Geheimen op zolder

geheimen op zolder

11104_Geheimen op zolder 25-08-2011 12:19 Pagina 1

Van Sofie van Gelder verschenen eerder bij Mozaïek Junior:

Het meisje in mijn hoofd (11+)Moeders liegen niet (of wel?) (11+)


Sofie van Gelder

Geheimen op zolder

Mozaïek Junior – Zoetermeer


Ontwerp omslag BlauwBlauw DesignIllustraties omslag en binnenwerk Roelof van der SchansLay-out en dtp binnenwerk zetR

isbn 978 90 239 9384 1nur 282

© 2011 Uitgeverij Mozaïek, Zoetermeer

Mozaïek Junior is een imprint van Uitgeverij Mozaïek

Alle rechten voorbehouden


Voor CédricA la recherche du temps perdu

« Op zoek naar wat verloren is »(Marcel Proust)


Inhoud

Hoofdstuk 1 In de val 9Hoofdstuk 2 Geheimen van vroeger 12

Hoofdstuk 3 Zo veel vragen 20Hoofdstuk 4 Beschuit met muisjes 25

Hoofdstuk 5 De spreekbeurt 33Hoofdstuk 6 Schatten op zolder 37

Hoofdstuk 7 Robbe durft 47Hoofdstuk 8 Een vervelend begin van de dag 59

Hoofdstuk 9 Lieveheersbeestjes 63Hoofdstuk 10 Slecht nieuws 74

Hoofdstuk 11 Samen 80Hoofdstuk 12 Een brief voor opa 87

Hoofdstuk 13 Lus 93Hoofdstuk 14 Afscheid nemen 99

Hoofdstuk 15 Betrapt 101Hoofdstuk 16 Een nieuw begin 106


Hoofdstuk 1

In de val

Robbes blauwe rubberlaarzen zuigen zich vast in de moddervan de bijna opgedroogde sloot. Hij verstijft. Een paar me-ter bij hem vandaan zit een konijn in een strik. Het dier toltrond en probeert zich los te rukken. Zijn zwarte oogjes pui-len uit en zijn bekje gaat open en dicht. Robbe trilt over zijnhele lichaam. Tranen prikken achter zijn ogen en rollen overzijn wangen terwijl hij toekijkt hoe de strik – een stuk ko-perdraad van ongeveer een halve meter lang – zich strakkeren strakker om de nek van het konijn sluit. Zijn handen glij-den naar zijn broekzakken. Uit zijn rechterzak haalt hij eenklein zilverkleurig fluitje. Dat heeft opa hem gegeven. Zokan Robbe opa waarschuwen als hij verdwaald is of hulp no-dig heeft.

Robbe steekt het fluitje in zijn mond, ademt diep in enblaast zo hard als hij kan.

Triiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii… Triiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii… Trii-iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii…

Het konijn begint te gillen. Met een ruk haalt Robbe hetfluitje uit zijn mond.

‘Het spijt me,’ fluistert hij met verstikte stem. ‘Ik wilde jeniet nog meer aan het schrikken maken…’ Zijn stem stokt.

Zonder zijn ogen van het konijn af te wenden steekt hij hetfluitje in zijn broekzak.

Er gebeurt niets. Robbe hoort alleen het ruisen van de windin de bomen en het hoge gegil van het konijn in de strik. Een

9


paar seconden gaan voorbij. Dan wrijft hij de tranen uit zijnogen. Aarzelend doet hij een paar stappen naar voren. Hetkonijn tolt niet langer rond, maar ligt plat op de grond. Afen toe slaat het met zijn achterpoten en zijn lijfje gaat hevigop en neer. Robbe doet nog een paar stappen tot hij vlak bijhet konijn is. Met opeengeklemde kaken steekt hij zijn han-den uit. Hij bedwingt zichzelf om niet te trillen. Een takjekraakt onder zijn voeten. Het konijntje schrikt en begintweer wild aan het stuk koperdraad te trekken. Robbe aarzeltniet meer. Hij springt voorover, steekt zijn handen uit omhet dier te pakken en mist! Het gegil van het konijn gaatdwars door hem heen. Zijn hart krimpt in elkaar. Hij voelt detranen weer over zijn wangen rollen tot in het boordje vanzijn zwarte T-shirt met witte ‘Red de aarde’-opdruk. Tochgeeft hij het niet op. Weer doet hij een uitval naar het konijnin de strik. Deze keer heeft hij meer succes. Zijn handen grij-pen het kleine lijfje vast en drukken het tegen de grond.

