Voor meer informatie: ivesh.comcodesandbox.io

WINTER 2018/2019

“We willen van CodeSandbox een standaard-tool voor websitebouwers maken”

SPIN-OFF

EEN WERELDPRIMEURDossier windenergie

ONDERNEMEN25 jaar Demcon

MAGAZINE VOOR ALUMNI EN RELATIES

PROMOVABELGrootschalige, veilige energieopslag

ZANDBAK VOOR WEBSITEBOUWERSDOOR Hans van Eerden FOTOGRAFIE Rikkert Harink

Interactieve sites zoals webshops ofsocial media zijn complex om te bouwen. Voor het programmeren van alle interfaces maakte Facebook een eigen tool, React. Die open source tool is ook weer ingewikkeld. Dat merkte UT-student Ives van Hoorne toen hij na het vwo in 2015 bij de online veiling website Catawiki in Assen kwam. Hij programmeerde er een jaar lang, gevolgd door drie maan-den backpacken in Zuidoost-Azië. Hij bleef parttime bij Catawiki werken en begon aan de UT de studie Technical Computer Science. “Het theoretische deel vond ik gaaf, de programmeer-opdrachten waren heel basic.”

Van Hoorne had tijd over voor de ontwikkeling van CodeSandbox voor React-gebruikers. De tool biedt een eenvoudige online editor en een omgeving voor samenwerken en experimenteren, de zandbak, bij code-ontwikkeling. Samen met studiegenoot Bas Buursma begon Van Hoorne de gelijknamige onderneming. De website trekt een half miljoen bezoekers per maand, van wie 700 betalend. Grote hightechbedrijven toonden interesse en er kwamen al voorstellen voor overname. “Maar wij vinden het interessanter om met een start-up veel ervaring op te doen. We willen van CodeSandbox een standaard-tool voor websitebouwers maken.”

In oktober won Van Hoorne de More than a Degree Award voor ‘meest ondernemen-de student’, uitgereikt door de StudentUnion. Student is hij nu op een laag pitje, ondernemer bijna fulltime. Sinds kort met support van UT’s bekende TOP-regeling. “Die helpt ons om rustig naar verdere financiering te zoeken.” De zandbak is CodeSandbox inmiddels wel ontgroeid.

2

INHOUD

ONLINE VERSIE Ben je benieuwd naar meer verhalen? Bezoek dan www.utwente.nl/magazine For an online version of this magazine in English please visit: www.utwente.nl/en/magazine

4 EEN WERELDPRIMEUR Dossier windenergie

8 IN HET KORT 10 PROMOVABEL Onderzoek naar grootschalige, veilige energieopslag

12 FONDSNIEUWS Hoe Twente zich sterk maakte

14 INTERVIEW ONDERWIJS Docent Brigit Geveling stralendewinnaresBIG-prijs

16 ACTIEVE STUDENT

18 ONDERNEMEN Demcon, de grootste hardware-spin-off van de UT

20 HET LAB IN 22 DROOM & DAAD De droom van Benno Oderkerk 25 EXECUTIVE EDUCATION Deur open naar talent

26 IN HET KORT

28 ALUMNI NIEUWS

30 FONDSNIEUWS

32 WAS U ERBIJ?

34 OP DE CAMPUS Metamorfose sportfaciliteiten

36 INTERVIEW ONDERZOEK

38 VERTREKPUNT TWENTE Ondernemerschap in Hanoi spat er van af

40 STUDENTENHUIS Huize Leopold

42 MIJN BAAN

44 SPIN-OFF

Coverfoto: Rikkert Harink

VIETNAM GERICHT OP GROEI

4 34‘COOLE’ WINDMOLEN IS LICHT EN COMPACTSPORT OP DE CAMPUS

ALS JE ERGENS IN GELOOFT...

16 38

VIETNAM GERICHT OP GROEI

TEN EERSTE

3

HIGH TECH, HUMAN TALENT

“HET IS AAN ONS ALS

UNIVERSITEIT OM JONGE

MENSEN HUN TALENT TE

LATEN ONTDEKKEN EN

VERDER TE ONTWIKKELEN”

‘High tech, human talent’, daar draaidehetomtijdensdevieringvan 57 jaar Universiteit Twente, eind november. Onze campus kent een sterke concentratie van talent die, als een magneet, ook weer talent aantrekt. Niet eerder schreven zich zo veel jonge mensen in voor onze bacheloropleidingen. We heb-ben hoge waarderingen gehaald voor onze opleidingen en klommen daarmee tot de tweede plaats van de Nederlandse universiteiten in de recenteKeuzegids.Datstemtmij,om meerdere redenen, optimistisch. De hoge waardering geeft aan dat weopdegoedewegzijn.Maarlaatik het ook iets breder trekken, naar de samenleving als geheel. Die vraagtveelvanons:erzijntalvannijpendeproblemendieomeenoplossing vragen. Een hele genera-tie jonge mensen begint nu aan een opleiding. Onze studenten wer-kenstraksaanoplossingenenzijn

de leiders van morgen. Het is aan ons, als universiteit, om deze jonge mensen hun talent te laten ontdek-ken en verder te ontwikkelen. Dat iseengroteverantwoordelijkheid.Het vraagt veel van onze mensen, dietegelijkookhuneigentalentmoeten laten zien in hun onderzoek, in valorisatie. Talent, en de impact ervan, laat zich niet meer alleen metenviaprijzen,publicatiesen citaties. Wat echte talenten ook kenmerkt,isdatzijhuntalentnietvoorzichzelfhouden.Zijverzame-len weer nieuw talent om zich heen. Deze magneten hebben we nodig. Toen 57 jaar geleden de TH Twente is opgericht, was de missie duidelijk.Deeconomieenwerk-gelegenheid van Twente hadden een ‘boost’ nodig. En daar moeten we, ook nu, hard aan werken met onze partners in de regio. Twente zou,inzijngeheel,eensterketalentmagneetmoetenzijn!

THOM PALSTRA IS SINDS 25 NOVEMBER 2016 RECTOR MAGNIFICUS VAN DE UNIVERSITEIT TWENTE.

‘COOLE’ WINDMOLEN IS LICHT EN COMPACT

DUURZAAM: WIND

Een wereldpr imeur, deze nazomer in Denemarken. Van een van de grote

wind molens aan de kust z i jn de ‘gewone’ magneten vervangen door super-

gele iders . Het resul taat : hetzel fde vermogen met een k le inere en l ichtere

generator. UT-onderzoekers waren betrokken bi j het ontwerp en het testen

van de supergele iders . DOOR Wiebe van der Veen FOTOGRAFIE Great Communication (DK)

opwekken. De MRI-scanners in het ziekenhuiswerkenbijvoorbeeldmetsupergeleiders.Afhankelijkvanhetmateriaal,moetenzewelflinkafge-koeld worden om supergeleidend te worden. In de windmolen gaat dat totmin240graden.Datisflinkkou-derdandetemperatuur,waarbijhetmateriaal supergeleidend wordt, om een zekere marge te houden.”

De supergeleiders nemen de plaats in van permanente magneten. Net alsineenfietsdynamo,draaitzo’nmagneet rond in een serie spoelen die het magneetveld omzetten in elektrische energie. Behalve het gro-tere gewicht en de omvang, hebben de conventionele magneten nog een nadeel: ze bestaan uit zeldzame-aar-demetalen,metnameneodymium.De winning daarvan is complex en milieubelastend.Bijdeverwachtegroei van het aantal windparken, en de toename van steeds grotere mo-lens, wordt dit een probleem. Hoe-wel supergeleiders ook een

Een paar maanden draait de molen nu.Geleidelijkopwegnaarvolver-mogen. De onderzoekers in Twente krijgenvoortdurendupdatesoverdeprestaties. De supergeleidende spoelenenhetkoelsysteemdoenhet uitstekend. “Dat is spannend, want dit is een heel ambitieus pro-ject”, aldus UT-hoogleraar Marcel ter Brake.HijleidtdegroepEnergy,MaterialsandSystems(EMS)aandeUT. “Als een van de weinige groepen terwereldhebbenwijexpertiseinhuis van compacte supergeleidende spoelenénvandebijbehorende koeltechnieken.” De windmolen van projectpartner Envision, 88 meter hoog en met een wiekdiameter van 128 meter, levert 3,6 megawatt op volle sterkte: stroom voor ongeveer 4000 huishoudens.

“Een supergeleidend materiaal is in staat stroom te geleiden zonder verlies. Dat betekent dat je er grote stromen doorheen kunt sturen en krachtige magneetvelden kunt

DOSSIER

5

DUURZAAM: WIND

“De windmolen levert op volle sterkte stroom voor

ongeveer 4000 huishoudens”

zeldzame-aardemetaal gebruiken, zoalsyttrium,gaathetdaaromveelkleinere hoeveelheden.

EcoSwingHet supergeleidende materiaal wordt, enkele micrometers dik, aan-gebracht op een drager van staal. Zo ontstaat een tape waarmee spoelenzijntewikkelen.“Dieont-wikkelingenzijnsnelgegaan”,aldus

Marc Dhallé, universitair hoofd-docent. “Nog niet zo lang geleden deden we experimenten met kleine stukjes tape in het lab, nu wordt hetal per strekkende kilometer gepro-duceerd.” Dhallé is projectleider van het UT-aandeel in het Europese project EcoSwing, waarin behalve windmolenfabrikantEnvisionEnergy

De Deense windmolen met supergeleidende generator is al geen kleintje, General Electric (GE) ontwikkelt momenteel een molen die 260 meter hoog is, de Haliade-X, met drie wieken van elk 107 meter lang. Vincent Schellings, die aan de UT werktuig-bouwkunde studeerde, geeft leiding aan het 300-koppige ont-werpteam voor deze reus die 12 megawatt moet gaan leveren. GE steekt de komende jaren zo’n 400 miljoen dollar in de turbine. Het prototype wordt gebouwd in Saint-Nazaire, in Bretagne, en seriefabricage is voorzien vanaf 2021. Schelling wist zijn team te pushen tot het uiterste te gaan, vooral met de lengte van de wieken. “Als je geen klamme handjes krijgt, leg je de lat niet hoog genoeg”, zegt hij hierover in het Financieele Dagblad. Bestaande productieprocessen voldoen niet meer: alleen al om de enorme wieken te maken, is een speciale robot ontwikkeld.

GROOT, GROTER, GROOTST

De UT-teamleden van de supergeleidende molen.

DOSSIER

6

Een andere trend is juist kleinere windmolens. Enkele alumni van de Universiteit Twente en Saxion richtten EAZ Wind op, dat molens maakt voor bij boerderijen. Ze zijn van mooie materialen gemaakt, vallen niet echt op in het landschap door hun groene mast met een hoogte van 15 meter. Ze leveren 15 kilowatt, bijvoorbeeld aan een enkele boerderij. In het noorden van Nederland zijn veel molens van dit type, de ‘EAZ-Twaalf’ te zien: soms één, soms twee of drie bij een boerderij. Dit is juist een voorbeeld van een windmolen voor kleinschalige en decentrale opwekking.

OF JUIST KLEINER

tests op de grond is gedaan, ging het per schip naar het Deense Thyborøn,waareindaugustusdeklassieke generator van een van de windmolens is vervangen door een supergeleidende.

GemotiveerdDe UT-onderzoekers hebben op meerdere plaatsen tests uitgevoerd. Dhallé:“Alle partners in dit project zijnerggemotiveerd.Omdatwijverantwoordelijkzijnvoor‘alleswatkoudis’,hebbenwebijverschillende partners tests uitgevoerd. Zo hebben weinploegengewerktbijFraun-hoferenbijJeumontElectricinFrankrijk.”Eenvandebetrokkenonderzoekers is promovenda Anne Bergen, die in augustus het werk ook even op grote hoogte, bovenin de windmolen, kon aanschouwen. “Dat was wel een mooi moment”, zegt ze. “Daarboven voel je je wel

ookverschillendeanderebedrijvenparticiperen. Zoals THEVA in Duits-land dat de supergeleidende tape produceert.

Hétgrotevoordeelisdat,dankzijdesupergeleidende spoelen een lich-tere en kleinere generator is te bou-wen die hetzelfde vermogen levert als met een permanente magneet. Hierdoor kan bespaard worden op de draagconstructie van de hele windmolen. “Ook het transport over de weg geeft minder gedoe. De buitendiameter van vier meter is aanzienlijkkleinerdangebruikelijk”,aldus Dhallé. Vier meter was wel te veel om de rotor te kunnen herber-gen in een UT-lab. De laatste aan-passingenentestszijnuitgevoerdbijmachinefabriekBoessenkoolinAlmelo.ViahetFraunhoferInstituutvoorWindenergiesystemeninBre-merhaven, waar een laatste serie

Windmolens moeten hun werk zoveel mogelijk zonder storingen doen. Onderhoud, zeker op zee, moet tot een minimum worden beperkt. De werkzaamheden zijn voor de mens zeker niet zonder risico’s. In het Europese project AEROWORKS ontwikkelen robot-experts, ook van de UT, drones die inspectie en onderhoud kunnen uitvoeren – zelfs autonoom. Een drone met robotarmen is een uitdaging op zichzelf: hoe beïnvloeden de werkzaamheden het vlieggedrag? Daarnaast is het ook mogelijk om bijvoorbeeld de constructie van de molen voortdurend te monitoren met draadloze sensoren: dit is ook al gedaan voor bijvoorbeeld bruggen en metrostations.

INSPECTIE MET DRONES

7

nietig. Aan de andere kant: je bent jaren bezig met compacte spoelen in het lab, dat het dan wordt toe-gepast op zo’n schaal, had ik aan hetbeginnietvoormogelijk gehouden.” Bergen doet onderzoek naar de betrouwbaarheid van super geleiders: als een klein defect tot gevolg heeft dat het materiaal op één plek niet langer supergelei-dend is, wil je niet dat de hele spoel opwarmt of zelfs defect raakt.

KoelingMaarkrijgjenieteencomplexewind molen, waar ook nog eens energie in moet, voor de koeling? Dhallé:“Koelingkostnatuurlijkener-gie, maar dat is een fractie van het vermogen dat de windmolen levert. Onderhoud, zeker op zee, moet mini-maalblijven.Hetkoudedeel,metdaarin het elektromagnetische deel, is via een vacuum ontkoppeld van de

andere bewegende delen zoals de lagers. We koelen met kleine ‘potten’ heliumdiedubbelzijnuitgevoerdendie meedraaien.” Na alle grondige tests in de laboratoria, mag de wind-molenzichnuechtgaanbewijzen,onder sterk wisselende omstandig-heden aan de Noordzeekust.

De groep van Ter Brake heeft veel ervaring in het testen van super-geleiders onder extreme omstandig-heden. In de kernfusiereactor ITER, dieinaanbouwisinCadarache,zijnsupergeleidende kabels nodig die grote krachten te verdurenkrijgen.De Twentse metingen aan kabels van verschillende fabrikanten gelden als dé referentie. Ook hier dragen de UT’ersbijaaneenschoneenergie-bron van de toekomst. Ook in dikke stroomkabelsvanennaarbijvoor-beeld windparken, zou supergeleiden-dekabeleenoplossingkunnenzijn.

