Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit...

50
1 Het menselijk lichaam Naam : _______________________________ Schooljaar : 20_____ - 20______ Klas : _____

Transcript of Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit...

Page 1: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

1

Het menselijk lichaam

Naam : _______________________________ Schooljaar : 20_____ - 20______ Klas : _____

Page 2: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

2

Ons lichaam

Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere

binnenin.

Elk van onze lichaamsdelen of organen heeft zo z’n eigen functie, z’n eigen taak in ons

lichaam. Onderdelen werken samen in complexe systemen : zo LEEFT ons lichaam.

Enkele van die systemen gaan we van dichterbij bekijken :

1. het bewegingsstelsel

2. de spijsvertering

3. de bloedsomloop

4. de ademhaling

5. het zenuwstelsel

Hieronder vind je een aantal organen. Elk van die organen behoort bij één van de systemen uit

het lijstje hierboven.

Schrijf het passende nummer bij elk orgaan of groep van organen.

Page 3: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

3

1. Het bewegingsstelsel

In het bewegingssysteem werken 2 groepen van

organen samen :

1. de ________________________________ die ervoor

zorgen dat ons lichaam niet als een slappe

zak in elkaar zakt. Zij geven dus _______________

____________ aan ons lichaam.

Maar ze zorgen er ook voor dat kwetsbare

organen ______________________ worden.

2. de ________________________________ die ervoor

zorgen dat we kunnen bewegen.

beenderen

Het geraamte of _________________ is de verzameling van alle ____________________________ .

De voornaamste beenderen (of botten) :

- van het hoofd : 1. de _____________________

beschermt de ___________________

- van de romp : 2. de _____________________

beschermt _________ en _____________ beschermt de ___________________ beschermt de ___________________ beschermt de ___________________

3. de _____________________

4. het _____________________

beschermen de ___________________

- van de ledematen : 5. de _____________________

6. de _____________________

1

2

3 4

5

6

Page 4: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

4

gewrichten

Een gewricht is de plaats waar ________________________________ samenkomen.

De delen van een gewricht :

1. de twee ________________________________

2. het ________________________________

houdt het vocht op z’n plaats

3. het ________________________________

werkt als smeerolie

4. het ________________________________

beschermt het bot

5. de ________________________________

zorgen ervoor dat de 2 beenderen

met elkaar verbonden blijven.

Niet alle gewrichten zijn even beweeglijk. Vergelijk deze 2 soorten maar eens …

Dit is een schets van een

__________________________gewricht

Dit is een schets van een

__________________________gewricht

Noem 2 plaatsen in ons lichaam waar we dit

soort gewricht vinden :

- de ________________________________

- de ________________________________

Noem 2 plaatsen in ons lichaam waar we dit

soort gewricht vinden :

- de ________________________________

- de ________________________________

Page 5: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

5

spieren

Gewrichten zitten dan wel geniaal in elkaar, maar bewegen kunnen ze niet uit zichzelf.

Daarvoor hebben ze de hulp nodig van de _______________________ .

3 soorten spieren :

____________________spieren

zijn met _______________

vastgehecht aan de

beenderen.

we kunnen _______ zelf

beslissen wanneer ze

moeten samentrekken.

__________________ spieren

vinden we o.a. in de wand

van de maag en de

darmen, in de wand van

bloedvaten, enz.

we kunnen _______ zelf

beslissen wanneer ze

moeten samentrekken.

de ____________spier

dit is ook een ___________

spier, maar wel een heel

bijzondere.

Hierover leren we meer

bij “de bloedsomloop”.

Elk gewricht heeft minstens 2 spieren nodig :

- één om het gewricht te ____________________

- en één om het gewricht terug te ____________________

Een spier werkt namelijk als een elastiek :

- je kan er wel mee trekken

- maar je kan er niet mee terugduwen

In ons lichaam werkt alles samen : beenderen en spieren …

- groeien spijsvertering

- bevatten bloed bloedsomloop

- hebben zuurstof nodig ademhaling

- krijgen opdrachten via de hersenen zenuwstelsel

Page 6: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

6

Page 7: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

7

Page 8: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

8

Begrijpend lezen : Waar een wil is, is niet steeds een weg.

