Karakteristieken van de lemniscaat

Binnen - buiten

Er is steeds sprake van een binnen- en een buitenkant diemekaar afwisselen. Wat binnen is wordt buiten enomgekeerd. Dit wordt snel duidelijk wanneer u eenlemniscaat maakt met een strip papier of een lint.

Een punt in het midden

Er is een punt in het midden waar de omslag van debeweging plaatsvindt. Dit is ook het focuspunt en tevenshet rustpunt. Zoals bij het ademen: bij een rustige adem-haling volgt na het uitademen een moment van rust.Vanzelf, zonder dat u er een inspanning moet voor doen,volgt dan op tijd de volgende inademing. Het middenpuntis het punt van waaruit de beweging een stuwing krijgt (omde andere kant op te gaan) en zo wordt gestuurd.

Spanning tussen polen en het midden

De beweging loopt weg van het midden tot het een puntbereikt waarbij de spanning tegenover het middenpunt hetgrootst is. De relatie wordt echter niet verbroken. Op hetmoment van de grootste spanning keert de beweging terugnaar het midden. Er is dus niet alleen een omslagpunt inhet midden maar ook op het verste punt van iedere boog,wanneer de beweging weg van het midden zich omkeert eneen beweging terug naar het midden wordt.

Twee polen in evenwicht

Iedere ervaring heeft haar tegen-deel in zich. Niets bestaatzonder het tegenover liggende deel. Geen licht zonderduisternis. De twee polen hebben mekaar nodig en houdenmekaar in evenwicht. In een klassieke opstelling is ersprake van polariteiten, de polen worden als tegengesteldervaren. De lemniscaat echter houdt vanuit het midden depolen in evenwicht en heft de tegenstelling op, vat beiden ineen geheel zonder de eigenheid van iedere pool op teheffen.

Geen volgorde

Bij de lemniscaat is er geen begin, geen punt dat (zoals ineen lineaire volgorde) vooraan staat en hoe dan ook eerstmoet aangepakt worden. Het is geen lineaire beweging.

U vindt het symbool weinig of nietterug in de klassieke symbolentaalvan de mythen, de sagen, de dromen,de religies of de cultuurdragendegebruiken.Het is bijgevolg een "zuiver" teken,d.w.z. het wordt niet gekenmerkt doortalloze sterk van elkaar verschillendeinterpretaties en toepassingen.

HET SYMBOOL VAN DE LEMNISCAATEN HET LEMNISCATISCH DENKEN

Een oud doch stevig symbool tekent voor een andere denkwijze

Enkele "wist je datjes"

Gelezen in enkele artikels (dus niet van mij - FG):

• Lemniscaat is een Grieks woord dat bloemenguirlandebetekent en gebruikt werd wanneer een overwinnaar na eengevecht onthaald werd. De guirlande omgaf het hoofdkruiste in de hartstreek en had zijn benedenlus rond hetonderlijf.

• De Engelse wiskundige John Wallis (1616-1703) introdu-ceerde het symbool als de ‘wiskundige oneindigheid’. Eenandere wiskundige Jacob Bernoulli noemde het symbool alseerste ‘Lemniscus’, een Latijns woord voor onderscheiding.

• Het symbool komt ook voor in de serie van de Tarotkaar-ten: de eerste kaart van de Major Arcana, de Magiër. Dezemagiër heeft boven zijn hoofd de lemniscaat staan, alsteken van de lagere en hogere spirituele krachten, deverbinding tussen het stoffelijke en het onstoffelijke.

• De lemniscaat wordt ook wel gezien als een liggende acht.Het cijfer acht staat in de "getallenleer" symbool voorharmonie, totaliteit en volkomenheid. Het getal is structu-rerend en herstructurerend, recht en rechtvaardigheid.

• Wanneer u het symbool met uw vingers in de lucht maakt,gebeurt er iets met u wat men vaak moeilijk kan verklaren;er overkomt u een gevoel van rust, een gevoel van dat hetgoed is zo. Het is een zeer goed bruikbaar aardingssymbool.Maar er gebeurt meer wanneer u dit symbool regelmatigvisualiseert of tekent.

