Casa 400Vijftig jaar feesten

MistMelancholieke elektronica

IdfaDagboek van een stagiair

Geweld Tegen homo’s

Weekblad voor de Universiteit van AmsterdamJaargang 6228-11-2008

Nummer 13

Ruim baan voor het beeldverhaal

Hoe

kun

nen

knal

lend

e ru

zies

tuss

en e

en g

ehan

dica

pte

vade

r en

zijn

zoo

n le

iden

tot d

e to

tsta

ndko

min

g va

n ee

n va

n de

avo

ntuu

rlijk

ste

kunstwerken van een kindermuseum

? Citizen Havel. W

elk beeld ontstaat

er van Vaclav Havel, voormalig dissident,

theaterschrijver en president van Tsjecho-Slowakije, als hij jarenlang privé wordt gevolgd?

Orange bombs. Hoe ver gaat de liefd

e voor een oude sinaasappelboomgaard als die is bezaaid

met achtergebleven clusterbom-

men? Far

from th

e villa

ges. W

aarom

kan e

en kin

d

in e

en v

luch

telin

genk

amp

alle

en v

ia

teke

ning

en u

itleg

gen

hoe

ze u

it ha

ar e

igen

dor

p ve

rdre

ven

werd

? At t

he d

eath

hou

se d

oor.

Hoe

kan een pastoor bijna honderd ter dood veroordeelden bijstaan tijdens hun laatste m

omenten? Zelfs als

hij h

et ve

rmoe

den

heef

t dat

iem

and

onsc

huld

ig is

? Af

-

ghan Star. Wat m

oet een kandidaat kunnen om Pop Idol te winnen in

een land waar de nog altijd aanwezige Taliban zingen en dansen

verbiedt? Bilal. Hoe zorgt een straatarm jongetje van drie voor

zijn twee blinde ouders? Hoe komt zijn vader op zijn werk? Hoe zorgt

zijn moeder voor het huishouden? Hair India. Als arme mensen in India hun haar offeren aan een tempel, hoe komt

dat d

an op

het h

oofd

van

een

rijke

film

ster u

it Bo

mbay?

Rembr

andt

j’acc

use.

Waa

rom gi

ng

het m

et e

en re

spec

tabe

le, p

opul

aire

schi

lder

ber

gafw

aarts

na

het

schi

lder

en va

n zij

n be

roem

dste

werk

, De N

acht

wach

t?

Forgetting dad. Wat doet een film

maker als zijn vader na een auto-ongeluk

van de ene op de andere dag zijn geheugen volledig kwijt raakt? Necrobusiness. Wat gebeurt er als dode ambulancepatiënten meer waard

blijk

en te

zijn

dan

leve

nde?

My f

irst w

ar. W

at zie

en h

oor j

e als

een

Isra

ëlisc

he so

ldaa

t sti

ekem

een

cam

era m

eene

emt n

aar h

et fro

nt?

Luck

ey. P

hiro

. Welk

e tra

giek

ver-

bergt de oude man die zo liefdevol wordt verzorgd

door zijn werkster? Flying on one engine. Hoe kri-jgt een Am

erikaanse plastisch chirurg, die gekluisterd is aan een rolstoel, het

voor

elka

ar o

m e

lk ja

ar n

aar I

ndia

te g

aan

om g

ratis

kinde

ren

met

af- wi

jking

en te

oper

eren

? Sea

Poin

t day

s. W

at

gebeurt er als verschillende rassen, culturen, leeftijden, klassen en geloofsovertuigingen sam

enkomen

in een Zuid-Afrikaans openbaar

Hoe zorgt een straatarm jongetje van drie voor

zijn twee blinde ouders? Hoe komt zijn vader op

theaterschrijver en president van Tsjecho-Slowakije, als hij jarenlang privé wordt gevolgd?

Orange bombs. Hoe ver gaat de liefd

e voor een oude sinaasappelboomgaard als die is bezaaid

met achtergebleven clusterbom

is?

Af-

ghan Star.

kan een pastoor bijna honderd ter dood veroordeelden bijstaan tijdens hun laatste mom

enten? Zelfs als

hij h

et ve

r

schi

lder

en va

n zij

n be

roem

dste

werk

, De N

acht

wach

t?

Forgetting dad. Wat doet een film

maker als zijn vader na een auto-ongeluk

teke

ning

en u

itleg

gen

hoe

ze u

it ha

ar e

igen

dor

p ve

rdre

ven

werd

? At t

he d

eath

hou

se d

oor.

Hoe

kan een pastoor bijna honderd ter dood veroordeelden bijstaan tijdens hun laatste m

omenten?

Orange bombs. Hoe ver gaat de liefd

e voor een oude sinaasappelboomgaard als die is bezaaid

met achtergebleven clusterbom-

men? Far

from th

e villa

ges. W

aarom

kan e

en kin

d

dat d

an op

het h

oofd

van

een

rijke

film

ster u

it Bo

mbay?

Rembr

andt

j’acc

use.

Waa

rom gi

ng

het m

et e

en re

spec

tabe

le, p

opul

aire

schi

lder

ber

gafw

aarts

n

men? Far

from th

e villa

ges. W

aarom

kan e

en kin

d

in e

en v

luch

telin

genk

amp

alle

en v

ia

zijn werk? Hoe zorgt

zijn moeder

er van Vaclav Havel, voormalig dissident,

theaterschrijver en president van Tsjecho-Slowakije, als hij jarenlang privé wordt gevolgd?

Wat m

oet een kandidaat kunnen om Pop Idol te winnen in

een land waar de nog altijd aanwezige Taliban zingen en dansen

een land waar de nog altijd aanwezige Taliban zingen en dansen

verbiedt? Bilal.

Hoe

kun

nen

knal

lend

e ru

zies

tuss

en e

en g

ehan

dica

pte

vade

r en

zijn

zoo

n le

iden

tot d

e to

tsta

ndko

min

g va

n ee

n va

n de

avo

ntuu

rlijk

ste

kunstwerken van een kindermuseum

? Citizen Havel. W

elk beeld ontstaat

er van Vaclav Havel, voormalig dissident,

theaterschrijver en president van Tsjecho-Slowakije, als hij jarenlang privé wordt gevolgd?

Orange bombs. Hoe ver gaat de liefd

e voor een oude sinaasappelboomgaard als die is bezaaid

met achtergebleven clusterbom-

men? Far

from th

e villa

ges. W

aarom

kan e

en kin

d

in e

en v

luch

telin

genk

amp

alle

en v

ia

teke

ning

en u

itleg

gen

hoe

ze u

it ha

ar e

igen

dor

p ve

rdre

ven

werd

? At t

he d

eath

hou

se d

oor.

Hoe

kan een pastoor bijna honderd ter dood veroordeelden bijstaan tijdens hun laatste mom

enten? Zelfs als

hij h

et ve

rmoe

den

heef

t dat

iem

and

onsc

huld

ig is

? Af

-

ghan Star. Wat m

oet een kandidaat kunnen om Pop Idol te winnen in

een land waar de nog altijd aanwezige Taliban zingen en dansen

verbiedt? Bilal. Hoe zorgt een straatarm jongetje van drie voor

zijn twee blinde ouders? Hoe komt zijn vader op zijn werk? Hoe zorgt

zijn moeder voor het huishouden? Hair India. Als arme mensen in India hun haar offeren aan een tempel, hoe komt

dat d

an op

het h

oofd

van

een

rijke

film

ster u

it Bo

mbay?

Rembr

andt

j’acc

use.

Waa

rom gi

ng

het m

et e

en re

spec

tabe

le, p

opul

aire

schi

lder

ber

gafw

aarts

na

het

schi

lder

en va

n zij

n be

roem

dste

werk

, De N

acht

wach

t?

Forgetting dad. Wat doet een film

maker als zijn vader na een auto-ongeluk

van de ene op de andere dag zijn geheugen volledig kwijt raakt? Necrobusiness. Wat gebeurt er als dode ambulancepatiënten meer waard

blijk

en te

zijn

dan

leve

nde?

My f

irst w

ar. W

at zie

en h

oor j

e als

een

Isra

ëlisc

he so

ldaa

t sti

ekem

een

cam

era m

eene

emt n

aar h

et fro

nt?

Luck

ey. P

hiro

. Welk

e tra

giek

ver-

bergt de oude man die zo liefdevol wordt verzorgd

door zijn werkster? Flying on one engine. Hoe kri-jgt een Am

erikaanse plastisch chirurg, die gekluisterd is aan een rolstoel, het

voor

elka

ar o

m e

lk ja

ar n

aar I

ndia

te g

aan

om g

ratis

kinde

ren

met

af- wi

jking

en te

oper

eren

? Sea

Poin

t day

s. W

at

gebeurt er als verschillende rassen, culturen, leeftijden, klassen en geloofsovertuigingen sam

enkomen

in een Zuid-Afrikaans openbaar

Hoe zorgt een straatarm jongetje van drie voor

zijn twee blinde ouders? Hoe komt zijn vader op

jgt een Amerikaanse plastisch chirurg, die gekluisterd is aan een rolstoel, het

voor

elka

ar o

m e

lk ja

ar n

aar I

ndia

te g

aan

om g

ratis

kin

door zijn werkster? Flying on one engine. Hoe kri-jgt een Am

erikaanse plastisch chirurg, die gekluisterd is aan een rolstoel, het

volledig kwijt raakt? Necrobusiness. Wat gebeurt er als dode ambulancepatiënten meer waard

blijk

en te

zijn

dan

leve

nde?

My f

irst w

ar. W

at zie

en h

oor j

e als

een

Isra

ëlisc

he so

ldaa

t

van de ene op de andere dag zijn geheugen volledig kwijt raakt? Necrobusiness. Wat gebeurt er als dode ambulancepatiënten meer waard

beurt er als verschillende rassen, culturen, leefti

stiek

em ee

n ca

mera

mee

neem

t naa

r het

front

? Lu

ckey

. Phi

ro. W

elke t

ragie

k ve

r

voor het huishouden? Hair India. Als arme mensen in India hun haar offeren aan een tempel, hoe komt

dat d

an op

het h

oofd

van

een

rijke

film

ster u

it Bo

mbay?

Rembr

andt

j’acc

use.

Waa

rom gi

ng

jden, klassen en geloofsovertuigingen samenkom

en

in een Zuid-Afrikaans

Forgetting dad. Wat doet een film

maker als zijn vader na een auto-ongeluk

van de ene op de andere dag zijn geheugen

Luck

ey. P

hiro

. Welk

e tra

giek

ver-

bergt de oude man die zo liefdevol wordt verzorgd

het m

et e

en re

spec

tabe

le, p

opul

aire

schi

lder

ber

gafw

aarts

na

het

schi

lder

en va

n zij

n be

roem

dste

werk

, De N

acht

wach

t?

dere

n m

et a

f- wijki

ngen

te

bergt de oude man die zo liefdevol wordt verzorgd

door zijn werkster? Flying on one engine. Hoe kri

blijk

en te

zijn

dan

leve

nde?

My f

irst w

ar. W

at zie

en h

oor j

e als

een

Isra

ëlisc

he so

ldaa

t sti

ekem

een

cam

era m

eene

emt n

aar h

et fro

nt?

openbaar

folia 081128.indd 3 21-11-2008 11:34:20

Folia 13 | 5

inhoud

Docent van het Jaar500 docenten genomineerd ....................................blz. 6

Niets dan goedsMieke Bal geëerd in tien essays ...............................blz. 9

Proost!Crisis of niet, de economen drinken wijn .................blz. 9

VoorpublicatieHistorici op zoek naar de grenzen van Europa ........ blz. 10

Marnix Foto-impressie van het dispuut tijdens de oorlog ... blz. 14

OnderzoekWaarom driekwart van de Nederlandse Joden omkwam ............................................................ blz. 15

Terug in de kast?Hetero blijft de norm ........................................... blz. 19

EisnerNieuw plaatjestijdschrift ......................................blz. 20

Casa 400Kakkerlakken in de koekenpan .............................blz. 22

Maria MokAlumna maakt mooie documentaires ....................blz. 25

Biografi eHugo de Vries en de teunisbloem ..........................blz. 28

En verder: Nieuws 6-9, Opinie/Stage 10-11, Film/Het beste 16, Uit/Eten 17, Weekgast 27, Annonces/Promoties/Colofon 30, Roem 31, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 32

IndietronicaEerst waren ze met z’n

vijven en heetten ze Miss

Universe, nu zijn het er nog

twee en heten ze Mist. Rick

Treffers en Ivar Vermeulen

laten zich niet kneden, dus

regelen ze alles zelf. blz.12

Vijftig jaar feesten Melancholieke elektronica Dagboek van een stagiairTegen homo’s

StucHet zijn roerige tijden voor het pand waarin de redac-tie van Folia momenteel is gehuisvest. We zitten sinds een klein jaar midden in het centrum van de stad in het Stuc, wat staat voor studentencentrum. Het Stuc, ofwel Crea 2, heeft jarenlang gefungeerd als ziekenhuis en de afgelo-pen twee decennia heeft de UvA er clubs en clubjes ingestopt die niet direct bij het primaire proces zijn betrokken, maar wel van eminent belang zijn voor de universiteit. En dat zijn er inmiddels nogal wat. Ik kwam daar verleden week achter toen er hier een pandborrel werd georganiseerd. De studentenvak-bond Asva en de Centrale Studentenraad (CSR) zijn bij de meeste van u wel bekend, maar wist u dat een groep studenten bezig is om een school te bouwen in Antigua, Guatemala? Ik wist dat niet, en ze zitten nota bene op de verdieping waar ik dagelijks werk. Bij het International Student Network zijn meer dan 5000 studenten aangesloten, het prachtblad Pro-pria Cures bestaat nog steeds, en nu al zijn vijf UvA-studenten fulltime bezig met de Intreeweek die over tien maanden plaatsvindt. Dat heb ik allemaal gehoord onder het genot van een biertje tijdens die

bewuste pand-borrel. Een ander cen-traal gesprek tijdens die borrel was de toekomst van het Stuc. Als alles volgens

plan verloopt, gaat het hele Stuc binnen afzienbare tijd plat om plaats te maken voor de bibliotheek van geesteswetenschappen. Maar in Amsterdam, en vooral bij de UvA, verloopt bijna niets volgens plan, en dat geldt helemaal voor de bouw van de nieuwe bibliotheek. Als je in deze stad een pand wilt afbre-ken om iets nieuws te bouwen, krijg je al snel te maken met de gemeente, buurtbewoners, belan-genverenigingen en anderen. Dat werkt vertra-gend, en omdat de UvA ook niet bepaald weet wat tempo maken is, verzand je al snel in een proces dat jaren duurt. Om de soap compleet te maken, bemoeit onze onvolprezen minister van onderwijs zich sinds vorige week ook met de kwestie. Plas-terk vindt dat het Stuc een rijksmonument is en hij is er dan ook geen voorstander van om de boel af te breken. Dat zegt hij als minister van cultuur, eind-verantwoordelijk voor Rijksmonumentenzorg. Een voorspelling uit de losse pols: de bibliotheek van geesteswetenschappen zal nooit verrijzen op de plek waar ik nu dit stukje tik.

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

Gehoord onder het genot van een biertje tijdens de pandborrel

Coverillustratie: Brecht evens http://brechtnieuws.blogspot.com

Het improvisatiecomedy-programma De Lama’s stopt ermee. Voor de echte fans ligt vanaf 24 november de dvd De Lama’s Superhelden in de winkel. Hierop zijn onder meer alle hoogtepun-ten van het afgelopen seizoen te zien. Folia geeft twee van deze dvd’s weg. Zie www.folia.nl/prijsvraag voor meer informatie.

nie

uw

s

folia 081128.indd 3 21-11-2008 11:34:20

foto

: Mar

tin O

udsh

oorn

6 | Folia 13

‘Zij is echt rete-cool’

nieuws

>UvA-studenten kiezen Docent van het Jaar, bekendmaking op 8 januari.

>Ruim 1700 studenten hebben samen 500 docenten genomineerd.

Het totale aantal nominaties voor de ver-kiezing van de Docent van het Jaar be-draagt meer dan 500. Wie er precies op de longlist komen te staan wordt eind volgende week bekend gemaakt.‘Bij de letter S ben ik opgehouden met tel-len,’ zegt juryvoorzitter en bestuurslid van de Asva Studentenunie Thomas Smits. Vermoedelijk zijn het er dus meer. De ge-nomineerde docenten zijn volgens Smits evenredig over de faculteiten verdeeld. ‘Behalve de geneeskundefaculteit. Daar organiseert men een eigen verkiezing.’De uitverkoren docenten werden de af-gelopen weken genomineerd door meer dan 1700 studenten. Zij konden hun fa-voriete docent nomineren, waarbij ze ge-acht werden hun keuze te baseren op acht didactische en vakinhoudelijke criteria: begeleiding, feedback, het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid, passie, representativiteit van de toetsen, motive-rende werkvormen, kennisoverdracht en Engelse spreekvaardigheid. Of studenten hun docent werkelijk vol-gens die criteria nomineren is onbekend, want dat wordt niet gecontroleerd. Smits heeft op de website van de Asva een aan-tal citaten opgenomen van studenten over hun genomineerde docent: ‘Hij is de stem van de Portugese tom-tom en een groot fan van Braziliaanse soaps. Daar word ik blij van’, ‘Zij is gewoon rete-cool’, ‘Als het koud is en regent, neemt ze thee en koekjes voor ons mee. Zo lief.....’, ‘Hij is heel sexy’ en ‘Frits, door jou ben ik van statistiek gaan houden.’De studieverenigingen van de UvA ko-men volgende week bij elkaar om een longlist samen te stellen van naar ver-

wachting 35 docenten. Elke studievereni-ging mag één docent voordragen. Uit die longlist zal een shortlist worden samen-gesteld van ongeveer vijf docenten. Op 11 december zal in het Comedy Theater een voordrachtsavond plaatsvinden, waar de

studieverenigingen hun keuze verdedi-gen. Daarna gaat de jury in conclaaf. Tij-dens de viering van de Dies Natalis van de UvA op 8 januari 2009 wordt bekend ge-maakt wie de winnaar is en zich Docent van het Jaar 2008 mag noemen. (DW)

IJslandDe Rotterdamse hoogleraar Henk Don gaat de commissie leiden die het ver-mogensbeheer van onderwijsinstel-lingen onder de loep moet nemen. Dat hebben de ministers Plasterk (OCW) en Bos (Financiën) gemeld in een brief aan de Tweede Kamer. De commissie gaat onderzoeken wat ‘de optimale fi nancie-ringsstructuur voor onderwijsinstellin-gen is, ‘gegeven de fi nanciële risico’s’.Vorige week werd bekend dat de VU wellicht tien miljoen euro heeft verloren in een obligatie van de IJslandse bank Kaupthing. OCW wil dit soort akkefi et-jes in de toekomst liever voorkomen. Plasterk had in antwoord op kamervra-gen al gezegd dat hij de commissie zou instellen. (HOP)

SchimmelHet Centraal bureau voor Schimmelcul-tures (CbS) in Utrecht heeft een nieuwe schimmel vernoemd naar de jubilerende Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Afgelopen week heeft KNAW-president Robbert Dijkgraaf symbolisch de nieuwe schim-mel, genaamd Sporidesmium knawiae, in ontvangst genomen tijdens het sym-posium ‘Fungi and Health’. De nieuwe schimmel komt voor op de Zamiaceae, een familie van Afrikaanse palmvarens. De ontdekking van de nieuwe schimmel is uniek omdat schimmels de bladeren van deze planten niet snel koloniseren. Het CbS voegt een levende cultuur van deze schimmel toe aan zijn collectie. Dijkgraaf kreeg een ingelijste beschrij-ving van de schimmel. Met het vernoe-men van de schimmel en het symposium wilde het CbS het belang van biodiver-siteit van schimmels en het onderzoek ernaar benadrukken. (DW)