Promovenda Anne Bergen: ‘Mooi om je werk te zien op zo’n hoogte’.

In een windpark op zee heeft de ene windmolen invloed op de andere: er treedt vorming van ‘zog’ op, een turbulente stroming achter de wieken van de molen die de werking van de volgende molens in het park beïnvloedt. Richard Stevens, onderzoeker in de groep Physics of Fluids, onder-zoekt deze zog-effecten. Hoewel dit gepaard gaat met com-plexe computersimulaties, wil Stevens uiteindelijk komen met een heldere set aanbevelingen voor de optimale plaat-sing van windmolens. Hij heeft voor dit onderzoek een zogenaamde Vidi-grant ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

OPTIMALE PLAATSING

8

IN HET KORT

DIGITALE ONGELIJKHEIDAlexander van Deursen, onder-zoeker van de Universiteit Twente, presenteerde het rapport ‘Digitale ongelijkheidinNederlandanno2018’.HijdeedinopdrachtvanMediawijzer.netonderzoekhoemensen in verschillende bevolkings-groepen internet gebruiken en welke positieve en negatieve effec-

STARTSCHOT GEOTHERMIEKenGen, Kenia’s grootste energieproducent, en de Univer-siteit Twente hebben op donderdag 1 november in Nairobi het startschot gegeven voor een driejarige samenwerking op het gebied van geothermie. In de periode tot 2022 wer-ken de partijen in diverse activiteiten en kennisprojecten samen aan verduurzaming van het winnen van energie uit aardwarmte. In het programma ligt de nadruk op kennisontwikkeling en -uitwisseling, maar worden ook een aantal concrete onder-zoeksprojecten uitgevoerd op de locaties waar KenGen energie uit de bodem wint. Zo ontwikkelen de partijen samen een UAV (drone) platform dat kan worden ingezet voor monitoring met behulp van camerabeelden en infrarood op de diverse locaties van KenGen. Ook zijn er plannen om een monitoringsysteem op te zetten waarbij KenGen de reeds aanwezige (geo)data nog effectiever kan inzetten om haar activiteiten te plannen en te monitoren.

JenniferHerekisdoorhetcollegevan bestuur benoemd tot decaan van de faculteit Technische Natuur-wetenschappenbijdeUniversiteitTwente. Per 1 januari 2019 volgt zijHansHilgenkampop,diedezepositie sinds februari 2014 heeft bekleed. De benoeming geldt voor een periode van vier jaar.Herek is momenteel decaan van

NIEUWE DECAAN FACULTEIT TNW

ten ze hiervan ondervinden. Ouderen, laagopgeleiden en men-sen met een lager inkomen hebben een minder positieve attitude en motivatie, minder goede apparatuur om mee te internetten, een lager niveau van vaardigheden en een beperktere manier van internet-gebruik. Daarnaast hebben ze ook

hetUniversityCollegeTwente(UCT),datzijmedeheeftopgerichtenwaarvoorzijdeafgelopenjarenals het boegbeeld fungeerde voor het ATLAS-programma. Tevensiszijdecaanvandehonours programma’s op de UT en hoog leraar in de Optical Sciences GroupbijdefaculteitTechnischeNatuurwetenschappen.

het minst toegang tot kwalitatief goede hulp. Omdat al deze fasen bepalendzijnvoorhetbehalenvan positieve effecten of het be-schermen tegen potentiële gevaren, worden mensen die toch al in een kwetsbare positie verkeren verder gemarginaliseerd.

9

IN HET KORT

Meer nieuws vindt u op

www.utwente.nl

30 MILJOEN EURO REGIODEAL TWENTERegio Twente en Twente Board zijn verheugd over het besluit van het kabinet om 30 miljoen euro uit te trekken voor een Regiodeal met Twente. Twente krijgt het geld voor de aanpak van verschillende opgaven: uitbouwen van de Twentse topwerklocaties, een slimme maakindustrie 4.0, een toekomstgerichte arbeidsmarkt en de transitie naar een circulaire economie.Binnen het programma van deze regiodeal zijn elf projecten benoemd waar Twente de komende tijd samen met de rijksoverheid aan werkt. Electric Superbike Twente heeft in

het eerste seizoen de winst in de MotoE competitie gepakt. Team manager Tim Veldhuis is trots op hetheleteam.“Hetisongelofelijk.We laten de wereld zien dat het mogelijkisintwaalfmaandeneenelektrisch racemonster te ontwer-pen, te bouwen en ermee te racen. De winst is een mooie bekroning voor ons harde werk.”Solar Team Twente behaalde eind september twee podiumplekken

tijdensdeiLumenEuropeanSolarChallenge(iESC),hetofficieuze Europese kampioenschap voor zonneauto’s. Het Twentse solarteam deed dit jaar mee met twee zonneauto’s: RED Shift en RED One. Na 24 uur racen onder regenachtige omstandigheden op CircuitZolder(België)stondhetteam met beide zonneauto’s op het podium: RED One op de tweede plaats en RED Shift als Europees Kampioen op de eerste plaats.

KONING VAN HET ASFALT

Opnieuw ondergaat de Universiteit Twenteeenstijgingindelaatsteeditie van de Keuzegids Universitei-ten. Daarmee komt de UT op de tweedepositieinderanglijstvanuniversiteitenenstijgtdeUTvoorhetvijfdejaaroprij.Vergelekenmetde 4TU universiteiten neemt de UT (67,5punt)detweedeplaatsin.Wageningen staat op de eerste

plaats met 74 punten. Eindhoven staat derde met 60,5 punten en Delft scoort 58 punten. Technische Natuurkunde is met 92 punten voor de vierde keer de beste opleiding van Nederland. Acht opleidingen krijgenhetpredicaatTopopleiding.Dat is een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar.Het predicaat Topopleiding wordt toegekend aan studies die 75 pun-tenofhogerscoren:BijdeUTzijndatTechnischeNatuurkunde(92punten)enChemicalScienceandEngineering(84).CommunicationScience(82)enIndustrialEngi-neeringandManagement(80).ATLAS(80).CreativeTechnology(78),AppliedMathematics(76)enTechnicalComputerScience(76).

UT VERDUBBELT TOPOPLEIDINGEN

10

PROMO-VABEL

Nu woningen van het gas af moeten, groeit de behoefte aan lokale opslag van energie uit zon of

wind. Met een bescheiden labopstel l ing onderzoekt chemisch technoloog, Marti jn Blom, groot-

schalige, vei l ige energieopslag met hulp van elektrochemie. DOOR Hans van Eerden FOTOGRAFIE Rikkert Harink

ENERGIEDICHTHEID VERGELIJKBAAR MET LOODZUURACCU

PROMOTIEONDERZOEK NAAR GROOTSCHALIGE, VEILIGE ENERGIEOPSLAG

“Het vermogen hoeft niet veel te zijn, maar het zou leuk zijn

als er een lampje op brandt”

tor.” Een andere optie is elektriciteit gebruiken om water te splitsen in zuurstof en waterstof. “Dat sla je op om later, elders te gebruiken, zoals in een brandstofcel. Die wekt uit waterstof plus zuurstof weer stroom op; schoon, want de emissie is water.”

Nederlandheeftechternauwelijkshoogteverschil en waterstof vergt veiligheidsmaatregelen voor opslag onder hoge druk. Blom mikt daar-om op een elektrochemisch proces dat de belofte van veiligheid en eenvoudige opschaling in zich draagt.Voorzijnafstuderendeedhijdaarverkennendonderzoeknaar.Beginditjaarginghijalspromo-vendusaandeslagbijdevakgroepSustainableProcessTechnology.Deonderzoeksgroepverdiendezijn

Jekuntopallerleimanierenduur-zaam opgewekte energie groot-schalig opslaan. PhD-kandidaat MartijnBlomverkendedeopties.Met een beurs van de Twente GraduateSchoolschreefhijinzesmaanden een onderzoeksvoorstel.

“In heuvels of bergen kun je een hoog- en een laaggelegen water-reservoir aanleggen. Is er energie over,bijvoorbeelduitwindofzon,dan gebruik je dat om water naar boven te pompen. Is er vraag naar energie, dan laat je het water naar beneden stromen via een genera-

sporen op het gebied van biobrand-stoffen, maar had nog geen ervaring met elektrochemie. Daarom werkt Blom nauw samen met de collega-vakgroepPhoto-catalysisSynthesis,die alles weet van elektrochemie. “Het is een opkomende discipline indeduurzameenergiewaarwijmet een proceskundige blik naar kijken.Watzijnrealistischecondi-ties voor toepassing en welke pro-blemenkunnenwebijopschalingverwachten?”

Aantrekkelijk procesBlom legt het proces van de elektro-chemie uit: “Een elektrochemische reactor zet kaliumbicarbonaat om in kaliumformiaat. Het formiaat heeft een hogere energie dan het bicarbo-naat. Elektrische energie wordt toe-gevoerdomdereactie(‘heuvelop’)

11

peratuur en zuurgraad zoek ik uit hoe je de vorming van waterstof kuntonderdrukken.Ookkijkiknaar de stabiliteit van de elektrodes in de reactor. Als de kwaliteit daar-van vermindert, neemt de energie-efficiëntievanhetprocesaf.”

Seizoensgebonden opslagMartijnBlomwerktnuaaneenkleine labopstelling: reactor en opslagzijnformaatjerrycan.Inzijnpromotieonderzoekhoopthijaan te tonen dat het proces werkt en stroom oplevert. “Het vermogen hoeftnietveeltezijn,maarhetzouleukzijnalsereenlampjeopbrandt.”Zijneventueleopvolgerofhijzelf,ineenspin-off,kanhetproces dan verder verbeteren en opschalen.Hijheeftzichalgebogen overdehaalbaarheid.“Uitmijn

telatenverlopen.Eenkatalysatorhelptdaarbij.Inomgekeerderich-ting, van formiaat naar bicarbonaat, levert de reactie stroom op, naar analogie met de hoog- en laaggele-gen waterniveaus. Beide stoffen worden in reservoirs opgeslagen, stabiel in een waterige oplossing. Daardoor is het proces veilig; de stoffenzijnnietgiftig,brandbaarofanderszinsgevaarlijk.”

Ditklinktaantrekkelijkeneenvou-dig,maarnatuurlijkliggenernoguitdagingenvoorBlom.“Erisbij-voorbeeldeennevenreactie,waarbijwaterstofvrijkomt.Eenexplosiefgas,datwiljeniet,wanthetsys-teemmoetheelveiligblijven.Metdekatalysatorkunjehetprocesdaarop sturen. Door het variëren van procescondities als druk, tem-

sommetjesblijktdatdeenergie-dichtheidvergelijkbaarkanzijnmetdie van een loodzuuraccu. In een opslag van ruim anderhalve kuub zou je tien procent van de gemid-deldejaarlijkseenergiebehoeftevaneen huishouden kunnen opslaan. Niet weinig, maar het is te overzien. Zo kun je seizoensgebonden opslag veiligrealiserenineenwoonwijk:inde zomer een paar maanden alleen maar energie opslaan en later de energie er weer uithalen.”

TWEE KEER PRIJS Tijdens de opening van het academisch jaar aan de UT, begin september, ontving Martijn Blom de afstudeerprijs van de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW). Voor zijn afstudeerscriptie over ‘electrochemical energy storage’ kreeg hij een 9 (Reporting & General) en een 10 (Scientific & Research). De jury was ook onder de indruk van zijn eerdere studieresultaten, de vele discussies met docenten en zijn extracurriculaire activiteiten (onder meer medeorganisator van een studiereis naar Indonesië). Bij dezelfde gelegenheid ontving hij de Twente Graduate School Award voor zijn onderzoeksvoorstel voor een kosteneffec-tieve en veilige opslag van duurzaam opgewekte energie.

FONDSNIEUWS

Bestuurders en industr ië len ui t Twente voerden in de jaren zest ig een

intensieve lobby om een technische hogeschool naar de regio te halen.

De voor loper van Univers i te i tsfonds Twente speelde hierbi j een crucia le

ro l . Het fonds bestaat d i t jaar zevent ig jaar. Daarom zetten we deze

episode van opr icht ing nog eens in de schi jnwerpers . DOOR Jorrit J. de Boer

FOTOGRAFIE Historisch archief Universiteitsbibliotheek Twente

TWENTSE OVERTUIGINGSKRACHT

“Zo’n spreken van dezelfde taal is sindsdien nog

maar zelden gehoord”

12

13

WORD OOK DONATEUR! Ga naar www.utwente.nl/Ufonds

De naoorlogse periode was gunstig geweest voor de industrie in Twente. In deze jaren van herstel werd het vooroorlogseniveauvanbedrijvig-heid snel weer bereikt. Het machine-park was echter verouderd en er was een tekort aan personeel. En ook om de toenemende concur-rentie met lagelonenlanden aan te kunnen zou met name de arbeids -inten sieve textielindustrie moeten innoveren, waarvoor onderzoek en ingenieursnodigzoudenzijn.

De Stichting Technisch Hoger OnderwijsvoorNoord-enOost Nederland werd op 17 december 1948 opgericht. Doel was een tech-nische hogeschool naar Twente halen.Delobbyvoortechnischhogeronderwijsdooronderanderede stichting was een chefsache. Overheden van de vier noordooste-lijkeprovinciesengrotebedrijvenwaren op bestuurders- en directie-niveau in de stichting vertegen-woordigd. Desondanks ging de eerste slag verloren. De tweede Technische Hogeschool van Neder-land werd in 1956 in Eindhoven gevestigd. Maar Delft en Eindhoven leverden samen niet voldoende ingenieurs voor de arbeidsmarkt af.

De stichting wist het industriële karakter van het oosten van het land flinkaantezetten.Erwerdgespro-ken over een ‘industriegordel’ die liep van de Gelderse Achterhoek, via Twente en Zuidoost-Drente naar het oud-veenkoloniale gebied van Gro-ningen. Met name Twente sprong er wat dat betreft uit. ’In Twenthe heeft zicheenwijdvertaktindustrieelpro-ductieapparaat gevormd, dat aan de bekwaamheid en de scholing van de arbeiders zeer hoge eisen stelt.’ Om te benadrukken dat de Twentse industrie niet louter bestond uit tex-tiel werden met name de grote me-taal-enelektrotechnischebedrijvenendezoutindustrie(Akzo)uitgelicht.Dezebedrijvenbeschiktenookoverlaboratoria waarmee een toekom sti-ge hogeschool zou kunnen samen-werken. De boodschap van de

stichtingwerddoordelandelijkedagbladen opgepakt en onderschre-ven.Eenbelangrijksucces.Wat de vestigingsplaats betreft was Twente echter nog geen uitgemaak-te zaak. Een provinciale commissie had zich in juni 1959 uitgesproken ten gunste van een universiteit voor toegepaste wetenschappen in Zwolle. Van de weeromstuit zegde hetTwentsebedrijfslevenineenpaar dagen meer dan anderhalf mil-joen gulden toe voor een Twentse hogeschool.Eenflinkbedragindiedagen.Dezepowerplaykreegvolopaandachtindelandelijkepers.

