Format energie-efficiëntieplan MJA3 2017... · 2016-02-01 · 5. Oordeel van Bevoegd Gezag over...

>> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal Ondernemen

Format energie-efficiëntieplan MJA32017 - 2020In opdracht van het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Inleiding > Werkwijze EEP en Toetsing >

Inleiding MJA3

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en handreiking EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie (MJA3) dienen een energie-efficiëntieplan 2017-2020 (EEP) in te dienen voor 1 oktober of 15 november 2016.

Steeds meer bedrijven realiseren zich dat energiebesparing en het gebruik van duurzame energie de enige manier is om hun bedrijfsvoering te continueren. Energiebesparing stimuleert innovatie en het levert geld op. Met het opstellen en uitvoeren van de EEP geeft u invulling aan uw energie-efficiëntie ambities en draagt u bij aan het realiseren van het landelijke energieakkoord.

In dit document vindt u het format voor het EEP 2017-2020. Samen met een handreiking en een overzicht van de ondersteuningsmogelijkheden van RVO.nl zijn deze gezamenlijk weergegeven in het tweede deel van het document. Daar vindt u ook het toetskader en de –criteria waarop RVO.nl het EEP zal toetsen.

Het document start met de Werkwijze EEP en Toetsing. Dit zijn de formele afspraken waarop het format en toetskader en –criteria zijn gebaseerd.

Inleiding MJA3

RVO.nl - Format EEP MJA 2017 - 2020 02

Leeswijzer

De MJA3-convenanttekst behandelt in de paragraaf 3.1 (artikelen 3.1 t/m 3.5) het Energie-Efficiëntie-Plan (EEP). Deze artikelen zijn in het EEP-protocol nader uitgewerkt. Dit protocol is vooral procedureel van aard. De ‘MJA3 Werkwijze EEP en Toetsing 2017-2020’ (MJA3 Werkwijze EEP) bevat een nadere inhoudelijke detaillering van de convenanttekst en het protocol voor de periode 2017-2020.

De MJA3 Werkwijze EEP is bedoeld voor alle partijen die betrokken zijn bij het opstellen van een EEP van convenant-bedrijven. Ook de brancheorganisaties spelen een belang-rijke rol in de verstrekking van aangrijpingspunten voor door bedrijven mogelijk te plannen maatregelen. Voor niet-ETS inrichtingen is het EEP ook van belang voor het bevoegde gezag voor de Wet Milieubeheer (bevoegde gezag), dat uiteindelijk beslist of zij het EEP als een volwaardige invulling van de eisen op het gebied van energie uit de Wet Milieubeheer zien. Deze Werkwijze bevat kader-stellende onderwerpen (A t/m N), die van belang zijn om door te nemen alvorens het EEP op te stellen. In de Handreiking EEP MJA3 en MEE wordt een toelichting op het EEP-format en het voldoen hieraan gegeven. De Handreiking is dus ook van toepassing voor MEE deelnemers. Er bestaat een aparte MEE Werkwijze EEP en Toetsing.

Uitgangspunt voor het format en de Werkwijze vormt de convenanttekst. Het op basis daarvan ontwikkelde EEP-format is leidend. De Werkwijze en Handreiking dienen ter verduidelijking en aanvulling op het EEP-format.

Inleiding

Hoofdlijn van het EEP

Kern EEP: geplande maatregelen Kern van het EEP vormt de lijst met de voor de periode 2017-2020 geplande energiebesparende maatregelen. Deze maatregelen zijn gebaseerd op de besparingsmogelijk-heden binnen het bedrijf. Om te ondersteunen bij het inventariseren van het besparingspotentieel worden verschillende bronnen aangereikt (zie hiervoor handreiking deel 2). De besparingsopties worden voorafgegaan door inzicht in het energieverbruik van de energiefuncties van de inrichting in combinatie met de gebruikte energiedragers zijnde de ‘energiebalans in matrixvorm’.

Mate van actualisatie: update energiebalans of geheel nieuwe energiebalansHet EEP wordt door de meeste bedrijven geactualiseerd. Als de structuur van de energiehuishouding van het bedrijf niet substantieel veranderd is1, kiest het bedrijf voor een actualisatie van de cijfers uit het EEP 2013-2016 met de energiecijfers uit het voor dit EEP geldende basisjaar2, altijd gepresenteerd in een ‘energiebalans in matrixvorm’.

1 Actualiseer de energiebalans in matrixvorm aan de hand van de energiecijfers in het basisjaar. Is de structuur van de energiehuishouding van het bedrijf (de onderlinge verhouding tussen energiedragers (vooral elektriciteit en gas) en energiefuncties (bijv. utiliteiten, processtappen, productielijnen) substantieel gewijzigd sinds het vorige EEP? Doorloop de energieverbruiksanalyse dan opnieuw en baseer daarop de procesbeschrij-ving en de energiebalans in matrixvorm. Structurele wijzigingen van substantiële aard ( 20%-25% of meer) kunnen zich voordoen bij een andere productiewijze en/of een andere productmix.2 Het basisjaar is in principe 2014 of 2015 voor bedrijven die het EEP na de monitoringronde in 2016 invullen. Het basisjaar kan in uitzonderlijke gevallen afwijken.

Inleiding > Werkwijze EEP en Toetsing >

Inleiding MJA3









Concernaanpak





DisclaimerHet toetsingskader en de toetsingscriteria zijn ontleend aan de EEP Werkwijze en Toetsing. In geval van twijfel zijn de gemaakte afspraken in de Werkwijze EEP en Toetsing leidend.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Hebben zich sinds het EEP 2013-2016 wel substantiële wijzigingen in die structuur of de productmix voorgedaan, dan is in hoofdstuk 4 van het EEP format een actualisatie aan de orde in de vorm van een geheel nieuwe ‘energie-balans in matrixvorm’ op basis van de energiecijfers van het basisjaar. Een uitgebreide beschrijving van de mate van actualisatie (update of geheel nieuwe energiebalans) treft u aan in de Handreiking.

Hulpmiddelen bij opstellen EEPRVO.nl stuurt tijdens traject van totstandkoming op een kwalitatief hoogwaardig EEP. Met het oog daarop stelt RVO.nl het bedrijf een aantal hulpmiddelen ter beschikking om het EEP effectief en efficiënt te kunnen opstellen. Deze worden via een doorklikbare PDF per hoofdstuk van het EEP format inzichtelijk gemaakt.

EEP zo veel mogelijk digitaalOmdat de geplande maatregelen de kern van het EEP vormen, is een EEP-module in het e-MJV ontwikkeld. In deze module kunnen ook veel andere aspecten van het EEP worden ingevuld. Enkele onderdelen dienen wel nog als bijlage in de module te worden bijgesloten.

Indiening, toetsing en beoordeling EEPIn het EEP-protocol is een stappenschema opgenomen, met alle processtappen die het bedrijf, RVO.nl en het bevoegde gezag doorlopen om het EEP op te stellen, daarover te adviseren en te beoordelen. Dit schema wordt weergegeven in figuur 1.

Binnen 9 maanden

Zo nee Zo ja Binnen 6 weken

Zo nee Zo nee

Zo ja

Zo ja

Binnen 8 weken

Binnen 6 weken

Binnen 6 weken na ontvangstvan advies van RVO.nl(dus binnen 6-12 weken)

Binnen 4 (evt. 8 weken)

0. De Onderneming richt haar schri�elijkverzoek om toe te treden tot de Meerjarenafspraak aan RVO.nl

RVO.nl deelt schri�elijk mede of de onderneming voldoet aan het gestelde in art. 7.1

Vooroverleg over EEP tussen Onderneming, Bevoegd Gezag en RVO.nl, indien gewenst door deze partijen.

1. De Onderneming dient per betrokken inrichtingeen concept EnergieE�ciëntiePlan (EEP) in bij RVO.nl en het Bevoegd Gezag (art. 3.4. lid 1)

2. Voldoet het concept EEP volgens RVO.nl aan hetProtocol EEP? (art. 3.4 lid 2)

Bericht aan BevoegdGezag; kopie aanOnderneming (EEP-advies)

3. Onderneming past concept EEP aan tot dit aan criteriavoldoet volgens RVO.nl

4. RVO.nl verwi�igtOnderneming en Bevoegd Gezag van niet voldoen aan verplichting MJA

5. Oordeel van BevoegdGezag over concept-EEPaan de Onderneming (art. 3.4 lid 3)

6. Onderneming past concept EEP aan tot de�nitief EEP (art. 3.4 leden 4 en 5)

Kopie aan RVO.nl

Het Bevoegd Gezag stemtoordeel af met anderebestuursorganen

Kopie aan RVO.nl

Kopie aan de RVO.nl 8. Het bevoegd Gezag maakt schri�elijk aan de Onderneming kenbaar of het al dan niet instemt met het de�nitieve EEP (art. 3.4 lid 6)

7. Het Bevoegd Gezag beoordeelt of het door de Onderneming ingediende de�nitieve EEP in overeenstemming is met de bij de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer* te hanteren eis dat aan de vergunning de voorschri�en moeten worden verbonden die de grootst mogelijke bescherming van het milieu bieden, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden (art. 3.4 lid 6)

Kopie aan de RVO.nl

9. Het bevoegd Gezag informeert tegelijkertijd met stap 8 de Onderneming schri�elijk of op basis van in het EEP te nemen maatregelen een mededeling op grond van artikel 8.13 lid 1 sub g, een melding op grond van artikel 8.41 of een veranderingsgunning op grond van artikel 8.1 van de Wet milieubeheer vereist is (art. 3.4 lid 7)

EEP is (deels) openbaar(art. 3.4 lid 8)

Stappenschema totstandkoming EEP (als opgenomen in EEP-protocol)

Figuur 1. Stappenschema totstandkoming EEP

Inleiding > Voordat u met het EEP aan de slag gaat >

Vergroten


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




A. Doel

Doel van dit traject is het opstellen van een kwalitatief hoogwaardig energie-efficiëntieplan (Plan). Daarmee wordt een EEP bedoeld dat toegevoegde waarde biedt voor alle convenantpartijen:• Bedrijf:hetEEPbiedtinzichtindeenergetischesituatie

van het bedrijf en maakt daarmee een weloverwogen keuze voor besparingsopties mogelijk. Het EEP kan binnen het bedrijf gebruikt worden als instrument voor planning van verbeteropties en reservering van het daartoe benodigde budget. Voor externe stakeholders kan het EEP dienst doen als instrument voor positione-ring van het bedrijf in het bredere duurzaamheids- en strategische beleid. Met het maken van het EEP voldoet het bedrijf aan een van de convenantverplichtingen;

• Bevoegdegezag(bijnietETS-inrichtingen):hetEEPisde invulling van het energie-aspect in het kader van het Activiteitenbesluit of de milieuvergunning;

• Convenant:aandehandvandeEEP’sontstaatinzichtinde bereikbaarheid van het convenant-doel, zijnde langjarig gemiddeld 2% energie-efficiëntieverbetering per jaar.

B. Beleid

Van belang is dat het EEP 2017-2020 in het juiste beleidska-der geplaatst wordt. Meer in het bijzonder zijn daarbij de volgende aspecten van belang:• NationaalEnergieakkoord:Inditakkoordisafge-

sproken dat ‘aan de MJA3- en MEE-systematiek niets verandert’. Dit betekent dat overige afspraken uit het Nationaal Energieakkoord, zoals ‘erkende maatregel-

Voordat u met het EEP aan de slag gaat

lijsten-systematiek’ en ‘intensivering handhaving’, niet van toepassing zijn op MJA of MEE-deelnemers.

• PositieMJA3tenaanzienvanWetMilieubeheer/BesluitOmgevingsrecht (Wm) (zie hier).

• EnergyEfficiencyDirective(EED):vóór5december2015zijnniet-MKBbedrijven3 verplicht om aan de energie-audit uit artikel 8 van deze Europese richtlijn te voldoen. Met het deelnemen aan het MJA3 of MEE convenant, en voldoende aan de eisen daarvan, voldoet een bedrijf aan invulling van deze plicht.

• Vanafdestartvandeconvenantenspelenketenmaat- regelen een belangrijke rol. Voor het EEP 2017- 2020 blijft het kwalitatief en kwantitatief in beeld brengen van de keten en op basis daarvan identificeren en selecteren van ketenmaatregelen belangrijk. • KernvanhetEEPvormendeenergiebesparende

maatregelen die het bedrijf voornemens is te treffen in de periode 2017 – 2020. Ook de voorbereiding van maatregelen die in een volgende planperiode worden genomen kunnen in het EEP worden opgevoerd.

• Hetisvanwezenlijkbelangdatdeconvenantenvoorniet-ETS-inrichtingen een transparante aansluiting op de Wm behouden. Dit komt ten goede aan het draagvlak van de convenanten bij vergunning- verlenende en handhavende provincies en gemeenten.

3 Heeft u een onderneming met meer dan 250 werknemers? Of heeft de onderneming een jaaromzet van € 50 miljoen of meer en een jaarlijkse balanstotaal van meer dan € 43 miljoen? Dan is de energie-audit op u van toepassing.Bepaaldoormiddelvanhetstappenplanopwww.rvo.nl/eed, onder welke groep uw onderneming valt. Het stappenplan vindt u in het document genaamd ‘Veelgestelde vragen en antwoorden bij de auditverplichting van de EED’, in de downloadsectie onderaan deze webpagina.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/eed

C. Actualisatie, geen vernieuwing

Deze EEP-ronde volgt op twee eerdere rondes. In de rondes van 2009-2012 en 2013-2016 is veel tijd besteed aan de basis voor een goed EEP. Het nieuwe EEP kan dus, mits er geen substantiële wijzigingen in het energiehuishouding hebben plaatsgevonden, grotendeels gebaseerd worden op het vorige EEP. Een uitgebreide toelichting op de mate van actualisatie staat in hoofdstuk 6 van de Handreiking.

D. Betrokken partijen

BedrijfHet bedrijf is eindverantwoordelijk voor een kwalitatief hoogwaardig EEP en dient dit tijdig in. Het bedrijf kan zich laten ondersteunen door een adviseur. Het bedrijf zelf maakt de afweging van mogelijke verbeteropties en de uiteindelijke keuze van voorgenomen maatregelen.

BrancheorganisatieGezien verschillen in de complexiteit van bedrijfsprocessen en in de omvang van bedrijven en branches is geen voor alle sectoren geldende uniforme aanpak te definiëren voor het gehele traject van de opstelling van het EEP. De branchespecifieke aanpak wordt door de branche-organisatie in overleg met RVO.nl ingevuld.De brancheorganisatie doet het bedrijf handreikingen voor identificatie en selectie van maatregelen voortvloeiend uit sectorspecifieke aspecten en wel – voor zover aanwezig en openbaar – de maatregellijst van de sector en de sector-specifieke ketenkaart, voorstudie en routekaart. Daartoe zal RVO.nl in samenwerking met de brancheorganisatie de bestaande sectorspecifieke maatregellijsten actualiseren.

Als deze specifieke analyses niet voorhanden zijn, zorgt het bedrijf zelf voor een globale analyse van zijn eigen keten.De branches organiseren, in samenwerking met de RVO.nl, voorlichting over het EEP-format, de sectorspecifieke maatregellijsten en ketenkaarten.

Bevoegde gezagAan de relatie met het bevoegde gezag besteedt het bedrijf bijzondereaandacht,tenzijhetbedrijfaandeCO2-emissiehandel deelneemt (ETS-inrichting). Onder F wordt ingegaan op het verschil in bedrijven al naar gelang zij wel ofnietdeelnemenaanCO2-emissiehandel. Onder G wordt een stappenplan voor invulling van de relatie met het bevoegde gezag gepresenteerd voor niet ETS-inrichtingen.

Het MJA3-convenant is een vrijwillig convenant, maar door het opstellen en uitvoeren van een EEP kan een bedrijf invulling geven aan de eisen van de energieparagraaf Wet milieubeheer/Wet omgevingsrecht. Hiervoor is het van belang dat het bevoegde gezag Wm het EEP goedkeurt. RVO.nl geeft aan het bevoegde gezag van niet ETS-inrichtingen een EEP-advies af. Een EEP kan pas als alternatieve invulling van de Wm gelden, als het bevoegde gezag het betreffende EEP heeft goedgekeurd. Dit door het EEP in het elektronisch Milieujaarverslag (e-MJV) te accepteren.

RVO.nl RVO.nl stuurt tijdens traject van totstandkoming op een kwalitatief hoogwaardig EEP. Met het oog daarop stelt RVO.nl het bedrijf een aantal hulpmiddelen ter beschikking om het EEP effectief en efficiënt te kunnen opstellen.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




RVO.nl toetst de ingediende EEP’s. Voor niet-ETS-inrichtingen stuurt RVO.nl een advies, via het e-MJV, over de kwaliteit van het EEP naar het bevoegde gezag. ETS-inrichtingen ontvangen, via het e-MJV, rechtstreeks een goed- of afkeuring van het EEP, door acceptatie in het e-MJV, van RVO.nl.

E. Concernbenadering

Doorgaans kent een bedrijf één inrichting. Diverse bedrijven kennen meer inrichtingen. Deze concerns maken bij toetreding tot het convenant de keuze of zij al dan niet van de concernaanpak gebruik willen maken. De concern-benadering heeft consequenties voor het EEP. Doorgaans geldt de keuze voor een concernaanpak voor de verdere looptijd van het convenant, tenzij er belangrijke redenen zijn om op de eerdere keuze terug te komen.Uitgangspunt voor het EEP is dat per inrichting een EEP wordt opgesteld. Een bedrijf met meer dan één inrichting kan ervoor kiezen om evenzovele EEP’s op te stellen als het bedrijf inrichtingen kent. Of één EEP te maken dat wel per inrichting inzicht biedt in de beschrijving van de eind-producten en de gebruikte procedés/technologieën om deze eindproducten te vervaardigen, de wijze van systematische energiezorg, de beschrijving en analyse van het energieverbruik in bedrijf en keten, de identificatie en selectie van besparingsmogelijkheden en de selectie van geplande maatregelen. In het laatste geval worden de hoofdstukken 1.2 en 2 van het EEP format één maal voor alle inrichtingen tezamen en de hoofdstukken 1.1 plus 3 t/m 6 per inrichting geschreven. Voor de onderdelen per inrichting moet het e-MJV per inrichting ingevuld worden.

Het belangrijkste voordeel van een concern-EEP is dat de voorgenomen besparing voor alle inrichtingen gezamenlijk en niet per inrichting geldt. Ook als de concernbenadering wordt toegepast, gelden een aantal wettelijke eisen voor elke inrichting afzonderlijk. Dat zijn de zorgplicht en het treffen van alle rendabele maatregelen.In het concern-EEP moet, naast bovengenoemde onder-delen, binnen de planperiode van het EEP zichtbaar zijn wanneer welke maatregelen in welke inrichting worden gepland. Het verdient aanbeveling om in het concern-EEP een onderbouwing te geven van de gemaakte keuzes voor maatregelen bij de verschillende inrichtingen en de eventueel gehanteerde fasering.

De convenantteksten van MJA3 en MEE kennen geen artikel over de handelwijze van het bevoegde gezag bij een inrichting die onder de concernbenadering valt. De uitgangspunten van de concern-aanpak zijn vastgelegd in ‘Handreiking Concernbenadering en Wm Bevoegd Gezag’.

Samengevat zijn er drie manieren waarop het bevoegde gezag kan omgaan met een concern-EEP:• Heefthetconcerneenbeperktaantalinrichtingenen

daarmee met slechts enkele (tot maximaal 10) provin-cies en gemeenten als bevoegde gezag voor deze inrichtingen van doen, dan kan één bevoegde gezag als coördinerend bevoegde bezag optreden. De betref-fende provincies en gemeenten, kunnen één van hen aanwijzenalsCoördinerendBevoegdGezagzijndecentraal aanspreekpunt in de algemene goedkeuring van het concern-EEP. In specifieke gevallen op

inrichtingniveau treedt echter het bevoegde gezag van de betreffende inrichting op.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




• Bijveelafzonderlijkeinrichtingenenditoaantalbetrokken provincies en gemeenten (meer dan 10) vervult RVO.nl een organiserende rol bij afwezigheid van een coördinerend bevoegde gezag. In overleg tussen het concern en RVO.nl worden enkele provincies en gemeenten aangezocht om als Sleutelfiguren BevoegdGezagtefungeren.Dezeprovinciesengemeenten worden door het concern in overleg met RVO.nl geselecteerd op grond van hun kennis van en ervaring met het bedrijf en de sector. Zij geven via RVO.nl advies aan de andere bevoegde gezagen. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat zij als aanspreekpunt of als coördinator bevoegde gezag optreden.

• Indienprovinciesen/ofgemeentennietwillenoptredenalsCoördinerendBevoegdGezagofalsSleutelfiguurBevoegdGezag,beoordeeltiederbevoegdegezagslechts dat deel van het concern-EEP waar het bevoeg-de gezag is. Afwegingen op concernniveau worden dooreenindividueelbevoegdegezagnietgemaakt.Bijvragen en/of knelpunten moet het concern in overleg treden met ieder bevoegde gezag afzonderlijk.

