GA OP REIS NAAR HET VERLEDEN

BELEEF UTRECHT

BEZOEK DE KASTELEN EN BUITENPLAATSEN

IN ZUID-OOST UTRECHT

MET VIER

WANDEL- EN

FIETSROUTES

FIETS OF WANDEL LANGS DE LANGBROEKERWETERING EN ONTDEK DE MIDDELEEUWSE WOONTORENS:

• Kasteel Sterkenburg: het decor van de moord

op Anthonis van Aeswijn..........................6

• Bekijk de woontoren van Ridderhofstad

Weerdesteyn..........................................8

• Ga op zoek naar Ridderhofstad Hindersteyn

dat verscholen ligt achter groen..................10

• Maak kennis met de Willem-II gotiek van

Ridderhofstad Sandenburg.......................12

TREED IN DE VOETSPOREN VAN EEN DUITSE KEIZER:

• Hoor hoe Keizer Wilhelm II in Doorn

terecht kwam.......................................16

• Ga op zoek naar zijn ijskelder die verscholen

ligt in het bos.......................................18

FIETS OF WANDEL LANGS DRIE BUITENPLAATSEN OP DE GRENS VAN DRIEBERGEN EN DOORN:

• Huis Doornveld dat bewaard is gebleven.

..........................................................21

• Hydepark dat in de Tweede Wereldoorlog

verloren is gegaan..................................23

• Het buiten van Von Gimborn dat nooit

gebouwd is..........................................26

MAAK KENNIS MET HET VERLEDEN EN KIJK HOE DE ELITE WOONDE EN WERKTE:

• Ontdek tussen het groen Kasteel Maarsbergen

.........................................................27

• Wandel langs Huis te Maarn en waan u in

Amerika..............................................28

QR-CODESIn deze brochure zijn zogenoemde

QR-codes afgedrukt. Scan deze codes

om snel toegang te krijgen tot extra in-

formatie over de kastelen die u bezoekt:

dronefilms van kastelen en buiten-

plaatsen, historisch beeldmateriaal,

achtergrondverhalen, routekaarten etc.

U kunt de camera van uw smartphone

of tablet richten op de QR-codes om ze

in te scannen. U belandt dan auto-

matisch op de relevante webpagina’s.

Hiervoor heeft u een gratis app nodig:

een QR-code reader.

Toegang tot de informatie zonder ge-

bruik van de QR-codes is ook mogelijk:

ga naar www.utrechtsekastelen.net en

kies dan zelf de pagina die relevant

voor u is.

FIETS OF WANDEL LANGS DE KASTELENIn deze brochure staan kastelen en bui-

tenplaatsen beschreven in vier regio’s

in het oostelijk deel van de provincie

Utrecht. Bezoekt u de locaties wan-

delend of met de fiets, dan kunt u dat

doen aan de hand van de routes die we

voor u hebben uitgestippeld.

INHOUD

2

In de 12e eeuw groeide de bevolking en steeg

de behoefde aan landbouwgrond. Dat was de

reden dat ministeriales, mannen in dienst van

de bisschop, opdracht kregen de moerassige

grond te ontginnen. Deze ministeriales trok-

ken boeren aan die het land wilden ontginnen.

Het landbouwgebied dat zo ontstond, konden

de boeren daarna pachten. Om de vochtige

grond te ontwateren, groeven die boeren een

kanaal van 15 kilometer lang: de Langbroe-

kerwetering. Dwars op de wetering werden

afwateringssloten gegraven die 110 meter van

elkaar af lagen. Op de kavels ertussen, werden

de boerderijen gebouwd. Ze stonden aan het

kanaal, de landerijen strekten daarachter.

De ministeriales, die rijk waren geworden van

de pacht, lieten aan weerszijde van het kanaal,

imposante woontorens bouwen. Ooit stonden

hier 25 woontorens en kastelen. Tegenwoordig

zijn er nog 13 van overgebleven. De meeste

liggen ten westen van Langbroek, tussen de

Broekweg en de Doornseweg.

De kern van de huidige kastelen Hindersteyn,

Weerdesteyn en Walenburg wordt nog steeds

gevormd door zulke oude woontorens. Ze had-

den een oppervlak van 8 tot 10 meter in het

vierkant. De ingang lag op de eerste verdieping.

Een toegangsladder of brug die er naar toe leid-

de, werd weggehaald als er gevaar dreigde. Bij

Lunenburg is dat nog steeds te zien. Over de

inrichting van de woontorens is weinig bekend.

Mogelijk waren op de begane grond van de

woontoren de voorraadkelders en werd er op de

verdiepingen daarboven gewoond. Op de voor-

burcht stond waarschijnlijk allerlei bebouwing

met meer leefruimte. Rondom de woontorens

LANGBROEKERWETERINGHet gebied tussen Odijk en Wijk bij Duurstede was in de 12e eeuw

in bezit van de bisschop van Utrecht. Deze gronden waren lange tijd

stroomgebied van de Kromme Rijn geweest. Het moerasgebied kreeg

de naam ‘Langbroek’: dat betekent ‘lang(gerekt) moeras’.

Molenstein uit 1865.

Het 18e-eeuwse Leeuwenburg.

3

werden grachten gegraven ter verdediging.

Langs het kanaal verrezen poortgebouwen die

de toegang vanaf de weg tot het kasteelterrein

afschermden. Omstreeks 1540 kregen veel van

deze woontorens de status van ridderhofstad.

Als de hoofdbewoner van adel was, verkreeg

hij na 1580 een zetel in de Staten van Utrecht.

Toen de woontorens hun militaire functie

verloren, kregen ze vooral een representatieve

functie. Veel woontorens werden in die tijd

verbouwd tot zomerverblijf. Ze kregen woon-

vleugels en de torens werden aangepast aan

de mode van die tijd. Veel grachten werden

gedempt. Veel kastelen langs de Langbroe-

kerwetering zijn in de 19e eeuw verbouwd en

kregen een neogotisch uiterlijk. Deze bouwstijl

is goed herkenbaar aan de puntboog vensters.

Bij Hindersteyn is dit bijvoorbeeld nog te

zien, maar in de 20e eeuw zijn bij een aantal

andere kastelen de neogotische elementen weer

geheel verwijderd. Sandenburg is nog geheel

ROND 1550STENEN

WOONTOREN

VOOR 13E EEUWEERSTE HOUTEN

WOONTOREN1. Mogelijk hadden ze houten voorgangers, gebouwd op

zandruggen in het land dat verder ontgonnen moest

worden.

2. Veel woontorens werden erkend als ridderhofstad. Ze

hadden meestal een schilddak, een weergang met

kantelen en kleine vensters. Een steile houten brug liep

naar de ingang op de eerste verdieping.

3. Aan veel woontorens werden versterkte huizen vast

gebouwd. De torens kregen grotere vensters en de brug

voerde naar het huis.

4. Veel schilddaken waren vervangen door tentdaken. De

vervallen weergangen werden gesloopt. Poortgebouwen

verrezen aan de wetering.

5. Veel huizen kregen een neogotisch uiterlijk. De ramen in

de woontorens kregen spitsbogen zodat ze een geheel

vormden met de gevel van het huis.

DE WOONTORENS VAN DE LANGBROEKERWETERING

1. 2.

