44 — paradigm paradigm — 45

De eerste ontmoeting met bezielster Saliha Chouyouhi vindt plaats op Facebook. “Ik zie dat je journalist bent en interesse hebt in verschil-lende culturen. Ik ben momenteel bezig aan een project wat je misschien zal interesseren”, is de boodschap die zich toont als ik op het rood icoontje van een nieuw privebericht klik. Saliha is een am-bitieuze jonge vrouw die tijdens haar studies sociologie nog tijd vond om in avondschool leerkracht middelbaar onderwijs en visagiste te studeren. Ze nodigt me uit om eens een kijkje te komen nemen. Plaats: Federatie van Marokkaanse Verenigingen Borgerhout. Datum: 25 februari.

Volgens mijn Google Maps app ligt de plek niet ver van de Turn-houtse baan en na tien minuutjes stappen arriveer ik aan een grijs onopvallend gebouw. Op Fours-quare bestaat de Federatie nog niet, dus ik maak de plek snel aan. Al is het maar om mijn naasten

Een twintigtal Vlaamse jongeren organiseren dit najaar een van de eerste interculturele theaterstuk-ken van België. Onder de naam Facereality spelen ze tien kortverhalen over het verschil tussen het virtuele leven en de realiteit. Met vooral acteurs van Marokkaanse bloede weerspiegelt het stuk een samenleving die weinig aandacht krijgt in de theaterwereld. Facereality zal in het najaar van 2012 te zien zijn in Antwerpen.

Toneel als fundament van de samenleving

Text & foto: Vincent Buyssens

“Op school moet ik elke dag verantwoorden waarom ik hier woon”

te laten weten waar ik ben. Je ge-raakt namelijk snel verdwaald in Borgerhout. Bij het betreden van de Federatie hoor ik oosterse namen zoals Faycal, Zakaria, Laila,Driss, Jilali, Sarah en Soumaya... echoën door de kamer en weet meteen dat ik op de juiste plaats ben.

ZomerideeënChouyouhi kreeg het idee om een toneelstuk te maken in de zomer van 2011: "Ik wilde een toneel-stuk maken waar ik verschillende culturen kon verenigen", zegt ze. Toneel is voor haar altijd een passie geweest en dankzij haar opleiding sociologie kreeg ze veel inspiratie: "Sociologie gaf me inzichten over de maatschappij. België is zo divers en toch leven veel mensen naast elkaar", vertelt ze. Facereality is een samenvoe-ging van de woorden Facebook en reality: "We willen de realiteit naar voren brengen door mid-del van Facebook en aantonen dat de realiteit meer inhoudt dan

onze dagelijkse routines", legt de aspirant-sociologe uit.

De drijvende kracht achter Face-reality is Mifa, een organisatie opgericht door Saliha Chouyouhi, Hager Talibi, Sarah El Omari en Leila Hajji. De naam is Frans jon-gerendialect voor familie: "We von-den deze naam passend omdat het door jongeren, in een relaxte sfeer, onder vrienden gebruikt wordt. Familie is voor ons een metafoor voor de samenleving", licht Chouy-ouhi toe. Met Mifa willen de vier dames mensen, ongeacht afkomst, politieke overtuiging en leeftijd sa-menbrengen: "Wij willen diversiteit promoten door de banden tussen burgers te versterken."

WoellahMifa begon in het najaar van 2011 met het schrijven van een script en met de zoektocht naar een cast die de samenleving weerspiegelt. De oproep kreeg veel gehoor bij jon-geren uit de Marokkaanse gemeen-

Reportage

46 — paradigm paradigm — 47

“Mijn generatie had de samenleving beter moeten voorbereiden op de nieuwe Belgen”

schap, een groep die de laatste tijd meer en meer hun weg vindt naar de bühne. Dat zij het gros van de rollen spelen vindt Chouyouhi positief: "Ik wilde van het begin al een oververtegenwoordiging van Marokkanen. Dit is het perfecte platform om onze talenten tentoon te stellen."

Facereality is voor het merendeel van de cast de eerste podiumerva-ring wat soms voor frustratie zorgt; tekst vergeten of concentratie ver-liezen is niet ongebruikelijk. Geluk-kig leent het script zich zeer goed voor improvisatie en spontaniteit, wat het stuk authentieker maakt. Dat laatste is vooral merkbaar in het taalgebruik dat doorspekt is met Arabische stopwoordjes en gekleurd wordt met de typische Maghrebijnse tongval.

In de scène waar een man zijn maten vertelt dat hij zijn vrouw 'be-trapt heeft' komt deze authenticiteit sterk naar voor. De twee vrienden denken meteen aan overspel en roepen meteen op tot vergelding: "Woellah, wie is die man? Ik sla hem kapot. Woellah", tiert een van de twee met de hand op de borst. De andere probeert hem te kalmeren maar gaat volledig de mist door Vlaamse zegswijzen fout te gebruiken: "Vertel, wij zijn een en al oren."

SOS AbdelHet stuk lijkt wat weg te hebben van een willekeurig gesprek tus-sen Marokkaanse jongeren op de Groenplaats, maar het script staat bol van zelfrelativering en maatschappijkritiek. Het vooroor-deel dat allochtonen de landstaal vaak niet machtig zijn, wordt slim uitgespeeld in de scène SOS Ab-

del, een kookprogramma met een knipoog naar SOS Piet. Hier geeft een Marokkaanse man genaamd Abdel keukentips aan een Vlaamse huisvrouw.

Grappig detail is dat de acteur die Abdel speelt nog maar net in Bel-gië woont en het Nederlands zelf niet machtig is. Door de Berberse taal en Marokkaanse liedjes in de scène te gebruiken krijgt het toneel-stuk een klein beetje internationale allure.

De maatschappijkritiek is te vinden in de scène waar de Antwerpse burgemeester Patrick Janssens op bezoek komt bij Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter, gespeeld door de Marokkaanse Soufiane Maghnouj. Beide heren worden in hun hemd gezet omwille van het hoofddoekenverbod en kritiek op de Marokkaanse gemeenschap.

FundamentenDe sneer naar het tweetal is niet als politiek statement bedoeld, eerder als oproep voor meer tolerantie. Ondanks de luchtige sfeer door het stuk, is discriminatie en racisme een realiteit voor het merendeel van de acteurs. Zo getuigt de 16-jarige Soraya Hayani: "Ik doe mee omdat ik de boodschap van Facereality belangrijk vind. Op school moet ik elke dag verantwoorden waarom ik hier woon, ook al zijn mijn ouders hier geboren."

Ook in haar rol als kleindochter worstelt Hayani met vragen over haar identiteit. De 73-jarige Mo-hammed Abdeselam speelt haar grootvader en probeert antwoor-den te geven. Abdeselam maakte zijn debuut al de Canvasdocumen-taire Triq Slama Mohammed, waar hij getuigt over zijn reis van moe-derland Marokko naar België. Het

respect voor Abdeselam op de set is groot, want hij vertolkt voor veel Marokkanen een stem die decen-nialang niet gehoord werd.

"We zijn volgens sommigen mis-schien geen Belgen, maar niemand kan ontkennen dat we mens zijn", zegt hij sussend tegen Hayani. Zoals een goede grootvader het betaamt, eindigt hij zijn boodschap met een wijze levensles. Een les waar hij gedeeltelijk mea culpa slaat voor de intolerantie die er heerst: "Mijn generatie had de samenleving beter moeten voorbe-reiden op de nieuwe Belgen", geeft hij toe. "Er is een nieuw tijdperk aangebroken. Jullie zijn de funda-menten van de nieuwe maatschap-pij."