F. Onderscheid bedrijven in ETS / niet-ETS

Het onderscheid tussen ETS en niet-ETS speelt geen rol in het format. Zowel voor ETS- als voor niet-ETS-inrichtingen stellen bedrijven het EEP volgens het format op en dienen zij het plan in bij RVO.nl via het e-MJV. Het onderscheid is wel van belang in de relatie met het bevoegde gezag. Voor MJA3-bedrijven maakt de convenanttekst onder-scheid in de EEP-procedure in relatie tot het bevoegde gezag, al naar gelang wel of niet sprake is van een ETS-inrichting. Voor MEE-bedrijven is dit onderscheid in de

convenanttekst niet gemaakt. Omdat beide convenanten (MJA3 en MEE) ETS- én niet-ETS-inrichtingen kennen, wordt in deze handreiking in een procedure voorzien. Deze procedure geldt voor beide convenanten.Voor niet-ETS-inrichtingen is het ingediende EEP via het e-MJV inzichtelijk voor RVO.nl en het bevoegde gezag Wm. RVO.nl toetst het EEP en geeft hierover advies aan het bevoegde gezag Wet Milieubeheer. Het bevoegde gezag oordeelt of het EEP voldoende invulling geeft aan de Wet Milieubeheer. Pas bij goedkeuring van het EEP, door acceptatie in het e-MJV door het bevoegde gezag, geldt het EEP als alternatieve invulling van de Wet Milieubeheer en de EED. Als het bevoegde gezag niet binnen 8 weken een reactie (of een bericht voor uitstel) heeft gestuurd, kan een bedrijf ervan uitgaan dat het EEP is goedgekeurd.

Verder heeft deze procedure ook consequenties voor de keuze voor de concernbenadering, zoals onder E beschre-ven. Voor inrichtingen die onderdeel uitmaken van een concern en waar het bedrijf voor de concernbenadering gekozenheeft,geldteenbijzonderesituatie.Belangrijkstereden om te kiezen voor de concernbenadering is de integraleafweging.Bijgeïntegreerdesitesgaathetomgeïntegreerdeenergiestromen,diedoorgaansoveréénmilieuvergunning beschikken. Deze invulling komt tegemoet aan de afspraken over openbaarheid en geheimhouding: het bevoegde gezag wil alleen over de locatie waar het bevoegde gezag is over de noodzakelijke informatie beschikken en niet ook over gegevens van locaties waar andere bevoegde gezagen optreden of – bij ETS-inrichtingen – geen bevoegde gezag betrokken is.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Concern-bedrijvenmetzowelETS-alsnietETS-inrichtingen, handelen voor de niet ETS-inrichtingen als hier beschreven: zij dienen het (deel-) EEP voor de niet ETS-inrichting in bij het bevoegde gezag en RVO.nl geeft voor de niet ETS-inrichtingen een advies aan het bevoegde gezag. Een EEP kan pas als alternatieve invulling dienen voor de energie-eisen uit de Wet Milieubeheer als het bevoegde gezag het EEP heeft goedgekeurd. RVO.nl is verantwoordelijk voor de monitoring van de voortgang van een EEP. Als het bevoegde gezag het EEP heeft goedgekeurd dan zal het bevoegde gezag de monitoring van de uitvoering van het EEP door de RVO.nl laten uitvoeren. Het bevoegde gezag ziet, bij goedkeuring van een EEP dus af van een toezicht- dan wel een hand-havingstraject. Voor vergunningplichtige bedrijven kan het bevoegde gezag de afspraken uit het EEP vastleggen in de vergunning, dit is geen verplichting.

G. Relatie met bevoegde gezag

Voor niet-ETS bedrijven heeft het bevoegde gezag Wet Milieubeheer de taak om te toetsen of het EEP kan functioneren als alternatieve invulling van de eisen op het gebied van energie uit de Wet Milieubeheer. Voor deze bedrijven is daarom van belang om in de totstandkoming (of tijdens de uitvoering) van het EEP het bevoegde gezag te informeren en te betrekken in de te maken keuzes.

Daarnaast kent het EEP traject, voor niet-ETS inrichtingen, de volgende ijkmomenten:• hetadviserenoverhetEEPdoorRVO.nlaanhet

bevoegde gezag ;• hetoordelenoverhetEEPdoorhetbevoegdegezag.

StartgesprekkenOok is het mogelijk voor, zowel het bedrijf als het bevoeg-de gezag, het initiatief te nemen tot een startgesprek. Het bedrijf laat RVO.nl weten of en zo ja, wanneer en op welke wijze het met het bevoegde gezag van gedachten wisselt over het EEP (bij niet ETS-bedrijven). Als het bedrijf dat wenst, ondersteunt RVO.nl O het bedrijf bij deze gedachte-wisseling. Het startgesprek dient ruim voor de indienings-datum van het EEP plaats te vinden.

Het bedrijf doet er goed aan het bevoegde gezag vroeg-tijdig in te schakelen bij het tot stand komen van het EEP, indien het bevoegde gezag voor de periode 2013-2016:• hetEEPheeftafgekeurd;• onderprotesteenpositiefEEP-oordeelheeft

afgegeven;• hetEEPpositiefheeftbeoordeeld,maardaarin

aanvullende maatregelen aan het bedrijf heeft opgelegd;

• eenpositiefEEP-oordeelheeftverstrekt,maardaarinheeft vermeld dat het extra aandacht zou besteden aan de monitoring.

Daarnaast is het de verantwoordelijkheid van het bedrijf om bij uitruil van procesefficiëntie maatregelen tegen ketenefficiëntie of duurzame energiemaatregelen, in contact te treden met het bevoegde gezag Wet Milieubeheer. Hoewel een bedrijf met een dergelijke uitruil weliswaar kan voldoen aan de convenantafspraken, kan het bevoegde gezag aanvullende eisen stellen, dan wel het EEP afkeuren, omdat een EEP dan niet meer voldoet aan de eisen uit de Wet Milieubeheer/Activiteitenbesluit.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




H. Openbaarheid en Geheimhouding

Het EEP is de weerslag van het inzicht in het energiever-bruik en de besparingsmogelijkheden in de inrichting. Daarmee is in eerste instantie het bedrijf gediend. Voor RVO.nl is dit inzicht relevant voor het toetsen en het uitbrengenvaneenEEP-advies.BijnietETS-inrichtingenisdit inzicht ook voor het EEP-oordeel door het bevoegde gezag van belang.

De energiebalans in matrixvorm geeft de gewenste mate van detail van energie-, proces- en productstromen aan en de maatregellijsten geven het detailniveau van de bespa-ringsmogelijkheden en de geselecteerde maatregelen weer. Dat is in overeenstemming met de afspraken in het kader van openbaarheid en geheimhouding. De te verstrekken gegevens dienen concreet genoeg te zijn zodat RVO.nl de kwaliteit van het EEP kan toetsen. Eventueel kan een nadere toelichting gegeven worden tijdens een bedrijfsbezoek.

Op basis van de weten regelgeving en van de convenant-bepalingen hebben de convenants-partijen een werk-afspraak gemaakt. In deze werkafspraak is een dataset overeengekomen die bedrijven bij het EEP in ieder geval verstrekken. Dit zijn de besparende maatregelen 2017-2020 en het energieverbruik in het basisjaar.

RVO.nl behandelt de gegevens vertrouwelijk, ook als het bedrijfnietexplicietdaaromvraagt.BijeeneventueelWob-verzoek neemt RVO.nl met het bedrijf contact op om het bedrijf in de gelegenheid te stellen het verzoek om

vertrouwelijke behandeling nader te onderbouwen. Op deze gang van zaken is de wettelijke Wob-procedure van kracht.

I. Kwalificatie van maatregelen en voorgenomen besparing

Inspanningen van bedrijven: maatregelen en onderzoek

De EEP-activiteiten van bedrijven zijn grofweg te verdelen in inspanningen die in de planperiode een energie-effect hebben en inspanningen die in de planperiode inzicht in concrete toekomstige besparingsmogelijkheden opleve-ren. Tot eerstgenoemde activiteiten behoren maatregelen waarvan zowel het energie-effect alsook de rentabiliteit bekend zijn: de maatregel kan rendabel of niet rendabel zijn.Bijlaatstgenoemdeactiviteitenbetrefthetinspannin-gen in de vorm van studies en haalbaarheidsonderzoeken: van deze activiteiten is (nog) niet bekend of en zo ja, welke maatregelen eruit voortvloeien, laat staan dat al bekend is ofdemaatregelrendabelis.Beidetypenactiviteitengevende inspanningen van bedrijven binnen het convenant weer en beide typen activiteiten vormen de basis voor toe-komstig te plannen maatregelen.

Rendabele maatregelenNiet-ETS-inrichtingen hebben te maken met de eisen uit de Wm. Deze eisen betreffen de verplichting tot het nemen van rendabele energiebesparende maatregelen zijnde maat-regelen met een positieve netto contante waarde bij een interne rentevoet van 15%; als alternatief kan een terug-verdientijd tot en met 5 jaar worden gehanteerd. Het bevoegde gezag beoordeelt het EEP op deze wettelijke basis.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Zekere en voorwaardelijke maatregelen Bedrijvennemeniniedergevalallerendabelemaatregelenin het EEP op. Rendabele maatregelen kunnen in het EEP als zeker of voorwaardelijk worden gekwalificeerd. Ter toelichting hierop geldt dat rendabele maatregelen in principe zeker zijn, tenzij sprake is van een technische, economische en/of organisatorische belemmering om deze maatregel uit te voeren. In dat geval wordt de maatregel als voorwaardelijk gekwalificeerd, onder vermelding van de concrete belemmering die de uitvoering nog in de weg staat. Gedurende de planperiode spannen bedrijven zich in om van voorwaardelijke maatregelen zekere maatregelen te maken. Welke inspanning bedrijven gaat plegen wordt eveneens in het EEP vermeld. Onzekere maatregelenSoms is sprake van maatregelen waarvan bedrijven nu al zeker weten dat zij die gaan treffen, maar pas ná de eerstvolgende planperiode. Omdat deze activiteiten buiten de planperiode tot energie-effect leiden, gelden zij in de terminologie van het EEP als onzekere maatregelen. Bedrijvendoenergoedaanominvoorkomendgevalbijdeinventarisatie en selectie van maatregelen aan te geven of en zo ja, welke maatregelen zij voornemens zijn na de planperiode te treffen. Deze maatregelen kunnen ook van besparingsomvang worden voorzien, maar omdat de maatregel als onzeker wordt gekwalificeerd, telt deze besparing niet mee bij de EEP-ambitie. Analoog aan de bepaling bij voorwaardelijke maatregelen spannen bedrijven zich in om van onzekere maatregelen op termijn voorwaardelijke of zekere maatregelen te maken. Het is mede daarom van belang dat het bedrijf, naast het kwalificeren van een maatregel als onzeker, ook de

argumenten bij deze kwalificatie vermeldt. Op die manier kan het bedrijf bij de uitvoering van het EEP activiteiten ontplooien gericht op het wegnemen van deze onzekerheid voor een volgend EEP.

Voorgenomen besparingHet totaal van de zekere én voorwaardelijke maatregelen wordt de ‘voorgenomen besparing’ genoemd. Vanwege het onderscheid in zekere en voorwaardelijke maatregelen, is een minimale en een maximale voorgenomen besparing geformuleerd4. De maximale voorgenomen besparing voor de planperiode is de optelsom van de verwachte primaire energiebesparing van de zekere én voorwaardelijke maatregelen, gedeeld door het primaire energieverbruik van de inrichting in het basisjaar. Indien de voorwaardelijke maatregelen buiten beschouwing worden gelaten, spreken we van de minimale voorgenomen besparing. In de monitoring wordt de realisatie van maatregelen gedurende de planperiode gespiegeld aan de maximale voorgenomen besparing.

Monitoring van de voorgenomen besparing en voortgangsverklaring

Elk jaar leveren bedrijven hun monitoringgegevens aan bij RVO.nl. Uit deze gegevens blijkt op welke wijze zij hun voorgenomen besparing realiseren. In deze monitorings-ronde wordt, met argumenten onderbouwd, hoe het staat met de realisatie van de voorgenomen besparing.

4 Als (verwachte) bijdrage aan de landelijke energie-efficiëntie telt alleen het verwacht effect van procesmaatregelen en ketenmaatregelen in de productieketen met een effect in Nederland mee.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Aan de hand van deze monitoringsgegevens geeft RVO.nl al dan niet een voortgangsverklaring af.

Daarnaast stelt RVO.nl op basis van deze gegevens per bedrijf een bedrijfsrapportage op. Deze biedt inzicht in de uitvoering van energie-efficiëntieplannen (EEP’s) en de gerealiseerde energie-efficiëntieverbetering.

Categorisering van maatregelenMaatregelen zijn onderverdeeld in drie categorieën: procesefficiëntie, ketenefficiëntie en duurzame energie. In de Handreiking EEP wordt een nadere onderverdeling naar subcategorieën gegeven.

J. Toetscriteria

RVO.nl voert een gedeelte van de taken uit die in het convenant zijn toebedeeld aan de Ministers die de afspraken hebben ondertekend. Het betreft onder andere het toetsen van het energie-efficiëntieplan (EEP) van alle deelnemende ondernemingen. BelangrijketoetscriteriadieRVO.nlhanteertvoorMJA3voor de planperiode 2017 – 2020 zijn:• IshetEEPtijdigingediend?• BevathetEEPallevereistegegevenszoalsvastgelegdin

het EEP-format 2017 – 2020?• Isdebeschrijvingvanproces,producten,deketenen

bedrijfsstrategie van voldoende diepgang en kwaliteit?• IsinhetEEPeenenergiebalansvanvoldoendekwaliteit

aanwezig?

• BlijktuithetEEPdaterhetminimumniveauvanstructureleenergiezorggeïmplementeerdis(voortoetreders langer dan drie jaar) of dat alsnog binnen één jaar gerealiseerd wordt?

• BlijktuithetEEPdatdegeplandemaatregelenhetresultaat zijn van een zorgvuldig identificatie- en selectieproces, waarbij de energetische situatie van het bedrijf, de bedrijfsstrategie en de omgevingscontext het afwegingskader vormen?

• BevathetEEPeenoverzichtvanallerelevanteenergiebesparingsmogelijkheden?

• BevathetEEPeenoverzichtvanvoorhetbedrijfrendabele besparingsmogelijkheden? En is er aanne-melijk gemaakt waarom specifieke energiebesparings-mogelijkheden voor het bedrijf niet rendabel zijn?

• Isdeuitruilvanrendabeleprocesefficiëntiemaatrege-len naar ketenefficiëntie of duurzame-energie-maat-regelen uitgevoerd volgens de spelregels?

• Isdeargumentatieomvoorhetbedrijfrendabelemaatregelen als voorwaardelijk of onzeker op te nemen valide?

• Bedraagtdeverwachtejaarlijkseenergie-efficiëntie-verbetering door geplande zekere en voorwaardelijke rendabele maatregelen gemiddeld 2% voor de periode 2017 – 2020? Zo nee, is dit deugdelijk gemotiveerd?

• Zijndegepresenteerdecijfers(energieverbruiken–verdeling, energiebesparing en terugverdientijd van maatregelen) aannemelijk?



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Indien na indiening van het EEP blijkt dat bepaalde elementen niet (goed) zijn opgenomen in het EEP, treedt RVO.nl één maal in overleg met het bedrijf om alle aanvullingen te leveren. Dit kunnen kleine zaken zijn maar ook grote tekortkomingen, waarbij conform de opzeg-gingsprocedure een redelijke termijn geldt. Daarna wordt het EEP getoetst aan de hand van de aanwezige informatie en wordt het advies opgesteld.

Voor bedrijven die niet tevens ETS-inrichting zijn, stuurt RVO.nl een advies over de kwaliteit van het EEP naar het bevoegdegezag.BedrijvendietevensETS-inrichtingzijn,ontvangen een bericht met bevindingen van RVO.nl.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Format en Handreiking EEP


1 Algemene gegevens en ondertekening


Algemene gegevens

1. KVK-nummer(Bedrijfsnaam,vestigingsadres,

postadres)

2. Sector

3. Contactgegevenstekenbevoegdpersoon:

naam, functie, datum, plaats

4. Handtekening tekenbevoegd persoon.

5. Contactpersoonbedrijf,energiecoördinatoren

locatieverantwoordelijke: naam/telefoonnummer/

emailadres

6. DeelnameaanCO2-emissiehandel: ja/nee

7. Vraagt u Energiebelastingteruggave aan?

Ja/nee/weet niet

8. Wm bevoegd gezag: naam organisatie en naam/

telefoonnummer/emailadres contactpersoon van

gemeenten of provincie

naam organisatie en naam/telefoonnummer/

emailadres contactpersoon van omgevingsdienst/

Algemene gegevens

1. Bedrijfsnaam,vestigingsadres,postadres, KVK-nummer,SBI-code,ER-bedrijfscode2. Sector3. Contactgegevenstekenbevoegdpersoon: naam, functie 4. Handtekening tekenbevoegd persoon5. Algemeen MJA contactpersoon bedrijf, naam/

telefoonnummer/e-mailadres6. EEP contactpersoon bedrijf, naam/

telefoonnummer/e-mailadres7. DeelnameaanCO2-emissiehandel (incl. ETS vergunningsnummer)8. Wm bevoegd gezag (of gemandateerde omgevings-

dienst): naam organisatie en naam/telefoonnummer/ e-mailadres contactpersoon van gemeenten of provincie

9. Maakt dit plan onderdeel uit van een concernaanpak? Ja/nee

10. Verzoek om vertrouwelijke behandeling: ja/nee

EED vragen:

11. Bentuverplichteenenergie-audituittevoereninhetkader van de EED (artikel 8), als u geen deelnemer zou zijn geweest aan het convenant? Ja/nee

12. Bentuinhetkadervanartikel14vandeEEDverplichteen kosten/baten analyse uit te voeren in het kader van de EED? Ja/nee.

MJA3 deelnemers die niet aan de Europese CO2-emissiehandel (ETS) deelnemen worden geacht hun bevoegde gezag op de hoogte te stellen dat hun energie-efficiëntieplan bij RVO.nl is ingediend.


Onderdeel Format > Handreiking > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Ondertekening door directievertegenwoordigerHet energie-efficiëntieplan (EEP) wordt ondertekend door een daartoe binnen de onderneming bevoegd persoon. Daarmee wordt door het bedrijf op het hoogste niveau het belang van het plan aangegeven én dat men verantwoor-delijkheid neemt voor het daadwerkelijk uitvoeren van de voorgenomen maatregelen in de planperiode 2017–2020.

De ondertekening dient als aparte bijlage aan het e-MJV te worden toegevoegd. In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kan het benodigde format voor deze bijlage worden gedownload. In het Hoofdmenu van het e-MJViseenpaginaBijlagenopgenomen.Hierkandezeingevulde bijlage ge-upload worden.

Mandatering omgevingsdiensten door bevoegde gezagAlsunietinhetEuropeseCO2-emissiehandelsysteem (ETS1) meedoet valt uw organisatie voor energieaspecten onder de Wet Milieubeheer (Wm). Afhankelijk van de activiteiten die uw onderneming uitvoert is de provincie of de gemeen-te uw bevoegde gezag voor de Wm. De provincie of gemeente kan de handhaving hiervan hebben neergelegd bij een regionale uitvoeringsorganisatie. Deze dient daartoe gemachtigd te worden door de betreffende provincie of gemeente. RVO.nl heeft bij de bevoegde gezagen opgevraagd waar dat het geval is en dit in het e-MJV ingeregeld. Daar waar sprake is van een machtiging heeft de uitvoeringsdienst schrijfrechten in het e-MJV. Dat wil zeggen dat zij het EEP kunnen goedkeuren. Het achterliggende bevoegde gezag krijgt wel leesrechten voor de modules van de energieconvenanten in het e-MJV2.

ConcernaanpakEen onderneming kan met meerdere inrichtingen deel-nemen aan het convenant. Deze ondernemingen maken bij toetreding tot het convenant de keuze of zij al dan niet van de concernaanpak gebruik willen maken. Met het concern wordt in dit verband het geheel aan deelnemende inrichtingen binnen de onderneming bedoeld. De concern-aanpak heeft consequenties voor het EEP. Doorgaans geldt de keuze voor een concernaanpak voor de verdere looptijd van het convenant, tenzij er belangrijke redenen zijn om op de eerdere keuze terug te komen.

Het belangrijkste voordeel van een concern-EEP is dat de voorgenomen besparing voor alle inrichtingen gezamenlijk geldt. Dit laat echter onverlet dat een aantal wettelijke eisen (de zorgplicht en het treffen van alle rendabele maatregelen) voor elke inrichting afzonderlijk blijft gelden. Voor de niet-ETS-inrichtingen binnen het concern, stuurt RVO.nl een apart advies naar het betreffende bevoegde gezag waarin zij ingaat op het advies ten aanzien van het concern én de situatie voor de betreffende niet-ETS-inrichting.

Voor de komende EEP periode kan er gebruik gemaakt worden van twee verschillende vormen (en een subvariant) van de concernaanpak. Deze worden in hoofdstuk 7 toegelicht.


1 ETS: Emissions Trading System.2 Voor deelnemers in het MEE convenant die niet onder ETS vallen zullen bevoegde gezagen dus ook leesrechten krijgen. Voor ETS deelnemers in het MJA3 convenant niet.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Of het EEP onderdeel uitmaakt van de concern aanpak kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.