1. Geef twee redenen waarom Mehmet niet alleen de stad in kan met zijn rolstoel.

2. Welke andere Vlaamse stad is ook erg onveilig voor rolstoel gebruikers ?

3. Welke uitdrukking gebruikt de schrijver hiervoor (zie vraag 2)

4. Wat kan men doen zodat de verkeersborden niet in de weg zouden staan ?

5. Wat doet de winkelier om Mehmet te helpen ?

6. Geef twee positieve aanpassingen voor rolstoelgebruikers in het straatbeeld.

7. Hoe zegt de schrijver dat de mensen Mehmet heel erg bekijken op straat.

8. Wat zegt Mehmet tegen die mensen ?

9. Hoe heten de mensen bij de orgeldraaier Mehmet ?

10. Welke toeren moet Mehmet in het warenhuis uithalen om tussen de winkelrekken door te

geraken ?

Page 9: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

9

2. De spijsvertering

Om goed te kunnen werken, heeft ons lichaam brandstof nodig. Die brandstof halen we uit

ons _______________________ .

Het voedsel moet in ons lichaam een hele weg afleggen voor het op de juiste plaats

terecht komt.

Stappenplan :

1. Onze _______________________ geven een signaal als we honger hebben.

2. Met onze _____________________________ gaan we dan het voedsel waarnemen :

we __________________ het met onze ogen

we __________________ het met onze neus

we kunnen het __________________ met onze handen

we kunnen het soms __________________ kraken als we erop kauwen

we __________________ het met onze tong

3. Via de mond start het voedsel dan z’n weg door ons lichaam :

1. de _______________________

2. de _______________________

3. de _______________________

hier wordt het voedsel verteerd

4. de _______________________

hier worden de bruikbare delen

doorgegeven aan het bloed

5. de _______________________

de niet-bruikbare delen worden via

deze weg uit het lichaam verwijderd

1

2

3

4

5

Page 10: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

10

de mond

In de mond gaan we eerst het voedsel _______________________ met onze ____________________ .

Hierdoor wordt het voedsel in kleinere stukjes verdeeld.

Rond de mond zitten 3 grote

____________________________________ .

Wat doet het speeksel ?

- het zorgt ervoor dat het voedsel vochtig

en glad wordt en zo beter door de

slokdarm kan _______________________ .

- de _______________________ uit het speeksel

zetten al een eerste stap om het voedsel

te verteren.

de slokdarm

Nadat we het voedsel hebben doorgeslikt, komt het in de _______________________ terecht.

Daar schuift het niet vanzelf doorheen.

De wand van de slokdarm bestaat uit

_______________________ . Die trekken samen en

duwen zo het voedsel stukje voor stukje naar

beneden.

De slokdarm is ongeveer _____ cm lang.

Page 11: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

11

de maag

De slokdarm duwt het voedsel voort tot in de _______________________ .

De maag bevat vocht dat erg zuur is : het _______________________.

Wat gebeurt er in de maag ?

- in het bovenste deel van de maag wordt het _____________________

bij het voedsel gevoegd.

- de maagwand is een spier die kan samentrekken. Hierdoor

wordt het voedsel _____________________ tot een dikke, zachte brij.

Dat gebeurt vooral in het onderste deel van de maag.

- ook ziektekiemen worden door het maagzuur ____________________.

Niet verwonderlijk, want zelfs een stalen plaat brandt weg als

je er maagzuur op zou gieten.

Het voedsel blijft gemiddeld 3 à 4 uur in de maag. Bij heel vet voedsel kan het wel tot 7

uren duren voor het verteerd is. Dan wordt het doorgestuurd naar ________________________

de dunne darm

De dunne darm kan je eigenlijk het verdeelcentrum

van het voedsel noemen. Wat verdeelt hij dan ?