Ook de Twentse bevolking mobili-seerde zich. Een Actiecomité TH-Twente werd opgericht met plaatselijkeactiecomitésinvrijwelalle 30 gemeenten in Twente en de Achterhoek. Zoals een actief betrokkene het later verwoordde: “Deactieswarennietaltijdvrijvandemagogie, maar het waren wel gelegenhedenwaarbijTwenteuitéén mond sprak, of het nu in Almelo, in Enschede, in Oldenzaal ofinNijverdalgebeurde.Zo’nspre-ken van dezelfde taal is sindsdien nog maar zelden gehoord.”

De Twentse eensgezindheid, het ’gerinkel’vanhetbedrijfslevenende acties van de bevolking misten hun effect niet. Provinciale Staten was om: een nieuwe instelling voor hogeronderwijszouinTwentemoetenkomen.Deuiteindelijkekeuzelagechterbijdeministerende Tweede Kamer. Een ministeriële commissie was van mening dat aan deoostzijdevanDeventereenuni-versiteit moest worden opgericht. Een universiteit daar zou een groter bereik hebben dan in grensregio Twente. Dit was een klap voor Twente. ’Wat men wil, is niet een nieuw instituut in het oosten van ons land, maar men wil een nieuw instituut in het oosten van het wes-ten van ons land.’

Minister Cals legde de adviezen van de commissie echter naast zich neer

en kwam op 25 januari 1961 tot een andere overweging. De studenten-aantallen waren volgens hem niet doorslaggevend. In het voordeel van Enschedesprakdemogelijkheidvancontacten met de industrie en hun laboratoria.Doorslaggevendinzijn visie was echter het enthousiasme in de regio. “De overtuigingskracht waar-mede in Twente is gepleit voor de ves-tiging van een technische hogeschool op Drienerlo, alsmede de offervaardig-heid,diedaarbijdoorindustriëleenanderebedrijvenisbetoond,doetondergetekende verwachten, dat met betrekking tot de vestiging van een technische hogeschool in Twente krachtige steun mag worden verwacht van de autoriteiten en de bevolking.”Dezegeschiedenismaaktduidelijkdat de vestiging van een technische hogeschool in Twente te danken is aan het industriële potentieel van de regio én aan de eensgezinde en krachtigelobbyvanindustriëlen, bestuurders en bevolking. Iets wat ons vandaag de dag tot voorbeeld zou moeten strekken.

Aankondiging van de openbare vergadering van het Actiecomité TH Twente.

Wilt u het volledige artikel van Jorrit J. de Boer in uw bezit krijgen, mail dan naar: universiteitsfonds@utwente.nl.

14

Als Br ig i t Gevel ing terugdenkt aan de dag dat ze in september de BIG-pr i js voor onderwi js-

innovat ie in ontvangst nam, begint ze meteen weer te st ra len. “Dat gaf zó’n boost , echt

geweldig. In februar i begin ik met mi jn methode met zevent ig studenten c iv ie le techniek,

maar het zou gaaf z i jn a ls meer ople id ingen volgen.” DOOR Frederike Krommendijk FOTOGRAFIE Rikkert Harink

TEAM BASED LEARNING VOOR ÉCHT BEGRIP

“Ik wil dat studenten in discussie gaan,

overleggen hoe ze tot een oplossing komen”

INTERVIEWONDERWIJS

DOCENT BRIGIT GEVELING STRALENDE WINNARES BIG-PRIJS

DeBIG-prijskwamniethelemaaluitde lucht vallen. Vorig jaar stuurde Brigit de methode van Team Based Learningookalop.Toenzatzebijde laatste drie. “Voor dit jaar scherpte ik alles nog wat meer aan en veranderde wat dingen. Ik wist dat ik kans maakte. Maar als je dan zo’nberichtkrijgt…Ikhoordehettoeniknetmijnseniorkwalificatieonderwijs(SKO)hadgehaald.Dietwee mooie berichten samen zorg-den wel voor ontroering.”

Lesgeven zit Brigit in het bloed. In 1984 begon ze aan de UT en nog steeds praat ze met hart en ziel over haar wiskundevak. Toch vond ze dat de huidige manier van lesgeven beter kon. “Simpel gezegd komt het erop neer dat ik wil dat studen-tenzelfopantwoordenkomen.Jehoortweleens:wiskunde,datzijnallemaal trucjes. Als je het zo bena-dert, is een vraagstuk oplossen niet meer dan een kunstje, dat je alleen maar hoeft te herhalen. Maar dan gajetotaalvoorbijaanhetonderlig-gende begrip dat je ervoor nodig hebt om het op te lossen.”

Zelf denkenBrigit stimuleert met haar nieuwe methode, Team Based Learning, het zelf denken en tot oplossingen komen. De vraagstukken worden aan de studenten voorgelegd, daar-na gaan ze er in teams mee aan de slag. “Ik wil dat ze in discussie gaan, overleggen hoe ze tot een oplossing komen. Waarom zou je het zo aanpakken? De weg naar de oplossing moeten ze nauwkeurig opschrijven,wantdieisbijnabelangrijkerdandeoplossingzelf.”

Om te voorkomen dat een student inhetgroepsproceszijnsnordrukt,worden alle studenten ook individu-eel getoetst. “Als je niks voorbereidt, lig je er in een team gauw uit. En anders val je door de mand door je individuele werk”, zegt ze streng.

Studentenkijkennuvaakinantwoordboekjes of wachten op antwoorden van de docent en gaan dandestappennadiedaarzijnbeschreven. “Er kwam een keer een studentmetzijnantwoordboekjeenzei: ik snap die ene stap niet. Dan zeg ik: Maar wat heb je nou zelf gedaan?Jemoetzelfontdekkenwat de weg is naar een oplossing. Ik merk dat je door helder te formu-lerenenopteschrijvenwatjedoeten waarom je het zo aanpakt veel meerbegripkrijgtvandestof.Metalleen formules leren lukt je dat niet.”

Volgens de bevlogen docente zou deze methode op veel meer vakken kunnen worden toegepast. “In Amerika is deze methode ont-wikkeldentoegepastbijdestudieFarmacie.MaarikdenkdatTeamBased Learning voor veel meer stu-dies toepasbaar is. Ik mocht laatst op een conferentie in Kopenhagen docenten toespreken over deze werkwijzeenikmerktedatzehetinspirerend vonden.”

Endestudenten?Zijndieookzoblij?Brigitlacht.“Natuurlijkhebikal proeven gedaan. De studenten geven aan dat ze echt op een andere manier leerden denken en werken. Ze vinden het leuk om met elkaar te discussiëren en zeggen dat ze de stof veel minder snel zullen vergeten.

15

Dat is hoopvol. Maar op de vraag of zehetbijanderevraagstukkenookzo zouden aanpakken, bleken ze toch weer naar de oude manier van lerentegrijpen.Daarmoetiknogiets op bedenken.”

In februari gaat ze er echt mee aan deslag.Vieruurperweekgeeftzijzo’n zeventig studenten van civiele techniek een kwartiel lang les op de nieuwe manier, een collega doet ook een uur. “Dat is spannend, wanttegelijkertijdstartenanderestudenten op de traditionele manier. Wijgevengeenenkelwerkcollegemeer, alleen nog deze vorm. Er zit veel werk in de voorbereiding en het maken van de goede vraag-stukken,maartijdensdecollegesben je meer coach en begeleider. Detentamenszullenuitwijzenwathet verschil in resultaat is. Ik hoop natuurlijkdatmijnstudentenbeterscoren, dat zou enorm motiveren om dit verder uit te dragen binnen de UT en daarbuiten.”

De conferentie in Kopenhagen, de interviews zoals deze, Brigit geniet er met volle teugen van. “Ik houd vanmijnvak.Studentenhelpenmethunontwikkeling,datisnogaltijdhet mooiste wat er is. En dat ik col-lega’s kan inspireren waardoor deze onderwijsmethodewellichtooitveelbrederwordttoegepast,daarkrijgik echt bakken met energie van.”

TEAM BASED LEARNING VOOR ÉCHT BEGRIP

“Ik houd van mijn vak. Studenten helpen met hun

ontwikkeling, dat is nog altijd het mooiste wat er is”

ik onrecht zie, reageer ik daar heel heftig op. De andere waarde die ik op de UT ontdekte, is duurzaamheid. De dingen die ik doe, passen heel goedbijdezewaardenenalsjeietsaanpakt met passie en overtuiging kosthetgeenenergie,maarkrijgjeer energie van.”

Bijdeopeningvanhetacademischjaarspeeldezeeenbelangrijkerol.“Ikwaszonerveus,verschrikkelijk.Maar het was geweldig.” Ze pro-beert andere studenten ook te inspi-reren om buiten hun comfortzone te gaan en hun dromen na te jagen. “Wat kan er gebeuren? Hooguit moet je stoppen. Als ik mensen net dat zetje geef en ze vertellen me later met zo’n vonk in hun ogen hoe het was, dat is geweldig.”

Ook de buitenwereld maakt kennis met haar passie. Ze is te gast op De Rode Loper, in januari in Almelo, waar ze ondernemers probeert te overtuigen dat ze nu stappen moeten zetten voor een duurzamer wereld. “Veel mensen denken: we moeten de wereld veranderen en die immense opdracht slaat ze helemaal dood. Ik probeer ze te inspireren om ook één persoon in hun eigen omge-vingteinspireren.JehoeftechtnietdenieuweSteveJobstezijn.Alsjeergensingelooft,gáerdanvoor.BijdeUTkanikuitmijnhoofdwelvijftigmensen opnoemen die met passie bijdragenaaneenbeterewereld.Daar begint het mee. Ik ben trots dat ik me daardoor kan laten omringen.”

Veel in het leven van Sevim Aktas wordt bepaald door toeval. Als 6-jarige verhuisde ze van Nederland naar Duitsland. Als haar oma niet had gezien dat de UT zo’n mooi studieprogramma bood, was ze nooit naar de open dagen en dus terug naar Nederland gekomen. En dan had ze, toen ze later zelf op die open dagen werkte, nooit het GreenTeamontmoet,waarbijzezoverliefd werd op de techniek van de waterstofauto dat ze zich meteen aanmelddebijhetteam.“Misschien is het zo dat je toch onbewust gestuurd wordt in de richtingvanmensendiebijdragenaan je ontwikkeling. Ik was best verlegen en kende mezelf nog niet. HieropdeUTontdekteikwatmijnwaardenzijn,waarikvoorsta,mijnsterkekanten,maarookmijnzwak-tes. Alle dingen die ik doe, bezorgen me wel eens ongemak en stress, maar daar groei je weer van.”

Ze zette de UT Model UN op met twee andere studenten, is lid van deUniversiteitsraad(‘ThecriticalfriendsoftheBoard’),islidvanhetDream Team dat DesignLab runt en isUniversityInnovationFellow(UIF)een programma dat voortkomt uit de universiteit van Stanford. Nee zeggenleerdezeook,dankzijeenbijzonderekwaliteitvooreen21-jarige: ze weet precies wat de belangrijkewaardeninhaarlevenzijn.Voormijisdatopdeeersteplaatseerlijkheid,dathebikvanmijnoudersmeegekregen en zodra

Als je hoort wat Sevim Aktas al lemaal op een dag doet, valt je mond open. Ze was

voorzitter van de UT Model United Nations, is nu een Stanford University Innova-

t ion Fel low, l id van het Dream Team en dat al lemaal naast haar studie Advanced

Technology. “Ik vind ’t vooral enorm leuk.” DOOR Frederike Krommendijk FOTOGRAFIE Rikkert Harink

ACTIEVE STUDENT

16

“ALS JE ERGENS IN GELOOFT, GÁ ERVOOR”

“Als je iets aanpakt met passie, kost het geen energie,

maar krijg je er energie van”

SEVIM AKTAS ZET ZICH IN VOOR EERLIJKHEID EN DUURZAAMHEID

COLUMNDE UNIVERSITEIT TWENTE IN SOCIETY 5.0

expertise verwachten we van artsen als algoritmes wellicht betrouwbaar-derzijninhetstellenvaneendiag-nose? Wat verwachten we van een rechter,alseencomputersysteemeen vonnis voorbereidt op grond van algoritmesdiewenauwelijksnogkunnen overzien?

Niet voor niets is er inmiddels ook eenmaatschappelijkdebatoverkunstmatige intelligentie losgebarsten. Ethicistortenzicherop,invloedrijketechneuten als Elon Musk en Bill Gates waarschuwen de wereld en bestsellerauteurs als Harari schetsen angstaanjagende toekomstscena-rio’s. Enkele jaren geleden richtte de ethiek zich vooral op ‘mensverbete-ring’:zijnwenietonderwegnaareen‘supermens’,dienieuweongelijk-heid, onrechtvaardigheid en onwaar-digheid met zich meebrengt? Maar inmiddels gaat de discussie juist over‘mensvervanging’:zijnweons-zelf niet kwetsbaar aan het maken voor overheersing door onze eigen technologie? Van angst voor ‘teveel mens’zijnweopgeschovennaarangst voor ‘te weinig mens’.

Indeze‘supersmartsociety’zaldeuniversiteit zichzelf opnieuw moeten uitvinden. Wat moeten we studenten leren, als kennis niet alleen meer in mensen maar ook in machines zit? Kunnen we nog volstaan met één opleiding, direct na de middelbare school, of gaan we van ‘educatie’ naar een permanente ‘reducatie’? Hoe moeten we de expertise van artsen, docenten, rechters, bestuur-ders opnieuw vormgeven? Hoe geven we verantwoord vorm aan al dezenieuwetechnologie?Hetzijnduizelingwekkende vragen. Maar welbijuitstekvragendieeenrijketoekomst doen vermoeden voor een universiteit voor High Tech, Human Touch.

Technologische ontwikkelingen ver-anderen onze samenleving in hoog tempo. De huidige golf van digitali-sering wordt wel aangeduid als de ‘vierde industriële revolutie’. Na de mechanisering van de arbeid, de massaproductie en de automatise-ring is nu een fase van digitalisering aangebroken, waarin kunstmatige intelligentie, robotica, en het ‘inter-net der dingen’ een centrale rol spelen. De grenzen tussen mens en technologie vervagen: in plaats van technologiete‘gebruiken’zijnmen-sen er steeds meer mee verweven. In ‘smart environments’ versmelt technologie met de omgeving, in-telligente implantaten versmelten met ons lichaam, telepresentie technologie geeft mensen een tweede lichaam en door de komst van robots en algoritmes ontwikkelt technologie een zekere autonomie.