Vertrouwelijkheid en Wet openbaarheid van bestuur (Wob)Op gegevens die aan RVO.nl worden verstrekt zijn de Wetopenbaarheid van bestuur (Wob) en de Wet milieubeheer (Wm) van toepassing. Uitgangspunt van deze wetten is openbaarheid. Tenzij het om emissiegegevens gaat, maken de Wob en de Wm het echter wel mogelijk om bedrijfs- en fabricage gegevens vertrouwelijk te behandelen.

Wanneer u aanspraak wilt maken op deze vertrouwelijk-heid, motiveert u dat bij het aanleveren van uw EEP gegevens. De wet stelt op voorhand geen eisen aan die motivering. RVO.nl accepteert dit verzoek om vertrouwe-lijkheid in eerste instantie als het bedrijf daarom vraagt. Zodra een derde een Wob-verzoek doet, zal RVO.nl moeten besluiten of daar gevolg aan wordt gegeven. Alvorens een besluit te nemen, wordt de zienswijze van het bedrijf gevraagd overeenkomstig de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Tegen verstrekken van gegevens aan derden kan het bedrijf bezwaar aantekenen, daarna in beroep gaan en daarna in hoger beroep. Meer informatie over deze procedure vindt u hier.

Of het EEP een vertrouwelijke status heeft kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.De motivering dient aan de ondertekeningbijlage aan het e-MJV te worden toegevoegd. In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kan het benodigde format voor deze bijlage worden gedownload. In het Hoofdmenu van het e-MJV is een pagina Bijlagen opgenomen. Hier kan deze ingevulde bijlage ge-upload worden.

Energie-audit uit artikel 8 van de Energy Efficiency Directive (EED)De EED verplicht lidstaten om maatregelen in te voeren ter verbetering van de energie-efficiëntie. Eén van de maat-regelen is het uitvoeren van een energie-audit door grote ondernemingen (niet-mkb). In juli 2015 is voor de imple-mentatie van dit artikel een tijdelijke ministeriële regeling gepubliceerd. In de regeling is bepaald dat deelnemers aan MJA3 en MEE-convenant hiervan vrijgesteld zijn, aangezien zij al in het kader van de convenanten een energie-efficiëntieplan indienen en uitvoeren.

De uitkomst van deze toets met betrekking tot de audit-plicht kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.

Kosten/baten analyse uit artikel 14 van de Energie-Efficiëntie Richtlijn (EED) De Energy Efficiency Directive (EED) artikel 14 verplicht lidstaten tot maatregelen die toepassing van hoogrende-rende warmtekrachtkoppeling en warmte-uitwisseling stimuleren. In dit kader schrijft de richtlijn voor dat bij nieuwbouw of renovatie van grotere stookinstallaties

MEER INFO

Meer informatie over deze procedure vindt u hier.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/sites/default/files/bijlagen/MJA3_convenant_Notitie_Openbaarheid_en_Geheimhouding_RVO_nl.pdf

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-20036.html

http://www.rvo.nl/sites/default/files/bijlagen/MJA3_convenant_Notitie_Openbaarheid_en_Geheimhouding_RVO_nl.pdf

ToetsingscriteriaVerplicht (m.u.v. 11 en 12)Is de informatie aanwezig? Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

ToetsingskaderZijn de algemene gegevens volledig ingevuld.

(> 20 MWth) een kostenbatenanalyse dient te worden uitgevoerd, waarmee een vergelijking wordt gemaakt met toepassing van HR-WKK en warmte-uitwisseling. Of de onderneming in het kader van artikel 14 van de EED verplicht is een kostenbatenanalyse uit te voeren kan in de submoduleBasisgegevensvandeEEP-modulewordenaangevinkt. De kostenbatenanalyse kan in het e-MJV worden opgenomen als ‘Onzekere maatregel’.

Hulpmiddel: Stappenplan Artikel 8 van de EEDRVO.nl wil graag weten of de onderneming onder de niet-mkb definitie van de regeling valt en of de onderne-ming een auditplicht had gehad als de onderneming niet zou deelnemen aan het MJA3 of MEE-convenant. Dit kan getoetst worden met behulp van stap 1 t/m 4 van het stappenplan dat te downloaden is op de EEP-pagina. Het stappenplan vindt u hier.

De uitkomst van deze toets met betrekking tot de audit-plichtkanindesubmoduleBasisgegevensvandeEEP-module worden aangevinkt.

Hulpmiddel: ‘Voorlopige analyse’ Artikel 14 van de EEDVia een voorlopige analyse kunt u bepalen of daadwerkelijk een kostenbatenanalyse dient te worden uitgevoerd. De kostenbatenanalyse zelf kan in het e-MJV opgenomen worden als ‘Onzekere maatregel’. De voorlopige analyse vindt u hier.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak






2 Beschrijving bedrijf en bedrijfsvoering


1. Beschrijf de eindproducten en de gebruikte procedés/technologieën om deze eindproducten te vervaardigenvoordeperiode2017-2020.Beschrijfdaarbij de belangrijkste unieke en onderscheidende productieprocessen en installaties conform de energiebalans.

Voor gebouwgebruikers zonder industriële processen:

Beschrijfdekwaliteitvandegebouwschil(bouwjaar,isolatiegraad,luchtdichtheid,inhoud/BVO,etcetera).

Geef aan voor welke gebouwen u eventueel beschikt over een erkend energielabel.

2. Beschrijving van de bedrijfsstrategie, voor zover relevant voor investeringen in energie-efficiëntie- verbetering, voor de periode 2017-2020.

Denk hierbij aan de volgende elementen, indien van toepassing:

a. de huidige economische situatie en de vooruitzichten;

b. het aandeel dat de energiekosten uitmaken van de productie- of huisvestingskosten;

c. de eigendomssituatie van het bedrijf en het interne beslissingsproces ten aanzien van investeringen;

d. eventuele ambities op het vlak van maatschappelijk verantwoordondernemen(MVO)ofBREEAM.

Voor gebouwgebruikers zonder industriële processen:

Beschrijfookkortwelkestrategie(ën)deorganisatiehanteert bij investeringen voor verduurzaming van de bedrijfsvoering en het gebouwenbestand voor de periode 2017-2020.

Denk hierbij aan de volgende elementen, indien van toepassing:

e. de huidige situatie en vooruitzichten: sloop, nieuwbouw, uitbreidingen aan gebouwen, et cetera. De verankering hiervan in de organisatie;

f. Verduurzaming van het woon/werkverkeer en/of transportbewegingen van studenten/patiënten/bezoekers;

g. energieneutraal bouwen of renoveren.




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





1. Beschrijving van het productieproces

In combinatie met de energieverbruiksanalyse geeft de procesbeschrijving RVO.nl en – bij niet-ETS-inrichtingen – het bevoegd gezag inzicht in de energiesituatie van uw onderneming. Om de procesbeschrijving te verduidelijken kunt u een processchema bijvoegen.

Gebouwgebruikers zonder industriële processen wordt gevraagd de kwaliteit van de gebouwschil (bouwjaar, isolatiegraad,luchtdichtheid,inhoud/BVO,etcetera)tebeschrijven en aan te geven voor welke gebouwen de onderneming over een erkend energielabel beschikt.

Gebruik zo mogelijk de beschrijving uit het EEP 2013-2016 en pas dit waar nodig aan de huidige situatie aan.

2. Beschrijving van de bedrijfsstrategie

De bedrijfsstrategie, voor zover relevant voor investeringen in energie-efficiëntieverbetering, kan het strategisch kader bieden dat u heeft gebruikt bij de identificatie van bespa-ringsmogelijkheden en de selectie van de geplande maat-regelen voor de periode 2017-2020.

Indien dit het geval is wordt het bedrijf gevraagd een beschrijving van deze strategie in het plan op te nemen.

TIPGebruik de beschrijving uit het EEP 2013-2016 en pas dit aan waar nodig.

ToetsingscriteriaVerplichtIs de beschrijving aanwezig ?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

Welke mate van inzicht geeft de beschrijving? (proportioneel naar grootte van het bedrijf)

Dit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

ToetsingskaderGeeft de beschrijving een duidelijk beeld van de eindproducten en de belangrijkste gebruikte unieke en onderscheidende productieprocessen en utilities conform de energiebalans?



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Hulpmiddel: Internationale norm over MVO: ISO 26000

Ondernemingen die willen weten waar zij staan op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (volgens de internationale richtlijn ISO 26000) kunnen een scanuitvoeren.Binnentienminutenkrijgtueenindrukvande onderdelen waarop uw onderneming al goed scoort en waar nog winst te behalen is.

Denk daarbij onder meer aan de volgende elementen, indien deze van toepassing zijn:a. De huidige economische situatie en de vooruitzichten.b. Het aandeel van de energiekosten in de totale

productiekosten.c. De eigendomssituatie van de onderneming en het

interne beslissingsproces ten aanzien van investeringen.d. Eventuele ambities op het vlak van maatschappelijk

verantwoord ondernemen (MVO).

NB.Dezeonderdelendientuinhetbijlagendocumenttebeschrijven. Er is een bijlage voor de volgende onderdelen:

- BeschrijvingBedrijfenBedrijfsvoering.- Beschrijvingvandebedrijfsstrategie.- Beschrijvingenanalysevanhetenergieverbruik.

In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloaden. Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook beschreven is conformhetformat.ViadepaginaBijlageninhetHoofd-menu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

ToetsingscriteriaVerplichtIs de beschrijving aanwezig ?


Welke mate van inzicht geeft de beschrijving? (proportioneel naar grootte van het bedrijf)

Dit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

ToetsingskaderGeeft de beschrijving een beeld van de interne en externe condities waarbinnen het bedrijf beslissingen over het treffen van energie-efficiëntie- maatregelen moet nemen?



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.startenmetiso26000.nl

3 Structurele energiezorg



1. Voldoet het MJA3 bedrijf aan de eisen voor systematische energiezorg?

a. Implementatie van ISO 50.001 of b. Implementatie van ISO 14.001, waarin energie-

zorg is geïntegreerd, of c. Volledige implementatie van de Referentie

Energiezorg middels de BasisCheck Energiezorg. d. Aanwezigheid van de directiebeoordeling

Energiezorg volgens indeling ISO 50.001. e. Zo nee, gaat u concrete activiteiten ondernemen

om binnen één jaar aan de eisen te voldoen? Ja/nee Indien u geen concrete activiteiten onderneemt

leg uit waarom niet.

2. Verbetering van het basisniveau van systematisch energiezorg (optioneel)

a. Geef een reflectie op uw energiemanagement-systeem en geef aan op welke wijze u denkt dit

te kunnen verbeteren? Maak hierbij gebruik van relevante elementen uit de toelichting op de Basischeck Energiezorg, zelfevaluatie hulpmiddelen van RVO.nl en het advies van de certificerende instelling van uw ISO-systeem (indien dit van toepassing is).

b. Gaat u daarvoor concrete activiteiten onder-nemen? Ja/nee.


ToetsingscriteriaVerplicht Heeft het bedrijf een gecertificeerd energiezorgsysteem?

Zo niet: heeft het bedrijf alle vragen uit de BasisCheck Energiezorg met “ja” ingevuld?

Zo niet: heeft het bedrijf voldoende aannemelijk gemaakt dat het binnen de termijn van maximaal één jaar wel voldoet of dat dit voor het bedrijf dit mogelijk is (binnen deze termijn)?

Zo niet, zal RVO.nl aanvulling of toelichting vragen.

ToetsingskaderHeeft het bedrijf systematische energiezorg geïmplementeerd volgens de toegestane methoden?Zo niet heeft het bedrijf concrete activiteiten gepland om hier binnen afzienbare termijn wel aan te voldoen?


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





Toetsingscriteria (vervolg)Verplicht Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Is de directiebeoordeling conform indeling ISO 50.001 toegevoegd of is een toelichting gegeven waarom deze niet aanwezig is?


Als dan alsnog niet of onvoldoende beargumenteerd waarom deze niet aanwezig is: negatief advies.

Is op basis van de informatie uit de directiebeoordeling Energiezorg voldoende aannemelijk dat het bedrijf energiezorg voldoende heeft mee-genomen in het ISO 14.001 systeem?

Zo niet: BasisCheck Energiezorg laten invullen.

Toetsingscriteria (vervolg)VerplichtIs voldoende aannemelijk dat het bedrijf de 14 vragen van de BasisCheck Energiezorg correct met “ja” heeft ingevuld op basis van de toelichting per vraag en de informatie uit de directie-beoordeling Energiezorg?


Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak








1. Minimum vereisten

Structurele energiezorg richt zich op alle energieaspecten: organisatorisch, gedrag en techniek. De aanpak is gebaseerd op de Deming-cirkel (plannen, uitvoeren, evalueren en bijstellen) en is daarmee in essentie gelijk aan andere zorgsystemen.

Een onderneming die deelneemt aan het MJA3 convenant moet binnen drie jaar voldoen aan de Referentie Energiezorg.MetdeBasisCheckEnergiezorgkuntubepalenof uw onderneming aan deze norm voldoet. Dat is het geval als alle verplichte vragen bevestigend zijn beantwoord. De vragenvandeBasisCheckEnergiezorgvindtuinhete-MJVin de EEP-module onder de submodule Energiezorg (tabblad Vereenvoudigde basischeck).

Als de onderneming ISO 14001 is gecertificeerd én het milieuaspect energie daarbij als significant heeft benoemd of als de onderneming ISO 50001 is gecertificeerd, voldoet hij automatisch aan de norm voor energiezorg. De regel-matige ISO 14001-/ISO 50001-audits zijn voldoende garantie om structurele energiezorg te borgen.

Onder het tabblad Stand van zaken van de submodule Energiezorg van de EEP-module kan worden aangegeven aan welke standaarden de onderneming voldoet.Bijditonderdeelwordtgevraagdomaantegevenhoedeonderneming, als deze niet voldoet aan de MJA3-norm energiezorg, van plan is deze norm te bereiken. Ondernemingen die al langer dan drie jaar zijn toegetreden en nog niet aan de eisen voldoen, wordt gevraagd dit binnen één jaar alsnog te doen. De genoemde maatregelen

neemt de onderneming als ‘Zekere maatregelen’ op in het EEP. Waarbij er geen energiebesparingseffect aan toe-gevoegd dient te worden.

Nieuw element in het EEP 2017-2020 is dat deelnemers worden verplicht hun directiebeoordeling energiezorg bij te sluiten. Voor MJA3 deelnemers geldt dat zowel bij het EEP als bij de opvolgende monitoring rondes.

De directiebeoordeling is een van de belangrijkste docu-menten binnen het kwaliteitssysteem. Hiermee wordt periodiek de werking van het kwaliteitssysteem beoordeeld. De directie moet met geplande tussenpozen het EnMS (Energie Management Systeem) van de organisatie beoordelen, om ervoor te zorgen dat het systeem blijvend geschikt, adequaat en doeltreffend is. Van deze directie-beoordelingen moet een registratie worden bijgehouden. De input voor de directiebeoordeling Energiezorg moet bestaan uit:

a. Vervolgacties van vorige directiebeoordelingen energiezorg.

b. Beoordelingvanhetenergiebeleid. c. Beoordelingvandeenergieprestatiesendedaarmee

samenhangende Energieprestatie-indicatoren (EnPI’s).

d. Resultaten van de beoordeling van naleving van wettelijke eisen en veranderingen in wettelijke en andere eisen die de organisatie onderschrijft.

e. De mate waarin energiedoelstellingen en -taak-stellingen zijn gehaald.

f. Auditresultaten van het EnMS.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak






g. De status van corrigerende en preventieve maatregelen.

h. De verwachte energieprestaties voor de volgende periode.

i. Aanbevelingen voor verbetering. De output van de directiebeoordeling Energiezorg moet bestaan uit de besluiten of maatregelen met betrekking tot:

a. Veranderingen in de energieprestaties van de organisatie.

b. Wijzigingen in het energiebeleid. c. Wijzigingen in de EnPI’s. d. Wijzigingen in doelstellingen, taakstellingen of

andere elementen van het EnMS, overeenkomstig de verbintenis van de organisatie tot continue verbetering.

e. Wijzigingen in de toewijzing van middelen.

Het is belangrijk te beseffen dat structurele energiezorg op zich niet tot een verbetering in energie-efficiëntie leidt, maar alleen een al bereikte verbetering borgt. Maatregelen die de energie-efficiëntie wel verbeteren, horen in het hoofdstuk 6 ‘Geplande Maatregelen’ thuis. Daaronder vallen ook de zogenaamde gedragsmaatregelen die abusievelijk wel eens tot energiezorg worden gerekend.

In het Hoofdmenu van het e-MJV is een pagina Bijlagen opgenomen. Hier kunt u de directiebeoordeling uploaden. In de submodule Verplichte bijlagen vinkt u aan dat de directiebeoordelingalsbijlageistoegevoegd.NB.Wanneerdit niet het geval is, moet u de reden daarvan opgegeven.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




TIPBemetering Sommige ondernemingen hebben alleen hoofdmeters (één elektriciteitsmeter in kWh, één aardgasmeter in m3 en één drinkwatermeter in m3). Steeds meer ondernemingen meten naast deze drie hoofdstromen ook de belangrijkste deelstromen. Zo kan een aardgasmeter per stoomketel het individuele gebruik exact weergeven. Meerdere stoommeters geven informatie over het stoomverbruik van de diverse deelprocessen en over het stoomketelrendement.

Meters op zich besparen geen energie; effectieve maatregelen op grond van de metingenwel.Belangrijkisdanookaantegeven welke van de in de energiebalans vermelde cijfers op meting zijn gebaseerd en welke zijn berekend of geschat. De onderneming bepaalt zelf wat belangrijk is om te meten. Uitbreiding van de meters kan worden opgenomen in de ‘Zekere maatregelen’.



2. Verbeterstappen

Als het niveau van structurele energiezorg voldoet aan de eisen voor deelname aan het convenant, kan het systeem wellicht toch nog verder verbeterd worden. In de periodieke externe audit van gecertificeerde managementsystemen geven de auditeurs hier vaak ook advies over. Ook kunnen deonderdelenvandeBasischeckEnergiezorgmetmeerdiepgang en detail worden ingevuld. Opties hiertoe staan in de toelichting van de vragen. Zelfevaluatie kan ook een spiegel voor de onderneming zijn en een beeld geven van de organisatorische aspecten waar verbeterstappen mogelijk zijn.

In het EEP wordt gevraagd aan te geven of en op welke wijze de onderneming het niveau van structurele energiezorg kan en gaat verbeteren. De genoemde maatregelen neemt de onderneming als maatregelen op in het EEP. Waarbij er geen energiebesparingseffect aan toegevoegd dient te worden.

Hulpmiddel: Energy Self AssessmentDe Energy Self Assessment (ESA) tool kan bijdragen aan het verhogen van de zelfmotivatie voor energiezorg en het geven van prioriteit aan verbeterpunten in kritische energiezorg. Overige ESA aandachtspunten zijn onder meer benefits en succesfactoren. De ESA vindt u hier.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/energiemanagement-mja/mee

Hulpmiddel: Factsheet tijdelijke energiemonitoring Tijdelijke energiemonitoring helpt om direct geld te besparen en om een gedegen basis te leggen voor een energiemonitoringsysteem waarmee prestaties op lange termijn structureel kunnen verbeteren. Veel ondernemin-gen laten geld liggen door het aanwezige potentieel voor energiebesparing niet te benutten. Energiemonitoring maakt dit potentieel zichtbaar. Door middel van tijdelijke metingen kan snel en efficiënt worden vastgesteld waar de grootste besparingskansen liggen.

De factsheet geeft bondige, feitelijke informatie over tijdelijke energiemonitoring en biedt handvatten om al tijdens het opstellen van het EEP resultaten te boeken. De factsheet vindt u hier.

ToetsingscriteriaOptioneelDit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

ToetsingskaderOnderneemt het bedrijf extra concrete activiteiten om de kwaliteit van de systematische energiezorg te verbeteren naar een niveau hoger dan wat verplicht is? (optioneel)



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/energiemanagement-mja/mee

4 Beschrijving en analyse van het energieverbruik



2 Vereist is een in één tabel opgenomen, overzichtelijke weergave van zowel de energiedragers (rijen) als de energiefuncties (kolommen) en wel zodanig dat in één oogopslag uit de tabel is af te leiden welke energie-dragers en welke energiefuncties in hun onderlinge combinatie voor welk deel van het energieverbruik verantwoordelijk zijn.

3 Dat wil zeggen dat 90% van het energieverbruik is toegewezen aan energiedragers en –verbruikers.

4 Met ‘belangrijkste’ wordt een energieverbruik van minstens 10% in de keten bedoeld.

5 Het gaat dan om bedrijven die volgens de Nederlandse interpretatie van deenergie-efficiëntierichtlijngeenMKBzijn.Ziehiervoorhetstappen-plan bij hoofdstuk 1.11.

6 Het gaat dan om vervoer dat onderdeel is van de bedrijfsmiddelen van de onderneming zelf of wordt geacht te behoren tot diens bedrijfsvoering. Waar het om gaat is of het vervoer in eigen beheer uitgevoerd wordt (in dat geval heeft de onderneming namelijk invloed op energiegebruik door b.v. efficiëntere motoren, andere brandstoffen of een effectievere logistieke planning toe te passen). Als het vervoer wordt uitbesteed, dan valt dat onder de eventuele auditplicht van de vervoersmaatschappij. Woon- en werkverkeer vallen hier niet onder. Deelnemers uit de dienstensectoren wordt wel gevraagd dit te kwantificeren in het kader van het MJA3 energie-efficiëntieplan.

