidende fysieke werkzaamheden plaatsvinden. Spoedig daarna kan met de daadwerkelijke uitgifte worden begonnen. Bijzondere aandacht zal er zijn voor de beschikbare plancapaciteit en de daadwerkelijke marktontwikkelingen. Het is nu nog zeer moeilijk in te schatten wat de werkelijke (middel)lange termijngevolgen zullen zijn van de economische crisis. Landelijk en provinciaal beleid richt zich in toenemende mate op de beschikbaarheid van bedrijventerreinen in de bestaande stedelijke gebieden. Niet langer staat transformatie van oude bedrijventerreinen naar woningbouw op de agenda. Vernieuwing van die oude terreinen voor bedrijvenbestemmingen staat nu centraal. Gemeenten mogen pas denken aan uitbreidingen als onomstotelijk is aangetoond dat alle kansen in bestaand stedelijk gebied zijn benut. Deventer heeft al een lange traditie op het gebied van deze herstructurering, vooral ook ingegeven door een structureel gebrek aan ruimte voor nieuwe bedrijventerreinen. In lijn met de afgelopen jaren zal ook de komende jaren nog gewerkt gaan worden aan Bergweide. De bebouwing van de markante locatie aan de Bergweidedijk en de demping van de dode havenarm nabij de Westfalenstraat zullen daarvan gaan getuigen. Het landelijke beleid heeft ook zijn invloed op de ontwikkeling van het Havenkwartier. Het accent ligt sterker dan voorheen op de economische functies binnen het gebied. Het in de loop van 2010 te verschijnen ontwikkelingsplan zal mede daarom de invulling van belangrijke plandelen bij de markt neerleggen. Dit past ook in de lijn wat beschreven is onder de vorige paragraaf. Bijzondere aandacht gaat ook uit naar de realisering van een nieuw bedrijventerrein in Bathmen. Duidelijk moet nog worden welke van de twee in de structuurvisie voor de kern Bathmen aangewezen locatie (Woertmansweg en Looweg) ontwikkeld kan gaan worden. 11.4 Woningbouwlocaties In de Voorjaarsnota 2009 is melding gemaakt van een verkenning waarin een inschatting is gemaakt van het verloop van de economische crisis voor met name de uitbreidingslocaties voor woningbouw. Op basis daarvan is besloten in de desbetreffende grondexploitaties rekening te houden met de volgende ontwikkeling: De crisis zal zich in de jaren 2009 en 2010 het meest manifesteren; daarna volgt een geleidelijk herstel maar wordt (met uitzondering van Wijtenhorst – Douwelerleide) niet meer het tempo zoals voorzien in de Projectenrapportage 2008 gehaald; de totale looptijd van de plannen neemt dus toe ten opzichte van de Projectenrapportage van 2008. Voor de projecten zoals Sluiskwartier, Havenkwartier, Park Zandweerd en de Scheg zijn deze beschouwingen over de economische crisis minder relevant en is in de meerjarenbegroting maatwerk doorgevoerd. Aan het eind van 2009 is deze inschatting nog eens tegen het licht aan gehouden. Op basis daarvan mogen we concluderen dat er (nog) geen redenen zijn onze uitgangspunten te wijzigen. De crisis voltrekt zich vooralsnog redelijk conform het beeld dat we begin 2009 voor ogen hadden. Daarom blijven we dit uitgangspunt vooralsnog vasthouden.

54

In de vorige paragraaf is beschreven dat wordt voort gewerkt aan de diverse plannen voor woningbouw. De gemeente is zelf actief betrokken bij de meeste uitbreidingsplannen, al dan niet in samenwerking met marktpartijen. Voor de komende jaren is het nog de vraag of dit ook zo is voor de nieuwe, nog te ontwikkelen, locaties in de kernen Bathmen en Lettele. Daar heeft de gemeente zelf geen grondposities op de aangewezen locaties. Maar ook in de grote locaties Spijkvoorderenk (Vijfhoek) en Steenbrugge zijn er omvangrijke marktposities die een actieve gemeentelijke ontwikkeling voor delen van het plan onmogelijk of onnodig maken. Bijzondere aandacht gaat ook nog uit naar Park Zandweerd, dat na een lange gemeentelijke besluitvormingsprocedure de uiteindelijke winnaar van de ontwikkelcompetitie zich genoodzaakt van de planontwikkeling af te zien. Dit is een rechtstreeks gevolg van de economische crisis. Daarmee is ook het eindresultaat en daarmee de afdracht niet meer realistisch. In het jaar 2010 moet duidelijk worden welke gevolgen deze situatie heeft voor de voortgang en resultaat van het project. Er ligt enige druk op de realisering van de plannen op de voormalige Geertruidenlocatie van het Deventer ziekenhuis. Aanpassing van de plannen lijkt waarschijnlijk. Daarbij zal afgewogen worden in hoeverre hierdoor strijdigheden met de totale woningbouwprogrammering in de gemeente gaat ontstaat. Concurrentie met andere plannen ligt op de loer. Met enige zorg wordt ook de ontwikkeling van de kavelverkoop in het Eikendal gevolgd. Met nadruk wordt vastgehouden aan de oorspronkelijke uitgangspunten van het plan (exclusiviteit), maar het financiële resultaat van het plan wordt met zorg gevolgd. 11.5 Overige stedelijke gebiedsontwikkelingen Het ambitiedocument over de Binnenstad zal worden vertaald in een uitvoeringsprogramma waarin de diverse ontwikkelingsprojecten en hun onderlinge samenhang worden benoemd. Daarbij dient te worden bepaald welke partijen de diverse projecten zouden kunnen en willen trekken en natuurlijk welke rol er van de gemeente wordt verwacht. De gemeente kan op basis van dit inzicht tot prioritering komen, waardoor er een beheersbare en betaalbare ontwikkeling mogelijk wordt. Dat is gezien de omvang en ambities van de diverse projecten in de binnenstad dringend noodzakelijk. Aan de as binnenstad Colmschate liggen nog diverse terreinen te wachten op een ontwikkeling. Het meest bekend daarvan is de ontwikkeling nabij de Scheg, maar ook nabij het politiekantoor liggen nog gronden. In 2010 moet duidelijk worden of dit tot feitelijke verkoop zal leiden. Een belangrijke vraag dient zich ook aan in de onmiddellijke omgeving van de Scheg zelf. Nieuwe initiatieven en ideeën zullen moeten worden getoetst aan de bestaande door de raad in het verleden vastgestelde kaders. Na een aanvankelijk afbreken van het project dat moet leiden tot een modernisering van het winkelcentrum Flora zijn er eind 2009 toch weer contacten gelegd die mogelijk leiden tot een herstart (door de eigenaar). Ook positief is de ontwikkeling aan de nabijgelegen rotonde Oostriklaan. De daar nog gelegen gemeentelijke gronden zijn in 2009 afgenomen en worden ontwikkeld door het nabijgelegen zorgcentrum. De plannen voor het winkelcentrum Keizerslanden en het centrum van Bathmen zijn inmiddels concreter (masterplannen) waardoor voor de komende jaren een daadwerkelijke realisatie wordt voorzien.

11.6 Algemene Reserve Grondexploitatie

In het actuele meerjarenperspectief 2010-2018 van de ARG zijn ten opzichte van de ARG van de begroting 2010-2013 met name de volgende mutaties opgenomen; het treffen van verliesvoorzieningen in de jaarrekening 2009 van € 5,4 miljoen (waardoor de beginstand van de ARG per 1-1-2010 lager is geworden) en het opnemen van een positief resultaat Vijfhoek / Spijkvoorderenk van € 6,0 miljoen. Voorts is de meerjarige rentetoevoeging aan de ARG € 1,7 miljoen lager als gevolg van een lagere beginstand van de ARG per 1-1-2010 en een lager benodigd weerstandvermogen ARG in het meerjarenperspectief (wegens het treffen van verliesvoorzieningen). De mutaties in de ARG leiden ertoe dat € 26,5 miljoen aan de RGI kan worden afgedragen. In de vastgestelde begroting 2010-2013 was dat nog € 26,9 miljoen.

Van de algemene reserve Grondexploitatie kan het volgende overzicht worden gemaakt:

55

Algemene reserve grondexploitaties Bedragen x € 1.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

1. Stand per 1-1

6.920

5.724

8.819

5.651

5.184

4.693

3.928

3.465

2. Rente 346 286 441 283 259 235 196 173

3. Risicovoorziening A1

-3.076

4. Putting voor budgetten

beleidsadvisering en

broedkamer projecten

-750 -750 -750 -750 -750 -750 -750 -750

5. Storting van voordelige uitkomsten grondexploitaties (prognoses)

145 3.560 217 0 0 0 5.978 0

6. Reservering afboeking renteverlies Linderveld (t/m 2010)

-937

Saldo 5.724 8.819 5.651 5.184 4.693 4.178 9.352 2.888

7. Resultaatprognoses complexen nog niet in exploitatie

0 0 0 0 0 0 4.363 16.655

Saldo

5.724

8.819

5.651

5.184

4.693

4.178

13.715

19.543

8. Putting m.b.t. afdrachten aan Reserve Gemeentelijke Investeringen

0

0

0

0

0

-250

-10.250

-16.000

Saldo 31-12

5.724

8.819

5.651

5.184

4.693

3.928

3.465

3.5438

ARG percentage van de boekwaarden per 1-1

7%

6%

10%

7%

9%

10%

10%

10%

Toelichting. De volgende uitgangspunten zijn bij de opstelling van de Algemene Reserve Grondexploitatie (ARG) gehanteerd:

Actualisatie van resultaatprognoses van projecten in exploitatie en nog in exploitatie te nemen zoals in deze paragraaf beschreven en de effecten daarvan op de grondexploitaties.

