2018

FRUITIn h

et k

ort

Colo

fon

Nieuwe aanpak BASF houdt schimmels effectief onder de duim

KISS-systeem geeft rust en zekerheid in spuitschemaHet Keep It Simple Systeem (KISS) combineert drie sterke middelen in de strijd tegen de belangrijkste schimmelziekten in appel en peer. Afwisselende bespuitingen met Faban en de combinatie Sercadis-Delan Pro geven een uitstekende bescherming die ook stand houdt onder moeilijke omstandigheden.

BASF introduceerde in 2017 drie nieuwe fungiciden voor de fruitteelt. Om de kracht van de middelen optimaal te benutten is nu het nieuwe KISS spuitschema ontwikkeld. Daarin wordt afwisselend gespoten met Faban en de combinatie Sercadis - Delan Pro. Technisch productadviseur Kick van Saarloos verklaart: “De belangrijkste eigenschap van KISS is dat de fruitteler er verrassingen door niet-sluitende schema’s grotendeels mee kan uitsluiten en het spuitschema beter is in te plannen.”

Sterker dan tankmixIn het KISS-schema is een hoofdrol weggelegd voor Faban. Dit middel bevat pyrimethanil en dithianon maar is veel sterker dan de tankmix van die twee. Dat komt door de speciale formulering. Na een bespuiting is eenderde van de Co-Crystal formulering direct beschikbaar om ingroei van de schimmel te voorkomen. Hét sterke punt is dat de resterende 67% van de pyrimethanil daarna langzaam vrijkomt. Hetzelfde geldt voor 100% van de dithianon. Proeven tonen dat de pyrimethanil uit Faban na acht dagen nog voor 64% beschikbaar is. “De pyrimethanil uit de tankmix is dan al uitgewerkt”, stelt Van Saarloos.

AfwisselpartnerMet een minimale interval van 12 dagen én vanwege resistentiemanagement heeft Faban in het KISS-schema een afwisselpartner nodig. De combinatie van Sercadis met Delan Pro is daar volgens Van Saarloos geknipt voor. ”Binnen- en buitenlandse proeven bevestigen de goede en betrouwbare schurftwerking van Sercadis”, stelt Van Saarloos.

“Het percentage aangetaste vruchten in die proeven is bij Sercadis constant laag tot zeer laag waar andere middelen soms uitschieters tot 20% laten zien.” Ook op Stemphylium en meeldauw komt Sercadis in proeven zeer goed uit de bus. Als solo-SDHI wordt Sercadis altijd samen gespoten met een middel uit een andere groep. Van Saarloos geeft daarbij de voorkeur aan Delan Pro. “Dat middel is uitzonderlijk regenvast. In combinatie met de afwisselende bespuitingen met Faban beschik je permanent over een mooie dosis dithianon op blad en vrucht.”

Gebruiksvriendelijk en regenvast Alle drie de middelen van het KISS schema zijn vloeibaar en hebben praktische doseringen. En behalve Delan Pro zijn ook Sercadis en Faban zeer regenvast. Van Saarloos heeft positieve verwachtingen over het KISS-schema. “Wie hecht aan rust en zekerheid in z’n spuitschema tegen schimmels kan eigenlijk niet om KISS heen.”

Fruittelers omarmen KISS Op de fruitbeurs in Houten presenteerde BASF het KISS-systeem. De opvallende stand met sprekende beelden, trok volop de aandacht van de bezoekers. En de boodschap? Die was zo duidelijk als wat: met het ‘Keep it Simple Systeem’ kunnen fruittelers de drie sterkste fungiciden Faban, Sercadis en Delan Pro effectief inzetten tegen de belangrijkste schimmelziekten. De boodschap werd ondersteund met het dartspel waar de bezoekers aan mee konden doen. Wie de pijlen in de drie vlakken van de afzonderlijke middelen gooide en daarna de KISS ‘bulls eye’ wist te raken, ontving een handige gereedschapskist.

Fruitteler Dick de Kat Angelino, Kesteren

“ Met Regalis Plus de groei beter in de hand”

Regalis Plus heeft een vaste plek in de aanpak van Dick de Kat Angelino bij de groeiregulatie van zijn appelbomen. Het bespaart vele snoeiuren en zorgt voor meer licht en evenwicht in de boom. Ook de zetting vaart er wel bij.