InternationaalDe internationaliseringsagenda ‘Het grenzeloze goed’ van minister Plas-terk wordt breed gedragen, zo blijkt. Universiteiten, hbo-instellingen, studentenbonden LSVb en ISO, we-tenschapskoepel KNAW en weten-schapsfi nancier NWO steunen de bewindsman. Op de agenda van Plas-terk staan: meer beurzen om buiten-landse staf en studenten aan te trekken, mogelijkheden om studenten buiten de Europese Economische Ruimte (EER) in Nederland te laten studeren en steun voor internationale stages voor studenten. Volgens het onderwijs- en onderzoeksveld zijn het stuk voor stuk maatregelen die een bijdrage leveren aan de internationalisering van het hoger on-derwijs. Ontevreden is het werkveld over de bescheiden bijdrage die de minister overheeft voor internationalisering: een extra investering van negentien miljoen euro verspreid over vijf jaar is. ‘Bij lange na niet voldoende’, aldus universiteiten-koepel VSNU. (DW)

kort

Reacties op folia.nlToegepast onderzoek geprivatiseerd.‘Het begin van het eind. Let maar op. Een typisch UvA-gevalletje.’ (Karel Wit)

Kamervragen over kraakhandleiding Asva‘Goed Zo PVV! Kraken is echt niet meer van deze tijd. Laat die studentjes lekker bij hun ouders blijven wonen, en met hun fi kken van andermans panden afblijven. Ik heb zelf ook jarenlang op een (legale!) huur-woning moeten wachten, zo werkt dat nu eenmaal in Amsterdam. Ze willen voor een dubbeltje op de eerste rang zitten.’ (Huisei-genaar)

‘Volstrekt sneu van de PVV om hier kamer-vragen over in te dienen. Kraken is legaal en een goed middel tegen leegstand, door-dat woningen weer gebruikt worden. Eige-naren moeten hun eigendom niet onnodig

leeg kunnen laten staan. Leegstand is één van de problemen van deze tijd, naast het grote tekort aan betaalbare woningen, naast de problematiek van lange wacht-lijsten, de zich verrijkende (vastgoed-)speculanten (waaronder ook die van wo-ningbouwcorporaties), het slopen van sociale woningbouw voor (te) dure nieuw-bouw, et cetera. Problemen waar de PVV zich ook eens druk over zou moeten ma-ken.’ (B. Zoeker)

Rijksoverheid presenteert eigen lettertype‘Fraaie foto van de presentatie. Later op de avond heb ik het boekje Letterrijk in bezit ge-kregen met de ontwikkeling van het letter-type. Op mijn weblog heb er uitgebreid over geschreven. Het lettertype past goed in de nieuwe identiteit van de Rijksoverheid, een geweldige prestatie.’ (Sander)

Op het Kohnstamm Instituut zal het contractonderzoek in een B.V. worden ondergebracht. ‘Is privatisering van on-derzoek een goed plan?’, was afgelopen week de vraag op folia.nl. Uitslag:

• Schandalig, want zo komt de weten-schappelijke objectiviteit in het geding - 50%

• Waardeloos, want de winst van de BV verdwijnt direct in de zak van de direc-teur - 38.8%

• Prima plan, want die onderzoeken kos-ten de UvA goud geld en wat levert het op? - 5.6%

• Uitstekend, want de UvA is arm en op deze manier wordt er toch onderzoek gedaan - 5.6%

Totaal aantal respondenten: 18

33 jaar onafhankelijkIn cultuurcentrum Griffi oen in Buitenveldert werd afgelopen zaterdag de 33ste ver-jaardag van de Surinaamse onafhankelijkheid gevierd door de Vereniging Surinaamse Studenten Amsterdam (VSSA). Om de Srefi densi, zoals de viering van de Surinaamse onafhankelijkheid door Surinamers wordt genoemd, luister bij te zetten, had de VSSA voor de vierde keer een feestavond georganiseerd onder de naam Bonte Avond. Het thema van het feest was dit jaar ‘Vrijheid’. Er was muziek van de band Fearless, er was een warme Surinaamse keuken en om de avond in Surinaamse sferen af te sluiten, was er een ‘Srefi densi party’ met de dj’s Waxfi end, Zoontje en Andy. (DW)

foto

: Won

Tui

nem

a

Folia 13 | 7

>Artsen stellen sneller een diagnose.>Het risicovolle tillen en transporteren

van patiënten wordt door de verrijdbare CT-scanner overbodig.

De overlevingskans van patiënten die na een ongeval met zwaar hoofdletsel in het ziekenhuis aankomen, neemt bij het ge-bruik van een beweegbare CT-scanner met ruim eenvijfde toe. Dit blijkt uit dissertatie-onderzoek van Ping Fung Kon Jin, die half november promoveerde. Sinds de introductie van verrijdbare appa-ratuur op de Trauma-unit van het AMC stel-len artsen gemiddeld een halfuur sneller hun diagnose. De sterfte onder patiënten met schedel- en hersenletsel daalde met 23 procent. Jaarlijks komen ruim zeshon-derd patiënten als gevolg van een ernstig ongeval in de traumakamer van het AMC

terecht. Daarvan heeft tien procent ernstig hoofdletsel. Volgens Consument en Veilig-heid overlijden jaarlijks gemiddeld 5.300 personen als gevolg van letsel door een uit-wendige oorzaak, zoals een ongeval.In januari 2004 installeerde het AMC als eerste ziekenhuis ter wereld een verrijdbare CT-scanner in de traumakamer. Patiënten die na een ernstig ongeval op de afdeling Spoedeisende Hulp terechtkomen, kunnen daardoor in dezelfde ruimte alle benodigde medische onderzoeken en levensreddende behandelingen krijgen. Het risicovolle til-len en transporteren van patiënten werd daardoor overbodig. Volgens Fung Kon Jin kan de tijdsduur tussen de opvang en de be-handeling nu aanzienlijk verkort worden.Als er een CT-scan wordt toegepast, bij-voorbeeld vanwege een vermoedelijke her-senaandoening, gescheurde of gekneusde

organen of botbreuken, daalt de tijd die het kost om een complete diagnose te stel-len van 105 minuten naar 79 minuten, zo blijkt uit het onderzoek van Fung Kon Jin. Voor patiënten met ernstig hoofdletsel, een groep waarbij snelle behandeling bij uitstek van belang is, onderzocht de pro-movendus ook het effect op de sterfte en het functioneren. Hij vergeleek 59 patiënten in het jaar vóór de komst van de verrijdbare CT-scanner, met 49 patiënten die in het AMC kwamen ná de ingebruikname van de apparatuur. In de eerste groep overleed 41 procent aan de gevolgen van traumatisch hoofdletsel. In de tweede groep stierf ‘slechts’ 18 pro-cent: een reductie van 23 procent. Verrijd-bare CT-scanners worden inmiddels ook gebruikt door traumacentra in Duitsland en Oostenrijk. (DW)

Hèlen Koch (1972) promoveert bij geneeskunde op de waarde van bloed-onderzoek bij patiënten die met onbe-grepen klachten bij de huisarts komen.

Uw onderzoek gaat over zogenoemde ‘vage klachten’. Wat zijn dit?‘Wij hebben het nadrukkelijk niet over vage klachten, maar over onbegrepen klachten. Het gaat op zich om duidelijke klachten, alleen kan een huisarts na het eerste con-sult niet duiden waardoor ze veroorzaakt worden. Het gaat hierbij om moeheid, buikklachten of spier- en gewrichtsklach-ten. Uit ons onderzoek komt naar voren dat voornamelijk hoger opgeleide vrouwen van in de veertig last hebben van deze klachten.’

Een huisarts moet vier weken wachten voor hij een patiënt met onbegrepen klachten een bloedonder-zoek aanbiedt. Waarom?‘Als je bloedonderzoek aanvraagt voor patiënten bij wie aandoeningen niet zo vaak voorkomen, is de kans relatief groot dat deze test een foutpositieve uitslag geeft, terwijl er niets aan de hand is. Te-gelijkertijd is bij onbegrepen klachten de kans dat ze vanzelf overgaan vrij groot. Door het onderzoek alleen te doen bij mensen die na vier weken nog steeds klachten hebben, wordt de kans dat zij daadwerkelijk lichamelijk iets mankeren groter. Uitstel leidt zo tot betrouwbaardere testresultaten.’

U onderzocht het nut van deze maatregel. Wat kwam daaruit?‘We hebben gekeken naar twee dingen, het uitstellen van het bloedonderzoek en het beperken van het aantal tests die aangevraagd worden. Het bleek dat maar weinig mensen na vier weken bij de huis-arts terugkwamen. Bij de mensen die terugkwamen en een bloedonderzoek kregen, bleek dat je door het uitstel geen belangrijke dingen mist. En het bleek dat als je de testset beperkt, je veel minder foutpositieve uitslagen krijgt.’

Uit uw onderzoek blijkt dat mensen met onbegre-pen klachten serieus genomen moeten worden.‘Een vrij onverwachte uitkomst was dat de mensen met nieuwe onbegrepen klachten een slechte kwaliteit van leven hadden. Zij bleken op sommige terreinen even slecht te scoren als mensen met een depressie. Wij bevelen daarom aan dat huisartsen deze pa-tiënten niet zomaar naar huis sturen, maar sowieso een vervolgafspraak meegeven. Ook bleek meer dan veertig procent van de patiënten na een jaar nog last te hebben van hun klachten. Het is bekend dat bij men-sen met langdurige onbegrepen klachten bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie kan helpen. Het zou interessant zijn om te onderzoeken of dit soort interventies ook kan voorkomen dat nieuwe onbegrepen klachten chronisch worden.’ (NB)

Hèlen Koch, Blood Test Ordering for Un-explained Complaints in General Practice, promotie: 28 november

do

cto

rnieuws

Mobiele CT-scanner redt levens

Kamervragen over kraakcursus Asva>Volgens de PVV moedigt de Asva

strafbare feiten aan.

De PVV heeft kamervragen ingediend over de Asva Studentenunie, die strafba-re handelingen zou aanmoedigen door een cursus kraken te organiseren. De Asva moet volgens de kamerleden Hero Brinkman en Martin Bosma daarom of-ficieel worden gewaarschuwd of zelfs worden opgeheven. De twee PVV-leden komen met deze uitlatingen naar aanlei-ding van een bericht over de cursus dat vorige week op geenstijl.nl verscheen.

Asva-bestuurlid Thomas Smits maakt zich niet druk. ‘Ik denk niet dat de PVV ons iets kan maken. We zetten helemaal niet aan tot strafbare handelingen. Kraken is niet

strafbaar, als je het tenminste netjes doet. Er is in Amsterdam een enorm kamertekort en sommige studenten willen daarom een

huis kraken. Ons standpunt is: dan kan je ze maar beter leren hoe ze dit op een nette manier kunnen doen. En daarover gaat de cursus.’ Smits denkt dat de kwestie snel zal

overwaaien. ‘Ik vind het vooral zielig voor Plasterk dat hij zich met dit soort dingen bezig moet houden.’ (NB)

>Afsluiting van het project ‘5 Minutes of Fame’ met een prijsuitreiking in Studio K.

>Grote winnaar was de film Millie van Merel den Otter, Leonor von Salisch, Thomas van de Logt en Vincent Huijts.

Ruim zestig studenten deden de afgelopen maanden mee aan ‘5 Minutes of Fame’, een filmproject om studenten kennis te la-ten maken met audiovisuele media. UvA- en HvA-studenten van alle studierichtin-gen konden zich in teams aanmelden om een film van vijf minuten te maken over het thema ‘Passie, beweging en diversiteit’. 5 Minutes of Fame verzorgde de benodig-de filmapparatuur en organiseerde – in samenwerking met Crea – workshops sce-narioschrijven, regie en montage.Woendag 19 november was de grote afslui-ting van het project, met een prijsuitreiking in Studio K. Linda Schouten, algemeen coördinator van 5 Minutes of Fame en stu-dente communicatiewetenschap, vertelde dat niet alle teams hun films op tijd hadden afgekregen. Schouten: ‘Jammer genoeg heb-ben maar zes teams de eindstreep gehaald. Gelukkig heeft de rest wel veel ervaring op-gedaan en daar ging het ons uiteindelijk

om. We wilden studenten vooral stimule-ren om meer gebruik te maken van de au-diovisuele media die beschikbaar zijn in het onderwijs.’ Het viel Schouten op dat alle deelnemers zeer fanatiek waren. ‘Er is

goed nagedacht over de filmpjes, dat zie je terug in het resultaat. Sommige filmpjes ogen erg professioneel en ik ben echt trots op het niveau dat de deelnemers hebben bereikt!’ (Julie de Graaf )

Millie wint ‘5 Minutes of Fame’

foto

: Tje

bbe

Ven

ema

De makers van het winnende filmpje

‘ Kraken is niet strafbaar, als je het tenminste netjes doet’

foto

: Hen

k Th

omas

In de Watergraafsmeer wordt hard gewerkt aan de nieuwe bètafaculteit, die verrijst in het Science Park Amsterdam (foto). Komende zomer is de gedeeltelijke oplevering van het pand gepland en gaan de eerste afdelingen van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) over naar de nieuwe locatie. In het nieuwe gebouw van de FNWI zal worden gewerkt met behulp van een zogeheten ‘servicekaart’. De faculteit heeft er voor gekozen om bepaalde delen van het gebouw alleen toegankelijk te ma-ken voor geautoriseerde gebruikers. Autorisatie wordt verleend door middel van de servicekaart. (DW)in beeld

Folia 13 | 9

Tegen pinnenDe Asva Studentenunie en de Centrale stu-dentenraad (CSR) zijn er niet gerust op dat het College van Bestuur (CvB) de omstre-den voorgenomen maatregel schrapt om studenten te laten betalen voor het volgen van extra vakken. Minister Plasterk van OCW heeft het CvB laten weten dat het vra-gen van extra geld onwettelijk is. De UvA zegt zich ‘hoe dan ook aan de wet te hou-den’, maar studenten vrezen dat het er toch van gaat komen en hebben nu Platform Behoud Extra Studiepunten (Platform Best) opgericht en roepen iedereen op de petitie tegen de maatregel te tekenen. Afgelopen weken werden er al verschillende flyeracties gehouden en op 3 december wordt op het Binnengasthuisterrein een grote manifestatie gehouden waarbij de pe-titie wordt aangeboden aan het CvB. Info: www.platformbest.nl (DW)

Lex GaalOp 18 november is Lex Gaal, jarenlang medewerker van de vroegere UvA-cate-raar Smaa en nadien Sorbon, op 49-jarige leeftijd overleden na een kort en hevig ziekbed. Lex Gaal werkte sinds 1985 bij Smaa, waar hij bedrijfsleider werd van het Atrium na de opening in 1988. Toen Smaa werd overgenomen door Sorbon werd hij accountmanager. In die functie was hij verantwoordelijk voor alle restaurants in de binnenstad en voor een groot deel van de inkoop van Sorbon. De UvA en Sorbon laten weten ‘zijn prettige en aandachtige aanpak te zullen missen.’ Mieke Zaanen, secretaris van de universiteit, laat namens het College van Bestuur weten dat men Lex Gaal ‘erkentelijk is voor zijn jarenlan-ge goede bijdrage aan vele representatieve bijeenkomsten van de universiteit.’ Lex Gaal is afgelopen dinsdag in Bilthoven gecremeerd. (DW)

SpinozaMinister Plasterk van OCW heeft op 19 november de Spinozapremie 2008 uit-gereikt aan Joep Leerssen, hoogleraar moderne Europese letteren aan de UvA. De Spinozapremie van de Nederland-se Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap en geldt als de ‘Nederlandse Nobelprijs’. De premie wordt jaarlijks toegekend aan vier Nederlandse onderzoekers die tot de absolute top van de wetenschap behoren. Leerssen ontvangt de premie – anderhalf miljoen euro – onder meer voor zijn ver-nieuwende bijdragen aan de imagologie en Irish Studies, en voor zijn onderzoek naar cultuurnationalisme. Volgens het juryrapport heeft Leerssen vanuit zijn ei-gen unieke profiel ‘een belangwekkende interdisciplinaire methodiek’ ontwikkeld die politieke ideeëngeschiedenis en cul-tuurgeschiedenis combineert, en die lite-raire bronnen betrekt bij het onderzoek naar de geschiedenis van verbeeldingspa-tronen en ideologieën. (DW)

kort

nieuws

UvA over UvA>Ene UvA-hoogleraar verzorgt boek

over andere UvA-hoogleraar; geen vriendenpolitiek maar ‘puur toeval’.

Dat de ene wetenschapper schrijft over de ideeën van een collega – dood of levend – is eerder regel dan uitzondering in de we-tenschap. Vreemd wordt het pas wanneer die twee academici gelijktijdig aan dezelf-de universiteit doceren. Dat laatste is het geval bij het boek dat woensdag 19 november werd gepresen-teerd in het Bungehuis. Het boek gaat namelijk over de ideeën van Mieke Bal, ‘founding mother’ van Asca. Het boek ver-scheen onder redactie van Deborah Cher-ry, hoogleraar kunstgeschiedenis van de nieuwste tijd – aan dezelfde UvA waar Bal al heel lang aan verbonden is. De titel: About Mieke Bal. Vriendinnenpolitiek? Moeite met het vinden van een originele titel? Zo sim-pel ligt het niet. Cherry was van 2002 tot dit jaar hoofdredacteur bij het kunstgeschie-denistijdschrift Art History. ‘Toen ik die post kreeg, was mijn voorganger net begonnen met de serie ‘About’-boeken,’ vertelt Cherry bij de presentatie. ‘Ik hoefde niet lang na te denken om twee nieuwe hoofdrolspelers te bedenken. Het boek About Stephen Bann, rond de theorieën van de Britse kunsthisto-ricus die – ook toevallig – afgelopen week een aantal gastcolleges gaf aan de UvA, ver-scheen in 2006, Mieke Bal was mijn tweede favoriet. Ik kende haar werk al veel langer, en heb haar beter leren kennen in de peri-ode dat ik aan de Universiteit Leiden do-ceerde. Dat we in 2006 directe collega’s werden en ik nu een boek over een collega publiceer is dus een beetje vreemd, maar echt puur toeval.’ Bal lijkt in een serie over kunsthistorici een vreemde eend in de bijt, ze is name-lijk hoogleraar theoretische literatuurwe-

tenschap en vrouwenstudies, maar Bal is zeer interdisciplinair georiënteerd. Cher-ry noemt haar in de inleiding een key figure in het debat over visuele cultuur, en ook de jury bij de benoeming van Bal als acade-miehoogleraar van de KNAW prees haar vanwege originele bijdragen aan de toe-passing van de literaire theorie op de beel-dende kunsten. De bijdragen in het boek,

geschreven door een respectabel internati-onaal gezelschap, behandelen bijvoorbeeld de betekenis van annunciatieschilderijen, graffiti als performatieve handeling, en het boek bevat ook een interview met Bal. De hoogleraar zei woensdag ‘zeer vereerd’ te zijn. ‘Het eerste boek waar ik niets voor hoefde te doen, maar dat wel mijn naam op de cover heeft’. (Joke de Wolf )

foto

: Hen

k Th

omas

Jaron Beekes

>Donderdag 20 november werd in de hal van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) de nieuwe wijnoogst verwelkomd.