De woontoren van Lunenburg uit de 13e eeuw.

4

in gotische stijl. Maar wel een bijzondere

vorm: de Willem II-gotiek, genoemd naar de

Nederlandse Koning Willem II, een vroege

neo-gotische bouwstijl met de invloed van

Engelse neo-tudorstijl.

Kenmerkend is dat veel kastelen een duiven-

toren op het terrein hebben en veel weilanden

en bossen omvatten. Er zijn nog houtwallen

te vinden en hier en daar worden wilgentenen

gekweekt. Het terrein rondom Hindersteyn,

Weerdesteyn en Leeuwenburg is een stilte-

gebied. Het is een vogelbroedgebied en er is

weinig tot geen verkeer en daarom uitstekend

wandelgebied.

Een van de eerste kastelen die langs de

Langbroekerwetering gebouwd werd, was het

13e-eeuwse Sterkenburg. De kern van Ster-

kenburg is geen woontoren, maar een vesting

in de vorm van een ringburcht. Pas in de 18e

eeuw is buitenplaats Leeuwenburg aangelegd.

Een ander bijzonder huis is Molenstein. Het is

gebouwd als een neogotische kapel, maar het

heeft nooit als zodanig gefungeerd. Het ge-

bouwtje was vooral bedoeld om het landschap

een mooi aanzicht te geven. Tegenwoordig is

het in gebruik als woonhuis.

ROND 1650WOONTOREN MET

VERSTERKT WOONHUIS

ROND 1750KASTEELCOMPLEX

ROND 1850BUITENHUIS

3. 4. 5.

Eendenmanden.

5

RIDDERHOFSTAD STERKENBURGLangbroekerdijk 10

3972 ND Driebergen-Rijsenburg

www.kasteelsterkenburg.nl

Sterkenburg is één van de oudste nog be-

staande kastelen van Utrecht. Het stamt uit

het begin van de 13e eeuw. Mogelijk is ridder

Gijsbrecht van Wulven begonnen met de

bouw van Sterkenburg en heeft zijn zoon Ernst

de bouw voltooid. Het is gebouwd op een

leen van de bisschop van Utrecht als versterkte

ringburcht met een hoge ronde toren. Het

gebouw diende ter verdediging van het gebied.

In tegenstelling tot de meeste kastelen langs

de Langbroekerwetering, is Sterkenburg dus

niet ontstaan uit een oude woontoren, maar

uit een ringburcht. De ronde toren werd in de

14e eeuw verhoogd en er verrees een tweede,

vierkante toren.

De eeuwen die volgden, verwisselde het kasteel

een aantal malen van eigenaar. Omstreeks 1770

liet de familie Van Westrenen het kasteel gro-

tendeels slopen. De toren bleef daarbij gespaard.

Op de funderingen bouwde de Utrechtse

bouwmeester Jan Verkerk een hoofdhuis met

een strakke, rechthoekige façade. Het park werd

in 1830 opnieuw aangelegd in landschapsstijl

door Hendrik van Lunteren (1780-1848). Een

deel van de oude formele aanleg van lanen met

beuken en eiken is daarbij bewaard gebleven.

Rond 1900 werd het grand canal verlengd dat

liep vanaf de neogotische brug bij het voorplein

langs de oranjerie naar de slingersloot.

Het kasteel kreeg zijn huidige uiterlijk in

1848. Dat jaar kocht Cees Kneppelhout het

huis en liet het verbouwen door architect

Nicolaas Kamperdijk (1815-1887). Bijgebou-

wen als het koetshuis, de tuinmanswoning, de

boerderijen en het rechthuis zijn rond die tijd

aangepast of nieuw gebouwd. Kneppelhout ge-

bruikte het huis alleen in de zomer, ‘s winters

woonde hij in Leiden. In 1867 verrees aan de

westzijde van het kasteel, de vierkante toren

waarin een eigentijdse badkamer werd aange-

legd. Vanaf dat moment woonde de familie er

het hele jaar door. Tot in de Tweede Wereld-

oorlog bleef de familie Kneppelhout er wonen.

Na de oorlog werd er een kostschool in Ster-

kenburg gevestigd en vanaf eind jaren ‘70 tot

2004 leefde er een communewoongroep.

DE MOORD OP ANTHONIS VAN AESWIJN

Sinds 1564 kwam het kasteel in handen van de familie

Van Aeswijn. In juni 1647 werd in het bos van Sterken-

burg het onthoofde lichaam van Anthonis van Aeswijn

gevonden. De kasteelheer was enkele maanden

eerder getrouwd met de 24-jarige Margaretha Torck.

Er is nooit een motief, of een moordenaar gevonden,

ondanks de hoge beloning van 3000 gulden die werd

uitgeloofd. Anthonis werd slechts 27 jaar en lag al be-

graven in de familiegrafkelder in de Neerlangbroekse

kerk, toen zijn dochtertje Antonetta werd geboren.

Duiventoren.

6

HEDEN

Sterkenburg is tegenwoordig particulier

bewoond. Om het huis in stand te houden,

is exploitatie noodzakelijk. Er is een bed &

breakfast, mogelijkheid tot vergaderen en

kookworkshops en Kasteel Sterkenburg is tevens

een trouwlocatie. Naast de gebouwen zijn de

moestuinmuren, het park met de monumen-

tale platanen, eiken en moeras-cipressen, de

hoogstamboomgaard, de tuinen en de berceau

gezichtsbepalende elementen van het historische

landgoed. Daaraan grenzend is ook een broek-

bos. In het weiland naast het kasteel staat een

bijzondere duiventoren. Het is een achthoekig

torentje. De vlieggaten hebben de vorm van

schietspleten en geven het bouwsel een weerbaar

karakter. De gemetselde lijst halverwege voor-

komt dat roofdiertjes naar binnen kruipen.

RIDDERHOFSTAD WEERDESTEYNWeerdesteynselaan 1

3947 ND Langbroek

De verdedigbare woontoren van Weerdesteyn

is waarschijnlijk rond 1300 gebouwd door

Philip van Weerdesteyn. Het formaat van de

bakstenen en het metselwerk duiden hierop.

Op de tekening uit 1665 zijn een gekanteel-

de borstwering en een schilddak te zien. Op

de tekening uit 1731 zijn er geen kantelen

meer en is het schilddak vervangen door een

tentdak. Rondom de toren ligt nog steeds de

gracht waarover een steile brug leidde naar de

hoger gelegen toegang. Op een kaart uit 1820

is te zien dat het complex behalve de woon-

toren, ook een poortgebouw, een boerderij en

diverse bijgebouwen omvatte. De voorburcht

werd omringd door een eigen gracht, maar

ook het geheel werd omgracht. Zodoende lie-

pen er drie grachten ter bescherming rondom

de woontoren. In 1538 werd de woontoren

erkend als ridderhofstad.

Rond het jaar 1875 liet de toenmalige eigenaar

C.C.A. baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn

de woontoren restaureren. Hij liet er neogo-

tische vensters en deuren in aanbrengen en er

verrees een uitbouw met kruisgewelven dat

ruimte bood aan twee gastenvertrekken. Bo-

vendien liet hij een kademuur rond het eiland

bouwen en werd er een herinneringsplaquette

aangebracht met de tekst: ‘bâti au 13ème

siècle, ruiné au 16ème siècle, restauré au

19ème par le baron Corneille Charles Auguste

de Wijkerslooth de Weerdesteyn, seigneur de

Schalkwijk cette année 1870.’ De middeleeuwse

Het familiewapen op het poortgebouw.