De geactualiseerde grondexploitaties (zowel de al vastgestelde als de nog vast te stellen) tot nieuwe resultaatprognoses leiden en een nieuw verloop van boekwaarden waarin de vertraging van projecten tot hogere rentekosten leiden.

De gewenste hoogte van de Algemene Reserve Grondexploitatie in het meerjarenperspectief volgens de richtlijnen op 5% tot 10% is gesteld. Het benodigde weerstandvermogen in de Algemene Reserve Grondexploitatie wordt bepaald aan de hand van een gemiddelde boekwaarde over de 5 komende jaren van de in exploitatie zijnde en nog niet in exploitatie zijnde projecten.

Het project Linderveld is ingebracht in het complex “onroerend goed buiten exploitatie” in afwachting van een nog uit te werken ontwikkelvisie. Bij besluitvorming over de Voorjaarsnota 2006 is ervoor gekozen om de rentekosten 2007 – 2010 over de boekwaarde Linderveld specifiek in de ARG af te dekken in afwachting van verdere ontwikkeling van de locatie.

Voor de projecten Eikendal (€ 0,7 miljoen), Landeweert (€ 2,2 miljoen), De Scheg (€ 3,0 miljoen), Sluiskwartier (€ 4,7 miljoen), Deventer Noordoost (€ 6,0 miljoen) is eind 2009 een verliesvoorziening gevormd van totaal € 16,6 miljoen.

Storting vanuit vastgestelde grondexploitaties in 2010 voor € 0,1 miljoen kan worden gerealiseerd door het project Woningbouw Okkenbroek; in 2011 voor het project woningbouw Lettele (€ 0,7 miljoen) en Compensatielocaties Keizerslanden (€ 2,9 miljoen); in 2013 vindt er

56

een storting plaats vanuit het project Grachtengordel (€ 0,2 miljoen) en in 2016 door de projecten Wijtenhorst/Douwelerheide (€ 1,4 miljoen) en de Vijfhoek (€ 5,9).

Verwachte stortingen vanuit nog vast te stellen grondexploitaties zijn er vanuit het project Park Zandweerd in 2016 (€ 3,0 miljoen) en in 2017 (€ 7,2 miljoen) en Steenbrugge in 2017 (€ 9,5 miljoen).

Risicovoorziening Bedrijvenpark A1; de verwachting is dat in 2012, gegeven de uitwerkingsfase van het project, meer kan worden gezegd over de risico‟s en de eventuele inzet van deze voorziening. De risicovoorziening binnen de ARG is daarom opgeschoven (inclusief rente) naar 2012. Voorts in binnen de Reserve Gemeentebrede Investering planning (RGI) € 9,7 miljoen als risicobuffer voor risico‟s binnen het project A1 gehandhaafd.

Actualisatie van afdrachten aan de Reserve Gemeentebrede Investeringen vindt plaats op basis van bovenstaande uitgangspunten én met als uitgangspunt dat afdrachten kunnen plaatsvinden indien de ARG minimaal 10% van de boekwaarden onderhanden werken bedraagt.

57

Bijlage 1: Beschikbare algemene dekkingsmiddelen Voor het opvangen van nadelen met betrekking tot autonome ontwikkelingen zijn diverse middelen beschikbaar, te weten: de stelpost autonome ontwikkelingen, de reserve Eenmalige problematiek en de Egalisatiereserve rente. De stand van deze middelen is als volgt. a. Reserve Eenmalige problematiek Deze reserve is bedoeld voor het opvangen van met name eenmalige begrotingstekorten. De rente wordt aan de reserve toegevoegd. Het verloop van de stand van de reserve is:

Reserve eenmalige problematiek (bedragen x € 1.000)

2010 2011 2012 2013

1. Stand 1-1 5.372 4.002 2.026 1.875

2. Rente 53 p.m. p.m. p.m.

3. Diverse raadsbesluiten -544 -210 -180 -30

4. Dekking begrotingstekorten op basis van ontwerpbegroting 2010-2013

-2.464 -1.507 29

5. Voorjaarsnota 2010 1.585 -259

Saldo 4.002 2.026 1.875 1.845

b. Egalisatiereserve rente Als gevolg van het hanteren van een voorgecalculeerd renteomslagpercentage van 5%, waarbij zowel in de begroting als de rekening eenzelfde percentage wordt aangehouden, kunnen verschillen ontstaan. Verschillen tussen de met behulp van omslagrente gecalculeerde rentelasten en de feitelijk betaalde rente worden jaarlijks verrekend met de Egalisatiereserve rente. De minimale omvang van de reserve bedraagt 10% van de gecalculeerde rentelasten per jaar. Op 1-1-2010 bedraagt deze 10% dan € 1,4 miljoen. Dit bedrag wordt gezien als onderdeel van het gemeentelijk weerstandvermogen. Het bedrag boven de € 1,4 miljoen kan worden ingezet als algemeen dekkingsmiddel. De stand van de reserve bedraagt:

Egalisatiereserve rente (bedragen x € 1.000)

2010 2011 2012 2013

1. stand per 1-1 1.883 2.414 2.207 2.009

2. prognose renteresultaat 3.110 1.600 1.600 1.600

3. Diverse raadsbesluiten -575 -26

4. Beleidsnota reserves en voorzieningen

223

5. Begroting 2010-2013 -1.394 -1.781 -398

6. storting in reserve Gemeentebrede Investeringen

-833 -1.400

Saldo 2.414 2.207 2.009 3.609

Binnen het huidige beleid is de indicatie dat jaarlijks minimaal € 1.6 miljoen aan voordelig renteresultaat kan worden verwacht, bestemd voor dekking eenmalige uitgaven.

c. Stelpost autonome ontwikkelingen. In de begroting 2010-2014 is voor elk jaar een structurele stelpost autonome ontwikkelingen beschikbaar. De bestendige gedragslijn is dat van de meerjarige stelpost autonome ontwikkelingen bij de actualisatie van een begroting alleen de beschikbare stelpost van het betreffende jaar wordt aangewend voor de nadelen in de herziene begroting. Na aanwending in deze Voorjaarsnota van de stelpost uit in de begroting 2010 bedraagt de stelpost in de meerjarenbegroting nog:

58

Stelpost structurele autonome ontwikkelingen bedragen x € 1.000)

2010 2011 2012 2013 2014

1. jaarschijf 2010 320

2. jaarschijf 2011 325 325 325 325

3. jaarschijf 2012 330 330 330

4. jaarschijf 2013 340 340


Saldo 320 325 655 995 1.340

59

Bijlage 2: Eenmalige structureel maken Bij de begroting 2010 is een overzicht opgenomen van diverse eenmalige beleidsvoornemens waarvan nog af te wegen is of deze structureel worden gemaakt. Dit overzicht is geactualiseerd. Als bijlage is dit overzicht toegevoegd. Wij stellen voor bij de begroting 2011 een afweging te maken met betrekking tot: - welke eenmalige budgetten structureel moeten worden gemaakt; - welke budgetten van eenmalige dekking moeten worden voorzien; - van andere dekking dan de algemene middelen worden voorzien; - welke zullen worden gestopt; In de berekening van de omvang bezuinigingen van € 15 miljoen is wel rekening gehouden met het structureel maken van eenmalige dekking. Voor nieuw beleid en eenmalig structureel maken is een bedrag van € 2 miljoen opgenomen. In onderstaande lijst wordt een overzicht gegeven van het jaar waarop de structurele dekking nodig zou zijn voor continuering van het beleid. Budgetten (bedragen x € 1.000)

Progr. 2010 2011 2012 2013 2014

1. Mediamix 1b 50 2. Bijeenkomst nieuwe inwoners 1b 30 30 3. Communicatie 4. Handhaving leefbaarheid Voorstad Oost

1b 2

52

52

52

50 52

5. Kleintje klimaat 6. Ecoloog 7. Ulebelt

5 5 5

54

150

25 54

150

25 54

150 8. Plattelandsmanager 6 60 9. Rood voor Rood 6 60 60 60 60 10. Subsidie VVV 8 90 90 11. Apparaatkosten Stedenbouw 6 100 100 12. Sallandsburo voor Toerisme 13. Binnenstadsmanager

8 8

40

40

38 40

38 40

14. Armoedebestrijding 9 100 100 15. Banjerprojecten 11 p.m. p.m. 16. MOP jongerenwerk 17. Voorbereidend jaar anderstaligen 18. Laaggeletterdheid 19. Subsidie wijkaanpak Bathmen 20. Wijkambtenaar Bathmen 21. Taalcoaches 22. Bedrijfsplan Leeuwekuil 23. Theater Bouwkunde 24. Activiteiten beeldende kunst 25. Jeugdtheater

11 11 12 12 12 12 12 13 13 13

40

70

12

p.m. p.m.

40 27 39 50 70 30

12

p.m. p.m.

40 27 39 50 70 30

120 12

p.m. p.m.