‘Rustig maar,’ zegt hij zacht, ‘alles komt goed. Ik wil je geenpijn doen.’

Het is alsof het konijntje hem begrijpt. Uitgeput blijft hetliggen en het legt zijn oren plat. Zo snel hij kan peutert Robbede koperdraad los. Daarna gooit hij die op de grond. Hij blijfthet konijn vasthouden. Voorzichtig aait hij de pluizige vachtvan het dier.

‘Alles is oké,’ sust hij. ‘Ik heb je bevrijd. De draad kan jegeen pijn meer doen.’

Langzaam haalt hij zijn handen weg. Een paar secondenlang ligt het konijn nog op de grond. Daarna gaat het ervan-door, een meter of vijf door de droge sloot, de wal op en hetbos in. Zijn witte pluisstaart wipt op en neer wanneer het tus-sen de bomen verdwijnt.

Robbe laat zijn hoofd hangen en steunt met zijn handenop de grond. Zijn wangen zijn nat. Een paar tranen druppen

10


op de natte aarde en op zijn handen. Hij voelt de kracht uitzijn armen en benen vloeien. Roerloos blijft hij zitten.

Hij heeft het konijntje gered. Hij zou blij moeten zijn. Maarhij voelt zich alleen maar leeg en moe.

‘Robbe! Robbe, waar ben je?’Robbes hoofd schiet omhoog. Opa’s stem weerkaatst tus-

sen de bomen.‘Hier!’ roept Robbe schor. ‘Ik ben hier!’Het duurt maar een paar minuten voor opa verschijnt. Zijn

gezicht staat zorgelijk terwijl hij zich langs de wal naar be-neden laat glijden.

‘Robbe!’ hijgt hij. ‘Is alles in orde? Ik hoorde het fluitje en…’Robbe tast naar de strik. Hij steekt het stuk koperdraad

omhoog en laat het boven zijn hoofd bengelen.Opa blijft staan en zwijgt.

11


Hoofdstuk 2

Geheimen van vroeger

‘Hoe kan iemand nou zoiets doen?’ barst Robbe los. Hijstampvoet en gooit het stuk koperdraad op de grond. ‘Hoekan iemand zo slecht zijn om konijnen te vangen en te do-den met die… die… vreselijke strikken?’ Hij kruist zijn ar-men en steekt zijn kin vooruit. Uitdagend kijkt hij opa aan.Zijn hart bonkt en zijn wangen gloeien.

Opa raapt de strik op en laat hem door zijn handen glijden.Zijn ogen staan donker.

‘Laten we even gaan zitten,’ zegt hij. Zijn stem klinkt rus-tig. ‘Daar, bij die grote dennenboom.’ Opa wijst naar een den-nenboom met een hoge stam op de linkerwal van de sloot.

Robbe laat zijn armen langs zijn lichaam vallen en opentzijn mond om te protesteren. Hij heeft helemaal geen zin omte gaan zitten. Het liefst wil hij op zoek gaan naar die geme-ne konijnendoder! Toch klapt hij zijn mond meteen weerdicht zonder iets te zeggen. Iets in opa’s strakke blik vertelthem dat hij beter niet kan dwarsliggen.

‘Oké,’ mompelt hij stug.Opa klautert langs de linkerwal naar boven. Mokkend klau-

tert ook Robbe uit de sloot. Hij steekt zijn handen in de zak-ken van zijn spijkerbroek en sjokt achter opa aan.