1) de ________________________________________

gaan door de wand van de dunne darm heen en komen

zo in het bloed terecht

de dunne darm is ____m lang. Toch zitten er aan de

binnenkant nog ________________________ op om ervoor te

zorgen dat er zeker genoeg voedingsstoffen een plaatsje

vinden om in het bloed te geraken.

2) de ________________________________________

worden naar de dikke darm gestuurd

darmvlokken

Page 12: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

12

de dikke darm

De hoofdtaak van de dikke darm is om de afvalstoffen :

- te verwerken = er worden nog water en de laatste

voedingsstoffen uit gehaald

- en uit te scheiden : via de ________________________

In ons lichaam werkt alles samen : voedsel …

- wordt door onze hersenen gevraagd als we honger hebben zenuwstelsel

- wordt door het bloed naar de juiste plaats gebracht bloedsomloop

- hebben we nodig om te groeien geraamte, spieren, organen, …

Page 13: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

13

WO/ Taal Begrijpend lezen: De spijsvertering

gezonde voeding groenten

/10

Naam: ……………………… Klas: 5 nr.: ….. Datum: …/…/……..

Lees onderstaand artikel over groenten en beantwoord de vragen op de

volgende bladzijde.

Page 14: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

14

1. Wat wil dit artikel je meedelen ? (1)

……………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………

2. Wat is de reden dat verse groenten zo snel hun voedingsstoffen

verliezen? Leg volledig uit ! (3)

……………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………

3. Geef 2 voordelen en 1 nadeel over diepvriesgroenten. (3)

+ : ………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………..

+ : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

- : ………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………..

4. Hoeveel percent voedingswaarde verliezen erwten en wortelen na 10 dagen pluk ? (1)

Erwten ? ……………….. %

Wortelen ? ……………….. %

5. Hoe ging men te werk met het onderzoek in dit artikel ? Leg kort uit. (1)

……………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………

6. Wat is het beste alternatief om vitamineverlies in groenten tegen te gaan ? (1)

……………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………

Page 15: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

15

3. De bloedsomloop

Een volwassen persoon heeft ongeveer ____ à ____ liter bloed in zijn lichaam.

Het belangrijkste orgaan in de bloedsomloop is ons ________________ .

het hart

Het hart wordt beschermd door onze ________________________ . Het ligt daar ongeveer in het

midden, een klein beetje schuin naar links.

De taak van het hart is om _____________________ door heel ons lichaam te pompen.

Het hart bestaat uit 4 delen :

- bovenaan : ________________________________

________________________________

- onderaan : ________________________________

________________________________

de hartslag

Ons hart is een ________________ die kan samentrekken en dus

beweegt.

Die beweging kunnen we voelen aan onze ______________________ .

Normaal klopt een hart zo’n 80 à 100 keer per minuut.

Hoe snel klopt jouw hart ? ________________________________

Bij elke hartslag gebeuren er 3 dingen :

Page 16: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

16

1. Het bloed stroomt binnen in de ______________________ .

2. De boezems trekken samen en het bloed stroomt naar de ______________________ .

3. De hartkleppen gaan dicht, de kamers trekken samen en het bloed wordt naar het

______________________ gepompt.

Dan is er even een ______________________ en begint alles terug opnieuw.

bloedvaten

Bloed vinden we dus niet alleen i ons hart, maar in

ons hele lichaam. Het bloed stroomt door

bloedvaten. Daarvan heb je 2 soorten :

1) ____________________

deze voeren het bloed van het hart weg

2) ____________________

deze voeren het bloed terug naar het hart

Op de schets lijkt het alsof ons lichaam maar 2 slagaders en 2 aders heeft, maar dat klopt

natuurlijk niet. Het bloed moet immers naar alle organen in ons lichaam kunnen stromen. Hoe

is het dan wel ?