Door al deze ontwikkelingen gaat ook onze samenleving een nieuwe fase in. Sommigen spreken zelfs al van‘Society5.0’.Nadetijdvandejagers/verzamelaars, de agrarische samenleving, de industriële samen-leving en de digitale samenleving ontstaat er nu een ‘super smart society’,waarinkunstmatigeintelli-gentieeendominantekrachtlijktteworden.Watdiemaatschappijzalinhouden,isnogmoeilijktevoor-spellen. Maar dat er veel zou kun-nenveranderen,wordtduidelijkalswe terugblikken op eerdere techno-logieën die het cognitieve functio-neren van de mens hebben beïnvloed, zoals het schrift en de boekdrukkunst. Door het schrift is ons geheugen anders gaan functio-neren. Door de boekdrukkunst ont-stond er een democratisering van kennis en werd de wetenschappe-lijkerevolutiemogelijk.Watgaatkunstmatige intelligentie doen met ons cognitieve functioneren? Welke

PROF. DR. IR. P.P.C.C. (PETER-PAUL) VERBEEK (1970) IS HOOGLERAAR FILOSOFIE VAN MENS EN TECHNIEK EN UNIVERSITEITS-HOOGLERAAR AAN DE UNIVERSITEIT TWENTE.

“ER ONTSTAAT EEN ‘SUPER SMART

SOCIETY’ WAARIN KUNSTMATIGE

INTELLIGENTIE EEN DOMINANTE

KRACHT LIJKT TE WORDEN”

17

“Als je iets aanpakt met passie, kost het geen energie,

maar krijg je er energie van”

18

ONDER-NEMEN

“We kunnen samen met de UT optrekken om Twente te profileren als ‘the place to be’

voor bijvoorbeeld robotica”

DE PERFECTE PARTNER VOOR DE UT OM KENNIS TE VERMARKTEN

Met 600 medewerkers en vest ig ingen in a l le windstreken van het land is het 25- jar ige Demcon

misschien wel de grootste hardware-spin-off van de UT. Oprichters en UT-alumni Dennis Schipper

en Peter Rutgers beleven er nog a l t i jd veel p lez ier aan. DOOR Hans van Eerden FOTOGRAFIE Demcon

25 JAAR DEMCON

Demcon is actief met ontwerp en productievanhightechsystemenen-producten.Hetbedrijfgroeitgestaag en ontwikkelde zich in een kwart eeuw van mechatronisch ontwerp bureau tot allround technologie- ontwikkelaar en -producent. Demcon ontwikkelt onder meer tal van medische appa-raten, zoals voor bloeddrukmeting, beademing en monitoring van reumatische ontsteking. Daarvoor richtte de spin-off in eigen huis professionele productie in. Techno-logischheefthetbedrijfmomenteelvijffocusgebieden:hightechsys-tems,medicalsystems,industrialsystems&vision,optomechatronicsystemsenunmannedsystems.De relatie met de UT is hecht, in de

vormvangezamenlijkeonderzoeks-projecten en de ‘afname’ van afgestudeerden. Dennis Schipper: “Wijzijndeperfectepartnervoorde UT om haar kennis te vermark-ten. We zitten dicht tegen de onderwijsinstellingaan,vindendaartalent en kennis en helpen de uni-versiteit om onderzoek in publiek-private samenwerking op te zetten, metcofinancieringvanons‘inkind’en ‘in cash’.”

Schipper is tevreden over hoe de UT zich ontwikkelt en de keuzes diezemaakt.“WezijnbijvoorbeeldblijmethetbelangdatdeUThechtaan medische technologie en tech-nische geneeskunde. De groei van hetonderwijs,zoalsdenieuwe

samenwerking met de VU Amster-dam voor werktuigbouwkunde, vind ik positief. Het aantal afgestu-deerdendatdeUTaflevert,isvooronssoortbedrijvennooitgenoeg,maar ik zie dat de UT zich maximaal stretcht om binnen haar capaciteit de groeiende instroom van techni-sche studenten op te vangen.”

In2013verhuisdehetbedrijfvanOldenzaal naar Enschede. Op Ken-nispark, waar nu zowel de UT als Demcon gevestigd is, ligt een geza-menlijkbelang.Demconontwikkelter plannen voor een eigen campus. Volgend jaar is de opening van het DemconTechnologyCenteralstweede ‘bouwsteen’ van die cam-pus.“Wijwillensamenmetpartners

19

een prettig klimaat voor wonen en werken creëren. Daar hebben we de UT voor nodig. Omgekeerd heeft deUTerookbelangbij.”

De Demcon-medeoprichter is onlangs bestuurslid geworden van het Universiteitsfonds. “Het fonds dateert al van 1948, toen de eerste industriëlen riepen om de komst van een hogeschool naar Twente. Dat vind ik indrukwekkend en aan diemooietraditievangezamenlijkdingenvoorelkaarkrijgen,wilikmijnsteentjebijdragen.”TochzijnerbijSchipperookzorgen.Metnameoverdeverblekendeprofile-ring van de UT als ondernemende universiteit. “Ik ben nog steeds van mening dat we dit authentieke pro-

fielmoetenkoesteren.Hetheeftons allen in Twente veel gebracht en kan ons nog verder brengen. Ik snap dat een universiteit niet van regionalebedrijvenalleenkanleven,maar dit staat wel voor een unieke profileringeneenconcretebijdrageaan de oplossing van maatschappe-lijkevraagstukkensamenmetonder-nemers.IkzieechterbijnanooitUT’ersopbijeenkomstenvoorhetbedrijfsleven,iniedergevalveelminder dan Delftenaren en Eind-hovenaren. We kunnen met de UT optrekkenomTwenteteprofilerenals‘theplacetobe’voorbijvoor-beeld robotica.” Als het aan Schipper ligt, gaat Demcon samen met part-ners zoals de UT in de toekomst nog meer impact hebben.

DE ONDERNEMERSDennis Schipper (54, rechts op de foto) studeerde werk-tuigbouwkunde aan de UT en deed promotieonderzoek bij professor Rien Koster. De basis voor de latere werkwijze van Demcon werd daar gelegd: het daadwerkelijke technische probleem tot in de essentie begrijpen en daarbij ook de vraagstelling zelf tegen het licht houden. Na de oprichting van Demcon ontpopt Schipper zich als een echte onder-nemer. De dagelijkse leiding komt in zijn handen en binnen Demcon begint hij het Incubate-programma voor ondersteu-ning aan startende en doorgroeiende bedrijven. Schipper richt met collega’s van Twentse hightechbedrijven Mecha-tronica Valley Twente op om de regionale hightechindustrie te promoten. Verder is hij een tijdlang lid van het Innovatie-platform Twente en sinds kort commissaris bij FC Twente.

Peter Rutgers (51) studeerde eveneens werktuigbouwkunde in Twente. In zijn afstudeerproject leerde hij Dennis Schipperkennen. Daarna behoort hij aan de UT tot de eerste lichting van de tweede-fase opleiding mechatronisch ontwerper. Een promotieonderzoek van vier jaar vindt Rutgers te lang en te theoretisch, maar deze nieuwe opleiding spreekt hem aan: één jaar vakken volgen in mechatronische disciplines als elektrotechniek, informatie en regeltechniek buiten zijn eigen vak, werktuigbouwkunde, en één jaar een praktische en uitdagende opdracht bij een bedrijf, Philips in zijn geval. Binnen Demcon is Rutgers vooral met de techniek bezig, meestal met het lastigste onderdeel van een nieuw systeem.

In 2002 ontvangen Schipper en Rutgers de Van den Kroonenbergprijs.

TWENTSE WORTELS Demcon is een spin-off van het project Mobile Autonomous Robot Twente (MART) van de UT. Dennis Schipper doet promotieonder-zoek aan MART, Peter Rutgers is een van de vele afstudeerders. Ze hebben gelijk een klik en in 1993 beginnen ze samen het mechatronisch ontwerpbureau Demcon. Mechatronica is in die tijd nog nieuw als samenwerking tussen disciplines zoals werktuig-bouwkunde, elektrotechniek, informatie en fysica die nodig zijn om succesvol hightechsystemen te ontwerpen en bouwen. De twee UT’ers krijgen meteen uitdagende projecten op hun bordje. Voorbeelden zijn AAP, een robot die intelligent boter-kaas-en-

eieren kan spelen en medische producten als een sta-lift, die anno 2018 nog steeds op de markt is, en een infuusverwarmer. Na vijf jaar weten ze ASML, tegenwoordig wereldmarkt leider in lithografiemachines voor de productie van chips, als klant binnen te halen voor de bouw van complexe kwalificatie- en testsystemen. Ook vandaag de dag is het nog een grote klant. In 2011 opende Demcon een vestiging in Eindhoven, gevolgd door vestigingen in Delft en Groningen in 2017. In het buitenland, waar 60 tot 70 procent van de omzet vandaan komt, is er een vestiging in het Duitse Münster en staat Singapore op lijst voor marktverkenning.

Wist je dat de faculteit ITC een eigen lab heeft? Het GeoScience Laboratori-um(GSL)zitopdebeganegrondvanhet faculteitsgebouw. Het heeft twaalf ruimtes waarin een combinatie van spectroscopie,geofysicaen(geo-)che-mische faciliteiten is ondergebracht. De foto toont slechts een glimp van het laboratorium voor monstervoorberei-ding,waarjebijvoorbeeldeenmoffe-loven,eenpolijstmachineenapparatuurvoor zeven en malen kunt vinden.

Het GSL wordt gerund door ITC-onder-zoeker Caroline Lievens. “Het staat open voor iedereen, maar gebruikers moeten wel eerst een training volgen. Zodrazijvoldoendezijngeïnstrueerd, kunnenzetijdreserverenvoorhetge-bruik van apparatuur van hun keuze.” Het laboratorium biedt een breed scala aan instrumenten waarmee ge-bruikers spectroscopische en/of ana-lytischemetingenopmonstermateriaal kunnen uitvoeren. Het chemielaborato-riumwordtbijvoorbeeldgebruiktvoor hetanalyserenvangrondsoorten,mine-ralen,biomassa,oliënen(verontreinigd)water.Hetgeofysischelaboratoriumheeft apparatuur voor het onderzoeken van de ondergrondse structuur van de aarde; en in het spectro scopielab kan dechemieenfysicavanaardmaterialen worden onderzocht. Er is ook een veld-lab en een droneruimte. Deze laatste isgevuldmet–nietverwonderlijk–verschillende drones die onderzoekers onder andere kunnen gebruiken voorhetbepalenvandeefficiëntievan gewasproductie of voor schade-beoordeling na risicovolle incidenten.

Naam Caroline LievensFunctie Hoofd Geoscience Labo- ratorium en universitair docent bij de faculteit ITCOpleiding PhD Chemistry, Centre of Environmental Sciences (CMK)Lab Het GeoScience Laboratorium (GSL)

BRON U-Today

FOTOGRAFIE Archief UT

HET LAB IN

20

“Het laboratorium staat open voor iedereen,

maar gebruikers moeten wel eerst een training volgen”

22

BENNO ODERKERK CEO Avantes1962 geboren in Utrecht1981 studeert elektrotechniek aan de Universiteit Twente1989 wordt technisch directeur van Sensor Technology Munich1994 richt Top Sensor Systems op2000 maakt doorstart met Avantes2017 president of European Photonics Industry Consortium (EPIC)2018 wordt voorzitter van PhotonicsNL2018 verkoopt aandelen Avantes, blijft aan als CEO2019 mede-oprichter Twente Visionairies Fund

SPECTROMETERS NET ZO VERTROUWD ALS GPS

23

vakken.Hijoverwoogzelfstestop-pen. De kleurentelevisie van oma brachtuiteindelijkredding.Destu-dent had het kapotte toestel meege-nomennaarzijnkamerinEnschede.Een docent elektrotechniek hielp hem om het apparaat weer aan de praattekrijgenvoor2,50gulden,deprijsvaneennieuwecondensator.De tv functioneerde de gehele stu-dententijdprima.“Hetwasvoormijeeneyeopener,eenmotivatieomdoor te gaan totdat de studie meer toegepastzouzijn.”

NazijnafstuderengingOderkerknaar München om te promoveren. Hijontdektealgauwdathijteonge-duldig was voor de wetenschap. “Ik kom niet uit een ondernemersfamilie, maar ben qua karakter wel onder-nemend.Stilzittenislastigvoormij.Ik had moeite met het niet-onderne-mende karakter van wetenschap-pers. Eerst ’s ochtends anderhalf uur koffiedrinkenenpratenoverallerleidingen,datwasniksvoormij.Ikwil-de dingen doen, dingen veranderen, het verschil maken.”

HijmaakteinMünchendeoverstapnaarSTM,eenbedrijfdatsensor-technologie ontwikkelt voor pace-makers.Toenbleekdathijgeenmede-eigenaar kon worden, keerde

Avantes ontwikkelde tot nu toe 40.000 spectrometers voor de in-dustrie. Die worden gebruikt voor toepassingenindechipindustriebijonder andere ASML, maar ook in de landbouw en voedselindustrie envoorhetdoormetenvanbijvoor-beeld zonnecellen en ledverlichting. In de life science worden spectro-meters gebruikt voor het meten van onder andere tumoren en in de non-invasieve chirurgie. Oderkerks passieligtvooralbijdegezond-heidszorg. Die voorkeur dateert al vanzijnprillejeugd.“Mijnmoederlag als patiënt een aantal keren in het ziekenhuis. Telkens als ik haar bezocht, verbaasde ik me over de slangen en meters rond haar bed.”

Kleuren-tv van omaDe fascinatie voor medische tech-niekbepaaldezijnstudiekeuzeen-stad.TijdensdeopendagvandeUniversiteitTwentewashijmeteenverkochttoenhijeendemonstratiemetelektrostimulatiebijeenmuiszag. Toegepaste techniek, dat was wathijwildestuderen.Hetwerdelektrotechniek in Enschede.

De start was niettemin nogal moei-zaam. Oderkerk worstelde zich in het eerste jaar van de opleiding door de theorie van natuur- en wiskunde-

UT-alumnus Benno Oderkerk droomt van een toekomst waarin sl imme meetapparatuur

onze gezondheid 24/7 monitort en die bi jvoorbeeld een hartaanval op t i jd z iet aankomen.

Het bedri j f Avantes waar hi j CEO is, levert hieraan een belangri jke bi jdrage.

“Ik verwacht dat het over t ien jaar al zo ver is.” DOOR Marco Krijnsen FOTOGRAFIE Fokke Eenhoorn

hijterugnaarNederlandomsamenmet een partner een onderneming in sensortechnologie op te richten: TopSensorSystems.Vestigings-plaatswerdEerbeek,bijApeldoorn,strategisch gelegen langs de noord-zuid- en oost-westverbinding.

Toegevoegde waardeTopSensorSystemshieldaan-vankelijkhetmiddentusseneenhandelsonderneming en een ingenieursbureau.BedrijfsadviseurJanMelles,eennestorophetge-bied van fotonica, raadde aan om eigen producten te ontwikkelen en toegevoegde waarde te creëren. Dat gebeurde. Een van de eerste, eigen producten werd een aanpassing van een bestaande spectrometer, herin-

DROOM& DAAD

Benno Oderkerk, bovenste rij, tweede van links.