Opa gaat zitten en legt de strik naast zich op de grond. Rob-be leunt met zijn schouders tegen de stam van de dennen-boom. Hij strijkt zijn plakkerige donkerbruine haar uit zijnogen. Met een verontwaardigd gezicht zakt hij door zijn

12


knieën. Zijn regenjack maakt een schurend geluid tegen deruwe schors van de boomstam. Hij kruist zijn armen weer,trekt zijn benen op en staart nors voor zich uit.

Het wordt stil.

Robbe gluurt opzij. Opa’s gezicht ziet er nog altijd vreemden donker uit.

‘Opa?’ waagt hij het te zeggen. Hij ontspant zijn armen.‘Opa? Waarom zegt u niets?’

Opa steekt zijn hand uit naar de strik en raapt hem op.‘Ik wil je graag iets vertellen.’ Hij draait het stuk koper-

draad om en om in zijn handen. ‘Iets wat ik nooit eerder aaniemand heb verteld. Alleen mijn ouders, jouw overgrootou-ders, wisten het.’

‘Hebt u… een geheim?’ fluistert Robbe gretig.‘Ja,’ antwoordt opa. ‘Ik heb een geheim.’Een tel lang staart Robbe opa aan. Hij zuigt zijn longen vol

lucht en blijft doodstil zitten. Zenuwachtig bijt hij op zijnonderlip. Hij durft niets te zeggen.

‘Als kleine jongen kwam ik dikwijls naar het bos,’ verteltopa. ‘Meestal kwam ik alleen of met een paar vrienden uithet dorp. Een paar keer per week gingen we in de rivierzwemmen of we visten er met onze zelfgemaakte hengels.In het bos waren we vrij.’ Hij glimlacht. ‘Hier waren geenstrenge ouders of meesters die ons zeiden wat we wel en nietmochten doen.’ Opa zwijgt even en staart voor zich uit. ‘Pasaan het eind van de Tweede Wereldoorlog kwam ik hier el-ke dag.’

Robbe schuift ongeduldig heen en weer op de natte mos-grond. Hij slikt. Zijn mond is kurkdroog en zijn keel prikt.Net alsof hij zand heeft gegeten. Nog altijd durft hij niets tezeggen.

Opa’s handen glijden over de strik.

14


Somber zegt hij: ‘Ik kwam om strikken uit te zetten voorde konijnen.’

Robbe voelt het bloed uit zijn gezicht wegtrekken. Hijkrijgt het koud. Zijn hoofd tolt. Verbijsterd staart hij opa aan.

‘Wat?’ brengt hij eindelijk uit. Zijn stem klinkt schor. ‘Watdeed u?’ Het duizelt hem.

‘Ik maakte strikken van touw, takjes of ijzerdraad en bondze vast aan bomen of struiken,’ zegt opa met een strak ge-zicht. ‘Regelmatig kwam ik de strikken controleren. Als ereen dood konijn in zat, stak ik het in een jutezak en nam hetmee naar huis.’

‘Maar… Maar… Waarom deed u dat?’ stamelt Robbe ont-zet. Hij wringt zijn vingers in elkaar en staart ernaar. ‘U diezo veel van dieren houdt!’ Hij denkt aan Flos, zijn witte, plui-zige konijn met bruine hangoren en beeldt zich in dat ie-mand zijn lieve Flos pijn doet. Hij schuift een eindje bij opavandaan.

‘Het was de Hongerwinter van 1944.’ Opa zucht. Zijn ogenstaan triest. ‘Ik was toen twaalf. In die periode maakten deDuitsers alle voedseltransporten naar het westen van Neder-land onmogelijk.’ Hij zwijgt weer even. ‘De mensen ledenhonger,’ zegt hij na een paar minuten. ‘Bovendien was het ergkoud. Twintigduizend Nederlanders stierven die winter.’

Langzaam laat Robbe de lucht uit zijn longen ontsnappen.Zijn hoofd tolt niet meer.

‘Dus daarom zette u die strikken uit,’ zegt hij zacht, ‘omniet om te komen van de honger.’ Opa legt zijn hand op Rob-bes knie.