40 27 39 50 70 30

120 12

26. Cultuurmakelaar 13 50 50 50 27. Productiefonds cultuur 13 p.m. p.m. p.m. 28. Burgerweeshuis 13 80 80 29. Subsidie Filmhuis de Keizer 30. Archeoloog

13 13

73

25 73

25 73

31. Monumentenzorg 13 75 75 75 32. Subsidie theatergezelschappen 13 25 25 25 33. Opleidingsbudget 15 100 100 100 100

Saldo 374 947 1.555 1.715

60

Bijlage 3: Algemene Uitkering De voorjaarsnota 2010 is voor de algemene uitkering (AU) het moment om het financieel meerjaren beeld aan te sluiten op de stand gepresenteerd in de programmabegroting 2010-2013. De mutaties die in deze periode hebben plaatsgevonden komen voort uit de volgende bronnen;

o Septembercirculaire 2009 (BZK) o Novembercirculaire 2009 (BZK) o Maartcirculaire 2010 (BZK) o Bijgestelde volumemutaties van verschillende verdeelmaatstaven (per 1 januari 2010)

Een aantal van de ontwikkelingen in de AU zijn middels de verschillende P&C documenten in 2009 gepresenteerd en zullen in dit hoofdstuk kort worden samengevat. Volgens het Centraal Plan Bureau moet de komende jaren € 29 miljard worden bezuinigd. Forse aanpassingen in overheidsbegroting zijn onvermijdelijk. Ook gemeenten zullen hun steentje moeten bijdragen. Op 1 april 2010 zijn de rapporten van de 20 ambtelijke rijkscommissies verschenen. Het thema 'openbaar bestuur' bevat informatie over de financiële verhouding tussen rijksoverheid en gemeenten. Hierin worden allerlei voorstellen gedaan ten aanzien van heroverwegingen met betrekking tot het gemeentefonds. De besparing op het gemeentefonds zou structureel € 1,7 miljard kunnen bedragen (commissie Kalden). Voor Deventer zou dit bij een algemene korting AU een nadeel betekenen van: (Bedragen x € 1.000) 2010 2011 2012 2013 2014 2015

- - 2.100 4.200 6.400 8.500

Er zijn nog veel onduidelijkheden met betrekking tot de diverse voorstellen. Zo is het onduidelijk of de normeringsystematiek wordt aangepast. Dit betekent ook dat nog niet bekend is of het accres AU weer gevoed wordt met loon- en prijsindex. Door de val van het kabinet wordt het in ieder geval op korte termijn nog geen helderheid verwacht. Volgens een financieel specialist van het VNG kan het wel eens september worden voordat er enige duidelijkheid is welke bezuinigingen gemeenten precies boven het hoofd hangen en wellicht zelfs later. In dit kader zien we de meicirculaire en de septembercirculaire dan ook met belangstelling tegemoet. 1. Samenvatting niet neutrale mutaties Algemene Uitkering ten opzichte van begroting 2010

Tabel 1. Samenvatting niet neutrale mutaties Algemene Uitkering ten opzichte van Meicirculaire 2009 (begroting 2010)

Toelichting: Niet neutrale mutaties AU ten opzichte van begroting 2010 Storting in uitgaven stelpost accres 2011-2014 (Septembercirculaire 2009) De accressen 2009 t/m 2014 van de septembercirculaire 2009 leveren op zich geen aanvullend voordeel of nadeel op, omdat de betreffende jaarlijkse accresbedragen van de septembercirculaire 2009 ten opzichte van die van de meicirculaire 2009 constant zijn gehouden. Er ontstaat in de uitgaafstelpost accres 2011-2014 echter wel een sterk aanvullend nadeel, onder meer omdat op basis van de septembercirculaire 2009 reserveringen voor loon- en prijsstijging in de betreffende jaren zijn verhoogd vanwege de, van 0,50% naar 0,75%, verhoogde jaarlijkse

Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014

Niet neutra le mutaties AU en s telpost accres i .v.m. SepC09

Storting in ui tgaven s telpost accres 2011-2014 (SepC09) - -404 -677 -955 -1.781

Overige mutaties SepC09 59 143 158 329 -130

Subtotaal mutaties AU - SepC09 59 -261 -519 -626 -1.911

Volume mutaties diverse verdeelmaatstaven SepC09 56 56 55 55 55

Totaal mutaties AU - SepC09 115 -205 -464 -571 -1.856

Niet neutra le mutaties AU o.b.v. MrtC10 en volumina 01-01-2010

Niet neutra le ui tgavenmaatstaven (tabel 3) 125 -125 -372 -344 -188

Subtotaal mutaties AU - MrtC10 125 -125 -372 -344 -188

Totaal niet neutrale mutaties AU tbv VJN2010 240 -330 -836 -915 -2.044

61

percentages voor loon- en prijsstijging. Bovendien betekent de inbreng van de jaartranche Stelpost accres 2014 een sterk aanvullend nadeel vanwege de reserveringen voor loon- en prijsstijging in betreffend jaar op basis van 0,75%. In totaal bedraagt het per saldo structurele nadeel voor Deventer (cumulatief x € 1.000): N 404 (2011), N 677 (2012), N 955 (2013) en N 1.781 (2014). Overige mutaties Septembercirculaire 2009 De mutaties in de landelijke uitkeringsbasis en de uitkeringsbasis van Deventer (Septembercirculaire 2009 ten opzichte van Meicirculaire 2009) levert per saldo een aanvullend voordeel op van ruim twee ton, vooral vanwege de bijstelling van de bijdrage aan de landelijke uitkeringsbasis. Een uitname uit het gemeentefonds 2010 en verder van macro € 7 miljoen, op verzoek van het VNG om het kwaliteitsinstituut King te financieren, levert een structureel nadeel op van € 44.000. Bovendien betekent de nieuwe jaartranche 2014 in de volume mutaties Algemene Uitkering per saldo een extra nadeel. De verdere uitwerking van de Septembercirculaire 2009 levert het volgende effect op in de Algemene Uitkering (cumulatief x € 1.000: V 59 (2010), V 143 (2011), V 158 (2012), V329 (2013) en N 130 (2014). Volume mutaties diverse verdeelmaatstaven De volumina 01-01-2009 van een aantal verdeelmaatstaven zijn in september/oktober bijgesteld. Het betreft een bijstelling per 01-01-2009 van respectievelijk het aantal inwoners, de inwonerscategorieën, de uitkeringontvangers en de één-ouder-huishoudens. Deze bijstellingen leveren per saldo het volgende voordeel op in de Algemene Uitkering (cumulatief x € 1.000): V 56 (2010), V 56 (2011), V 55 (2012), V 55 (2013) en V 55 (2014). Niet neutrale uitgavenmaatstaven (tabel 3) De volumina van de woningproductie en de inwonersaantallen zijn op basis van de Deventer realisatiecijfers per 01-01-2010 meerjarig aangepast. Over 2010 zal de woningbouwproductie een kleine negatieve ontwikkeling ten opzichte van het vorig jaar laten zien. Ten opzichte van de cijfers uit de begroting 2010 zal dit structureel doorwerken in de jaren 2011 en verder (zie tabel 5). Het aantal inwoners is voor een deel gerelateerd aan de woningbouwproductie. Op basis van de Deventer verwachting zal in 2011 ten opzichte van 2010 het bevolkingssaldo constant blijven hetgeen inhoudt dat de cijfers ten opzichte van de begroting 2010 voor de komende jaren een structureel negatief effect oplevert in de Algemene Uitkering (zie tabel 5). Deze bijstellingen leveren per saldo het volgende meerjarig effect op in de Algemene Uitkering (x € 1.000): V 125 (2010), N 125 (2011), N 372 (2012), N 344 (2013) en N 188 (2014). Totaal levert dit de volgende niet neutrale mutaties op ten opzichte van de begroting 2010 (bedragen x € 1.000): V 240 (2010), N 330 (2011), N 836 (2012), N 915 (2013) en N 2.044 (2014).

62

2. Specificatie mutaties Algemene Uitkering 2010-2014 op basis van Septembercirculaire 2009 (ten opzichte van Meicirculaire 2009).