Anoniem, Weerdesteyn, ca. 1665. Uit: Ridderhofstedeboek.

Louis Philippus Serrurier, Weerdesteyn, 1731.

8

boerderij werd gesloopt en op die plek werd

de tuin aangelegd. Buiten het grachtenstelsel

werd een nieuwe, grotere boerderij opge-

trokken. Weerdesteyn ligt 750 meter van de

Langbroekerwetering op een zandopduiking

tussen de Kromme Rijn en de wetering. Bijna

alle andere kastelen in Langbroek liggen direct

aan de wetering.

HEDEN

Weerdesteyn is nog steeds in bezit van de

familie de Wijkerslooth de Weerdesteyn. In

2006 is het gebouw gerestaureerd en sindsdien

wordt het weer bewoond. Om die reden is

het normaliter niet publiekelijk toegankelijk.

Bijzonder is dat de woontoren nog in de oor-

spronkelijke staat verkeert. In de gevel van het

poortgebouw uit 1642 zijn drie kogels en een

wapensteen aangebracht. Het wapen en het ge-

zicht van de toenmalige bewoner en bouwheer,

Roelof Grauwert, en het jaartal 1642 zijn erop

te onderscheiden.

Weerdesteyn heeft geen aparte duivento-

ren, maar bovenin het poortgebouw was de

duivenslag: een zoldering die ingericht was als

duiventil.

RIDDERHOFSTAD HINDERSTEYNLangbroekerdijk A 119

3947 BG Langbroek

www.hindersteyn.nl

De woontoren van Hindersteyn is omstreeks

1315 gebouwd door Hinder (Hendrik)

van Wulven. De toren is al zeven eeuwen

onveranderd gebleven en vormt nu het oude

hart van de ridderhofstad. De ingang van de

woontoren was hooggelegen in de noordgevel.

Er liep een steile houten brug naar toe. De

toren was slechts twee verdiepingen hoog; met

zijn 13 meter, is hij lager dan de woontorens

in de omgeving. Oorspronkelijk lag er om het

gebouw een gracht, maar die is grotendeels

gedempt.

In 1538 is Hindersteyn als ridderhofstad

erkend. In 1647 zijn er woonvleugels naast en

achter de woontoren gebouwd. Een nieuwe

houten brug over de gracht leidde naar het

woonhuis. Bij die verbouwing zijn ook kruis-

kozijnen en kloostervensters in de woontoren

aangebracht. Op de tekening uit 1665 is de

vervallen staat van de weergang op de toren te

zien. Links op de tekening staat het poortge-

bouw en scharrelt het vee op de voorhof. Op

de tekening uit 1740 is de weergang van de

toren verwijderd en het schilddak van de toren

is vervangen door een tentdak. Verder is te

zien dat de houten brug is vervangen door een

bakstenen boogbrug.

Toen Philip Julius baron van Zuylen van Nije-

velt in 1841 het gebouw kocht, heeft hij het

complex grondig laten verbouwen. De toren

liet hij staan, maar de gracht werd gedempt

en de brug, de voorburcht en het hoofdhuis

werden gesloopt. Hij liet een nieuw woonhuis

en poortgebouw annex koetshuis bouwen

in neogotische stijl. In de trapgevel is aan de

voorzijde van het huis nog het alliantiewa-

pen te zien van Van Zuylen van Nijevelt en

van zijn vrouw Frederike Maria van Bylandt.

Ook de woontoren kreeg toen historiserende

elementen: kantelen en spitsboogvensters in

de stijl van het woonhuis. De tuin rondom het

huis liet hij aanleggen in landschapsstijl.

In de 20e eeuw zijn de woonvleugels verhoogd

en uitgebreid, maar in de jaren tachtig is het

huis gerenoveerd en teruggebracht naar de

staat van 1865.

HEDEN

Tegenwoordig wordt Hindersteyn particu-

lier bewoond. De vernieuwde oranjerie van

Hindersteyn wordt gebruikt voor feestelijke

ontvangsten, huwelijksvoltrekkingen en verga-

deringen. Het terrein rondom de ridderhofstad

is bezienswaardig. Een collectie kuipplanten

staat in de zomer opgesteld in het park. In de Hendrik de Winter, Hindersteyn, 1740.

Anoniem, Hindersteyn, 1665. Uit: Ridderhofstedenboek.

1 0

winter staan ze in de oranjerie. De boomgaard

heeft 24 verschillende soorten appelbomen. In

de kassen groeien druiven en zestien verschil-

lende soorten vijgen. Een van de kassen op het

terrein dateert uit 1845 en is de oudste vrij-

staande ijzeren kas in Nederland. In de nissen

van de slangenmuur heerst een microklimaat

waardoor er fruit kan groeien dat normaal

niet in ons land gedijt: perziken, abrikozen,

nectarines en amandelen. Een loofgang (een

berceau) deelt de moestuin in tweeën: aan de

ene zijde liggen bloemperken en aan de andere

zijde wordt groente, kruiden en zachtfruit

verbouwd. In het kippenhok leeft een toom

uilebaarden: één van de oudste Nederlandse

kippenrassen. In 1995 is een doolhof aange-

legd en ernaast is in het hoge gras een labyrint

gemaaid.

RIDDERHOFSTADSANDENBURGLangbroekerdijk A26

3947 BH Langbroek

In 1792 werd Landgoed Sandenburg gekocht

door Gijsbert Carel Cornelis Jan baron van

Lynden (1767-1850). Met die aankoop mocht

hij zich ‘heer van Sandenburg’ noemen. Zijn

erfgenamen lieten het kasteel verbouwen en

het landgoed werd door aankoop en vererving

steeds groter. De tegenoverliggende Ridder-

hofstad Walenburg werd in 1803 aangekocht

en in 1853 werd het naburige landgoed

Groenesteijn door vererving verkregen. Samuel

Adrianus van Lunteren (1813-1877) was de

architect die het kasteel en de bijgebouwen

hun huidige aanzicht gaf. Hij was de zoon van

Hendrik van Lunteren die de tuin rondom

Sterkenburg opnieuw had aangelegd. Hij

bouwde het witgepleisterde kasteel tussen

1861 en 1864 in de stijl van de Willem

II-gotiek. De voorgevel is niet georiënteerd op

de Langbroekerwetering, maar staat dwars op

het kanaal. De kern van het 650 hectare grote

landgoed wordt gevormd door het kasteel, de

oranjerie en het koetshuis die omgeven zijn

door een vierkante gracht.

Maar de geschiedenis van het kasteel gaat veel

verder terug. De oorsprong is een 13e-eeuwse

woontoren met een hoge houten toegangs-

brug die leidde naar een ingang op de eerste

verdieping. In de loop der eeuwen zijn hier

bijgebouwen aangebouwd. Op de tekening

van De Beyer uit 1744 is de hoge houten brug

vervangen door een bakstenen boogbrug.

Links zien we het hoofdhuis, de woontoren

met woonvleugels voorzien van trapgevels.