‘De oorlog dwong de mensen om dingen te doen die ze innormale omstandigheden niet zouden doen.’

‘Zoals konijntjes doden…’ vult Robbe aan.‘Of tulpenbollen eten,’ zegt opa met een scheef lachje.Robbe trekt een gezicht.

15


‘U maakt een grapje!’ roept hij uit.‘Nee, hoor.’ Opa schudt zijn hoofd.‘Ik wist niet dat je tulpenbollen kunt eten.’ Robbe fronst

zijn wenkbrauwen. ‘Maar… waar smaken die dan naar?’‘Tulpenbollen zijn een beetje zoet,’ antwoordt opa. ‘Onge-

veer zoals de smaak van kastanjes. Alleen zijn tulpenbollenmelig en kastanjes knapperig. Maar je kunt van tulpenbollenwel lekkere stamppot maken.’

‘Bah! Stamppot!’ Robbe huivert en trekt zijn neus op. ‘Ikdenk dat ik toch liever patat eet.’

‘Tja…’ Opa lacht. ‘Er zijn wel meer dingen die lekkerder zijndan stamppot van tulpenbollen. Maar in de oorlog haddenwe niet zo veel keuze. Aardappelen waren er niet meer. En erwas niet alleen gebrek aan voedsel,’ gaat hij verder. ‘Er wasook geen brandstof meer, zodat koken en het huis verwar-men bijna onmogelijk werden.’

Robbe slaat zijn ogen neer en staart naar opa’s gerimpeldehand op zijn knie. Plotseling schaamt hij zich. Hij voelt zicheen verwend joch. Hij heeft geen idee hoe het is om hongerte lijden of het koud te hebben. Er is altijd eten in huis en alshij iets wil wat er niet is, hoeft hij het maar te vragen en dangaat mama naar de winkel.

‘Mensen vonden middeltjes om te overleven,’ onderbreektopa Robbes gedachten. ‘Ik ging stropen. Andere kinderenroofden houtblokjes tussen de tramrails en maakten er vuurmee.’ Opa haalt zijn hand van Robbes knie. ‘Het was een vre-selijke tijd…’ mompelt hij.

Robbe fronst zijn voorhoofd‘De dingen die jullie deden, zoals stropen of houtblokjes

stelen, waren die niet erg gevaarlijk?’ vraagt hij.‘Dat waren ze zeker,’ knikt opa. ‘De mensen waren voort-

durend bang om betrapt te worden door de Duitsers.’‘Wat gebeurde er als je betrapt werd?’ Robbe klemt zijn op-

16


getrokken benen tegen zijn borst en kijkt opa afwachtendaan.

‘Als iemand je betrapte, moest je alles afgeven wat je bij jehad,’ antwoordt opa bars.

‘Bent u ooit betrapt?’ Robbes stem trilt van spanning.Opa knikt.‘Eén keer werd ik betrapt door een Duitse soldaat,’ brengt

hij moeizaam uit. ‘Maar ik had die dag alleen maar lege strik-ken gevonden.’

‘Dus kon die Duitser u niets afpakken!’ roept Robbe triom-fantelijk uit.

‘Toch wel…’ spreekt opa hem tegen. ‘Ik was met de fiets.’‘Die Duitse soldaat pakte uw fiets af?’‘Precies,’ zegt opa. ‘Maar niet voor erg lang…’ voegt hij er

met een mysterieus lachje aan toe.‘Dat begrijp ik niet…’ Robbe trekt zijn wenkbrauwen op.

‘Gaf die Duitser uw fiets dan terug?’Opa schudt zijn hoofd.‘Een paar dagen later zag ik diezelfde soldaat in het dorp

op míjn fiets,’ legt hij uit. ‘Ik weet niet waarom, maar ik volg-de hem. De Duitser stopte bij een huis, zette de fiets tegende gevel en ging naar binnen.’ Hij werpt Robbe een veelbe-tekenende blik toe. ‘Dat was erg dom van die soldaat,’ zegtopa sluw. ‘Iedereen kon de fiets pakken en ermee wegrij-den…’

Robbe springt overeind. Zijn wangen gloeien.‘Opa! Hebt u…?’ Verder komt hij niet.Opa glimlacht en zegt rustig: ‘Ja. Ik sloop naar het huis en

keek of er niemand in de buurt was. Toen pakte ik de fiets enreed ermee naar huis.’