Donderdag 20 november werd in de hal van de Faculteit Economie en Bedrijfskun-de (FEB) de nieuwe wijnoogst ontkurkt: de Beaujolais Primeur, de eerste wijn van het nieuwe oogstjaar, afkomstig uit de Beau-jolaisstreek in Noordoost Frankrijk. Harm Erbé, ict-consultant bij de FEB en Maarten Rottschäfer, secretaris van het facultaire on-derzoeksinstituut, hebben hiermee een oude traditie nieuw leven ingeblazen. De vorige de-caan van de faculteit, Jacques van der Gaag, organiseerde jaarlijks in november een proe-verij van de nieuwe wijn, maar na zijn vertrek is die traditie verloren gegaan. Herbé: ‘Dat vonden we jammer, daarom zijn wij er weer mee begonnen. Er waren rond de zeventig mensen. De nieuwe decaan, Tom Wansbeek, heeft de proeverij trouwens wel betaald hoor. Meestal stelt de Beaujolais Primeur niet zo

veel voor, maar dit jaar is hij prima; hij drinkt lekker weg en is niet zuur of flauw. We had-

den 24 flessen aan laten rukken en die zijn er allemaal doorheen gegaan.’ (DW)

Le Beaujolais Primeur est arrivé

foto

: Tje

bbe

Ven

ema

10 | Folia 13

opinie

Acht jaar geleden leek de westerse wereld een welva-rende toekomst tegemoet te gaan. In Noord-Amerika en Europa was de werkloosheid laag en de economi-sche groei hoog. President Bush zat nog maar net in het zadel en economische crises waren iets uit een grijs verleden. Europese leiders waren zelfs zo opti-mistisch dat ze zich een ambitieus doel stelden. In 2020 moest de helft van de beroepsbevolking hoger-opgeleid zijn. Ook Nederland onderschreef deze doel-stelling. Want een hogere opleiding biedt meer kans

op werk en stimuleert innovatie. Twee jaar geleden bleek pas een derde van de Neder-landse beroepsbevolking hogeropgeleid. In de komende jaren moeten we dus nog een flinke inhaal-slag maken. De afgelopen jaren is het aantal studen-ten in Nederland fors gestegen. Toch gaat er ieder jaar steeds minder geld vanuit Den Haag naar de universi-teiten. Zij krijgen relatief minder geld dan zeven jaar geleden. De UvA bijvoorbeeld heeft nu drie procent minder te besteden dan destijds. Voor studenten stijgt

het collegegeld de komende tien jaar met veertien pro-cent. Tegelijkertijd wil het kabinet-Balkenende wel aan meer mensen een betere opleiding bieden en vaarwel zeggen aan de ‘zesjescultuur’. Universiteiten moeten steeds meer studenten bedie-nen met steeds minder middelen. Om de eindjes aan elkaar te knopen komen de universiteiten met steeds vreemdere plannen, die vaak zelfs in strijd zijn met de doelstellingen van het regeringsbeleid. Zo wil het bestuur van de UvA ambitieuze studenten straks extra

Amsterdamse studenten moeten betalen voor extra vakken, terwijl Den Haag de universiteiten

verwaarloost, aldus Alexander Pechtold, Martijn Weeda en Karsten Meijer.

Een zesje is goedkoper

vo

orp

ub

lica

tie

‘Als we niet uitkijken sterft het blanke ras uit!’ Op een samen-zweerderig fluistertoontje worden we ingewijd in de ver-lichte ideeënwereld van onze blonde coupégenote. ‘Neg-ers en spleetogen zijn gewoon

anders dan blanken. Het zit in het bloed. Ik heb Euro-pees bloed.’Ronald en Sjoerd, die hun buik danig vol hebben van de racistische praatjes die nu al een uur de coupé vul-len, besluiten maar eens te informeren of de conduc-teur nog bier verkoopt. Marc beschikt duidelijk over

engelengeduld en probeert het nog één keer uit te leg-gen. Natasja stapte in Chabarovsk tegelijk met ons in. Ze kwam net uit China waar ze porseleinfabrie-ken had bezocht. Ze handelt in goudomrande bordjes, vingerhoedjes en mokken met teksten als ‘Groeten uit Vladivostok’, ‘Chabarovsk, parel van het Oosten’ en ‘Seversk, minder gesloten dan u denkt’. Natasja is nu, zoals vrijwel elke Rus, ‘manager’, maar haar carrière begon eigenlijk in de dagbladjournalistiek. Jarenlang was ze journalist voor De Vladivostok. Het gesprek raakte op de suprematie van het blanke ras, nadat ze geïnformeerd had of we al getrouwd waren. We mochten wel opschieten, vond ze, want er moes-

ten kinderen komen. ‘Die Arabieren fokken als konij-nen, en wat denk je van de Chinezen en Indiërs? Maar voor moslims moet je het meeste opletten. Als we niet oppassen komen ze Europa zo binnenvallen.’Het valt niet mee om Natasja te pareren in de dis-cussie. Als ze iets hoort dat haar niet bevalt, begint ze te schreeuwen dat ze recht heeft op haar eigen mening en gaat ze demonstratief met haar handen over haar oren, liedjes zingen naar het plafond. Dat ze met deze houding jarenlang voor de grootste krant van Vladivostok heeft kunnen schrijven, vinden we maar moeilijk te geloven. Het bewijs levert ze echter snel door haar oud-hoofd-redacteur te bellen; onze zoektocht naar de grens van

Drie historici reisden dertigduizend kilometer door veertien landen, op zoek naar de grenzen van

Europa. Dit is een voorpublicatie van het boek dat zij schreven over die reis: Vals Plat in de Oeral.

Vladivostok

illus

trat

ie: C

ees H

euve

l

laten betalen voor het volgen van meer onderwijs. Een studie bestaat uit een standaardpakket dat je gehaald moet hebben om een diploma te krijgen. Veel studenten willen zich echter breder oriënteren of zoe-ken meer uitdaging. Voor deze studenten bestaat op dit moment de mogelijkheid om bijvoorbeeld een minor te volgen, een korte inleiding in een andere stu-die. Studenten die hoge cijfers halen kunnen nu ook kiezen voor een honoursprogramma, een extra pro-gramma binnen de zelfde studie voor studenten die een cijfergemiddelde hebben van hoger dan 7,5. Deze programma’s zijn natuurlijk goed voor de stu-dent die ze volgt, maar ook voor de maatschappij als geheel. De afgestudeerde econoom die ook kennis van rechten heeft, is meer waard voor het bedrijfsleven dan iemand die alleen het standaardpakket economie heeft gevolgd. Daarnaast kunnen studenten die buitenge-woon goed presteren nu ook een nieuwe uitdaging vinden binnen hun studie. Zo kunnen studenten het beste uit zichzelf halen, en uiteindelijk profiteren de maatschappij en onze economie daarvan. Stimuleer daarom studenten het beste uit zichzelf te halen. Ambitieuze studenten moeten extra vakken kunnen volgen en excellente studenten een topstudie. Universiteiten moeten de ruimte hebben om hier in hun onderwijsprogramma’s op in te spelen. Om te voorkomen dat studies alleen nog toeganke-lijk zijn voor studenten van wie de ouders het kunnen betalen, zou het kabinet ervoor moeten zorgen dat excellente studenten straks meer mogen lenen of dat

bedrijven beurzen aan deze studenten mogen uitrei-ken. Dat werkt beter dan ambitieuze studenten een ambitietaks te laten betalen of hen te beperken in het aantal vakken dat zij mogen volgen. Dit is echter niet het huidige regeringsbeleid. In plaats daarvan wordt er geld bezuinigd op onderwijs voor electoraal gunstige zaken zoals ‘gratis’ schoolboe-ken. De regering zal, als zij echt werk wil maken van de kenniseconomie, moeten durven investeren in het hoger onderwijs. Zowel bij universiteiten als bij het kabinet bestaat een enorme kloof tussen voornemens en besluiten. De regering is kortzichtig. Het kabinet-Balkenende wil een kenniseconomie maar investeert liever in ‘gratis’ schoolboeken dan in de kwaliteit van het onderwijs. De UvA wil excellentie maar investeert niet in studenten. Je hoeft geen kennisbankier te zijn om te zien dat we afste-venen op het bankroet van de kenniseconomie. Wij roepen het ministerie op om echt te investeren in onderwijs en de ambitieuze student niet te laten opdraaien voor de kosten die een kenniseconomie met zich meebrengt. En we roepen de UvA op om haar begrotingstekort niet te dichten ten koste van de gemotiveerde student. l

Alexander Pechtold is fractievoorzitter van D66, Martijn Weeda is voorzitter van de Asva en Karsten Meijer is voorzitter van de CSR.

Dit stuk verscheen eerder in nrc.next.

De UvA frustreert ambities, terwijl de kenniseconomie afstevent op een bankroet st

ag

e

Nicolet Luisman (24) is net klaar met de studie poli-ticologie en loopt stage als inhoudelijk medewerker van Mariëtte Hamer, fractievoorzitter van de PvdA.

‘Het overviel me dat ik in juli al klaar was met mijn master en ik wist nog niet welke kant ik op wilde. Stagelopen leek me een goede kans om werkervaring op te doen en om een kijkje te nemen in de politiek, om in de praktijk te zien wat ik gestudeerd heb. Het feit dat ik al afgestudeerd ben, betekent wel dat ik meteen helemaal mee kan draaien in het team.Mariëtte Hamer heeft een klein team om zich heen en ik ondersteun ze bij hun taken. Ik ben onder meer bezig met het voorbereiden van werkbezoeken, het voorbereiden van de toespraken van Mariëtte, het bijhouden van de website en het bijhouden van nieuwsberichten. Ik verwerk ook het commentaar op ministerraadstukken. Dat zijn interne stukken die nog niet in de pers zijn verschenen. Het RTL Nieuws probeert deze stukken altijd te bemachtigen voordat ze besproken worden. De ministerraad is op vrijdag, dus als je op woensdag al weet wat er besproken gaat worden, kan dat interessant zijn. Het leuke van deze stage is, dat ik overal van kan proeven. Veel dingen mag ik zelfstandig doen en het is heel veelzijdig. Sommige dingen zijn meer secre-taresseachtig werk, andere organisatorisch, en soms ben ik echt inhoudelijk medewerker.Moeilijk vind ik het verschil tussen een wetenschap-pelijk stuk en een stuk dat uitgesproken gaat wor-den. Een toespraak schrijf je op een heel andere manier dan een wetenschappelijk stuk. Je wilt de mensen op een andere manier prikkelen. Ik merk dat ik nog te veel in het academische stramien zit. Het voorbereiden van toespraken had ik nog nooit eerder gedaan, dat is echt nieuw voor mij. Met organiseren heb ik wel ervaring. Ik ben voorzitter geweest van de studievereniging Machiavelli en dan ben je ook veel bezig met organiseren.Ik vind het soms lastig dat ik het niet met alle stand-punten van de PvdA eens ben. Zoals het debat over vrouwelijk leiderschap en vrouwen aan de top. Som-migen beweren dat vrouwelijke leiders beter zijn, omdat ze bijvoorbeeld meer empathie kunnen tonen. Ik ben het daar niet mee eens, maar toen werd mij wel gevraagd om argumenten te bedenken waarom vrouwelijk leiderschap beter zou zijn. Zo leer je je wel in te leven in andermans standpunten.Ik wil zelf niet de politiek in. Het vak van politi-cus kun je nooit naar ieders tevredenheid uitvoeren. Het lijkt me interessanter om achter de schermen te organiseren en advies te geven.Ik merk tijdens deze stage dat politici ook gewoon mensen zijn. Gelukkig maar, want het zijn toch de vertegenwoordigers van de burgers.’ (ARH)

foto

: Tje

bbe V

enem

a

Nicolet Luisman

Folia 13 | 11

Europa ruikt naar nieuws. ‘Morgen worden jullie geïnter-viewd,’ zegt ze snel en zonder enig overleg met ons, om daarna weer door te gaan over zionistische complotten, tonguitsnijdende moslims en de minderwaardigheid van negers. De tocht van Chabarovsk naar Vladivostok duurt slechts één nacht en is maar een fractie van de 9288 kilo-meter die de Trans-Siberische spoorlijn in totaal beslaat. Toch lijkt deze nacht een eeuwigheid te duren.Als we in het ochtendgloren eindelijk op station Vladi-vostok stilhouden, voelt dat als een bevrijding. Naast het monument voor het officiële eindpunt van de Transsib stappen we uit; eindelijk zijn we van Natasja af. Onze vraag of Vladivostok echt zo spreekwoordelijkver weg ligt als we denken, lijkt nu al beantwoord. Op deze vroege morgen is Vladivostok nog in schemer gehuld. Slaperig schommelen we het chaotische sta-tionsplein op. Dat deze stad dichter bij Peking, Seoul en Tokio ligt dan bij Moskou, wordt in elk geval met-een bevestigd. Op het plein staan alleen maar Japanse auto’s geparkeerd, kriskras door elkaar. Op de twee-dehands Koreaanse vrachtwagentjes prijkt zelfs nog de reclame van de plaatselijke visboer uit Seoel. Azië

is voelbaar, maar de rommelige kioskjes met sigaret-ten, bier en tijdschriften op het pleintje, maken de stad tegelijkertijd heel Russisch. Om de laatste twijfel weg te nemen in welk land we zijn, is op de zijmuur van het postkantoor een metershoog aluminium bas-reliëf van de Russische Pacifische vloot aangebracht. De glimmende helikoptertjes vliegen ons als gevaarlijke libellen tegemoet, terwijl de raketten op de schepen dreigend de lucht in steken. Als de zeemeeuwen van de radarbollen op de slagscheepjes niet hun toilet hadden gemaakt, was het waarlijk indrukwekkend geweest. Vladivostok betekent ‘Heerser van het Oosten’, en de vele marinebodems in de haven maken duidelijk dat de Russen die naam nog steeds eer willen aandoen. ‘Heerser van het Oosten’ klinkt inderdaad een stuk dreigender dan de Chinese naam voor de stad: ‘Zee-komkommermoeras’. l

Marc Hannemann, Sjoerd Keulen en Ronald Kroeze. Vals Plat in de Oeral. Een zoektocht naar de oostgrens van Europa. Aspekt, 424 blz., €22,95,verschijnt 27 november 2008.

12 | Folia 13

Op waarschijnlijk de meest troosteloze dag van november (regen, windvlagen en nagenoeg geen dag-licht) spreek ik in café De Balie met zanger Rick Tref-fers en gitarist Ivar Vermeulen van de Nederlandse indietronica-band Mist. Een band met een nadrukke-lijke do-it-yourselfaanpak, die zelf veelvuldig tour-tjes opzet buiten de landsgrenzen – en waarvan deze maand de derde cd ‘Period’ verschijnt.Even een update. In 2002 en 2005 bracht de band, toen nog een vijftal, ‘We Should Have Been Stars’ en ‘Bye Bye’ uit, waarna het gezelschap zowel qua bezetting als qua sound langzaam maar zeker begon te trans-formeren. Rick Treffers bracht een Nederlandstalige soloplaat uit (het fijn getitelde ‘Het heeft niets met jou te maken’), en drie bandleden besloten te stoppen. Qua structuur bevinden de liedjes van Mist zich tegen-

woordig steeds vaker in het grensgebied tussen indie, singer-songwriter en elektronica. Ook op ‘Period’ staan nog steeds intieme luisterlied-jes, maar doordat het duo (live doen er meer muzikan-ten mee) tegenwoordig nadrukkelijker gebruik maakt van beats en synthesizers is de toonzetting hedendaag-ser dan die van menig singer-songwriter. Een begrijpelijke evolutie trouwens als je bij de favo-riete vriendensectie van hun MySpace namen als The Notwist, Loney, Dear en Grandaddy hoog genoteerd ziet staan. Wat verder direct opvalt is hoe divers ‘Period’ klinkt. Van het delicate ‘Born in the Summer of Love’ via het rauwe, kortaffe ‘Red Car’ tot het eighties-aandoende ‘Surrender’: sfeer is in ieder nummer belangrijk, maar qua invulling verschillen de liedjes nogal van elkaar. Wellicht is dat het resultaat van de manier waarop ‘Period’ tot stand kwam: iedere maand bracht de band via internet een nummer uit. Oftewel: er moesten deadlines gehaald worden.Treffers: ‘Tijdens dat internetproject is onze werkwijze flink veranderd. De eerste twee liedjes die we maak-ten waren nog echte band-nummers, maar na verloop van tijd bleek het moeilijk om de nummers op tijd af te ronden en gingen Vermeulen en ik steeds meer

vanuit huis aan songs werken. Dat was een omslag-punt. De andere drie waren meer van het live spelen en de nieuwe nummers waren een stuk elektronischer en kwamen op een andere manier tot stand. Vermeu-len en ik waren eigenlijk altijd al gecharmeerd van de sound van bands als The Notwist en Tortoise. We gaven de andere bandleden ook wel eens een cd met dat soort tracks, maar daar werd vervolgens niet zo veel mee gedaan.’Vermeulen: ‘Het is niet zo dat we opeens per se de elek-tronicakant op wilden gaan, het heeft meer met de opbouw van de nummers te maken. Er moesten meer kleine geluidjes in, we wilden dat het allemaal wat gelaagder zou worden.’Treffers: ‘Live ligt het allemaal weer wat anders, maar dat is vooral omdat je vrij wilt kunnen musiceren, je

wilt niet vastzitten aan beats en laptops.’Vermeulen: ‘Onze huidige drummer voelt goed aan hoe hij moet inspelen op de andere partijen. Hij treedt makkelijker buiten de paden van het gewone rechttoe rechtaan rockidioom.’

De tekst van ‘Endless Refrains’ is erg mooi. Vooral de zin ‘It’s all Digits, at the End of the Line’ lijkt een soort troost te bren-gen. Gaat dat nummer over het stuklopen van een relatie en het eindeloze redeneren dat daar doorgaans mee gepaard gaat?Treffers: ‘Ja, dat klopt wel ongeveer. Troost is wat dat betreft ook wel het juiste woord om te gebruiken. De tekst moet een soort hoop bieden en je doen inzien dat je opnieuw moet beginnen en moet voorkomen dat je in een eindeloze loop terecht komt.’Zing je ook een wijze les tegen jezelf ?Treffers: ‘Ja, liedjesschrijven helpt me ook wel echt om over iets heen te komen, het is een manier om je gevoelens te verwerken.’Rick, jij houdt je ook bezig met andere projecten. Zoals Live in Your Living Room, een soloplaat, toen hield je een dagboek bij. Plezierig leesvoer. Je ging met een camper op pad en dan stond er: West-Friesland, die en die kroeg, publiek bestaat uit drie alcoholisten en een hond…Treffers: ‘Het mooiste verhaal komt vaak voort uit het

ergste moment. Dat je speelt voor wat koorballen die het hele optreden met hun rug naar je toe blijven zit-ten.’In Nederland regelen jullie enorm veel bandzaken zelf terwijl jullie in Spanje bij het Astro label zitten.Treffers: ‘Ik hou ervan om zelf het traject een beetje uit te stippelen. We zijn ook geen jonge jongens meer die zich makkelijk door een platenmaatschappij laten kne-den, we gaan liever onze eigen weg.’Vermeulen: ‘Volgens mij zijn we succesvoller in het bui-tenland dan hier omdat we een echt Europees geluid hebben terwijl Nederland juist erg gericht is op Angel-saksische bands. In Duitsland en België krijgen we bijvoorbeeld veel makkelijker aandacht van de grotere bladen.’Treffers: ‘Misschien zijn we daar ook interessanter omdat we van verder weg komen en ze volgen sowieso meer hun gevoel qua wat ze goed vinden. Dat merk-ten we ook in Mexico. Daar houden ze heel erg van melancholische muziek met een alternatief randje. We speelden daar bijvoorbeeld in de lobby van een hotel of in een groot theater en het publiek zong sommige songs woord voor woord mee omdat die daar op de radio werden gedraaid. Sterker nog: we krijgen soms My Space-berichtjes van mensen uit Zuid-Amerika die dan Radiohead, Coldplay en Mist bij hun favoriete bands hebben staan. Ongelofelijk!’In een ver verleden hebben jullie gestudeerd. Wat precies en heb-ben jullie daar ooit iets mee gedaan?Vermeulen: ‘Ik heb aan de UvA politicologie gestudeerd, ik ben gepromoveerd bij de informatici en ik werk nu aan de VU bij communicatiewetenschap, dus ik ben echt academicus.’ Treffers (lachend): ‘Ik ben afgestu-deerd aan de Hoge Economische School in internatio-nal management… en uiteindelijk heb ik er niks mee gedaan. Je zou hooguit kunnen zeggen dat ik altijd al graag naar het buitenland wilde en dat ik nog steeds een imperialist ben.’Vermeulen: ‘We zijn door de jaren heen muzikaal en qua interesses steeds meer raakvlakken gaan vertonen, we zijn langzaam naar elkaar toegegroeid.’Treffers: ‘Toch is er ook een heel duidelijke taakverde-ling. We zijn complementair. Ik ben een liedjesschrij-ver en een regelaar, en Ivar is juist iemand die heel goed over arrangementen nadenkt en die mij, waar nodig, corrigeert. Dat werkt goed samen.’ l

Door Arnold Scheepmaker

Mist – voorheen Miss Universe – speelt melancholische muziek met een alternatief

randje, die het vooral bij warmbloedige luisteraars goed doet.

