Gelijkgerichte afspraken maken in de zorg€¦ · Bron: Analyse SiRM o.b.v. gegevens CBS 5 50 100...
Transcript of Gelijkgerichte afspraken maken in de zorg€¦ · Bron: Analyse SiRM o.b.v. gegevens CBS 5 50 100...
Gelijkgerichte afspraken maken in de zorgGuus Schrijvers academie28 november, Galgenwaard, UtrechtJan-Peter Heida
2
1. Introductie
2. Waarom is die gelijkgerichtheid toch zo belangrijk?
3. Succesfactoren voor gelijkgerichtheid
4. Discussie
Bron: Eurobarometer #87, voorjaar 2017
Gezondheidszorg en sociale zekerheid vinden Nederlanders de belangrijkste onderwerpen (2017)
3
Werkloosheid Immigratie
Gezondheidszorg en sociale zekerheid
Terrorisme
Economische situatie
Prijsstijging, inflatie, kosten levensonderhoud
Pensioenen
Misdaad
Onderwijs
Staatsschuld
Huisvesting
Het milieu, klimaat en energie
Belasting
Werk omst.
Woon omst.
0
5
10
15
20
25
30
35
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Bela
ngrij
k vo
or m
ijzel
f
Belangrijk voor Nederland
Wat zijn de twee belangrijkste kwesties op het moment voor Nederland en voor mijzelf ? 2017 [% genoemd]
24 25 27 35 31 32 32 30 25 21
28 28 3135 46 44 46 49 47 43
22 23 2529
34 47 47 52 58 5911 11 13
1518
23 32 37 44 50
84 8797
114130
145157
168 174 173
2018 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2059
Jaarlijkse sterfte ouderen per jaar naar leeftijd [aantal x 1.000]
95 jaar ofouder
90 tot 95 jaar
85 tot 90 jaar
80 tot 85 jaar
De jaarlijkse sterfte van ouderen is in 2050 bijna verdubbeld
4Bron: Analyse SiRM o.b.v. gegevens CBS
Tot 2055 groeit het aantal ouderen, terwijl het aantal mensen in de werkende leeftijdsklasse stabiel blijft
5Bron: Analyse SiRM o.b.v. gegevens CBS
50
100
150
200
25019
90
1995
2000
2005
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
Aantal ouderen (80+) en potentieel werkenden (20-AOW leeftijd) per jaar [indexcijfer, 2018 = 100]
Werkenden
Ouderen
Bron: Analyse SiRM o.b.v. gegevens CBS
Dit betekent dat het aantal werkenden per oudere in de toekomst veel lager ligt
6
0
5
10
15
20
25
1990
1995
2000
2005
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
2055
2060
Aantal potentieel werkenden (20-AOW leeftijd) per oudere (80+) per jaar
[verhouding]
Zorgsector groeit iets sneller dan de economie met lichte vertraging
7
2,5; 1%4,5; 1% 4,7;
1%5,3; 2%
6,2; 2%7,1; 2%8,4; 2% 9,2; 3%
9,5; 3%
12,1; 3%
28,3; 8%
38,9; 11%
48,1; 14%
77,7; 22%
85,5; 25%
Rijksbegroting 2018 (in miljarden euro’s)Buitenlandse Handel & OntwikkelingssamenwerkingWonen en RijksdienstOverige postenEconomische ZakenInfrastructuurfondsFinanciënInfrastructuur en MilieuDefensieBuitenlandse ZakenVeiligheid en JustitieGemeentefondsOnderwijs, Cultuur en WetenschapNationale SchuldSociale Zaken en WerkgelegenheidVolksgezondheid, Welzijn en Sport
https://www.rijksfinancien.nl/ 8
In 2018 is 25% van de totale begroting voor het Ministerie van VWS begroot
https://www.rijksfinancien.nl/ 9
61% van de begroting van VWS gaat naar curatieve zorg
0,7; 1% 0,8; 1% 1,1; 1%
5,3; 6%
25,7; 30%52,0; 61%
Rijksbegroting Ministerie van VWS 2018 (in miljarden euro's)
Volksgezondheid
Overige posten
Zorgbreed beleid
Tegemoetkoming specifiekekostenLangdurige zorg enondersteuningCuratieve zorg
Vanaf de jaren 80 wordt gediscussieerd over “marktwerking”
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2014 2015** 2016**
Uitgaven aan geneeskundige en langdurige zorg [Eur, miljard]
SiRM bewerking van VWS en Johan Polder (RIVM) 11
“Zorgmarkt” met 3 spelers
Burgers
ZorgaanbiedersZorgverzekeraars
SiRM bewerking van VWS en Johan Polder (RIVM) 12
“Zorgmarkt” met 3 spelers met ieder 2 rollen met andere belangen, verbonden aan andere spelers
Verzekerde
Ondernemer
Zorgverlener
Inkoper zorg
Patiënt
Verkoper polissen
SiRM bewerking van VWS en Johan Polder (RIVM) 13
“Zorgmarkt” met 3 spelers met ieder 2 rollen met andere belangen, verbonden aan andere spelers met toezicht op alle rollen
Verzekerde
Ondernemer
Zorgverlener
Inkoper zorg
Patiënt
Verkoper polissenOverheid
14
Hoe lang bemoeit de overheid zich al met de zorg?