‘U stal de fiets?’ Robbes mond valt open van verbazing.‘Ik pakte terug wat van mij was,’ verbetert opa. ‘Gelukkig

kwam ik onderweg niemand tegen.’

17


‘Wat gebeurde er toen u thuiskwam?’ Robbe gaat weer zit-ten.

‘Ik biechtte alles meteen op aan mijn vader,’ antwoordtopa. ‘Die vond het heel dom en gevaarlijk wat ik gedaan had.’

‘Kreeg u straf?’‘Nee,’ zegt opa. ‘Mijn vader strafte me niet. Maar ik kreeg

wel een fikse uitbrander.’‘En de fiets?’ Robbe barst van nieuwsgierigheid. ‘Wat de-

den jullie met de fiets?’‘Die konden we natuurlijk niet gebruiken zolang die Duit-

se soldaat in de buurt was,’ zucht opa. ‘Daarom haalden wede fiets uit elkaar, verstopten alle onderdelen op zolder envertelden het aan niemand.’

‘Aan niemand?’ Verbluft staart Robbe opa aan.‘Aan niemand,’ herhaalt opa. ‘Zelfs niet aan je overgroot-

moeder. Wat er die middag gebeurd was, was een geheim tus-sen mijn vader en mij.’

‘Wow!’ zegt Robbe vol ontzag. ‘Wat een spannend verhaal!Dat was erg dapper van u om die fiets terug te pakken.’

‘Ja,’ antwoordt opa droog, ‘maar zoals mijn vader zei, washet vooral erg dom en gevaarlijk. Als die Duitse soldaat ge-weten had wie de fiets van hem gestolen had, zou ik nog nietjarig geweest zijn!’

Robbe zwijgt. In gedachten ziet hij opa met zijn fiets doorhet dorp racen. Zijn borst zwelt van trots. Zíjn opa is een ech-te held! Dan valt zijn oog op de strik die opa nog steeds inzijn hand houdt en een naar gevoel bekruipt hem. Opa heeftook slechte dingen gedaan in zijn leven. Dingen waarvanRobbe wel begrijpt waarom opa ze gedaan heeft, maar die hijniet fijn vindt. Plotseling vindt hij het akelig dat opa hem zijngeheim heeft verteld. Opa heeft strikken gezet. Maar opa isniet slecht. Hij houdt van dieren. Hij heeft de strikken alleengezet tijdens de oorlog en dat uit noodzaak. Of…?

18


‘Opa?’ Hij aarzelt. ‘Hebt u… hebt u na de oorlog nog strik-ken uitgezet om konijnen te doden?’ Hij kruist zijn vingers.

‘Nee.’ Opa schudt zijn hoofd. ‘Na de oorlog heb ik nooitmeer strikken gezet. Stropen is verkeerd, welk excuus je erook voor hebt.’

Opgelucht haalt Robbe adem. Zie je wel, denkt hij, opa isniet slecht.

‘Opa, wat doen we met de strik?’‘Die brengen we naar wijkagent Paul.’ Opa’s stem klinkt be-

slist. ‘Die kan een oogje in het zeil houden en ervoor zorgendat er geen strikken meer gezet worden.’

‘En de stroper?’ vraagt Robbe opgewonden. ‘Wie gaat destroper vangen?’

‘Laten we eerst maar naar wijkagent Paul gaan.’ Opa steektde strik in zijn jaszak. ‘Die zal ons wel vertellen wat er verdermoet gebeuren.’

Robbes hart maakt een sprongetje. Misschien vraagt dewijkagent wel of zíj hem willen helpen om de stroper te van-gen! Ze hebben tenslotte ook de strik gevonden.

19


Geheimen op zolder

Documents

Transcript of Geheimen op zolder