Page 17: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

17

de slagader die uit het hart naar het hele lichaam

vertrekt, is de _________________

deze vertakt in _______________________ die het

__________________________________ bloed naar alle delen

van het lichaam brengen

de slagaders splitsen zich steeds verder tot

_________________

de haarvaten komen weer bij elkaar in _________________

de aders brengen het ________________________________

bloed terug naar het __________

de kleine bloedsomloop

Ons hart kan z’n taak maar goed uitvoeren met de

hulp van de ______________________, want die moeten

ervoor zorgen dat er ______________________ in ons bloed

komt.

Het bloed dat door ons lichaam heeft gereisd, heeft de zuurstof in ons lichaam

achtergelaten. Dit _____________________________ bloed wordt door de rechterkant van ons

hart naar de ____________________ gepompt.

De longen geven nu terug ____________________ aan het bloed.

Dit _____________________________ bloed wordt terug naar het hart gestuurd, maar nu naar

de linkerkant.

Page 18: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

18

de grote bloedsomloop

Als het bloed uit de longen in het hart aankomt heeft

het dus terug _________________________ .

Die zuurstof moet nu naar alle delen van het lichaam

vervoerd worden.

Het hart stuurt dit _____________________________ bloed via de slagaders naar ons hele

lichaam.

Als het bloed in de haarvaten van een orgaan komt, dan haalt dat orgaan

___________________________ uit het bloed.

Het bloed is nu _____________________________ geworden en wordt terug naar het hart

gestuurd via de aders.

de bloedsomloop

Het bloed gaat dus 2 keer door ons hart voor het

de hele weg heeft afgelegd.

Maar het bloed vervoert niet alleen zuurstof …

… elk orgaan waar het bloed langskomt gebruikt het bloed ook nog om :

1) er _____________________________ uit te halen die het nodig heeft

2) _____________________________ af te geven die het niet meer nodig heeft.

Dat gebeurt in de _____________________________ die we bij elk orgaan vinden. Die stoffen zijn zo

fijn dat ze door de wand van de haarvaatjes heen kunnen “kruipen”.

Page 19: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

19

In ons lichaam werkt alles samen :

bloedsomloop en verteringsstelsel

de haarvaatjes van de dunne darm halen voedingsstoffen uit het verteerde voedsel.

Die voedingsstoffen worden door het bloed naar andere organen gebracht.

bloedsomloop en bewegingsstelsel

spieren hebben zuurstof nodig om te kunnen bewegen. In de haarvaatjes bij de

spieren geeft het bloed dan ook zuurstof af aan de spieren.

Page 20: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

20

4. De ademhaling

Je staat er niet bij stil, maar per minuut ademen we zo’n 17 keer in en uit. Maar goed ook !

We kunnen bijvoorbeeld wel een week zonder voedsel, een paar dagen zonder drinken, … maar

zonder zuurstof leggen we binnen de 4 minuten het loodje !

De luchtwegen

Onze luchtwegen bestaan uit heel wat onderdelen waar de lucht die we in- en uit-

ademen langs komt.

1. de ________________________________

2. de ________________________________

3. de ________________________________

4. het _______________________________

5. de ________________________________

6. de ________________________________

7. de ________________________________

De longblaasjes worden omhuld door :

8. het _______________________________

Zo zien onze longen eruit :

aan de buitenkant binnenin

3 2

1

5

4

6

7

8

Page 21: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

21

Het ademhalingstelsel

En toch zijn al die onderdelen nog niet voldoende om te kunnen ademen.

Onder de longen zit het ________________________________ (ook wel “diafragma” genoemd) : dat

hebben we nodig om de lucht terug te kunnen ________________________________ .

Als we ________________________________

worden onze longen gevuld met lucht en

wordt het ________________________________

naar beneden geduwd.