Tabel 2. Mutaties Algemene Uitkering tot en met Septembercirculaire 2009

NVW = Nota Van Wijziging

Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014

Stand Algemene Uitkering begroting 2010 103.437 100.153 99.734 99.520 99.520

A Neutra le mutaties AU 2010-2014 o.b.v. SepC09

1 Indexatie WOZ kosten (SepC09-NJR09) 15 15 15 15 15

2 I.u. WMO (Sepc09-NJR09) 510 510 510 510 510

3 Pakketmaatregelen AWBZ (WMO) (SepC09-NJR09) 415 415 415 415 415

4 D.u. SLOK (SepC09-NJR09) 106 60 - - -

5 D.u. begeleiding psycho-soc. (SepC09-NJR09) 1 - - - -

Subtotaal neutrale mutaties in NJR 1.047 1.000 940 940 940

B Neutraal mutaties AU 2010-2014 o b.v. SepC09 in NVW10

6 Toezicht gastouderopv (SepC09-NVW10) 62 62 62 62 62

7 Toezicht peuterspeelz. (SepC09/NVW10) 12 29 29 29 29

8 Meldingskosten l i jkschouwer (SepC09-NVW10) 2 2 2 2 2

9 Modernisering GBA 2010 (SepC09-NVW10) 6 - - - -

10 Uitname ivm aanvul lende bi js tand >65 jr. (SepC09-NVW10) -99 -93 -93 -93 -93

11 D.u. maatschappel i jke opvang (SepC09-NVW10) 86 86 86 86 86

12 D.u. leefbaarheid en vei l igheid 2010-2011 (SepC09-NVW10) 1.093 740 - - -

13 D.u. jeugd (SepC09-NVW2010) 236 236 236 236 236

14 D.u. bodemsanering 2010-2014 (SepC09-NVW10) 447 447 447 447 447

15 D.u. spoordoorsni jdingen 2010-2011 (SepC09-NVW10) 200 535 - - -

16 D.u. peuterspeelzaa lwerk 2010-2014 (SepC09-NVW10) 181 181 181 181 181

17 D.u. gezond in de s tad 2010-2014 (SepC09-NVW10) 51 51 51 51 51

Subtotaal neutrale mutaties in NVW 2.277 2.276 1.001 1.001 1.001

C Niet neutra le mutaties AU 2010-2014 o.b.v. SepC09

18 Mutatie uitkeringsbasis (landelijk + Deventer) (SepC09) 108 201 220 245 245

19 Uitname tbv kw aliteitsinstituut King (SepC09) -38 -44 -44 -44 -44

20 HV-effect ivm overgang naar ISV3 (SepC09) -10 -10 -9 -9 -9

21 Correctie +147 eenm. AU13 MGBA (MeiC09) - - - 147 -

22 Afrondings- en calc.verschillen -13 -5 -10 -11 -11

Subtotaal niet-neutrale mutaties in NJR 47 142 157 328 181

D Jaartranche 2014 cf SepC09

23 Accres 2014 (SepC09: pm, neutraa l ) - - - - -

24 Aanvul lende bi js tand >65jr. (neutraa l ) - - - - -7

25 Volumemutaties 2014 (niet-neutraa l ) - - - - -312

Subtotaal jaartranche 2014 - - - - -319

E Volume mutaties diverse verdeelmaatstaven 01-01-2009

26 Uitkeringontvangers (WAO ed.) 14 14 14 13 13

27 Inwoners 1-1-2009 def. (eenmal ig) - - - - -

28 Inwoners categorieën -16 -15 -15 -15 -14

29 Minderheden 1-1-2009 46 46 45 45 45

30 Eenouderhuishoudens 11 11 11 11 11

55 56 55 54 55

Stand AU (incl. i.u./d.u.) t/m Septembercirculaire 2009 106.863 103.627 101.887 101.843 101.378

63

Toelichting: Hieronder zal een nadere toelichting worden gegeven op de neutrale mutaties in tabel 2. A. Neutrale mutaties AU 2010-2014 op basis van Septembercirculaire 2009 Indexatie overheveling WOZ-kostenregeling - punt 1 In de septembercirculaire 2009 is voor indexatie van deze regeling structureel macro € 2,89 miljoen aan Gemeentefonds 2009 toegevoegd. Voor Deventer betekent dit een structurele verhoging van Algemene uitkering 2009 e.v. met € 14.575. Integratie-uitkering Wmo - punt 2 Het macrobudget voor integratie-uitkering Wmo 2010 is in septembercirculaire 2009 met € 25,2 miljoen verhoogd van € 1.499,7 miljoen in Meicirculaire 2009 naar € 1.524,9 miljoen in Septembercirculaire 2009. Dit in verband met € 25 miljoen van de € 127 miljoen Pakketmaatregel AWBZ. Van de resterende € 102 miljoen in verband met de Pakketmaatregel AWBZ wordt € 68 miljoen verdeeld via de algemene verdeelmaatstaven van de Algemene Uitkering (zie hieronder Pakketmaatregel AWBZ - Wmo) en gaat € 34 miljoen naar een integratie-uitkering voor Wmo-herverdeelnadeel-gemeenten waartoe Deventer niet behoort. Mutaties cumulatief x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014

a) Stand int.uitk. Wmo t/m MC09 (prb.10-13)

b) Stand int.uitk. Wmo t/m SC09

-----------------------------------------------------------

c) mut. AU/ Int.uitk. Wmo ivm SC09(tov MC09

9.341.821 9.851.682 -------------

509.861 (njr09)

9.341.821 9.851.682 -------------

509.861 (njr09)

9.341.821 9.851.682 -------------

509.861 (njr09)

9.341.821 9.851.682 -------------

509.861 (njr09)

9.341.821 9.851.682 -------------

509.861 (njr09)

Tabel 2a Ontwikkeling integratie-uitkering Wmo in verband met Septembercirculaire 2009 (ten opzichte van Meicirculaire 2009)

Pakketmaatregelen AWBZ (Wmo) - punt 3 In de septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat ter dekking van de gevolgen van de pakketmaatregel AWBZ, naast de onder punt 2 genoemde verhogingen van de integratie-uitkering Wmo, ook nog de volgende bedragen beschikbaar worden gesteld via de reguliere verdeelmaatstaven van de Algemene Uitkering. Macro € 68 miljoen structureel in 2010 en verder. Voor de gemeente Deventer betekent dit een verhoging van de reguliere AU met, cumulatief € 415.249 (AU 2010 e.v.). Decentralisatie uitkering (d.u.) Stimulering Lokale Klimaatsinitiatieven 2009-2011 (SLOK) – punt 4 In de septembercirculaire 2009 is het aantal gemeenten dat deze decentralisatie-uitkering ontvangt, uitgebreid (oorsprong meicirculaire 2009). Ook Deventer hoort hier nu bij. De uitkering is door VROM voor de jaren 2009-2011 beschikbaar gesteld in het kader van structurele initiatieven voor duurzame en efficiënte energievoorziening en de reductie van broeikasgassen. Voor Deventer wordt in de septembercirculaire 2009 (voor de periode 2009-2011) een decentralisatie uitkering SLOK toegekend van: € 105.957,27 (2010) en € 60.137,91 (2011). B. Neutrale mutaties AU 2010-2014 op basis van Septembercirculaire 2009 Toezicht gastouderopvang – punt 6 In de Septembercirculaire 2009 wordt het Gemeentefonds 2010 structureel verhoogd met macro € 10 miljoen, bestemd voor versterking toezicht gastouderopvang op locatie door de GGD. Een en ander in het kader van herziening stelsel van gastouderopvang per 1 januari 2010. Voor de gemeente Deventer betekent dit een structurele verhoging van de Algemene Uitkering 2010 e.v. van € 62.161. Kwaliteit peuterspeelzalen – punt 7 In de Septembercirculaire 2009 wordt het gemeentefonds structureel verhoogd in verband met versterking toezicht gastouderopvang op locatie door de GGD. Het gaat macro om een verhoging, cumulatief, als volgt: € 2,084 miljoen (Gemeentefonds 2010) en € 5 miljoen (Gemeentefonds 2011 en verder). Deze middelen zijn (80%) bestemd voor toezicht landelijke kwaliteitseisen peuterspeelzalen en (20%) voor toezicht voorschoolse educatie. Voor de gemeente Deventer betekent dit een structurele verhoging van de Algemene Uitkering, cumulatief met € 12.461 (AU 2010) en van € 29.346 (AU 2011 e.v.).

64

Meldingskosten lijkschouwer – punt 8 In de Septembercirculaire 2009 wordt het gemeentefonds 2010 structureel verhoogd met macro € 350.000, in verband met een overheveling van het Ministerie van Justitie naar het Gemeentefonds van een vergoeding voor kosten van het invullen van een meldingsformulier bij euthanasie door de gemeentelijke lijkschouwer. Voor de gemeente Deventer betekent dit een structurele verhoging van de Algemene Uitkering 2010 en verder met € 1.527. Modernisering GBA 2010 (eenmalig) – punt 9 In de Septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat aan het Gemeentefonds 2010 eenmalig macro € 1 miljoen wordt onttrokken voor modernisering GBA. Deze uitname is bedoeld voor het creëren van een budget, voor het onder verantwoordelijkheid van de gemeenten, uit te voeren project Aanvullende Modules. Een en ander conform het Bestuurlijk Akkoord van BZK met VNG van 5 maart 2009. Voor Deventer betekent dit een verlaging van Algemene Uitkering 2010 (eenmalig) met € 6.109. Uitname in verband met aanvullende bijstand > 65 jaar (Meicirculaire 2009 en Septembercirculaire 2009) – punt 10 In de Meicirculaire 2009 werd reeds aangekondigd dat met ingang van 1 oktober 2010 de uitvoering van aanvullende bijstand voor 65-jarigen en ouder wordt overgedragen van de gemeenten naar de Sociale verzekeringsbank (Ministerie van SZW). De daadwerkelijke verdeling van de structurele uitname uit het Gemeentefonds met ingang van AU 2010 en verder is in de Septembercirculaire 2009 geëffectueerd. Voor Deventer komt dit neer op een verlaging van de Algemene Uitkering met de volgende bedragen: - € 99.273 (AU2010),- € 93.077 (AU 2011), - € 93.492 (AU 2012), - € 93.903 (AU2013) en - € 93.903 (AU2014). Decentralisatie uitkering (d.u.) Maatschappelijke opvang, OGGZ en Verslavingszorg – punt 11 De decentralisatie uitkering Maatschappelijke Opvang c.a. 2010 ev. bedraagt voor Deventer in Septembercirculaire 2009 € 2.986.183. Dit is een structurele verhoging met € 86.183 ten opzichte van het afgeronde bedrag van € 2.900.000 voor Deventer in de Meicirculaire 2009. In de verhoging van € 86.183 is inbegrepen de voorcalculatie voor loon- en prijsstijging in 2010 van 3,42%. In aanvulling op de Meicirculaire 2009 is het volgende van belang. In het Besluit decentralisatie-uitkeringen wordt geregeld dat de thans in artikel 20 Wmo genoemde voorwaarden voor een specifieke uitkering ten aanzien van registratie (vierde lid), regionale verantwoordelijkheid (vijfde lid) en landelijke toegankelijkheid (zesde lid), van kracht blijven op het beleid dat gemeenten in dit verband voeren. Decentralisatie uitkering (d.u.) leefbaarheid en veiligheid 2010-2011 – punt 12 Voor Deventer wordt in de Septembercirculaire 2009 een decentralisatie uitkering Leefbaarheid en veiligheid 2010-2011 toegekend van; € 1.092.552 (2010) en € 739.882 (2011). De veiligheid- en leefbaarheidmiddelen (gevoed door de uitkeringen van Montfrans en leefbaarheid) in 2010 en 2011 worden onder 40 gemeenten verdeeld. Gemeenten en Rijk spannen zich hierbij voor 2010 en 2011 maximaal in om de veiligheidsdoelstellingen uit het Bestuursakkoord te realiseren, met een focus op de sociale overlast en fysieke verloedering. Afgesproken is dat elk van de gemeenten bij het rijk aangeeft welke vijf specifieke maatregelen zij in 2010 en 2011 inzet om overlast en verloedering te verminderen. Daarnaast houden de veertig gemeenten in het voorjaar 2010 en 2011 een gezamenlijke schoonmaakdag in het kader van de aanpak van fysieke verloedering. De verdeling van de middelen is gebaseerd op de verdeelsleutel zoals die ook al tot en met 2009 van toepassing is binnen de Brede doeluitkering Sociaal Integraal en Veiligheid. Decentralisatie uitkering (d.u.) jeugd – punt 13 In de septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat Deventer in aanmerking komt voor een decentralisatie uitkering Jeugd 2010 en verder van structureel € 235.941. De middelen voor het preventieve lokale jeugdbeleid zullen vanaf 2010 gefaseerd aan het gemeentefonds worden toegevoegd via de decentralisatie-uitkering jeugd. Deze uitkering is vooralsnog bedoeld voor de G-31 aangevuld met vier van de vijf zogenaamde Ortega gemeenten. De decentralisatie uitkering Jeugd start in 2010 met macro € 21,7 miljoen die in 2009 zijn uitgekeerd als onderdeel van de BDU/ISV voor het tegengaan van Voortijdige Schoolverlaten in het kader van het Grote Steden Beleid (GSB). Deze middelen voor het tegengaan van het Voortijdig schoolverlaten liepen in 2009 af. De uitkering zal gefaseerd worden gevuld. Een meer toegespitste indicator heeft in vergelijking met de uitkering BDU/SIV een herverdeling tot gevolg richting gemeenten waar de problematiek zowel absoluut als