• De lemniscaat is op een wat verborgen manier terug tevinden in knoopmotieven o.a. bij de Kelten. In Keltische,Chinese en Hindoekunst staat de onontwarbare knoop voorcontinuïteit, lang leven en eeuwigheid. Knopen kunnen net als het labyrint wijzen op het kwellendepad naar verlichting.

1 2

Neem een strip papier of een lint.Kleef het uiteinde A omgekeerd aanhet uiteinde B, zodat je niet eencirkel maar een lemniscaat verkrijgt.

Een gelijkaardig teken is het ying-jang symbool. De vloeiende midden-lijn is herkenbaar. Hier ontbreektechter het belangrijke middenpunt.Dat ontstaat pas wanneer we hetteken een tweede keer, ditmaalgespiegeld er bovenop leggen.

DIALOGUE LEARNINGCENTRE

Verschenen in Visies 2001/4Francis GastmansTel. 03 235 39 99

dlc@online.be

kamp. De "terroristische" acties vanbeide kampen zijn echter een deelvan onze duizendjarige samen-levingsgeschiedenis. Ze zijn nooit opte lossen zonder een wereldwijdedialoog tussen moslims en niet-moslims, tussen moslims en joden,tussen moslims en hindoes, tussenjoden en niet-joden. Een dialoognaar de kern van de zaak, niet overenkele feiten in de geschiedenis. We blijven onszelf als vechtendemensen steeds maar herhalen, zijhet met meer gesofisticeerdemiddelen en onder leiding vannieuwe leiders die de dialoog niethebben geleerd.

Tijdgeest is een ruimer en dieperbegrip dan" trends". Dit laatsteschetst een beweging op zeer kortetermijn, vaak enkel met eencommerciële blik of vanuit eencommerciële doelstelling. Tijdgeestverwijst naar de beweging in de tijdvan het denken, het voelen en hethandelen van mensen en groepen.Het is een onderzoekende visie oplange termijn. De tijdgeest kan meno.a. aflezen uit de verschijnings-vormen van de verschillendeculturen en sub-culturen.

"Wij hebben het proces van oordeelsvorming lerenkennen, niet als een logisch proces dat zich ná debeeldvorming en vóór de besluitvorming afspeelt (in dezin van de gangbare fasentheorieën), maar als een zoe-kend proces dat zich ritmisch afspeelt tussen polen: - als een inductief-deductief ritme tussen feiten engedachten- als een ethisch-praktisch ritme tussen doelen enwegen- als een onderzoekend-ondernemend ritme tusseninzichten en besluiten- als een sprekend-handelend ritme tussen woorden endaden.Bij al deze ritmen is het steeds de mens die door zijnbijdragen beweging veroorzaakt. We zullen moetenleren menselijke ritmen te scheppen."

• ervaren dat het "geheel" voortdurend in ontwikkeling is;het "geheel" krijgt vorm door de beweging van de delen,door de lemniscatische beweging tussen de veleverschillende polen,

• synchroniciteiten zijn geen vreemd verschijnsel meermaar maken deel uit van de beweging tussen mensenonderling en tussen mensen en hun omgeving,

• beseffen dat er geen individueel denken bestaat zondercontact met anderen (positief of negatief), er bestaatgeen individuele oordeelsvorming zonder groeps-dynamische invloeden want ieder individu is deel vandiverse groepen,

• het individuele denken voortdurend delen met anderen(een groep, een team) en via de dialoog met anderen hetindividuele denken aanscherpen,

• er rekening mee houden dat het individuele denken ende groepsdynamische processen steeds kaderen binneneen tijdgeest = een deel van de beweging van onzewereldgeschiedenis,

Even een tussenstap: synchroniciteit

Synchroniciteit is het 'toevallig' ontmoeten van mensen,dingen of acties die voor mij een betekenis hebben, zonderdat er echter een rationele verklaring voor is. 'Toevallig'komen bepaalde zaken samen en hebben een positieveinvloed op elkaar. Synchroniciteiten zijn een uiterlijkverschijnsel van de lemniscatische bewegingen die wij niet