Maar longen zijn geen spieren en

kunnen dus niet zelf terug samentrek-

ken om de lucht er terug uit te laten.

Daarvoor gebruiken we onze buikspieren.

Als we die samentrekken wordt het

________________________________ naar boven

gedrukt. Dat duwt dan tegen de longen

aan en zo kunnen we de lucht terug

________________________________.

Dit is wat er gebeurt bij de ________________________________________ .

Maar we kunnen ook de _______________________________________ gebruiken. Dan worden de longen

samengedrukt door onze spieren tussen de ____________________te gebruiken.

Onze borstkas zorgt er trouwens samen met de ruggengraat voor dat onze longen goed

_____________________________ worden.

Page 22: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

22

De neus

De neus is het zintuig van de ____________________ . Maar hij heeft ook belangrijke functies bij

het ademhalen :

1) de ____________________ in de neus houden het ____________________ tegen dat in de lucht

zit die we inademen

2) het _________________________________ bovenaan in de neus maakt de lucht ook

____________________

Je kan ook door je ____________________ ademhalen, maar dan wordt er minder stof

tegengehouden.

De luchtpijp

Ook in de luchtpijp wordt ____________________ gemaakt dat nog meer stofdeeltjes, maar ook

bacteriën tegenhoudt. De trilhaartjes in de luchtpijp duwen de vuile deeltjes terug naar

boven naar de keel. Daar slikken we ze in en gaan ze via de slokdarm naar de maag om te

verteren.

Onderaan vertakt de luchtpijp in 2 luchtpijptakken zodat de ______________________________ lucht

naar de beide longen kan gevoerd worden.

Page 23: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

23

De longen

De luchtpijptakken vertakken zich steeds verder en eindigen in een massa van

______________________________ . De lucht die in de longblaasjes aankomt bevat

______________________________ en die hebben we in ons hele lichaam nodig !!!

Rond de longblaasjes zitten haarvaten waar het

____________________ doorheen stroomt.

De zuurstofdeeltjes uit de lucht gaan door de

longblaasjes heen in het bloed. Ons __________ zorgt

ervoor dat die zuurstof in ons hele lichaam terecht

komt.

Als de zuurstof in het lichaam is achtergelaten, wordt

het _________________________________ bloed terug naar de

longen gepompt. Daar gaat die lucht terug in de

___________________________________ en via de luchtpijp gaan

we die lucht terug ______________________________ .

Page 24: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

24

Weetjes …

STEM

In de keel gaat de lucht doorheen het _________________________________ . Daarin

zitten de _________________________________ . Als we uitademen gaan de spiertjes van

de stembanden bewegen en kunnen we spreken en zingen.

GEEUWEN

Als je moe bent, werken je spieren en dus ook je hart minder goed. Er wordt dan

ook minder zuurstof rondgebracht. Door te geeuwen komt er extra veel zuurstof-

rijke lucht in de longen, zodat je spieren terug nieuwe energie kunnen krijgen.

SNURKEN

Als je neus geblokkeerd is, ga je langs je mond uitademen. Die lucht brengt dan de

huig, achteraan in je keel aan het trillen. Daardoor ontstaat het geluid van snurken.

DE HIK

Als je middenrif zich onverwacht samentrekt, ga je plots uitademen. De

stembanden sluiten zich dan ook plotseling en maken hierdoor het hik-geluid.

Page 25: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

25

Page 26: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

26

Page 27: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

27

Page 28: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

28

Page 29: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

29

5. Het zenuwstelsel

Met onze 5 zintuigen kunnen we __________________ , __________________ , __________________ ,

__________________ en __________________ .

In havens, vliegvelden en ruimtevaartcentra wordt op basis van binnengekomen informatie

een beslissing genomen. Vaak moet dat snel. Want anders gebeuren er ongelukken. In ons

lichaam gaat dat ook zo. De _________________________ zijn de plaats waar alle informatie

binnenkomt. Delen van de hersenen verwerken deze informatie en geven een commando aan

de juiste spieren dat ze moeten samentrekken .