“Wij proberen van hetzelfde iets beters te maken”, zegt Dick de Kat Angelino. Samen met zijn vrouw, een van zijn zoons en een vaste werknemer runt hij een fruitteeltbedrijf van 24 hectare in Kesteren. In hun aanpak van de teelt draait alles om kwaliteit. “Want, zegt Dick, mijn ervaring is dat kwaliteit wordt beloond.” Het fruitteeltbedrijf beslaat 7,5 ha peer en 16,5 ha appel, verdeeld over een groot aantal rassen. Dat brede assortiment heeft alles te maken met de manier waarop De Kat Angelino zijn fruit afzet. Dick heeft een goed lopende fruitautomaat bij huis; de rest van het fruit gaat via Fruitmasters naar o.a. een vaste horeca-groothandel. “Ik weet voor wie ik teel”, zegt Dick. “En de klant wil een mooi gekleurd product in de juiste maat. De uitdaging is dus om een open boom te kweken met veel lichtinval en genoeg knoppen en dat zo te houden.”

Op zoek naar balansOp de vruchtbare rivierklei is het een hele uitdaging om de fruitbomen in toom te houden. “Je bent continu op zoek naar evenwicht”, verklaart Dick. Zijn eerste kennismaking met Regalis begin jaren ’90

maakte hem aanvankelijk sceptisch. “Ik had een oude perenaanplant die uit de bocht vloog. Na een bespuiting met Regalis kwamen er het jaar daarna te weinig knoppen. Achteraf bleek dat er gewoon meer nodig was. Met goed wortelsnoeien kwam de balans weer terug. Maar eerst gaf ik onterecht de schuld aan Regalis”, lacht Dick.

Een paar jaar later begon De Kat Angelino voorzichtig met Regalis voor een betere zetting in de appels en inmiddels gebruikt hij het middel ook volop voor de groeiregulatie. Dick hanteert daarbij een vast systeem “De eerste jaren van een nieuwe aanplant gebruik ik om een volwaardige boom te kweken met voldoende goed hout. Pas daarna ga ik sturen met Regalis Plus.” In de praktijk past Dick elk jaar in al zijn appelrassen Regalis toe in combinatie met wortelsnoei. Het moment waarop hij dat doet, kan verschillen. “Je moet altijd je ogen open houden en goed kijken hoe de boom zich ontwikkelt”, stelt Dick. “Meestal spuit ik in de afbloeiperiode om groei en rui te beteugelen. Maar soms ook eerder met een lagere dosering om de zetting te stimuleren.”

Jaren vooruitJaren ervaring rijker steekt De Kat Angelino zijn enthousiasme over Regalis Plus niet onder stoelen of banken. “Het is een prima instrument om evenwicht in de boom te brengen. En als je de groei beter in de hand hebt, is dat ook goed voor de zetting.” Volgens Dick verdient Regalis z’n geld altijd terug door minder snoeikosten maar is het ook zeer effectief om de levensduur te verlengen en dus de kostprijs te verlagen. Hij heeft dat zelf ervaren. “Ik had een oude Elstar aanplant die eigenlijk rooirijp was. Ik wist alleen nog niet wat ik er voor terug zou zetten. Na een goed getimede Regalis bespuiting en een flinke wortelsnoeibeurt kan dat perceel weer jaren vooruit. Het resultaat was super!” Komend jaar maakt Regalis Plus ook weer z’n rentree in de peren. “Ik heb een aanplant met een paar wilde banen. Daar gaat, naast wortelsnoei, Regalis Plus op”, besluit Dick stellig.

Delan Pro: standaard met kaliumfosfiet!

Delan Pro is de vloeibare variant van een fungicide dat al 50 jaar lang z’n sporen heeft verdiend bij de bestrijding van schurft. De toegevoegde kaliumfosfiet zorgt niet alleen voor een directe werking tegen schurft maar activeert ook de natuurlijke afweer van de plant. En mede dankzij de nieuwe formulering is Delan Pro sterker dan de tankmix. Delan Pro kent geen resistentierisico’s en is de ideale mengpartner voor andere fungiciden. Bovendien is Delan Pro regenvaster dan andere middelen uit dezelfde groep. Delan Pro combineert de kracht van chemie en de natuur.