Rechts staat het poortgebouw. Op de muur

zijn eendenkooien aangebracht. Eind 18e eeuw

zijn de woonvleugels afgebroken, de vierkante

woontoren is behouden en deels gerestaureerd.

In 1538 is Sandenburg erkend als ridderhofstad.

HEDEN

Tussen 1994 en 2000, zijn alle gebouwen

gerestaureerd. Van de oude tuinschuur is een

woning gemaakt en de voormalige veestal, de

oranjerie en het koetshuis zijn tot kantoor-

ruimte verbouwd. Het hoofdhuis wordt nog

steeds bewoond door de familie Van Lynden

van Sandenburg.

De ridderhofstad Groenesteijn is in 1600

afgebrand. Op die plek werd rond 1750

een landhuis gebouwd. Toen de familie Van

Lynden van Sandenburg het landgoed erfde, is

Jan de Beyer, de Ridder-hofstad Sandenburg, 1744.

1 2

het vervallen landhuis afgebroken en werden

er arbeiderswoningen op die plaats gebouwd.

Alleen het poortgebouw van Groenesteijn uit

1617 staat er nog.

Ridderhofdstad Walenburg vindt u aan de

zuidzijde van de Langbroekerwetering op

nummer A29. De kern van Walenburg wordt

ook gevormd door een woontoren uit vermoe-

delijk 1250. De woontoren kende vergelijkba-

re ontwikkeling als de overige woontorens die

in deze brochure beschreven zijn. In 1965 is

Walenburg ingrijpend gerestaureerd.

1 3

LANGBROEK

N229

N229

Langbroekerdijk

COTHEN

DOORN

A

B

C

D

Wandeling Langbroekerwetering

Een eenvoudige wandelroute (deels over

half-verharde paden) loopt tussen Sterkenburg,

Weerdesteyn, Hindersteyn en Sandenburg.

LANGBROEKERWETERING

Wandeltocht 7,5 km. (1,5 uur.)

GPS-coördinaten

A.Sterkenburg N 52 0.2359, E 5 28.374

B.Weerdesteyn N 52 0.672, E 5 18.012

C.Hindersteyn N 52 0.873, E 5 18.706

D.Sandenburg N 52 0.412, E 5 20.624

Startpunt

Sterkenburg

Langbroekerdijk 10

3972 ND Driebergen

Eindpunt

Sandenburg

Langbroekerdijk A26

3947 BH Langbroek

1 4

Langhuisboerderij uit 1875 bij Weerdesteyn.

HUIS DOORNLangbroekerweg 10

3941 MT Doorn

www.huisdoorn.nl

Openingstijden

Museum Huis Doorn en het paviljoen Eerste Wereldoorlog:

Woensdag t/m vrijdag 13.00 - 17.00 uur

Zaterdag en zondag 12.00 - 17.00 uur

Maar ook als het museum gesloten is, kunt u van alles

ontdekken op het terrein van Huis Doorn.

Huis Doorn is vooral bekend als de voormalige

residentie van de Duitse ex-keizer Wilhelm II.

Maar het huis heeft zijn wortels in de vroege

middeleeuwen. Al in de negende eeuw wordt

er melding gemaakt van een ‘villa Thorhem’.

Deze hof werd bezit van de domproosdij

van Utrecht, en rond 1200 werd het zelfs

eigendom van de domproost zelf. Waar-

schijnlijk is eind 13e eeuw het eerste kasteel

Doorn gebouwd. Dit was in eerste instantie

een rechthoekig ommuurd terrein met torens

op de hoeken. In de loop van de tijd werden

er op de binnenplaats tegen de ringmuur aan

verschillende woonvleugels opgetrokken.

Op 23 november 1635 werd Huis Doorn door

het domkapittel verkocht aan Reynier van

Golsteyn, die heel wat geld in het huis moest

steken om het weer bewoonbaar te maken.

Na verschillende eigenaren werd het huis in

1792 verkocht aan Wendela Eleonora ten

Hove. Zij liet het huis door architect Abraham

van der Hart (1747-1820) verbouwen tot een

neoclassicistisch landhuis met een regelmatige

U-vorm. Het park rondom het huis kreeg een

Engelse landschapsstijl.

In 1919 werd Huis Doorn gekocht door

keizer Wilhelm II die uit Duitsland gevlucht

was. Eerst was hij ruim een jaar met zijn

echtgenote en hofhouding te gast geweest

bij graaf Bentinck op kasteel Amerongen. In

Huis Doorn zou de keizer tot zijn dood blij-

ven wonen. Met zijn vlucht uit Duitsland had

de keizer 54 wagonladingen inboedel meege-

nomen. Hiermee richtte hij Huis Doorn in.

Hij heeft het huis grondig laten renoveren en

deels laten verbouwen. Het park werd aange-

past, de ingang tot het terrein werd verplaatst

De gemetselde duiventoren uit 19e eeuw.

Jan de Beyer, Huis Doorn, 1750.

1 6

naar de Langbroekerweg en daar verrees een

groot poortgebouw. Dit werd ontworpen

door architect H.A. Pothoven (1883-1970)

in de stijl van de Hollandse renaissance. Het

bureau van de hofmaarschalk, de wacht en

vertrekken voor gasten van de keizer werden

erin ondergebracht.

Heden

Na de dood van de keizer, in 1941, werd

Huis Doorn een museum. De inrichting is

afkomstig uit de oude keizerlijke paleizen in

Berlijn en Potsdam. De garage van Wilhelm

II is verbouwd tot tentoonstellingspaviljoen.

Hier wordt de Nederlandse neutraliteit

tijdens de Eerste Wereldoorlog belicht. Het

park rondom het huis is interessant. Wilhelm

werkte veel in het park. Er is een opmerkelij-

ke, ronde bakstenen duiventil op het terrein.

De kromme eikenhouten staanders waarop de

duiventil rust, waren oorspronkelijk baleinen

van een walvis. Het poortgebouw uit 1920-21.

1 7

IJSKELDER VAN HUIS DOORNIJskelderbos, Doorn

Dorpsstraat ongenummerd

(tegenover IJskelderlaan 1)

De ijskelder die bij Huis Doorn hoorde, ligt

aan de rand van het centrum van Doorn in

het IJskelderbos. Dit bos is in de 20e eeuw

afgesplitst van het landgoed van Huis Doorn.

Het is een van de 106 ijskelders die in ons land

bewaard zijn gebleven. De ijskelder is al te

zien op een kaart van het landgoed uit 1792,

en is daarmee een van de oudste ijskelders in

Nederland. De exacte bouwdatum is tot nu

toe niet achterhaald.

De ijskelder was tot in de Eerste Wereldoorlog

in gebruik. De ijsblokken die uit de gracht van

het Huis Doorn gezaagd werden, vervoerde

men naar de ijskelder in het bos. De ijsblok-

ken werden door de vulopening naar binnen

getild. Ze werden afgedekt met zaagsel, om ze

koel te houden. Het hele jaar door en soms

wel twee jaar bleef het ijs goed. In Huis Doorn

zelf was een ijskast: een dubbelwandige houten

keukenkast die een voorloper was van de

moderne koelkast. Tussen de wanden werd ijs

gelegd zodat de inhoud van de kast een tijdje

koel bleef. Het ijs was niet alleen voor eigen

gebruik. Het huis had ook de plicht om gratis

ijs te vertrekken aan zieken in de omgeving.