Sommige van die reacties gebeuren ___________________________ zoals de ademhaling en je

hartslag. Deze systemen in ons lichaam werken “op automatische piloot”. Of je nu wilt of niet,

ze blijven gewoon doorgaan.

Ook zijn er bewegingen die zo snel gaan dat je geen tijd hebt om na te denken of je ze wilt

of niet. Die bewegingen heten _________________________ . Het zijn eigenlijk automatische

reacties van je lichaam. Je pakt bijvoorbeeld een hete pan vast. Voor je het in de gaten hebt,

heb je hem al losgelaten. Dankzij die reflex heb je je handen niet erg gebrand.

Andere reacties beleven we veel _________________________ . Als we iets echt willen, dan zorgen

onze hersenen ervoor dat we dat ook kunnen doen.

het centrale zenuwstelsel

Overal in ons lichaam lopen hele fijne “draadjes” die de prikkels doorgeven : de

_________________________ . Ze leiden allemaal naar het centrale zenuwstelsel. Dat

bestaat uit : de _________________________ en het ____________________________ .

Page 30: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

30

de hersenen

De hersenen zelf zijn een soort grijs-roze pudding die wat lijkt op een heel grote walnoot. De

hersenen bestaan uit 2 helften en worden beschermd door je _________________________ .

Ze bestaan uit 3 delen :

1. _______________________________________

2. _______________________________________

3. _______________________________________

De buitenste laag van de grote hersenen heet de _________________________. Daar worden alle

bewuste zaken geregeld. 'Bewust' wil zeggen dat je weet wat je doet.

Elk deel van de grote hersenen heeft z’n eigen taak.

1

3

2

Page 31: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

31

het ruggenmerg

Het ruggenmerg is een kolom van zenuwweefsel dat door je

___________________________ loopt.

Deze is verdeeld in 33 ___________________________ .

Bij elke wervel komt er een ______________________________________

naar buiten die de opdracht van de hersenen naar de juiste

plaats in ons lichaam stuurt.

Page 32: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

32

van prikkel tot reactie

Stel, je ogen zien vier pootjes, puntige oortjes en veel haar en je oren horen 'miauw'.

Je hersenen gaan met die informatie aan de slag en vinden in je geheugen het woord 'poes'.

Pas dan weet je dat wat je ziet en hoort een poes is.

Stappenplan :

1. Een van onze ___________________________ vangt een

signaal op.

2. De ___________________________ van dat zintuig sturen

het signaal door.

3. Het signaal komt aan in het ___________________________ .

4. Daar wordt het doorgestuurd naar de

___________________________ .

5. De hersenen bedenken welke spier er moet reageren

en sturen dan een signaal terug door het

___________________________ .

6. En van daar gaat het signaal dan verder naar de

___________________________ die moet bewegen.

Een REFLEX-proefje :

Bij reflexen gaan de bewegingen zo snel dat je niet

de tijd hebt om na te denken.

Dan stuurt een schakelcel in het ruggenmerg al

meteen een opdracht naar de spieren.

Je hersenen ontvangen ook wel een signaal om te

beseffen wat er gebeurd is. Maar je hebt dan al

lang gereageerd …

Page 33: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

33

Een voorbeeld :

1. We ruiken een vieze ___________________________.

2. De ___________________________ van het reukorgaan dit

signaal door.

3. Het signaal komt aan in het ___________________________ .

4. Daar wordt het weer verder doorgestuurd naar de

___________________________ .

De hersenen bedenken een oplossing : best even de

neus dichtknijpen !

5. Zij sturen dit signaal terug door het

___________________________.

6. Daar wordt de juiste weg gekozen om het signaal door

te sturen naar de ___________________________ van onze

armen en handen zodat we onze neus kunnen

toeknijpen.