Geen jongens meer

interview

‘ Liedjesschrijven helpt me om over iets heen te komen, gevoelens te verwerken’

Folia 13 | 13

foto

: Mar

tin O

udsh

oorn

Rick Treffers (l) en Ivar Vermeulen van Mist spelen soms ‘voor wat koorballen die het hele optreden met hun rug naar je toe blijven zitten’

14 | Folia 13

Een van de negen studenten, Sytse Kamstra, liep gere-geld langs de Munttoren naar huis. Als dat precies op het volle uur was, hoorde hij het carillon van de toren ‘Geluckig is het land’ spelen, van de zeventiende-eeuwse patriottische dichter en componist van geuzenliede-ren Adriaen Valerius. ‘In die sfeer stelde ik in de club de naam Marnix voor’, schrijft Kamstra in het boek Dis-puutgezelschap Marnix 1940-1945, een tekst en fotoboek over de wederwaardigheden van het dispuut gedurende

de oorlogsjaren. Kamstra was een van de oprichters van het dispuut en de eerste preses. De naam van het dispuut, dat nog steeds bestaat en uiteindelijk officieel werd opgericht in 1941, refereerde niet alleen aan Marnix van Sint Aldegonde, de componist van het Wilhelmus, maar was ook de in die dagen toepasselijke afkorting van de Griekse zinspreuk Mepote Agauos Regnutai Nous Ischuroi Xiphei, vrij vertaald: ‘Nooit wordt de fiere geest door bruut geweld gebroken’. Niettemin wer-

den verschillende leden van het dispuut in de oorlogsja-ren gevangen genomen en weggevoerd zonder terug te keren, onder wie Theo van Gogh, oom van de eveneens vermoorde cineast met dezelfde naam. Een kleine foto-impressie van de oorlogsjaren van het dispuut Marnix. l

Jonathan Israël, Martin van Gelderen en Alexander Münning-hoff, Dispuutgezelschap Marnix 1940-1945. Bezorgd door Antonie Dake (Amsterdam, 2008).

Een fiere geestDoor Dirk Wolthekker

In september 1940 kwamen negen UvA-studenten, leden van het Amsterdamsch

Studenten Corps, bij elkaar om na te denken over de oprichting van een ‘wezenlijk

clubverband’, met een ‘eigen identiteit, een eigen naam en een eigen lied’.

asc

Fleurdiner 1942 in café-restaurant Het Bonte Paard aan de Brink in Laren

Marnix’ eerste bijeenkomst na de bevrijding aan de Noorder Amstellaan, de huidige Churchilllaan.

V.l.n.r. : Gel Mijnlieff, Paul Polak, Dick van Romburgh, Wil Bexterman, Joris Rademaker,

Joost de Roos, Klaas Buys, Jan Hollander, Sytse Kamstra en Chris Geiger, juni 1945

(v.l.n.r.): Paul Polak, Gijs Gorter, baronesse van Heemstra en dochtertje, Marc van Hasselt en Carel van

Leeuwen tijdens een diner in juni 1942 in de Paulus Potterstraat

Herdenking van de overleden dispuutsgenoten op begraafplaats Rozenoord aan de Amstel, juni 1945

Folia 13 | 15 Folia 13 | 15

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is driekwart van de 140.000 Nederlandse Joden gedeporteerd en omge-bracht. In België en Frankrijk lag dit aantal veel lager. Hier werden respectievelijk 40 procent van 66.000 en 25 procent van 320.000 Joden afgevoerd en gedood. Waar werden deze grote verschillen door veroorzaakt? Over die vraag heeft al menig historicus zich gebo-gen. Met wisselende uitkomst. Volgens de een komt het doordat de Franse en, in mindere mate, de Bel-gische Joden dankzij de geografi sche ligging van het land en de aanwezigheid van bos- en berggebieden meer mogelijkheden hadden tot vluchten of onder-duiken. Anderen wijten het hoge aantal Nederlandse slachtoffers aan het feit dat hier de SS aan de macht was, de radicale paramilitaire Schutzstaffel, en in Bel-gië en Frankrijk het gewone Duitse leger. Nog een andere theorie relateert het aantal slachtoffers aan de (in Frankrijk en België beperkte) omvang van het aanwezige Duitse politieapparaat.Als er beter naar deze theorieën gekeken wordt, blijkt er echter achter geen ervan gedegen vergelij-kend onderzoek te zitten, betogen Pim Griffi oen en Ron Zeller in hun gezamenlijke proefschrift. Zij pro-moveerden 5 november op het eerste grote, syste-matische onderzoek naar de verschillen in Joodse slachtoffers tussen de drie genoemde landen en komen daarbij met een nieuwe verklarende theorie.

PoSITIe VAN De SS

Voor hun onderzoek gebruikten Griffi oen en Zel-ler een aparte methode, die het best kan worden omschreven als een logicapuzzel. Zij zochten alle informatie bij elkaar over alles wat mogelijk een rol heeft gespeeld bij de jodenvervolging in Frankrijk, België en Nederland. De indrukwekkende bronnen-lijst van hun vuistdikke boek bedraagt 62 pagina’s en rond de tweeduizend bronnen, variërend van archief- en museumstukken tot secundaire literatuur. Griffi oen en Zeller vatten deze informatie samen in schema’s, bestaande uit 35 verschillende factoren en een korte omschrijving van hoe het in elk van de drie landen met deze factoren zat. Daarna analyseren ze of de landen op dit punt van elkaar verschillen of overeenkomen. Overeenkomsten worden als moge-lijke verklaring voor de verschillen in slachtofferper-centages weggestreept. Als er een verschil is, wordt gekeken of dit verschil wel in overeenstemming is met de verhoudingen van de slachtofferpercenta-ges. Zo niet, wordt deze factor alsnog weggestreept. Voor de factor ‘positie van de SS’ bijvoorbeeld, geldt

dat deze in Nederland sterk was. In Frankrijk was de SS verwikkeld in een machtstrijd met het militaire bezettingsregime, en hadden ze een middelmatige invloed; in België was de invloed van deze radicale groepering zwak. Hoewel er wat deze factor betreft een duidelijk verschil is tussen de drie landen, is het niet in overeenstemming met het gegeven dat het percentage afgevoerde Joden in Frankrijk lager was dan in België. Dus kan dit geen verklaring zijn voor de uiteindelijke verschillen.

DePoRTATIe

Na een hoop redeneer- en wegstreepwerk blijven er uiteindelijk maar een paar factoren over die de ver-schillen in Joodse slachtoffers tussen de drie lan-den kunnen verklaren. Het lage percentage Franse slachtoffers lijkt vooral te liggen aan de houding van de Franse regering. Frankrijk bestond tijdens de Tweede Wereldoorlog uit een bezet en een onbe-zet deel, met een regering die zetelde in de in onbe-zet gebied gelegen stad Vichy. De Duitse bezetter was uit politieke en praktische overwegingen, zoals de beperkte eigen politiemacht, gedwongen met de regering-Vichy samen te werken. In de begin-jaren van de oorlog vaardigde het Vichy-regime zelf allerhande antisemitische maatregelen uit, en steunde het deportatieacties van de bezetter. Maar vanaf oktober 1942 werd de steun ingetrokken. De Duitse bezetter kon zonder deze hulp minder doen

dan gewenst. Niet alleen vanwege een tekort aan mankracht, maar ook omdat de Duitse regering de regering-Vichy niet tegen het hoofd wilde stoten. In België en Nederland hadden de Duitsers veel meer macht en een grotere handelsvrijheid, waardoor de vervolging van de Joden hier effectiever ging. Het grote verschil in slachtofferpercentages tussen België en Nederland ligt volgens Griffi oen en Zeller vooral aan de methoden die de bezetter toepaste. In België traden de bezetters gewelddadiger op dan in Nederland en werden al eerder grote razzia’s gehou-den. Hierdoor sloegen Belgische Joden eerder op de vlucht. Ook kwam het Belgische verzet eerder op. In Nederland ging de bezetter sluwer te werk. Hier wer-den joden lange tijd manieren voorgehouden waarop zij – schijnbaar – aan deportatie konden ontkomen. Ook verleenden Joodse instanties, met name de Joodse raad, nog lang medewerking aan de bezetter. Zij dachten hun gemeenschap zo te helpen. Toen in 1943 ook in ons land de bezetter tot steeds hardere acties over ging, was het voor veel joden al te laat om nog te vluchten. Uiteindelijk leidde in Nederland dus minder geweld in de beginperiode tot meer slacht-offers. l

Pim Griffi oen, Ron Zeller: Vergelijking van Jodenvervol-ging in Frankrijk, België en Nederland, 1940-1945. Overeen-komsten, verschillen, oorzaken. De handelseditie verschijnt in het voorjaar van 2009.

Minder geweld, meer slachtoffersDoor Nadine Böke

Waarom werden in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog zoveel meer Joden afgevoerd en vermoord dan

in de buurlanden? Historici Pim Griffi oen en Ron Zeller claimen de ultieme verklaring te hebben uitgepuzzeld.

proefschrift

16 | Folia 13

Tv: ‘De Britse versie van Bouw je droomhuis. Architect Kevin McCloud laat op typisch Engelse wijze zien wat voor gekkenwerk het kan zijn om je eigen huis te bouwen of verbouwen. Zijn reac-tie op iemand die een bibliotheek op zolder wil: “That’s a sort of Harry Potter-esque, phantasma-gorical idea!”’

Kunst: ‘Het Westergasfabriekter-rein is een geslaagd voorbeeld van hoe er van industrieel erfgoed iets moois te maken is. Het gaat bij erfgoed niet alleen om een kaas-stolp over iets zetten. Dat willen de witte oude mannen van Monu-mentenzorg, maar zij worden afgelost door een generatie spran-kelende dames met een kritische blik en lef om keuzes te maken.’

Muziek: ‘Nina Simone. Om de zwoele stem die tot in je tenen voelbaar is. Een topnummer is Feeling Good, dat het gevoel geeft dat elke dag een nieuwe dag is. Het stond honderden keren op repeat tijdens een lange busreis door Zuidoost-Azië.’

Film: ‘The House of the Spirits, de ver-filming van het boek van Isabel Allende. Om de muziek van Hans Zimmer en een liefde die revoluties en standsverschil overwint. En de geesten. Ik ben een ongelooflijke realist, maar vatbaar voor het idee dat er een engeltje op je schouder zit dat over je waakt.’

Boek: ‘Door een spiegel, in raadselen van Jostein Gaarder, de schrij-ver van De wereld van Sofie. Een stervend klein meisje ziet op een avond een engel in het raam – ja, alweer een engel – die wil weten wat een mens is, wat gevoel en geluk. Maar hoe leg je dit uit aan een wezen dat geen mens is?’

Hebbeding: ‘Verzin of zie ik iets leuks dan teken ik dit op in mijn ideeënboekje. Vooral tijdens vakan-tiereizen hoor je prachtige verhalen en simpele wijsheden. Een Thaise spreuk: het leven is eten, slapen, seks en naar de wc gaan.’

Afknapper: ‘The Nylons in het Concertgebouw. Vier mannen op leeftijd in knalpaarse en gele kos-tuums zingen met een gettoblas-ter liedjes uit The Lion King. Een groter contrast met het gebouw bestaat er niet.’

Humor: ‘De natuur is soms heel hilarisch. Bij paradijsvogels slo-ven de mannetjes zich uit voor de vrouwtjes door heen en weer te dansen als een foute hiphopper. Maar de vrouwtjes lopen, tjukt-juktjuk, weg met een houding van: was dit alles? Er zit iets men-selijks in. Mannen in cafés doen niet anders.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan stu-dent Spaans Joost Wezemer. Hij is scherp van geest en tong en stopt 48 uur in een dag.’ (Hans van Vin-keveen)

House of the SpiritsFleur Cools (25), masterstudent erfgoedstudies:

het beste

Grauwe nachtmerrieCargo 200; première: 27 november

Regisseur Aleksei Balabanov, het enfant terrible van de Russiche filmindustrie, zegt het verhaal van Cargo 200 te hebben gebaseerd op een kort krantenknipsel. Het berichtte over de tienerdochter van een locale communistische partijlei-der die vermist raakte nadat ze de disco verliet. Cargo 200 laat zien wat er met haar zou kunnen zijn gebeurd. Laten we hopen dat het niet echt zo met haar is afgelopen. Cargo 200 is namelijk geen film gewor-den voor tere zielen. Het meisje, en met haar een willekeurige groep andere Rus-sen, raakt verzeild in een illegaal drank-stokerijtje op het platteland. Zo is er een professor wiens auto het in de buurt begaf, evenals een Vietnamese gastar-beider en een mysterieuze, zwijgende kerel die politiechef blijkt te zijn. Bala-banov laat deze ontmoeting vervolgens volledig ontsporen tot een nare mix van corruptie, ontvoering, seksueel mis-bruik en moord. Toch is het verhaal van de tienerdochter voor Balabanov (Of Freaks And Men, Brat) slechts de aanleiding om het ergens anders over te hebben. Het tentoonge-spreide menselijke verval staat symbool voor de Russische samenleving ten tijde van de Sovjet-Unie. Het moest namelijk maar eens afgelopen zijn met de valse nostalgie die veel Russen momenteel koesteren voor de sovjetjaren. Balaba-nov rekent keihard af met deze ‘goede oude tijd’. Cargo 200 speelt zich af in het jaar 1984, vlak voor de komst van Gobatsjov en zijn politieke hervormingen. De Sov-jet-Unie is op zijn hoogtepunt dan wel

dieptepunt aanbeland. In Cargo 200 is het een grauwe, wetteloze nachtmerrie waarin elke vorm van menselijke moraal volkomen verdwenen is. Dat de film controversieel zou worden stond voor de opnames al vast. De titel is een pijnlijke historische verwijzing; ‘cargo 200’ was de militaire code voor teruggekeerde gesneuvelde Russische soldaten vanuit Afghanistan. Door dit soort politieke thematiek en de lugubere plotwendingen hebben Balabanov’s vaste acteurs vooraf al bedankt voor de eer. Cargo 200 is bijna geheel met ama-teurs opgenomen. Je kan Cargo 200 gemakkelijk afdoen als een deprimerende, naargeestige film die zijn doel voorbijschiet. Dat de film toch meer biedt dan het puur shocke-ren van zijn publiek, komt door Bala-banovs scherpe gevoel voor humor van het zwartste soort. Hoe akelig sommige scènes ook zouden moeten zijn, door het gortdroge absurdisme van de situa-tie ontdek je dat je er maar al te vaak om zit te lachen. Voor een film over mense-lijk verval is dit perverse genoegen meer dan toepasselijk. (René Glas)

Cargo 200 (Rusland, 2007)Regie: Aleksei BalabanovMet: Agniya Kuznetsova, Aleksei Poluyan, Leonid Gromov

foto

: Han

s van

Vin

keve

en

Fleur Cools

film

Folia 13 | 17

Heeft de literatuur in deze tijd van internet en ontlezing nog een toekomst? Hoe kunnen schrijvers overleven? Met deze vragen worstelen niet alleen schrijvers, maar ook uitge-vers, recensenten en boekhan-delaren, kortom iedereen die professioneel met literatuur te maken heeft. Schrijver en filo-soof Dirk van Weelden schrijft in zijn pamflet Literair Overleven, dat onlangs bij uitgeverij Augustus is verschenen: ‘De literaire kri-tiek verschrompelt gaandeweg tot snelle tips voor vrijetijdsbe-steding, literaire bladen kwij-nen weg en literatuuronderwijs verdwijnt.’ Onder de spelers in het literaire veld bestaan rede-nen voor bezorgdheid, gezien de toon van dit pamflet. Ook uit-gevers verzuchten in een artikel in HP/De Tijd: ‘We hollen achter dezelfde titels aan. Vroeger wer-den er van een goed gerecen-seerd exemplaar tweeduizend exemplaren verkocht.’ Wordt het tijd dat dit verandert, of zijn de ontwikkelingen niet tegen te houden en horen ze gewoon bij de veranderde tijd, waarin alles sneller gaat en alles via de digi-tale weg moet gebeuren? Het is in elk geval de hoogste tijd dat deze ontwikkelingen tegen het licht worden gehouden en de

consequenties uitvoerig wor-den besproken door kenners en liefhebbers van literatuur. De Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam (Slaa) organiseert sinds 1984 literaire program-ma’s in De Balie en voelt zich daarom geroepen om aandacht te besteden aan deze brandende kwesties, in de vorm van een groot literatuurdebat. Dit litera-tuurdebat vindt zondagmiddag 30 november plaats. Er zal veel aandacht zijn voor de ontwik-kelingen in de literatuur van de afgelopen jaren die de deelne-mende partijen in het literaire veld bezighouden. De deelne-mers zijn schrijvers Kluun en Doeschka Meijsing, winna-res van de AKO-literatuurprijs, Wim Sluijs (boekhandel Selexyz Scheltema), Herm Pol (boek-handel Athenaeum), Patricia de Groot (uitgeverij Querido), Wil-lem Desmense (Uitgeverij IJzer) en recensenten Daan Stoffelsen (Recensieweb) en Jeroen Vullings (Vrij Nederland). Zij geven hun reactie op een stelling uit het pamflet van Dirk van Weelden. Daarna gaan de deelnemers in debat met UvA-hoogleraar boek-wetenschap Lisa Kuitert. (Max Gortzak)

Meer informatie: www.slaa.nl

SlaaHet grote literatuurdebat, 30 november, De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10

uit

TapasStefanos, Roelof Hartstraat 27

Mijn moeder en ik houden allebei erg van mediterraans eten. Eens in de zoveel tijd verzinnen we een smoes om weer eens lekker uit eten te gaan. Dit keer waren we allebei net jarig geweest. We gaan naar Stefanos, waar we al vaker zijn geweest. We hebben een tafel gere-serveerd op een donderdagavond. Dat reserveren blijkt wel nodig te zijn; het is behoorlijk druk. We worden vriendelijk ontvangen en naar onze tafel gebracht. Het restaurant is sfeervol ingericht, het meest opvallende zijn de muurschilde-ringen en ijzeren kunstwerken van Her-man Brood. Verder wordt er Spaanse muziek gedraaid. De kaart die vroeger werd gegeven als je zat en weer werd opgehaald als je besteld had, is vervan-gen door een grote houten kaart die per-manent op tafel staat. Erg slim, want zo kun je makkelijk tussendoor nog wat extra’s bestellen. Stefanos is een Grieks/Spaans tapas-restaurant, ze hebben zowel koude als warme tapas. Je kunt met z’n tweeën een van de vijf menu’s bestellen, die bestaan uit acht verschillende tapas, maar je kunt ook zelf een keuze maken uit de ruim veertig verschillende hap-jes. Ook voor de vegetariër is er keus genoeg, hetgeen in mediterrane landen zelf vaak te wensen overlaat. Wij beslui-ten ons menu zelf samen te stellen. We nemen brood met aïoli en tapenade, een Griekse salade, patatas bravas (aard-appeltjes in pittige saus), tomaten-kroketjes, gebakken champignons met knoflook, een geitenkaasje uit de oven met honing en walnoten en calamares (gefrituurde inktvisringen). Je krijgt de gerechten in kleine schaaltjes op tafel, ze brengen steeds twee of drie gerech-ten tegelijk. Al die kleine gerechtjes op

tafel maakt het eten erg gezellig. De gerechten zijn allemaal simpel, maar erg smakelijk en goed klaargemaakt. Mijn favoriet is de geitenkaas uit de oven met honing. Deze is erg lekker op brood, dus we bestellen nog een extra mandje met brood. Ik zit na deze gerechten behoorlijk vol, maar mijn moeder wil nog wel een toetje. Ze heb-ben een uitgebreide dessertkaart met onder andere tiramisu en baklava, mijn moeder gaat voor een stuk taart. Ook erg lekker.Voor zeven tapas, vijf consumpties en een toetje betalen we €48,-. Dat hebben we zeker over voor al dat heerlijke eten, de sfeervolle ambiance en de zeer vrien-delijke bediening! (Marieke de Boer)

Prijs: redelijk goedkoopOmgeving: sfeervolPubliek: voornamelijk studenten, dertigers en veertigersBediening: zeer vriendelijkEten: heerlijk

eten

foto

: Won

Tui

nem

a

illus

trat

ie: P

eter

van

Str

aate

n

OPROEPBen je (betaalbaar) uit eten geweest?Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recen-sie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal €50,-) van het etentje ver-goed.