HEDEN

In 1991 is de ijskelder gerestaureerd. Het voor-

portaal mondt uit in een gang met een lengte

van 7 meter. De gang loopt in een bocht naar

links naar de eigenlijke kelder. De gang en het

voorportaal zijn gewelfd. Het keldergebouw

heeft een koepel met een doorsnede van 3,5

meter. De ijskelder is geschikt gemaakt om in

de winter te fungeren als overwinteringplaats

voor vleermuizen. Tot dusver is er nog geen

gebruik van gemaakt. Het bos en de ijskelder

zijn nu eigendom van de gemeente Utrechtse

Heuvelrug. De Stichting IJskelder Doorn be-

heert het bouwwerk. Een aantal keren per jaar

is de ijskelder open voor bezichtiging.

1 8

De ex-keizer stelde in 1928 zijn rozentuin

open voor publiek. Hij wilde hiermee zijn

dankbaarheid aan het Nederlandse volk tonen.

Het rosarium raakte in verval na de dood van

Wilhelm. In 1967 werd er in het rosarium

een midgetgolfpark geopend en werd ook de

rozentuin in ere hersteld. Wanneer u de tuin

bezoeken wilt, check dan de openingstijden

op www.rosarium.nl.

RONDOM HUIS DOORN

Wandeltocht 1,5 km. (20 minuten.)

GPS-coördinaten

A. Huis Doorn N 52.03140, E 5.33890

B. IJskelder Huis Doorn N 52.03424, E 5.34103

C. Het Rosarium N 52.03341, E 5.33886

IJSKELDER

Toen de toegangspoort van Huis Doorn niet

langer aan de Gezichtslaan lag, is het noordelijke

deel van de tuin beplant met rododendrons en

er kwam een muur. Daarom is het niet langer

mogelijk om door het bos naar Huis Doorn te

lopen. De wandelroute leidt langs de Langbroe-

kerweg en het poortgebouw uit 1920-21.

A

B

C

Startpunt

Huis Doorn

Langbroekerweg 10

3941 MT Doorn

Eindpunt

Rosarium (www.rosarium.nl)

Molenweg 4

3941 PT Doorn

Molenweg

Dorpsstraat

Lang

broe

kerw

eg

DOORN

1 9

DOORNVELD, HYDEPARK EN VON GIMBORN

Het buiten dat er is, het buiten

dat er ooit was en het buiten

dat er nooit kwam

Op de grens van Driebergen-Rijsenburg en

Doorn werd rond 1900 een aantal buitenplaat-

sen gebouwd. Het was destijds een afwisselend

landschap: veel weilanden en bos en daartus-

sen verrezen de buitenplaatsen.

De familie Kneppelhout had in 1848 al Kas-

teel Sterkenburg verworven, maar kocht meer

buitenplaatsen en landgoederen in deze omge-

ving. In 1873 bouwde Kneppelhout Beuken-

rode (destijds Nieuw Sterkenburg genoemd)

en in 1880 kocht de familie het tegenover

liggende huis Doornveld. Hun landgoed liep

tot aan de Arnhemsebovenweg in het noorden.

Het naburig landgoed was Hydepark dat vanaf

eind 19e eeuw in handen was van de puissant

rijke familie Van Loon. Hun huis was groots

en modern, maar is in de Tweede Wereldoor-

log geheel verloren gegaan. Op hun terrein

liet het echtpaar Van Loon voor hun oudste

zoon Louis, buitenplaats La Forêt bouwen. De

grond van de Van Loons liep door tot waar nu

de A12 is: het gebied benoorden de Arnhem-

sebovenweg, (nu recreatiepark Het Grote Bos)

behoorde ook daartoe. De erfscheiding tussen

de grond van de familie Kneppelhout en Van

Loon liep ongeveer langs de Broekweg.

Al wandelend door deze gebieden waant u zich

in vroeger tijden en kunt u door uw wimpers

misschien de jonge kinderen Van Loon op een

van de rechte paden een wedstrijdje doen wie

het hardst kon paardrijden…

Achter huis Doornveld, kocht Max von Gim-

born een groot stuk land om zijn bijzondere

bomenverzameling aan te leggen en op een

later tijdstip een buitenhuis te bouwen. Door

de crisisjaren hebben zijn plannen nooit geheel

doorgang gevonden: de tuin en het bomen-

park werden aangelegd, maar het huis werd

nooit gebouwd.

Een kaart van Hydepark uit 1910. De tuinaanleg is goed te zien.

Doornveld voorzijde, 1996.2 0

BUITENPLAATS DOORNVELDDriebergsestraatweg 27

3941 ZS Doorn

Het eclectische buitenhuis Doornveld is

gebouwd door Henricus Ravesteijn en Gerrit

Meerdink in 1861. Ravesteijn was met zijn

broer eigenaar van de Utrechtse pannen- en

tegelbakkerij Westraven. Meerdink was

aannemer in Zeist en heeft waarschijnlijk

het ontwerp van het huis gemaakt. Het huis

heette aanvankelijk ‘Rustwijk’. De dochter van

Ravesteijn en haar echtgenoot de predikant

Jochem Westrik gingen er later wonen en

noemden het huis ‘Doornveld’. Na het overlij-

den van dominee Westrik in 1880 verkocht de

weduwe het huis aan de familie Kneppelhout

die ook kasteel Sterkenburg in bezit had. C.J.

Kneppelhout woonde tot 1886 op Doorn-

veld en daarna op het tegenover liggende

Nieuw Sterkenburg (tegenwoordig Beuken-

rode geheten). Vanaf 1910 was Doornveld

de woning van burgemeester Alphert baron

Schimmelpenninck van der Oye. Daarna werd

Doornveld een zomerwoning en pension.

Jonkheer Egbert Lintelo de Geer (de bouw-

heer van Kerckebosch in Zeist), huurde het

pand aanvankelijk en in 1924 kocht hij het.

Tussen 1917 en 1932 is een gastenboek van

het pension bijgehouden dat nu in bezit is van

zijn kleinzoon: theaterman jonkheer Ursul de

Geer. In het begin van de jaren ’30 verhuis-

de het pension naar Zeist. Vervolgens werd

Doornveld weer een burgemeesterswoning:

J.H.E. baron van Nagell woonde er. In 1969

werd Doornveld verkocht aan een Stichting

voor ouderen met een handicap. Sindsdien is

Doornveld geen woonhuis meer. Vanaf 1988 is

het in gebruik als kantoor.

Doornveld omstreeks 1950.

Doornveld achterzijde, 2017.

HYDEPARKDriebergsestraatweg 32-52

3941 ZX Doorn

De Amsterdamse bankier jonkheer Hendrik

Maurits Jacob van Loon (1831-1901) kocht

in 1885 een eenvoudig buitenverblijf op de

Utrechtse Heuvelrug en het bijbehorende

gebied van 140 hectare: Heidepark genaamd.