Vele mensen achten het nodig omde geschiedenis in stukjes teknippen en te praten over periodes.Het nadeel van dit soort denken isdan men niet alleen om praktischeredenen onderscheidt maar ookscheidt, dat men niet meer ziet hoedatgene wat honderd of meer jaargeleden is gebeurd het heden nogsteeds mee vorm geeft. Wanneer men vandaag bv. wijst opde onderdrukking van de moslims enhiermee zijn actuele acties plaatst inhet kader van de laatste honderdjaar dan heeft men slechts eenbeperkt deel van de oorzakenverteld. Hetzelfde doet het andere

Alles komt terug; zij het op een andere manier, op eenander niveau, vanuit de tegenovergestelde zijde.

Steeds in beweging

Een lemniscaat is het symbool van de eeuwigheid, deeeuwige beweging. Het heeft geen begin en geen einde. Waar en wanneer men een begin maakt met de beweging iseen keuze, net zoals het - voorlopig - stopzetten van debeweging op een bepaald ogenblik. Zonder een (bewuste)keuze die een punt zet, zou de beweging eeuwig kunnendoorgaan.

Lemniscatisch denken

Wanneer we lemniscatisch denken betekent dit: • tegenstellingen insluiten in plaats van uitsluiten,• tegenstellingen zien als noodzakelijke polen van het

geheel, • tegenstellingen zien als kwaliteiten die mekaar nodig

hebben, zonder dewelke geen van beide afzonderlijk zoukunnen bestaan,

• tegenstellingen in dialoog brengen met elkaar zodat inhet midden de derde kwaliteit meer en meer vorm kankrijgen,

• ervaren hoe de kwaliteit in het midden de kwaliteit vande polen mee bepaalt,

• ervaren hoe de kwaliteit in het midden de dialogischebeweging tussen de polen stuwt en stuurt,

• voortdurend in beweging blijven, zelfs wanneer men ompraktische redenen het proces op een welbepaald ogen-blik laat beginnen en op een ander moment er voor kiestom het nu te stoppen, dan nog kan men zich bewust zijnvan het feit dat dit een eigen keuze is (subjectief en somsarbitrair) maar dat daarmee het proces niet beëindigdis, het proces gaat immer verder,

• de kwaliteiten "naar binnen" en "naar buiten" ervaren enbetrekken in de beweging, zoals het in- en uitademenwaarbij na de uitademing een moment van rust volgt,

• denken in immer weerkerende bewegingen en niet ineen lineaire lijn,

• denken in ritmen en niet in fasen,Zoals A.H.Bos, de grondlegger van de Lemniscaat-methode voor Oordeelsvorming het schreef:

3 4

Wie het boeiend artikel over deLemniscaatmethode voor Oordeels-vorming nog niet bezit kan hetvinden op de websitewww.ckzlimburg.be/dlc.htm

We tekenen geen lineair beleidsplan meer, we gebruikeneen stappenplan enkel nog voor concrete acties waarbijafspraken moeten gemaakt worden met anderen. We staan veel meer open voor de ritmes in de organisatie,voor het samenspel van mensen die voortdurend bereidzijn om "de stroom" waar te nemen en te volgen. We stimuleren medewerkers veel meer om mee te zoeken,mee te leren en een stukje verantwoordelijkheid op zich tenemen. We creëren een leerrijke omgeving waarin iedereen hetprettig vindt om te leren en haar leerwinst met anderen tedelen. (zie het artikel "Hoe de werkplek leerrijker maken" inde vorige Visies)We zijn blij dat er concurrenten zijn want daardoor kunnenwe ons profileren. We vallen geen concurrenten aan maartrachten ermeer samen te werken en toch concurrenten teblijven. Dit levert intern de houding op van teams diemekaar "beconcurreren" (wie biedt de hoogste kwaliteit?)maar toch kunnen samenwerken.

