De Gezondheidsdienst voor Dieren

VeterinairVeterinairVeterinair

GD Veterinair | april 2012 | 1

Het PVV, LTO en de NVV hebben toegelicht waarom zij de regionale PRRS-aanpak van groot belang vinden. Niet alleen het voorkomen van schade door PRRS-uitbraken, maar ook het verminderen van antibioticagebruik en het verhogen van gezondheids-statussen van varkensbedrijven zijn gediend door dit project.

De regionale aanpak van PRRS moet uitwijzen of het mogelijk is om de circulatie van het PRRS-virus tot stilstand te brengen. Tijdens de informatieavond is aangegeven welke handvatten varkenshouders kunnen gebruiken om dat doel te bereiken. Voor ieder deelnemend varkensbedrijf zal een op maat gesneden stappenplan worden opgesteld. Niet alleen de interne biosecurity, maar ook de hygiëne in het

PRRS-praktijkproef in Noord-NederlandOp 12 maart is in Heerenveen een informatieavond gehouden voor varkenshouders en dierenartsen in Noord-Nederland. Op deze avond zijn het doel en de werkwijze van een regionale PRRS-aanpak besproken.

varkenstransport en de gezondheidsstatus van aange-kochte varkens zijn van groot belang. Het PVV neemt de kosten voor bloedonderzoek en gerichte onder-steuning in het management voor haar rekening. Een commissie van deskundigen met vertegenwoordigers van het CVI, de Faculteit Diergeneeskunde en de GD, en een specialist op het gebied van veterinaire bedrijfscoaching, zal het proces inhoudelijk volgen en sturen.

Op dit moment kunnen varkenshouders zich nog aanmelden. Als er voldoende deelnemers zijn, zal het project na de zomer starten.

Drs. Tom Duinhof, varkensdierenarts

04040404040404040404NIEUWSBRIEF VOOR PRACTICI • JAARGANG 18 • APRIL 2012

Bezoek nu onze vernieuwde website, met onder meer:Online nascholing paardendierenartsen: meld u aan voor de interactieve nascholing ‘Besmettelijke neurologische aandoeningen bij het paard'.VeeOnline: op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Meld u aan voor de digitale nieuwsbrief! Onderzoek Kween: uitleg over testinterpretatie.

Veeg BVD van de kaart: het vervolg

Als er geen of zeer weinig afweerstoffen tegen het BVD-virus in de tankmelk zijn gevonden, wordt de veehouder geadviseerd om via het GD Tankmelk BVD-abonnement deze gunstige situatie te blijven volgen. De veehouder betaalt dan voor de rest van het jaar slechts € 55,- excl. btw (€ 61,50 excl. btw voor niet-deelnemers aan GD PlusZorg).

Als er afweerstoffen in de tankmelk zijn gevonden, is het advies om een GD BVD QuickScan uit te laten voeren of deel te nemen aan het abonnement GD BVD Afweerstoffen JongveeMonitor. Voor de Quick-Scan geldt het actietarief van € 111,20 excl. btw (€ 126,25 excl. btw voor niet-GD PlusZorg). Inschrijven voor de JongveeMonitor kost de veehouder de rest van het jaar slechts € 47,60 excl. btw (€ 60,40 excl. btw voor niet-GD PlusZorg).

Iedere honderdste deelnemer aan één van de acties ontvangt een praktische lenteset, bestaande uit een kruiwagen, schep en bezem. Alle actietarieven zijn geldig tot en met 31 mei 2012. Ook bedrijven die niet aan het éénmalig tankmelkonderzoek hebben meegedaan kunnen van de actietarieven gebruiken maken. Met het éénmalig tankmelkonderzoek en de bovengenoemde acties hopen we dat u samen met de veehouders uit uw praktijk BVD van de kaart gaat vegen!

Ir. Bert de Roo, hoofd binnendienst herkauwers

Bij het verschijnen van deze GD Veterinair zijn wij volop bezig met het vervolg van de campagne ‘veeg BVD van de kaart’. Hierover is in eerdere edities van de GD Veterinair uitvoerig gecommuniceerd. Inmiddels zijn de uitslagen naar zowel veehouders als dierenartsenpraktijken verzonden.

