Forscher Kids: Het begint met verwonderenOp woensdag 26 januari j.l. ontmoetten ca. 100 experts op het gebied van Jonge Kind en Wetenschap & Techniek elkaar op een internationale conferentie bij Fontys Pabo Venlo. Leerkrachten, schoolleiders, onderzoekers en beleidsmakers werden in wisselende gesprekken uitgedaagd om op zoek te gaan naar aanknopingspunten voor een duurzame samenwerking tussen hogescholen, werkveld en onderwijsbegeleidingsdiensten. Een feestelijke afsluiting voor de projectgroep, maar vooral een hoopvol, inspirerend begin voor internationale samenwerking.

Waar doen we het voor?Gefaciliteerd door Euregio-projectgelden verkenden Hochschule Niederrhein uit Monchengladbach, het Vera Beckerskollege Krefeld, het Kenniscentrum Wetenschap en Techniek Gelderland Arnhem en Fontys Pabo Eindhoven elkaars opleidingswerelden op het gebied van Wetenschap & Techniek.De onderzoeksvragen en ambities van deze samenwerking waren:

- Hoe kunnen we de interesse van kinderen in wetenschap en techniek intensiveren?

- Hoe kunnen we wetenschap & techniek integreren in de bestaande curricula?

- Hoe kunnen we creativiteit, exploratiedrang en innovatie in de opleiding en in het veld stimuleren?

- Welke condities hebben we hiervoor nodig?- Hoe kunnen we leerkrachten begeleiden in deze zoektocht?

Aan beide zijden van de grens zijn al veel initiatieven op dit gebied genomen, maar deze blijken nog weinig invloed te hebben op het werkveld. Bestaande initiatieven worden geïsoleerd uitgevoerd en evaluatiegegevens lijken onvoldoende te worden benut. Bovendien is er weinig systematische opleiding voor opvoeders en leraren op dit gebied, zowel in Duitsland als in Nederland. Kijkje in elkaars keukenDe voorbereidingsgroep ging niet alleen met elkaar in gesprek maar ging samen de praktijk in om leerkrachten met kinderen bezig te zien. Ook bezochten zij gezamenlijk het mega-evenement Summit 2010 in Den Haag, wat veel aanknopingspunten voor gesprekken gaf. Gespreksitems waren: Het creëren van een rijke, uitdagende leeromgeving, leerkrachtstijl en het begeleiden van de leerkracht op de vloer, het verzorgen van goed scholingsaanbod en het vergroten van het draagvlak bij leerkrachten.Ze constateerden dat ze door deze praktijksituaties met elkaar te onderzoeken en te conceptualiseren op een boeiend onderzoeksspoor kwamen.Dat gaf volop aanknopingspunten voor een mogelijk vervolgtraject waarbij leerkrachten betrokken zouden kunnen worden.

Conferentie Forscherkids / De Jeugdige OnderzoekerVandaar dat de projectgroep zocht naar een geschikte vorm om de verkenning en draagvlak voor het vervolg van deze verkenning een bredere inbedding te geven. Dit mondde uit in een conferentie. We nodigden 100 experts op het gebied van Wetenschap & Techniek uit: onderbouwleerkrachten, bestuurders, onderzoekers, leerkrachttrainers en mensen met speciale expertise op het gebied van Wetenschap & Techniek. Mensen die vanuit hun invalshoek met ons op zoek konden gaan naar betekenisvolheid en mogelijkheden van internationale projecten en activiteiten. Jürg Thölke, lector Innovatie van Leren in Organisaties leidde de deelnemers door middel van een WorldCafe door de middag. Ter inleiding toonden Marianne Boschman en Anja Stork van basisschool de Mijlpaal uit Nuenen hun dagelijkse praktijk van talentontwikkeling en onderzoekend leren. Daarna illustreerden Jenny Dalhaus van het Berufskolleg Vera Beckers te Krefeld hoe zij studenten uitdagen tot het stimuleren van exploratiedrang en onderzoekend leren bij jonge kinderen.