Met Regalis Plus daalt kostprijs fruit met 5 à 6 cent per kilo

Minder snoeiuren, een hogere en homogenere opbrengst én een veel langere levensduur van de boom. Dat zijn de effecten van groeiregulatie met Regalis Plus. De boom groeit meer open waardoor het effect van gewasbescherming beter is. Ook krijgen de vruchten meer zon en zijn daardoor eerder op kleur. Al deze factoren bij elkaar opgeteld leveren de fruitteler een kostprijsverlaging op van 5 à 6 cent per kilo fruit. Er zijn echter ook telers die een groter voordeel realiseren.

Faban: sterker dan de tankmix door unieke formulering.Faban dankt z’n sterke en lange werking aan de unieke Co-Crystal formulering. Die zorgt voor een betere bescherming van de actieve stof en het geleidelijk vrijkomen ervan. Ook zorgt het voor een lagere verdamping en afbraak en daardoor een langere duurwerking. Direct na een bespuiting is 1/3 deel van de pyrimethanil vrij beschikbaar om de schimmel aan te pakken. Speciale hulpstoffen verbeteren de aanvangswerking.

De resterende pyrimethanil en 100% van de dithianon komen door dauw en neerslag langzaam vrij uit de kristallen die zich hebben gehecht aan de waslaag. Van de pyrimethanil uit Faban is na 8 dagen nog ruim 60% beschikbaar; van de pyrimethanil uit Scala is na 4 dagen nog maar 20% over. Faban geeft dus een langere en betere bescherming en dat geeft rust.

Help de natuur met beteugeling perenbladvloDoor toepassing van de LBS-methode kan de fruitteler de natuur te hulp schieten bij het beperken van aantasting door de perenbladvlo. Het systeem voorziet in optimalisering van de omstandigheden voor natuurlijke vijanden.

De afgelopen jaren is het de perenbladvlo steeds makkelijker gemaakt. Peren beslaan een steeds groter areaal en in die alsmaar grotere perenboomgaarden is het voor natuurlijke vijanden steeds moeilijker om zich te vestigen. Voeg daarbij de krimp in het aantal insecticiden en het is duidelijk dat de perenbladvlo een steeds grotere bedreiging vormt.

Sinds een jaar of twee groeit de belangstelling voor de zogenoemde LBS-methode; LBS staat voor lokken, behouden en sparen van natuurlijke vijanden van de perenbladvlo. Denk daarbij aan o.a. spinnen, oorwurmen, roofwantsen, zweefvliegen, lieveheersbeestjes en gaasvliegen. Het lokken van deze natuurlijke vijanden gebeurt door de inzaai van

bloemstroken in de grasbanen. Er bestaan voor dit doel speciale bloemzaadmengsels. Voor de aanleg en het onderhoud van de stroken zijn inmiddels een speciale zaaimachine en boomgaardmaaier ontwikkeld.

Voor het behoud van de natuurlijke vijanden worden schuilplaatsen in de boomgaard aangebracht. Het PredaSect House is de bekendste vorm. Dit is een bundeltje korte bamboestokjes die ruimte bieden voor beschutting en overwintering van de insecten. Het sparen van de natuurlijke vijanden gebeurt met selectieve insecticiden. Een goed voorbeeld is beheersing van de fruitmot- en bladrollerpopulatie via feromoonverwarring met RAK 3+4 en de inzet van viruspreparaat Madex Top.

Diverse adviespartijen volgen de LBS-methode in de praktijk en doen waarnemingen in boomgaarden. Aryan van Toorn van het CAF meldt na een jaar monitoring op 2 percelen dat de insectenschuilplaatsen snel bewoond werden en dat er zich interessante populaties nuttige insecten vestigden. “De

schuilplaatsen lijken een positieve bijdrage te leveren aan de leefomgeving en de overlevingskracht van de nuttige insecten”, aldus van Toorn. Ook Arie van Horssen van Alliance is enthousiast. “De ervaringen tot nu toe zijn veelbelovend en er zijn perspectieven om de LBS-methode verder te optimaliseren.”