Naamloos-8 1 09-10-2008 13:34:35

onderkant paginaonderkant pagina

Debat Nieuwe EU-regels landbouwgif

Zegen voor milieu & gezondheid of vloek voor de landbouw?

Donderdag 13 november van 20.00 tot 22.00 De Balie te Amsterdam

De komende maanden valt de beslissing over nieuwe wetgeving voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de EU. Milieu- en gezondheidsorganisaties zijn blij met het wetsvoorstel omdat

middelen die extreem schadelijk zijn voor gezondheid en milieu worden verboden. Vertegenwoordigers van de landbouwsector stellen dat de voorstellen desastreus zijn voor de Nederlandse

landbouw. Wie heeft er gelijk?

Europarlementariërs, boeren en burgers kruisen de degens

Toegang gratis. Aanmelden via weetwatjeeet.nl of 020 6262 620

Rijswijk I Amsterdam www.epc.nl

Zoek jij de ideale mix van techniek recht?

EP&C helpt ondernemingen bij het omgaan met intellectuele eigendom door middel van het adviseren over, het verkrijgen en handhaven van octrooien, merken en modellen. Samen met onze cliënt bepalen we de sterkste strategie. EP&C heeft 28 enthousiaste en inspirerende octrooigemachtigden in dienst.

Bescherming en adviseringBij EP&C werk je met de nieuwste uitvindingen en adviseer je bedrijven over wereldwijde beschermingsmogelijkheden. Je zit in een vroeg stadium met uitvinders aan tafel. Je adviseert en ziet mogelijkheden voor het product of proces. Je denkt met jouw technische achtergrond mee in alle fasen van de commercialisering. Je komt te werken in een enthousiast team op het kantoor van EP&C in Amsterdam-Zuid. Hiervandaan bedienen wij grote, internationaal georiënteerde ondernemingen. Tevens werken wij veel samen met de beste IE-advocaten van Nederland, die vaak op loopafstand van ons kantoor gevestigd zijn. Alleen al om deze reden doen zij vaak een beroep op EP&C om grote rechtszaken te helpen winnen of om cliënten te adviseren in gevoelige kwesties met betrekking tot octrooien.

Beloning en uitdagingBij EP&C word je als octrooigemachtigde breed ingezet. Maar ook als je nog niet zover bent, krijg je bij EP&C alle ruimte. Je doet veel praktijkervaring op, je wordt intensief begeleid en volgt de opleiding tot octrooigemachtigde. Sowieso pro teer je van werken in teamverband, een prima salaris, dito secundaire arbeidsvoorwaarden en een aantrekkelijke bonusregeling. Maar bovenal werk je elke dag aan uitdagende zaken voor onze cliënten. Jouw advies bepaalt de uitslag voor de cliënt: win or lose, to have lunch or to be lunch. Kun je deze druk aan? Stuur dan je sollicitatiebrief en cv naar stella.spiro@epc.nl. Voor inhoudelijke vragen kun je contact opnemen met Walter Hart, telefoonnummer 020 - 305 28 80.

Octrooigemachtigde m/v in opleiding

Heb je net een exacte studie, zoals (werktuig)bouwkunde, natuurkunde, industrieel ontwerpen of een vergelijkbare studie, afgerond en wil je hier meer uit halen? Dan zit je goed bij EP&C. Bij ons vind je de ideale combinatie van techniek en recht. Wij zoeken een:

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

mastersinleiden.nl

November Mastermaand

folia 081107.indd 1 31-10-2008 09:29:28

Interuniversitair college

Israelische buitenlandse politiekWoensdagochtenden 7 januari – 1 april 2009, 10:00-12.30 uur

* Studenten kunnen studiepunten voor het college krijgen *

Onderwerpen: Geschiedenis van Israel · Politieke ontwikkelingen sinds 1948 · Percepties en realiteit in het Midden-Oosten · De Arabische perceptie van het Israelische buitenlandse beleid · Internationaal terrorisme en de juridische (on)mogelijkheden · De rol van internationale organisaties · De toegang tot water · Israel en Nederland · Europa en Israel · Arabische en islamitische opvattingen · Amerika en Israel · De bewapening · Vredesopties.

Door: Academici en Midden-Oosten deskundigen.

Plaats: Rabin Centrum voor Cultuur en Educatie, Jagerstraat 4, Den Haag

Opgave en inlichtingen: T 070-3646862 | E cidi@cidi.nl | W www.cidi.nl

Op zoek naar een leuke bijbaan naast je studie?

Of ben je bijna klaar met studeren en ben je op zoek

naar een goede startersfunctie?

Schrijf je dan in bij StudiJob Uitzendbureau!

StudiJob heeft verschillende parttime en fulltime functies in de

aanbieding voor studenten, afgestudeerden en werkzoekenden

in het algemeen!

Benieuwd?

Bekijk onze website www.studijob.nl

voor het actuele aanbod.

folia 081128.indd 2 21-11-2008 11:33:33

Folia 13 | 19

Potenrammen anno 2008Door Iris Böhm

Onlangs presenteerde de UvA in samenwerking met de gemeente Amsterdam de resultaten van het

onderzoek naar antihomoseksueel geweld in de stad, getiteld ‘Als ze maar van me afblijven’. Een

van de onderzoekers is de 26-jarige Laurens Buijs, researchmasterstudent Social Sciences.

onderzoek

Je hebt 201 dossiers van antihomoseksueel geweld bekeken en verwerkt voor je onderzoek. Je bent zelf homo. Werd je er daarom extra door geraakt? ‘Op dat moment niet. Ik heb veel op het politiebureau gezeten om me door de stapel dossiers heen te wer-ken. Als je dan thuis je aantekeningen bekijkt en het verslag aan het schrijven bent, dan raakt het je wel en dan schrik je. Wordt dit allemaal gezegd en gedaan anno 2008, hier in deze stad? Dat is somber.’ Je hebt in het afgelopen jaar zelf te maken gekre-gen met antihomoseksueel geweld. Wat voor soort geweld betrof dat?‘Ik ben het afgelopen jaar bizar genoeg drie keer bedreigd, waarbij ik in één geval ook klappen heb gekregen. Ik werd ’s nachts op straat uitgescholden door een Ajax-supporter. Ik probeerde de situatie te sussen door hem een hand te geven, waarop hij zei: “Ik schud geen hand met een vieze homo.” Hij heeft me achtervolgd en ik kreeg een vuist in mijn gezicht. Ik heb een paar weken met een blauw oog gelopen en de dader is niet gepakt.’Een van de uitkomsten van het onderzoek is dat in 75 tot 96 procent van de antihomoseksuele gewelds-incidenten, het slachtoffer geen aangifte doet. Hoe komt dat? ‘Enerzijds zijn homo’s over het alge-meen gewend dat ze wel eens iets naar hun hoofd krijgen. Anderzijds is er sprake van schaamte.’Hoe ben jij bij dit onderzoek betrokken geraakt?‘Het potenrammersonderzoek kwam op het moment dat ik een onderwerp zocht voor mijn scriptie. Professor Jan Willem Duyven-dak en hoogleraar Gert Hekma benaderden mij en samen met hen heb ik het onderzoek gedaan.’Is het toeval dat dit onderzoek door een homo is uit-gevoerd? ‘De expertise voor dit onderzoek zit bij de tak van homostudies van de UvA en die valt onder sociologie. Deze specialisatie staat voor ieder-een open, maar trekt nou eenmaal weinig heterostu-denten. Het is dus niet zo raar dat daar veel homo’s werken.’Wat was de aanleiding voor dit onderzoek?‘Laat ik voorop stellen dat het COC al jarenlang bezig is met een lobby voor onderzoek naar homogeweld. Maar de directe aanleiding voor dit onderzoek zijn de homo-

gerelateerde geweldsincidenten die steeds vaker in de media worden gemeld. De gemeente erkent dat het homovriendelijke imago van Amsterdam onder druk staat en heeft geld uitgetrokken voor dit onderzoek.’Kun je spreken van een toename van homogerelateerde gewelds-zaken in Amsterdam? ‘Vanaf 2007 is de politie van regio Amsterdam-Amstel-

land het aantal homogerelateerde geweldsincidenten gaan bijhouden. In 2006 gebeurde dat ook al, maar vanaf vorig jaar krijgen homogerelateerde zaken een homocode. Je kunt over een periode van drie jaar geen harde uitspraken doen, maar we zien wel een stijging van het aantal incidenten.’ Pakt de politie in Amsterdam de homozaken goed aan? ‘De drempel voor homo’s om aangifte te doen moet

worden verlaagd, maar ik moet zeggen dat ze in Amsterdam al goed bezig zijn. De politie hier staat niet stil, zo is er een speciaal politiehomonetwerk: “Roze in Blauw.” Er zit bij hen heel veel expertise. Problemen worden serieus genomen. Maar het homonetwerk zou zelf wat meer waardering kunnen krijgen binnen het politiekorps, in termen van tijd en geld.’

Je hebt zeventien gesprekken gevoerd met daders. Is dat niet een beetje weinig?‘We wilden eigenlijk 30 daders interviewen, maar veel daders wilden niet meewerken. Bovendien bleek het moeilijk om een grote, bureaucratische en hiërarchische organisa-tie als de politie achter ons onderzoek te krij-gen. Niet bij iedereen leeft de urgentie voor dit probleem, daardoor werd het regelen van daders bemoeilijkt.’ Kun je omschrijven hoe zo’n dadergesprek ging? ‘Het waren heel intensieve gesprekken van vaak langer dan twee uur. Ik sprak met de daders over hun jeugd, hun opvoeding en hun ideeën omtrent homoseksualiteit. Ik had ver-wacht dat het heel moeilijk zou zijn om open en eerlijk met ze te praten over hun geweld-pleging, maar dat bleek helemaal niet zo te zijn. Integendeel. Ze wilden er graag over spreken, het leek wel een soort opluchting.’De daders zijn veelal laagopgeleide mannen tussen de 17 en 25 jaar, zo blijkt uit het onderzoek. Ze gebrui-ken geweld tegen homo’s als ze zich uitgedaagd voe-len om hun mannelijkheid te bewijzen. Hoe zou jij de daders willen bestempelen? ‘Het zijn meestal niet door en door slechte jon-gens. Eigenlijk waren ze heel aardig, maar vaak hebben ze een problematische jeugd gehad en al eerder delicten gepleegd. Je krijgt ook wel met ze te doen. Ik vroeg me af wat er van mij zou zijn geworden na zo’n opvoeding.’ Durf jij nog wel als homo over straat in Amsterdam? ‘Jazeker, we moeten het probleem ook niet overdrijven. Elke grote stad heeft nou eenmaal bepaalde risico’s. De geweldsdelicten zijn een

extreme uitwas van een dieper liggend probleem in de samenleving. We leven in een heteronormatieve maat-schappij waarin homoseksualiteit de afwijking vormt. Tolerantie van homoseksualiteit onder de Amsterdamse jeugd is voor een groot deel schijntolerantie, niet alleen onder allochtonen, maar ook onder Nederlanders. Des-ondanks blijft Amsterdam gelukkig nog altijd een hele leuke en fijne plek voor homo’s.’ l

Naamloos-8 1 09-10-2008 13:34:35

onderkant paginaonderkant pagina

Debat Nieuwe EU-regels landbouwgif

Zegen voor milieu & gezondheid of vloek voor de landbouw?

Donderdag 13 november van 20.00 tot 22.00 De Balie te Amsterdam

De komende maanden valt de beslissing over nieuwe wetgeving voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de EU. Milieu- en gezondheidsorganisaties zijn blij met het wetsvoorstel omdat

middelen die extreem schadelijk zijn voor gezondheid en milieu worden verboden. Vertegenwoordigers van de landbouwsector stellen dat de voorstellen desastreus zijn voor de Nederlandse

landbouw. Wie heeft er gelijk?

Europarlementariërs, boeren en burgers kruisen de degens

Toegang gratis. Aanmelden via weetwatjeeet.nl of 020 6262 620

Rijswijk I Amsterdam www.epc.nl

Zoek jij de ideale mix van techniek recht?

EP&C helpt ondernemingen bij het omgaan met intellectuele eigendom door middel van het adviseren over, het verkrijgen en handhaven van octrooien, merken en modellen. Samen met onze cliënt bepalen we de sterkste strategie. EP&C heeft 28 enthousiaste en inspirerende octrooigemachtigden in dienst.

Bescherming en adviseringBij EP&C werk je met de nieuwste uitvindingen en adviseer je bedrijven over wereldwijde beschermingsmogelijkheden. Je zit in een vroeg stadium met uitvinders aan tafel. Je adviseert en ziet mogelijkheden voor het product of proces. Je denkt met jouw technische achtergrond mee in alle fasen van de commercialisering. Je komt te werken in een enthousiast team op het kantoor van EP&C in Amsterdam-Zuid. Hiervandaan bedienen wij grote, internationaal georiënteerde ondernemingen. Tevens werken wij veel samen met de beste IE-advocaten van Nederland, die vaak op loopafstand van ons kantoor gevestigd zijn. Alleen al om deze reden doen zij vaak een beroep op EP&C om grote rechtszaken te helpen winnen of om cliënten te adviseren in gevoelige kwesties met betrekking tot octrooien.

Beloning en uitdagingBij EP&C word je als octrooigemachtigde breed ingezet. Maar ook als je nog niet zover bent, krijg je bij EP&C alle ruimte. Je doet veel praktijkervaring op, je wordt intensief begeleid en volgt de opleiding tot octrooigemachtigde. Sowieso pro teer je van werken in teamverband, een prima salaris, dito secundaire arbeidsvoorwaarden en een aantrekkelijke bonusregeling. Maar bovenal werk je elke dag aan uitdagende zaken voor onze cliënten. Jouw advies bepaalt de uitslag voor de cliënt: win or lose, to have lunch or to be lunch. Kun je deze druk aan? Stuur dan je sollicitatiebrief en cv naar stella.spiro@epc.nl. Voor inhoudelijke vragen kun je contact opnemen met Walter Hart, telefoonnummer 020 - 305 28 80.

Octrooigemachtigde m/v in opleiding

Heb je net een exacte studie, zoals (werktuig)bouwkunde, natuurkunde, industrieel ontwerpen of een vergelijkbare studie, afgerond en wil je hier meer uit halen? Dan zit je goed bij EP&C. Bij ons vind je de ideale combinatie van techniek en recht. Wij zoeken een:

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

mastersinleiden.nl

November Mastermaand

folia 081107.indd 1 31-10-2008 09:29:28

Interuniversitair college

Israelische buitenlandse politiekWoensdagochtenden 7 januari – 1 april 2009, 10:00-12.30 uur

* Studenten kunnen studiepunten voor het college krijgen *

Onderwerpen: Geschiedenis van Israel · Politieke ontwikkelingen sinds 1948 · Percepties en realiteit in het Midden-Oosten · De Arabische perceptie van het Israelische buitenlandse beleid · Internationaal terrorisme en de juridische (on)mogelijkheden · De rol van internationale organisaties · De toegang tot water · Israel en Nederland · Europa en Israel · Arabische en islamitische opvattingen · Amerika en Israel · De bewapening · Vredesopties.

Door: Academici en Midden-Oosten deskundigen.

Plaats: Rabin Centrum voor Cultuur en Educatie, Jagerstraat 4, Den Haag

Opgave en inlichtingen: T 070-3646862 | E cidi@cidi.nl | W www.cidi.nl

Op zoek naar een leuke bijbaan naast je studie?

Of ben je bijna klaar met studeren en ben je op zoek

naar een goede startersfunctie?

Schrijf je dan in bij StudiJob Uitzendbureau!

StudiJob heeft verschillende parttime en fulltime functies in de

aanbieding voor studenten, afgestudeerden en werkzoekenden

in het algemeen!

Benieuwd?