SPECTROMETERS NET ZO VERTROUWD ALS GPS

24

nertOderkerkzichnog.Dankzijdeaanpassing waren artsen in staat om door de huid heen de zuurstof-verzadiging van het bloed te meten. “Bijeenmeetinstrumentofsensorgaat het vooral om de plek waar gemeten wordt en het beeldscherm waarop de meetresultaten te zien zijn.Wevoegdenwaardetoemetonze meetprobes en software. Daar warenonzeklantenheelblijmee.”

Oderkerkenzijncompagnonwildenverder. Ze maakten zich los van Ocean Optics, de Amerikaanse leverancier van de spectrometers. DebedrijfsnaamwerdAvantes.“We wilden dat die naam met een A zou beginnen, omdat je vaak op alfabetische volgorde wordt gevon-den.MetTopSensorSystems stonden we in de beurscatalogus altijdachteraan.”DoordeovernamevaneenkleinspectrometerbedrijfinAmsterdamhaaldehetbedrijfveel

technische kennis in huis voor het ontwikkelen van een nieuwe, optische module van de eigen spectrometers. Het zorgde ervoor dat Avantes in korte tijduitgroeidetotwereldspelerophaar vakgebied. Vooral in de gezond-heidszorgheefthetbedrijfeensterkepositie. “Van alle hartlongmachines in ziekenhuizen, die het bloedbeeld van een patiënt meten, bevat tachtig pro-cent een spectrometer van Avantes.”

DroomEen andere technologie, die ook spec-troscopie omvat, is fotonica. Dat staat volgens Oderkerk nog in de kinder-schoenen. Nu fotonica is opgenomen in het regeerakkoord, kan het hard gaan.Devergelijkingmetdegpsdringt zich op. Die technologie was vroeger alleen in vliegtuigen aanwezig en zit tegenwoordig in elke smartphone. Zo gaat het ook met spectrometers, verwacht Oderkerk. “Ze passen nu in meetapparatuur waarmee je op loca-

tie medisch onderzoek kunt doen, bijvoorbeeldineenambulance.Deminiaturisering gaat door. Straks zie je ze terug in je horloge of enkel-bandje. Het merendeel van de nieuwste generatie smartphones is nu al gekalibreerd met spectrome-ters van Avantes. Die telefoons hebben steeds meer gezondheids-apps. Zo dragen we een steentje bijaandiedroomvanmij.Daarinhebben we in onze personal space straks allemaal apparaten die onze gezondheid in de gaten houden. Met smart toilets die onze urine monitoren, met smart fridges die controleren of de melk nog drink-baar is, met smart cities waarin ver-keerslichten de luchtkwaliteit meten en op basis daarvan het verkeer omleiden. Ik denk dat we over 10jaaralzoverzijn.Spectroscopiein combinatie met big data speelt een cruciale rol in die ontwikkeling. Want meten is weten.”

DROOM& DAAD

24

“Ik wilde dingen doen, dingen veranderen, het verschil maken”

FONDS VOOR TWENTSE START-UPSBenno Oderkerk is mede-initiatiefnemer van het Twente Visionairies Fund (TVF) voor Twentse start-ups. Het fonds, dat in 2019 van start gaat, geeft beginnende ondernemingen ondersteuning. Het gaat wat Oderkerk betreft niet alleen om geld maar ook om advies aan jonge ondernemers van de Universiteit Twente.“Het fonds ondersteunt met relatief kleine bedra-gen, denk aan 50.000 tot 100.000. Het is een duwtje in de goede richting, meer niet, want ik ben ervan overtuigd dat je als ondernemer zo weinig mogelijk op subsidies moet leunen. Met dit fonds geef ik iets terug aan Twente. Ik heb aan de UT zelfstandig leren denken en geleerd dat alles oplosbaar is. Dat wil ik ook overbrengen aan start-ups, in de rol van business angel. Dat maakt voor mij de cirkel rond.”

GeertHollander,directeurvanNedapStaffingSolutions,isblijmetdesamenwerkingmetPLD.“Vanoorsprongzijnweeenorganisatiediehardwareoplossingenbiedt,maar de laatste jaren schuiven we steeds meer op richting IT en software. De kansen die we zien en het aantal concepten dat we creëren, groeien zo snel, dat wehetquapersoneelnietkunnenbijbenen:wehebbeneen chronisch gebrek aan softwareontwikkelaars. Dertig totveertigvacaturesstaanopen.NedapUniversityzetvoor ons de deuren open naar nieuw talent dat veel vooronsbedrijfkanbetekenen.”

SelectieAlle afgestudeerde bèta’s kunnen zich aanmelden voor NedapUniversitydieookdefinancierderis,laatHollan-der weten. “We gaan voor kwaliteit. Er is een selectie-procedure.Perlichtingzijnerongeveertiendeelnemersmet verschillende studieachtergronden, variërend van biomedische wetenschappen tot technische genees-kunde.Allemaalzijnzesupergemotiveerd.”

GretigDatmerktookKlaasSikkel,docentSofware&DesignbijBusiness&ITaandeUT.“Deelnemersvolgenlessensamen met reguliere bachelorstudenten, maar vallen op door hun volwassen en actieve houding. Ze zitten steevastvooraanenstellenveelvragen,zezijnheelgretig.Vooreendocentisdatnatuurlijkprachtig,hethoudt je scherp.”

Hands onHoeweldeNedapUniversity-studentenlessenuithetreguliere bachelorprogramma volgen, is de opleiding opmaat,maarwelopbasisvanhetTwentsOnderwijs-model(TOM).“Weintegrerenverschillendevakkeninéén module”, vertelt Sikkel. “In de module Software Systemsbijvoorbeeldgaandedeelnemerszowelaande slag met programmeren als met het maken van ontwerptekeningen voor een programma. Ook werken dedeelnemersaaneenpraktijkprojectvoorNedap,waarbijzehetgeleerdemeteentoepassenindeprak-tijk.Echthands-ononderwijs.”

KlantbehoeftesHollander geeft aan dat de eerste lichting succesvol in de organisatie is geland. “Velen hebben inmiddels een rol vanbelangbinnenhetbedrijf.Demensenzijnophunplek, hebben geleerd technische kennis te combineren methetluisterennaarenanalyserenvanklantbehoeftes.Datiseenbijzonderecombinatiewaaraanweindeopleiding veel aandacht schenken.”

Maatschappelijk aanhakenNiet alleen Nedap plukt de vruchten van dit soort innova-tieve vormen van samenwerking, weet Sikkel. “Het geeft jealsuniversiteitdemogelijkheidomuitdeivorentorente komenenaantehakenbijontwikkelingeninhetbedrijfs-levenendemaatschappijinhetalgemeen.Indiezinleidenwijallangnietmeeruitsluitendopvoordewetenschap,wewillengraagmetbeidevoetenindepraktijkstaan.”

EXECUTIVEEDUCATION

Profess ional Learning & Development werkt a l enkele jaren samen met het bedr i j f Nedap.

Bi j de Nedap Univers i ty volgen afgestudeerde bèta’s een speciaal programma dat ople idt tot

softwareontwikkelaar. De UT verzorgt v ier modules. Profess ional Learning & Development (PLD)

organiseert en coördineert de samenwerking. TEKST & FOTOGRAFIE PLD

DEUR OPEN NAAR TALENT

Professional Learning & Development Universiteit Twente ontwikkelt en organi-seert parttime masters en executive edu-cation voor hoogopgeleide professionals en managers. Wetenschappelijke kennis wordt toegepast in de praktijk en ge combineerd met eigen vraagstukken en ervaringen van de deelnemers. Het

OVER PROFESSIONAL LEARNING & DEVELOPMENTopdoen van nieuwe kennis en inspiratie, ervaringen uitwisselen en het netwerk vergroten vormen de basis van onze opleidingen en incompany trajecten voor professionals en managers. Professional Learning & Development verbindt de Universiteit Twente met organisaties in de publieke en private sector.

25

26

IN HET KORTVol bravoure kondigden de studenten van Studievereniging ConcepT aan de grootste krattenbrug van de wereld te willen bouwen. De laatste jarenwasdateenstrijdtussenEind-hoven en Delft, maar de studenten civiele techniek van de UT wilden zichgraagindestrijdmengen.Tijdensdeopendagen,opzaterdag24 november, moesten de studenten

concluderen dat de poging niet geslaagd was. Kjeld Garritsen, voorzitter van de bouwcommissie: “De krattenbrug-delegatie van de TU Eindhoven was ook aanwezig, voor hen was het een bitterzoet moment.Enerzijdsbehoudenzehunrecord,anderzijdsverliezenzedemogelijkheidomónsrecordeens uit te dagen.”

RECORD ’S WERELDS GROOTSTE KRATTENBRUG

Dankzijeenlasertechniekdieultra-kleine metaaldruppels afschiet, is hetmogelijkomdruppelvoordrup-pel driedimensionale structuren te printen. Niet alleen eenvoudige ‘stapelingen’ zoals pilaartjes, maar ook complexe overhangende struc-turen zoals een helix van enkele micro meters en dat in puur goud. Ditmaakthetmogelijkomnieuwe3D-componenten te printen met micrometerafmetingen,voorbij-voorbeeld elektronica of fotonica. Onderzoekers van de Universiteit Twente presenteerden hun resultaten onlangsinhetwetenschappelijketijdschriftAdditiveManufacturing.

GOUDEN MICROJUWEEL UIT 3D-PRINTER

GALLERY FASE 2Een open en dynamische omgeving voor het ontwikkelen van oplos-singen voor de maatschappelijke uitdagingen van de toekomst: in een notendop de ambitie voor de tweede fase van The Gallery. De plannen werden in oktober gepresenteerd tijdens het KOP 500 Business Event.The Gallery is een beeldbepalend complex bij de entree van de campus van de Universiteit Twente. Een deel van het gebouw wordt zodanig ingericht dat het innovatieprocessen maximaal ondersteunt. Er komen ruimtes voor ‘ideation’, bootcamps, conceptontwikkeling, prototyping en business development. Daarnaast komen er grote, open ruimtes voor conferenties, lezingen en workshops en ‘hangouts’, een koffiebar en ter-rassen. Bovendien moet de omgeving zodanig flexibel worden, dat het voortdurend met de behoefte van de gebruikers mee kan veranderen.

27

IN HET KORT

Meer nieuws vindt u op www.utwente.nl

NACONTROLE BORSTKANKER Uit promotieonderzoek van Annemieke Witteveen blijkt dat het aantal nacontroles voor vrouwen behandeld voor borstkanker in Nederland met meer dan negenduizend controles per jaar omlaag kan. De nacontrole kan meer op maat worden aangeboden, gebaseerd op het risico van terugkeer van ziekte, zodat de vrouwen met een laag risico mogelijk minder vaak naar het ziekenhuis hoeven voor een borstfoto, een mammogram. Nacontrole op maat voorkomt onnodige belasting van zowel patiënt, de zorgverleners als ook het zorgbudget.

UNIVERSITEIT VAN NEDERLANDWat is er leuker dan studenten die entreegeld betalen om je college te mogen volgen, lacht Aiko Pras, terugblikkendopzijnoptredenbijUniversiteit van Nederland. In de nieuwstereeksafleveringenvanUniversiteit van Nederland, nemen twee UT’ers het podium. Aiko Pras, hoogleraar Internetveiligheid, is een vanhen.Zijnbijdragestaatinhettekenvancyberaanvallen:watraakjekwijtbijeenflinkeaanval?OokDjoerdHiemstramaaktezijnopwachting in de reeks over big data. Maar wat is het nou precies en wat maakt big data nou zo ‘big’? Djoerdverteldeinzijncollegealleins en outs en liet zien hoe je geen Marc Zuckerberg hoeft te heten om hier iets mee te doen.De colleges van de Universiteit van Nederlandzijnonlinetebekijken:www.universiteitvannederland.nl.

TURBO-GRANTS IntotaalzijnervierTURBO-subsidiestoegekend voor nieuwe, technisch-medische onderzoeks voorstellen. DesubsidieszijnonderdeelvanhetTURBO-programma, een samen-werking tussen de Universiteit Twente en het Radboudumc. Onder-zoeksgroepen van beide instellingen kunnen met de subsidie een inno-vatief idee uitwerken dat moet

leidentoteenvervolgaanvraagbijeen externe subsidieverstrekker. Devierprojectenzijn:• Een slimme tumor-on-a-chip die complexe tumorstructuren

nabootst om manieren te onderzoeken voor het doden vanhypoxischekankercellen.• Een 3D-tumor micro-omgeving

voor hersenen.

• Eensysteem,gebaseerdopdraagbare sensoren en slimme

algoritmes, om veerkracht te meten hetgeen behandelbeslis-

singen ondersteunt. • Een nieuwe pacemaker voor het

middenrif die reageert op de behoeften van de individuele patiëntenzobijdraagtaanmeer

mobiliteit en zelfstandigheid.

28

ALUMNINIEUWS

Meer dan 110 UT-alumni uit Utrecht bezochten afgelopen november het hoofdkantoor van de Nationale Spoorwegen (NS) in hun stad. Rond-om het thema ‘Trainspotting’ werd er verteld over de logistieke en onderhouds uitdagingen. DOOR Arianne Colenbrander FOTOGRAFIE Eigen foto’s

De UT-alumni Geert Jan Bazuin (WB’90), hoofd vloot management, en Floris de Ruiter (WB’12), reliability engineer, trapten de avond af. Zij gaven de aanwezigen middels een presentatie inzicht in het leven van een trein: hoe regelt de NS haar assetmanagement en wat komt er kijken bij het onderhoud en moderniseren van de treinen?

Waar de NS met vallen en opstaan leerde over het beheren van haar vloot, is het volgens Bazuin vooral zaak te focussen op de betrouwbaarheid en duurzaamheid van de treinen. De Ruiter zoomde in op de verschillende levensfases van een trein en al het onderhoud, denk aan de introductie, het preventief en grootschalig onderhoud en het recyclen van de treinen. Ook kregen de aanwezigen een inkijkje in het aankoopproces van de nieuwe Sprinter en Intercity. Dat de houten prototypes van deze treinen ook te bezich-tigen waren, maakte de presentatie compleet.

Met behulp van ‘ouderwetse’ treinkaartjes konden de aanwezigen daarna instappen in verschillende

AVONDJE TRAINSPOTTING BIJ DE NS

“Veel alumni lieten zelfs de NS-medewerkers versteld staan

met hun kennis”

break out sessies. Er waren workshops over veran-dermanagement, big data (geleid door alumnus Informatica en Wijsbegeerte, Nick Oosterhof), logistiek en modernisering en EMC.

Dat er veel treinliefhebbers onder de alumni zaten, was wel duidelijk tijdens het spel NS&Co, toen veel alumni zelfs de NS-medewerkers versteld lieten staan met hun kennis. Er zijn veel treinen uitgedeeld onder de gelukkige winnaars. Onder het genot van een ‘gouwe ouwe’ Grolsch werd er nog lang nagepraat door de alumni, waarna de meesten weer met de trein huiswaarts keerden.