7 Niet van de toepassing voor deelnemers aan de MJA3 Railsector.



1. Energiebalans in matrixvorm2.

Een in één tabel gecombineerde weergave van:a. inkoop, evt. eigen opwekking, verdeling en evt. door-

levering van het energieverbruik naar energiedragers (elektriciteit, aardgas, e.a.) in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair) enerzijds én;

b. verdeling van het energieverbruik naar de belangrijkste productieprocessen, gebouwen en installaties in absoluut verbruik (kWh, m3, GJ primair; maak hierbij onderscheid in bijv. perslucht, stoom, verlichting, ventilatie, restwarmte et cetera).

Voor gebouwgebruikers zonder industriële processen: c. indien u beschikt over een energieprofiel van uw gebouw kunt u dit bijvoegen.

2. Beschrijving en kwantificering van de verschillende stappen in de keten

(van grondstof- t/m afdankfase) en van uw eigen positie in de keten.

Indien u in meerdere ketens actief bent, neem dan de twee belangrijkste.Kwantificering, globaal of meer gedetailleerd, van het energiegebruik van de verschillende ketenstappen en van het aandeel van elke ketenstap op het totale energie-gebruik van de (belangrijkste twee) ketens. Neem daarbij de belangrijkste4 van de volgende aspecten mee:• Deenergie-inhoudvandegebruiktegrond-en

hulpstoffen;• Debijdragevantransport/distributie/opslag;• Debijdragevanuweigenprocesaanhetenergiegebruik

van de keten c.q. het aandeel van het totale energie-gebruik in de keten dat aan uw bedrijf toegerekend kan worden;

• Energiegebruikindegebruiksfaseenenergieaspecteninde afdankfase.

Voor niet-MKB deelnemers5: beschrijf in ieder geval de bijdrage van vervoer van uw eigen bedrijf6.

Voor deelnemers uit de dienstensectoren7:• Kwantificeertevenshetenergiegebruikvanhetwoon-/

werkverkeer van de eigen medewerkers;• Indienvantoepassingenmogelijk: kwantificeer het energiegebruik van het reisgedrag van studenten en bezoekers.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





1. Energiebalans in matrixvorm

Aan de hand van een energieverbruiksanalyse wordt het productieproces omschreven en een energiebalans in matrixvorm uitgewerkt. Dit gaat als volgt in zijn werk.

Beschrijving van het productieprocesIn de beschrijving worden alle unieke en onderscheidende functies in het productieproces (hoofd- en subprocessen) opgenomen die de transformatie van grondstof tot eindproduct vormgeven. Ter verheldering van de proces-beschrijving kan een processchema worden gebruikt.

Energiebalans in matrixvormDe energiebalans geeft een schematisch overzicht van alle energiestromen (en de grootte ervan) die de onderneming in- en uitgaan en die het zelf opwekt of transformeert. Ook de verdeling van de belangrijkste energiestromen (vol-doende representatief) naar functie of cluster van functies en alle omzettingen in eventuele andere energiedragers wordt zichtbaar. Het energieverbruik dient hierbij te worden uitgesplitst naar alle unieke en onderscheidende processtappen.

Links in het schema staan de ingaande energiestromen (inkoop, eventuele eigen opwekking, verdeling over energiefuncties en eventuele doorlevering) in het basisjaar als totaalwaarden in kWh, m3 en GJ primair. Rechts hiervan staan alle uitgaande verbruiksstromen, eventueel verdeeld in andere energiedragers. Indien van toepassing, wordt in dit schema ook eigen energieopwekking (dit kan duurzame energie betreffen), eventuele doorlevering aan derden en WKK’s, effluent en emissies opgenomen.

Voor omrekenfactoren kunt u de Nederlandse lijst van energiedragersenstandaardCO2-emissiefactoren gebruiken. Het e-MJV doet dit ook.

De energiebalans in matrixvorm is een gecombineerde weergave van de energiedragers en de energiefuncties. Vereist is een in één tabel opgenomen, overzichtelijke weergave van zowel de energiedragers als de energiefunc-ties, waarbij geldt dat in één oogopslag is af te leiden welke combinatie van energiedragers en energiefuncties het grootste deel van het energieverbruik voor zijn rekening neemt. Deze weergave is van belang om per combinatie van energiedragers en energiefuncties zicht te krijgen op de achterliggende installaties, technieken en technolo-gieën en daarmee de op aangrijpingspunten voor meer energie-efficiënte technieken, technologieën en methoden.

Verbruiken per proces, energiedrager in absolute groothedenOmze�ingsrendementen (b.v. stoomketels)

Waar bemeterd?

Welke prestatiemaat?

Gas in

Elektriciteit in

Water in

Utiliteit Proces 1 Proces 2

Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies

Figuur 1. Schematische weergave ‘energiebalans in matrixvorm’


Vergroten


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Belangrijkeonderdelenzijn:

- Verdeling van het energieverbruik naar energiedragers (elektriciteit, aardgas, biomassa, et cetera) in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair).

- Verdeling van het energieverbruik naar functies: productieprocessen, gebouwen en utiliteiten in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair).

NB.Maakhierbijonderscheidinbijv.perslucht,stoom,verlichting, ventilatie, restwarmte, et cetera) anderzijds.

De energiebalans en de matrixvorm waarin deze wordt gepresenteerd, zijn verplichte elementen in het EEP. Het energieverbruik en de verliezen (inclusief restwarmte, emissie en effluent) kunnen het beste met een energie-verbruiksanalyse of een vergelijkbaar instrument worden vastgelegd.

Water, restwarmte, CO2-emissie en effluentIndien van toepassing, neemt u in de energiebalans in matrixvorm ook de eigen (duurzame) energieopwekking, eventuele doorlevering aan derden en WKK’s, effluent en emissies op.

Actualiseer de energiebalans aan de hand van de energie-cijfers in het basisjaar. Is de structuur van de energiehuis-houding van uw onderneming substantieel gewijzigd sinds het vorige EEP (niet in absolute cijfers, maar in de onder-linge verhouding van energiedragers (brandstoffen) en/of energiefuncties (toepassingen)), doorloop de energiever-bruiksanalyse dan opnieuw en baseer daarop de procesbe-schrijving en de energiebalans.

Hulpmiddel: Nederlandse lijst van energie-dragers en standaard CO2-emissiefactoren

Sinds 2004 publiceert RVO.nl jaarlijks de Nederlandse lijst vanenergiedragersenstandaardCO2-emissiefactoren. In het jaar 2015 (1e rapportage onder de 2e Kyoto budget-periode) is, als gevolg van de verplichting om bij inter-nationalerapportagesde2006IPCCGuidelinestehante-ren, de editie 2013 (Vreuls en Zijlema) volledig herzien. De lijst bevat naast stookwaarden en emissiefactoren uit de2006IPCCGuidelinesookeenaantallandenspecifiekewaarden.

De geldigheid van de waarden is als volgt:- De2006IPCCdefaultfactorengeldenvanaf1990.- Bijdelandenspecifiekestookwaarden

en emissiefactoren onderscheiden we drie categorieën: • Demeestelandenspecifiekestookwaardenen

emissiefactoren zijn geldig vanaf 1990. • Eenbeperktaantallandenspecifiekefactorenkenteen

oude waarde voor de periode 1990-2012 en heeft een geactualiseerde waarde vanaf 2013.

• Voorenkelebrandstoffen(aardgas,overigebitumi-neuze steenkool en afval) vindt jaarlijks een update plaats van de landenspecifieke stookwaarde en/of de emissiefactor.

De Nederlandse lijst van energiedragers is opgenomen in de bijlage en tevens beschikbaar via de website van RVO.nl.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




https://www.rvo.nl/file/nederlandse-lijst-van-energiedragers-en-standaard-co2-emissiefactoren-nl-2015pdf

Structurele wijzigingen van substantiële aard (≥20-25%) kunnen zich voordoen bij een andere productiewijze en/of een andere productmix. In het laatste geval dienen ook uw prestatiematen aangepast te worden.

Mocht de energiebalans ten opzichte van de vorige planperiode niet noemenswaardig zijn veranderd, kunt u gebruik maken van de beschrijving uit het EEP 2013-2016. U dient daarin dan wel de verbruiksgegevens uit het basisjaar op te nemen.

Voor deelnemers aan het MEE convenant geldt dit niet. In de MEE Werkwijze EEP en Toetsing is afgesproken dat ten opzichte van het vorige EEP een uitgebreidere omschrijving gegeven wordt van de energieverbruiksanalyse, het besparingspotentieel en het afwegingskader.

TIPOmzettingsrendementenOm inzicht te krijgen in het rendement waarmee energie van de ene naar de andere energiedrager wordt omgezet om een functie in de onderneming te vervullen, kunnen in de energiebalans de rendemen-ten van energieomzetting (bijv. van perslucht, stoomketels e.d.) ook numeriek aan bod komen. Dit biedt inzicht in hoeveel energie van de oorspronkelijk primaire energiedrager functioneel wordt gebruikt. Bijstoomketelswordtnormaliter92%vande primaire aardgasstroom omgezet in stoom. Dit houdt dus in dat in dit schema 8% warmteverlies is opgenomen. Ook WKK’s kunnen in de energiebalans worden opgenomen.

TIPNullast en basislastVoor verdere bewustwording van het energieverbruik tijdens en buiten de reguliere productietijden is het van belang hetenergieverbruikinNullastenBasislastin beeld te hebben. Dit betreft warmte, elektriciteit en drinkwater, maar eventueel ook andere relevante energiedragers in de onderneming.- Nullastvermogen of nullastenergiever-

bruik is het vermogen of de hoeveelheid energie die wordt verbruikt zonder iets te produceren of een dienst te leveren.

- Basislastvermogenofbasislastenergie-verbruik is het vermogen of de hoeveel-heid energie die wordt verbruikt als de onderneming klaar is voor productie (vlak voor de productie op gang komt of diensten worden geleverd).



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




BijlageDe energiebalans in matrixvorm dient u in het bijlagendo-cument te beschrijven. Deze maakt onderdeel uit van de bijlagediesamenmetdeBeschrijvingBedrijfenBedrijfsvoeringendeBeschrijvingvandebedrijfsstrategiealsééndocumentwordtgeüpload(HoofdmenuBijlagen).Het juiste format kunt u downloaden in de submodule Verplichte bijlagen (Download Format EEP bijlage). In de submodule Verplichte bijlagen kunt u aanvinken of de bijlage conform het format is beschreven.

ToetsingscriteriaVerplichtIs de energiebalans aanwezig?


Is de verdeling van het energieverbruik voldoende uitgewerkt?

Zo niet, zal RVO.nl een aanvulling vragen.


ToetsingskaderGeeft de energiebalans een volledig beeld van de energiedragers en de energiefuncties in hun onderlinge combinatie zodat hun deel van het energieverbruik inzichtelijk en gekwantificeerd is?



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




2. Beschrijving en kwantitatieve analyse van de keten

De onderneming maakt in het EEP een analyse van de mogelijkheden voor terugdringing van het gebruik van energie binnen de gehele levenscyclus van een product van grondstof tot en met afdanking, voor zover dit binnen de eigen invloedssfeer ligt. Hierbij komt niet alleen de eigen onderneming in beeld, maar ook de omgeving zoals klanten, toeleveranciers, distributeurs en andere bedrijven in de regio. Om te bepalen wie tot de omgeving van de onderneming behoren, dient u de belangrijkste onderdelen van de producten productieketen voldoende in kaart te brengen.

De onderneming geeft in het EEP een toelichting op zijn positie in – en de kwantificering van – de keten en de ontwikkelingen in de regio. Daardoor ontstaat zicht op stappen/schakels in de keten en regio waar mogelijk energie-efficiëntieverbetering te realiseren is. De onder-neming kan in de analyse van de ketens en het identifice-ren van ketenmaatregelen en/of ketenpartners worden ondersteund door hulpmiddelen van RVO.nl.

Sommige ondernemingen zijn in meerdere ketens actief. In dat geval wordt gevraagd ten minste de belangrijkste twee ketens (kwalitatief en kwantitatief) in beeld te brengen. Dit betreft de ketens met het grootste volume en/of energieverbruik. Een soortgelijke insteek geldt als er veel verschillende (eind)producten worden gemaakt. In dat geval wordt gevraagd om ten minste de keten van het belangrijkste product in beeld te brengen of dit te doen voor ten minste één productgroep (met daarbinnen

meerdere vergelijkbare producten). In voorkomende gevallen kan de onderneming in overleg met RVO.nl een keuze maken.

Een toelichting op de positie en mogelijkheden in de keten is verplicht. Daarbij gaat het nadrukkelijk niet om het opnemen van ketenmaatregelen zelf, maar om de afweging rond het al dan niet opnemen van deze maat-regelen. Deelnemers hebben een inspanningsverplichting ten aanzien van het identificeren van ketenmaatregelen.

3. Beschrijving van de keten

IndustrieIn onderstaand (generiek) schema zijn de typische ketenstappen weergegeven die voor veel industriële productiesectoren gelden.

1. Grondsto�enfase

Grondstof a

Grondstof bMijn bedrijf

Product x

Product yAfvalstroom 1percentage oftonnage/jaar

Hal�abricaat atonnage/jaar

Hal�abricaat 1tonnage/jaar


Hal�abricaat btonnage/jaar

Hergebruik materiaal xpercentage of tonnage/jaar

Product zGrondstof c

2. Productiefase

3. Distributie

4. Gebruiksfase 5. Afdanking enhergebruik fase

Figuur 2. Schematische weergave ketenstappen


Vergroten


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Per ketenstap wordt gevraagd om ten minste de volgende aspectentebeschrijven.Bijvoorkeurwordtdeketenookschematisch weergegeven.

1. Grondstoffase: benoem de belangrijkste grondstoffen, materialen/halffabricaten en verpakkingsmaterialen die binnen de onderneming worden gebruikt.

2. De Productiefase: wordt al beschreven bij de ‘Beschrijvingbedrijfenbedrijfsvoering’(hoofdstuk2).

3. Distributiefase: beschrijf op welke wijze de grond- en basisstoffen worden aangevoerd (bijv. per vrachtwagen of schip) en de producten en afvalstoffen worden afgevoerd.

4. Gebruiksfase: beschrijf het gebruik van het product en geef aan of en hoe daarbij energie wordt gebruikt (een wasmachine gebruikt bijv. elektriciteit en water, een pot groentewordtopgewarmd).Beschrijftevensde(economische) levensduur van het product.

5. Afdankfase: beschrijf wat er gebeurt met het product na gebruik en maak hierbij onderscheid tussen hergebruik/recycling (ook van deelstromen) en storten/verbranden/vergisten.

DienstensectorDe hiervoor beschreven ketenstappen gelden niet of minder voor de dienstensector, omdat men hier doorgaans geen proces heeft waar grondstoffen worden bewerkt tot (eind)producten. Ondernemingen uit deze sectoren wordt daarom gevraagd de diensten die zij leveren te beschrijven inclusief de belangrijkste actoren (leveranciers/afnemers/klanten/et cetera) en vervolgens de volgende aspecten:

1. Indien van toepassing: energieaspecten van de eigen

diensten in de keten (zoals bijv. energiegebruik van ontwikkelde software bij de gebruiker).

2. De belangrijkste materiaalstromen die voor de onderne-ming van belang zijn (denk daarbij aan catering/boeken/lesmaterialen/kantoormaterialen/medische artikelen, etc).

3. De wijze waarop materialen worden aangevoerd/afgevoerd en de logistieke bewegingen binnen de eigen bedrijfsactiviteiten (bijv. medewerkers die klanten bezoeken, het reisgedrag van studenten en bezoekers en woon-werkverkeer).

4. Welke afvalstromen worden gescheiden, welk afval wordt hergebruikt en wat wordt afgedankt (gestort of verbrand).

Kwantitatieve analyse van de ketenHet ‘globaal of gedetailleerd’ kwantificeren van de keten gebeurt aan de hand van reeds beschikbare informatie, zoals een voor de sector relevante ketenkaart/studie of LCA-analyse.Omvoordeondernemingteachterhalenofdeze beschikbaar is, kunt u een lijst met beschikbare ketenstudies raadplegen. Daarbij zijn er twee situaties mogelijk:

1. Er is een ketenkaart/LCA-analyse van de sector en/of een bedrijfsspecifieke studie beschikbaar.

In dat geval wordt gevraagd om de verschillende keten-stappen ‘gedetailleerd’ te kwantificeren met gegevens uit de ketenkaart of de bedrijfsspecifieke studie, waarbij u de geproduceerde hoeveelheden/aantallen per product (groep) benoemt. Het berekende energieverbruik geeft u weer in MJ/kg of MJ/ton product of in sommige gevallen in MJ/functionele eenheid (bijv. 1 wasmachine).



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Bijvoorkeurgeeftuhetenergieverbruikindeketenookgrafisch weer (bijv. in een cirkeldiagram).

2. Er is geen sectorale ketenkaart of eigen bedrijfsstudie beschikbaar.In dat geval wordt gevraagd om ‘globaal’ het energiege-bruik in de keten in kaart te brengen. In het algemeen wordt het energiegebruik weergegeven in MJ/kg of MJ/ton product, in sommige gevallen in MJ/functionele eenheid (bijv. 1 wasmachine). Een procentuele weergave van energiegebruik per kg/ton/eenheid is aan te bevelen.

Het is van belang om bij het kwantificeren de belangrijkste3 van de volgende aspecten mee te nemen:

a. De energie-inhoud van de gebruikte grondstoffen/materialen/hulpstoffen en halffabricaten. Als de GER4-waarde van ‘samengestelde’ halffabricaten niet bekend is, probeer dan de totale energie-inhoud te berekenen/benaderen op basis van de afzonderlijke componenten. Als een GER-waarde niet in de database van rvo.nl (bij downloads) is vermeld, probeer deze dan te schatten aan de hand van vergelijkbare materialen/grondstoffen of op te zoeken in de Eco-Invent database. Mocht u hier niet vindt wat u zoekt, kunt u contact opnemen met uw contactpersoon bij RVO.nl.

b. De energie-inhoud van de verpakkingen/verpakkings-materialen (zie ook de opmerkingen gemaakt bij a.).

c. Het energieverbruik van transport/distributie/opslag. Het aandeel van de opslag van producten in de keten kan aanzienlijk zijn, vooral als het geconditioneerde omstandigheden betreft (gekoeld/diepvries/luchtvoch-tigheid). Het energiegebruik van verschillende modali-teiten verschilt behoorlijk, neem dit mee naast de (gemiddelde) transportafstand.

3 Met ‘belangrijkste’ wordt een energieverbruik van minstens 10% in de keten bedoeld.

4 GER: Gross Energy Requirement. Energie-inhoud van de gebruikte grondstoffen vermeerderd met de (primaire) energie voor productie en transport in MJ/kg. GER-waarde = stookwaarde + PER-waarde (MJ/kg). Hier staat PER voor Process Energy Requirement.

5 Het gaat dan om bedrijven die volgens de Nederlandse interpretatie van deenergie-efficiëntierichtlijngeenmidden-ofkleinbedrijf(MKB)zijn.Zie hiervoor het stappenplan in hoofdstuk 1.

HulpmiddelRekentools en andere hulpmiddelen voor ketenefficiëntie vindt u hier.

Publicaties over ketens en materialen vindt u hier.


Hulpmiddel: Aan de slag met ketenefficiëntie De effecten van ketenmaatregelen zijn vaak complex en niet zomaar af te lezen op de meter. Daarom biedt RVO.nl verschillende diensten en rekentools voor keteneffecten. Bekijkvoormeerinzichtindewijzevanberekenenhetonderdeel Monitoring. Voor het realiseren van ketenmaat-regelen is meestal samenwerking met andere partijen nodig. De handreiking over ketensamenwerking (zie Downloads) helpt ondernemingen verder om ketensamen-werkingen en -projecten vorm te geven.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/monitoring-mja3/mee


http://www.ecoinvent.org/database/database.html

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/keteneffici%C3%ABntie-mja

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-effici%C3%ABntie/publicaties/ketens-en-materialen

In de GER-waarden database staan ook kentallen voor het energieverbruik van verschillende transportmiddelen.

NB.AlsgevolgvandeEnergie-EfficiëntieRichtlijn(EED)wordt de kwantificering van de keten ‘distributiefase’ eenverplichtonderdeelvoorniet-MKBdeelnemers5; ook als het energieverbruik van dit onderdeel minder dan 10% van het energieverbruik in de keten betreft. Het gaat dan om vervoer dat onderdeel is van de bedrijfsmidde-len van de onderneming zelf of wordt geacht te behoren tot de bedrijfsvoering. Wat telt is of het vervoer in eigen beheer wordt uitgevoerd. In dat geval heeft de onderne-ming namelijk invloed op het energiegebruik door bijv. efficiëntere motoren, andere brandstoffen of een effectievere logistieke planning toe te passen. Als het vervoer wordt uitbesteed, valt dat onder de eventuele auditplicht van de vervoersmaatschappij. Woon- en werkverkeer vallen hier niet onder. Deelnemers uit de dienstensectoren wordt wel gevraagd het energiege-bruik van het woon-/werkverkeer van de eigen mede-werkers, en indien van toepassing en mogelijk, het energiegebruik van het reisgedrag van studenten en bezoekers te kwantificeren.

d. Het energieverbruik van het eigen proces c.q. het aandeel van het totale energieverbruik in de keten dat aan de onderneming toegerekend kan worden.