Sercadis: topper op StemphyliumSercadis is niet alleen sterk op schurft en meeldauw; ook op Stemphylium staat het z’n mannetje. Een grote demoproef in 2017 in Werkhoven liet dit zien. Dankzij een groot aantal herhalingen gaf deze demo betrouwbare uitkomsten.

Sercadis had van de vier vergeleken middelen het hoogste bestrijdingspercentage op zowel vrucht als blad. Slechts 1,2% van de vruchten was aangetast tegen 7% bij een belangrijk referentiemiddel. In het onbehandelde object was 13,4%

aangetast. Sercadis mag zich niet voor niets de breedste en sterkste SDHI noemen.

Beeld van alle door Stemphylium aangetaste vruchten van de 12 beoordelingsbomen

Fruitmot biologisch onder controle met RAK 3+4 en Madex Top

In veel situaties is het mogelijk om de fruitmot te bestrijden zonder de inzet van chemische middelen. Bij feromoonverwarring met RAK 3+4 worden ampullen in de boomgaard gehangen die sekslokstoffen verspreiden. De mannetjes raken daardoor in de war en kunnen de vrouwtjes niet vinden. Er vindt geen paring plaats en zo blijft de populatie onder controle. Bij een lichte aantasting (< 0,5% aangetaste vruchten bij de vorige oogst) is feromoonverwarring meestal voldoende. RAK 3+4 neemt bladrollers automatisch mee.

Bij matige aantastingen (0,5 – 2 % aangetaste vruchten) is een aanvullende behandeling met Madex Top aan te bevelen. Dit viruspreparaat veroorzaakt een infectie en vermeerdert zich sterk in de larve. Die overleeft dit niet en valt uiteen waarna de virusdeeltjes zich verspreiden en nieuwe larven aansteken. Afhankelijk van de weersomstandigheden (o.a. zonlicht) kan een herhalingsbespuiting met Madex Top nodig zijn.

Bij zware aantastingen (> 2 % aangetaste vruchten) is het in gangbare boomgaarden aan te bevelen om naast feromoonverwarring een aantal bespuitingen met een larvicide uit te voeren. Zet aansluitend Madex Top in om het schema af te sluiten. Madex Top laat namelijk geen residu achter. In biologische boomgaarden is RAK 3+4 aan de basis en een doorspuitschema met Madex Top een prima optie.

Aantasting onbehandeld Aantasting referentiemiddel Aantasting bij toepassing Sercadis

In h

et k

ort

Colo

fon

Het nieuwe virus-isolaat Madex Top is een prima instrument om de populatie fruitmot onder controle te houden. Bespuitingen in het voorjaar en vlak voor de oogst zorgen voor een residuvrije aanpak van de fruitmot die bovendien natuurlijke vijanden spaart. Simon Fleischli vertelt hoe Madex Top in elke boomgaard een plek kan krijgen in de bestrijdingsstrategie.

“Het mooie van werken met een viruspreparaat is dat je een infectie veroorzaakt die zichzelf in stand houdt”, zegt Simon Fleischli. “De virusinfectie blijft aanwezig in de populatie. En daardoor heb je een lagere fruitmotdruk in het volgende seizoen. Met Madex Top creëer je dus een gunstiger uitgangssituatie.” Simon Fleischli is productmanager bij het Zwitserse Andermatt Biocontrol AG. Dit internationaal opererende bedrijf is een grote speler op het gebied van biologische gewasbescherming en wereldleider op het gebied van virusproducten tegen insecten. Madex Top is de opvolger van Madex Plus en beschikt over een geheel nieuw virus-isolaat dat alle bestaande resistenties afdekt. De overige eigenschappen zijn gelijk aan die van Madex Plus.

Madex Top is bedrijfszekerFleischli is zelf al jaren betrokken bij de (door)ontwikkeling en beproeving van dit viruspreparaat. Hij ziet naast de selectieve en residuvrije werking nog twee andere belangrijke voordelen van fruitmotbestrijding met een virus. “Madex Top veroorzaakt al een infectie bij opname van slechts een paar virusdeeltjes; er is dus weinig opname nodig. En die infectie zet ook door bij lage temperaturen. In het voorjaar, wanneer de temperaturen nog wel eens laag willen zijn, is een bestrijding met Madex Top daarom heel bedrijfszeker.”