65

relatief het grootst is. In overleg met gemeenten zijn in najaar 2009 afspraken gemaakt over te behalen resultaten in de eerstkomende vijf jaar. Decentralisatie uitkering (d.u.) Bodemsanering 2010-2014 –punt 14 In de Septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat Deventer in aanmerking komt voor een decentralisatie uitkering Bodemsanering 2010-2014 ten bedrage van € 447.000. Met ingang van 1 januari 2010 zal het bodemsaneringbudget worden uitgekeerd aan de gemeenten in het kader van:

a) een decentralisatie uitkering Bodem in het Provincie- en het Gemeentefonds; b) het investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) op grond van de Wet Stedelijke

Vernieuwing (WSV). De komst van een decentralisatie uitkering Bodem 2010-2014 is het gevolg van de bestuursafspraken met IPO en VNG in 2007/2008. Mede in het vervolg hierop is op 10 juli 2009 het “Convenant bodem- ontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties“ ondertekend door Rijk, IPO, VNG en de Unie van waterschappen. Hiermee is ook de definitieve stap gezet naar de verdere decentralisatie van middelen. Met de middelen vanuit het gemeentefonds kunnen de gemeenten de beleidsafspraken uit het convenant uitvoeren. Decentralisatie uitkering (d.u.) Spoordoorsnijdingen 2010-2011 – punt 15 In de Septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat Deventer in aanmerking komt voor een decentralisatie uitkering Spoordoorsnijdingen 2010-2011 ten bedrage van cumulatief: € 200.000 (AU2010) en € 534.533 (AU 2011). Doel van deze middelen is het opheffen van de barrièrewerking van het spoor, ook wel spoorse doorsnijdingen genoemd. De middelen zijn er op gericht de decentrale overheden te stimuleren om bestaande plannen op korte termijn uit te voeren. De uitkeringen zullen als decentralisatie-uitkering via het Gemeentefonds lopen. Het project dient altijd een bijdrage te leveren aan de stedelijke bereikbaarheid. Daarnaast dient het project in ieder geval nog een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de leefomgeving, veiligheid of spoorgebruik. Tevens moest het project bij de indiening van de aanvraag aantoonbaar voor 100% financieel gedekt zijn, inclusief de decentralisatie-uitkering. Decentralisatie uitkering (d.u.) Peuterspeelzaalwerk 2010-2014 – punt 16 In de Septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat Deventer in aanmerking komt voor een decentralisatie uitkering Peuterspeelzaalwerk 2010-2014 van € 181.035. Het doel van het wetsvoorstel OKE (Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) is om voor jonge kinderen in peuterspeelzalen en kindercentra een veilige, stimulerende omgeving te creëren waarbij medewerkers in staat zijn om een risico op taalachterstand in het Nederlands te signaleren en dat effectief aan te pakken. Afhankelijk van de parlementaire behandeling zal het wetsvoorstel ingaan op 1 augustus 2010. Het maximale aantal kinderen per leidster zal worden verlaagd en de opleidingseisen worden verhoogd. Decentralisatie uitkering (d.u.) Gezond in de stad 2010-2014 – punt 17 In de Septembercirculaire 2009 wordt medegedeeld dat Deventer in aanmerking komt voor een decentralisatie uitkering Gezond in de stad 2010-2014 van € 51.287. In de septembercirculaire 2009 zijn de bedragen voor de G-31 bekend gemaakt. Dit op basis van een door de stad ingediend beleidsnota/plan van aanpak hoe zij de gezondheid van de inwoners via een wijkgerichte aanpak wil verbeteren.

66

3. Specificatie Algemene Uitkering 2010-2014 tot en met Maartcirculaire 2010 (ten opzichte van Septembercirculaire 2009).

Tabel 3. Mutaties Algemene Uitkering tot en met Maartcirculaire 2010

Toelichting; Hieronder zal een nadere toelichting worden gegeven op de ontwikkeling van de Algemene Uitkering vanaf de Septembercirculaire 2009 tot en met de Maartcirculaire 2010 (Voorjaarsnota 2010). Novembercirculaire 2009 F. Neutrale mutaties AU 2010-2014 op basis van Novembercirculaire 2009 Decentrale uitkering Alle troeven in handen - punt 31 In de Novembercirculaire 2009 wordt gemeld dat de minister van OCW in 2009-2011 een bedrag van € 1,329 miljoen beschikbaar stelt voor versterking van het lokale emancipatiebeleid van gemeenten en het emancipatieproces van kwetsbare vrouwen onder de noemer; Alle troeven in handen. Voor Deventer betekent dit een verhoging van de Algemene Uitkering met € 46.000 in de jaren 2010 en 2011.

Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014

Stand Algemene Uitkering o.b.v. Septembercirculaire 2009 106.863 103.627 101.887 101.843 101.378

F Neutra le mutaties AU 2010-2014 o.b.v. NovC09

31 d.u. Al le troeven in handen 46 46 - - -

Stand Algemene Uitkering o.b.v. novembercirculaire 2009 106.909 103.673 101.887 101.843 101.378

G Ti jdel i jk neutra le mutaties AU 2010-2014 o.b.v. MrtC10 en volumina

Inkomstenmaatstaven:

32 Waarde woningen eigenaren -244 -206 -179 -179 -209

33 Waarde niet-woningen gebruikers -156 -156 -156 -156 -156

34 Waarde niet-woningen eigenaren -194 -194 -194 -194 -194

Subtotaal tijdelijk neutrale inkomsten maatstaven -595 -556 -530 -529 -559

Uitgavenmaatstaven:

35 Bi js tandontvangers 934 1.029 1.091 1.141 1.134

36 OZB waarde niet-woningen 90 89 88 87 86

37 Lage inkomens 209 207 205 203 202

38 Overige maatstaven 48 103 102 101 101

Subtotaal tijdelijk neutrale uitgaven maatstaven 1.281 1.429 1.486 1.532 1.523

Subtotaal tijdelijk neutrale mutaties in MrtC10 en volumina 686 873 956 1.002 964

H Niet neutra le mutaties AU 2010-2014 o.b.v. MrtC10 en volumina

Uitgavenmaatstaven:

39 Inwoners - -129 -296 -268 -201

40 Woningen 125 4 -76 -77 14

Subtotaal niet neutrale uitgaven maatstaven in MrtC10 en volumina 125 -125 -372 -344 -188

Stand Algemene Uitkering - Voorjaarsnota 2010 107.720 104.421 102.471 102.501 102.154