Inmenging van de overheid is van alle tijdenInmenging van de overheid is van alle tijden – Codex Hammurabi(ca. 1780 v. Chr.)
Wikipedia, www.louvre.fr en Encyclopedia Brittannica, lemma Codex Hammurabi 15
Inmenging van de overheid is van alle tijdenInmenging van de overheid is van alle tijden – Codex Hammurabi(ca. 1780 v. Chr.)
⚫ 215. Als een chirurg een patriciër met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en de patriciër geneest of als hij met een bronzen lancet , een cataract bij een patriciër heeft verwijderd en het oog heeft genezen, neemt hij tien zilveren shekels
Wikipedia, www.louvre.fr en Encyclopedia Brittannica, lemma Codex Hammurabi 16
Inmenging van de overheid is van alle tijdenInmenging van de overheid is van alle tijden – Codex Hammurabi(ca. 1780 v. Chr.)
⚫ 215. Als een chirurg een patriciër met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en de patriciër geneest of als hij met een bronzen lancet , een cataract bij een patriciër heeft verwijderd en het oog heeft genezen, neemt hij tien zilveren shekels
⚫ 216. Als het een plebejer betreft, neemt hij vijf zilveren shekels⚫ 217. Als het een slaaf betreft, geeft de eigenaar van de slaaf twee zilveren
shekels aan de chirurg
Wikipedia, www.louvre.fr en Encyclopedia Brittannica, lemma Codex Hammurabi 17
Inmenging van de overheid is van alle tijdenInmenging van de overheid is van alle tijden – Codex Hammurabi(ca. 1780 v. Chr.)
⚫ 215. Als een chirurg een patriciër met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en de patriciër geneest of als hij met een bronzen lancet , een cataract bij een patriciër heeft verwijderd en het oog heeft genezen, neemt hij tien zilveren shekels
⚫ 218. Als een chirurg een patriciër met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en de dood van de patriciër heeft veroorzaakt, of als hij met een bronzen lancet een cataract bij een patriciër heeft verwijderd en het oog daardoor verloren is gegaan, worden zijn handen afgehakt
⚫ 216. Als het een plebejer betreft, neemt hij vijf zilveren shekels⚫ 217. Als het een slaaf betreft, geeft de eigenaar van de slaaf twee zilveren
shekels aan de chirurg
Wikipedia, www.louvre.fr en Encyclopedia Brittannica, lemma Codex Hammurabi 18
Inmenging van de overheid is van alle tijdenInmenging van de overheid is van alle tijden – Codex Hammurabi(ca. 1780 v. Chr.)