Meeting in a World CaféOnze doelstellingen voor deze conferentiemiddag waren:

- het delen van ervaringen en best practices- het faciliteren van grensoverstijgende netwerken- het verzamelen van inzichten, inspiratie en informatie- een brug slaan naar toekomstige projecten vanuit bestaande

behoeften en wensenDe werkvorm World Café is een beproefde werkvorm om inhoudelijk de dialoog en verkenning met elkaar aan te gaan. We startten met de eigen vakgroep en via tafelrondes met alle diverse expertises kwamen de deelnemers terug bij de eigen vakgroep om de opbrengsten te delen. Ondanks de taalbarrière, die aan sommige tafels geslecht diende te worden, kunnen we spreken van boeiende opbrengsten.

Bij de inventarisatie van de opbrengsten werden een aantal dingen duidelijk:

• Het gaat om het kind: Hoe leren en ontwikkelen kinderen zich en wat betekent dat voor ons onderwijs? Begin jong en bouw op een natuurlijke manier voort op de ontwikkeling van kinderen. Verander het onderwijssysteem: zet het kind centraal.

forscher kids: het begint met verwonderen 1

Los geht’s...?Een doorstart van het project biedt mogelijkheden om de bestaande kennis aan beide zijden van de grens te benutten en een haalbaar concept voor de scholing en nascholing van opvoeders en leraren, waaronder overdraagbare evaluatiestrategieën, te ontwikkelen. We denken hierbij in eerste instantie aan het opzetten van professionaliseringsnetwerken waarin leerkrachten vanuit Duitsland en Nederland elkaar in een bepaalde frequentie bezoeken. De bezoeken vinden plaats op de eigen (voor-)scholen. Leerkrachten tonen hun good practice, in de praktijk of met videobeelden en foto’s. Zij conceptualiseren met elkaar en trainers wat zij waarnemen en onderzoeken de mogelijkheden tot verbetering, verfijning en verdieping. Hierbij benutten we de concepten en valide theorieën die vanuit de verschillende hogescholen en expertisecentra beschreven zijn.

• We zijn benieuwd naar de verschillende goede concepten van early science education in beide landen. Uitwisselen en delen. Ontmoeten vanuit verschillende achtergronden en perspectieven. Op zoek naar good practice aan beide zijden van de grens.

• Wij zullen het moeten doen! We hebben mensen nodig die organiseren, stimuleren, inspireren en consolideren.

• Ontwikkel professionele netwerken waarin mensen kunnen ontmoeten, samenwerken en groeien. Learning community’s.

• De pedagogiek is van belang: Luisteren, open vragen stellen, exploratiedrang verkennen, onderzoekend leren beogen.

• Kennis en houding van leerkrachten is van groot belang. We hebben een nieuwe bril nodig. Ook op de opleidingen. Visie reikt verder dan Wetenschap & Techniek, vanuit alle vakken kun je een onderzoekende houding verkennen. In ieder domein kun je nagaan of je aannames kloppen.

• Boeiende bijkomstigheden: Onderwijs aantrekkelijk maken voor jongens en mannen. W&T betekenisvol maken voor ouders.

En nu...Terug naar de onderzoeksvragen en ambities waarmee we dit project gestart zijn:

- Hoe kunnen we de interesse van kinderen in wetenschap en techniek intensiveren?

- Hoe kunnen we wetenschap & techniek integreren in de bestaande curricula?

- Hoe kunnen we creativiteit, exploratiedrang en innovatie in de opleiding en in het veld stimuleren?

- Welke condities hebben we hiervoor nodig?- Hoe kunnen we leerkrachten begeleiden in deze zoektocht?

Vanuit de conferentie en een uitgebreide evaluatie door de projectgroep is ons duidelijk geworden wat mogelijke uitzichten zijn. We vinden het bijzonder waardevol om deze contacten te continueren en zijn met elkaar in gesprek over vormen en financieringsmogelijkheden.

forscher kids: het begint met verwonderen 2

Bent u geïnteresseerd of wilt u deelnemen aan een van de internationale professionaliseringsnetwerken, laat het ons weten.

U kunt een mailtje sturen naar:Voor Duitsland: Hedwig Schomacher, schomacher@bkvb.deVoor Nederland: Hans van Tillo, j.vantillo@fontys.nl.

Ook via www.dejeugdigeonderzoeker.nl zullen wij u op de hoogte houden.

Wij horen graag van u!

Namens de projectgroep Forscherkids,

Wilma van EschFontys Pabo Eindhovenw.vanesch@fontys.nl Maart 2011