Past in elke strategieMadex Top is in te passen in elke bestrijdings-strategie tegen de fruitmot, zowel in gangbare als biologische boomgaarden. “Als je bij het begin van de oogst minder dan 0,5% aangetaste vruchten vindt, kan feromoonverwarring met RAK 3+4 voldoende zijn. Kom je boven de 0,5% dan adviseren wij om de feromoonverwarring te ondersteunen met een bespuiting met Madex Top zodra de eerst eieren uitkomen. ”Wat daarna volgt is afhankelijk van de situatie. Simon: “In een gangbare boomgaard kun je daarna overschakelen op Coragen. Richting de oogst zijn een aantal bespuitingen met Madex Top dan weer op hun plek vanwege hun larvicide werking en het populatiedrukkende effect voor het volgende seizoen en omdat Madex geen residu achterlaat. In een biologische aanplant is een doorspuitschema met Madex Top een prima aanpak.” Het spuitinterval ligt tussen de 6 en 14 dagen; de lengte is afhankelijk van de afbraak onder invloed van zonlicht.

Simon Fleischli: productmanager Andermatt Biocontrol AG:

“ Moeder Natuur houdt fruitmot onder de duim”

Milieukeur Voor de afzet onder milieukeur is de toepassing van feromoonverwarring en gebruik van virus verplicht.

Sercadis: snel, krachtig en zeer regenvastMet een uitstekende werking op schurft, meeldauw en Stemphylium is Sercadis een betrouwbare partner bij de bescherming van fruit. Xemium, de actieve stof van Sercadis, kan verschillende structuren aannemen en daardoor zowel vetachtige weefsels (bijv. waslaag en membranen) als waterige weefsels (bijv. celwanden en vaten) eenvoudig passeren. De actieve stof bereikt het doelwit-enzym in de schimmelcel daardoor sneller dan andere SDHI’s. Sercadis is zeer regenvast; het middel hecht zich sterk aan de waslaag in de vorm van kristalsplinters. Xemium komt door dauw en neerslag langzaam vrij en herverdeelt zich steeds opnieuw voor een langdurige werking.

BASF Nederland BVPostbus 1019 | 6801 MC Arnhemwww.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronlFacebook: @BASF.Agro.nl

Het Fruitbulletin is een uitgave van BASF Nederland BV, Divisie Agro.

Wilt u meer weten over de specifieke eigenschappen van producten

van BASF, dan kunt u contact opnemen met uw leverancier van

gewasbeschermingsmiddelen.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het

etiket en de productinformatie.

RAK® 3+4, Delan® DF, Delan® Pro, Sercadis®, Regalis® Plus en

Faban® zijn geregistreerde handelsmerken van BASF. Madex® Plus is

een geregistreerd handelsmerk van Koppert B.V. Madex® Top is een

geregistreerd handelsmerk van Andermatt Biocontrol AG. Coragen® is

een geregistreerd handelsmerk van DuPont de Nemours (Nederland) B.V.

Nefyto scheidt feiten van fabels

Op de website www.gbmfactchecker.nl bespreekt Nefyto, de branche-organisatie voor producenten en importeurs van gewasbeschermingsmiddelen, een negental feiten danwel fabels over gewasbescherming. Nefyto doet dit om de discussie aan te gaan met burgers, politici en onderzoekers. De aanleiding voor de website is dat er in de media regelmatig tegenstrijdige berichten opduiken over gewasbescherming. Dat leidt tot verwarring, zo stelt Nefyto.

De website vraagt de gebruiker om met ja/nee te reageren op een stelling; direct daarna krijgt men te zien welk percentage van de bezoekers het met de betreffende stelling (on)eens is. Aansluitend wordt feitelijke informatie gegeven over het betreffende onderwerp. Er zijn stellingen over een brede reeks onderwerpen, zoals het samengaan van biodiversiteit en gewasbescherming, stoffen van natuurlijke oorsprong, bijensterfte, biologische productie en de veiligheid van gewasbeschermingsmiddelen. Maar ook normoverschrijdingen in het oppervlaktewater en de toelatingen van nieuwe middelen komen aan de orde. Ook interessant voor praktijkgebruikers van gewasbeschermingsmiddelen.