Fotograaf en recht
-
Upload
tommy-vandepitte -
Category
Education
-
view
1.040 -
download
1
description
Transcript of Fotograaf en recht
De fotograaf en het rechtOver de rechten van fotograaf en gefotografeerde
Verschillende perspectieven
1
3
2
Fotograaf
“Tasja”
(Beeldhouwer)
Kees Verkade
Model?
Auteursrecht van de
fotograaf
Auteur: ?
Fotograaf
Context
Wat, wanneer wel en wanneer niet
Rechten
Voornaamste uitzonderingen
Auteursrecht
Vrijheid van kopie >< auteursrecht
Eigendom >< auteursrecht
Kunst >< auteursrecht
Auteursrecht
Toepassing: Gematerialiseerd (niet alleen idee)
Intellectuele inspanning
Oorspronkelijkheid: individualiteit van de maker
Irrelevant: artistieke, esthetische waarde,
tijdsinspanning, kost (materialen, middelen, …),
nieuwheid (concept, compositie, …)
Duur: 70 jaar na 1 januari na overlijden van de auteur
Morele rechten
Divulgatierecht (bepalen wanneer “af”, eerste keer “openbaren”) (tot zolang ook onbeslagbaar)
Vaderschap (naamsvermelding, ©)
Integriteit (van het werk én indirect van de auteur)
Recht van terugneming
Recht van toegang (met oog op uitoefening van de vermogensrechten)
Vermogensrechten
Exclusief rechtReproductierecht
Adaptratierecht
Bestemmingsrecht van de auteur
Tentoonstellingsrecht
Openbare mededeling aan het publiek
Volgrecht (bij openbare verkoop)
Uitzonderingen
Citaat
Actualiteitsverslaggeving
Werken in “voor het publiek toegankelijke plaatsen”
Privé-mededeling in familiekring/ i.k.v. schoolactiviteit
Karikatuur, parodie, pastiche
Tijdelijke reproductiehandelingen
Collectieve rechten
Facultatief systeem (zelf of via beheersmaatschappij)
Repografie (www.reprobel.be): internet, fotokopie, CD/DVD, …
Thuiskopie (www.auvibel.be): internet, fotokopie, CD/DVD, …
Leenrecht (www.reprobel.be): bibliotheek
Verplicht systeem (via beheersvennootschappen)
Satelliet- en kabelrechten
p.m.
Sancties
Namaak : kwaadwillige of bedrieglijke inbreuk op het auteursrecht
Beslag inzake namaak
Stakingsvordering
Strafvordering
Schadevergoeding
Praktisch
Overdracht of licentie
Wedstrijden
Internet
Overdracht
Morele rechten: onvervreemdbaarGlobale afstand: nietig
Beperkte overdracht: zou wel kunnen, misbruik kan niet
VermogensrechtenGlobale afstand:
oppassen (o.a. moeilijke prijsbepaling)!
“Vrij van rechten”
Bijzondere afstand• drager, oplage, duur, doel, aantal, naast anderen,
…
Licentie
• Morele rechten: nvt
• Vermogensrechten– Exclusief (exploitatieplicht)– Niet-exclusief: nog altijd “goede trouw”-
beperking voor de auteur
Voorwaarden• Bewijs (t.a.v. auteur) enkel bij geschrift
– Eigendomsoverdracht van drager >< overdracht/licentie
– Houdt rekening met restrictieve interpretatie– Vermeldingen
• Per exploitatiewijze: – Reikwijdte (exploitatiewijze, territoriaal, …) – Duur (aantal keer, bepaalde of onbepaalde duur), en – Vergoeding (specificeringsplicht, geen vergoedingsplicht).
– Exploitatieplicht verkrijger
• Toekomstige werken, onbekende exploitatievormen, …(m.u.v. werkgever/bestelling)
Werknemer• Soepele uitzondering op regel van geen
overdracht– Wanneer?
• uitdrukkelijke, schriftelijke bepaling (in arbeidsovereenkomst of daarbuiten)
• De creatie van het werk valt binnen het toepassingsgebied van de arbeidsok. (binnen taak)– Toevallige werken– Niet ter uitvoering van de arbeidsok.
– Collectieve overdracht mogelijk• Strekking van de overdracht (ook onbekende
exploitatiewijzen als aandeel in winst wordt bepaald)• Wijze waarop ze plaatsvindt
Bestelling
• Soepele uitzondering op regel(s) van (geen) overdracht– Besteller oefent een activiteit uit in de niet-
culturele sector of in de reclamewereld, – Besteller zal het werk gebruiken voor die
activiteit en– Er is uitdrukkelijk in de overdracht van
rechten voorzien
Samenwerken
• Inbreng => gematerialiseerd + oorspronkelijk + overleg
• Inbreng is “onverdeelbaar”– Regel: unanimiteit (behalve voor vordering in
naleving van de rechten)– Uitzondering: uitoefeningsovereenkomst, bvb.
• Verdeling van de vermogensrechten• Mandaat voor uitoefening van de (vermogens)rechten
• Inbreng is “verdeelbaar” – gemeenschappelijk werk “ontzien (ok ook hier
mogelijk)
Co-auteurschap
Wedstrijden
• Deelnemer– Lees voor je deelneemt !
• Organisator– Maak geen misbruik !– Stel duidelijk, transparant reglement op, o.a.