Dit verbruik is reeds door middel van de energiebalans van de onderneming in beeld gebracht.

e. Energieverbruik in de gebruiksfase. Ga daarbij uit van gemiddeld verbruik en economische levensduur.

f. Energieaspectenindeafdankfase.Bijhergebruikkandeenergiebesparing worden berekend aan de hand van GER-waarden. Als afval wordt verbrand of vergist, zal dit energie opleveren.

De dienstensector dient de beschreven onderdelen (energieaspecten van eigen diensten, aangevoerde materialen, logistiek en afvalstromen) kwantitatief in beeld te brengen. Kies hierbij de belangrijkste aspecten/stromen (in de zin van naar verwachting grootste energie-gebruik/relatie met energie). De Beschrijving en kwantitatieve analyse van de keten als onderdeel van de energiebalans is onderdeel van de bijlage diesamenmetdeBeschrijvingBedrijfenBedrijfsvoeringendeBeschrijvingvandebedrijfsstrategiealséénbijlagewordtge-upload(HoofdmenuBijlagen).Het format daarvoor kunt u downloaden in de submodule Verplichte bijlagen (Download Format EEP bijlage). In deze submodule kunt u tevens aanvinken of de bijlage beschreven is conform het format.

Hulpmiddel: GER-waarden database Om te berekenen of een besparingsmaatregel daadwerke-lijk leidt tot afname van het energiegebruik is de optelsom van chemische energie (grondstoffen) en de toegevoegde procesenergie (zoals brandstoffen en elektriciteit), van belang. De GER-waarde drukt de primaire energie-inhoud van een materiaal uit, waarbij het energiegebruik in de gehele keten, van winning tot productie van de stof, is meegeteld. Aan de hand van de ‘GER-waarden database’ kan de energiebesparing in de keten worden uitgerekend.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





ToetsingscriteriaVerplichtIs de beschrijving van de positie van het bedrijf in de keten aanwezig?


Is de beschrijving en globale berekening van het energiegebruik van de (twee belangrijkste) keten(s) aanwezig?


Is de beschrijving en globale berekening van het energiegebruik van de (twee belangrijkste) keten(s) duidelijk? Dit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

ToetsingskaderHeeft het bedrijf de verschillende stappen in de (belangrijkste twee) keten(s) in beeld gebracht en waar mogelijk gekwantificeerd?


Toetsingscriteria (vervolg)Verplicht

Voor niet-MKB deelnemers en deelnemers uit de dienstensectoren is de gewenste kwantificering aanwezig van de ketenstap transport en distributie?



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




5 Identificatie en selectiebesparingsmogelijkheden


5 Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

1. Basisvragen energie-efficiëntie Alle onderstaande vragen dienen door zowel industriële ondernemingen als dienstverleners beantwoord te worden.

1. Is er de afgelopen drie jaar een (thermografische) inspectie van de isolatie uitgevoerd? - Is er een thermografische inspectie van de isolatie gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

2. Zijn de warme en koude flenzen en appendages voorzovermogelijkenvantoepassinggeïsoleerd?– Is het isoleren van warme en koude flenzen en appendages gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

3. Worden de condenspotten regelmatig onderhouden en worden deze indien nodig vervangen? - Is het onderhoud en de vervanging van condenspotten gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

4. Zijn de luchtkoelers het afgelopen jaar gereinigd? - Is de reiniging van de luchtkoelers gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

5. Is het persluchtsysteem het afgelopen jaar gecon-troleerd op lekkages en zijn die zo nodig gerepa-reerd? - Is de controle en de eventuele reparatie van het persluchtsysteem gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

6. Zijn de afgelopen drie jaar de leidingsystemen en luchtkanalen (warmtewisselaars, regelkleppen, leidingen) gecontroleerd op verstoppingen, opbouw kalkaanslag en /of vuil? – Is controle van de leidingsystemen en luchtkanalen gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

7. Wordt er efficiënt (hoogfrequent fluorescent of led) verlicht met verlichting die meer dan 2.500 uur per

jaar aan staat? - Is vervanging van lang aan staande onzuinige verlichting door energie-efficiënte verlichting gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

8. Worden bij vervanging van elektromotoren hoog efficiënte nieuwe elektromotoren toegepast? - Is de vervanging van elektromotoren door hoog hoogefficiënte elektromotoren gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

9. Is er onderzocht of een rookgascondensor kan worden geplaatst bij de stoomketel? - Is een onderzoek naar een rookgascondensor gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

10. Is er onderzocht of de huidige sturing van pompen of ventilatoren kan worden vervangen door een frequentieregeling? - Is een onderzoek naar de vervanging van pompsturingen door frequentiere-gelingen gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

11. Is de werking van de klimaatregeling het afgelopen jaar gecontroleerd, bijvoorbeeld met behulp van energieprofielen? - Staat de controle van de klimaatregeling gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

12. Is er onderzocht of de isolatiewaarde van de gebouwschil kan worden verbeterd? - Staat een onderzoek naar de verbetering van de gebouwschil gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

4 Een besparingsmogelijkheid is niet het zelfde als een maatregel. De eerste is een nader te onderzoeken, voor het bedrijf relevante, optie. Indien het bedrijf besluit deze optie/mogelijkheid concreet te maken en in het plan op te nemen wordt het een (zekere, voorwaardelijke of onzekere) maatregel.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




13. Is de installatie zowel waterzijdig als luchtzijdig ingeregeld en gebalanceerd? - Staat balancering van de installatie gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

14. Wordt er hoog efficiënte (> 70 %) warmteterug-winning uit ventilatielucht toegepast? - Staat toepassing van hoog efficiënte (> 70 %) warmte-terugwinning gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

2. Identificatie overige besparingsmogelijkhedenGeef, naast bovenstaande basisvragen een beschrijving, in algemene termen, van de besparingsmogelijkheden (PE, KE en DE) die u heeft onderzocht.

Onderbouw hoe u deze besparingsmogelijkheden heeft geïdentificeerd.Maakhierbijgebruikvandevolgendeonderdelen, indien deze van toepassing zijn: a. De gehanteerde kennisbronnen ((erkende) maatregel-

lijsten, uw eigen energiezorgsysteem, best practices, scans, advies van deskundigen, et cetera).

b. Uw uitgangssituatie. Denk hierbij, indien van toepas-sing, aan de volgende elementen:

• uwbedrijfsstrategie. • uw(specifieke)energieverbruikinvergelijkmetuw

concurrenten. • mogelijkvoorzieneveranderinginhetproductfolio,

mogelijke plannen voor vernieuwing of uitbreiding van de productie

• deonderzoek-enontwikkelingsactiviteitendieuwbedrijf onderneemt om uw producten en processen op langere termijn te verduurzamen.


c. De beschrijving en analyse van het energieverbruik binnen het bedrijf (bijv. energie-inefficiënte proces-stappen, rendement van energieomzetting van de belangrijkste installaties, temperatuurniveau restwarmte, nullastverbruik, et cetera).

d. De beschrijving en analyse van het energieverbruik in de keten (energie-intensieve ketenstappen, mogelijk-heden voor samenwerking met bedrijven uit de regio, et cetera).

e. Voor gebouwen: de mogelijkheden voor de inzet van een warmtepomp of warmtekoudeopslag.

3. Selectie van maatregelenVerklaringwaaromenwelkegeïdentificeerdebesparings-mogelijkheden (hoofdstuk 5.2) zijn afgevallen. Indien de terugverdientijd langer dan vijf jaar is dient dit aannemelijk gemaakt te worden.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




5 Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

1. Inleiding

Kern van het EEP wordt gevormd door de energiebalans, de beschrijving van het niveau van structurele energiezorg, de basisvragen energie-efficiëntie, het identificatie- en selectieproces van besparingsmogelijkheden én de daadwerkelijk geselecteerde maatregelen. Dat wil zeggen de energiebesparende maatregelen die de onderneming van plan is te treffen in de periode 2017-2020.

In dit onderdeel van het EEP geeft u aan hoe u de relevante besparingsmogelijkheden heeft geïdentificeerd en – na de toepasbaarheid hiervan bepaald te hebben – welke vervolgens zijn afgevallen. Om u hierbij te faciliteren zijn hulpmiddelen beschikbaar waarin besparingsmogelijkhe-den staan die algemeen en sectorspecifiek gangbaar – en in het algemeen ook rendabel - zijn. Deze hulpmiddelen zijn bijvoorbeeld generieke en sectorspecifieke (erkende) maatregelenlijsten en beschrijvingen van praktijkvoor-beelden en best beschikbare technieken (best practices).

Ondernemingen dienen een zorgvuldig identificatie- en selectieprocedure te hebben doorlopen. Voor de identifi-catie van besparingsmogelijkheden wordt verwacht dat een onderneming gebruik maakt van de aangeboden hulpmiddelen en daarnaast ook mogelijkheden uit eigen bronnen onderzoekt.

2. Basisvragen energie-efficiëntie

Ondernemingen moeten de toepassing van enkele maatregelen serieus hebben onderzocht én het onderhoud

goed op orde hebben. Hiertoe zijn veertien verplichte vragen in het format opgenomen. Als de betreffende vraag niet van toepassing is voor de onderneming, is beantwoor-ding niet nodig. In andere gevallen wordt verwacht dat de onderneming de maatregel of onderhoudsactiviteit heeft uitgevoerd, nog gaat uitvoeren of overtuigend kan beargumenteren waarom men dit niet kan of gaat doen.

De vragen 10 tot en met 14 zijn met name van toepassing voor bedrijven of instellingen waarbij een substantieel deel van het gasverbruik wordt ingezet voor gebouwver-warming. Voor de meeste industriële sectoren zijn betreffende vragen daarom niet van toepassing.

Indien een bepaalde vraag betrekking heeft op meerdere installaties dient deze vraag beantwoord te worden voor dat gedeelte van de installaties waarvoor de activiteit of maatregel (nog) niet uitgevoerd is. De vraag kan voor een cluster van installaties beantwoord worden.

Per vraag is een uitgebreide toelichting beschikbaar. De vragen dienen beantwoord te worden in de Submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden van de EEP-module in het e-MJV.

Hulpmiddel: Factsheets bij de 14 basisvragenPer basisvraag energie-efficiëntie is een toelichting beschikbaar, waarin ook staat aangegeven wanneer de maatregel hoogstwaarschijnlijk van toepassing is.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-effici%C3%ABntie/verplichtingen-mja3/mee/energie-effici%C3%ABntieplan/basisvragen

ToetsingscriteriaVerplichtIs de beschrijving van de onderzochte besparingsmogelijkheden aanwezig?


Is de onderbouwing van de identificatie aanwezig?


Is aannemelijk dat het bedrijf alle relevante besparingsmogelijkheden in beeld heeft gebracht?

Zo niet, zal RVO.nl toelichting en/of aanvulling vragen.


ToetsingskaderHeeft het bedrijf een zorgvuldige procedure voor de identificatie en selectie van de potentiële verbetering van de energie-efficiëntie doorlopen?

ToetsingscriteriaVerplichtHeeft het bedrijf de, van toepassing zijnde, maatregelen of activiteiten uit de basisvragen uitgevoerd, gepland, of een valide argument gegeven waarom dit niet mogelijk is?

Zo niet, zal RVO.nl toelichting vragen.




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




3. Overige besparingsmogelijkheden

Gebruik geactualiseerde maatregellijstDe maatregellijsten zijn geactualiseerd. Deze maatregel-lijsten bestaan uit twee sublijsten: een lijst met generieke maatregelen voor alle sectoren (generiek = G) en een lijst met sectorspecifieke maatregelen (sectoraal = S).

De Generieke en Sectorspecifieke maatregellijsten zijn te vinden in de Submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden van de EEP-module in het e-MJV. Een maatregel die op deze lijsten is aangevinkt wordt (nadat het scherm is opgesla-gen) als energiebesparingsmaatregel getransporteerd naar de submodule Energiebesparingsmaatregelen.

Door de splitsing in generieke en sectorspecifieke lijsten wordeneenduidigheidenzoekgemakvergroot.Bijhetopstellen van de lijsten door RVO.nl zijn alle mogelijke maatregelen die betrekking hebben op zowel proceseffi-ciëntie, ketenefficiëntie als duurzame energie meegeno-men. Om de lijsten overzichtelijk te houden, kunt u de maatregelen op categorie en soort selecteren.

Via de maatregellijsten kan de onderneming nagaan welk type maatregelen men in het verleden heeft uitgevoerd, waar men nu staat en wat de verdere mogelijkheden en wensen zijn.

De sectorale maatregellijsten kennen vijf soorten maatregelen:

a. Meest gerealiseerde procesefficiëntie maatregelen per sector. De verwachting is dat deze maatregelen

7 De MJA Overige industrie kent geen sectorspecifieke lijst. Ondernemingen uit deze MJA-sector wordt geadviseerd het algemene deel en de lijst van andere sectoren die qua proces lijken op dat van de onderneming, als bron te raadplegen.

ook voor de andere bedrijven uit de sector toepas-baar zijn en vaak een terugverdientijd korter dan 5 jaar hebben.

b. Ideeën voor sectorspecifieke procesefficiëntie (PE), ketenefficiëntie (KE) en duurzame energie (DE) maatregelen. Dit zijn inspirerende maatregelen die technisch volwassen zijn. Een bedrijf dient wel nog

Hulpmiddel: Maatregellijsten

Generieke lijstDeze lijst bevat de maatregelen die voor elke sector gelijk zijn. Denk hierbij aan een efficiëntere stoomvoorziening, andere koelsystemen, et cetera Alvorens de maatregelen op de maatregellijsten op te nemen, is een uitgebreide procedure doorlopen. Zo is onder meer bekeken of een maatregeldebestbeschikbaretechniek(BBT)is.

Sectorlijsten (MJA3)De maatregelen in deze lijsten zijn toegespitst op de sector7.HieriseveneensonderzochtofeenmaatregelBBTis. Elke maatregel is met de sector besproken, waardoor de maatregellijsten draagvlak hebben.

De openbare maatregellijsten vindt u hier.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/maatregellijsten-mja3

de haalbaarheid voor haar eigen bedrijfssituatie te onderzoeken.

c. Innovatieve maatregelen. Inspirerende maatregelen (PE, KE, DE) waarvoor nog nader onderzoek naar de technische en economische haalbaarheid nodig is.

d. Erkende procesefficiëntie maatregelen. e. Maatregelen om aan de 15 basisvragen energie-

efficiëntie (PE) te kunnen voldoen. U wordt geacht deze maatregelen uit te voeren c.q. serieus te onderzoeken en het resultaat toe te lichten.

Het kan zijn dat een maatregel bij meer dan één soort past. In de maatregellijsten kan gezocht worden naar soort.

RVO.nl zal bij de toetsing de ‘meest gerealiseerde procesef-ficiëntie maatregelen’ van de betreffende sector spiegelen aandegeïdentificeerdemaatregelenvandeonderneming.

Niet alle sectoren hebben een maatregellijst. Voor de chemische industrie zijn bijv. beschrijvingen van de best beschikbare technieken (best practices) beschikbaar. De best practices van de chemische industrie kunnen ook relevant zijn voor andere procestechnologie gerelateerde sectoren. Voor de chemische industrie is ook een inspiratiedocument met innovatieve technologieën beschikbaar. De olie- en gasproducerende industrie werkt met een Stand der Techniek document.

Als de onderneming nu al weet dat men maatregelen gaat treffen die buiten de planperiode 2017-2020 vallen, door bijvoorbeeld het ontbreken van een productiestop, kunnen deze (al dan niet voorzien van besparingsomvang) worden opgenomen in het EEP als ‘Onzekere maatregel’, zodat

deze niet bij de energieambitie van de planperiode meetellen.

De generieke maatregellijst en de beschikbare sectorale (MJA3) lijsten zijn in het e-MJV opgenomen (submodule Energiebesparingsmaatregelen)

Erkende maatregellijstVoor sommige sectoren is een erkende maatregellijst beschikbaar. De maatregelen op deze lijst zijn ook als soort terug te vinden van de betreffende sectorale maatregellijst.

Ondernemingen of instellingen die deelnemen aan het MJA3 convenant en die een goedgekeurd en in uitvoering genomen EEP hebben, worden gedurende de looptijd daarvan geacht te voldoen aan artikel 2.15 (energiebespa-ring) van het Activiteitenbesluit. In het NationaalEnergieakkoord is afgesproken dat voor deelnemers aan de meerjarenafspraken energie (MJA3) de huidige MJA3-systematiek van kracht blijft. Deelnemers committeren zich aan het opstellen en uitvoeren van een EEP en het nemen van maatregelen met een terugverdientijd kleiner dan of gelijk aan vijf jaar. De deelnemers aan de MJA3 zijn niet gebonden aan de lijsten, maar kunnen deze wel als een relevante inspiratiebron gebruiken bij onder meer het opstellen van het vierjaarlijkse EEP.

Identificatie overige besparingsmogelijkheden Onder ander op basis van de energieverbruiksanalyse identificeert de onderneming de concrete besparings-mogelijkheden. Uit de analyse en beschrijving van de keten en regio identificeert de onderneming de concrete



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.chemiewijzer.nl/

http://www.infomil.nl/onderwerpen/integrale/activiteitenbesluit/themas/energiebesparing/

http://www.energieakkoordser.nl/

http://www.energieakkoordser.nl/

besparingsmogelijkheden met betrekking tot verbetering van energie-efficiëntie in de keten en de regio.

De onderneming geeft een toelichting op de identificatie van de besparingsmogelijkheden van de toepassing van de eigen energie- en materiaalstromen. Naast eerder genoemde hulpmiddelen maakt de onderneming hierbij gebruik van eigen studies. Ten aanzien van energie-effi-ciëntieverbetering door samenwerking met de omgeving of door samenwerking met andere partijen in de produc-tieketen spant de onderneming zich in om de mogelijk-heden in beeld te brengen, en indien mogelijk tot deze tot uitvoer te brengen. RVO.nl kan desgewenst ondersteuning bieden bij het identificeren van ketenpartners of van mogelijkheden voor het toepassen van restenergie-stromen uit de omgeving.

Voor de onderbouwing van de identificatie van de overige besparingsmogelijkheden kan de onderneming, voor zover deze van toepassing zijn, gebruik maken van de volgende onderdelen: a. Overige kennisbronnen, het eigen energiezorg-

systeem, scans en/of advies van deskundigen.

b. De uitgangssituatie, aan de hand van bijvoorbeeld: • Debedrijfsstrategie(groei,nieuweproducten,

maatschappelijk verantwoord ondernemen). • Het(specifieke)energieverbruikinvergelijking

met de concurrenten. • Voorzieneveranderinginhetproductfolio,

mogelijke plannen voor vernieuwing of uitbrei-ding van de productie.

• Deonderzoek-enontwikkelingsactiviteitenomuw producten en processen op langere termijn te verduurzamen.

c. De beschrijving en analyse van het energieverbruik binnen de onderneming (bijv. energie-inefficiënte processtappen, rendement van energieomzetting van de belangrijkste installaties, temperatuurniveau restwarmte, nullastverbruik).

d. De beschrijving en analyse van het energieverbruik in de keten (energie-intensieve ketenstappen en mogelijkheden voor samenwerking met onder-nemingen uit de regio).

RVO.nlzaltoetsenofdegeïdentificeerdebesparings-mogelijkheden ook volgens haar de relevante groslijst is. In de submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden kunt u onder het tabblad ‘Overige besparingsmogelijkheden’ beschrijven hoe energiebesparingsmogelijkheden zijn geïdentificeerdenaangevenwelkemogelijkhedenzijnafgevallen en waarom.

Hulpmiddel: Handreiking Erkende maatregellijsten

Een handreiking met betrekking tot de Erkende maatregel-lijsten is in ontwikkeling en zal beschikbaar gesteld worden op de website van Infomil.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.infomil.nl/onderwerpen/duurzame/energie/handreiking-erkende/

Hulpmiddel: Best PracticesBestpracticesgeveneenbeeldovereentechniek,werkme-thode of activiteit die zich als effectiever heeft bewezen ten opzichte van andere technieken. Er zijn diverse best practices voor de reductie van energie-, ondernemings- en onderhoudskosten door energiebesparende maatregelen beschikbaar:

• BestPracticeConditie-enprestatie-bewakingvanroterende apparatuur

• BestPracticePompsystemen• BestPracticeProcescompressoren• BestPracticeIndustriëlegassen• BestPracticeProceswater• BestPracticeVacuümsystemenBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeKoudemiddelenvoorindustriëlekoeling• BestPracticeKoudetechniek• BestPracticeLuchtbehandelingsinstallatie• BestPracticeLuchtgekoeldewarmtewisselaars• BestPracticeWaterkoelingBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticePersluchtinstallatieBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeMembraantechnologie• BestPracticeVloeistof–Vastestofscheiding• BestPracticeDroogprocessenBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeSelectieenconditiebewakingwarmtewisselaars

• BestPracticeIndustriëlewarmtepompen• BestPracticeIsolatie• BestPracticeStooktechnologie• BestPracticeStoomencondensaatsystemenBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeRestwarmtebenuttingBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeEfficiëntieElektrischeAandrijvingenBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeRestwarmtebenuttingBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeEfficiëntieElektrischeAandrijvingenBovenstaandetechniekenzijntevindenonderaandepagina (Downloads) via deze link.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/processen/bedrijfsvoering/kennis-en-advies

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/utilities/koeling/kennis-en-advies

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/utilities/perslucht/kennis-en-advies

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/processen/scheidingstechnologie/kennis-en-advies

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/energie/warmte

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/energie/restwarmte/kennis-en-advies

http://www.rvo.nl/onderwerpen/tools/kennis/kennisnetwerken/effici%C3%ABnte-aandrijfsystemen

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/energie/restwarmte/kennis-en-advies


Hulpmiddelen: duurzame energieMet kennis en netwerken ondersteunt het programma Duurzame Energie Nederland (DEN) duurzame energie-oplossingen in praktijk. Dit gebeurt met financiering, implementatie, kennis en innovatie. Het programma Duurzame Energie Nederland (DEN) stimuleert de toe-passing van onder andere bio-energie, zonne-energie, warmtepompen, geothermie en windenergie op land.