2

In� uenza ELISA voor varkensDe drie subtypen van In¥ uenza die bij varkens in Nederland circuleren, behoren tot de in¥ uenza A-virussen. Tot op heden konden afweerstoffen tegen in¥ uenza bij de GD alleen aangetoond worden via de subtype-speci¦ eke HAR-testen (titratieonderzoek of screeningsonderzoek). Vanaf nu is ook een algemene In¥ uenza A ELISA-test beschik-baar. Deze test werd al gebruikt bij pluimvee en is nu ook gevalideerd voor varkens. De test is niet subtype-speci¦ ek, maar kan worden ingezet om te bepalen of varkens zijn besmet met een in¥ uenza A-virus. De uitslag wordt weergegeven als positief of nega-tief. De kosten van de test bedragen € 3,75 per monster.

Leuker kunnen we het niet maken...Via diverse kanalen, zoals de DAP Adviesraad Rund en de GD digipanels, ontvangen wij regelmatig adviezen en tips om onze dienst-verlening te optimaliseren. Een veelbesproken thema is digitalisering. Op dat gebied zijn bij de GD een aantal belangrijke ontwikkelingen gaande.

Om te beginnen is VeeOnline vernieuwd. Zoals u misschien al heeft gemerkt, kunnen veehouder nu een digitale handtekening onder de BGP’s en BBP’s (bedrijfgezondheids- en bedrijfsbehandelplannen) zetten, waardoor op-sturen per post overbodig is geworden. Dit be-spaart niet alleen papier, maar ook tijd en geld. Ook staan we op het punt om een BGP App te lanceren. Hiermee kunt u snel en eenvoudig op uw iPad BGP’s invullen, ook zonder internetver-binding. Met betrekking tot de verdere uitbouw van VeeOnline staan diverse andere praktische ontwikkelingen op stapel, waarover wij u de komende maanden graag nader informeren.

Een andere interessante ontwikkeling is E-lear-ning. Op 23 april wordt de eerste interactieve nascholing ‘Besmettelijke neurologische aan-doeningen’ voor paardendierenartsen gehouden. Deskundigen gaan via een online videokanaal met elkaar in gesprek, waarbij zij direct kunnen reageren op vragen van deelnemers. Ook kunt u tegelijkertijd online uw kennis toetsen.

Daarnaast is op initiatief van de GD het sys-teem PigMatch ontwikkeld. Zoals u in de vorige GD Veterinair heeft kunnen lezen, is het bin-nenkort mogelijk om de actuele gezondheids-statussen van deelnemende varkensbedrijven via een website (PigMatch.eu) op te zoeken. Dankzij dit systeem kan een koper van varkens bedrijven selecteren die qua diergezondheid goed aansluiten bij het eigen bedrijf.

En heeft u al een kijkje genomen op het ver-nieuwde www.gddeventer.com? Ook deze site krijgt steeds meer mogelijkheden. Als u zelf nog vragen of ideeën heeft, dan hoor ik dat graag via info@gddeventer.com.

Kortom: leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker!

Ir. Lieuwe Roosenschoon, sectormanager herkauwers

GD BO Melk: exacte weergave hoog celgetalSinds januari werkt de GD met een nieuwe lasertechniek voor het identi� ceren en diffe-rentiëren van mastitisverwekkers in individuele melkmonsters. Met het nieuwe GD BO Melk kunnen mastisverwekkers sneller en speci� eker worden aangetoond. Een ander belangrijk voordeel is dat een zeer hoog celgetal nu exact wordt weergegeven.

Recent is op de GD-sectiezaal uit een meng¥ ora in de maag van een verworpen big als toevalsbevinding de bacterie Actinobacillus rossii gekweekt. Deze bacterie is voor het eerst beschreven in 1990.

