1

Gebruikersgericht ontwerpen:

Preventie vanaf de tekentafel

Maarten Cox

Preventieadviseur niveau 1 - Ergonoom December 2016

Securex, wie zijn wij?

- Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk

- Volledige ondersteuning bij het HR beleid

- Actief in een brede waaier van economische sectoren

- Onze leden:

-Overheidsorganisaties & besturen

- NGO’s

- Zelfstandigen

- KMO’s

- Multinationals

- …

2

Probleemstelling

Wie heeft al te maken gekregen met slecht opgestelde werkposten?

Wie heeft er al eens een hulpmiddel voorzien dat nauwelijks

gebruikt werd?

- Welk probleem wou je oplossen?

- Hoe heb je de oplossing gekozen?

- Hoe reageerden de doelgroep daarop?

- Waarom liep het mis?

- Welke vervolgactie heb je ondernomen?

Niet onbelangrijk…

Basisprincipes van Human Centered Design

3

4

5

Basisprincipes van Human Centered Design

Human Centered Design?

Gebruikersgericht ontwerpen

In kaart brengen hoe gebruikers

met een toepassing omgaan

Behoeften van gebruikers

analyseren

Doelgerichter ontwerpen

6

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 1: Gebruiksomstandigheden

In kaart brengen van de context waarin de toepassing

gebruikt zal worden

- Wie?

- Wat?

- Wanneer?

- Waarom?

- Waar?

- Hoe?

Analysemethodes

• SOBANE-Strategie

12

7

Analysemethodes

• KIM-methode

13

Analysemethodes

14

8

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 2: Vereisten formuleren

Het hart van het

ontwerpproces!

Tip: Stel een goede ‘Design Brief’ op:

- Voor wie ontwerpen we?

- Hoe doen gebruikers dat nu? Wat drijft hen?

- Wat is er goed / mis met bestaande oplossingen?

- Hoe doen andere ontwerpers / concurrenten het?

- Wat willen we niet ontwerpen?

- Wanneer zijn we succesvol?

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 2: Vereisten formuleren

Wettelijke vereisten:

- EN-normen

- CODEX Welzijn op het Werk

- KB Arbeidsmiddelen

- VLAREM

- …

Risicoanalyses:

- Knelpunten bestaande situatie

- Vergeet de verschillende verplichte analyses niet!

- Arbeidsveiligheid

- Ergonomie

- Geluid

- Gevaarlijke agentia

- Calamiteiten

- …

9

Basisprincipes van Human Centered Design

Duurzaamheid

- ‘Cradle-to-cradle’

- Voorwerpen van vandaag zijn het afval van

morgen en de grondstoffen van overmorgen

Bron: OmniCert Umweltgutachter GmbH

- Maatschappelijk verantwoord

- ‘People – Planet – Profit’

Basisprincipes van Human Centered Design

10

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 3: Stel een oplossing voor die de

gebruiksvereisten tegemoet komt…

… En durf die te testen!

Tip: Voer gebruikerstesten uit vanaf het ogenblik dat je

een min of meer testbare toepassing hebt.

Hoe vroeger je fouten ontdekt, hoe gemakkelijker ze

recht te trekken zijn!

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 3: Testen van mogelijke oplossing

Gebruikerstest van prototype in de praktijk

Vb.: Hulpmiddel bij businrichting

- Aangepaste takel

- Karretje om stoelen snel en gemakkelijk te verplaatsen

11

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 3: Testen van mogelijke oplossing

Pas al risicoanalyses toe op het ontwerp!

- Algemene risico-inventarisatie en –evaluatie

- Ergonomische risicoanalyses:

- KIM

- RULA

- NIOSH

- …

Overzicht op

http://www.ergonomiesite.be/risicoanalyse.htm

- Evalueren bloostelling aan gevaarlijke agentia

- …

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 3: Testen van mogelijke oplossing

Testen in een virtuele omgeving

Meer info: http://www.ergonomiesite.be/antropometrie/computermodel.htm

12

Basisprincipes van Human Centered Design

Fase 4: Evalueer

Dien je eigenlijk doorheen het hele proces te doen,

Maar zeker op het einde!

Kijk hoe de toepassing

in het veld presteert.

Kijk hoe de eindgebruikers

op de toepassing reageren.

Durf terug te gaan

naar de ontwerptafel.

Durf te landen!

24

Principes van preventiebeleid toepassen op ontwerpproces

- risicoanalyse DRBS - eigen maatregelen treffen

- DEMING-CIRKEL

- participatie alle betrokkenen: WG, CPBW, HL & WN

Basisprincipes van Human Centered Design

13