• de precieze modaliteiten voor het indienen en terugtrekken van werken
• de lijst van de prijzen en hun waarde in geld• het voorziene gebruik dat gemaakt zal worden
van bekroonde en niet-bekroonde werken
Internetsite
• Vermeld je (artiesten)naam (©)
• Geef aan op welke manier een bezoeker de foto’s al dan niet mag gebruiken
• Neem – waar mogelijk – technische voorzorgen: – Maak download onmogelijk (n.b. screenshot)– Gebruik een watermerk in je foto– Zet enkel foto’s met grove pixels online
• Respecteer ook de rechten van derden– Vermelding of hyperlink
Rechten van gefotografeerd
en
Model
• Recht op privacy
• Recht op afbeelding
• Recht op zelfbeschikking over persoonsgegevens
• Praktisch– Modellenovereenkomst
Privacy• Koepelbegrip
• Bescherming van de “intimiteit” (privésfeer, persoonlijke levenssfeer)– Recht om met rust gelaten te worden– Recht om vergeten te worden
• Vrij subjectief qua invulling, toets: redelijke invulling– Lichamelijke privacy: naaktfoto’s, denigrerend, …– Relationele privacy: contacten, compromiterend, … – Geograpische privacy: woning, verwachte
intimiteit, …
Privacy
Recht op afbeelding
• Onschendbaarheid van de beeltenis
• Beslissing over de vervaardiging en het gebruik van de afbeelding van de beeltenis
• Ook buiten privésfeer
• Tot 20 jaar na overlijden
Inhoud
Recht op afbeelding
Recht op afbeelding• Bijzondere, intrekbare, ondubbelzinnige
toestemming (ev. Impliciet)– Vervaardigen (diverse onderverdelingen)– Gebruik (diverse onderverdelingen)
• Daarbuiten– Recht op informatie van de publieke opinie
• Afweging inbreuk in de privésfeer (i.p. publiek optreden)
• Informeren >< commercieel gebruik– Openbare plaatsen (maar… geen misbruik)– Overlijden (maar… eerbied voor nagedachtenis) – Andere rechten als die meer doorwegen (opinie,
verdediging)
Uitzonderingen
Recht op afbeelding• Schadevergoeding voor het model
• Vergoeding voor de (ongewilde) prestatie van model
• Publicatieverbod, terugtrekking van de werken, …
• Onbruikbaarheid als bewijs in een procedure
• Sancties in specifieke wetten• Publiceren of verspreiden van: foto’s van
slachtoffers aanranding van de eerbaarheid• Publiceren of verspreiden van foto’s van
verdachten of veroordeelden van jeugdmisdrijven
Sancties
PersoonsgegevensVerwerking van persoonsgegevens
Doel Legitimiteit
Transparantie
Organisatie
Evenwicht
End-to-end
Principes
Persoonsgegevens• Wet regelt niet het huishoudelijk gebruik
• Toestemming of andere belang: gericht v. niet-gericht
• Extra aandacht bij speciale categorieën van gegevens: – Gerechtelijke gegevens (rechtbank, gevangenis, …)– Gezondheid (op ziekenbed, rolstoel, zwanger,…)– Religieuze, politieke, filosofische overtuiging,
lidmaatschap vakbond (moskee, congres, optocht,…)– Seksuele geaardheid (gay parade, seksuele daden,…) – Ras of ethnische oorsprong
• Manipulaties zijn afzonderlijk “doel”
Pointers
Persoonsgegevens
• Schadevergoeding voor model
• Sancties door de opdrachtgever (?)
• Strafsancties– Boetes– Verbeurdverklaring– Verwerkingsverbod– Publicatie van het vonnis
Sancties
Praktisch• Altijd
– Privacy-impact inschatten– Respect voor het model
• Hoe groter de privacy-impact, hoe sneller je naar toestemming moet (terug)grijpen
• Toestemming– Bij voorkeur op papier (kan ook blijken uit houding,…)– Met informatie van het achterliggende doel (= beperking
voor de toekomst, anders = terugkeren !)– Minderjarigen (vuistregel)
• > 12 jaar: wettelijke vertegenwoordigers en minderjarige• < 12 jaar: wettelijke vertegenwoordigers
Rechten op
gefotografeerde voorwerpen
Foto: David Whitley
Houder van rechten
• Auteursrecht (schilderijen, gebouwen, …)
• Merkenrecht
• Bedrijfsgeheim
• Praktisch
Evenwicht
• Staat het voorwerp centraal in de foto?– Ja => intellectueel recht in rekening
brengen– Nee => intellectueel recht (wsch.) niet
geraakt
Praktisch
• Wat staat centraal in de foto?
• Zou daar (nog) een recht op (kunnen) rusten?– Zonee, no problem.– Zoja, kan ik de houder van dat recht
(makkelijk) vinden?• Zoja, contact opnemen voor toestemming.• Zonee, voorbehoud maken (transparant) en
correct reageren als de houder van het recht zijn (morele) rechten uitoefent.
Check it out !
• http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/auteursrecht/index.jsp
• http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/general/designers_internetguide_fr.jsp (nr. 60 e.v.)
• http://www.sofam.be
• http://www.privacycommission.be/nl/in_practice/recht-op-afbeelding/
Repeteren, repeteren,…