Volgens de literatuur kan A. rossii bij het varken onder andere geïsoleerd worden uit het geslachtsapparaat, het maagdarmkanaal, de voorste luchtwegen en uit (geaborteerde) vruchten. Hoewel door verschillende auteurs een relatie tussen een infectie met A. rossii en abortus, metritis en kleine toomgrootte is gesuggereerd, is nog nooit een causaal verband met deze symptomen aannemelijk gemaakt. A. rossii komt ook veel voor bij gezonde varkens en is waarschijnlijk hooguit van belang als secundaire, opportunisti-sche infectie. Tot nu toe is op het laboratorium van de GD niet gericht gezocht naar de bacterie.A. rossii bevat overigens wel een toxinegen (ApxIII en soms ook ApxII). Omdat deze toxinegenen kunnen voorkomen bij A. rossii en omdat deze kiem veel voorkomt bij var-kens, is daarmee wellicht een verklaring gevonden voor fout-positieve uitslagen bij sero-logie met de ApxIII en ApxII ELISA’s voor App. Dat pleit eens te meer voor het gebruik van de ApxIV ELISA voor serologisch onderzoek op antistoffen tegen App, aangezien ApxIV wel speci¦ ek is voor (pathogene) App-stammen.

Betekenis van Actinobacillus rossii bij varkens

Voorheen werd een zeer hoog celgetal afgekapt op 9999 (x1000 c/ml). Doordat nu het volledige getal wordt weergegeven, is de invloed van een zeer hoog individueel koecelgetal op het tankcelgetal, zeker als de koe een hoge productie heeft, nog beter inzichtelijk.

Daarnaast zijn er voor GD BO Melk nieuwe melkbuizen met een speciale ¥ ipdop beschik-baar die de monstername vergemakkelijken en de kans op contaminatie verkleinen. Zorg er bij de monstername voor dat de dop zo ver omhoog staat dat de opening van de buis volledig vrij is, maar wel bescherming biedt tegen vuil dat van bovenaf in de buis kan komen. De buizen zijn te bestellen via de webwinkel van de GD. Het nieuwe BO Melk kost € 11,- per monster voor deelnemers aan GD PlusZorg (€ 12,- voor niet-deelnemers). De kosten per gevoeligheidsbepaling zijn € 17,35 (GD PlusZorg) en € 18,75 (niet-deelnemers).

Dr. Christian Scherpenzeel, rundveedierenarts

GD Veterinair | april 2012 | 3

Een verhoging van de alfa-globuline wijst vaak op een acute infectie. De bèta-globuline is verhoogd bij worminfecties en bij chronische infecties is vaak sprake van een verhoging van de gamma-globuline. Het albumine is verlaagd wanneer het paard langer een infectie door-maakt (bijvoorbeeld een wormeninfectie) en/of een verminderde leverfunctie heeft. Heeft een paard tegelijkertijd meerdere aandoenin-gen, dan kan het ene eiwit verhoogd zijn ten opzichte van het andere. Dan is het belangrijk om naar de absolute aantallen te kijken.

Stel, een paard heeft de volgende uitslag (tussen haakjes de referentiewaarden): totaal eiwit 47 g/L (60 - 90 g/L); albumine: 26% (29

Eiwitten in serum (albumine, alfa-, bèta- en gamma-globuline) worden gebruikt om zowel acute als chronische infecties aan te tonen. Tot nu toe werden de resultaten als relatieve eenheden (percentages) gerapporteerd. Dat werkt goed zolang sprake is van een enkelvoudige aandoening. Wanneer het paard gelijktijdig meerdere aandoeningen heeft, is het beter om naar de absolute gehalten te kijken.

- 48%); alfa-globuline: 24% (17-22); bèta-globuline: 27% (< 23%); gamma-globuline: 23% (< 25%). Op basis van deze relatieve getallen zou je kunnen concluderen dat het paard niet alleen een iets verlaagd albumine heeft, maar ook een acute infectie en dan ook nog een worminfectie (alfa- en bèta-globuline zijn verhoogd). Maar wanneer de re-sultaten als absolute eenheden worden weergegeven, ontstaat het volgende beeld: totaal eiwit: 47 g/L (60 - 90 g/L); albumine: 12 g/L (24 - 36 g/L); alfa-globuline: 12 g/L (7 – 14 g/L); beta-globuline: 13 g/L (8 - 18 g/L); gamma-globuline: 11 g/L (6 - 19 g/L). Dan blijkt dat het dier een echt forse daling heeft van het albumine, maar dat de overige globulines normaal zijn. Dus heeft het probleem eerder te maken met de leverfunctie dan met ontstekingen.

Hoewel dit een wat extreem voorbeeld is, komt het toch in de praktijk voor. Daarom is besloten om niet meer de relatieve gehalten te rapporteren maar de absolute gehalten. De referentiewaarden zijn natuurlijk ook aangepast.