⚫ 215. Als een chirurg een patriciër met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en de patriciër geneest of als hij met een bronzen lancet , een cataract bij een patriciër heeft verwijderd en het oog heeft genezen, neemt hij tien zilveren shekels
⚫ 218. Als een chirurg een patriciër met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en de dood van de patriciër heeft veroorzaakt, of als hij met een bronzen lancet een cataract bij een patriciër heeft verwijderd en het oog daardoor verloren is gegaan, worden zijn handen afgehakt
⚫ 216. Als het een plebejer betreft, neemt hij vijf zilveren shekels⚫ 217. Als het een slaaf betreft, geeft de eigenaar van de slaaf twee zilveren
shekels aan de chirurg
⚫ 219. Als een chirurg de slaaf van een plebejer met een serieuze verwonding heeft geopereerd met een bronzen lancet en zijn dood heeft veroorzaakt, vervangt hij de slaaf
Wikipedia, www.louvre.fr en Encyclopedia Brittannica, lemma Codex Hammurabi 19
https://www.dejuistezorgopdejuisteplek.nl/over-ons/documenten/brochures/2019/04/29/infographic 20
Vijf thema’s van Juiste Zorg op de Juiste Plek
21
1. Concentratie van laag complexe / hoog volume zorg
2. Concentratie van hoog complexe / laag volume zorg
3. Leveren van gepaste zorg
4. Verplaatsing van zorg naar patiënten thuis
5. Verplaatsing van zorg naar eerste lijn
22
Patiënt
zorgverzekeraar
ziekenhuis
MSB / VMSD / VMS
medischspecialist
overheid / wetgeving
zorgkantoorgemeente
private markt
huisarts
langdurigezorg
paramedischezorg
mantel-zorg
verpleeg-kundige
Veel partijen betrokken bij het leveren van goede zorg
Ziekenhuizen “verenigen” meerdere bedrijfsmodellen(C. Christensen)Type Solution shop Value added process Facilitated network
Bron: C. Christensen et al, ‘The innovator’s prescription: A disruptive solution for health care’, 2009. 23
Ziekenhuizen “verenigen” meerdere bedrijfsmodellen(C. Christensen)
Diagnosticeren en verhelpen van onge-structureerde problemen
Consultancy, advocatuur
Complexe traumatologie, onbegrepen klachten
Input: Fee for service
Mensen beter maken
Type Solution shop Value added process Facilitated network
Werkzaam-heden
Sectoren
Voorbeelden zorg
Betaling
Impact patiënt
Bron: C. Christensen et al, ‘The innovator’s prescription: A disruptive solution for health care’, 2009. 24
Ziekenhuizen “verenigen” meerdere bedrijfsmodellen(C. Christensen)
Diagnosticeren en verhelpen van onge-structureerde problemen
Consultancy, advocatuur
Complexe traumatologie, onbegrepen klachten
Input: Fee for service
Mensen beter maken
Type Solution shop
Incomplete (kapotte) dingen worden meer compleet en van hogere waarde gemaakt
Autoproductie, Retail, Restaurants
Staar operatie, heup- en knievervanging, open hart operatie
Output : Prijs voor product of dienst
Mensen beter maken
Value added process Facilitated network
Werkzaam-heden
Sectoren
Voorbeelden zorg
Betaling
Impact patiënt
Bron: C. Christensen et al, ‘The innovator’s prescription: A disruptive solution for health care’, 2009. 25
Ziekenhuizen “verenigen” meerdere bedrijfsmodellen(C. Christensen)
Diagnosticeren en verhelpen van onge-structureerde problemen
Consultancy, advocatuur
Complexe traumatologie, onbegrepen klachten
Input: Fee for service
Mensen beter maken
Type Solution shop
Incomplete (kapotte) dingen worden meer compleet en van hogere waarde gemaakt
Autoproductie, Retail, Restaurants
Staar operatie, heup- en knievervanging, open hart operatie
Output : Prijs voor product of dienst
Mensen beter maken
Value added process
Omgevingen waarin mensen dingen met elkaar uitwisselen
Telecomnetwerken, eBay, verzekeringen
Behandeling van chronisch zieken (gedrag, gegevens)
Netwerk faciliteren: abonnement, transactiefee
Mensen gezond houden
Facilitated network
Werkzaam-heden
Sectoren
Voorbeelden zorg
Betaling
Impact patiënt
Bron: C. Christensen et al, ‘The innovator’s prescription: A disruptive solution for health care’, 2009. 26
Business models (C. Christensen)
“…General hospitals and physician’s practices – emerged originally as solution shops.
But over time they have mixed in value-adding process and facilitated network activities as well.
This has resulted in complex, confused institutions in which most of the cost is apparently spent in overhead activities rather than in
direct patient care”
Solution shop Value added process Facilitated network
Bron: C. Christensen et al, ‘The innovator’s prescription: A disruptive solution for health care’, 2009. 27
Waarom is die gelijkgerichtheid toch zo belangrijk?
28
Omdat er heel veel moet gebeuren:
• Om zorg betaalbaar en toegankelijk te houden
• Om zorg op de juiste plek te leveren
• Op een rare markt met veel tegenstrijdige belangen en (financiële) prikkels
• Met veel verschillende partijen rondom de patiënt
• Door organisaties die verschillende bedrijfsmodellen in zich hebben
29
1. Introductie
2. Waarom is die gelijkgerichtheid toch zo belangrijk?
3. Succesfactoren voor gelijkgerichtheid
4. Discussie
Analyse en conclusies voornamelijk op basis van gesprekken
30
Groep Aantal OpmerkingenVerzekeraars 3 Incl. ZNRvB ziekenhuis 8 Waaronder enkelen die eerder medisch specialist warenMedisch Specialisten 10Idem en bestuurder MSB 6Bureau NVZ en FMS 4Overig 15 Waaronder cliëntenraad, adviseurs, paramedici, huisartsen,
verpleegkundigen, managers, beleidsmedewerkersTotaal 46
De aanbevelingen in dit rapport zijn gebaseerd op gesprekken met bijna vijftig mensen. Deze gesprekken waren semigestructureerde interviews. Dat houdt in dat we niet met een standaard vragenlijst werkten, maar er wel voor gezorgd hebben dat alle relevante thema’s aan bod kwamen.