Page 34: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

34

Page 35: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

35

Page 36: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

36

Page 37: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

37

6. En als je nu ziek wordt …

1. Ik en ziek zijn

Ziek zijn betekent voor mij …

Ziek zijn … waaraan denk je?

Schrijf de dingen die in je opkomen rond de zieke man.

Denk eraan … er zijn leuke en minder leuke kanten aan ‘ziek zijn’.

Page 38: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

38

2. Als je ziek wordt …

Page 39: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

39

Page 40: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

40

Page 41: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

41

Page 42: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

42

3. Een noodgeval

In geval van nood zijn er speciale nummers waarop je steeds

terecht kan.

Wist je dat je vanuit elke telefooncel gratis het nummer 112 kan bellen ? Soms moet

je wel even geduld oefenen. Maak hier echter geen misbruik van, je belt immers hulp

aan andere mensen in nood. Misplaatste grappen worden zwaar bestraft!

Ken jij de telefoonnummers van de volgende hulpdiensten ?

ambulance: ………………………………………………….

politie: ………………………………………………….

brandweer: ………………………………………………….

antigifcentrum: ………………………………………………….

Welk nummer moet je draaien in de volgende gevallen ?

Er wordt gevochten op straat. Iemand steekt met een mes.

..................................................................

Je grootmoeder kreeg een hartaanval.

..................................................................

De frietketel staat in brand.

..................................................................

Je zusje heeft afwasmiddel gedronken.

..................................................................

Page 43: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

43

Wat vertel je aan de telefoon wanneer je de hulpdiensten belt ?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

4. Een doktersbezoek

spreekuur of afspraak ?

Dit is het visitekaartje van Dokter Verbeeck. Bekijk het goed. Los daarna de vragen op

de volgende blz. op.

Dr. Karel Verbeeck Tijdens de spreekuren

Ziekenliedenstraat 5 015/20.27.61

2800 Mechelen Buiten de spreekuren

0474/26.54.12

Spreekuren:

ma: 10-12 uur

di: 14-16 uur

wo: 10.12 uur

16-18 uur

do: 16-20 uur

vr: 10-12 uur

Of op afspraak

________________________________________________________________

Page 44: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

44

Vraagjes :

1. Deze dokter kan je alleen bezoeken tijdens de spreekuren.

0 waar

0 niet waar

2. Deze dokter heeft ook medicijnen.

0 waar

0 niet waar

3. In het weekend werkt deze dokter niet.

0 waar

0 niet waar

4. Bij deze dokter moet je altijd een afspraak maken.

0 waar

0 niet waar

5. Tijdens de spreekuren moet je naar het nummer 0474/26.54.12 bellen om de dokter te

bereiken.

0 waar

0 niet waar

6. Buiten de spreekuren kan je de dokter ook bereiken om een afspraak te maken.

0 waar

0 niet waar

Page 45: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

45

Moeilijke woorden bij de dokter :

Wat hoort bij elkaar ?

angina 0 0 suikerziekte

diabetes 0 0 blinde darm ontsteking

epilepsie 0 0 zware hoest

sinusitis 0 0 vermoeidheidsziekte

bronchitis 0 0 zware neusverkoudheid

klierkoorts 0 0 vallende ziekte

appendicitis 0 0 keelontsteking

WACHTDIENST

Als je ’s avonds of tijdens het weekend een dokter nodig hebt kan je niet bij je eigen dokter

terecht. Je moet dan bellen naar de WACHTDIENST. Het telefoonnummer van de

wachtdienst vind je in de plaatselijke kranten of op het internet. Buiten de normale uren

naar de dokter gaan is duurder. Als het niet zo dringend is wacht je dus beter tot de

volgende morgen of tot na het weekend.

TERUGBETALING

De kosten voor de dokter worden voor het grootste deel terugbetaald.

Dit gebeurt door het ziekenfonds. Een klein deeltje moet de patiënt zelf betalen.