67

Maartcirculaire 2010 en volumina 2010 G. Tijdelijk neutrale mutaties AU 2010-2014 op basis van Maartcirculaire 2010 en voluminamutaties De volumina mutaties in zowel de inkomsten maatstaven als de uitgavenmaatstaven zijn tijdelijk neutraal gemaakt in afwachting van het tweede orde effect die doorgaans in de meicirculaire bekend wordt gemaakt door BZK. De begroting 2010 wordt voor deze mutaties nog niet gewijzigd. Hieronder wordt kort het effect van de huidige mutaties toegelicht. Punten 32-34 - Met betrekking tot de inkomstenmaatstaven 2010 ontstaat in de AU 2010 een structureel nadeel van ruim € 5 ton als gevolg van een stijging van de waarde van de woningen, de waarde niet-woningen gebruikers en waarde niet-woningen eigenaren. Punt 35 - Op basis van de cijfers (team unitcontrol van de eenheid StadThuis) is per ultimo 2009 een flinke toename opgetreden in het aantal bijstandontvangers (punt 35) ten opzichte van de cijfers gepresenteerd tot en met de septembercirculaire. Voor 2010 betekent dit een structureel voordeel van ruim € 9 ton waarbij het mogelijk is dat het ministerie van BZK op basis van de realisatie over 2009 besluit om middels het tweede orde effect de algemene uitkering neerwaarts bij te stellen. Derhalve wordt deze bate voorlopig gestald bij Dienst middelen in afwachting van nadere besluitvorming door BZK. De ontwikkeling van de bijstandsaantallen worden hieronder in een tabel nader toegelicht; Ontwikkeling aantal bijstandsontvangers

Tabel 4. Ontwikkeling aantal bijstandsontvangers tot en met Maartcirculaire 2010

H. Niet neutrale mutaties AU 2010-2014 op basis van Maartcirculaire 2010 en voluminamutaties Woningen – punt 40 Op basis van de verwachtingen van onze gemeente zal de woningproductie over 2010 een kleine negatieve ontwikkeling ten opzichte van het vorige jaar laten zien. Dit is het gevolg van tijdelijk meer sloop dan nieuwbouw. In de jaren 2011 en verder zal het aantal woningen weer toenemen. Deze dip in de woningbouwproductie zal voor de Algemene Uitkering negatieve gevolgen hebben voor de jaren 2012 en 2013 ten opzichte van de bedragen in de primaire begroting 2010 (van € 77.000 negatief). Inwoners – punt 39 Door een hoge sloopopgave voor 2010 is de totale woningbouwproductie over 2010 negatief. Verwacht wordt dat dit ook zichtbaar wordt in het constant blijven van het bevolkingssaldo in 2010 voor de gemeente Deventer. Door de hoge sloopopgave zullen er woningen worden bezet door „sloopmigranten‟ waardoor betreffende woningen niet beschikbaar komen voor nieuwe vestigers. De verwachting is dat het aantal vestigers daarom geremd zal worden wat ten koste zal gaan van de toename van het aantal inwoners. Ten opzichte van de begroting 2010 heeft deze ontwikkeling een

Deventer bijstandsaantallen t.b.v. AU SepC09 2010 2011 2012 2013 2014

Deventer bi js tandsaantal len tbv AU/MeiC09 (begroting 2010) 1.640 1.902 2.092 2.238 -

Deventer bi js tandsaantal len tbv AU/SepC09 1.624 1.835 1.982 2.101 2.101

Mutatie bijstandsontvanger SepC09 t.o.v. MeiC09 (begroting 2010) -16 -67 -110 -137 2.101

Deventer bijstandsaantallen ultimo 2009 (bron: STH/UC) 1.837 1.837 1.837 1.837 1.837

Correctie conform landelijke mutatie - BZK (SC09):

geraamde stijging aantal b.o AU 2011= +13% tov AU 2010(SC09) - 239 239 239 239

geraamde stijging aantal b.o AU 2012= +8% tov AU 2011(SC09) - - 166 166 166

geraamde stijging aantal b.o AU 2013= +6% tov AU 2012(SC09) - - - 135 135

geraamde stijging aantal b.o AU 2014= +0% tov AU 2013(SC09) - - - - -

Subtotaal geraamde stijging - 239 405 539 539

Verwacht aantal bijstandsontvangers 2010-2014 1.837 2.076 2.242 2.376 2.376

Mutatie bijstandsontvangers VJN2010 t.o.v. SeptC09 212 240 259 275 275

Bedrag per 1 extra bi js tandsontvanger € 4.400 € 4.290 € 4.212 € 4.154 € 4.129

Mutatie Algemene Uitkering VJN 2010 t.o.v. SeptC09 € 933.493 € 1.029.030 € 1.091.451 € 1.141.292 € 1.134.410

68

structureel negatief gevolg voor de Algemene Uitkering van gemiddeld € 250.000 negatief voor de jaren 2011 en verder. De mutatie in het aantal woonruimten en het aantal inwoners worden in onderstaande tabel nader toegelicht;

Tabel 5. Ontwikkeling aantal woningen en aantal inwoners tot en met Maartcirculaire 2010

Ontwikkeling woningen 2010 2011 2012 2013 2014

Woningen in aantal len - MeiC09 (begroting 2010) 41.511 41.511 42.166 42.823 43.263

Aantal woningen per 01-01 t.b.v. VJN2010 41.801 41.521 41.984 42.639 43.296

Mutatie aantal woningen VJN2010 t.o.v. begroting 2010 290 10 -182 -184 33

Bedrag per 1 extra woning € 431 € 431 € 425 € 420 € 416

Mutatie Algemene Uitkering VJN 2010 t.o.v. MeiC09 (begroting 2010) € 124.865 € 4.306 € -77.403 € -77.339 € 13.734

Ontwikkeling aantal inwoners 2010 2011 2012 2013 2014

Aantal inwoners - MeiC09 (begroting 2010) 98.543 99.176 100.211 101.232 102.022

Aantal inwoners per 01-01 t.b.v. VJN2010 98.541 98.541 98.746 99.903 101.009

Mutatie aantal inwoners VJN2010 t.o.v. begroting 2010 -2 -635 -1.465 -1.329 -1.013

Bedrag AU per 1 extra inwoner € 205 € 204 € 202 € 201 € 199

Mutatie Algemene Uitkering VJN 2010 t.o.v. meiC09 (begroting 2010) € -411 € -129.464 € -295.769 € -267.687 € -201.445

69

Bijlage 4: Meerjarenperspectief Wmo

Soort budget (x € 1.000) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Uitvoeringsprogramma WMO

Uitvoeringsprogramma 1.364 1.364 1.119 1.119 1.119 1.119 1.119

Ex gedetineerden 100 100 0 0 0 0 0

Kinderopvang SMI 100

Speeltuinen 24 24 24 24 24 24 24

Subsidieregelingen 509 509 509 509 509 509 509

Diensten met psychosociale grondslag 103 103 103 103 103 103 103

Aanvulling uitgaven AWBZ pakketmaatr. 152 152 152 152 152 152 152

Totaal lasten 2.351 2.251 1.906 1.906 1.906 1.906 1.906

Totaal Uitvoeringsprogramma WMO 2.351 2.251 1.906 1.906 1.906 1.906 1.906

WMO individuele verstrekkingen

CVV -200 -200 -200 -200 -200 -200 -200

Eigen bijdragen -1.420 -1.450 -1.470 -1.500 -1.530 -1.550 -1.580

Indicaties 0 0 0 0 0 0 0

Individuele verstrekkingen -33 -33 -33 -33 -33 -33 -33

Totaal baten -1.653 -1.683 -1.703 -1.733 -1.763 -1.783 -1.813

Apparaatslasten 1.706 1.706 1.706 1.706 1.706 1.706 1.706

Automatisering WMO 92 20 20 20 20 20 20

CVV 910 910 910 910 910 910 910

HV1 4.556 4.766 4.897 5.033 5.172 5.315 5.463

HV2 2.966 3.102 3.188 3.276 3.367 3.460 3.556

HV voordeel (PGB nieuwe stijl) -189 -189 -189 -189 -189 -189 -189

Indicaties 135 135 135 135 135 135 135

Individuele verstrekkingen 1.888 2.561 2.668 2.764 2.856 2.958 2.473

PGB 1.200 1.200 1.200 1.200 1.200 1.200 1.200

Regizorg 18 18 18 18 12 6 0

Uitvoeringskosten 331 331 331 331 331 331 331

Overige lasten 13 13 13 13 13 13 13

Totaal lasten 13.626 14.573 14.897 15.217 15.533 15.865 15.617

Totaal WMO individuele verstrekkingen 11.973 12.890 13.195 13.484 13.770 14.082 13.804

Totaal WMO Uitvoeringsprogramm 2.351 2.251 1.906 1.906 1.906 1.906 1.906

Totaal WMO individuele verstrekkingen 11.973 12.890 13.195 13.484 13.770 14.082 13.804

Totaal WMO netto uitgaven 14.324 15.141 15.101 15.391 15.677 15.989 15.710

Beschikbaar budget 14.978 15.275 15.348 15.448 15.548 15.648 15.748

Mutatie reserve WMO (+=storting en - =

putting) 654 134 247 57 -129 -341 38

Toelichting:

1. Het meerjarenperspectief in de begroting 2010 liet een structureel voordeel van € 200.000 in de jaarschijf 2016 zien.

In het geactualiseerde perspectief is het voordeel € 38.000. Oorzaken van de neerwaartse bijstelling zijn grofweg: € 200.000

verwacht herverdeelnadeel van het Macrobudget, € 150.000 nadeel door een volumestijging van jaarlijks 1,75% mee te nemen en

niet gelijktijdig uit te gaan van eenzelfde stijging van de rijksbijdrage (voorzichtigheidsprincipe), € 150.000 nadeel wegens opname

van uitgaven voor het awbz pakket (in begroting 2010 nog -/- pm), € 150.000 voordeel wegens een neerwaartse bijstelling van het

beroep op individuele verstrekkingen (ervaringcijfers rekening 2009) en een voordeel van € 200.000 op de kosten CVV vervoer.