31
Begrip gelijkgerichtheid wordt verschillend geïnterpreteerd. We hebben een nieuwe definitie opgesteld en stakeholders geïdentificeerd
Zorgverzekeraar
MSB RvB
Huisarts / 1e lijn
Patiënt
Stakeholders:
Gelijkgerichtheid betekent dat partijen samen bepalen wat er moet gebeuren om patiënten
de beste zorg te bieden, hoe zij dit organiseren, wie wat gaat doen en wie er voor
gaat betalen.
Medisch specialist
Verpleging
Definitie:
1 Staff, skills en style zijn samengevoegd in bovenstaand figuur
We hanteren het 7S model van McKinsey om te illustreren hoe gelijkgerichtheid op elk onderwerp bevorderd kan worden
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
32
Belangrijkste aanbevelingen voor bevorderen gelijkgerichtheid voor Juiste Zorg op de Juiste Plek
Maak heldere en concrete keuzes die niet vrijblijvend zijn
Leg keuzes vast in gedeelde procedures, richtlijnen en protocollen.
Erken dat besturen een vak is. Hanteer een gedeeld aannamebeleid waarbij RvB en MSB elkaar zwaarwegende adviezen kunnen geven over personele invulling van kernrollen.
Werk nauw samen als RvB en MSB+. Houd rekening met de financiële prikkels en wees daar transparant over.
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
33
Geef met leiderschap het voorbeeld voor gedeelde waarden en maak deze expliciet.
•Geef met leiderschap het voorbeeld voor gedeelde waarden
•Maak gedeelde waarden expliciet
•Zet bij samenwerking kwaliteit van zorg centraal als gedeelde waarde
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
Shared values
34
•Maak heldere strategische keuzes voor de zorg die een ziekenhuis wel of niet levert•Zorg dat de strategie aansluit bij plannen van samenwerkingspartners waaronder zorgverzekeraars•Vertaal strategische keuzes door in het aannamebeleid•Maak afspraken rondom strategische keuzes niet vrijblijvend
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
Strategy
35
•Verbeter gelijkgerichtheid door gezamenlijk overleg van RvB met MSB+
•Maak afspraken tussen RvB en MSB over Juiste Zorg op de Juiste Plek en wees onderling transparant
•Verenig medisch specialisten in één overlegorgaan ter bevordering van gelijkgerichtheid
•Laat het verdeelmodel van MSB’s aansluiten op de gezamenlijke strategie
•Laat financiële prikkels van het ziekenhuis aansluiten op de gezamenlijke strategie
•Maak de goodwill van medisch specialisten collectief
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
Structure
36
•Maak uitwisseling van patiëntgegevens mogelijk via IT-systemen
•Monitor gemaakte afspraken tijdig
•Werk op basis van met samenwerkingspartners gedeelde protocollen en richtlijnen
•Zet extra personeel in zodat patiënt gebrek aan gedeelde systemen niet merkt
Staff, skills and style
Systems
Strategy
Structure
Systems
37
Shared values
•Heb aandacht voor de professionaliteit van bestuurders
•Pas een gedeeld aannamebeleid toe voor bij strategie passende personele bezetting
•Realiseer dat professionele autonomie van specialisten in vrije vestiging en loondienst mogelijk is
•Geef prioriteit aan het nakomen van afspraken
•Werk gericht aan vertrouwen bij samenwerking
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
Staff, Skills, Style
38
Belangrijkste aanbevelingen voor bevorderen gelijkgerichtheid voor Juiste Zorg op de Juiste Plek
Maak heldere en concrete keuzes die niet vrijblijvend zijn
Leg keuzes vast in gedeelde procedures, richtlijnen en protocollen.
Erken dat besturen een vak is. Hanteer een gedeeld aannamebeleid waarbij RvB en MSB elkaar zwaarwegende adviezen kunnen geven over personele invulling van kernrollen.
Werk nauw samen als RvB en MSB+. Houd rekening met de financiële prikkels en wees daar transparant over.
Staff, skills and style
Systems
Strategy
StructureShared values
39
Geef met leiderschap het voorbeeld voor gedeelde waarden en maak deze expliciet.
40
1. Introductie
2. Waarom is die gelijkgerichtheid toch zo belangrijk?
3. Succesfactoren voor gelijkgerichtheid
4. Discussie