Dr. Guillaume Counotte, veterinair toxicoloog

Serumeiwitten nu uitgedrukt in absolute gehalten

LABBEPALING VAN DE MAAND

Beslisschema AI- en NCD-onderzoekIndien materiaal wordt ingezonden naar de GD voor onderzoek op AI- of NCD-virus, mag de GD niet in alle gevallen het onderzoek uitvoeren. Dit is afhankelijk van de reden van inzending en het ingezonden materiaal. In de tabel is voor binnen- en buitenlandse inzendingen het beslisschema weergegeven zoals besproken met de NVWA, het CVI en het PPE.

Herkomst Reden onderzoek Materiaal Testmethode GD-onderzoek Actie GD bij positieve uitslag

binnenland NCD aantoning swab of FTA1 PCR nee n.v.t.

organen NCD viruskweek nee n.v.t.

bevestiging negatieve status organen NCD viruskweek ja melding VWA en stam naar CVI

buitenland NCD aantoning swab of FTA PCR nee n.v.t.

  organen NCD viruskweek nee n.v.t.

algemene virale screening organen Algemene viruskweek ja melding CVO en stam naar CVI

binnenland AI aantoning swab of FTA PCR nee doorsturen naar CVI

bevestiging negatieve status swab PCR ja contact met inzender en melding VWA

  FTA PCR nee2

aantoning organen AI viruskweek nee n.v.t.

aantoning indien organen AI viruskweek ja geen, contact met CVI

H5- en H7- status negatief

bevestiging negatieve status organen AI viruskweek ja contact met inzender en melding VWA

buitenland AI aantoning swab PCR nee n.v.t.

  FTA PCR ja geen

  organen AI kweek nee n.v.t.

algemene virale screening organen algemene viruskweek ja melding CVO en stam naar CVI

1 FTA = Flinders Technology Association is de maker van dit ‘¦ lterpapier’ bestaande uit een cellulosemembraan waarin chemische stoffen zijn opgenomen die bacteriën en virussen afbreken, alleen hun DNA of RNA blijft achter. Klaar voor nadere analyse middels bijvoorbeeld de PCR. Het FTA-papier bevat dus geen infectieus materiaal meer.2 Tenzij bij een positieve uitslag materiaal beschikbaar is voor kweek, in overleg met de Centrale Dierenarts Pluimvee van de GD.

Drs. Teun Fabri en Drs. Jos Heijmans, pluimveedierenartsen

RedactieCouzijn BosGuillaume CounotteTheo GeudekeJos HeijmansCatholine KosterEva OnisThijs Roumen

ISSN 1388-4042

Overname van artikelen is toegestaan na schriftelijke toestemming van de GD.

Prepress en productiecoördinatieSenefelder Misset Doetinchem

Basisontwerpde PLOEG communicatie

VormgevingX-Media Solutions Doetinchem

DrukwerkSenefelder Misset Doetinchem UitgeverGD Deventer

Verschijningsfrequentie12 keer per jaar

De Gezondheidsdienst voor Dieren

Postbus 9, 7400 AA DeventerT. 0900-1770, F. 0570-63 41 04www.gddeventer.com, info@gddeventer.com

Alle genoemde tarieven zijn exclusief BTW en basiskosten.

Cursus Voeding en Gezondheid voor varkensdierenartsenOp donderdag 24 mei vanaf 13.00 organiseert de GD een cursus over de relatie tussen voeding en varkensgezond-heid. De onderwerpen zijn het effect van voeding en voermaatregelen op bepaalde (infectie-)ziekten, drink-waterkwaliteit, additieven in het voer en de ontwikkeling van testen voor het meten van de darmgezondheid. De presentaties worden verzorgd door deskundigen van bin-nen en buiten de GD. Naast de theoretische inleidingen, komen ook casuistieken aan de orde. Nadere informatie volgt, maar noteer de datum vast in uw agenda.