2. In de reserve WMO (stand 31-12-2009 ad € 4,1 mln.) is € 160.000 opgenomen voor moket (decentrale dienstverlening).

3. Het aantal uren HV is gebaseerd op de eindafrekening 2009.

4. Het verwachte landelijke volume effect (t-2) op het macrobudget is meegenomen in dit overzicht. Verwachting is dat landelijke

uitgaven WMO in 2009 t.o.v. 2008 zijn toegenomen, waardoor het macrobudget opwaarts wordt bijgesteld conform

bestuursakkoorden; vanaf 2011 structureel € 400.000

5. Indexatie van de rijksbijdrage gaat uit van 1%. Afgerond is gerekend met € 100.000 per jaar.

6. Het totaal aan inkomsten "eigen bijdragen" is in het meerjarenperspectief gelijk gehouden(conservatief geraamd)

7. Het financieel risico in het meerjarenperspectief is de onzekerheid van een volumeontwikkeling, zowel t.a.v. het beroep op de WMO

als de ontwikkeling van het macrobudget.

70

Bijlage 5: Decentralisatie uitkeringen Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de herverdeelverschillen met betrekking tot de overheveling van specifieke bijdragen naar decentralisatie-uitkeringen Algemene uitkering.

Zie ook hoofdstuk 6 van deze Voorjaarsnota 2010.

regeling vervallen herverdeelvoordeel/-nadeel

bijdrage eenmalig structureel

A B C

a) maatsch opvang c.a. 2.772.000 214.000 V

b) onderw achterst beleid 1.409.000 266.000 V

c) voortijdig schoolverlaten 0 0 0

d) voort schoolverlaten doelgr 236.000 0 0

e) leefbaarheid/veiligheid 742.000 351.000 V

f) gezond in de stad 48.000 3.000 V

g) vrouwenopv/huisel geweld 0 0 0

5.207.000 617.000 V 217.000 V

71

Bijlage 6: Weerstandsvermogen Inleiding Zoals in de paragraaf weerstandsvermogen aangegeven zal in deze bijlage de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit (financiële risico‟s) worden gepresenteerd en toegelicht. Er zijn in deze presentatie geen significante wijzigingen aangebracht ten opzichte van de paragraaf weerstandsvermogen in de jaarrekening 2009. Weerstandsvermogen gemeente Deventer Weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat de normale bedrijfsvoering daardoor wordt aangetast. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit (de middelen waarover de gemeente kan beschikken om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn te dekken) en de benodigde weerstandscapaciteit (de risico‟s waarvoor geen voorzieningen of verzekeringen zijn afgesloten). De methodiek en definities zijn nader toegelicht in de beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen (2007). 1. Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn te dekken. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met het eerste wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit een substantiële invloed heeft op de hoogte van het voorzieningenniveau van de programma's. Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent kunnen worden ingezet om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de programma's. Onderdelen van de beschikbare weerstandscapaciteit zijn:

o Reserves; o algemene reserve*

o Onbenutte (flexibele) begrotingsruimte; o post onvoorzien* o stelpost autonome ontwikkelingen

o Onbenutte investeringsruimte; o Onbenutte belastingcapaciteit; o Stille reserves*, dat zijn activa die tegen een lagere waarde of nul zijn gewaardeerd en direct

verkoopbaar zijn. *) deze onderdelen betreffen de incidentele weerstandscapaciteit. Op basis van de cijfers per 01-01-2010 en voortschrijdend inzicht is de omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit als volgt samengesteld; Reserves Reserves Totaalbedrag

(bedragen x € 1.000) 1. Algemene reserves € 13.800

Totaal € 13.800

Tabel 1. Algemene reserves

72

De post algemene reserve is samengesteld uit de volgende verschillende algemene reserves (saldo per 01-01-2010);

Samenstelling algemene reserve Saldo per 01-01-2010

Saldireserve € 1.900.000

Algemene reserve € 300.000

Egalisatiereserve rente € 1.900.000

Reserve grondexploitatie

Reserve uitkeringen

€ 6.900.000

€ 2.800.000

Tabel 2. Samenstelling algemene reserve De samenstelling en de functie van de post algemene reserves is nader toegelicht beleidsnota reserves en voorzieningen (2009). Onbenutte (flexibele) begrotingsruimte

Post onvoorzien In de (meerjaren) begroting wordt jaarlijks een bedrag opgenomen voor onvoorziene eenmalige zaken. In 2010 is dit bedrag € 246.000. Dit is een bedrag dat is gebaseerd op € 2,50 per inwoner bij een totaal verwacht aantal inwoners van 98.541.

Stelpost autonome ontwikkelingen In de meerjarenbegroting is voor elk jaar opnieuw een structurele buffer opgenomen. Dit is een dekking voor het opvangen van autonome knelpunten in de gemeentelijke financiële huishouding. Het bedrag wordt ieder jaar verhoogd met een prijsstijging van 2%. Voor het jaar 2010 en verder ziet de ontwikkeling er als volgt uit;

Stelpost structurele autonome ontwikkelingen bedragen x € 1.000)

2010 2011 2012 2013

1. jaarschijf 2010 320 - - -

2. jaarschijf 2011 325 325 325

3. jaarschijf 2012 330 330


Saldo € 320 € 325 € 655 € 995

Tabel 3. Stelpost structurele autonome ontwikkelingen

Voor het bepalen van de omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit zal in deze bijlage worden uitgegaan van het beschikbare bedrag in 2010 van € 320.000. Onbenutte investeringscapaciteit

Uitgaande van hetgeen in het hoofdstuk gemeentelijke investeringsplanning is gesteld, worden de, specifiek voor investeringen vrijgemaakte middelen, zoveel mogelijk ingezet in de benoemde investeringsprojecten. Kijkend naar de volgende jaren, dan is de investeringsruimte volledig nodig om de lopende en geprioriteerde investeringen te dekken en de huidige voorraad kapitaalgoederen in stand te houden. Geconcludeerd kan worden dat er geen vrije investeringsruimte beschikbaar is zonder dat het huidige beleid op dit moment wordt aangetast. De geplande bedragen kunnen in geval van nood opnieuw worden geprioriteerd of in de tijd naar achter worden geschoven.

Onbenutte belastingcapaciteit

Voor de onbenutte belastingcapaciteit kan gekeken worden naar de onroerende zaak belasting (OZB), de afvalstoffenheffing, rioolheffing en de leges voor zover deze niet reeds „maximaal‟ of kostendekkend zijn. De WOZ-waarde van onroerende zaken wordt jaarlijks vastgesteld. De tarieven voor de OZB voor 2010 zijn vastgesteld en worden toegepast. Dit betekent dat voor 2010 in het kader van de OZB geen onbenutte belastingcapaciteit is te realiseren. Meerjarig is rekening gehouden met een stijging van het tarief van de OZB met 3% per jaar. Doordat de limitering van de OZB per 2008 is opgeheven kan hier worden gesteld dat de raad kan afwijken van de voorgenomen verhoging. Dit betekent dat er dus een

73

latente onbenutte belastingcapaciteit aanwezig is. Wel is er sprake van een macronorm ten aanzien van de landelijke OZB opbrengsten. Wat betreft de rioolheffing zijn de tarieven kostendekkend met inbegrip van de onttrekkingen en/of dotaties aan de desbetreffende egalisatiereserve. Voor de afvalstoffenheffing is het tarief ook kostendekkend met inbegrip van de onttrekkingen/dotaties aan de egalisatiereserve huishoudelijk afval. Voor de leges geldt eveneens de regel van kostendekkendheid. Op dit moment is er geen onbenutte belastingcapaciteit beschikbaar. Stille reserves

Stille reserves zijn de meerwaarden van activa (zowel vast als financieel) die tegen een lagere waarde op de balans worden gewaardeerd dan de opbrengstwaarde (economische waarde) en direct (binnen 1 jaar) verkoopbaar zijn, zonder dat het bedrijfsproces hierdoor negatief wordt beïnvloed. Hierbij wordt met name gedacht aan de waarde van het onroerend goed (gebouwen en gronden) en aandelen (waardepapieren) in het bezit van de gemeente. Gezien de onzekerheid door de economische crisis en de mogelijke negatieve uitwerkingen daarvan voor de gemeente Deventer wordt op deze plaats hiervoor geen bedrag opgenomen als incidentele toename van de omvang van het beschikbare weerstandsvermogen. Samenvatting beschikbare weerstandscapaciteit Uit de hierboven vermelde elementen kan de omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit voor 2010 als volgt worden bepaald;

Element Onderdeel Waarde (bedragen x € 1.000) Incidenteel Structureel

Algemene reserve Algemene reserve 13.800 Onbenutte begrotingsruimte

Post onvoorzien 246

Stelpost struc. autonome ontwikkelingen

- 320 – 995

Onbenutte investeringscapaciteit

- p.m.

Onbenutte belastingcapaciteit

- -

Stille reserves Nader te bepalen p.m. Weerstandscapaciteit 2009 € 14.046 € 320 – 995

Tabel 4. Beschikbare weerstandscapaciteit 2010

2. Benodigde weerstandscapaciteit 2.1 Inleiding De benodigde weerstandscapaciteit is afhankelijk van de financiële risico‟s die de gemeente Deventer op een bepaald moment loopt. Voor de jaarrekening 2009 zijn deze risico‟s geïnventariseerd en beoordeeld. Tot aan deze voorjaarsnota 2010 hebben zich daar geen significatie wijzigingen in voorgedaan. In deze bijlage wordt volstaan met een benadering van de ratio weerstandsvermogen, zijnde de verhouding tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit, op basis van de uitkomsten van de simulatie in de voorjaarsnota 2009 2.2 Risico’s Op dit moment zijn er binnen gemeente Deventer 24 risico‟s geïnventariseerd en gekwantificeerd. Van 1 risico heeft geen kwantificatie kunnen plaatsvinden. Deze is pm opgenomen. 10 risico‟s hebben een score groter dan 8 en worden hieronder nader toegelicht. Hierbij wordt het volgende onderscheid gemaakt;

1. Risico‟s met financieel gevolg waarvoor weerstandsvermogen wordt aangehouden. De beschikbare weerstandscapaciteit dient voor deze risico‟s als financiële buffer (tabel 5).