Op de website van RvO.nl vindt u meer informatie over het opwekken van duurzame energie.

Hulpmiddelen: Instrumenten Warmte Nationaal Expertisecentrum WarmteVoor schone en zuinige warmte- en koudevoorziening bestaan veel mogelijkheden. Om een passende keuze te maken, ontwikkelde het Nationaal Expertisecentrum Warmte (NEW) verschillende instrumenten zoals de WarmteAtlas, Uniforme Maatlat Gebouwde omgeving en Industrie, Stoom Tool en Verkenning restwarmtebenutting. De instrumenten van het NEW vindt u hier.

Om de mogelijkheden van het benutten van restwarmte te kunnen identificeren is kennis van de warmtehuishouding noodzakelijk. Verschillende tools, voor een analyse van de warmtehuishouding, zijn hiervoor beschikbaar. Een overzicht kunt u vinden in de rapportage Warmtetools Industrie.

Hulpmiddelen: Scans RVO.nl biedt een aantal scans die ondernemingen kunnen gebruiken bij het bepalen van hun besparings-mogelijkheden. ProcesintensificatiescanProcesintensificatie is het toepassen van nieuwe benade-ringswijzen in proces- en installatieontwerp. Dit kan door het combineren van processtappen in één apparaat of procesgang,doorhettoepassenvannieuwe(geïntensiveer-de) unit operations of door een integraal procesherontwerp. Meer informatie over procesintensificatie vindt u hier. Voor meer informatie over het uitvoeren van een proces-intensificatiescan kunt u contact opnemen met uw contact-persoon bij RVO.nl.

ScheidingsscanBeterescheidingtechnologieënkunnenzoweleenhogereproductkwaliteit opleveren als grote besparingen in energie-engrondstoffenverbruik.Bovendienleidenbetereproducten vaak tot additionele besparingen verderop in de productketen. De verschillende technieken en praktijk-verhalen staan hier beschreven. Voor meer informatie over het uitvoeren van een scheidingsscan kunt u contact opnemen met uw contactpersoon bij RVO.nl.

IsolatiescanDe isolatiescan maakt het energieverlies door warmtelek-kage inzichtelijk en geeft aanbevelingen voor verbetering. Middels deze scan wordt, gecomprimeerd, de conditie van deisolatiegeïnspecteerdomeenschattingtemakenvandemogelijke energieverliezen en de corrosieproblematiek. Enkele ondernemingen hebben hier inmiddels ervaring mee



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken/duurzame-energie

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken/nationaal-expertisecentrum-warmte/instrumenten

http://www.rvo.nl/sites/default/files/bijlagen/Warmtetools industrie.pdf

http://www.rvo.nl/sites/default/files/bijlagen/Warmtetools industrie.pdf

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/processen/procesintensificatie

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/processen/scheidingstechnologie

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/chemiewijzer/utilities/isolatie/kennis-en-advies

opgedaan (zie de pagina praktijkverhalen). Voor meer informatie over het uitvoeren van een isolatiescan kunt u contact opnemen met uw contactpersoon bij RVO.nl.

TechnologiescanDe technologiescan helpt ondernemingen die aan de MJA deelnemen bij het identificeren van innovaties in het productieproces.Bijvoorbeeldnieuweofalternatievetechnologieën die elders in de industrie al zijn toegepast. Meer informatie vindt u hier (bij Downloads).

Bedrijfshallen quickscanDeze quickscan geeft informatie over technieken waarmee energie en geld bespaard kan worden bij de verwarming, isolatie en verlichting van een nieuw te bouwen of bestaan-de bedrijfshal. Nadat de technieken zijn gekozen, berekent de scan de energiebesparing en de financiële aantrekkelijk-heid. Meer informatie vindt u hier.

Quickscan elektrische aandrijvingenElektromotorsystemen bepalen voor ca. 70% het elektrici-teitsverbruik in de industrie. Daarop is rendabel 20-30% energie-efficiëntieverbetering te realiseren. Industriële gebruikers kunnen met de optimalisatie ervan kosten-besparingen realiseren en daarmee de concurrentiekracht versterken. Meer informatie vindt u hier (bij Meer informatie).

Installatie Performance scan (IPS)De IPS biedt een gestandaardiseerde manier om verbeter-mogelijkheden te vinden bij klimaatinstallaties in gebou-wen. De IPS onderzoekt alle installatieonderdelen (warmte- en koude opwekking, regelingen, distributiesysteem,

afgiftesysteem) en onderhoudscontracten. De scan verwerkt de ingevoerde gegevens tot heldere aanbevelingen en een advies op maat. Meer informatie vindt u hier.

Duurzame energie scanDe Quickscan Duurzame Energie biedt een eerste advies over de mogelijkheden van duurzame energie en de terugverdientijden (op basis van kengetallen). Afhankelijk van de aanwezige kennis duurt de scan 1 tot 2 uur. Meer informatie vindt u hier.

Hulpmiddelen: Weblink naar praktijkvoorbeeldenInspiratie krijgen van anderen. Hoe realiseren ze hun project en met welke ondersteuning? Neem een kijkje in de keuken en laat u inspireren door verhalen uit de praktijk. Meer informatie vindt u hier.

Hulpmiddelen: KennisnetwerkenKennisnetwerken wisselen kennis en ervaring uit en stimuleren nieuwe ontwikkelingen op diverse gebieden. In een Kennisnetwerk participeren ondernemingen die proactief maatregelen nemen op binnen het netwerk relevante onderwerpen. Meer informatie vindt u hier.

NL-GUTS scheidingstechnologieHet kennisnetwerk NL GUTS, Netherlands Group of Users of Technology for Separation, heeft als doel het uitwisselen en verspreiden van kennis over scheidingsprocessen, tussen ondernemingen onderling en tussen industrie en kennis-infrastructuur. Meer informatie vindt u hier.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/scans-mja/mee

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/scans-mja/mee


http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/installatie-performance-scan

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken/duurzame-energie/duurzame-energie-industrie/quickscan-duurzame-energie

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-effici%C3%ABntie/praktijkverhalen

http://www.rvo.nl/onderwerpen/tools/kennis/kennisnetwerken

http://www.processinnovation.nl/

PIN-NL procesintensificatieHet Netwerk Procesintensificatie (PIN-NL) organiseert twee keer per jaar een bijeenkomst. Aan bod komen lezingen over de nieuwste ontwikkelingen en gerealiseerde toepassingen van procesintensificatie. Meer informatie vindt u hier.

NWGD droogprocessenDe Nederlandse Werkgroep Drogen (NWGD) wisselt kennis en ervaring uit over drogen en alle aspecten die daarbij van belang zijn. Kennis wordt gedeeld zowel tussen onder-nemingen onderling als tussen ondernemingen en de kennisleveranciers zoals universiteiten, instituten en adviseurs. Meer informatie vindt u hier.

KEEA efficiënte aandrijvingenOp elektromotorsystemen is rendabel 20-30% energie-efficiencyverbetering te realiseren. Industriële gebruikers kunnen met de optimalisatie ervan kostenbesparingen realiseren en daarmee de concurrentiekracht versterken. Het kennisnetwerk Efficiënte Elektrische Aandrijfsystemen maakt praktische kennis toegankelijk. Industriële onderne-mingen raken zo beter bekend met de beschikbare efficiën-tere technieken voor elektrische aandrijfsystemen. Meer informatie vindt u hier.

Onderzoek- en ontwikkelingsactiviteiten (voorstudie en routekaart)Een onderneming kan individueel of in een collectief nieuwe producten of productietechnologieën ontwikkelen. Dit onderzoek kan op termijn nieuwe maatregelen opleveren. Mocht de onderneming op dit vlak actief zijn, dan kunt u deze activiteiten opnemen als ‘Onzekere maatregelen’.

Ter inspiratie – of om aan te sluiten – kunnen onderzoeken ontwikkelingsrichtingen de voorstudie of routekaart van de sector raadplegen of contact opnemen met één van de Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) van de topsectoren. Het Institute for Sustainable Process Technology coördineert voor veel topsectoren het onder-zoek naar en de ontwikkeling van energie-efficiëntie in installaties en procestechnologie.

Als de sector over een voorstudie of routekaart beschikt, kan de onderneming in het EEP beschrijven welke ambities hieruit voor de onderneming relevant zijn én hoe men hier de komende EEP-periode invulling aan zal geven of in de afgelopen periode al invulling aan gegeven heeft. Bijvoorkeurbetreftdebeschrijvingeenconcreetprojectofeen concrete maatregel die direct aansluit op de voorstudie en/of routekaart en als maatregel kan worden opgenomen in het EEP. Nadrukkelijk wordt gevraagd om hierbij de (brede) focus te kiezen die ook vanuit de voorstudie of routekaart is ingezet. Dus niet alleen projecten of maat-regelen gericht op energie, maar bij voorkeur ook bijv. de verduurzaming van grondstofketens, energievoorziening of productoptimalisatie.

Hulpmiddelen: Voorstudie en routekaartVerschillende sectoren hebben een voorstudie of route-kaart gemaakt, waarin op sectorniveau de prioriteiten en kansenvoordekomendejarenzijngeïnventariseerdopbasis van input van de ondernemingen binnen de sector. Het rapport of de openbare samenvatting van de voorstu-die en/of routekaart uit de betreffende sector vindt u hier.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak







http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-effici%C3%ABntie/publicaties/routekaarten-en-voorstudies

ToetsingscriteriaVerplichtIs de beschrijving van de onderzochte besparingsmogelijkheden aanwezig?

Zo nee, zal RVO.nl dit opvragen

Is de onderbouwing van de identificatie aanwezig?

Zo nee, zal RVO.nl dit opvragen

Is aannemelijk dat het bedrijf alle relevante besparingsmogelijkheden in beeld heeft gebracht?

Zo nee, zal RVO.nl een extra toelichting /aanvulling opvragen.




4. Selectie van maatregelen uit geïdentificeerde mogelijkheden

Bovengenoemd identificatieproces leidt tot een groslijst van besparingsmogelijkheden die nader onderzocht kunnen worden. De onderneming wordt gevraagd aan te geven welke mogelijkheden daarvan in het selectieproces zijn afgevallen en waarom. RVO.nl zal streng toetsen dat geïdentificeerde besparingsmogelijkheden alleen om gegronde redenen niet worden geselecteerd als te nemen maatregel.

Als de terugverdientijd te lang is voor het selecteren van een maatregel, dient dit aannemelijk te worden gemaakt.NB. RVO.nl kan een berekening van de terugverdientijd opvragen.

Uitruil rendabele procesefficiëntie maatregel Als een MJA3 onderneming de voorkeur geeft aan een maatregel in de keten of duurzame energie boven een rendabele maatregel in het productieproces, dan dient dit vooraf met het bevoegd gezag te worden overlegd. Dit is vastgelegd in de Bijlage MJA3 Hst 6 ‘Werkafspraak integrale beoordeling ketenprojecten’. De voorgestelde randvoorwaarden waaronder uitruil kan plaatsvinden, zijn:

• Hetbetrefteennieuwemaatregel;erwordtgeenbestaande maatregel geïntroduceerd die wordt ‘verzilverd’.

• Hetbesparendeffectvandemaatregelistekwanti-ficerenengroterdanofgelijkaanheteffectvandemaatregel(en) die word(t)(en) ‘weggestreept’.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/sites/default/files/Bijlage_MJA3_hoofdstuk_6_Werkafspraak_Integrale_beoordeling_ketenprojecten_versie_2015.pdf

http://www.rvo.nl/sites/default/files/Bijlage_MJA3_hoofdstuk_6_Werkafspraak_Integrale_beoordeling_ketenprojecten_versie_2015.pdf

• Hetligtinderedeomdeduurderemaatregelen,meteen terugverdientijd van 3 à 5 jaar, in aanmerking te laten komen voor uitruil van maatregelen.

• Demaatregelisrobuust;datwilzeggen:hetiseenmaatregel die niet zo maar kan worden teruggedraaid en de maatregel kan worden gemonitord.

• Eenspecifiekketenprojectwordtmaaréénkeeropgevoerd (en weggestreept tegen één of meer andere maatregelen).

• InhaaradviesaanhetbevoegdgezagdoetRVO.nleenuitspraak over de hierboven genoemde criteria.

Een vervangende maatregel mag niet zomaar kunnen worden teruggedraaid. RVO.nl kwalificeert de inkoop van duurzame energie wel als een maatregel die eenvoudig kan worden teruggedraaid. Daarom komt deze niet in aan-merking voor uitruil.

Een vervangende maatregel dient als ‘Zekere maatregel’ opgevoerd te worden.

Het bevoegd gezag beoordeelt de voorgestelde uitruil mede op basis van het advies zoals dat door RVO.nl is afgegeven en komt zo tot een integrale afweging. Mocht het bevoegd gezag niet conform deze werkafspraak handelen, dan volgt overleg tussen de onderneming, het bevoegd gezag en RVO.nl.


Gebruikte rendementsberekeningHet berekenen van de rentabiliteit van de maatregelen die in het EEP zijn opgenomen als ‘Zekere’ of ‘Voorwaardelijke maatregel’isfacultatief.Alseengeïdentificeerdebespa-ringsmogelijkheid niet geselecteerd wordt, omdat deze mogelijkheid in de specifieke situatie niet rendabel is, dient dit door de onderneming aannemelijk te worden gemaakt. RVO.nl kan om een onderbouwing vragen. De rendements-berekening kan met behulp van verschillende berekenings-methoden worden uitgevoerd. De eenvoudige-terugver-dientijd-methode is voldoende. Andere methoden zijn facultatief.

Eenvoudige terugverdientijd (TVT-methode)

investeringskosten van de maatregel (euro), verminderd met subsidies TVT = besparingskosten per jaar [energiebesparing in energie-eenheden * energieprijs per energie-eenheid]

Netto contante waarde (NCW)-methodeDeze rentabiliteitsberekening is het meest gedetailleerd van aard. In de cash flow wordt nu ook rekening gehouden met afschrijvingskosten. Als de netto contante waarde bij een interne rentevoet van 15% positief is, geldt de investering als rendabel.

In de submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden kunt u onder het tabblad ‘Overige besparingsmogelijkheden’ beschrijven hoe energiebesparingsmogelijkheden zijn geïdentificeerdenaangevenwelkemogelijkhedenzijnafgevallen en waarom.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Hulpmiddel: Factsheet over berekenen terugverdientijdMeer informatie over de rendementsberekeningen van energie-efficiëntiemaatregelen vindt u hier.


Subsidie voor de inhuur van consultatie en bijstand Middelgrote en kleine bedrijven uit de industriële sectoren (inclusief voeding en genotsmiddelen), die ook niet verplicht waren een energie-audit in het kader van artikel 8 van de Energie Efficiëntie Richtlijn (EED) uit te voeren, kunnen subsidie krijgen voor het inhuren van consultatie en bijstand ten behoeve van het opstellen of actualiseren van hun energie-efficiëntieplan.

Indien bedrijven gebruik maken van deze subsidie dient de ingehuurde deskundige haar advies in een apart document op te schrijven en dient het MJA3 bedrijf dit advies als bijlage bij het e-MJV toe te voegen. In het Hoofdmenu van het e-MJV is een pagina Bijlagen opgenomen. Hier kan deze bijlage ge-upload worden.

Indien de MJA3 deelnemer het advies van de ingehuurde deskundige niet overneemt beargumenteerd het waarom dit het geval is.

ToetsingscriteriaVerplichtHeeft het bedrijf subsidie aangevraagd voor het inhuren van consultatie en bijstand?

Zo ja: is het advies bijgesloten?


Als dan alsnog niet: in geval van twijfel over de selectie van geplande maat-regelen zal een negatief advies volgen.

ToetsingskaderHeeft het bedrijf het gesubsidieerde advies van een externe deskundige bijgesloten?


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/rendementsberekening-energie-effici%C3%ABntiemaatregelen


Hulpmiddelen: SubsidieregelingenOm de rentabiliteit van maatregelen te verbeteren biedt de overheid verschillende financieringsmogelijkheden in de vorm van subsidie en fiscale regelingen. De drie relevante regelingen voor MJA3 en MEE zijn:

1. Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+)Met de SDE+ stimuleert het ministerie van Economische Zaken de ontwikkeling van een duurzame energievoorzie-ning in Nederland middels een vergoeding per opgewekte kWh. Ondernemingen en (non-profit) instellingen die hernieuwbare energie (gaan) produceren, kunnen er gebruik van maken. Meer informatie vindt u hier.

2. Energie-investeringsaftrek (EIA)De EIA geeft een fiscaal voordeel bij investeringen in energiezuinige en milieuvriendelijke technieken met fiscaal voordeel. Het fiscaal voordeel wordt via de winstbelasting verrekend. De regeling EIA levert gemiddeld 10% voordeel op de investering op. Meer informatie vindt u hier.

3. Milieu-investeringsaftrek (MIA) / VAMILMet de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) kunt u fiscaal voordelig investeren in milieuvriendelijke technieken. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu stimuleert met deze regelingen milieuvriendelijke investeringen. Meer informatie vindt u hier.

Voor meer informatie over subsidies en regelingen zie de subsidiewijzer.


ToetsingscriteriaVerplichtIs aangegeven welke besparingsmogelijkheden niet als maatregel zijn opgenomen?


Is aangegeven waarom bepaalde besparingsmogelijkheden niet als maatregel zijn geselecteerd?


Is voor niet-geselecteerde besparings-mogelijkheden met een terugverdientijd langer dan vijf jaar de terugverdientijd aannemelijk?

Zo niet, zal RVO.nl de berekening opvragen.


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/mia-en-vamil

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/energie-investeringsaftrek-eia

http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/stimulering-duurzame-energieproductie-sde

Toetsingscriteria (vervolg)Zijn rendabele besparingsmogelijk-heden niet als maatregelen geselecteerd en zijn de argumenten hiervoor valide?

Zo nee, zal RVO.nl gericht doorvragen.


Is de eventuele uitruil met een keten-efficiëntie of duurzame energie maatregel correct toegepast?

Zo niet, zal RVO.nl dit laten corrigeren.




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




6 Geplande maatregelen





1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Totaaloverzicht van alle zekere en voorwaardelijke en onzekere maatregelen 1. Titel 2. Omschrijving 3. Jaar van ingebruikname 4. Jaarlijkse besparing in kWh of m3 per jaar 5. Indeling in (sub)categorieën: procesefficiëntie,

ketenefficiëntie en/of duurzame energie 6. Indeling naar type maatregelen 7. Indeling volgens de kwalificatie: zeker, voorwaardelijk, onzeker a. Voor geplande voorwaardelijke maatregelen

bovendien beschrijving voorwaarde/belemme-ringen én de actie om van de voorwaardelijke maatregel een zekere te maken

b. Voor geplande onzekere maatregelen bovendien beschrijving noodzakelijk onderzoek

c. Voor geplande voorwaardelijke en zekere maatregelen bovendien een onderbouwing van de jaarlijkse besparing.

8. Per categorie en kwalificatie de jaarlijkse primaire energiebesparing (in TJ) en de daarop gebaseerde energie-efficiëntieverbetering ten opzichte van het basisjaar (in %)

9. Terugverdientijd (facultatief)

Indien de verwachte jaarlijkse energie-efficiëntie-verbetering van bovengenoemde zekere en voor-waardelijke maatregelen tezamen kleiner is dan gemiddeld 2% per jaar voor de periode 2017-2020, motivatie waarom van het gemiddeld ambitieniveau van 2% per jaar wordt afgeweken. Ja/nee

Deelnemers die subsidie hebben aangevraagd voor het inhuren van consultatie en bijstand ten behoeve van het opstellen of actualiseren van het energie-efficiëntieplan worden geacht het advies van de externe deskundige aan het EEP toe te voegen.

Het resultaat van de identificatie en selectie van de besparingsmogelijkheden uit het vorige hoofdstuk is een lijst met geplande maatregelen. De geplande maatregelen neemt u op in de submodule Energiebesparingsmaatregelen van de EEP-module van het e-MJV. De geplande maatregelen moeten een kwalificatie (‘Zeker’, ‘Voorwaardelijk’ of ‘Onzeker’) krijgen. Van de ‘Zekere of ‘Voorwaardelijke maatregelen’ moet u de energiebespa-ring bepalen en hiervan een onderbouwing meeleveren. Deze onderbouwing kunt in de bijlage bijsluiten. De wijze waarop de besparing berekend dient te worden staat uit gelegd in de Handreiking Monitoring.

