Piketty: kapitaal in de 21ste eeuw

door Jan Cornillie

1

Inleiding

• Wetenschappelijk werk over de evolutie en de verdeling van kapitaal/vermogen doorheen de geschiedenis met analyse van de rol van economische groei en van fiscaal beleid

• Centrale vraag: verdwijnt inkomensongelijkheid naarmate we welvarender worden of net niet?

1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990 2010100%

200%

300%

400%

500%

600%

700%

800%

Figure I.2. The capital/income ratio in Europe, 1870-2010

Germany

France

United Kingdom

Aggregate private wealth was worth about 6-7 years of national income in Europe in 1910, between 2 and 3 years in 1950, and between 4 and 6 years in 2010. Sources and series: see piketty.pse.ens.fr/capital21c.

Ma

rke

t va

lue

of p

riva

te c

ap

ital (

% n

atio

na

l in

com

e)

Kapitaal en inkomen

• Kapitaal/vermogen: de totale marktwaarde van de stock aan bezittingen (land, huizen, geld, waardepapier) min de schulden van de bevolking en de overheid in een gegeven jaar

• Inkomen: de totale waarde van alle inkomen (uit arbeid en vermogen) dat ter beschikbaar is van de bevolking in een gegeven jaar

kapitaal/inkomenratio geeft een beeld van het belang van kapitaal voor de samenleving

1700 1750 1810 1850 1880 1910 1920 1950 1970 1990 20100%

100%

200%

300%

400%

500%

600%

700%

800%Figure 3.1. Capital in Britain, 1700-2010

Net foreign capital

Other domestic capital

Housing

Agricultural land

National capital is worth about 7 years of national income in Britain in 1700 (including 4 in agricultural land). Sources and series: see piketty.pse.ens.fr/capital21c.

Va

lue

of n

atio

na

l ca

pita

l (%

na

tion

al i

nco

me

)

1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990 2010-200%

-100%

0%

100%

200%

300%

400%

500%

600%

700%

800%

Figure 4.4. Private and public capital in Europe, 1870-2010

Germany France

United Kingdom

The fluctuations of national capital in Europe in the long run are mostly due to the fluctuations of private capital. Sources and series: see piketty.pse.ens.fr/capital21c.

Pub

lic a

nd p

rivat

e ca

pita

l (%

nat

iona

l inc

ome)

Public capi-tal

Private capi-tal

Evolutie K/I• Lange periode hoog tot WOI, maar samenstelling

sterk gewijzigd met de Industriële Revolutie• WOI en II sterk kapitaalvernietigend, daarna

constante stijging

K/I voor België

• K/I in België in 2013 boven de 600%• financieel vermogen 350% BBP + onroerend

vermogen 350% BBP• Schuld : 75%• Netto gezinsvermogen: 625%

Wat verklaart evolutie K/I?

K/I = s/g

Op lange termijn is de kapitaal/inkomensratio gelijk aan de verhouding van de spaarquote tov de groei

Intuïtief: wie veel spaart, bouwt veel vermogen op. Wanneer jouw inkomen snel groeit, dan wordt je spaargeld relatief minder belangrijk.

Cijfervoorbeelden

Als s = 10% en g = 2,5% dan K/I = 4Als s = 5% en g = 5% dan K/I = 1Als s = 15% en g = 2% dan K/I = 7

Lage groei en hoge spaarquote betekent dat kapitaal belangrijker wordt = precies wat nu gebeurt in de eurozone. België laatste 10 jaar: s = 8,3% en g = 0,54%

Groei staat centraal

• Groei van nationaal inkomen = groei van de bevolking x groei van het inkomen per capita

• De laatste 100 jaren waren exceptioneel– Groei bevolking >1% tot 2% op piek– Groei inkomen per capita >1 % tot 2% op piek

• MAAR: bevolkingsgroei neemt af en productiviteitsgroei ook, zeker in ontwikkelde landen

0-1000 1000-1500 1500-1700 1700-1820 1820-1913 1913-1950 1950-1970 1970-1990 1990-2012 2012-2030 2030-2050 2050-2070 2070-21000.0%

0.2%

0.4%

0.6%

0.8%

1.0%

1.2%

1.4%

1.6%

1.8%

2.0%

Figure 2.2. The growth rate of world population from Antiquity to 2100

The growth rate of world population was above 1% per year from 1950 to 2012 and should return toward 0% by the end of the 21st century. Sources and series: see piketty.pse.ens.fr/capital21c.