Nieuws en mededelingenNieuws en mededelingenNieuws en mededelingenVeeKompas Voorjaarssymposium WeidegangDe GD houdt op vier locaties een Veekompas Voorjaarssymposium over parasietenbeheersing en klauwgezondheid. Vijf belangrijke redenen om naar het voorjaarssymposium te gaan:1. U kunt meer rendabele adviesuren in rekening brengen. 2. U interes-seert uw veehouders in praktisch veterinair bedrijfsmanagement. 3. U krijgt in slechts een halve dag nieuwe inzichten en leert van uw collega’s via intervisie. 4. U krijgt praktische handvatten voor twee adviesproducten: parasietenbeheersing en klauwgezondheid. 5. U ontvangt een handige informatiemap en digitaal ondersteunend materiaal en kunt direct aan de slag.Op www.gddeventer.com vindt u de locaties en tijden. Aanmelden kan via i.horsman@gddeventer.com.

GD, Agrovision, UNIFORM-Agri en VSM werken samen aan BGP en BBPDe GD en de leveranciers van de bedrijfsmanagementsystemen van Agrovision (Comru), UNIFORM-Agri (UNIFORM Management) en VSM (Ruma) gaan een duurzame samenwerking aan. In de loop van april is het namelijk voor veehouders mogelijk om bedrijfsgezondheids- en bedrijfsbehandelplannen (BGP’s en BBP’s) die door de dierenarts in VeeOnline zijn gezet ook via Comru, Uniform-management en Ruma te raadplegen. Uw veehouder moet voor 1 april nog wel inloggen in VeeOnline om de digitale handtekening te zetten, waarna raadplegen mogelijk is via zijn eigen managementprogramma. Met deze samen-werking wordt een link gelegd tussen melkveehouder en u als dieren-arts. Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rondom VeeOnline? Meld u op de website aan voor de nieuwsbrief.

Nieuwe serumgelbuizenPer maart 2012 heeft de GD de serumgelbuizen voor slachtlijn varken en voor algemeen onderzoek rund/kleine herkauwers vervangen. De nieuwe buizen zijn van betere kwaliteit en logischer genummerd op verzoek van klanten. U kunt de buizen op de gebruikelijke manieren bestellen onder de volgende codes: 1. Buis voor slachtlijn varken: VDBUI 164 (Monovet-te Serum-gel  8.5 ML met uniek genummerd barcode-etiket, voorheen VBUI 161). 2. Buis met standaardetiket: VDBUI 165 (Vacuum Monovette Serum-Gel 9.5 ml, voorheen VDBUI 147). De buizen worden geleverd in handzame verpakkingen per 100 stuks. Daarnaast gaat de GD eind april over tot standaardisering van het huidige naaldenpakket voor de mon-ovette buizen. Houd de website in de gaten voor actuele berichtgeving.

Data cursussen BO LabserviceDe komende periode staan voor BO Labservice twee cursus-sen gepland: een praktijkcursus op 24 april en Vervolgcursus I op 22 en 23 mei (middag en avond). In de praktijkcursus komen opvallende zaken uit de rondzendprocedures aan bod. Diverse testen worden besproken en moeilijk te interprete-ren platen van deelnemers worden beoordeeld (maximaal 2 platen per deelnemer). In Vervolg cursus I wordt een ver-diepingsslag gemaakt op de Basiscursus, maar er wordt ook breder gekeken. Bacteriologisch onderzoek wordt aangevuld met antibiogrammen. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij het nut, de noodzaak en de praktische uitvoering van een antibiogram. Ook wordt ingegaan op de laatst uitgevoerde rondzend procedure, uitslaginterpretatie en de praktische betekenis daarvan. De cursuslocatie is de GD in Deventer. Aanmelden kan via uw relatiebeheerder of via m.grotenhuis@gddeventer.com.

Cursus Voeding en Gezondheid MelkveeOp 23 mei herhaalt de GD de cursus Voeding en Gezondheid Melkvee, een praktische cursus van twee dagdelen (middag en avond) over de belangrijkste stoornissen van de vertering en stofwisseling. Per stoor-nis komen de achtergronden, diagnostiek, behandeling en preventie aan de orde, met aandacht voor zowel het individuele dier als de koppel. Uiteraard staat de relatie met voeding hierbij centraal. In de middag wordt aandacht geschonken aan achtergrond en theorie. In het avonddeel wordt dit in praktische cases toegepast. Aanmelden kan via uw relatiebeheerder of per e-mail via y.casteels@gddeventer.com.