Je  eigen  toeschouwer  zijn    

Een  titel  voor  het  vervolg  op  ‘Groeien  in  bewustzijn’  heb  ik  al.  Ook  weet  ik  al  een  tijdje  waarover  mijn  nieuwe  blog  zal  gaan:  over  de  dramadriehoek.  Vrijwel  dagelijks  word  ik  met  mijn  neus  op  de  dramadriehoek  gedrukt,  overal  waar  mensen  elkaar  ontmoeten:  in  de  supermarkt,  op  straat,  in  de  media....    Mijn  eerste  kennismaking  met  de  dramadriehoek  was  tijdens  een  scholing  in  1993.  We  kregen  uitleg  over  zeven  verschillende  typen  macht.  Eén  van  de  zeven    typen  was  slachtoffermacht  (‘ik  kan  het  niet,  jij  moet  helpen’).  Zit  je  in  de  slachtofferrol  dan  oefen  je  in  feite  macht  uit  door  anderen  voor  je  te  laten  werken.  Anderen  pakken  op  hun  beurt  de  rol  van  aanklager  (‘ze  moet  zich  niet  aanstellen’)  of  redder  (je  cijfert  jezelf  weg,  want  ze  heeft  je  nodig).  Meestal  ontstaat  daardoor  een  negatieve  sfeer,  die  in  stand  wordt  gehouden  doordat  de  betrokkenen  van  rol  gaan  wisselen.  De  redder  wordt  het  zat  en  gaat  zich  slachtoffer  voelen.  De  aanklager  voelt  zich  schuldig  en  wordt  redder.  Uiteindelijk  bezorgt  de  situatie  alle  betrokkenen  een  rotgevoel.                                                                                                                AANKLAGER                                                                                                                                                  REDDER    

DRAMA-­‐  DRIEHOEK  

       

 SLACHTOFFER  

           Als  je  de  dramadriehoek  kent  en  je  bewust  bent  van  de  verschillende  rollen,  dan  kun  je  jezelf  oefenen  in  het  herkennen  van  dergelijke  situaties  in  de  praktijk.  Niet  alleen  in  de  rol  van  slachtoffer  houd  je  een  ongewenste  situatie  in  stand,  maar  ook  in  de  rol  van  redder  of  aanklager  doe  je  dat.  Zodra  je  beseft  dat  je  in  één  (of  meer)  van  de  drie  rollen  zit,  kun  je  er  bewust  voor  kiezen  om  uit  de  dramadriehoek  te  stappen.  Je  wordt  dan  je  eigen  toeschouwer  en  kunt  je  reactie  op  de  situatie  beïnvloeden.  Door  eigen  verantwoordelijkheid  en  autonomie  te  stimuleren  toon  je  respect  voor  jezelf  en  voor  de  ander.      

Zit  je  in  de  slachtofferrol  (‘ik  kan  het  niet,  jij  moet  helpen’)?  Dan  kun  je  jezelf  daaruit  halen  door  je  kwetsbare  positie  te  accepteren  (‘ik  kan  het  wel,  wil  je  helpen?’).  Zit  je  in  de  rol  van    aanklager  (‘ze  moet  zich  niet  aanstellen’)?  Dan  kun  je  jezelf  daaruit  halen  door  assertief  te  reageren  (‘wat  heb  je  nodig?’).  Door  contact  te  maken  en  duidelijkheid  te  scheppen  zorg  je  voor  grenzen  en  structuur  en  bied  je  bescherming.  Zit  je  in  de  rol  van  redder  (je  cijfert  jezelf  weg,  want  ze  heeft  je  nodig)?  Dan  kun  je  jezelf  daaruit  halen  door  zorg  te  bieden,  waarbij  je  eerst  voor  jezelf  zorgt  en  dan  voor  de  ander.  Kortom:  je  toont  respect  voor  jezelf  en  voor  de  ander  door  eigen  verantwoordelijkheid  en  autonomie  te  stimuleren.      De  dramadriehoek  heeft  mij  sindsdien  heel  erg  geholpen  in  het  omgaan  met  lastige  situaties.  Het  is  moeilijk  te  voorkomen  om  in  één  (of  meer)  van  de  drie  rollen  te  vervallen.  Vaak  word  je  er  door  omstandigheden  automatisch  ingezogen.  Ben  je  echter  bekend  met  de  dramadriehoek,  dan  zul  je  dergelijke  situaties  in  de  praktijk  sneller  herkennen.  Je  kunt  er  eerder  uitstappen  en  zal  minder  lang  in  de  rol  van  redder,  aanklager  en/of  slachtoffer  gevangen  zitten.  Zo  kun  je  een  rotgevoel  vermijden  en  positief  bijdragen  aan  een  oplossing  van  het  probleem.      ‘Je  eigen  toeschouwer  zijn’  heb  ik  in  cursussen  voor  persoonlijke  ontwikkeling  vaak  terug  zien  komen,  steeds  in  andere  bewoordingen.  Je  kunt  er  een  antenne  voor  ontwikkelen  met  behulp  van  vragen  als  ‘zit  je  in  je  klacht?’  of  ‘wat  is  het  verhaal?’.  Als  je  signaleert  dat  iemand  in  z’n  klacht  zit,  dan  kunnen  de  volgende  inzichten  je  leren  er  mee  om  te  gaan:  ‘ik  kan  de  ander  niet  veranderen,  ik  kan  alleen  mezelf  veranderen’,  ‘wat  er  is  gebeurd,  kan  ik  niet  veranderen,  de  gedachten  die  ik  er  over  heb  kan  ik  wel  veranderen’,  ‘door  mijn  eigen  gedrag  te  veranderen,  verander  ik  de  reactie  van  de  ander’.  Onlangs  ontdekte  ik  een  auteur  die  het  wel  heel  toegankelijk  verwoordt:  Don  Miguel  Ruiz.  Hij  schrijft  over  de  ‘De  vijf  inzichten’:  

                           ‘Als  je  wil  vrij  is,  kies  je  voor  geluk  en  liefde,  voor  vrede  en  harmonie.  Je  kiest  ervoor  te  spelen,  van  het  leven  te  genieten.  Je  kiest  niet  langer  voor  drama.  Als  je  momenteel  nog  steeds  voor  drama  kiest,  is  dat  omdat  je  geen  andere  keuze  hebt  –  het  is  een  gewoonte  geworden.  Dan  is  dat  omdat  je  zo  geprogrammeerd  bent  en  niet  eens  weet  dat  je  de  macht  hebt  om  een  andere  keuze  te  maken.’  Aldus  Don  Miguel  Ruiz  in  ‘De  stem  van  heelheid’.      

Irene  Wouters  IJsselstein,  6  november  2013