De vorige eigenaren hadden het gebied al

ontgonnen en er lag nu behalve heide, ook

bos- en akkerland. Van Loon liet het huis dat

nog maar 20 jaar eerder gebouwd was, slopen

en bouwde er een voor die tijd zeer luxueus

en groot buitenverblijf. De vrouw des huizes,

Louise van Loon-Borski, hield erg van Enge-

land en veranderde de naam van het landgoed

in Hydepark. Het huis was in neorenaissances-

tijl gebouwd en van alle moderne gemakken

voorzien: elektrische verlichting, telefoon,

warm water en een moderne bad- en keuke-

ninrichting. Er was een ‘biljartkamer in Moor-

se stijl, een laatgotische jachtkamer, een Louis

XVI bibliotheek en ontvangstsalons in Louis

XV-stijl’ aldus de architect Jean Nicolas Landré

(1842-1910). Hij ontwierp niet alleen het

hoofdhuis van 40 bij 20 meter, maar ook alle

bijgebouwen op het terrein. Hier hoorde ook

een eigen watertoren bij waarop de geel-zwarte

familievlag werd gehesen wanneer de familie

aanwezig was op het huis. Rondom het huis

werd door Hendrik Copijn (1842-1923) een

tuin in late landschapsstijl aangelegd. Nieuw

voor die tijd was dat er volwassen bomen met

wortel en al aangeplant werden. Ze werden

met paard en wagen naar Hydepark gebracht.

In het park werd verder een hertenkamp

aangelegd, een waterval en een vijver. Om de

overplaats aan de andere zijde van de Oude

Arnhemsebovenweg te bereiken, werden een

brug en een tunnel gebouwd. De brug was ge-

maakt van imitatie boomstammen en de tun-

nel had de vorm van een grot. De resten van

deze grottunnel zijn nog aanwezig, de brug is

afgebroken toen de Oude Arnhemsebovenweg

verlegd en verbreed werd. De crisisjaren ’30

gingen niet onopgemerkt voorbij aan de fami-

Voormalige portierswoning.

De Zwitserse brug.

2 2

lie Van Loon. Het huis bleef wel in de familie,

maar de stallen werden verkocht en het terrein

werd in 1931 opengesteld voor publiek. Een

toegangskaartje kon men bij de tuinbaas ko-

pen voor 25 cent. In de oorlog heeft Hydepark

zwaar te lijden gehad. Duitse soldaten namen

het hoofdhuis in als hoofdkwartier. Tegen het

einde van de oorlog, tijdens een feest van de

bezetter, ontplofte de munitie die in de kelder

van Hydepark opgeslagen lag. Snel daarna is

het statige Hydepark gesloopt. Sinds 1951

is het landgoed in bezit van de Nederlandse

Hervormde Kerk (later PKN) die er onlangs

zorghotel en conferentiecentrum Nieuw Hyde-

park opende.

HEDEN

De belangrijkste bezienswaardigheid is de

oranjerie met de bijbehorende stijltuin. Het is

een eclectisch gebouw van Udelfanger zand-

steen. Ook de parkaanleg en verschillende bij-

gebouwen op het terrein zijn bezienswaardig.

Langs de Driebergsestraatweg staan twee

portierswoningen: een (nr. 34), gebouwd in

chaletstijl met vakwerk en speklagen en ajour

werk onder het dak. Een tweede portierswo-

ning (nr. 52) is gebouwd in Franse renaissan-

cestijl met natuurstenen omlijstingen van de

vensters.

De oranjerie van Hydepark.

Hydepark 1905.

2 3

RONDWANDELING DOORNVELD

Fiets- of wandeltocht 4 km.

Start- en eindpunt

Huis Doornveld

Driebergsestraatweg 27

3941 ZS Doorn

1 Start bij Doornveld. Steek weg over. Ga

links. Eerste rechts: Beukenrodelaan.

2 Volg Beukenrodelaan 600 meter.

3 Ga na de bijgebouwen aan uw linker-

hand, links het bospad op.

4 Volg het pad (wordt een fi etspad).

Loop tot Broekweg. Steek over.

5 Ga door ijzeren hek terrein van

Bartiméus op.

6 Bij zessprong rechtdoor.

Houd het weiland aan de linkerhand.

7 Volg pad tot voorbij de ingang van de

Historische Moestuin

(tevens theeschenkerij).

8 Voorbij heuvel steek Forêtweg over:

woongebied van Bartiméus.

9 Volg het voet-/fi etspad:

de Achterhoeklaan.

10 Na laatste huis, wandelpad links

(tegelpad wordt asfalt).

11 Volg pad tot ijzeren hek.

Ga door de poort: Nieuw Hydepark.

12 Na hek direct links. Bij kruising ziet u

links een houten huis, hier gaat u rechts.

13 Aan het eind van het pad, gaat u links

geasfalteerde weg op.

14 Vóór de parkeerplaatsen rechts.

15 Aan het eind van de grindweg

het slingerpad in.

16 Hier ziet u de oranjerie van Hydepark en

er tegenover een berceau.

17 Langs de de vijver naar de oranjerie.

Verlaat de tuin links van de oranjerie.

18 Als u de ijskelder wilt bekijken,

loop om de heuvel aan de linkerkant.

19 Volg de weg tussen de heuvel en de

oranjerie.

20 Bij de T-splitsing naar rechts.

Volg 300 meter tot de hoofdingang.

21 Ga linksaf de Driebergsestraatweg op.

U passeert de vijver waarachter het huis

Hydepark lag en de twee portierswoningen

(pag. 22 en 25). Na 1 kilometer bent u terug

bij Doornveld. (eventueel combineert u deze

rondwandeling met een bezoek aan het Von

Gimborn Arboretum)

GPS coördinaten

A. Huis Doornveld: N 52 2.253, E 5 18.846

B. Historische Moestuin N 52 2.708, E 5 18.876

C. Oranjerie Hydepark N 52 2.82, E 5 18.25

2 4

Driebergsestraatweg

Forêtweg

BOSWIJK

BARTIMÉUS

A

B

C

21

11

8

3

2 5

VON GIMBORN ARBORETUMVelperengh 13

3941 BZ Doorn

www.gimbornarboretum.nl

Toegang

Dagelijks geopend, ook op zon- en feestdagen

april t/m oktober 9:00-19:00 uur

november t/m maart 10:00 – 16:00 uur

Volwassenen 6 euro p.p.

Kinderen t/m 12 jaar gratis

Max von Gimborn (1872-1964) was een

fabrikant van penneninkt. Hij was afkom-

stig uit Emmerich. In 1907 richtte hij een

inktfabriek op in Zevenaar waar hij ook zijn

eerste bomentuin aanlegde. Deze naaldbo-

mentuin bestaat nog steeds onder de naam

‘Gimbornhof ’. Von Gimborn was een groot

liefhebber van coniferen en rododendrons.

Maar deze bomen en struiken gedijen beter op

zandgrond. Daarom kocht hij in 1924 op de

Heuvelrug 47 hectare grond en verhuisde zijn

jonge bomenverzameling naar Doorn.

Aanvankelijk was het plan om ook op het

terrein te gaan wonen. Maar door de crisis-

jaren moest hij zijn fabriek verkopen en is

ook de villa nooit gebouwd. Op het terrein

verzamelde hij verschillende soorten bomen:

een arboretum. Helaas werd ook dit plan

minder groots uitgevoerd dan aanvankelijk

de bedoeling was. De tuinarchitect Gerard

Bleeker (1852-1956), legde het park aan op

21 (dat is gelijk aan ongeveer 30 voetbalvel-

den) van de 47 hectare. Het park was deels

in Engelse landschapsstijl maar er kwam ook

een formele heidetuin. De overige 24 hectare

verkocht Von Gimborn aan lokale boeren.