ALUMNI TOUR DUITSLAND

Wil jij de UT-alumni ook eens uitnodigen bij jouw bedrijf of is er een bedrijf waar je altijd al eens binnen hebt willen kijken? Laat het dan weten via alumni@utwente.nl. Met 47.000 alumni verspreid over de hele wereld is er altijd wel een ingang!

29

COLOFON ALUMNI NIEUWSVragen of suggesties?alumni@utwente.nlTelefoon (053) 489 2104Twitter: @alumniUTwente

Alumnibureauwww.utwente.nl/alumni- Adreswijzigingen - Aan- of afmel dingen - E-mail nieuwsbrief- Forward-instelling aanvragen

Anouk Baake (MSc BA’14) is na haar studie aan de slag gegaan als Data Analyst bij Apple om vervolgens nog een tweede master te halen in Dublin, terwijl ze ook bij Accenture werkte als Digital Marketing Analyst. Inmiddels is ze per oktober 2018 begonnen als Junior Business Analyst bij KLM Royal Dutch Airlines.

Sinds oktober 2018 is Rene Bouw (EE/INF’94) Senior Vice President, Chief Architect bij RMS. Hiervoor was hij 20 jaar werkzaam bij Microsoft in Nederland en de Verenigde Staten.

Lieke Asma (MSc PSY’08) promoveerde eerder deze zomer aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Haar onderzoek omtrent “vrije wil” trok veel aandacht onder meer van landelijke dagbladen, zoals Trouw en Volkskrant. Per juli 2018 is Lieke begonnen aan een postdoc in München bij de Munich School for Philosophy.

Met ingang van november 2018 is Jasper Casteleijn (MSc PSTS’09) begonnen als External Auditor bij de Europese Commissie. Eerder was hij Auditor bij SABIC en FedEx en daarvoor is hij Engineer geweest voor Ridder Drive Systems.

Sander Dekker (TBK’04) heeft na zijn studie Technische Bedrijfskunde verscheidene functies binnen Ballast Nedam vervuld in zijn 15 jaar daar. Per oktober 2018 is hij Director van Heijmans Infra.

Sinds november 2018 is Piotr Derengowski (MSc BA’12) begonnen als Business Analyst Customer Insights bij Amazon in München. Hiervoor heeft hij in Hamburg en Berlijn gewerkt aan Conversion Rate Optimization bij Kreditech en Audible.

Hans-Martin Duringhof (WB’02) is met ingang van november 2018 aan de slag gegaan als Team Manager Emerging Technologies / Product Stream Autonomous Drive bij Volvo Cars. Hans-Martin zorgt er in zijn functie voor dat auto’s ook duurzaam zijn.

Per november 2018 is Michiel van Elzakker (EE’06) Architect / Team Leader bij ASML. Eerder werkte hij 10 jaar

bij ItoM, nadat hij zijn studie Elektrotechniek Cum Laude had afgesloten.

Na zijn studie Applied Physics Cum Laude te hebben afgerond, is Julius de Hond (MSc AP’14) gaan promo-veren aan de Universiteit van Amsterdam. Inmiddels werkt hij sinds oktober 2018 als Postdoctoral Associate bij het Massachusetts Institute of Technology.

Bram ter Horst (MSc PA’15/BA’16) is na 2 jaar te hebben gewerkt als Environmental Compliance Analyst bij Pincvision, per november 2018 begonnen als Development Engineer bij Scania.

Na verscheidene onderzoeksfuncties te hebben vervuld in Cleveland (VS), Utrecht en Stockholm (Zweden) is Pim van Krieken (MSc TG’12) met ingang van november 2018 Postdoctoral Researcher aan de Universiteit van Zurich.

Frederik Lindenaar (INF’98) is sinds november 2018 Senior Program Manager/Product Owner bij de RTL Group. Hiervoor heeft hij onder andere 7 jaar gewerkt bij AT&T Labs, waar hij het Business System Development team leidde.

Per oktober 2018 is Mariël Segers (MSc CS’14) Senior Product Specialist bij bol.com. Daarvoor werkte zij 4 jaar bij Wehkamp, waar zij onder meer verantwoordelijk was voor de E-commerce.

Met ingang van oktober 2018 is Carolien Somi (MSc PA’15) begonnen als (Senior) Policy Advisor HDFEZ/KS bij het Ministerie van Financiën.

Jeroen Steenbergen (BIT’04) is per oktober 2018 Director Operational Excellence bij Standard Chartered Bank. Hiervoor heeft hij gewerkt bij KPMG, BNP Paribas en Accenture in de Financial Services.

Sinds november 2018 is Kurt Peek (MSc AP&AM ’11) Backend Engineer bij Venmo in San Fransisco. Eerder was hij Reservoir Geophysicist bij Shell en Backend Engineer bij IperLane.

Na haar studie Educational Science and Technology heeft Judith Pankras (EST’96) een aantal jaar als Instructional

UT’ers ON THE MOVE

De eerste Alumni Tour Germany was een groot succes. Via het alumninetwerk Dutch Engineers Alumni Network (DEAN), een samenwerking tussen TU Delft, TU Eindhoven, Wageningen Universiteit en de UT, kregen de deelnemers toegang tot unieke locaties in Keulen, Frankfurt, Stuttgart, München, Hamburg en Berlijn en ontstonden er bijzondere ontmoetin-gen. De kick-off vond plaats in november bij het European Space Agency (ESA) in Keulen. Verder werden onder meer het Max Planck Institute in Stuttgart en de Nederlandse Ambassade in Berlijn bezocht.  

Designer gewerkt. Vervolgens heeft ze 16 jaar bij PPG Industries gewerkt, waarna ze met ingang van oktober 2018 is begonnen als Regional Talent & Organizational Effective-ness Adviser bij AkzoNobel.

Menno van der Ploeg (CIT’00) is in oktober 2018 aan de slag gegaan als Projectdirecteur bij Boskalis. Hiervoor was hij sinds zijn afstuderen 18 jaar werkzaam bij ProRail in verschillende functies.

Per oktober 2018 is Marion Post (CT’87) werkzaam bij de Nederlands Spoorwegen als Head of Quality NS Operations. Voorafgaand aan deze baan heeft ze onder meer een flinke tijd gewerkt bij Philips en ASML.

Wahbé Rezek (MSC IDE’17) is sinds oktober 2018 Change Manager bij ING. Tijdens zijn studie was hij zeer actief betrokken, hij was onder meer voorzitter van S.G. Daedalus en produceerde de serie ‘International in Twente’.

Met ingang van oktober 2018 is Peter ten Veldhuis (CT’92) begonnen als Project Director bij Fluor. Hiervoor heeft hij vele jaren gewerkt bij Technip en Chicago Bridge & Iron Company.

Na zijn Studie Business & IT Cum Laude te hebben afgerond, is Roel Veneberg (MSc BIT’14) enige jaren werkzaam geweest bij Deloitte Nederland alvorens terug te keren naar Twente. Daar werkt hij sinds oktober 2018 bij Thales als Information Security Officer.

Floris Olde Weghuis (WB’02) is per oktober 2018 aan de slag gegaan als Business Team Manager bij Apollo Vredestein. Eerder was hij Project Manager bij Van Gansewinkel en Koninklijke Gazelle.

Masrour Zoghi (PhD’17) is vorig jaar aan de Universi-teit Twente gepromoveerd. Inmiddels werkt hij als Software Engineer bij Google in Mountain View, California.

De meest recente personalia vindt u op twitter.com/alumniUTwente. Zelf een nieuwe functie? Ken je iemand die iets bijzonders deed of een mooie prijs won? Tips zijn welkom via alumni@utwente.nl

ALUMNI TOUR DUITSLAND

FONDSNIEUWS

30

SDG DATAVIZ CAMP Tijdens het Sustainable Development Goals DataViz Camp werkten 25 studenten en onderzoekers aan het in kaart brengen van sociale ongelijkheden.

In multidisciplinaire teams gingen ze in het DesignLab bezig met acht challenges van organisaties als de Provincie Overijssel, het Centraal Bureau voor de Statistiek en Programa Estado de la Nación van Costa Rica. Dit event werd mede mogelijk gemaakt door Universiteits fonds Twente.

Na een jaar van voorbereiding vertrokken 26 studenten van CT-studievereniging Alembic afgelopen zomer naar Argentinië. Onder de noemer ‘Unámonos’, wat betekent: Laten wij ons verenigen, legden ze contacten met bedrijven, instituten en universiteiten.

Marleen Stoel, derdejaars bachelorstudent biomedische technologie, deed in augustus mee aan het WK wielren-nen voor studenten in Braga, Portugal. Onder zware om-standigheden met temperaturen van rond de 40 graden werd ze twaalfde in de tijdrit en vijftiende in de weg-wedstrijd. Marleen kijkt terug op een geweldige week, laat ze weten. Ze heeft veel geleerd, ontmoette nieuwe mensen en verlegde vooral ook haar grenzen. Ze is het Universiteitsfonds dankbaar voor de financiële bijdrage.

Zo bezochten ze onder meer een staalfabriek, een nucleaire reactor, een agriculturele faculteit, een alcoholdestilleerderij en een wijnmakerij. Uiteraard hebben ze ook genoten van de prachtige nationale parken, bruisende steden en de warme, Argentijnse cultuur.

ALEMBIC STUDYTOUR UNÁMONOS

MARLEEN STOEL DEELNEMER WK WIELRENNEN

V.l.n.r. Victor van der Chijs, Zakir Farahmand, Henk Hoving (donateur De Winterbeurs), Khansa Dhau en Wilma van Ingen.

In september werd de droom van de Afghaanse student Zakir Farahmand en de Indonesische student Khansa Dhau verwezenlijkt: ze konden beiden starten met hun tweejarige masteropleiding aan de Universiteit Twente.

Zakir en Khansa krijgen een Kipaji scholarship uit het Kipaji Scholarship Fund. Ondernemers Job Elders, de twee UT-alumni en founders van spin-off Xsens, Casper Peeters en Per Slycke, richtten het fonds op dat beurzen uitreikt aan talent uit ontwikkelingslanden om in Twente te komen studeren.

KIPAJI SCHOLARSHIP VOOR ZAKIR FARAHMAND EN KHANSA DHAUAlumni, relaties en medewerkers hebben de afgelopen jaren gul gegeven aan het Kipaji Scholarship Fund en daarom konden er dit jaar twee studenten beginnen. Zakir hoopt met zijn opleiding Transportation Enginee-ring and Management het openbaarvervoersysteem in Afghanistan te verbeteren en Khansa wil door de oplei-ding Sustainable Energy Technology kennis vergaren om de grote afvalbergen in haar land om te zetten in duurzame energie. Khansa kreeg naast de Kipajibeurs ook nog de Professor De Winterbeurs voor talentvolle buitenlandse studenten.

31

KATHRIN SMETANA WINT PROFESSOR DE WINTERPRIJS De Professor De Winterprijs ging tijdens de 57e dies natalis op vrijdag 30 november naar Kathrin Smetana. Zij is universitair docent bij de vakgroep Mathematics of Computational Science in de afdeling Toe gepaste Wiskunde van de faculteit EWI.

Smetana kreeg de prijs voor haar artikel ‘Randomized local model order reduction’ waarin ze een totaal nieuwe, innovatieve benadering van modelordereductie presenteert. Dit artikel verscheen in het SIAM Journal on Scientific com puting, een toonaangevend tijdschrift op het gebied van scientific computing.

De universitair docent ontwikkelt vereenvoudigde wiskun dige modellen voor rekenintensieve vraagstukken. Haar onderzoek wordt op allerlei terreinen toegepast, bijvoorbeeld bij het modelleren van complexe container-kranen, bruggen en seismische golven. Het onderzoek van Kathrin Smetana op het gebied van modelordereductie is een voorbeeld van de intensieve samenwerking tussen de Universiteit van Münster en de Universiteit Twente.

DANK U WEL!UW GIFT TELT,

ELK JAAR WEER!

D O N ATEURSBIJEENKOMST4 oktober

U kunt de Universiteit Twente steunen met een eenmalige gift, periodieke schenkingen of een nalatenschap aan het Universiteitsfonds. Ook is het mogelijk om, binnen de doelstellingen van het Universiteitsfonds, een eigen fonds op te richten waarvan u zelf de naam en het doel bepaalt. Op die manier houdt u volledige zeggenschap over de besteding van uw bijdrage. Als u zo’n Fonds op Naam wilt oprichten, dient u minimaal € 10.000,- in te leggen.

Meer informatieKijk op www.utwente.nl/ufonds of contact Maurice Essers: 053 4893993 of m.l.g.essers@utwente.nl

Universiteitsfonds TwentePostbus 217, 7500 AE EnschedeBankrelatie: IBAN NL09 ABNA 0592 7191 89T.n.v. Stichting Universiteitsfonds Twente, Enschede

Universiteitsfonds Twente

JAARCAMPAGNE 2019De nieuwe jaarcampagne gaat in december weer van start en ook dit jaar vragen wij uw steun voor vier bijzondere doelen.

Helpt u mee om de Solar Boat Twente als eerste over de finish te laten komen tijdens de kampioenschappen in Monaco of steunt u een getalenteerde student uit een ontwikkelingsland om hier te studeren? Uw bijdrage kan ook gaan naar de toegankelijkheid en het beheer van ons bijzonder historische studiemateriaal of naar uniek Twents onderzoek met als doel naaldloos injecteren. Kijk op www.utwente.nl/maakhetverschil voor meer informatie.Namens alle studenten en de onderzoekers alvast veel dank voor uw betrokkenheid!

VOORDELIG DONEREN MET BELASTINGVOORDEELGeeft u al jaarlijks aan de campagne of denkt u erover dit te gaan doen? Dan kunt u eenvoudig profiteren van belastingvoordeel door van uw donatie een periodieke schenking te maken. U kunt dan bijvoorbeeld uw bijdrage verhogen zonder dat het u extra geld kost. Kijk op www.utwente/donerenmetvoordeel voor meer informatie.

Heeft u nog vragen over doneren met voordeel? Josine Meerburg helpt u graag verder. U kunt contact met haar opnemen via josine.meerburg@utwente.nl.

De Professor De Winterprijs, ge-noemd naar de in 2005 overleden hoogleraar, is een internationale publicatieprijs voor vrouwelijk toptalent. De prijs is bedoeld als erkenning voor excellent weten-schappelijk onderzoek en als stimulans voor het verder ontwik-kelen van een wetenschappelijke loopbaan. De prijs, bestaande uit een geldbedrag van 2.500 euro en een oorkonde, wordt bekostigd uit het Professor De Winterfonds, ingesteld door wijlen mevrouw De Winter. Na haar overlijden in 2013 hebben haar erven, UT-alumnus Henk Hoving en zijn partner Thijs van Reijn, besloten de jaarlijkse donatie aan het Universiteitsfonds voort te zetten. Het is de twaalfde keer dat de prijs werd uitgereikt.

3232

De 57e verjaardag van de UT op vrijdag30novemberstondinhetteken van talent. Dat thema kwam naar voren in de toespraak van rectorThomPalstra.HijriepindeWaaier op tot het aantrekken, stimuleren en bovenal delen van talent.