Bekijk onze website www.studijob.nl

voor het actuele aanbod.

folia 081128.indd 2 21-11-2008 11:33:33

foto

: Fre

d va

n D

iem

Onderzoeker Laurens Buijs: ‘De daders waren eigenlijk heel aardige jongens’

20 | Folia 13

Maak niet de fout om Eisner een striptijdschrift te noe-men. In Eisner draait het om het beeldverhaal, vertelt hoofdredacteur en oud-Foliaredacteur Ward Wijn-delts. ‘Bij strips denken mensen aan Eppo, Donald Duck en Agent 327.’ Wat een beeldverhaal dan wel is, blijkt lastig uit te leggen. Wijndelts en mederedacteur en radiomaker Chris Bajema doen verwoede pogingen. Wijndelts: ‘Een beeldverhaal is sequentiële kunst. Het is een ironisering van de werkelijkheid, maar heeft zeker ook poëtische waarde.’ Bajema: ‘Het gaat om de schoonheid!’ Aan schoonheid geen gebrek in het eerste nummer van Eisner, dat vorige week werd gepresenteerd op het Crossing Border-festival in Den Haag. Het mooi vorm-gegeven tijdschrift, dat drie keer per jaar verschijnt en is vernoemd naar de Amerikaanse tekenaar Will Eis-ner, combineert grote namen uit binnen- en buiten-land met jong tekentalent. De jonge tekenaar Robert Raffe (1982) en de inmiddels stokoude dichter en illu-strator Leo Vroman (1915) staan er zij aan zij. Oudge-diende Peter Pontiac tekende speciaal voor Eisner een barokke overpeinzing over Marokkanen in Nederland, en dichter Ingmar Heytze schreef op verzoek van de redactie het scenario van het beeldverhaal ‘Verdwaald’,

getekend door animator Hisko Hulsing. Een zekere zendingsdrang kan de redactie van Eisner niet ontzegd worden. ‘We breken het genre van het beeldverhaal open,’ stelt Bajema. Wijndelts beklaagt zich dat veel mensen niet weten hoe ze een beeldver-haal moeten lezen: ‘Ze scannen de teksten en zijn in twintig seconden klaar met de pagina. Maar je moet naar de plaatjes kijken!’ Wijndelt en Bajema kijken met jaloerse ogen naar Amerika, waar opleidingen bestaan voor comicteke-naars, die na hun afstuderen een goede boterham ver-dienen met hun tekenwerk. In Nederland is het beroep van tekenaar doorgaans geen vetpot. Eisner-redacteur en Fokke en Sukke-tekenaar Jean-Marc van Tol kaartte het probleem onlangs op het hoogste niveau aan, bij OCW-minister Plasterk. Die beloofde zich te verdie-pen in de marginale positie van de Nederlandse strip. Bajema: ‘Jean-Marc is de vakbondsman van de Neder-landse strip. De rest van de tekenaars zit op hun kamer te drinken.’ Niet alleen stripliefhebbers, ook tekenaars kunnen wat opsteken van Eisner, hoopt Wijndelts: ‘Door teke-naars te laten samenwerken met schrijvers willen we het belang van een goede verhaallijn laten zien.

Iemand als Barbara Stok tekent al tien jaar over haar verstopte gootsteen en andere alledaagse onderwer-pen. Dat blijft niet boeien. Nederland heeft nau-welijks een traditie van beeldverhalen. Het begint langzaam te ontstaan, mede dankzij het pioniers-werk van Guido van Driel. In zijn nieuwe werk, dat in een van de komende nummers van Eisner te zien is, tekent hij in strakke filmkaders. Daarmee benadrukt hij de sterke band tussen het beeldverhaal en film. Pontiac loopt ook al jaren vooruit op de troepen. Met zijn drukke stijl dwingt hij lezers om zijn plaatjes goed te bestuderen.’ Wijndelts en Bajema zijn alweer bezig met het vol-gende nummer van Eisner. Ideeën genoeg. Ronald Giphart schrijft een verhaal over Guust Flater, dat door een tekenaar geïllustreerd zal worden. Verder is het afwachten wat zich aandient. Wijndelts: ‘Tijdens de presentatie kwamen er twee meisjes naar mij toe die in mangastijl tekenen. Ze willen manga in Eisner. Waarom niet? Alles is mogelijk.’ l

Eisner is verkrijgbaar in de betere boekwinkel. De prijs van een los nummer is €15,-www.eisnerbeeldverhalen.nl

Door Rob Hartgers

Het nieuwe tijdschrift Eisner verricht pionierswerk voor het beeldverhaal. ‘We breken het genre open.’

Om de schoonheid

beeldverhalen

Merel Barends (1980) heeft als illu-strator al enige ervaring maar is als striptekenaar nog niet zo lang actief. Voor uitgeverij Atlas bewerkte ze een gedicht van Slauerhoff tot stripver-haal. Momenteel is ze bezig met het scenario van haar eerste eigen graphic novel. Barends roept bij de redactie van Eisner herinneringen op aan de jonge Thé Tjong King, zoals die bij-voorbeeld de tijdgeest van de jaren zestig ving in de strip Iris. Merel gaat dat doen voor de jaren nul, wacht maar af.www.porcupie.com

Floor de Goede (1980) kan zó goed tekenen dat het een beetje eng is. De vraag is nu: zal Flo zich ontwikkelen tot de nieuwe Charles Schultz – hij houdt al een tijd een dagstrip bij op internet – of gaat hij meer de kant op van illustrator. De redactie van Eisner zou het ont-zettend jammer vinden als Flo geen dagstrip krijgt bij een landelijke krant; voor je het weet is hij fulltime illustrator met een hele luxe auto. Als hij besluit een langere strip te maken, misschien wel met het scenario van iemand anders, dan houden wij ons aanbevolen.www.doyouknowflo.nl

Wie zijn de meest veelbelovende jonge tekenaars in Nederland en België? De redactie van Eisner selecteerde er vijf:

Mer

el B

aren

ds

Floo

r de G

oede

Met ‘Elp de cavia’ heeft Edith Kuyvenhoven (1977) de afgelopen jaren bewe-zen een volhardende, humoristische cartoonist te zijn. Ook het genre van de stripreportage blijkt ze volledig te beheersen. Je moet natuurlijk houden van de ‘kinderlijke’ stijl die ze gebruikt voor haar strips. Nieuwsgierig is de redactie van Eisner vooral naar haar eerste stripalbum, dat over haar oma gaat. Daarin zal ze moeten laten zien dat het haar lukt om een interessant scenario te maken.www.elpdecavia.nl

Brecht Evens (1986) tekende de cover van deze Folia en is één van de meest in het oog springende talenten uit Bel-gië. Met zijn coming-of-age album ‘Vincent’ denderde hij in 2006 het striplandschap binnen. Een overtuigend album waarin hij de kaders loslaat en ons trakteert op een veelheid aan vorm en kleur. Er komt een tijd dat zijn illu-straties op de cover van The New Yorker verschijnen. Voor-dat het zover is publiceert Eisner in het volgende nummer een kort verhaal van Brecht.users.skynet.be/brechtevens

Michiel van de Pol (1965) won in 2006 de StripStrijd van Het Parool, hetgeen resulteerde in een dagelijkse strip die dit jaar

om onduidelijke redenen (geld?) werd vervangen door de gol-den oldies van Gary Larson. Gelukkig vinden we zijn bijdra-

gen nu geregeld in nrc.next. De redactie van Eisner hoopt dat-ie nu weer tijd heeft voor een langer verhaal. Want één van de

mooiste Nederlandse albums van de afgelopen jaren is zonder twijfel ‘Michieltjes Jongenshart’, een openhartige, eigenzin-

nige en aandoenlijke liefdesgeschiedenis. www.cartoondiarree.nl

Brec

ht E

vens

Mic

hiel

van

de P

ol

Edith

Kuy

venh

oven

22 | Folia 13

Door Anne Rose Haverkamp

Hotel en studentenfl at Casa 400 is na vijftig jaar versleten en gaat eind 2010 tegen de

vlakte. Op zaterdag 22 november was er een reünie voor alle oud-bewoners.

Slingers in de fi k

casa 400

‘ Als de kakkerlakken in de koekenpannen zaten, kwam de insectenbestrijding de boel platspuiten’

Casa 400 is een driesterren zomerhotel vlakbij station Amstel met, de naam zegt het al, vierhonderd kamers. Op elke verdieping zijn vier afdelingen met op elke afde-ling een gedeelde keuken. In de studiemaanden worden de kamers, met eigen badkamer, verhuurd aan studen-ten, die met zijn tienen de afdelingskeuken delen. In juli en augustus moeten de studenten plaatsmaken voor toeristen. Sommige studenten blijven in de zomer in het hotel werken, zodat ze er kunnen blijven wonen, maar velen keren terug naar hun ouders of gaan een paar maanden uit logeren. Daar werd door studenten nogal eens tegen geprotesteerd, maar zonder de hotelfunctie kan Casa 400 fi nancieel niet blijven bestaan.Omdat de vraag naar zowel hotel- als studentenkamers

stijgt, wil Casa 400 uitbreiden. Er wordt al gebouwd op de hoek van de Ringdijk en de Eerste Ringdijkstraat. Als het nieuwe gebouw klaar is, gaat het oude Casa 400 tegen de vlakte, om plaats te maken voor appartemen-ten. In het nieuwe gebouw zullen 520 kamers komen, waarvan er 151 het hele jaar door open zullen blijven voor toeristen en zakenmensen. Het krijgt ook een ondergrondse parkeergarage, een ruime lobby, een res-taurant en bar, dertien vergaderzalen en een studenten-lounge. Hoewel er meer kamers zullen komen in het nieuwe gebouw, blijft de naam Casa 400 gehandhaafd.Casa 400 heeft woelige tijden gekend, met veel stu-dentenprotesten: tegen het verbod om anti-Vietnam-posters op te hangen, tegen huurverhoging en tegen

de jaarlijkse gedwongen verhuizing in het toeristen-seizoen. Ook liepen er nog al eens wat feestjes uit de hand, zodat de brandweer en de politie eraan te pas moesten komen. Wat dat betreft zijn de studenten van nu, volgens Casa 400-directeur Hans Vugts, rustiger en minder betrokken dan vroeger. Ze trekken zich eer-der terug op hun kamer om hun eten op te warmen in de magnetron, dan dat ze in de algemene keuken gaan koken. Ook de computer en de iPod zijn goede vrien-den anno 2008. Hoe was dat vroeger? Hadden de Casa-studenten toen veel contact met hun medebewoners? We kijken met enkele oud-bewoners terug op hun tijd in Casa 400 en praten met een huidige bewoonster over haar ervaringen met Casa 400 nu. l

Kari Ruitenberg (35): ‘Afwas tot het plafond’ Ruitenberg studeerde pedagogiek aan de UvA en woonde in Casa 400 van 1992 tot 1996.‘Ik heb op twee verschillende afdelingen gewoond. De eerste was een feestafdeling, waar veel werd gefeest en weinig werd afgewassen. De afwas stond tot aan het plafond, maar het was wel enorm gezellig. We waren goede maatjes met de schoonmakers. Zij haalden op maandag de vuilnis op en dan checkten ze ook of de keukens goed schoon waren. Als het smerig was, kreeg je een gele kaart. Dan moest je zorgen dat het er de dag erna opgeruimd was, anders kreeg je een rode kaart en een fi kse boete. Onze keuken was heel smerig, maar we kregen nooit een gele kaart. Tijdens een van onze feesten gingen de slingers in de fi k. Toen kre-gen we wel een offi ciële waarschuwing, want dat was natuurlijk hartstikke gevaarlijk.In de zomer ging ik soms terug naar mijn ouders, soms logeerde ik bij vriendinnen. Je kon ook “overzomeren” bij Casa 400, als er weinig reserveringen waren. Dat heb ik ook een jaar gedaan. Na de zomer werd je teruggeplaatst in je eigen kamer en was het altijd weer de vraag wie er nog meer terugkwam.De kamers waren drie bij vier, dat paste allemaal precies. Je mocht niet schilderen, maar er hingen wel posterstrips aan de muren, zodat je posters op kon hangen. Je zat wel vast aan de Casa 400-meubels, maar toch had iedereen er zijn eigen ding van gemaakt. Je had je eigen badkamertje en de keuken deelde je. Dat vond ik juist gezellig, je hoefde nooit alleen te eten.’

Kari Ruitenberg met dochter Madelief

Folia 13 | 23

Josephine Maasland (21): ‘Ketchup op de muur’ Maasland studeert culturele antropologie aan de UvA en woont sinds februari 2007 in Casa 400. ‘Een vriendin van mij woonde in Casa 400 en toen heb ik me ook ingeschreven. Ik heb nu niet zo veel contact met de mensen van mijn afdeling, omdat ik een grote hoekkamer heb met een eigen keuken. Ik spreek wel eens mensen op de gang, maar verder zie ik ze bijna nooit. Ik heb één keer samen met ze gegeten.Vorig jaar was dat anders. Toen had ik een leuke keuken en aten we wel eens samen. We hebben de keuken gezellig gemaakt en hem samen geschilderd. De keuken wordt af en toe gecontroleerd op hoe schoon het is. Als het niet schoon genoeg is, hangen ze een briefje op. Dan moet je het snel schoonmaken, anders krijg je een boete.Er worden best veel feestjes gegeven in Casa 400 en ongeveer twee keer per jaar is er Casa-Croeg, dat zijn feesten voor het hele gebouw die beneden in de zaal worden gegeven.Vorig jaar woonde een vriendin van mij op de zesde verdieping. Dat was toen echt de partyverdie-ping. Ze hebben een keer een feest gehouden op de hele gang dat nogal uit de hand liep. Ze maak-ten veel lawaai en een enorme troep. Ze spoten bijvoorbeeld de muren vol met ketchup. Midden in de nacht moest toen de politie komen en de directeur werd er ook voor zijn bed uit gebeld. Toen zijn er drie mensen het huis uit gezet. In de zomermaanden, als Casa 400 weer hotel wordt, ga ik terug naar mijn ouders. Maar ik wil bin-nenkort wel op zoek gaan naar een vaste kamer, omdat ik het wel een beetje gehad heb om weer bij mijn ouders aan te moeten kloppen.’

Tom Thobe (33): ‘Enorme zuipfestijnen’ Thobe studeerde onderwijskunde aan de UvA en woonde in Casa 400 van 1999 tot 2001.‘Voor mij was het een fantastische tijd. Ik ben opgegroeid in Lelystad, en kon via een vriend een kamer in Casa 400 krijgen. Dat was voor mij een mogelijkheid om Amsterdam binnen te komen. In Casa 400 leerde ik allemaal mensen kennen die in dezelfde leeftijdsfase zaten, mensen met wie ik een klik had. Het was een belangrijke tijd voor de opbouw van vriend-schappen.De kracht van Casa 400 is dat je een eigen kamer en een eigen badkamer hebt, maar de keuken deelt met zijn tienen. Daar kom je samen om af en toe met elkaar te koken. In zo’n gezamenlijke keuken kom je ook mensen tegen die niet jouw type zijn. Zo leer je een beetje begrijpen hoe anderen in elkaar zitten. Het werd in die keukens wel een gore troep natuur-lijk, met kakkerlakken in de koekenpannen. Dan moest de insectenbestrijding weer komen om de boel plat te spuiten. In de zomer moest je uit je kamer. Dan ging ik terug naar mijn ouders in Lelystad. Dat was een ramp. Niet dat mijn ouders zo vreselijk waren, maar in Amsterdam genoot ik enorm van mijn vrijheid. Lekker mijn eigen ding doen en alles kon.Elk weekend was er Casa-Croeg. Dat waren enorme zuipfestijnen op donderdagavond. Soms was ik daar dj, dan feestten we tot diep in de nacht door, en zat ik de volgende och-tend met een kater in de collegezaal. Soms liepen de feesten van Casa-Croeg zo uit de hand en werden er zo veel dingen gesloopt, dat ze Casa-Croeg dreigden dicht te gooien. Tijdens een feest stapten we met een aantal dronken gasten in de lift en zetten we op een afdeling de brandspuiten open. De hele afdeling werd blank gezet. Toen gingen ze onderzoeken wie dat had gedaan, maar daar kwamen ze natuurlijk niet achter. Zo was er altijd wel strijd tus-sen de directie en de feestende bewoners. Maar de directie deed het eigenlijk wel prima.’

veel contact met de mensen van mijn afdeling, omdat ik een grote hoekkamer heb met een eigen keuken. Ik spreek wel eens mensen op de gang, maar verder zie ik ze bijna nooit. Ik heb één keer samen met ze gegeten.Vorig jaar was dat anders. Toen had ik een leuke keuken en aten we wel eens samen. We hebben de keuken gezellig gemaakt en hem samen geschilderd. De keuken wordt af en toe gecontroleerd op hoe schoon het is. Als het niet schoon genoeg is, hangen ze een briefje op. Dan moet je het snel schoonmaken, anders krijg je een boete.Er worden best veel feestjes gegeven in Casa 400 en ongeveer twee keer per jaar is er Casa-Croeg, dat zijn feesten voor het hele gebouw die beneden in de zaal worden gegeven.Vorig jaar woonde een vriendin van mij op de zesde verdieping. Dat was toen echt de partyverdie-ping. Ze hebben een keer een feest gehouden op de hele gang dat nogal uit de hand liep. Ze maak-ten veel lawaai en een enorme troep. Ze spoten bijvoorbeeld de muren vol met ketchup. Midden in de nacht moest toen de politie komen en de directeur werd er ook voor zijn bed uit gebeld. Toen zijn er drie mensen het huis uit gezet. In de zomermaanden, als Casa 400 weer hotel wordt, ga ik terug naar mijn ouders. Maar ik wil bin-nenkort wel op zoek gaan naar een vaste kamer, omdat ik het wel een beetje gehad heb om weer bij mijn ouders aan te moeten kloppen.’

foto

’s: H

enk

Thom

as

Problemen met studeren in verband met

een functiebeperking?

Voor informatie over studeren met een functiebeperking

kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl

De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080

De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

een functiebeperking?

Voor informatie over studeren met een functiebeperking

UVA ME D E W E R K E R S M O N I T O R

NOBODY’S PERFECT, ZELFS DE UVA NIET

Hoe denkt u over uw werk, werkomstandigheden, de ondersteuning en voorzieningen binnen de univer-siteit? Wat loopt er goed en waar zijn verbeteringen teboeken? De UvA Medewerkersmonitor wil dit in beeldbrengen.

Of u nu wetenschapper bent of een ondersteunendefunctie heeft, doe mee aan de online UvA Medewer-kersmonitor. Dat kan tot 24 november. Het invullen vande vragen duurt ongeveer twintig minuten. Per e-mailheeft u op 28 oktober een link naar de UvA Medewer-kersmonitor ontvangen.

Ook de Centrale Ondernemingsraad ondersteunt ditinitiatief.

Alvast hartelijk dank voor uw medewerking!