Het Von Gimborn Arboretum kwam na de

dood van Max in handen van de Universiteit

Utrecht en werd gebruikt voor onderwijs-

en onderzoeksdoeleinden. Tegenwoordig is

het arboretum in bezit van de stichting Von

Gimborn Arboretum. Inmiddels heeft het

arboretum wereldfaam met meer dan 5.000

verschillende soorten bomen en struiken. De

collectie omvat vooral veel esdoorns, conife-

ren en rododendrons die uitbundig bloeien

van eind april tot begin juli. Verder zijn er

bijzonder spectaculaire hemlocksparren en

mammoetbomen (ook wel: reuzensequoia)

van 35 meter hoog.

Entree Von Gimborn Arboretum, 2017.

2 6

TUSSEN MAARN EN MAARSBERGENIn de middeleeuwen was dit gebied eigendom van de Norbertijner Ab-

dij van Berne. Er lag een kloosterboerderij op de plek waar nu Kasteel

Maarsbergen staat. De streek lag op de rand van de droge zandgrond

van de Utrechtse Heuvelrug en de drassige grond van de Gelderse Vallei.

MAARSBERGENMaarnsegrindweg 30

3953 LW Maarsbergen

www.landgoedmaarsbergen.nl

Na de vrede van Münster in 1648 werd het land-

goed door de Staten van Holland in beslag geno-

men. In 1656 kocht de Amsterdamse koopman

Samuel de Marez (1632-1691) het landgoed

met daarop het voormalige proosdijhuis. De

Marez liet er een kasteel bouwen en de verlande

gracht werd uitgediept. De Marez en zijn vrouw

Margaretha Trip (dochter van de burgemeester

van Amsterdam) woonden alleen in de zomer

op Kasteel Maarsbergen wanneer het in de stad

Norbertijner monniken en enkele pachtboeren

ontgonnen de gronden. De mest voor hun land-

bouwgrond kwam van de runderen en schapen

die ze hielden. De mest werd gemengd met

heideplaggen en gemaaide heiplanten. Met de

komst van kunstmest rond 1900 was er niet zo

veel heidegrond meer nodig. Veel van de heide-

grond werd toen beplant met bomen: eiken en

grove dennen. De bosbouw was ook een bron

van inkomsten, niet alleen voor brand- en tim-

merhout. Op de lager gelegen vochtige grond

werden vooral eiken geplant. Het schors van

de eikenboom werd gebruikt om er leer mee te

looien. Het gebied langs de Maarnse Grindweg,

was droger. Hier plantte men grote hoeveelhe-

den grove dennen die ook op stuifzand groeien.

Het hout van grove dennen wordt ‘grenenhout’

genoemd. Dit hout werd gebruikt om stutpalen

te maken voor de gangen van de mijnen.

Grenenhout was daar uitermate geschikt voor

omdat het veel draagkracht heeft en als de druk

teveel wordt, kraakt het hout voordat het breekt.

Het geluid van krakend grenenhout was dus

voor de mijnwerkers een waarschuwing om

tijdig een veilig heenkomen te zoeken voordat

een gang instortte.

te warm en te vies was. In de winter was het

kasteel te koud en dan vertrok de familie weer

naar Amsterdam. De familie De Marez hield

het kasteel in bezit tot 1764. Op de tekening

die Pronk maakte in 1731, is een dubbele

brug te zien. De bovenste brug leidde naar de

bel-etage en was voor de familie en gasten. De

onderste brug leidde naar de dienstvertrekken

in het souterrain en werd gebruikt door perso-

neel en leveranciers.

Jan Andries Dubois (1777-1848) kocht

Maarsbergen in 1804. Hij liet de dubbele brug

slopen en een bakstenen boogbrug aanleggen.

Ook de twee oorspronkelijke hoektorens wer-

den gesloopt. Ze waren kleiner dan de huidige

en stamden nog uit de 15e en 16e eeuw. Het

huis kreeg een neogotisch uiterlijk: de kruisven-

sters werden vervangen door spitsboogvensters,

de voorgevel werd wit gepleisterd en voorzien

van kantelen. Boven de entree kwam een

Vlaamse trapgevel en daarin werd een ornament

aangebracht met een mascaron en een leeuw.

Hij liet ook het park en de bossen rondom het

kasteel in landschapsstijl aanleggen.

In 1882 verkocht de dochter van Dubois het

kasteel aan jonkheer Karel Anthonie Godin de

Beaufort (1850-1921) een politicus die later

nog minister van Financiën werd. Zijn zoon

liet in 1930 door architect Chris van Liempd

(1881-1962) het kasteel restaureren. De mees-

te neogotische elementen werden verwijderd

en de hoektorens herbouwd. Wat nog herin-

nert aan deze neogotische verbouwing zijn de

spitsboogfries, de kantelen langs de voorgevel

en spitsboogtracering in de vensters.

Heden

Het landgoed Maarsbergen is 410 hectare

groot. De bossen beslaan daarvan 320 hectare

en er is 80 hectare weidegrond. De bossen wor-

den tot de oudste van de Utrechtse Heuvelrug

gerekend. Op het kasteelterrein bevinden zich

diverse bijgebouwen: het koetshuis, de oranje-

rie, kassen, een duiventoren en dienstwoningen.

De huidige eigenares van Kasteel Maarsbergen

en de omliggende landerijen is nog steeds een

telg van de familie Godin de Beaufort. Maarsbergen in 1905, zonder de hoektorens, met bepleisterde gevels.

Cornelis Pronk, Maarsbergen, 1731.

LEGENDE

De Folcoldusheuvel op het terrein is genoemd naar

ridder Fulco. Hij speelt de hoofdrol in een legende over

de stichting van de abdij. Op een dag reed ridder Fulco

in volle wapenrusting te paard langs de Maas. Hij was

op de vlucht voor een vijand. Ten einde raad stortte

hij zich in de rivier en probeerde naar de overzijde te

zwemmen. In doodsangst bad hij tot God. Hij beloofde

dat als hij dit hachelijke avontuur zou overleven, hij al

zijn bezittingen zou geven aan de Kerk. Ridder Fulco

overleefde het avontuur en hield zich aan zijn belofte.

Hij stichtte de norbertijner abdij van Berne.

2 8

HUIS TE MAARNAmersfoortseweg 2A

3951 LB Maarn

Tussen 1906 en 1907 kocht het echtpaar Blij-

denstein-van Heek een heidevlakte bij Maarn.

Ze lieten er een park aanleggen in de nieuw-ar-

chitectonische stijl. Ontwerper was tuinarchi-

tect Pieter Wattez (1871-1953) die vooral in

Twente veel tuinen en parken had aangelegd.

Willem Blijdenstein en Lida van Heek waren

telgen uit Twentse textielfamilies. Maar

Blijdenstein zelf werd bankier in Londen. Het

landgoed heette in de beginjaren ‘Hampstead

Heath’ naar het Londense park.