2. Risico‟s met financieel gevolg waarvoor geen weerstandsvermogen wordt aangehouden (tabel 6). Voor deze risico‟s wordt op dit moment geen financiële buffer noodzakelijk geacht. Wel zullen deze risico‟s nauwlettend worden gevolgd.

74

3. Risico‟s met financieel gevolg die door politieke besluitvorming moeten worden gealloceerd (tabel 7). Het financiële gevolg van deze risico‟s is afhankelijk van de politieke besluitvorming.

4. Risico‟s met financieel gevolg waarvoor specifieke financiële beheersmaatregelen zijn getroffen (tabel 8). Voor het financiële gevolg van deze risico‟s zijn reeds voorzieningen getroffen. Zodra deze zijn afgewikkeld zullen ze niet meer worden vermeld.

Risico’s met financieel gevolg waarvoor weerstandsvermogen wordt aangehouden.

Nr Risico Prog. Kans Gevolg Score 1 Het realiseren van minder kantoren op locaties die in eigendom zijn

van de gemeente wat leidt tot minder opbrengsten uit de grondexploitatie

8 70% € 4.000.000 20

2 De kans dat als gevolg van de economische crisis (kredietcrisis) de verkoop van grond achterblijft op de prognoses. Deze vertraging kan leiden tot een exploitatieverlies door lagere opbrengsten (AU en verkoop grond) en extra rentelasten als gevolg van het langer in voorraad hebben van grond.

8 50% € 10.000.000 15

3 Het oplopen van kosten van de plannen voor locatie Rivierenwijk en/of het niet vinden van (voldoende) bouwlocaties voor Rentree wat leidt tot de noodzaak tot het door de gemeente financieren van (een deel) van het exploitatietekort.

7 50% € 2.500.000 12

4 De kans dat de rentekosten voor zowel de korte als de lange termijn boven de omslagrente van 5% uitkomt en hierdoor de rentekosten dus hoger uitkomen dan gebudgetteerd.

- 25% € 1.600.000 12

5 Risico op naheffingsaanslag/boete boekenonderzoek BTW/BCF (2003-2005).

15 70% € 1.200.000 12

6 Risico op naheffingsaanslag/boete boekenonderzoek BTW/BCF (2006-2007).

15 pm pm pm

Tabel 5.

Risico’s met financieel gevolg waarvoor geen weerstandsvermogen wordt aangehouden.

Nr Risico Prog. Kans Gevolg Score 1 Acute noodzaak tot het plegen van restauraties van monumentale

panden wat leidt tot niet in de begroting opgenomen kosten. 13 25% € 2.500.000 10

Tabel 6.

Risico’s met financieel gevolg die door politieke besluitvorming moeten worden gealloceerd.

Nr Risico Prog. Kans Gevolg Score 1 Er wordt geen rendabele bestemming gegeven aan de gronden van

de locatie Linderveld, wat leidt tot het afwaarderen van plankosten tot nihil en de boekwaarde van de grond tot reële waarde.

8 25% € 18.700.000 10

Tabel 7.

Risico’s met financieel gevolg waarvoor specifieke financiële beheersmaatregelen zijn getroffen.

Nr Risico Prog. Kans Gevolg Score 1 Niet kunnen uitvoeren van de baatbelasting voor de binnenstad wat

leidt tot stornering van de opgelegde beschikkingen. 8 70% € 2.700.000 20

2 De uitkomst van de onderhandelingen met projectontwikkelaar omtrent project „rondom de Scheg‟ staan nog niet vast wat leidt tot het mogelijkerwijs niet realiseren van de verwachte exploitatie.

8 50% € 1.000.000 9

3 Lager uitvallen compensabele BTW als gevolg van andere labelling (werkdeel WWB).

15 50% € 700.000 9

4 Vertraging bij de realisatie van plannen met betrekking tot het Sluiskwartier door burgerinitiatieven wat leidt tot schadeclaims, rentekosten en planontwikkelingskosten.

4 25% € 4.000.000 10

Tabel 8.

75

Algemene uitkering In bovenstaande presentatie is de algemene uitkering niet opgenomen. Iedere gemeente heeft te maken met onzekerheden in deze, door het rijk ingestelde, verdeelsystematiek. De volgende risico‟s worden onderkend;

risico‟s die voortvloeien uit het verdeelsysteem;

risico‟s/kansen die voortvloeien uit de accressystematiek;

verdeelmaatstaven ISV in de algemene uitkering;

diverse verdeelformules. De algemene uitkering wordt binnen gemeente Deventer continu gevolgd en indien noodzakelijk worden door het jaar heen waar mogelijk bijsturingmaatregelen genomen. Op basis van het financiële kader en de aangekondigde forse aanpassingen in de overheidsbegroting, die zeker hun weerslag zullen hebben op het Gemeentefonds, koerst de gemeente Deventer in 2010 en verder op voorzichtigheid. Grondexploitatie In de paragraaf Grondbeleid wordt verder ingegaan op de (financiële-)risico‟s met betrekking tot de grondexploitaties. GSB Geen wijzigingen te melden ten opzichte van de jaarrekening 2009. Rente risico De belangrijkste financiële risico‟s bij de uitvoering van het treasurybeleid zijn renterisico‟s, kredietrisico‟s en koersrisico‟s. Aangezien de gemeente geen leveranciers/afnemers kent van buiten de eurolanden zijn koersrisico‟s niet aanwezig. Geen wijzigingen te melden ten opzichte van de jaarrekening 2009. 3. Weerstandsvermogen Zoals in de beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen is aangegeven zou de beschikbare weerstandscapaciteit minimaal gelijk moeten zijn aan de benodigde weerstandscapaciteit. Beschikbare weerstandscapaciteit In paragraaf 2 is inzichtelijk gemaakt wat de omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit is. € 14.046.000 + € 320.000 = € 14.366.000 Benodigde weerstandscapaciteit De kans dat alle geïnventariseerde risico‟s zich voordoen is klein. Vervolgens kan worden gesteld dat de kans dat ze tegelijkertijd optreden heel erg klein is. Om deze onzekerheid mee te nemen bij de verwachte impact van de risico‟s bij optreden ervan, wordt de uitkomst van de omvang van de risico‟s gecorrigeerd met de zogenaamde zekerheidsfactor. Voor het bepalen van deze zekerheidsfactor wordt gebruik gemaakt van een simulatiemodel (gebaseerd op de Monte Carlo simulatietechniek). Bij de voorjaarsnota 2009 (niet vastgesteld door de raad) is deze simulatie toegepast. Met de uitkomst van die simulatie is vervolgens geconstateerd dat gemeente Deventer over ruim voldoende beschikbare weerstandscapaciteit kan beschikken. Op basis van het hierboven vermelde risico inventarisatie kan worden vastgesteld dat de financiële risico‟s ten opzichte van de presentatie in de voorjaarsnota 2009 niet significant zijn gewijzigd. In het huidige economische klimaat is dit een positieve ontwikkeling. De onzekere ontwikkelingen als gevolg van de huidige economische situatie en de nog te verwachten negatieve financiële gevolgen voor de gemeente Deventer vanuit het gemeentefonds (mei- en/of septembercirculaire 2010) dwingt daarbij wel tot het betrachten van voorzichtigheid bij de bepaling of alle financiële risico‟s in beeld zijn en

76

voldoende zijn gekwantificeerd. Gezien deze onzekerheid en de marginale afwijking ten opzichte van de vorige simulatie wordt het op dit moment niet zinvol geacht om een nieuwe risicosimulatie te laten uitvoeren. Minimumnorm Bij het bepalen van de omvang van de benodigde weerstandscapaciteit wordt bovenop de gecalculeerde capaciteit een extra minimumnorm berekend voor het opvangen van risico's waar niemand rekening mee heeft gehouden. Hierbij wordt uitgegaan van 2% van de uitkering uit het gemeentefonds (AU) en de OZB capaciteit (zie beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen). Deze kan voor 2010 als volgt berekend;

Bedragen o.b.v. begroting 2010

Geraamd bedrag Minimumnorm 2%

Algemene uitkering (gemeentefonds) € 88 mln. € 1,8 mln. OZB capaciteit 2010 € 18 mln. € 0,4 mln.

Totaal € 106 mln. € 2,2 mln.

Tabel 9. Minimumnorm

Ratio weerstandsvermogen

Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit

Benodigde weerstandscapaciteit

Gemeente Deventer beschikt over voldoende weerstandsvermogen indien de uitkomst van deze ratio minimaal 1 is. Zoals hierboven vermeld kan op basis van de niet vastgestelde benodigde weerstandscapaciteit de ratio weerstandsvermogen op dit moment niet worden bepaald.

Gemeente Deventer Mei 2010 · 3 Inhoudsopgave 1. Bestuurlijke overwegingen ..... 4

Documents

Transcript of Gemeente Deventer Mei 2010 · 3 Inhoudsopgave 1. Bestuurlijke overwegingen ..... 4