Wo

rld

po

pu

latio

n g

row

th r

ate

UN projections (central scena-

rio)

Observed growth rates

0-1000 1000-1500 1500-1700 1700-1820 1820-1913 1913-1950 1950-1990 1990-2012 2012-2030 2030-2050 2050-2070 2070-21000.0%

0.5%

1.0%

1.5%

2.0%

2.5%

3.0%

3.5%

Figure 2.4. The growth rate of world per capita output since Antiquity until 2100

The growth rate of per capita output surpassed 2% from 1950 to 2012. If the convergence process goes on, it will surpass 2,5% from 2012 to 2050, and then will drop below 1,5%.

Sources and series : see piketty.pse.ens.fr/capital21c.

Gro

wth

ra

te o

f pe

r ca

pita

GD

P

Projections (central sce-

nario)

Observed growth rates

Verdeling en ongelijkheid• Wat zegt de evolutie van de kapitaal/inkomensratio

nu over de verdeling van inkomens?

Stelling Piketty: Aangezien rendement op kapitaal groter is dan de economische groei zal het aandeel van kapitaal in het inkomen blijven stijgen en Aangezien kapitaal ongelijker verdeeld is zal de ongelijkheid dus ook verder toenemen

30% 70% 50%

Internationaal

• Tendens van groter aandeel kapitaal in nationaal inkomen en dus grotere ongelijkheid is overal, maar meer in VS dan in Europa en ook op wereldvlak

• Bovendien: meer kapitaal betekent ook hoger rendement

• Zowel arbeidsinkomen (toplonen) als kapitaal (vastgoed en aandelen) zijn ongelijker verdeeld dan voordien

Table 12.1. The growth rate of top global wealth, 1987-2013

   

Average real growth rate per year (after deduction of

inflation)1987-2013

The top 1/(100 million) highest wealth holders (about 30 adults out of 3 billions in 1980s, and 45 adults out of 4,5 billions in

2010s)

6,8%

The top 1/(20 million) highest wealth holders (about 150 adults out of

3 billions in 1980s, and 225 adults out of 4,5 billions in

2010s)

6,4%

Average world wealth per adult 2,1%

Average world income per adult 1,4%

World adult population 1,9%

World GDP 3,3%

Between 1987 and 2013, the highest global wealth fractiles have grown at 6%-7% per year, vs. 2.1% for average world wealth and 1,4% for average world income. All growth rates are net of inflation (2.3% per year between 1987 and 2013). Sources: see piketty.pse.ens.fr/capital21c.

Hoe vergelijkt België?• Oefening met beperkingen

– Fiscale inkomens (inkomens uit vermogen niet inbegrepen)

– Netto belastbare inkomens >< beschikbaar inkomen (geen rekening met teruggave belastingen en andere voordelen)

• Voorzichtige conclusie: ongelijkheid voor belastingen groot. Met vermogen erbij nog groter!

Verdeling vermogen en inkomen uit arbeid

Vermogens zelf ook ongelijk verdeeld

Wat te doen?

• Ongelijkheid vermindert wanneer r < g– Sterke nominale groei

• Reële groei moeilijk want bevolking noch productiviteit stijgt sterk, maar meer is mogelijk, zeker in eurozone

• Inflatie om overheidsschuld af te bouwen: beste tweede keuze

– Fiscaal beleid• In het verleden met succes ingezet voor meer

egalitaire maatschappij, vooral in VS!

Progressieve vermogenstaksTable S15.1a. Basic similation for a European wealth tax (example a)

 

Choice of the tax rate schedule

  (you can modify the red paremeters)

Wealth bracketsMarginal tax rate

Between… And…

Tax bracket 1 0 € 200 000 € 0,0%Tax bracket 2 200 000 € 1 000 000 € 0,0%Tax bracket 3 1 000 000 € 5 000 000 € 1,0%Tax bracket 4 5 000 000 € 20 000 000 € 2,0%Tax bracket 5 20 000 000 € 100 000 000 € 2,0%Tax bracket 6 100 000 000 € and more… 2,0%

Simulation results

% population affected by this

tax bracket

% tax base affected by this tax bracket Tax revenues

due to this tax bracket (% GDP)

Number of tax-payers affected

by this tax bracket

(thousand)

Tax revenues due to this tax

bracket (billion €)( % total private

wealth) (% GDP)

Tax bracket 1 63,6% 5,0% 25,5% 0,0% 274 873 0Tax bracket 2 33,5% 53,1% 270,7% 0,0% 144 794 0Tax bracket 3 2,6% 25,6% 130,6% 0,8% 11 373 121Tax bracket 4 0,20% 9,3% 47,6% 0,6% 857 88Tax bracket 5 0,02% 3,5% 17,8% 0,2% 92 33Tax bracket 6 0,002% 3,5% 17,8% 0,2% 10 33

Total 100,0% 100,0% 510,0% 1,8% 432 000 274