Bij het vertalen naar ‘Zekere’, ‘Voorwaardelijke’ en ‘Onzekere maatregelen’ gelden de volgende uitgangspunten:

Voorwaardelijke maatregelenIn principe neemt de onderneming alle rendabele maatre-gelen als ‘Zekere maatregel’ op. Een energie-efficiëntieplan zonder zekere maatregelen zal in principe ook geen positief advies krijgen.

Als echter sprake is van een belangrijke belemmering om deze uit te voeren, kwalificeert u deze maatregel als ‘Voorwaardelijk’ en geeft u in een toelichting de belemme-rende factor op. Tevens geeft u aan welke actie zal worden uitgevoerd om de belemmerende factor weg te nemen. Het uitvoeren van deze actie zal gemonitord worden.

Bovendien wordt getoetst of de redenen die zijn opge-geven om een maatregel niet als ‘Zeker’ maar als ‘Voorwaardelijk’ op te nemen valide zijn. Valide belemme-

ringen om een maatregel als voorwaardelijk op te nemen kunnen technisch, bedrijfseconomisch of organisatorisch van aard zijn. U wordt gevraagd de betreffende belemme-ring te onderbouwen. Deze onderbouwing zal getoetst worden.

Indien er sprake is van (bedrijfs)economische belemmerin-gen waardoor de continuïteit van het bedrijf in het geding is zal aanvullende financiële informatie worden opge-vraagd. Hierbij valt dan te denken aan solvabiliteitratio, vrije cashflow, EBITDA of current ratio.

Het niet beschikbaar hebben van het benodigde budget in het geplande jaar van uitvoering wordt niet gezien als valide argument om een maatregelen als voorwaardelijk op te nemen.

Onzekere maatregelenMaatregelen die wel interessant lijken, maar waarvan nog niet duidelijk is of en zo ja, in welke mate zij tot besparing zullen leiden, worden als ‘Onzekere maatregelen’ opgeno-men. Voorbeelden hiervan zijn studies of voornemens op de langere termijn (na het EEP 2017–2020).

Studies kunnen worden opgenomen, maar leiden (nog) niet tot energiebesparing in de planperiode. De onderne-ming voert de studie als ‘Onzekere maatregel’ op, omdat het besparingsresultaat en de rentabiliteit nog niet bekend zijn. Als de besparingsomvang al wel globaal kan worden ingeschat, kunt u deze invullen. Omdat het een ‘Onzekere maatregel’ betreft, telt deze besparingsomvang echter niet mee bij berekening van de voorgenomen besparing.




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-efficiency/convenant-mja/mee/monitoring/mee-monitoring

Maatregelen waarvan de onderneming nu al zeker weet dat die zullen worden getroffen maar pas ná 2020, door bijvoorbeeld het ontbreken van een productiestop, en daarmee ná de komende EEP-periode, worden in relatie tot het EEP 2017–2020 als ‘Onzekere maatregel’ gekwalificeerd.

EnergiezorgVoor de volledigheid wordt vermeld dat implementatie van energiezorg niet tot energiebesparing leidt. Wel kunnen, uit energiezorg of anderszins voortvloeiende, maatregelen op het gebied van gedragsmaatregelen worden getroffen. Deze maatregelen kennen wel een energiebesparing.

Voorgenomen energiebesparingAlle voorgenomen procesefficiëntie en ketenefficiëntie maatregelen én maatregelen op het gebied van de inzet van duurzame energie, zowel eigen opwekking als inkoop, tellenmeevoordevoorgenomenbesparing.Bijdeberekening van de voorgenomen besparing gelden de volgende afspraken:

• Heteffectvanalleprocesefficiëntiemaatregelenindeplanperiode telt (eenmaal) mee.

• Voorallenieuweketenmaatregelengeldtdatdebesparing slechts één keer opgegeven kan worden. Wanneer een maatregel een variabel effect heeft, bijv. omdat het effect afhankelijk is van de productie of omdat het project geleidelijk wordt ingevoerd, moet de besparing worden opgegeven zoals die uiteindelijk (in het laatste jaar van de EEP-periode) verwacht wordt. De maatregelen dienen in Nederland te worden uitgevoerd, waarbij zowel het effect in Nederland als

in het buitenland mag worden meegeteld. • Voorintensiveringvanketenmaatregelentelthet

effect in de planperiode van alleen de intensivering één maal mee. Het beoogde kwantitatieve effect in het vierde jaar van het EEP mag als maatregel worden opgenomen. In het e-MJV zullen deze maatregelen, uit de planperiode 2013-2016, uit de MJA monitoring-module worden ingelezen en terecht komen in de submodule Energiebesparingsmaatregelen. Daar kunnen ze worden aangeklikt en worden bewerkt. Het maatregelscherm voor dergelijke maatregelen wijkt enigszins af van het scherm voor nieuwe maatregelen.

• Voorelkeketenmaatregelwordtaangegevenofheteffect optreedt in de productie- of productketen én of het effect optreedt in Nederland of daarbuiten.

• Omdubbeltellingtevoorkomenwordt,voorketen-projecten waarbij meerdere partijen betrokken zijn, de verwachte besparing gelijkelijk verdeeld over de betrokken ondernemingen. Desgewenst mag van deze verdeling worden afgeweken, bijv. bij een ongelijke bijdrage, maar dan dient u de gebruikte verdeelsleutel te onderbouwen met een berekening.

• Voorallenieuwemaatregelenophetgebiedvanduurzame energie telt het effect in de planperiode eenmaal mee. Hierbij geldt geen onderscheid tussen inkoop of opwekking van duurzame energie. Het beoogde kwantitatieve effect in het vierde jaar van het EEP mag als maatregel worden opgenomen.

• Voorintensiveringvanmaatregelenophetgebiedvanduurzame energie telt het effect in de planperiode van alleen de intensivering één maal mee. Het beoogde kwantitatieve effect in het vierde jaar van het EEP mag als maatregel worden opgenomen.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




In het e-MJV dient dezelfde werkwijze gevolgd te worden alsbijgeïntensifieerdeketenmaatregelen.

Bijdeaggregatievanmaatregelentotdemaximalevoorgenomen energiebesparing over de EEP-periode tellen alleen de ‘Zekere’ en ‘Voorwaardelijke maatregelen’ mee.

Voor alle ondernemingen die deelnemen aan het MJA3 convenant geldt een gezamenlijk streven van een energie-efficiëntieverbetering van gemiddeld 2% per jaar. Als de voorgenomen besparing op ondernemingsniveau lager is dan 8% voor de planperiode 2017-2020 dient de onder-neming dit te motiveren.

Rubricering van maatregelenU wordt gevraagd de geplande maatregelen te rubriceren naar een categorie, subcategorie en naar een type. Voor de categorie ketenefficiëntie maatregelen wordt u ook gevraagd onderscheid te maken tussen productketen- en productieketenmaatregen. De types worden door RVO.nl gebruikt voor monitoringdoeleinden, ook in relatie tot de effecten van andere stimuleringsprogramma’s. De types zijn daarop (ook historisch) aangepast. De types vindt u in de bijlage. Indien uw maatregel niet goed onder een van deze type te rubriceren is kunt u voor ‘Overig’ kiezen. Een nadere uitleg over de onderverdeling vindt u in de handreiking monitoring.

De energiebesparingsmaatregelen worden in de sub-module Energiebesparingsmaatregelen van de EEP-module opgenomen. De onderbouwing van de besparing dient u in het bijlagendocument op te nemen. In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloaden.

Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook ingevuldisconformhetformat.ViadepaginaBijlageninhet Hoofdmenu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

Nieuw: Materiaalsubstitutie die wel CO2 maar geen energie bespaart

In het Nationaal Energieakkoord is afgesproken om te onderzoeken of vervanging van fossiele materialen door biobased materialen en de inzet van gerecycled materiaal onderdeel kunnen uitmaken van de energieconvenanten. Voor de inzet van gerecycled materiaal is geconcludeerd dat dit voldoende is belegd door de ketenefficiëntiepijler van het convenant. De convenantpartners hebben wel geconclu-deerd dat het meerwaarde heeft ondernemingen de optie te bieden materiaalsubstitutie maatregelen te rapporteren die geenenergiebesparen,maarweleenCO2-emissiereductie bewerkstelligen (vooral biobased materialen).

Dit type maatregelen kunnen in het komende EEP opgeno-men worden onder de subcategorie ‘Materiaalsubstitutie’. DebijbehorendeCO2-emissiereductie zal niet meetellen bij de voorgenomen besparing van de onderneming. OndernemingenzullenzelfdeCO2-emissiereductie moeten berekenen. Daartoe zijn de GER-waarden voor biobased grondstoffenaangevuldmetCO2-waarden. Daarnaast zijn een handleiding met rekenvoorbeelden en een drietal spreadsheets ‘biobased grondstofketens’ voor het berekenenvandeCO2-waarde ontwikkeld. IndienervragenzijnoverhetbepalenvanCO2-waarden voor biobased grondstoffen kan contact opgenomen worden met de helpdesk van RVO.nl of de relatiebeheerder van RVO.nl.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-efficiency/convenant-mja/mee/monitoring/mee-monitoring

http://RVO.nl

Hulpmiddelen voor het berekenen van CO2-waarden

De handleiding CO2-waarden, met rekenvoorbeelden, voor biobased grondstoffen volgens MJA3/MEE-methodiek vindt u hier.

De spreadsheets biobased grondstofketens laten de gebruikers van biomassa en afgeleide chemicaliën als grondstof kennismaken met drie biobased grondstofke-tens en de daarin optredende broeikasgasemissies. De spreadsheets beperken zich tot de in de handleiding uitgewerkte ketens gebaseerd op graan, suikerbiet en taken tophout uit bos (en hout uit niet commerciële dunnin-gen) en uit de verwerking van deze grondstoffen tot methanol of ethanol. De spreadsheets vindt u hier.

ToetsingskaderIs het totaaloverzicht volledig ingevuld volgens de gestelde eisen?

ToetsingscriteriaVerplichtZijn titel, jaar van ingebruikname, indeling in (sub)categorie, type en kwalificatie voor alle maatregelen ingevuld?


Zijn de besparingen per maatregel aanwezig en voldoende duidelijk onderbouwd (voor PE en KE maatregelen)? Zo niet, zal RVO.nl een aanvulling vragen.


Is de voorwaarde bij elke voorwaardelijke maatregel zodanig omschreven dat de voorwaarde/ belemmering duidelijk is?



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/meerjarenafspraken-energie-efficiency/tools/rekentools-keteneffecten

Toetsingscriteria (vervolg) Zo niet zal RVO.nl gericht doorvragen.


Is de benodigde actie (van bedrijf of een andere partij), om de voorwaarden in te vullen zodat het een zekere maatregel wordt duidelijk?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.


Is de argumentatie om een rendabele maatregel als voorwaardelijk op te nemen overtuigend?



Is minstens één zekere procesefficiëntie maatregel in het EEP opgenomen?


Toetsingscriteria (vervolg) Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.


ToetsingscriteriaVerplichtZo niet: is dit aannemelijk conform de gehanteerde argumentatie voor de selectie van het maatregelpakket uit hoofdstuk 5.3, en op basis van resultaten uit het verleden?



ToetsingskaderHeeft het bedrijf een voorgenomen besparing van 2% energie-efficiëntie-verbetering per jaar?


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




7 Concernaanpak


Voor de komende EEP periode kan er gebruik gemaakt worden van twee verschillende vormen van de concern-aanpak (en een subvariant).

1. Een concern met ‘per inrichting een EEP-module’ (variant 1)

Een concern dat uit meerdere inrichtingen bestaat kan per inrichting een EEP-module invullen. De EEP onderdelen die het hele concern betreffen kunnen worden beschreven in het algemene gedeelte van de Concernbijlage. Daarnaast wordt in deze bijlage informatie opgenomen die alleen voor de specifieke inrichting geldt. In het algemene gedeelte van de Concernbijlage dient het volgende inzichtelijk gemaakt te worden: • Deinrichtingendieonderdeconcernaanpakvallen. • Devoorgenomenbesparingopconcernniveau. • Debeschrijvingvandebedrijfsstrategieop concernniveau. • Deonderbouwingvandegemaaktekeuzesbijde verdeling en fasering van maatregelen over de verschillende inrichtingen en planperiodes.

Daarnaast dient in het inrichtingspecifieke gedeelte van de bijlage inzicht gegeven te worden in: • Eeneventueelnaderespecificeringvandeconcern-

bedrijfsstrategie voor de betreffende inrichting. • Debeschrijvingvandeeindproductenende

gebruikte procedés/technologieën om deze eindproducten te vervaardigen12.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruik in onderneming en keten. • Eventueleonderbouwingenvan(keten)besparingen.

In de EEP-module dienen nog per inrichting de volgende zaken inzichtelijk gemaakt te worden: • Systematischeenergiezorg. • Debasisvragenenergie-efficiëntie. • Deidentificatieenselectievan

besparingsmogelijkheden. • Deselectievangeplandemaatregelen.

Bij deze optie zullen na de jaarlijkse monitoring Voortgangs-verklaringen per inrichting, al dan niet, afgegeven worden.

In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloaden. Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook beschreven is conform het format. Via de pagina Bijlagen in het Hoofd-menu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

12 Gebouwgebruikers zonder industriële processen wordt gevraagd de kwaliteit van de gebouwschil (bouwjaar, isolatiegraad, luchtdichtheid, inhoud/BVO, et cetera) te beschrijven en aan te geven voor welke gebouwen de onderneming over een erkend energielabel beschikt.

7 Concernaanpak



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




2. Een concern met ‘een EEP-module voor alle inrichtingen’ (variant 2a)

Deze aanpak wordt leidend als een concern veel inrichtin-gen heeft en geen recht op teruggave energiebelasting of compensatie indirecte ETS-kosten heeft.

In deze situatie kunnen de onderdelen in het e-MJV slechts eenmaal ingevuld worden. Dit heeft de volgende consequenties: • BijhetinvullenvandesubmoduleEnergiezorg moet

uitgegaan worden van de inrichting13 die het minst ver hierin is.

• Debasisvragenenergie-efficiëntiedieneningevuldworden voor de inrichting die het minst ver hierin is.

• Hetonderdeel‘identificatieenselectievanbespa-ringsmogelijkheden’dientindezevariantvandeconcernaanpak niet in de EEP-module ingevuld te wordenmaarinhetbijlagedocumentbeschreventeworden.

• Degeplandemaatregelenmoetenperinrichting14 inzichtelijkgemaaktworden.Ditdooreencode(bijv.depostcode)vandebetreffendeinrichtingaandetitel van de maatregel te voegen. Voor inrichtingen waarhetverbruikonderdegenoemdegrensligtkunnenmaatregelenuniformofalgemeenbeschre-venworden.(Bijvoorbeeld:inallegebouwenzalledverlichting toegepast worden).

• DevoorgenomenbesparingdieindeEEP-moduleberekendwordtisinditgevalgelijkaandievanhetconcern en het is dus niet nodig de voorgenomen besparingopconcernniveauapartindebijlageoptenemen.

DeEEPonderdelendiehetheleconcernbetreffenkunnenwordenbeschreveninhetalgemenegedeeltevandeConcernbijlage. In dit algemene gedeelte dient het volgende inzichtelijkgemaaktteworden: • Deinrichtingen15 die onder de concernaanpak

vallen. • BevoegdegezagWetMilieubeheerperinrichting

(incl.contactgegevens). • InrichtingendiedeelnemenaanCO2-emissiehandel

(incl.ETSvergunningsnummer). • Deeventueleverplichtingominhetkadervan

artikel14uitdeEEDeenkosten/batenanalyseuittevoeren.

• Debeschrijvingvandebedrijfsstrategieopconcernniveau.

• Debeschrijvingvandeeindproductenendegebruikteprocedés/technologieënomdezeeindproducten te vervaardigen op concernniveau16.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruikin de keten op concernniveau.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruikvandeinrichtingenmeteenverbruiklagerdan200.000kWhen/of75.000m3gasperjaar.

13 metenergieverbruikhogerdan200.000kWhen/of75.000M3 gas per jaar.Ditisdegrenswaarbovenhetbevoegdegezageenenergiebespa-ringsonderzoekkanopleggenvolgenshetActiviteitenbesluit.

14 Idemmetenergieverbruikhogerdan200.000kWhen/of75.000M3 gas perjaar.

15 Idem met vermelding van vestigingsadres, eventueel postadres en KamervanKoophandel(KVK)-nummer.

16 Gebouwgebruikerszonderindustriëleprocessenwordtgevraagddekwaliteitvandegebouwschil(bouwjaar,isolatiegraad,luchtdichtheid,inhoud/BVO,etcetera)tebeschrijvenenaantegevenvoorwelkegebouwendeondernemingovereenerkendenergielabelbeschikt.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




• Deidentificatieenselectievanbesparingsmogelijk-hedenopconcernniveau.

• Deonderbouwingvandegemaaktekeuzesbijdeverdelingenfaseringvanmaatregelenoverdeverschillendeinrichtingenenplanperiodes.

Voordieinrichtingen,waarhetverbruikhogerdan200.000kWhen/of75.000m3gasperjaaris,dienenindebijlagebovendiendevolgendezakeninzichtelijkgemaaktteworden: • Eeneventueelnaderespecificeringvandeconcern-

bedrijfsstrategievoordebetreffendeinrichting. • Debeschrijvingvandeeindproductenende

gebruikteprocedés/technologieënomdezeeindproductentevervaardigenvoorzoverdezeafwijkenvandealgemenebeschrijvingopconcernniveau.

• Systematischeenergiezorg:deafwijkingtenopzichtevanwatalinhete-MJVisingevuldvoordeinrichtingdiehetminstverhierinis.

• Debasisvragenenergie-efficiëntie:deafwijkingtenopzichtevanwatalinhete-MJVisingevuldvoordeinrichtingdiehetminstverhierinis17.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruik:energiebalans(inmatrixvorm).

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruikindeketenvoorzoverdezeafwijktvandealgemenebeschrijvingopconcernniveau.

• Deidentificatieenselectievanbesparingsmogelijk-heden.Ditvoorzoverditafwijktvanidentificatieenselectieopconcernniveau.

BijdezeoptiezalnadejaarlijksemonitoringeenVoortgangsverklaringoverhetconcern,aldanniet,afgegevenworden.

IndesubmoduleVerplichte bijlagenvandeEEP-modulekuntuhetbenodigdeformatdownloaden.Nainvullingkuntindesubmoduleaanvinkenofdezeookbeschrevenisconformhetformat.ViadepaginaBijlageninhetHoofdmenukuntuvervolgensdeingevuldebijlageuploaden.

3. Een concern met ‘een EEP-module voor vrijwel alle inrichtingen’ (variant 2b)

InhetgevaléénofmeerdereinrichtingenwelrechthebbenopteruggaveenergiebelastingofcompensatieindirecteETS-kostenmoetvoordezeinrichting(en)wel(een)aparteEEP-module(s)ingevuldworden.

Voordezeinrichting(en)dienteenvolledigbeeldgegeventeworden.Ditconformhetgeenperinrichtinggevraagdwordtindeconcernaanpak–variant1.

DoordatdetotalevoorgenomenbesparingbijdergelijkeconcernsverdeeldisoverminstenstweeEEP-modulesdientdezeindezevariantvandeconcernaanpak(2b)welapartbepaaldtewordenenindebijlageinzichtelijkgemaaktteworden.

17 Indieneenbepaaldevraagbetrekkingheeftopmeerdereinstallatiesdientdezevraagbeantwoordtewordenvoordatgedeeltevandeinstallatieswaarvoordeactiviteitofmaatregel(nog)nietuitgevoerdis.Devraagkanvooreenclustervaninstallatiesbeantwoordworden.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




De overige algemene informatie op concernniveau kan conform bovengenoemde beschrijving in de bijlage bij de ‘concern’ EEP-module aangeleverd te worden.

Ookalsinrichtingen,diedeelnemenaandeCO2-emissiehandel (ETS), onderdeel uitmaken van een concern-EEP volgens variant 2 kan de onderneming besluiten hiervoor een aparte EEP-module in te vullen. Dit is aan te raden als de onderneming niet wil dat de bevoeg-de gezagen voor de niet-ETS-inrichtingen informatie over de ETS-deelnemer(s) kan inzien. Indien een onderneming hiertoe besluit gelden hiervoor ook werkafspraken conform variant 2b.

4. UitzonderingenIn uitzonderlijke gevallen kan een bedrijventerrein één inrichting voor de Wet Milieubeheer zijn. De bedrijven die op een dergelijk bedrijventerrein gevestigd zijn maken dan onderling afspraken over hoeveel EEP modules ingevuld worden.

5. Bevoegd gezag in de concernaanpakIndien er een aparte EEP module wordt ingevuld per inrichting (conform variant 1), dan is de eventuele betrok-kenheid van het bevoegd gezag automatisch goed geregeld.