Page 46: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

46

Verschillende soorten dokters :

Wat doen de volgende dokters ? Neem er eventueel een woordenboek bij ...

neuroloog

0 allergieën

0 urinewegen

0 zenuwstelsel

0 kanker

dermatoloog

0 astma

0 suikerziekte

0 kanker

0 huidziekten

cardioloog

0 gedragsstoornissen

0 aids

0 hartaandoeningen

0 kinderziekten

gynaecoloog

0 vrouwendokter

0 huidziekten

0 urinewegen

0 moeilijke kinderen

psychiater

0 kanker

0 allergieën

0 geestelijke problemen

0 hartaandoeningen

pediater

0 moeilijke kinderen

0 geestelijke problemen

0 kinderziektes

0 leveraandoeningen

anesthesist

0 kinderziekten

0 zenuwstelsel

0 verdovingen

0 aids

Page 47: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

47

5. Omgaan met geneesmiddelen

Verschillende vormen van geneesmiddelen :

Zet de volgende woorden bij de juiste uitleg.

tablet – bruistablet – capsule – poeder – zalf – druppels – suppo of zetpil – siroop

– spuitje – puffer

Als je dit geneesmiddel in een glas water doet gaat het

bruisen.

Samengeperst poeder.

Via een prik komt het geneesmiddel in je lichaam.

Geneesmiddel dat je moet oplossen in water.

Geneesmiddel waar je poeder hebt dat in een klein

buisje bij mekaar zit.

Een soort crème die je op de huid moet smeren.

Een soort spuitbusje waar een geneesmiddel uitkomt in

gasvorm.

Geneesmiddel in een flesje met een buisje waarmee je

kan druppelen.

Vloeibaar geneesmiddel dat je met ene lepel of een

maatje inneemt.

Geneesmiddel dat je in je achterwerk moet stoppen.

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

..........................................

Page 48: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

48

Ga voorzichtig om met medicijnen :

Ga naar de dokter als je lange tijd geneesmiddelen gebruikt. Vraag

altijd informatie over geneesmiddelen aan de dokter of de

apotheker.

Bewaar geneesmiddelen op een koele en droge plaats.

EXP 12/2019 Controleer of het niet vervallen is.

Lees aandachtig de bijsluiter.

Kleef een etiket met de belangrijkste informatie op de verpakking.

(meestal doet de apotheker dat voor jou wanneer je het medicijn

aankoopt)

Neem de geneesmiddelen in zoals de dokter heeft voorgeschreven :

het juiste moment, de juiste hoeveelheid …

Neem pilletjes in met water.

Gebruik voor siroop een maatbekertje.

Hou rekening met eventuele nevenwerkingen.

Page 49: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

49

Ga jij voorzichtig om met medicijnen ? Duid aan of onderstaande uitspraken juist of

fout zijn !

Juist Fout

Je wil dat een geneesmiddel goed werkt. Daarom neem je

elk uur een beetje.

Je slikt tabletten door met een glas water.

De apotheker kan best zeggen hoe je de geneesmiddelen

moet innemen.

Je moet nog vlug een tabletje nemen als je vindt dat het

eerste niet goed werkt.

Het is goed de bijsluiter te lezen voor je een geneesmiddel

neemt.

Je schrijft best de belangrijkste gegevens op de

verpakking.

Je mag geneesmiddelen bewaren waar het voor jou het

beste past.

Je moet geneesmiddelen altijd nemen tot de verpakking

leeg is.

Vervallen geneesmiddelen breng je best naar de apotheek.

Je mag verschillende geneesmiddelen zomaar door elkaar

gebruiken.

Wanneer je pilletjes op zijn leen je er eentje van een

vriendin.

Page 50: Het menselijk lichaam - zandloper.be lichaam lln-bundel.pdf · Ons lichaam Ons lichaam bestaat uit ontzettend veel onderdelen : sommige aan de buitenkant, andere binnenin. Elk van

50