Lemniscaatmethode voor Oordeelsvorming

Het correct gebruik van het symbool lemniscaat betekentdat datgene waarvoor men het gebruikt congruent is met dekarakteristieken van de lemniscaat. In het geval van deLemniscaatmethode voor Oordeelsvorming is dat zeerduidelijk. In een vroeger artikel heb ik geschreven over deLemniscaatmethode (in Nederland getraind onder de naam"Dynamische Oordeelsvorming") (zie Visies 1999/4).De basistekening van het model ziet er uit als volgt:

Misschien kunt u nu vermoeden om welke reden delemniscaat werd gekozen.

Synchroniciteit, een beginsel vanacausale verbondenheid; C. G. Jung(1950), Lemniscaat 2000

Voor wie het thema synchroniciteitbullshit lijkt of naar zweverigheidruikt, ... sla deze passage over... oflees bv. het boek "Synchroniciteit -De innerlijke weg naar leiderschap"van Joseph Jaworski, bestuurdervan MIT (Massachusetts Institute ofTechnology) met voorwoord vanPeter Senge (ook geen softejongen). ISBN 90 6038 462 8Indigo 2000

rechtstreeks kunnen waarnemen.Carl Gustav Jung in zijn klassieke werk Synchroniciteit, eenbeginsel van acausale verbondenheid: "synchroniciteit is eenzinvolle samenloop van twee of meer gebeurtenissenwaarbij iets anders dan de waarschijnlijkheid van het toevalin het geding is."Eén van mijn actuele vaststellingen: hoe meer ik aandachtheb voor synchroniciteiten, hoe meer ze zich voordoen.'Toevallig' kom ik mensen tegen die ik nodig heb zonderdat ik die mensen tot op dat moment kende. 'Toevallig'krijg ik een positief bericht, wordt me ongevraagd steunaangeboden, koop ik een tweedehandsboek dat antwoor-den bevat op vragen waar ik die nacht mee wakker lag, ...Synchroniciteit kan ik niet rechtstreeks sturen maar hetfenomeen doet zich wel voor dat hoe meer ik er mee bezigben hoe meer het optreedt in mijn omgeving. Het werkt alsfocussen; door me op iets te focussen, trek ik a.h.w. eenrespons aan; door me innerlijk sterk doch niet dwingend terichten op een vraag zuig ik het antwoord aan. Bij synchroniciteiten ben ik niet alleen diegene die er baatbij heeft maar ik beteken ook voor anderen in mijn omge-ving een onverwachte, 'toevallig' welgekomen ontmoeting. Leiders kunnen leren om zich te focussen en synchronici-teit te 'helpen' verschijnen.Leven met synchroniciteiten heeft veel verwantschap met"meegaan met de flow".

Lemniscatisch denken in de organisatiecreëert lerende medewerkers

Wanneer we het lemniscatisch denken gebruiken in deorganisatie krijgt leiderschap een andere invulling. We worden meer aangespoord om de dialoog te gebruikenen te luisteren naar onze medewerkers. Daardoor gaanonze medewerkers ook meer nadenken en ook meerluisteren naar ons en naar elkaar. We gaan veel meer het eigen denken en oordelen latenbevragen door en toetsen aan het denken en oordelen vananderen, ook aan dat van mensen op de werkvloer. We staan meer open voor synchroniciteiten en de sturendekracht die daar van uitgaat in een groep. We leren zelf tefocussen en brengen daardoor onze medewerkers ook bijhet focussen. Op deze manier krijgen de onderlinge relatiesen de relaties met de klanten een andere dimensie.

5 6

Resultaat: een(voorlopig)

inzicht

Resultaat: een(voorlopige)keuze

Feiten, waarnemingenobjectieve gegevens

(waarnemen)

Begrippen, gedachten,referentiekader

(denken)

Doelen,idealen(willen)

Middelen, wegen,aanpak

(handelen)

Betrokken-heid

Probleem-stelling(voelen)

?

Met lezen verzamelt u informatiedie uw inzicht kan vergroten. Wilt uechter echt leren dan is het nood-zakelijk dat u iets doet om uwhouding bij te sturen en uwvaardigheden aan te scherpen.1. Oefen2. Volg een training of

vraag om coaching3. Oefen4. Zoek leermaatjes5. OefenKijk voor mogelijkheden opwww.ckzlimburg.be/dlc.htm