TechniekfilosoofPeter-PaulVerbeekwerdtijdensdeceremoniebe-noemd tot universiteitshoogleraar. Verbeek gaat het high tech, human touch-profieluitdragenenwilinternde verbinding tussen techniek en samenleving verder ontwikkelen.

Voorafgaand aan de dies natalis kwamen zo’n zestig alumni van de lichtingen 1986-2009 terug naar de campus voor een reünie. In het DesignLab kregen ze een terugblik op het studentenleven, maar ook lezingen en een lunch. CvB-lid Mirjam Bult verwelkomde het gezelschap: ‘Er is op de UT veel veranderd, maartegelijkblijftalleshetzelfde.’

REUNIE

DIES NATALIS

WAS U ERBIJ?

33

IndeVrijhofwas5oktoberdetwee-deeditievandeAlumniTalks.JoostvanKerkhof(EL‘90,PhD‘94)COOvan de UT spin-off Phix, sprak over verschillende toepassingen van foto-nica in de toekomst. Bas Lansdorp (WB‘03)verteldeoverzijneersteideeën voor Mars One, het stichten van een permanente kolonie op Mars.Wifi-uitvinderCeesLinks(TW‘82),noemdezichzelfooiteens‘eenachterlijke,idioteenstijfkoppigedoorzetter’. Maar deze eigenschap-penzorgdenerwelvoordathijbijApple-baasSteveJobsopdekoffiemocht,dievervolgenszijnWifi-tech-nologie ging gebruiken en zo voor een enorme doorbraak zorgde. Ank Bijleveld(BSK‘86)gafaanwaarzijals minister van Defensie haar focus en prioriteiten legt; het wekken van vertrouwen,eenpersoonlijkebena-dering en daadkracht.

ALU

MN

I TALKS

OP DECAMPUS

SPORT

De sportvelden en -faci l i teiten op de campus ondergingen de laatste twee jaar een behoorl i jke

metamorfose. De atletiekbaan kreeg een opknapbeurt en werd voorzien van drie banen met kunststof

toplaag en drie banen met asfalt. Ook zi jn er ver- en hoogspringfacil iteiten op het parcours en is er

een loophell ing, uphil l en downhil l aan de achterzi jde. Naast de atletiekbaan is op blauw kunstgras

een bootcampterrein gerealiseerd met fitnesstoestellen. BRON U-Today FOTOGRAFIE Archief UT en Frans Nikkels

34

Het Sportcentrum zelf kreeg ook een facelift. De centrale hal en de entree werden aangepakt. Het gebouw heeft frisse, lichte kleuren en binnen kreeg de receptie een plaats dichter bij de ingang. Buiten ligt er een nieuw kunst-grasveld voor de voetballers van vv Drienerlo en een vernieuwd multifunctioneel veld voor de honk-, soft- en korfballers.Het manegeveld naast Boerderij Bosch is een semi-waterveld geworden voor de sport lacrosse, hockey en er mag zelfs op gevoet-bald worden. Ook de hockey

speelt op een nieuw waterveld en de tennissers van Ludica hebben vier nieuwe gravelbanen.

Steeds meer externe partijen weten de weg naar het Sportcentrum te vinden. Er is een samenwerking met ROC Sport en Bewegen voor gebruik van faciliteiten overdag. Daarnaast is er samenwerking met de voetbalschool Football Equals Foundation en Topvorm Twente, de (sport)fysiotherapie in de kantoor-vleugel. Zij maken overdag gebruik van de fitnessruimte die eveneens een opknapbeurt onderging.

35

INTERVIEW ONDERZOEK

Vloeistoffys icus Det lef Lohse van de Univers i te i t Twente noemt het ‘gouden t i jden’ voor z i jn

vakgebied. Of het nu gaat om het gedrag van een enkel druppelt je of bel let je , of om turbulente

st roming in oceanen of het heela l : in a l le geval len levert het ta l loze nieuwe onderzoeksvragen op.

E ind november nam Lohse een van de Balzan pr i j zen – de ‘ I ta l iaans-Zwitserse Nobelpr i js ’ – in

ontvangst . Juist vanwege de veelz i jd igheid van z i jn werk. De redact ie van di t magazine was erbi j .

DOOR Wiebe van der Veen FOTOGRAFIE Balzan Foundation, Photo Carletti

GOUDEN TIJDEN VOOR VLOEISTOFDYNAMICA

DeItaliaansepresident,SergioMattarella,reiktedevijfprijzeninRomeuit:viervoorwetenschappers,éénvooreen humanitaire organisatie. Plaats van handeling: de eerbiedwaardige Accademia dei Lincei in Rome, een aca-demisch genootschap waarvan de geschiedenis terug voerttot1603.Lohsekreegdeprijs,volgensdejury“voorzijnbuitengewonebijdragenindemeestdiversegebiedenvandevloeistofdynamica”,zoalsturbulentie,‘sonoluminescentie’ en de eigenschappen van belletjes en druppels tot op microscopisch niveau.

Ouzo-effectInzijndankwoordgingdeUT-hoogleraarinopdetweevragendiehijregelmatigkrijgt:hoevindjeproblemenen projecten om aan te werken? En: wat is het verschil tussen fundamenteel en toegepast onderzoek? Op de eerstevraagantwoordthijsteevast‘nieuwsgierigzijn!’,op de tweede ‘geen enkel, in principe’. Een dag eerder, toendeprijswinnaarsdegelegenheidkregenhunwerktoe te lichten, gaf Lohse voorbeelden van deze benade-ring.Hijisinternationaalbekenddoorzijnverklaringvan sonoluminescentie: een belletje in vloeistof gaat,

onderinvloedvanultrageluid,lichtflitsenuitzendenenblijktzeerheetteworden.Ofeenanderenieuwsgierigevraag: we weten dat het drankje ouzo of pernod een beetje wit-troebel wordt na toevoeging van water. Maar wat gebeurt er precíes in dat druppeltje ouzo? Hoge-snelheidsbeelden en simulaties geven inzicht. Zo leren de onderzoekers meteen meer over het gedrag vancomplexevloeistofmengsels:bijvoorbeeldvoormedische diagnostiek of in inkjet- en 3D-printing.

TurbulentEen ander groot onderwerp in Lohse’s groep is turbu-lentie: een van de meest complexe fenomenen in de natuurkundediewedagelijksomonsheenhebben.Wekennen het van onze vliegreizen, maar de lucht om ons heen beweegt ook turbulent, evenals ons bloed in de aorta. Interessant is de vraag, of de turbulentie die op grote schaal plaatsvindt, in de oceaan of het heelal, is ‘terug te schalen’ naar het laboratorium. Een recente publicatie, door twee van Lohse’s promovendi, laat zien dat het, onder voorwaarden, kan. Daarvoor was veel rekenkracht nodig, waarvoor ongeveer 2000 krachtige computersinheelEuropazijningezet.Ookdeexperi-menten,indezogenaamdeTwenteTaylor-Couetteopstelling die turbulente stroming opwekt, vergden het uiterste.HettekenthetwerkvanLohseenzijnmensen:het is een combinatie van nieuwe theorievorming en experimenten.Voordebestedingvanhetprijzengeldziet de hoogleraar dan ook méér dan genoeg boeiende

“Waarom is er zo’n groot verschil tussen een oliedruppeltje in water en

een waterdruppeltje in olie”

BALZAN PRIJS 2018 VOOR DETLEF LOHSE

36

onderzoeksvragen. Dat begint al met de nieuwsgierig makende vraag waarom er zo’n groot verschil is tussen een oliedruppeltje in water en een waterdruppeltje in olie.

Max Planck MedailleKortvoordatLohsezouafreizennaarRomeomdeprijsinontvangsttenemen,kreeghijberichtvannógeenprijsdiehemtendeelzouvallen:deMaxPlanckMedaille.Dezeprijswordtinhetvoorjaarvan2019uitgereiktdoordeDeutschePhysikalischeGesellschaften alle ‘groten der aarde’ uit de historie van de theore-tische natuurkunde hebben de medaille ontvangen. Eerder ontving Lohse ook al de Spinozapremie, het SimonStevinMeesterschapenondermeerdeFluidDynamicsPrizevandeAmericanPhysicalSociety.Ookindatopzichtzijnhetvoorhemgoudentijden.

DE BALZAN PRIJS De Balzan Prijs is vernoemd naar Eugenio Balzan (1874-1953). Begonnen als redactie-assistent bij de krant Corriere della Sera, werkte hij zich op tot mede-eigenaar van de uitgeverij. Hij liet een groot vermogen na. Zijn dochter Lina besloot, vanuit deze nalaten-schap, prijzen in te stellen voor wetenschap, cultuur en goede doelen. Wetenschappers moeten de helft van het prijzengeld, 750.000 Zwitserse Franken (ongeveer 670.000 euro), besteden aan een nieuw onderzoeksproject voor jong talent. Grote wetenschappers zoals de wiskundige Andrej Kolmogorov en de astrofysica Jan-Hendrik Oort ontvingen eerder de prijs, en ook componisten zoals Paul Hindemith en György Ligeti en de wel-doener Moeder Teresa. De prijswinnaars van 2018, naast Lohse: biologe Eva Kondorosi, historicus Jürgen Osterhammel, sociologe Marilyn Strathern en humanitaire organisatie Terre des Hommes.

37

Een appje. De Nederlandse ambassadeur in Vietnam is

iets later op haar werkplek, want ze zit vast in het verkeer.

“Het is een grote chaos hier. De brommertjes en scooters

sjezen me l inks en rechts voorbij .” Vietnam is sinds

augustus de werkplek van Elsbeth Akkerman, UT-alumna

bestuurskunde. DOOR Ditta op den Dries FOTOGRAFIE Eigen foto

IN VIETNAM IS ALLESGERICHT OP GROEI

38

39

VERTREK-PUNTTWENTE

Ze voelt zich bevoorrecht met haar recente benoeming. In Vietnam ko-menvoorhaarveellijntjesbijelkaar.“Vietnamiseenheelbijzonderland,in het hart van Azië. Het ligt strate-gisch in een groot economisch blok en is erg gericht op internationali-sering en het sluiten van handels-akkoorden, ook met de EU. Tekenen van tien jaar robuuste economische groeizijnterugtezienindehoofd-stad Hanoi waar de Nederlandse ambassade staat. “Echt álles is hier gericht op groei. Het ondernemer-schap spat er vanaf.”

Als student Internationale Bestuurs-kunde kende Elsbeth Akkerman haardrijfverenal.Zevindthetbelangrijkvanbetekenistezijnenverschil te kunnen maken. “Daarom koosiknamijnafstuderenin1997heelbewustvoorderijksoverheid.Ikkrijgallekansenomdiedrijfverenindepraktijktebrengen.DatmagdeUTgerustophaarcontoschrijven,want in Enschede deed ik die inspi-ratieop.”Akkermanbegonbijhetministerie van Economische Zaken, werktebijhetministerievanLand-bouw en stapte later over naar het ministerie van Buitenlandse Zaken.

PoldermodelIn haar huidige positie als ambassa-deur in Vietnam draagt ze namens Nederland het belang van een goe-de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven,wetenschappelijkeinstellingenenmaatschappelijke organisaties voor écht duurzame oplossingen uit: het Nederlandse poldermodel. Geld verdienen in het buitenland is prima, maar niet ten koste van mens en milieu.

Vietnam maakt een grote economi-sche groei door, maar kent ook een hoopuitdagingenbijvoorbeeldindelandbouw en het watermanage-

ment. Vietnam is ook een Deltaland en de Mekong Delta in het Zuiden ligt net als grote delen van Neder-landonderdezeespiegel.Somszijner overstromingen, soms is het er te droog.Nederlandsebedrijvenenuniversiteiten hebben op deze ter-reinen veel kennis en ervaring en zijnbijuitstekinstaatbijtedragenaan slimme en structurele oplossin-gendieophunbeurtookeenbij-drageleverenaandewereldwijdeduurzaamheidsagenda. In Vietnam is het concept van ‘wer-ken met de natuur’ in plaats van ‘tegendenatuurin’nogredelijk onbekend, zegt Akkerman. “Neder-landhelptdaarbijenwekijkengoednaar wat onze universiteiten op dit vlak doen. Dat geldt ook voor de kennis die we hebben op het ge-biedvanlandbouw.DiversificatieisbelangrijkvoordeVietnameseland-bouwwaarnuvooralveelrijstwordt verbouwd.” De Vietnamese behoefte aan kennis en samenwer-king biedt kansen voor het Neder-landsebedrijfslevenenwetenschappelijkeinstellingenende ambassade spant zich er voor in deze kansen te verzilveren.

Nederland en Vietnam vieren dit jaar 45 jaar bilaterale betrekkingen. “We organiseerden in vier grote Vietnamese steden de zogenaamde DutchDays.Weverkendensamen-werking op onderwerpen als water-management, de transitie van de landbouw, de circulaire economie en smart cities. Echt, het maakt me zótrotsdatikdaarineenrolkanspelen.” Ze weet dat er op de UT ook veel kennis aanwezig is op die terreinen.“ErzijnveelNederlandseuniversiteiten en hogescholen actief in Vietnam. In de korte periode dat ik hier ben, heb ik Wageningen, Delft, Eindhoven, Saxion en Van HallLarensteinvoorbijzienkomen.

De UT is uiteraard ook van harte welkom.Ikhoopopcontact!”Hetaantal Vietnamese alumni is overi-gens ook groot – in 2017 alleen al hebben 750 studenten de weg naar Nederland gevonden.

De agenda van de Nederlandse ambassadeur in Hanoi is goed ge-vuld en heel divers. De oogst van een willekeurige week: samen met Watergezant Henk Ovink sprak ze op verschillende ministeries over de Nederlandserolbijdeuitvoeringvan het Mekong Deltaplan, ze was bijdelanceringvandeFormule1die in 2020 in Vietnam wordt gere-den en waarmee de stad Hanoi zich op de kaart wil zetten voor buiten-landse investeerders, dan 2 dagen DutchDaysinCanThowaarinzeookopdefietsstapte.“Omdathet

leuk is, maar ook om te onder-strepen dat het een gezonde en duurzame manier is om verkeers-problemen op te lossen.” Aan het slot van deze week opende ze de Hanoi Pride met de Nederlandse boodschap dat diversiteit en respect voor elkaar kernwaarden van een inclusievesamenlevingzijn.“Netals in Amsterdam weet de LGBTI-gemeenschap in Hanoi overigens ook hoe je een feestje bouwt en daar houdt deze Nederlandse ambassadeurookwelvanhoor! Jemoetkunnenzijnwiejebent en houden van wie je houden wilt. Dat kan niet in elk land. En dan realiseer je je weer hoe gelukkig je bent als Nederlander.”

IN VIETNAM IS ALLESGERICHT OP GROEI

“De UT is uiteraard van harte welkom. Ik hoop op contact”

HET ONDERNEMERSCHAP IN HANOI SPAT ER VANAF

40

Wat krijg je als je zo’n vijftig alumni en studenten bij elkaar zet?