Centraal in het geometrische ontwerp lag een

kunstmatige heuvel waarop de familie een een-

voudig theehuis liet bouwen, ‘De Verrassing’

genaamd. Er werd een druppelvormig grasveld

aangelegd met vier zichtlijnen omzoomd door

bomenstroken. Verder werden de heidevelden

beplant met bossen. Huis te Maarn is een van

de laatste grootschalige buitenplaatsen die voor

de Tweede Wereldoorlog aangelegd werden.

Nog steeds omvat het landgoed 180 hectare

bos, 9 hectare heide en 6 hectare parkweide.

In 1915 werd gestart met de bouw van het

landhuis dat er nu nog staat. Het theehuis werd

verplaatst naar de tennisbaan in het park en staat

daar nog steeds. Architect Jan Stuyt (1868-1934)

ontwierp het landhuis. Nadat een aantal schetsen

werd afgekeurd, koos het echtpaar voor een

palladiaans ontwerp: een navolging van de villa’s

van Andrea Palladio (1508-1580). Het landhuis

heeft witgepleisterde muren en een halfronde

porticus met vier kolossale ionische zuilen aan de

achterzijde: een bouwstijl die ook aansluit bij de

koloniale huizen in Amerika.

Oorspronkelijk had het huis een overstekende

dakrand en een balustrade. Die bleek te zwaar en

veroorzaakte scheuren in de muren. Stuyt ont-

wierp ook de bijgebouwen: de chauffeurswoning,

een garage en paardenstal. In 1920 werd er een

oranjerie aan toegevoegd. Het huis werd aanvan-

kelijk gebruikt als zomerhuis, maar vanaf 1923

werd het permanent bewoond door de familie.

Heden

Na 1940 heeft het huis verschillende functies

gehad: een kindertehuis, rusthuis en hotel.

Sinds 1997 is het huis geschikt gemaakt voor

dubbele bewoning. Kleinkinderen van het

echtpaar Blijdenstein-van Heek wonen er

momenteel. Het gebied is grotendeels openge-

steld voor wandelaars, maar het terrein direct

rondom het huis is privé.

Startpunt

Op de Maarnsegrindweg

tegenover het huis met

nummer 41, begint een op-

rijlaan naar Huis te Maarn.

GPS-coördinaten

Huis te Maarn N 52 02.939, E 5 21.777

Kasteel Maarsbergen N 52 02.735, E 5 24.085

VAN HUIS TE MAARN NAAR KASTEEL MAARSBERGEN

Wandeltocht 4 km. (50 minuten.)

1 Loop de oprijlaan van Huis te Maarn op.

Bij de vork links.

2 Loop langs het veld met de Libanese

ceders voor het landhuis.

Daarna: ga links langs de slagboom.

3 Bij de T-splitsing rechts en eerste links:

dit is een kaarsrecht zandpad.

4 Na 900 meter een heuveltje op, rechts

staat een bankje. Direct daarna:

ga het pad links in.

5 Aan het eind, op de T-splitsing rechts.

6 Bij de slagboom links de verharde weg op.

7 Als de weg een bocht naar links maakt,

gaat u rechts langs een slagboom.

U passeert een bord ‘Landgoed

Maarsbergen’.

8 Aan het eind links en na 10 meter weer

rechts en vervolg uw richting.

9 Bij een terrein met omgezaagde beuken,

gaat u linksaf.

10 Volg aan uw linkerhand een rij

jonge sparren; u passeert rechts een

hoge jachthut.

11 Bij de beuken op de splitsing gaat u

rechts.

12 Loop tot aan de slagboom, ga daar links

de verharde weg op: de Wijkerweg.

13 Ga rechtsaf de Maarnsegrindweg op en

volg die tot aan Kasteel Maarsbergen.

Deze route (A) gaat door het bos. Honden aan de lijn. Niet geschikt voor rolstoelen en kinderwagens.

Eindpunt

Kasteel Maarsbergen

Maarnse Grindweg 51

3953 LS Maarsbergen

3 0

3

5 3B

Maarnsegrindweg

nr41

nr36

Startpunt

Maarnse Grindweg 36

3953 LW Maarsbergen

VAN KASTEEL MAARSBERGEN NAAR HUIS TE MAARN

Wandel- of fi etsroute 2,7 km.

1 Volg in westelijke richting de Maarnse

Grindweg.

2 Loop langs de 17e-eeuwse

hallenhuisboerderij de Cruijvoort

(de luiken zijn geschilderd in de kleuren

van Kasteel Maarsbergen - zie pag. 15).

3 Loop niet de Sandenburgerlaan in, maar

volg de Maarnse Grindweg in de bocht

naar rechts.

4 Volg de Maarnse Grindweg tot de oprij-

laan van Huis te Maarn, ter hoogte van:

Maarnse Grindweg 41

3951 LJ Maarn

5 Ga deze oprijlaan in tot aan het

particulier terrein van Huis te Maarn.

Deze route (B) is ook geschikt voor rolstoelen en kinderwagens.

GPS-coördinaten

Kasteel Maarsbergen N 52 02.735, E 5 24.085

Huis te Maarn N 52 02.939, E 5 21.777

A

B

MAARSBERGEN

Eindpunt

Huis te Maarn

Amersfoortseweg 2A

3951 LB Maarn

3 1

De NKS organiseert jaarlijks op tweede pinksterdag de Dag van het Kasteel.

Meer dan honderd kastelen, buitenplaatsen en landgoederen openen op die dag de poorten voor het publiek. Veel locaties

zijn op overige dagen niet voor bezoekers toegankelijk. De Dag van het Kasteel is een uitgelezen kans om de vele kastelen en

buitenplaatsen die Nederland rijk is en de bijzondere verhalen van dit erfgoed te ontdekken.

Bekijk alle deelnemers en hun programma op www.dagvanhetkasteel.nl

Volg ons op FACEBOOK @DagvhKasteel, en TWITTER #DvhK

Deze brochure is samengesteld door de Nederlandse

Kastelenstichting (NKS), Kenniscentrum voor Kasteel en

Buitenplaats. Al meer dan 70 jaar produceert, verzamelt en

analyseert de NKS kennis over kastelen, buitenplaatsen en

hun historische omgeving in verleden, heden en toekomst.

We presenteren dit op een zo divers mogelijke manier

voor een zo breed mogelijk publiek in samenwerking met

erfgoedpartners. We doen dat omdat we er van overtuigd

zijn dat deze kennis het leven verrijkt, de beleving van

dit erfgoed verdiept en het maatschappelijk draagvlak

daarvoor versterkt. Dit erfgoed is het waard behouden te

blijven! Help ons bij ons werk door donateur te worden.

Kijk op onze website voor alle mogelijkheden en voordelen.

www.kastelen.nl

NEDERLANDSE KASTELENSTICHTING (NKS), KENNISCENTRUM VOOR KASTEEL EN BUITENPLAATS

Nederlandse Kastelenstichting (NKS), Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaats

Bezoekadres: Karel de Grotestraat 30, 3962 CL Wijk bij Duurstede

Postadres: Postbus 123, 3960 BC Wijk bij Duurstede

T: 0343 578995 | info@kastelen.nl | www.kastelen.nl | Bank: NL24ABNA0470 7592 67

Twitter: @NKS_Kennis | Facebook: @nkskasteelenbuitenplaats

Deze brochure is tot stand gekomen in het kader van Dag van het Kasteel 2017 met steun van:

Tekst: Judith Kuipéri.