Met het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is afgesproken dat zij zich inspannen om te komen tot een coördinerend bevoegde gezag voor de bedrijven die onder variant 2 vallen. Het coördinerend bevoegde gezag zorgt dan voor de afstem-ming met de andere bevoegde gezagen, is contactpersoon voor het concern en is gemachtigd om het EEP in het e-MJV te beoordelen. Als dit niet lukt dan zal RVO.nl de oordelen van de verschillende bevoegde gezagen verzamelen.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




8 Toelichting bij invullen EEPin e-MJV en toetsingsproces


8 Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Deze ronde kunnen ondernemingen een groot gedeelte van de informatie die relevant is voor het EEP invoeren via het e-MJV. Daartoe is de EEP-module aanzienlijk in functionali-teit uitgebreid. In de EEP-module is een aantal submodules ondergebracht die delen uit het EEP-format omvatten. De volgendesubmoduleszijnaanwezig:Basisgegevens,Energiezorg, Inventarisatie van besparingsmogelijkheden, Energiebesparingsmogelijkheden, Verplichte bijlagen en Resultaten. In de voorgaande hoofdstukken is reeds toegelicht op welke specifieke submodules in het e-MJV de betreffende gegevens betrekking hebben.

Speciale aandacht bij het invoeren in het e-MJV betreft het publiceren van informatie. Met het publiceren wordt de ingevoerde informatie weggeschreven naar de database van het e-MJV. Daarnaast is publiceren noodzakelijk om de status van de EEP-module te wijzigen. Wanneer een deelnemer de EEP-module voor het eerst opent heeft deze de status ‘Gereed voor invoer’. De daarop volgendestatusvandeEEP-moduleis‘Concept’.Vanafdeze fase kan RVO.nl meekijken in de informatie maar zal deze nog niet toetsen. Overleg met RVO.nl over de ingevoerde informatie mag wel. Nadat een onderneming de status naar ‘Definitief ingevoerd’ heeft omgezet, pakt RVO.nl haar toetsende rol op.

Wanneer RVO.nl bij de toetsing opmerkingen wil maken of vragen heeft aan de deelnemer, dan legt zij deze vast via het opmerkingendeel van het e-MJV. Als RVO.nl een actie van de deelnemer verwacht, zet zij de status van de EEP-module om naar ‘Aanvulling gevraagd’. De deelnemer wordt hierover via e-mail ingelicht. Op dat moment kan de deelnemer de informatie in de EEP-module aanpassen en toelichtingen

geven in het opmerkingendeel, waarna de status opnieuw op ‘Definitief ingevoerd’ dient te worden gezet.

Wanneer RVO.nl voldoende informatie heeft voor een oordeel zal zij een positief of negatief advies geven. De deelnemer wordt hierover via e-mail ingelicht. In het geval van niet-ETS-plichtige ondernemingen zal dit advies ook per e-mail aan het bevoegde gezag worden verstrekt.

Het bevoegde gezag kan het advies van RVO.nl overnemen of een andere afweging maken en haar oordeel toelichten in het opmerkingendeel. Zij kan de onderneming om aanvulling vragen, het EEP accepteren (status: ‘Geaccepteerd’) of het EEP niet accepteren (status: ‘Niet geaccepteerd’). De laatste twee statussen zijn definitieve oordelen. Voor ETS-plichtige ondernemingen zal RVO.nl het definitieve oordeel geven.Hieronder wordt bovenstaande schematisch toegelicht.

Figuur 3. Schematische weergave toetsproces EEP in e-MJV

Invullen

Startfase

Dee

lnem

er(ro

l: Bed

rijf)

RVO

(rol: A

dvis

eur)

Bevo

egd

geza

g(ro

l: Bev

oegd

gez

ag)

Conceptfase Toetsfase

Gereed voorinvoer

Toelichting

InvullenConcept

Toelichting

InvullenDe�nitiefingevoerd

Aanvullinggevraagd

Aanvullinggevraagd

Niet geaccepteerd

Geaccepteerd

Toelichting

Advies

Het bevoegd gezag maakt een eigen afweging en kan het advies van RVOovernemen of negeren.

Oordeel

Eindfase


Toelichting

Positiefadvies

Negatiefadvies

Aanvullinggevraagd?

Goedgekeurd?

EEPakkoord?

Aanvullinggevraagd?


Vergroten


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




9 Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst


9 Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Naam (Nederlands) Naam (Engels) Eenheid Stookwaarde (MJ/unit) CO2 EF (kg/GJ)

2013 2014 2015 Ref 1) 2013 2014 2015 Ref 1)

A. Liquid Fossil, Primary Fuels

Ruweaardolie Crudeoil kg 42,7 42,7 42,7 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Orimulsion Orimulsion kg 27,5 27,5 27,5 IPCC 77,0 77,0 77,0 IPCC

Aardgascondensaat NaturalGasLiquids kg 44,0 44,0 44,0 CS 64,2 64,2 64,2 IPCC

Fossieleadditieven Fossilfueladditives kg 44,0 44,0 44,0 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Liquid Fossil, Secundary Fuels/ Products

Motorbenzine Gasoline kg 44,0 44,0 44,0 CS 72,0 72,0 72,0 CS

Vliegtuigbenzine Aviationgasoline kg 44,0 44,0 44,0 CS 72,0 72,0 72,0 CS

Kerosineluchtvaart JetKerosene kg 43,5 43,5 43,5 CS 71,5 71,5 71,5 IPCC

Petroleum Otherkerosene kg 43,1 43,1 43,1 CS 71,9 71,9 71,9 IPCC

Leisteenolie Shaleoil kg 38,1 38,1 38,1 IPCC 73,3 73,3 73,3 IPCC

Gas-/dieselolie Gas/Dieseloil kg 42,7 42,7 42,7 CS 74,3 74,3 74,3 CS

Zwarestookolie ResidualFueloil kg 41,0 41,0 41,0 CS 77,4 77,4 77,4 IPCC

LPG LiquefiedPetroleumGas(LPG) kg 45,2 45,2 45,2 CS 66,7 66,7 66,7 CS

Ethaan Ethane kg 45,2 45,2 45,2 CS 61,6 61,6 61,6 IPCC

Nafta’s Naphta kg 44,0 44,0 44,0 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

BitumenBitumen kg 41,9 41,9 41,9 CS 80,7 80,7 80,7 IPCC

Smeeroliën Lubricants kg 41,4 41,4 41,4 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Petroleumcokes PetroleumCoke kg 35,2 35,2 35,2 CS 97,5 97,5 97,5 IPCC

Raffinaderijgrondstoffen RefineryFeedstocks kg 43,0 43,0 43,0 IPCC 73,3 73,3 73,3 IPCC

Raffinaderijgas RefineryGas kg 45,2 45,2 45,2 CS 67,0 67,0 67,0 CS

Chemischrestgas ChemicalWasteGas kg 45,2 45,2 45,2 CS 62,4 62,4 62,4 CS

Overigeoliën Otheroil kg 40,2 40,2 40,2 IPCC 73,3 73,3 73,3 IPCC

Paraffine ParaffinWaxes kg 42,7 42,7 42,7 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Terpentine WhiteSpiritandSBP kg 43,6 43,6 43,6 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Overigeaardolieproducten OtherPetroleumProducts kg 42,7 42,7 42,7 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

B. Solid Fossil, Primary Fuels

Antraciet Anthracite kg 29,3 29,3 29,3 CS 98,3 98,3 98,3 IPCC

Cokeskolen CokingCoal kg 28,6 28,6 28,6 CS 94,0 94,0 94,0 CS

Cokeskolen CokingCoal(usedincokeoven) kg 28,6 28,6 28,6 CS 95,4 95,4 95,4 CS

Cokeskolen CokingCoal(usedinblastfurnaces) kg 28,6 28,6 28,6 CS 89,8 89,8 89,8 CS



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





2013 2014 2015 Ref 1) 2013 2014 2015 Ref 1)

Overige bitumineuze

steenkool 2) OtherBituminousCoal2) kg 25,0 25,02) 25,02) CS 94,7 94,7 94,7 CS

Sub-bitumineuzekool Sub-BituminousCoal kg 18,9 18,9 18,9 IPCC 96,1 96,1 96,1 IPCC

Bruinkool Lignite kg 20,0 20,0 20,0 CS 101,0 101,0 101,0 IPCC

BitumineuzeLeisteen OilShale kg 8,9 8,9 8,9 IPCC 107,0 107,0 107,0 IPCC

Turf Peat kg 9,76 9,76 9,76 IPCC 106,0 106,0 106,0 IPCC

Solid Fossil, Secundary Fuels

Steenkool- en

bruinkoolbriketten BKB&PatentFuel kg 20,7 20,7 20,7 IPCC 97,5 97,5 97,5 IPCC

Cokesoven/gascokes CokeOven/GasCoke kg 28,5 28,5 28,5 CS 106,8 106,8 106,8 CS

Cokesovengas CokeOvengas MJ 1,0 1,0 1,0 CS 42,8 42,8 42,8 CS

Hoogovengas BlastFurnaceGas MJ 1,0 1,0 1,0 CS 247,4 247,4 247,4 CS

Oxystaalovengas OxyGas MJ 1,0 1,0 1,0 CS 191,9 191,9 191,9 CS

Fosforovengas FosforGas Nm3 11,0 11,0 11,0 CS 143,9 143,9 143,9 CS

Steenkoolbitumen Coaltar kg 41,9 41,9 41,9 CS 80,7 80,7 80,7 IPCC

C. Gaseous Fossil Fuels

Aardgas 3) Natural Gas (dry) 3) Nm3ae 31,65 31,65 31,65 CS 56,53) 56,43) 56,53) CS

Compressed Compressed

naturalgas(CNG)3) naturalgas(CNG)3) Nm3ae 31,65 31,65 31,65 CS 56,53) 56,43) 56,53) CS

Liquified Liquified

natural gas (LNG) 3) natural gas (LNG) 3) Nm3ae 31,65 31,65 31,65 CS 56,53) 56,43) 56,53) CS

Koolmonoxide CarbonMonoxide Nm3 12,6 12,6 12,6 CS 155,2 155,2 155,2 CS

Methaan Methane Nm3 35,9 35,9 35,9 CS 54,9 54,9 54,9 CS

Waterstof Hydrogen Nm3 10,8 10,8 10,8 CS 0 0 0 CS

Biomass

Biomassavast SolidBiomass kg 15,1 15,1 15,1 CS 109,6 109,6 109,6 IPCC

Houtskool Charcoal kg 30,0 30,0 30,0 CS 112,0 112,0 112,0 IPCC

Biobenzine Biogasoline kg 27,0 27,0 27,0 CS 72,0 72,0 72,0 CS

Biodiesel Biodiesels kg 37,0 37,0 37,0 CS 74,3 74,3 74,3 CS

Overige vloeibare

biobrandstoffen Otherliquidbiofuels kg 36,0 36,0 36,0 CS 79,6 79,6 79,6 IPCC



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak





2013 2014 2015 Ref 1) 2013 2014 2015 Ref 1)

Biomassa gasvormig Gas Biomass Nm3 21,8 21,8 21,8 CS 90,8 90,8 90,8 CS

RWZI biogas Wastewater biogas Nm3 23,3 23,3 23,3 CS 84,2 84,2 84,2 CS

Stortgas Landfill gas Nm3 19,5 19,5 19,5 CS 100,7 100,7 100,7 CS

Industrieel fermentatiegas Industrial organic waste gas Nm3 23,3 23,3 23,3 CS 84,2 84,2 84,2 CS

D. Other fuels

Afval 2) Waste 2) Kg 9,8 9,82) 9,82) CS 106,2 106,22) 106,22) CS

1) IPCC: defaultwaarde uit de 2006 IPCC Guidelines; CS: country specific (landenspecifiek).2) Voor aardgas, CNG en LNG wordt de emissiefactor jaarlijks aangepast. In deze tabel zijn de waarden al geactualiseerd voor alle jaren. 3) Voor deze brandstoffen worden de stookwaarde en/of emissiefactor jaarlijks aangepast. Omdat de waarden voor 2014 en 2015 nog niet bekend zijn, zijn die

gelijk gesteld aan de waarde voor 2013. In een volgende versie van de brandstoffenlijst zijn de waarden voor die jaren mogelijk gewijzigd t.o.v. de cijfers in de bovenstaande lijst.



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




10Bijlage: rubricering maatregelen


10 Bijlage: rubricering maatregelen

Tabel 1: subcategorieën en types (procesefficiëntie)

Subcategorie Type

Installaties, gebouwen en vervoer Duurzaam bouwen (algemeen) Warmteopwekking Warmtedistributie Koudeopwekking Koudedistributie Ventilatie Verlichting Isolatie schil Isolatie verwarmings- of koelsysteem Klimaatbehandeling Beperken tochtverliezen Vervoer (onderdeel van de bedrijfsmiddelen van de onderneming zelf) Overig

Procesmaatregelen Aandrijfsystemen Compressoren Droogprocessen Koelen/vriezen Koudedistributie Koudeopwekking Mengprocessen Ovens Persluchtsystemen Pompsystemen Procescontrole / automatisering Scheidingsprocessen Isolatie van leidingen, kanalen, apparatuur en appendages Vacuümsystemen Procesventilatoren



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Tabel 1: subcategorieën en types (procesefficiëntie)

Subcategorie Type

Verbrandingsprocessen Warmtedistributie Warmteopwekking (incl. warmtepomp) Warmtewisselaars Waterzuivering / afvalwater / waterdistributie Overig

Energiezorg en gedragsmaatregelen Gedragsmaatregelen / energiemonitoring Toepassing energiebeheerssysteem (bijv. ISO 50001) Overig

Strategische projecten Strategische projecten



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Tabel 2: subcategorieën en types (ketenefficiëntie)

Subcategorie Type

Materiaalbesparing en-verbetering Grondstofsubstitutie door biotische materialen Grondstofsubstitutie door materialen met lagere GER-waarden Grondstofsubstitutie door overige materialen met lagere CO2-uitstoot in levenscyclus Materiaalbesparing Overig

Optimalisatie distributie en mobiliteit Efficiënte planning en belading Efficiënte transportmiddelen Gedrag / het nieuwe rijden Verschuiving van transportmodaliteit Overig

Optimalisatie functievervulling Ander eigendom / gebruik (verdienmodel) Productverbetering Overig

Optimalisatie levensduur Optimalisatie levensduur

Optimalisatie productafdanking en – herverwerking Hergebruik: levering van recyclaat Hergebruik: toepassing van recyclaat Inzet van biotische afval- en reststoffen Levering van biotische afval- en reststoffen Producthergebruik Overig



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Samenwerking op locatie: warmte of koude-uitwisseling Benutting restkoude Benutting restwarmte Levering restkoude Levering restwarmte Overig

Samenwerking op locatie: overig Benutting restmateriaal en afval(niet warmte- of koude-uitwisseling) Levering restmateriaal en afval Overig

Vermindering energieverbruik tijdens productgebruik Besparing van kracht of licht Besparing van warmte of koude Overig

Tabel 2: subcategorieën en types (ketenefficiëntie)

Subcategorie Type



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak




Tabel 3: subcategorieën en types (duurzame energie)

Subcategorie Type

Aardwarmte, bodemenergie of omgevingswarmte Aardwarmte (geothermie), diepte > 500 m Bodemenergie / warmtekoudeopslag (WKO), diepte < 500 m Buitenluchtwarmte Warmte uit oppervlaktewater Overig

Biomassa Warmtekrachtkoppeling (WKK) op vaste en vloeibare biomassa WKK op biogas Warmteketels op vaste en vloeibare biomassa Warmteketels op biogas Biobrandstoffen voor vervoer Overig

Waterkracht Waterkracht

Windenergie Windenergie

Zonnestroom Zonnepanelen (opbouw) Gebouwgeïntegreerde zonnepanelen Overig

Zonnewarmte Fotovoltaïsch-thermisch systeem Zonnecollectoren Overig

Inkoop duurzame energie Inkoop duurzame elektriciteit Inkoop groen gas Inkoop duurzame warmte (stoom, water) Overig



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Inleiding MJA3









Concernaanpak






Inleiding








Concernaanpak




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Figuur 1. Stappenschema totstandkoming EEP (vergroting)

Binnen 9 maanden

Zo nee Zo ja Binnen 6 weken

Zo nee Zo nee

Zo ja

Zo ja

Binnen 8 weken

Binnen 6 weken

Binnen 6 weken na ontvangstvan advies van RVO.nl(dus binnen 6-12 weken)

Binnen 4 (evt. 8 weken)

0. De Onderneming richt haar schri�elijkverzoek om toe te treden tot de Meerjarenafspraak aan RVO.nl

RVO.nl deelt schri�elijk mede of de onderneming voldoet aan het gestelde in art. 7.1

Vooroverleg over EEP tussen Onderneming, Bevoegd Gezag en RVO.nl, indien gewenst door deze partijen.

1. De Onderneming dient per betrokken inrichtingeen concept EnergieE�ciëntiePlan (EEP) in bij RVO.nl en het Bevoegd Gezag (art. 3.4. lid 1)

2. Voldoet het concept EEP volgens RVO.nl aan hetProtocol EEP? (art. 3.4 lid 2)

Bericht aan BevoegdGezag; kopie aanOnderneming (EEP-advies)

3. Onderneming past concept EEP aan tot dit aan criteriavoldoet volgens RVO.nl

4. RVO.nl verwi�igtOnderneming en Bevoegd Gezag van niet voldoen aan verplichting MJA

5. Oordeel van BevoegdGezag over concept-EEPaan de Onderneming (art. 3.4 lid 3)

6. Onderneming past concept EEP aan tot de�nitief EEP (art. 3.4 leden 4 en 5)

Kopie aan RVO.nl

Het Bevoegd Gezag stemtoordeel af met anderebestuursorganen

Kopie aan RVO.nl

Kopie aan de RVO.nl 8. Het bevoegd Gezag maakt schri�elijk aan de Onderneming kenbaar of het al dan niet instemt met het de�nitieve EEP (art. 3.4 lid 6)

7. Het Bevoegd Gezag beoordeelt of het door de Onderneming ingediende de�nitieve EEP in overeenstemming is met de bij de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer* te hanteren eis dat aan de vergunning de voorschri�en moeten worden verbonden die de grootst mogelijke bescherming van het milieu bieden, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden (art. 3.4 lid 6)

Kopie aan de RVO.nl

9. Het bevoegd Gezag informeert tegelijkertijd met stap 8 de Onderneming schri�elijk of op basis van in het EEP te nemen maatregelen een mededeling op grond van artikel 8.13 lid 1 sub g, een melding op grond van artikel 8.41 of een veranderingsgunning op grond van artikel 8.1 van de Wet milieubeheer vereist is (art. 3.4 lid 7)

EEP is (deels) openbaar(art. 3.4 lid 8)



Inleiding








Concernaanpak




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Figuur 2. Schematische weergave ‘energiebalans in matrixvorm’ (vergroting)


Waar bemeterd?


Gas in

Elektriciteit in

Water in


Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies



Inleiding








Concernaanpak




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Figuur 1. Schematische weergave ketenstappen (vergroting)

1. Grondsto�enfase

Grondstof a

Grondstof bMijn bedrijf

Product x

Product yAfvalstroom 1percentage oftonnage/jaar

Hal�abricaat atonnage/jaar



Hal�abricaat btonnage/jaar

Hergebruik materiaal xpercentage of tonnage/jaar

Product zGrondstof c

2. Productiefase

3. Distributie

4. Gebruiksfase 5. Afdanking enhergebruik fase



Inleiding








Concernaanpak




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Figuur 2. Schematische weergave ‘energiebalans in matrixvorm’ (vergroting)


Waar bemeterd?


Gas in

Elektriciteit in

Water in


Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies



Inleiding








Concernaanpak




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Figuur 3. Schematische weergave toetsproces EEP in e-MJV (vergroting)

Invullen

Startfase

Dee

lnem

er(ro

l: Bed

rijf)

RVO

.nl

(rol: A

dvis

eur)

Bevo

egd

geza

g(ro

l: Bev

oegd

gez

ag)

Conceptfase Toetsfase

Gereed voorinvoer

Toelichting

InvullenConcept

Toelichting


Aanvullinggevraagd

Aanvullinggevraagd

Niet geaccepteerd

Geaccepteerd

Toelichting

Advies

Het bevoegd gezag maakt een eigen afweging en

kan het advies van RVO.nlovernemen of negeren.

Oordeel

Eindfase


Toelichting

Positiefadvies

Negatiefadvies

Aanvullinggevraagd?

Goedgekeurd?

EEPakkoord?

Aanvullinggevraagd?


Dit is een publicatie van: Rijksdienst voor Ondernemend NederlandCroeselaan 15 | 3521 BJ UtrechtPostbus 8242 | 3503 RE UtrechtT +31 (0) 88 042 42 42E [email protected]

Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

© Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | januari 2016Publicatienummer: RVO-003-1601/BR-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) stimuleert duurzaam, agrarisch, innovatief en internationaal ondernemen. Met subsidies, het vinden van zakenpartners, kennis en het voldoen aan weten regelgeving. RVO.nl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie.

RVO.nl is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken.


mailto: [email protected]

http://www.rvo.nl

Format energie-efficiëntieplan MJA3 2017... · 2016-02-01 · 5. Oordeel van Bevoegd Gezag over...

Documents

Transcript of Format energie-efficiëntieplan MJA3 2017... · 2016-02-01 · 5. Oordeel van Bevoegd Gezag over...