Dat ontdekten de huidige en voormalige bewoners van Huize

Leopold. Het huis aan Campuslaan 53 organiseerde in oktober een

eerste oud-huisgenotendag. DOOR Marieke Vroom FOTOGRAFIE Frans Nikkels

STUDENTEN- HUIS

VIJFTIG (OUD-)HUISGENOTEN, ZEUVEN REEËN EN TWEE WEGGELOPEN KATTEN

HUIZE LEOPOLD

Dingdongdang!HetomroepgeluidvandeNSklinktdoordegangenvandecampusflat.“Komenjullienaardewoonkamer?”vraagtEelkjeKooistra(masterMechanicalEngineering)doordeintercomaandehuis-genoten die nog op hun kamer zitten te studeren. Het is maandagavond in de tentamenweek. Wie vandaag thuiseet,krijgtboerenkoolstamppot.Helemaalzelfge-maakt, want in Huize Leopold koken ze liever niet met pakjesenzakjes.“Zo’nomroepsysteemisheelhandig,maar het zorgt wel voor een soort Pavlov-effect” zegt JohanneketenBroeke(bachelorTechnicalMedicine).“Elke keer als ik nu op het station een omroepbericht hoor,krijgikzinineten.”

BijnaamDe eerste studenten betrokken het huis in 1966, toen het nog gewoon Campuslaan 53 heette. Later werd het Diaspora genoemd, omdat de huisgenoten uit alle hoe-ken van het land kwamen. De huidige naam komt van eenrodekater.DieheetteeigenlijkTheBrain,maarkreegdebijnaamLeopold.SamenmetsoortgenootPinkyvergezeldedekatdeveertienbewoners.Dekattenzijnvernoemdnaareentekenfilmovertweelaboratoriummuizen die de wereld willen veroveren.

TheBrainisinmiddelsaleentijdjeverdwenenenookpoesPinkylaatzichnietvaakmeerzien,verteltKarinaBoekhoudt(premasterComputerScience).“Zeloopthiernogergensrond,maarwaarschijnlijkheeftzeeenhuisgevondenwaarzenogmeerteetenkrijgt.”Demenselijkeoud-bewonerskomenwélgraagterugnaar het huis. De huidige lichting spoorde voor de oud-huisgenotendagzoveelmogelijkalumniop,vertellenze.Op27oktoberstonddegezamenlijkewoonkamervol bewoners van verschillende generaties: van pas afgestudeerden tot gepensioneerden. “Eerst dachten we:erzijnallemaaloudemensenbij,moetenwediemetuaanspreken?”zegtLaraOosterom(masterIndus-trialDesign).“Maarzekekenheelverontwaardigdtoenwe dat deden.”

Hechte clubFransCarelsen,alumnusChemischeTechnologie,woonde van1970tot1975aanCampuslaan53.Hijheeftaltijdveel contact gehouden met de huisgenoten van toen. “Wewarenbijelkaarsafstuderen,bruiloftenengingenop kraamvisite toen er kinderen kwamen. Onze vrouwen kunnen het ook goed met elkaar vinden. Nog steeds gaan we elk jaar met z’n allen een paar dagen weg in

41

Wil je een profiel van jouw (oud-) studenten-huis op facebook.com/AlumniUT? Meld je dan bij alumni@utwente.nl

Nederland of het buitenland. Het was erg leuk om met de oud-huisgenotendag ook de eerdere bewoners weer te zien en studenten uit latere jaren te ontmoeten.”De alumni kregen een rondleiding door hun oude huis, waarvan de naam niet het enige was dat in de loop van de jaren veranderde. In 2001 moesten alle toenmalige bewonersdeflatuitvanwegeeenrenovatie.Dekeukenwerd vergroot, het huis kreeg een balkon en er is een extrakamerbijgebouwd.Franskwamerachterdatzijnkamerernietmeeris.“Hetisnueenwashok,”lachthij.Ookdedoucheszijnverbouwd:“Inmijntijdwoondener alleen mannen en douchte je in één open ruimte. Nu wonenerookvrouweninhethuisenzijndedouchesafgeschermd.”

KlootschietenNadetourwashettijdvooreenpotjeklootschieten.Ingemengde teams en met een bolderkar vol bier legden de huidige en oud-bewoners een parcours af over de campus,waarbijzeeenkloot,eenhoutenbalverzwaardmetlood,inzominmogelijkworpenoverdeeindstreepmoestenkrijgen.Het klootschieten werd een paar jaar geleden door wat huisgenotenontdekttijdenseenweekendje weg en is

nu dé sport van het huis. Karina: “Er was nog geen vereniging voor studenten. Dat vonden we gek, want het is een Twentse sport. Daarom hebben wijerzelfmaareen opgericht, met Leopold als clubhuis.” En dat is een beetje uit de hand gelopen, zegt ze. De Drienerlose Klootschietvereniging de Zeuven Reeën (spreekuit:zeu’mreejn)teltinmiddelszo’ntachtigleden.

Een geslaagde dagZowel de nieuwe als oude generaties huisgenoten vonden het een geslaagde dag. “Het was erg gezellig en de oud-huisgenoten waren echt superenthousiast. De groep die elk jaar nog met elkaar op vakantie gaat heeft ons zelfs uitgenodigd om een keer langs te komen,”verteltJohanneke.“Declubmensenpastgoedbijelkaar,”vindtFrans.“Erwerdenleukeactivitei-ten georganiseerd en er werd lekker voor ons gekookt.” Dat laatste had de alumnus niet verwacht van het studentenhuis.“Bijonswerdervooralzogoedkoopmogelijkgekookt,”zegthij,endatdeednogweleensafbreuk aan de smaak. Samen met wat oud-bewoners hadhijdaaromvantevorenafgesprokenomeen restaurantje te pakken als het eten niet zo best was. “Maardatwasnietnodig,hetwasheelgoed!”

“Mijn kamer is er niet meer. Het is nu een washok”- Oud-bewoner Frans Carelsen

42

MIJN BAAN

Hij z it aan tafel met Toyota en andere grote autobedri jven

om sensorsystemen te verkopen die l ichaamsbeweging digitaal

in kaart brengen. Hij vl iegt de halve wereld over om klanten

te bezoeken in Europa, het Midden-Oosten en Afrika.

Peter Hartman werkt als business developer bi j Xsens Techno-

logies in Enschede. DOOR Frederike Krommendijk FOTOGRAFIE Rikkert Harink

42

TECHNIEK EN MENS IN ÉÉN DROOMBAAN

“Via een headhunter kwam ik bij Xsens terecht. Een schot in de roos.

De combinatie techniek en mens past perfect bij mij”

Hartman studeerde biomedische technologie aan de Universiteit Twente. In dat vakgebied was niet direct werktevindeninderegio.Daaromsolliciteerdehijbijmachinebouwer VDL ETG in Almelo. “Ik had het er naarmijnzinenikdeednaastengineeringookveelervaring op met sales. Dat sloot weer mooi aan op de master communicatie die ik deels volgde. Maar het biomedische bleef trekken. Via een headhunter kwam ikbijXsensterecht.Eenschotinderoos.Decombina-tietechniekenmenspastperfectbijmij.”Inzijnbaanalsbusinessdeveloperkanhijzijnverkoopkwaliteitenénzijnbiomedischekenniskwijtopeensteenworpafstandvanzijnoudeuniversiteit.

43

AGENDA &COLOFON

UNIVERSITEIT TWENTE is een jonge, ondernemende researchuniversiteit. Onze wetenschappers, docenten en studenten zijn pioniers in het verbinden van technolo-gie met sociale wetenschappen. High Tech Human Touch noemen we dat. Met onze actieve, nieuwsgierige blik op de wereld signaleren we grote maatschappelijke uitdagingen. Ons excellente onderzoek en onderwijs brengt verandering, vooruitgang en vernieuwing voor actuele uitdagingen wereldwijd: ‘intelligent manufacturing systems’, ‘digital society’, resilient world, personlized healthcare technologies en ‘smart materials’. Kenmerkend is onze unieke cross-disciplinaire aanpak en excel-lentie in onderzoekdomeinen als biomedi-sche en nanotechnologie, IT, robotica en geo-informatiewetenschappen. Universiteit Twente telt ruim 10.000 studenten, meer dan 47.000 alumni, 2.600 medewerkers en leverde een bijdrage aan al meer dan 1.000 succesvolle start-ups en spin-offs.

COLOFONUniversiteit Twente is een magazine voor relaties van de UT en een uitgave van Marketing & Communicatie

HOOFDREDACTIEAtilla Kerpisci

REDACTIEMaurice Essers, Joe Laufer, Ratna Toering en Wiebe van der Veen

BLADCOÖRDINATIESandra Pool

TEKSTDitta op den Dries, Hans van Eerden, Marco Krijnsen, Peter-Paul Verbeek, Wiebe van der Veen, Marieke Vroom en Frederike Krommendijk

BEELDRikkert Harink, Fokke Eenhoorn en Frans Nikkels

CONCEPT EN VORMGEVINGJosta Bischoff Tulleken en Jan MakMagSite.nl, Wormer

DRUKSMG groep Hasselt

REDACTIEADRESUniversiteit Twente, Marketing & Communicatie, gebouw Spiegel, Postbus 217, 7500 AE Enschede,tel. (053) 4892212, e-mail: magazine@utwente.nlAdreswijzigingen alumni: via utwente.nl/alumni ofalumni@utwente.nlAdreswijzigingen overig: magazine@utwente.nl

For an online version of this magazine in English please visit: www.utwente.nl/magazine/en

ISSN 2210-8173OPLAGE 36.000

Dit magazine wordt gedrukt op FSC-gecertificeerd papier

Rechten: Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen, gereproduceerd of vermenig vuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toe-stemming van de uitgever. Ten aanzien van de juistheid kunnen wij derhalve geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden.

AGENDA 2019Woensdag 13 - donderdag 14 februari Carrièrebeurs Bedrijvendagen

Zaterdag 11 mei Batavierenrace

Donderdag 20 juni Entrepreneurial Day

Donderdag 1 - dinsdag 20 augustus Summer School CuriousU

Maandag 2 september Opening Academisch Jaar

Vrijdag 4 oktober Alumni Talks

Kijk voor meer informatie op www.utwente.nl/evenementen

“Xsensmaaktsystemenwaarmeejelichaamsbewe-ging door sensoren digitaal zichtbaar maakt. Dat kun jegebruikenvoorergonomieinbedrijven,maarookvoor topsporters of animatie. Het eerste jaar ben ik onderandereingesprekgeweestmetNOC-NSF voortoepassingenindesport.Nuconcentreerikmijopbedrijvendiedeergonomievoorhunpersoneel willen verbeteren.”

GroteklantenzijnonderanderedeautofabriekenvanToyota.“Jekuntjevoorstellendatdiebedrijvengraag de ergonomie van hun productieproces willen verbeteren. Met onze sensoren meet je de gewrichts-hoeken ten opzichte van elkaar. Simpel gezegd: hoe je beweegt. Dat kan met complete pakken, maar ook met losse sensoren die met klittenband worden be-vestigd. De bewegingen worden zo digitaal zichtbaar. Eenautomerkkanbijvoorbeeldvanwerknemersaande lopende band meten hoe ze bewegen en aan de hand van die gegevens het productieproces optimali-seren. Misschien moet een loopafstand korter of een lopende band hoger. Zo voorkom je ziekteverzuim en iseventueelooktijdwinstteboeken.”

Hetsysteemkanookmooieresultatengevenindemedischesector,bijvoorbeeldalsvaneenpatiënthetlooppatroonmoetwordengeanalyseerd.“Desenso-ren verzamelen een hele box aan data die je dan kunt vergelijkenmetiemandmeteennormaallooppa-troon.Datisbijvoorbeeldvoorklinischeuniversiteiteninteressant. We proberen met de klanten mee te denkenhoezehetsysteemhetbestekunnengebrui-ken. We bouwen een band op met de klant. Als we bijvoorbeeldeennieuwesoftware-releasehebben,mogen onze klanten die eerst gebruiken, waardoor wijweerfeedbackvanhenkrijgenomhetproductnog verder te verbeteren. Dat is een mooie wisselwerking.”

Peterheefteen‘prachtjob’,vindthijzelf.Bijkomendvoordeelisdathijveelvandewereldziet,maaralsrasechteRossumerinTwentekonblijven.Bijde UTwerktXsensonderanderealssponsormeeaanhetWearableRoboticsLab.“Enwekrijgenook afstudeerders hier. Ik heb zo nog steeds een band metdeUT.Weproberennatuurlijkdebestemensenvandaarbijonstekrijgen.Metnameaansoftware-engineers en goede salesmensen is een schreeuwend tekort.DewerksfeerisbijXsensegoed,hetisneteengrotefamilie.Nieuweenthousiastelingenzijn van harte welkom.”

Voor meer informatie: ivesh.comcodesandbox.io

WINTER 2018/2019

“We willen van CodeSandbox een standaard-tool voor websitebouwers maken”

SPIN-OFF

EEN WERELDPRIMEURDossier windenergie

ONDERNEMEN25 jaar Demcon

MAGAZINE VOOR ALUMNI EN RELATIES

PROMOVABELGrootschalige, veilige energieopslag

ZANDBAK VOOR WEBSITEBOUWERSDOOR Hans van Eerden FOTOGRAFIE Rikkert Harink

Interactieve sites zoals webshops ofsocial media zijn complex om te bouwen. Voor het programmeren van alle interfaces maakte Facebook een eigen tool, React. Die open source tool is ook weer ingewikkeld. Dat merkte UT-student Ives van Hoorne toen hij na het vwo in 2015 bij de online veiling website Catawiki in Assen kwam. Hij programmeerde er een jaar lang, gevolgd door drie maan-den backpacken in Zuidoost-Azië. Hij bleef parttime bij Catawiki werken en begon aan de UT de studie Technical Computer Science. “Het theoretische deel vond ik gaaf, de programmeer-opdrachten waren heel basic.”

Van Hoorne had tijd over voor de ontwikkeling van CodeSandbox voor React-gebruikers. De tool biedt een eenvoudige online editor en een omgeving voor samenwerken en experimenteren, de zandbak, bij code-ontwikkeling. Samen met studiegenoot Bas Buursma begon Van Hoorne de gelijknamige onderneming. De website trekt een half miljoen bezoekers per maand, van wie 700 betalend. Grote hightechbedrijven toonden interesse en er kwamen al voorstellen voor overname. “Maar wij vinden het interessanter om met een start-up veel ervaring op te doen. We willen van CodeSandbox een standaard-tool voor websitebouwers maken.”

In oktober won Van Hoorne de More than a Degree Award voor ‘meest ondernemen-de student’, uitgereikt door de StudentUnion. Student is hij nu op een laag pitje, ondernemer bijna fulltime. Sinds kort met support van UT’s bekende TOP-regeling. “Die helpt ons om rustig naar verdere financiering te zoeken.” De zandbak is CodeSandbox inmiddels wel ontgroeid.