MEER INFORMATIE: WWW.UVA.NL/MEDEWERKERSMONITOR

medmon in folia:Opmaak 1 31-10-2008 10:00 Pagina 1

Voor haar gelauwerde documentaire Kruispost, trok Maria Mok (44) een doktersjas aan. ‘Dat was in de researchfase. De arts zei tegen de patiënten: “Dit is dokter Maria. Ze komt kijken of ik het wel goed doe.” Ik wilde die jas niet meer uittrekken. Het werkte ver-slavend.’ De Prix Europa ging net aan haar neus voorbij, maar op de verkregen eervolle onderscheiding is Mok – zwarte bodywarmer, zonnebril in het haar – ‘heel trots’. De documentairemaakster, die psychologie studeerde aan de UvA, kreeg de vermelding samen met haar collega Meral Uslu in de categorie Prix Europa Iris, een prijs voor multiculturele televisie. Het is een prestigieuze, maar voor het grote publiek onbekende prijs voor radio, televisie en internet uit heel Europa. De prijs wordt ieder jaar uitgereikt in Berlijn. Mok: ‘Het schijnt dat er een enorme discus-sie is geweest over wie de prijs moest winnen; Kruis-post of de film die nu heeft gewonnen. Vandaar ook de eervolle vermelding. Dat is niet bij iedere catego-rie gebeurd.’Kruispost neemt de kijker anderhalf uur mee in de wereld van een dokterspost op de Amsterdamse Wal-len. Daar worden illegalen, daklozen, drugsverslaaf-den en andere onverzekerde patiënten behandeld door artsen, voornamelijk gepensioneerden, die er vrijwil-lig werken. De film begint met een man die al jaren op straat zwerft. Zijn voeten zijn gezwollen en blauw. ‘Voetenbadje, in de gang!’, roept een jonge arts de even hulpeloze als onverstaanbare man liefkozend in zijn oor. Mok: ‘In de documentaire kan deze arts geen sokken vinden om aan de man mee te geven. Ze vond ze wel, maar dat staat niet op de band. Na uitzending van de film bij NCRV Dokument eerder dit jaar stonden er ineens rijen met mensen voor de deur om sokken te geven.’ R e G I S T R e R e N

Mok groeide op in Badhoevedorp. Het liefst was ze al tijdens haar middelbare schoolperiode naar Amster-dam vertrokken – ‘ik was een wildebras’ – maar dat vond haar moeder niet zo’n goed plan. De avond na haar laatste eindexamen pakte ze haar spullen en ver-tok ze naar de grote stad. ‘Ik begon met psychologie, gewoon om iets te gaan doen denk ik. Het geworstel van mensen intrigeerde me, net zoals theorieën over de geest en het gedrag van mensen. Het is een basis, maar nooit een uit-gangspunt voor mijn documentaires. Ik kom iets tegen en val dan voor iemand. Of niet. Zo ging het met de artsen van Kruispost. En zo ging het ook met

strafadvocaten Willem en Hans Anker, over wie onze nieuwe film gaat. Na mijn studie was ik nog niet echt klaar om de wereld in te gaan. Ik heb een tijdje voor de faculteit gewerkt, ook omdat ik nog niet wist wat ik wilde. Ik kwam in contact met een groep filmmakers, aangesloten bij Salto. Vrijwel meteen dacht ik: ja, dit is het. Je werkt een tijd heel intensief aan een onderwerp, je duikt een nieuwe wereld in en gaat dan, hop, door.’Kruispost laat zien wat er gebeurt in de rommelige spreekkamers van de artsen op de Wallen. ‘Registre-ren is echt het allermooiste. Om de maker in een film niet te voelen. Natuurlijk hebben we ook bij Kruispost af en toe iets gevraagd en een beetje gestuurd, maar dat is bijna niet terug te zien in de film. Het is alsof er een palet aan gebeurtenissen wordt voorgeschoteld. Ik hou er ook helemaal niet van als mensen echt worden geïnterviewd in een film.’ H e R S e N o P e R A T I e

Twee jaar geleden kreeg Mok een hersentumor. Ze steekt haar derde Lucky Strike op wanneer ze begint te vertellen. ‘Alles begon opeens heel anders te ruiken. Het was alsof er een metaalachtige, chemische geur aan zat. Ik vond mezelf ook anders ruiken. Dan vroeg ik aan vrienden of ze even aan mij wilden ruiken, om te kijken of zij dat ook vonden.’ Al gauw verdween haar reuk en daarmee ook haar smaak. ‘Na wat door-verwijzingen kwam ik bij een KNO-arts terecht. Die man stond helemaal te shaken toen hij me het nieuws vertelde.’Acht uur lang werd ze geopereerd. ‘Het was een hef-tige operatie, maar geen pijnlijke. In de hersenen en de schedel zitten geen zenuwen.’ Na drie weken was ze weer aan het werk met Meral Uslu. In de montagekamer waar hun eerdere film Vaarwel VMBO werd gemonteerd. De operatie heeft haar veranderd. ‘Een persoonlijk-heidsverandering is een groot woord, maar vroeger was ik altijd een geharnaste, stoere dame, en dat is na de operatie totaal veranderd. Ik ben heel kwetsbaar gewor-den. Ik beleef pieken en dalen, heel intens. Alle filters die een mens inbouwt om indrukken te verwerken, val-len weg na zo’n operatie. Dat levert angsten op en hallu-cinaties, maar ook hele rauwe emoties. De angsten zijn nu weg, de kwetsbaarheid is gebleven. Ik ben ontzet-tend blij dat ik de operatie heb gehad.’Haar volgende project gaat over haar ervaringen na de hersenoperatie. ‘Een radiodocumentaire. Heel span-nend, dat heb ik nog nooit gedaan. Door alleen met geluid te werken creëer je een heel andere wereld. Het is de totale vrijheid die het vak biedt die het zo aan-

trekkelijk maakt. Ik kan zelf kiezen wat ik doe en welk onderwerp ik interessant vind. Dat wil ik ook nooit meer opgeven. Ik hoef aan niemand verantwoording af te leggen en de beperkingen die het werk met zich meebrengt, omarm ik.’ Of ze dit rest van haar leven ook blijft doen, houdt Mok in het midden. ‘Ik denk dat ik nog een keer een totale omslag ga maken. Mis-schien begin ik wel ergens een kroeg in een havenstad in Zuid-Amerika.’ l

Totale vrijheidDoor Floor Boon

Ze studeerde psychologie en maakt nu indrukwekkende documentaires:

Maria Mok. ‘Ik kwam in contact met filmmakers en dacht: ja, dit is het.’

interview

Folia 13 | 25

foto

: Elsb

eth

Tijs

sen

Maria Mok (1964) werkte na haar studie psycho-logie als onderzoeker bij de faculteit huisartsge-neeskunde in het AMC. Haar eerste documentaire Gevleugelde Passie ging over de aantrekkingskracht tussen vrouwen en paarden. Voor NCRV Doku-ment maakte zij het tweeluik Vaarwel VMBO (2006) en Kruispost, beiden samen met haar collega Meral Uslu. Kruispost werd in 2007 ook op het Idfa ver-toond. Eind oktober kreeg Kruispost een eervolle vermelding bij de Prix Europa.

Maria Mok: ‘Ik ben heel kwetsbaar geworden’

Naamloos-8 1 09-10-2008 13:34:35

SPAANSLEER JE BIJ ANIMO

ACADEMIA DE ESPAÑOL

Cursussen in Amsterdam en SpanjeBel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl

voor alle informatie.

volkskrant.nl/studenten

Neem een abonnement ■ Surf naar volkskrant.nl/studenten

(dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

Studenten50%

korting

081020 Vk_stud abo zw 235_173.indd 1 20-10-2008 14:20:00

folia 081128.indd 1 21-11-2008 11:32:22

Naamloos-8 1 09-10-2008 13:34:35

SPAANSLEER JE BIJ ANIMO

ACADEMIA DE ESPAÑOL

Cursussen in Amsterdam en SpanjeBel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl

voor alle informatie.

volkskrant.nl/studenten

Neem een abonnement ■ Surf naar volkskrant.nl/studenten

(dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

Studenten50%

korting

081020 Vk_stud abo zw 235_173.indd 1 20-10-2008 14:20:00

folia 081128.indd 1 21-11-2008 11:32:22

Folia 13 | 27

foto

’s: B

ram

Bel

lon

i

Michael van Dorp (24) studeert

media en cultuur en loopt stage

bij documentairefestival Idfa dat

op 20 november van start ging. Hij

werkt op de programma-afdeling

en is de contactpersoon voor de

30 fi lmmakers die hij tijdens het

festival zal opvangen en begeleiden.

Maandag 17 novemberVandaag was de laatste maandag voor Idfa, en de dag waarop we verkasten van ons kantoor boven De Balie naar de mooiste ruimte van Tuschinski: achter het glas in lood aan de voorgevel, met openslaande deuren naar het balkon. Een van de twee belangrijkste taken die ik op dit moment heb, is het binnenhalen van de zogeheten screening copies; we willen natuurlijk wel iets te verto-nen hebben de komende anderhalve week. Gelukkig voor mij zijn al mijn fi lms inmiddels binnen of onder-weg. Dat was zorg nummer 1. Zorg nummer 2 is het coördineren van de Directors Lunches, de drie mid-dagmaaltijden waar zoals de naam doet vermoeden de aanwezige regisseurs voor uitgenodigd worden. Aan mij de taak om op basis van aanwezigheid een gelijke verdeling te maken, uitnodigingen te schrijven en ervoor te zorgen dat deze uitgedeeld worden. Vooral het eerste klinkt eenvoudiger dan het is, maar ik heb niet de illusie dat dit de grootste uitdaging is die mij deze weken te wachten staat. Op 30 november, de dag na het slotfeest, de spullen weer terugverhuizen, dat wordt pas spannend.

Dinsdag 18 novemberHet begint aardig hectisch te worden hier. Aan de over-kant in Cineac draait de gastenservice overuren, snij-den de vrijwilligers hun vingers aan alle enveloppen die ze moeten vullen en staan mensen in de rij voor de

kassa’s. Voorstellingen beginnen uitverkocht te raken. Als ik de straat op loop kom ik constant bekenden tegen; de Reguliersbreestraat begint heus Idfa-domein te worden. Zelf begin ik er al aardig van te genieten. Met de hulp van David van de gastenservice heb ik de eerdergenoemde uitnodigingen op de juiste plaats gekregen, en van de fi lmcontrole blijf ik horen dat de ingestuurde screening copies prima werken en klaarlig-gen voor de eerste vertoningen. Ik loop stressvrij de laatste voorbereidingen door, en moet er alleen nog voor zorgen dat ik me niet verslaap deze dagen. Soms voel ik me hier schuldig over als ik naar de gespannen gezichten van mijn collega’s kijk, maar dan bedenk ik me dat ik maar een stagiair ben en dat de rest er beter voor betaald krijgt. Snel kaartjes kopen, mensen! Mijn tips: Not Evil Just Wrong en I.O.U.S.A.

Woensdag 19 novemberEindelijk, paniek! Een van mijn fi lms, die morgenvroeg vertoond moet worden, kwam zo laat door de douane vandaag dat ik van FedEx te horen kreeg dat ze hem niet meer op tijd zouden kunnen bezorgen. Onze car-service, in het leven geroepen om regisseurs van het vliegveld op te halen, had gelukkig nog een chauffeur over, die het pakketje eigenhandig bij FedEx is gaan ophalen. Als dit morgen was gebeurd had de carservice het te druk gehad en hadden we iets anders moeten bedenken. Toch merkte ik dat de paniek me meer werd aangepraat dan dat ik zelf nou zo in de stress schoot. Ben ik dan toch een optimist? Of was ik gewoon niet doordrongen van de ernst van de situatie?Ondertussen moest ik even bijspringen met een klusje in ons kantoor boven De Balie, en ging ik voor dit blad op de foto. Het leek uiteindelijk toch een rustig dagje te gaan worden, tot ik aan het eind van de middag hoorde dat een collega met hetzelfde probleem zat als waar ik de dag mee begon. Hij wacht nog op een fi lm die morgenmiddag ingeroosterd staat, en heeft geen idee waar deze is, en of hij op tijd bezorgd gaat worden. We wachten in spanning af.

Donderdag 20 novemberWe wachtten in spanning af, maar de fi lm kwam niet. De screening van The Queen and I moest vanochtend

afgeblazen worden. ‘Gelukkig’ betrof het een zogehe-ten industry screening, waardoor het reguliere publiek geen last had van deze annulering, en verliep de rest van de eerste dag Idfa meer dan voorspoedig. Een fi lm die ik pas maandag vlak voor de screening verwachtte werd geheel onverwachts in mijn handen gedrukt, en we hebben op kosten van de zaak heerlijk zitten eten in De Engelbewaarder. Hoogtepunt van de dag was zoals verwacht de offi ciële opening in Tuschinski 1, met de vertoning van Episode 3 – ‘Enjoy Poverty’. Alle zorgen werden even vergeten, en er werd geproost op een suc-cesvol festival. De champagne bubbelde naar beho-ren en het bier roeide vlijkelijk. Kun je merken dat ik er eentje op heb? Morgenochtend doe ik mijn eerste aan-kondiging op het podium, en meteen bij een van mijn favoriete fi lms… Spannend!!!

Vrijdag 21 novemberMijn vrijdag begon beter dan hij zou eindigen. Omdat de fi lms Not Evil Just Wrong en Bronx Princess vanochtend beide hun wereldpremière beleefden en de regisseurs aanwezig waren, was het aan mij om voor aanvang een korte introductie te doen. Met een combinatie van de kater van het openingsfeest en de zenuwen in mijn maag bleek het een hele uitdaging, maar van mijn sta-gebegeleidster Andrea die was komen kijken kreeg ik te horen dat het hartstikke goed ging. De rest van de dag verliep eigenlijk vrij rustig, tot ik aan het eind van de middag pijn in mijn borst kreeg. Inademen ging steeds moeilijker, en eenmaal bovenaan een trap voelde het alsof mijn hart ging ontploffen. Aan het eind van de avond werd ik overgehaald om naar het ziekenhuis te gaan. Mijn collega Nicolle ging met me mee, waarvoor ik haar heel erg dankbaar ben. In het AMC heeft men bloed geprikt, een röntgenfoto van mijn longen geschoten en een hartfi lmpje gemaakt, maar er werd niets gevonden. Op zich goed nieuws, maar de pijn werd alleen maar erger.We schrijven inmiddels maandag, en na een weekend in bed en op de bank ga ik het vandaag weer proberen. Net op tijd om de eerste Directors Lunch zelf mee te maken. Laten we hopen dat het echt voorbij is, en dat ik nog een week kan meedoen aan dit fantastische fes-tival! l

47weekgast

28 | Folia 13

biografie

‘Ik zal niet roepen dat deze man een standbeeld moet krijgen, maar hij is zeker de moeite waard om kennis van te nemen.’ Erik Zevenhuizen, historicus, promo-veerde begin september op de biografie van de Neder-landse bioloog Hugo de Vries (1848-1935): Vast in het spoor van Darwin. De biografie bevat veel nieuwe infor-matie over de oud-UvA hoogleraar. Zoals de inhoud van tien door Zevenhuizen ontdekte brieven van Charles Darwin, met wie De Vries een tijdlang correspondeerde. Je zou het verhaal van de Hugo de Vries tragisch kun-nen noemen. In zijn bloeitijd stond hij bekend als een van ’s werelds grootste wetenschappers; tegen-woordig is hij haast vergeten. De Vries was een van de meest prominente hoogleraren van de UvA, en jaren-lang directeur van de Hortus Botanicus aan de Plan-tage Middenlaan. Hij deed daar, geïnspireerd door de ideeën van Charles Darwin, onderzoek naar erfe-lijkheid en evolutie bij planten. Hij introduceerde de concepten ‘genen’ en ‘mutaties’ en geldt als een van de eerste genetici. Maar nog voor hij stierf, bleken

veel van De Vries’ theorieën niet te kloppen. Deels was dit domme pech. De Vries deed namelijk vooral onderzoek naar de teunisbloem, maar deze vormt een uitzondering op hoe erfelijkheid bij planten in het algemeen werkt. In de decennia na De Vries’ dood ging het, als er over hem geschreven werd, vooral over in hoeverre zijn denkbeelden wel of niet klopten. In 1969 verscheen de eerste biografie over Hugo de Vries. Deze was echter vooral gebaseerd op literatuur-onderzoek, ging nauwelijks de diepte in en werd door velen als ‘onvoldoende’ en ‘onbevredigend’ bestem-peld. Toch was dit niet Zevenhuizens motivatie om een nieuwe biografie te schrijven, want dat was een vondst waarvan elke historicus zou dromen: ‘Begin jaren negentig raakte ik betrokken bij een project om de geschiedenis van de Hortus te beschrijven. Het was gewoon een opdracht, die ik als werkloos historicus graag aanpakte. Op een gegeven moment kwam ik in de bibliotheek van biologie in de Watergraafsmeer en zag ik dat het archief van De Vries niet geordend was.

De bibliothecaresse vertelde dat ze geen idee hadden wat er inzat. Dus zei ik: “Ik weet wel iemand die dit wil inventariseren.” Toen stelde mijn huidige copromotor voor dat ik een biografie over De Vries zou schrijven en daarop zou promoveren.’De biografie bevat veel feitelijke informatie en anek-dotes uit alle fasen van het leven van De Vries. Een aanzienlijk deel hiervan is niet eerder gepubliceerd. Deze nieuwe informatie is niet alleen afkomstig uit het biologiearchief. Zevenhuizen wist ook het mate-riaal van een eerdere potentiële biograaf te achterha-len, die veertig jaar geleden informatie over De Vries verzamelde maar er nooit over publiceerde. Hiertus-sen zaten onder meer brieven van tijdgenoten en oud-leerlingen van De Vries waarin zij herinneringen aan hem beschrijven. Ook kwam Zevenhuizen er via via achter dat een achterkleinzoon van De Vries enkele hutkoffers met oud familiemateriaal op zolder had liggen. ‘Daar zaten spullen in van de hele familie, tot in de achttiende eeuw terug. Van Hugo de Vries zaten

Door Nadine Böke

Hugo de Vries gold ooit als de grootste wetenschapper van zijn tijd, maar hij raakte

in diskrediet. Een werkloze UvA-historicus deed een droomvondst en schreef een

nieuwe biografie. De tragische carrière van een rechtlijnige darwinist.

Sprakeloos naast Darwin

foto

’s: U

vA

Op excursie met studenten in Voorne, 1908 Een nog jonge Hugo de Vries, 1874

Folia 13 | 29

er vooral veel brieven in uit zijn jeugd en wat andere documenten. Waaronder tien brieven van Charles Dar-win. Het was al bekend dat De Vries met hem heeft gecorrespondeerd; de brieven die De Vries stuurde zijn in het archief van Darwin beland. Nu hebben we beide kanten van het verhaal.’ Die brieven komen uiteraard terug in de biografie. Net als een beschrijving van de eenmalige, vrij korte ontmoeting die De Vries had met Darwin. ‘Voor een deel is het echt wetenschappelijke correspondentie. Maar er zitten ook brieven tussen die gewoon gaan over de afspraak. Brieven worden vaak beschouwd als het belangrijkste onderdeel van een archief, maar ze zijn soms zo onbetekenend. Zoals de e-mails van nu: “Komt het uit als ik dan en dan langskom?”, “Nee, sorry, het komt nu even niet uit”. Uit de brieven komt wel de invloed die Darwin op De Vries had naar voren. Zo stelde Darwin voor onderzoek te doen naar een bepaalde plant, wat De Vries inderdaad deed. En De Vries schreef een keer op het heetst van de naald aan Darwin over een vondst die hij had gedaan. Eigenlijk is Darwin net te vroeg overleden. In een van zijn laatste brieven aan hem schreef De Vries dat hij zich wilde gaan bezighouden met evolutie en erfelijkheid. Kort daarop overleed Darwin. Wie weet hoe anders dingen waren gelopen als hij langer had geleefd.’De Vries is vaak afgeschilderd als een antidarwinist, die zich afzette tegen Darwins ideeën. Dat beeld hoopt Zevenhuizen met deze biografie recht te zetten. ‘Alles wijst erop dat De Vries Darwin juist aanhing. Hij gaf alleen een eigen interpretatie aan Darwins ideeën, op

basis van modernere inzichten. Maar deze interpreta-tie was volgens De Vries zelf volledig in overeenstem-ming met Darwins gedachtegoed.’ Nadat De Vries op bezoek was geweest bij Darwin, schreef deze laatste aan zijn zoon: “I Liked De Vries very much. I hardly ever saw so modest a man.” Klopt deze beschrijving? Zevenhuizen: ‘Je moet je natuurlijk wel bedenken dat De Vries er sprakeloos van was dat hij naast de grote Charles Darwin mocht zitten.’ ‘Uit de verhalen van tijdgenoten en studenten komt vooral naar voren dat De Vries een heel zwart-witte man was. Sommige mensen konden geen goed doen bij hem, anderen geen kwaad. Hij was ook heel onvoorspel-baar. Je wist nooit hoe hij zou reageren, en hij kon soms heel gemene opmerkingen maken. Zo zei hij tegen een promovendus: “Uw studie was niet veel bij-zonders, de dissertatie doet de deur toe, maar enfin, hier is uw doctorsbul.” Hij was ook manipulatief, mis-schien zelfs wel oneerlijk. Hij wilde graag de regie in handen houden. De Vries was zich er heel bewust van wie hij hielp en wie niet, en probeerde soms benoe-mingen van mensen met andere denkbeelden dan de zijne tegen te houden. Maar je moet wel beseffen dat dit alles honderd jaar geleden speelde. Professoren waren toen de baas, zij speelden God, en De Vries was geen uitzondering daarop.’ Zevenhuizen heeft als historicus weinig verstand van biologie. Maar dat hoeft volgens hem geen nadeel te zijn bij het schrijven van een biografie als deze. ‘Ik kan hierdoor een bepaalde afstand houden, kritisch naar dingen kijken, relativeren. Ook zou een bioloog waar-

schijnlijk alles wat De Vries dacht en deed gelijk gaan vertalen naar de moderne betekenis. En zich richten op vragen als hoe belangrijk De Vries is geweest voor de huidige biologische kennis. Maar als je dat doet, snap je niet hoe De Vries het bedoeld heeft. Je moet zijn doen en denken beschouwen in het licht van zijn tijd. Ik heb er daarom ook radicaal voor gekozen niet op het gelijk of ongelijk van De Vries in te gaan, maar het een puur historisch verhaal te laten. Over wat deze man deed, waar hij zijn kennis vandaan haalde en hoe hij zijn ideeën heeft ontwikkeld.’ Volgens Zevenhuizen zullen biologen door deze keuze misschien moeite hebben met de biografie. Historici en andere alfa’s zullen mogelijk moeite hebben met de technische en biologische begrippen in het boek. Toch is het voor iedereen een boeiende biografie, aldus de auteur: ‘Omdat het verhaal van De Vries een interessant voorbeeld is van hoe iemands denken zich ontwikkelt. Die ontwikkeling volg ik in het boek op de voet. Het is een spannend verhaal over iemand die zich op een heel nieuw terrein van wetenschap stort. En die in zijn werk tegen grote problemen aanloopt, die hij niet kan oplos-sen. Toch heeft hij, roeiend met de riemen die hij had, geprobeerd er iets van te maken. Hij verzon oplossin-gen voor waarnemingen die hij niet kon verklaren, al bleken deze later niet te kloppen. Zoals ik aan het eind van mijn boek schrijf: De Vries was iemand die een moedige sprong in het duister deed.’ l

erik Zevenhuizen, Vast in het spoor van Darwin. Atlas, €49.90

De Vries tijdens een college plantenfysiologie, 1907 De Vries naast een bloeiend exemplaar van de reuzenaaronskelk, 1932

CULTUURNature Talk - Hoe zinvol is biologisch eten? Moeten we wonen op het platteland ver-bieden?Coolpolitics en Stichting Natuur en Milieu presenteren Nature Talk: hét debat over natuur in Nederland. Kom vrijdag 28 november langs bij CREA en discussieer mee! Aanvang 20.00 uur, Crea (Theaterzaal), Turfdraagster-pad 17. Gratis toegang

Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam

Geïnteresseerd in Amster-dams nieuws? Altijd al radio-programma’s willen maken over politiek, muziek, cul-tuur of sport? Word dan vrij-williger bij Amsterdam FM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

Slaa: het grote literatuurde-bat. Met o.a. Kluun, Dirk van Weelden, Doeschka Meijsing en Lisa Kuitert. Zondag 30 november, 14.00 in De Balie.

Advent in de Keizersgracht-kerk: God toezingen … In de tijd van Advent is sprake van veel lofliederen: Maria en de engelen bezingen hun erva-ringen met God. Ze proberen hun blijdschap over wat zij verwachten dat komen gaat, onder woorden te brengen. Waarover zouden wij God willen toezingen? En hoe doe je dat? 30 november, 7 december, 14 december, 21 december. Welkom om 10.30 uur, Keizersgrachtkerk, Kei-zersgracht 566, A’dam

De ruimte kan worden bezien vanuit meerdere gezichts-punten en heeft een plaats in veel disciplines. Opzoek naar nieuw ruimtelijk inzicht? Lees Blind op www.ziedaar.nl

STUDENTEN EN STUDIEGestopt met je studie? Onder begeleiding op zoek naar een andere studie? www.her-orientatietraject.nl

SPORTSporten en studeren combi-neren? De Sportraad brengt je in contact met de verschil-lende Studenten Sportver-enigingen! Van IJshockey tot frisbee, alles is moge-lijk! Strijden met andere stu-dentensteden op het Groot Nederlands Studenten Kam-pioenschap? Wij schrijven je in en helpen je om het beste uit jezelf te halen! Wil je mis-schien zelf een sportevene-ment organiseren? Neem contact met ons op en wij helpen je verder! Voor vragen, reacties en/of suggesties zie onze site: www.desportraad.nl of mail ons direct: amster-dam@desportraad.nl

STUDENTENPASTO-RAAT vE90Elke tweede maandag van de maand kun je vanaf 20.00 uur in vE90 de sfeer van Taizé proeven. Zie: www.ve90.nl

Elke maandag van 19.00-20.00 uur meditatie in de vE90, onder leiding van gods-dienstfilosofe Annewieke Vroom. Adres: Van Eeghen-straat 90. Zie: www.ve90.nl

STUDENTEN SPORT-CENTRUM USCGo Go is een oosters bordspel voor twee spelers met witte en zwarte stenen. Donderdag

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl. Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

an

no

nce

s

ColofonFolia: Weekblad voor de Universiteit van AmsterdamVendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nlUitgever: Stichting Folia CivitatisRedactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne RoseHaverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van deKamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker.Medewerkers: Jaron Beekes, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Julie de Graaf,Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam.Havana redactie: Paul van de Water (hoofdredacteur), Thijs den Otter, Wim de Jong, Annemarie Vissers, Tomoko Claringbould, Jobien GroenRedactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje.Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zeven-boom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentie-werving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: E 46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

30 | Folia 13

promoties

DINSDAG 02/1210.00 uur: Ineke Roede - GeneeskundeTreatment of COPD Exacerbations in Primary and Secondary Care. Promotor: Prof.dr. P.J.E. Bindels. (Agnietenkapel)14.00 uur: Jacobijne Wiersma - GeneeskundeDiabetes mellitus type 2 and angina pectoris. Novel insights in diagnosis, prognosis and treatment. Promotoren: Prof.dr. J.J. Piek en prof.dr. J.G.P. Tijssen. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 03/1210.00 uur: Lina Pochet Rodriguez - AntropologieLas telas transgresoras de la araña Anancy en el archipiélago de San Andrés, Vieja Providencia y Santa Catalina (Colombia) y en la provincia Atlántica de Limón. Promotor: Prof.dr. M.J.A. Penninx. (Aula)12.00 uur: Annemie Ploeger - PsychologieTowards an integration of evolutionary psychology and developmental science. New insights from evolutionary developmental biology. Promotor: Prof.dr. H.L.J. van der Maas. (Aula)14.00 uur: Marjolijn Kok - ArcheologieThe homecoming of religious practice: an analysis of offering sites in the wet low-lying parts of the landscape in the Oer-IJ area (2500 BC- AD 450). Promotor: Prof.dr. J.H.F. Bloemers. (Aula)

DONDERDAG 04/1210.00 uur: Jeltsje Cnossen - GeneeskundePrediction of pre-eclampsia. Systematic reviews of test accuracy literature. Promotoren: Prof.dr. P.J.E. Bindels en prof.dr. J.A.M. van der Post. (Agnietenkapel)12.00 uur: Olja Stanimirovic - ScheikundeOptimal sensor placement and timing. Where and when to measure? Promotor: Prof.dr. A. K. Smilde. (Agnietenkapel)14.00 uur: Monique de Haan - EconomieFamily Background and Children’s Schooling Outcomes. Promotor: Prof.dr. E.J.S. Plug. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 05/1210.00 uur: Beatrice Simon - Latijns-AmerikastudiesHet Pisaq Theater. Presentaties en beleving van ‘authentieke’ Andes cultuur in toeristisch Peru. Promotor: Prof.dr. J.M. Baud. (Agnietenkapel)12.00 uur: Marjoke Hoekstra - GeneeskundeSymptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase. Promotoren: Prof.dr. P.J.E. Bindels en prof.dr. E. Schadé.(Agnietenkapel)14.00 uur: Huub de Waard - InformaticaA New Approach to Distributed Data Fusion. Promotoren: Prof.dr. M. Boasson en prof.dr.ir. F. C. A. Groen. (Agnietenkapel)

ORATIE

DONDERDAG 04/1214.30 uur: Prof.mr.dr. R.J.M. Lefeber, hoogleraar Internationaal milieurechtEen ongemakkelijke verantwoordelijkheid. (Aula)

Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

27 november start de begin-nerscursus bij de Amster-damse Go Club. 6 lessen voor E25. Interesse? Mail Harald Zellerer, harald@goinamster-dam.nl of bel 020 644 0990.

SchermenStart 8 december. Locatie: Het Marnix. 6 kennismakingsles-sen. Inschrijving bij het USC. Studentencursusprijs E17,50. Check www.usc.uva.nl

Mentale trainingStart 16 december. Nu nog beter presteren in je sport, omdat je ook mentaal getraind bent. Check www.usc.uva.nl

American FootballNieuw bij het USC. Voor Ame-rican Football werk het USC samen met de Amsterdam Crusaders. www.usc.uva.nl

STUDENTENZAKEN (UvA)Op www.uva.nl/studentenza-ken staat alle informatie over de afdelingen van Studenten-zaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsycholo-gen, Loopbaan Advies Cen-trum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainings-centrum en het Service & Informatiecentrum. Studen-tenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

VERDIENENWelke humoristische student wil mij helpen examen VWO te halen? Door mijn handi-cap, geen coördinatievermo-gen, kan ik niet zelfstandig schrijven of praten. PGB E15 / uur in Almere Buiten. Min. 10 uur p.w. Info grooff1@hot-mail.com, zie www.thiandi-grooff.nl

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.De Jaap Edenbaan zoekt vrijwilligers voor de EHBO-post, bij voorkeur met erva-ring. Periode tot half maart. Onkostenvergoeding E5 per uur. Gratis parkeerkaart, gra-tis schaatsen! Min. 1 dienst in de 14 dagen. Studeren tij-dens dienst is mogelijk! Reac-ties: tel. 694 9652 of mail n.vanderboom@jaapeden.nl

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Stu-dentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E35. Ook met verhuisman-nen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSENPrivacy vs. Veiligheid - Wat is de grens bij registreren en opsporingsmethodes voor onze veiligheid? Donder-dag 27 november organi-seert het CDA hierover een debat met Fred Teeven (VVD), Maurice Limmen (CDA) en Bert-Jaap Koops (hoogleraar Technische Regulering UvT). Iedereen is welkom. Gratis toegang. Locatie: Koffiehuis KHL, Oostelijke Handelskade 44 (vlakbij Panama), vanaf 20.00 uur.

Snelle Schoevers typist (300 a.p.m.) biedt zich aan voor allerhande typewerk. I.b.v. uitwerkapparatuur. Tel.: 06 4415 3099.

VVAO vereniging hoogop-geleide vrouwen: contacten-netwerk-activiteiten-2008 lustrumjaar zie:www.vvao.nl

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadono-ren. Onkosten worden ver-goed. Nadere informatie tel. 020 566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.sperma-donoren.nl

OMBUDSMAN PERSONEELU kunt bij Ombudsman Personeel – voorheen Ver-

trouwenspersoon Perso-neel – Anneke Vijgeboom op maandag, dinsdag en woensdag van 9.00-14.00 uur terecht met klachten die samenhangen met het werk. E-mail: vertrouwens-persoon-personeel@uva.nl, tel. 525 5548 / 6210 (secr.). Meer informatie is te vinden op www.uva.nl/vertrouwens-persoon

Folia 13 | 31

‘Nog nooit heb ik zo hard gewerkt en zo weinig bereikt,’ zegt Ferry Hoogendijk, als we praten over zijn kortstondige maar tumultueuze kamerlidmaat-schap voor de LPF. ‘Eigenlijk begon het al direct bij de formatiebesprekingen voor het kabinet. Piet Hein Donner was informateur, maar elk plan dat de LPF-fractie inbracht werd door hem gesaboteerd. En dan de fractieleden: 26 bij elkaar geveegde mensen, er zat geen enkele lijn of kwaliteit in. Je wil niet weten wat hier bij mij aan de deur heeft gestaan om zich te mel-den als lid van de partij. Ik kende Pim al lang, want hij was columnist bij Elsevier, het blad waarvan ik 22 jaar hoofdredacteur ben geweest. Toen Pim uit Leefbaar Nederland werd gegooid, heb ik hem een fax gestuurd. “Pim, ik ben politicoloog, ik ga je helpen.” “Niks hel-pen, jij gaat meedoen,” faxte hij terug. Later werd ik er door die idiote manisch-depressieve Winny de Jong van beschuldigd mijn zetel te hebben gekocht. Bij Else-vier heb ik ook met opstanden en muitende redacties te maken gehad, maar bij dat blad zat kwaliteit, mensen met verstand van zaken. Daardoor kon ik toch vaak een meerderheid vinden voor mijn standpunt. Dat was bij de LPF onmogelijk. Het was allemaal een eersteklas debacle. Ik ben er klaar mee, laat mij maar kunst ver-zamelen.’Het huis van politicoloog Ferry Hoogendijk (1933) is net een galerie: er is geen wand die niet volhangt met kunst. Zelfs de ramen van de serre zijn bezet. We spre-ken elkaar een paar dagen na de jaarlijkse zondagsopen-stelling van zijn huis. Kunstliefhebbers kunnen dan kijken en kopen. Hoogendijk: ‘Ondanks de kredietcrisis waren er tachtig bezoekers. En ik heb nog wat verkocht ook.’ Tegen een wand staat een ingepakte ‘kredietarm’-geprijsde litho van Karel Appel voor 2350 euro.Hoogendijk was zijn leven lang journalist, naast Else-vier ook bij de Avro, een vak waaraan hij al begon tij-dens zijn studententijd. ‘Ik kreeg van mijn vader geen

volkswagentje toen ik achttien werd, dus dat moest er op een andere manier komen. Ik maakte een interview met minister van Economische Zaken Jelle Zijlstra. Toen ik het artikel bij de krant aanbood vroeg men of ik genoegen wilde nemen met 150 gulden, toen veel geld. Na een halfjaar had ik die Volkswagen bij elkaar geschreven.Als vijftienjarige jongen was ik al bezeten van de poli-tiek. Ik zat gekluisterd aan de radio, te luisteren naar de redevoeringen van Drees en Romme. Ik dacht: die mensen beslissen wat er met mij en met het land gebeurt. Ik begon aan politicologie, een nieuwe stu-die die heel zwaar was opgetuigd om het gewicht te geven. We begonnen met zijn dertigen, ik geloof dat er maar drie zijn afgestudeerd. Vooral de colle-ges van de marxistische econoom Kleerekoper waren gevreesd. Daar sneuvelde bijna iedereen. Tegen mij zei hij tijdens een tentamen: “Iedereen die bij Elsevier werkt, kan niet nadenken.” Ik antwoordde: “Dit ten-tamen is nu beëindigd.” Vervolgens heb ik een flinke rel getrapt in de media. Er werden zelfs kamervragen over gesteld. Vlak voor mijn kandidaats ben ik ermee

gestopt, het was mij te links. Ik vond het vooral jam-mer dat ik de colleges van historicus Presser en soci-oloog Den Hollander moest missen. Ik koos er later toch voor mijn studie aan de VU af te maken, waar ik ook ben gepromoveerd op een vergelijkend onder-zoek naar politieke propaganda in Nederland en Amerika. Tot dan toe stond ik bekend als drs. Hoog-endijk, maar de Avro kondigde mij vanaf toen aan als doctor Ferry Hoogendijk.Tijdens mijn studie heb ik een belangrijke keuze gemaakt, namelijk dat ik geen politicus wilde wor-den, maar politiek journalist. Ik wilde volledig vrij zijn in het uiten van mijn mening. Bij het schrijven van politieke commentaren moet je kunnen putten uit eerdere voorvallen. In dat opzicht heb ik veel aan mijn studie gehad. Lid van het corps was ik niet. Ik haatte het corps. Een eliteclubje waar ik niets te zoe-ken had. Ik stond liever in Berkhout of Reeuwijk een praatje te houden voor de VVD. Corpsnetwerk? Toen ik twintig was kon ik al iedere minister te spreken krijgen die ik wilde, daar had ik echt geen corps voor nodig.’ l

roe

m

Door Dirk Wolthekker

Ferry Hoogendijk studeerde

politicologie en was journalist.

Zijn vriendschap met Pim Fortuyn

leidde tot een kamerlidschap voor

de LPF. ‘Een eersteklas debacle.’

Pim

foto

: Bob

Bro

nsh

off

Ferry Hoogendijk

NakomelingenU staat er misschien niet iedere dag bij stil, maar het leven gaat een stuk sneller in de weten-schap dan daarbuiten. Men krijgt het eerste kind normaal gesproken tussen de tien en vijf-tien jaar na de geboorte en voor je het weet zijn de kinderen ook weer bezig. Zo had ikzelf mijn eerste kind op mijn zesde en was ik op mijn vijftiende al grootvader. Gegeven dit pro-miscue gedrag is het dan ook niet ongebruikelijk dat hoogleraren al betovergrootvader zijn.Als zelfstandig onderzoeker word je natuurlijk geboren bij de promotie, een gebeurtenis die in Nederland met minstens even grote rituelen omkleed is als de fysieke geboorte. De doctorsbul is het geboortecertificaat. Niet voor niets noemen Duisters de promotor dan ook traditioneel Herr Doktorvater (en sinds kort gelukkig ook Frau Doktormutter). Even tradi-tioneel is de moederrol weggelegd voor de universiteit zelf, de alma mater, die de promo-vendus vier jaar in haar schoot draagt. Ik ga maar even niet in op de ouderlijke liefde na de geboorte.In sommige disciplines is de wetenschappelijke bevolkingsexplosie mooi op internet terug te vinden. Het Mathematics Genealogy Project is een internationale database van hoogle-raren in de wis- en natuurkunde en hun studenten. Op 20 november 2008 om 3 uur in de namiddag waren er de gegevens van 128.058 personen opgeslagen. Het bestand groeit met zo’n tienduizend personen per jaar.In deze stamboom van de wiskundige wereld spelen de Nederlanden een opvallende rol. Degene met de meeste afstammelingen komt namelijk uit de Lage Landen. De priester Jan Standonck, geboren in 1454 in Mechelen en opgeleid in Gouda en Leuven, was hoogleraar aan het Collège de Montaigu in Parijs, een soort tehuis voor arme buitenlandse studenten. Volgens de database heeft hij op het moment dat ik deze column schrijf 69.105 nakome-lingen in de wiskunde, van wie een groot aantal nog actief aan het werk zijn. En wie weet hoeveel er nog in de buik zitten?Die enorme nalatenschap dankt hij aan veruit de beroemdste van zijn studenten: Deside-rius Erasmus, zelf goed voor een totaal van 69.084 nakomelingen. De lijn van Erasmus loopt als een rode draad door de Europese geschiedenis. Hij gaat via de Leidse hoogleraren Snellius en Christiaan Huygens langs een reeks van wereldberoemde geleerden in Europa en waaiert dan over de hele wereld uit. Al klikkend langs de webpagina’s viel mij echter één ding op. Soms is die rode lijn wel erg dun. Van Erasmus wordt maar één student genoemd.

Robbert Dijkgraaf is universiteitshoogleraar mathematische fysica.

dijkgraaf & fresco

foto

’s: H

enk

Tho

mas

Zweeds kruiswoordpuzzel

Helemaal ingevuld? Stuur de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag

2 december op naar Folia, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam en maak kans op twee

toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl