Finse meren, water en wildernis (Reisgids, Consumentenbond, 2009)

42 | Reisgids | september 2009

Reizen & vrije tijd

Finse meren Water en wildernis Een reis van Helsinki naar Kuhmo aan de Russische grens is een reis van de bewoonde wereld naar absolute wildernis. Dwars door het beroemde Finse merengebied. Een ongekend lange ketting van meren, waar ruimte en rust overheersen. Het water is de rode draad en de Finnen hebben talloze manieren gevonden om het te ‘beleven’. Een gebied dat zich prima leent voor het actieve buiten-leven, zoals zwemmen, kajakken en wandelen. Zeker in de zomer, als de zon niet ondergaat.Tekst en foto's: Corno van den Berg

reisgids nummer 3.indd 42 12-08-2009 09:37:50

Reisgids | september 2009 | 43



Reizen & vrije tijd

Je kunt het water van de meren drinken, zo schoon is het

Het merengebied is groot: zo’n 500 bij

400 kilometer. De beste manier om een

gevoel bij het gebied te krijgen is een auto

huren. De hoofdwegen zijn goed, maar

wie een goede wegenkaart koopt kan ook

de veel leukere achterafwegen verken-

nen. Deze slingeren tussen de vele meren

door, volgen stroomversnellingen, geven

af en toe een blik op kleine baaien en

doorkruisen zompige moerassen. Her en

der duiken dorpjes op, terwijl bossen en

landerijen elkaar afwisselen.

Lokaal vervoerMaar je kunt ook doen wat de Finnen

graag doen. Overal kun je hier een kano,

kajak of roeiboot huren en het water op

gaan. Een boot is van oudsher de manier

om dit gebied te bereizen. Makkelijk,

snel en geen files. Verkeersregels zijn er

wel. Onze gids Jani geeft een overijverige

moedereend met jongen voorrang. In

Kolovesi Nationaal Park zijn geen lan-

gere wandelpaden. En motorboten zijn

verboden. Hier domineren rotsen het

landschap, wat bij veel andere meren niet

zo is. Het ritme van de peddels levert een

heerlijke cadans op. Al is het landschap

niet de belangrijkste reden waarom het

een beschermd natuurgebied is. De me-

ren van Finland herbergen een bijzonder

dier, de Saimaarob. Deze ondersoort van

de ringelrob komt alleen hier voor. En

hij leeft niet in zout, maar in zoet water.

de guitige waterbewoners laten zich van-

daag niet zien.

Vreemde jongensFinland is beroemd om zijn sauna's. Er

zijn zes soorten, en dan wordt daarmee

niet de rijdende sauna, de discosauna, of

wat dan ook bedoeld. Want die hebben

ze hier ook. In het merengebied wordt

zelfs het wereldkampioenschap sauna

zitten georganiseerd. Zweten tot je er bij

neervalt. Maar dat is niet alles. Zo kun je

hier ook het WK mobiele telefoons gooien

zien. En het WK vrouwen dragen. En het

WK luchtgitaar spelen. Het zijn vreemde

jongens, die Finnen. De houtgestookte

sauna is de meest populaire manier om

het lichaam rust te gunnen. Je komt deze

overal tegen. De grootste ter wereld is

Jätkänkämppä, net buiten Kuopio. Hij

is gebouwd voor de houthakkers die

hier het hout uit de bossen haalden en

bewerkten. Hun werktuigen liggen er

nog. Wie een houten sauna in wil duiken,

moet wel van tevoren plannen. Het door

en door verwarmen van de stenen kost

zo'n zeven uur. En dan zijn ze eigenlijk te

heet, waardoor je al snel oververhit naar

buiten rent. Om in je blootje het meer in

De reden is simpel; na de ijstijd werd

deze populatie afgezonderd van de rest

en van de zee. Gaandeweg veranderden

de omstandigheden en dus ook het water.

En de dieren pasten zich aan. Overigens

verwachten wetenschappers dat dit uit-

eindelijk een aparte soort zal worden. De

evolutietheorie in werking.

Finse lekkernijenOnze welverdiende lunch bestaat uit

makkara, typisch Finse worst verwarmd

op het houtvuur. Ook kalakukko (regi-

onaal broodje dat met verse vis wordt

gebakken) en pulla (zoet broodje) als des-

sert staan op het menu. Een plons klinkt.

Het is geen rob, maar een groepje jonge-

ren die afkoelen in het meer. Gids Jani:

"Ik krijg vaak de vraag of je hier kunt

zwemmen. Je kunt het drinken, zo schoon

is het. Geen vervuiling, geen fabrieken of

dorpen. Waardoor je in steden zelfs nog

op forel kunt vissen." Hij lacht. Vol trots

laat hij in een inham de rotstekeningen

van zijn voorouders zien. Al is 5.000 jaar

wel iets meer dan een overgrootopa. Ook

speurt hij naar bergkristal. De zeskantige

edelstenen glimmen in de zon. Slechts

een ding ontbreekt aan dit paradijs, maar

Van links naar rechts: In alle meren van Fin-land kun je zwemmen, al is het water soms ergfris; De receptie van het orthodoxe klooster Valamo; Verweerde rotstekeningen in Kolovesi Nationaal Park; Kasteel Olavinlinna in Savon-linna in de midzomernacht.



te springen. Het water is 14 graden. En ei-

genlijk moet je dit meerdere keren achter

elkaar doen. Het biertje na afloop van de

zweet- en schriksessie geeft het lichaam

rust.

Gek op vissenMet een fikse zwiep vliegt het aas over

het water. De zilverachtige nepvis is

bewust tegen de stroom in gegooid en

danst onder water. Nu maar hopen dat

een echte vis toehapt. Het is slim de lijn

niet te snel binnen te halen, maar wel af

en toe bewust iets harder te trekken aan

de lijn. Bij veel geluk vangen we een re-

genboogforel of vlagzalm, bij iets minder

geluk een snoekbaars en er is altijd nog

de eenvoudig te vangen snoek, die altijd

vol graten zit. Als het geluk uitblijft stapt

visser Pertti Koivisto over op een andere

techniek. Met maar liefst vijf hengels

vaart hij langzaam vooruit. Zonder ook

maar verder iets te doen hangen al snel

twee vijftig centimeter lange snoeken aan

de haken. Hoe we ook proberen de veel

lekkerdere soorten te verleiden, ze laten

Beste reistijdMei, juni, juli en augustus. De dagen

zijn extreem lang, de gemiddelde

temperatuur is in deze maanden het

hoogst van het jaar (tussen de 15 en

25 graden). Met uitschieters naar 30

graden.

VluchtenHet Finse merengebied is zowel

vanuit Helsinki als vanuit het noor-

delijker gelegen Kajaani te bereizen.

Vanaf Amsterdam vliegen diverse

maatschappijen naar Helsinki (ruim

2 uur). Een ticket bij Finnair kostte in

juni €196. Van daaruit kun je door-

vliegen naar Kajaani (50 minuten)

voor €157.

AutohuurIn Helsinki en Kajaani zijn huurauto’s

te krijgen. Wij betaalden €60 per dag

voor een Volkswagen Polo met airco.

Wie van Helsinki naar Kajaani wil rei-

zen en daar de auto wil inleveren en

terug wil vliegen, betaalt een toeslag.

ExcursiesKanohuur €9 per uur, met gids €35

per uur, viscursus €20 per uur, sauna

€7-12, bruine beer-excursie €80-300.

Hierbij breng je de nacht door in

een schuilhut. Ze zijn klein, hebben

meestal geen bedden, maar wel mat-

jes en een kussen. Het is zinvol een

eigen slaapzak mee te nemen. Dran-

ken als koffie (om wakker te blijven)

en broodjes zijn wel voorzien, net

als verrekijkers en zelfs camera's en

speciale lenzen (op verzoek). Enkele

uren slaaptekort is normaal.

ReisaanbiedersInterhome (voor cabins en cottages

aan het meer) www.interhome.nl;

Buro Scandinavia www.buroscanbrit.

nl; De Jong Intra www.dejongintra.nl;

OAD, www.oad.nl; Fin Outdoor

www.fin-outdoor.nl; Kanolife www.

finland.kanolife.nl

Informatiewww.visitfinland.com/nl, www.cam-

ping.fi (en), www.kanoweb.nl/finland.

htm, www.wildtaiga.fi (en),

finland.startpagina.nl

Reisgidsen en kaartenReisboekwinkel De Zwerver in Gro-

ningen (www.dezwerver.nl) adviseert

de zeer gedetailleerde Duitstalige

reisgids Finnland: Saimaa und Kare-

lien. Deze gids gaat redelijk diep in

op de achtergronden en bezienswaar-

digheden, maar geeft ook veel prakti-

sche informatie met name over de di-

verse meren. Met acht pagina’s kaar-

ten en stadsplattegronden. 2009,

336 pagina’s, ISBN 9783937452173,

€21,90.

Ook de Lonely Planet Finland (2009,

392 pagina’s, ISBN 9781741047714,

€21,95) hadden we mee. Deze gids

heeft naast een algemene inleiding

van het land of streek ook praktische

informatie over hoe je er het beste

kunt reizen: slapen, eten, vervoer,

excursies. Wel veel minder gedetail-

leerd. Tot slot hadden we de Freytag

Berndt wegenkaart Finland mee. Op

deze uitstekende kaart staan ook

achterafwegen, afstanden in

kilometers en toeristische infor-

matie. Schaal 1:1.000.000, ISBN

3707905799, €9,95.

Wat & hoe

Eten & drinken Gemiddelde prijzen in €

Biertje 4,40, koffie 1,50, broodje verse regenboogforel 4, muikku (gefrituurde

kleine marene met aardappeltjes en sla) 12,95, pizza 8, bosbessencake 4,50.



Reizen & vrije tijd

zich niet pakken. Dus hangen de snoe-

ken veertig minuten te roken boven een

houtvuur. Citroenpeper en zeezout doen

de rest. Zo slecht is het nog niet, al is een

hap zonder graten een bijzondere beleve-

nis. We hoefden er nauwelijks iets voor te

doen. Het is duidelijk waarom de Finnen

gek zijn op vissen in de dubbele betekenis

van het woord.

Rust in optima formaAan een van de meren, net buiten

Heinävesi, ligt het Russisch-orthodoxe

Valamo klooster. Dit is Karelië, een regio

die sinds de Tweede Wereldoorlog ver-

spreid ligt over Finland en Rusland, waar

de bewoners nog steeds met pijn in hun

hart over praten. Valamo is het enige or-

thodoxe klooster in Finland en heeft nog

enkele zeer waardevolle iconen. Ook hier

komen talloze mensen om rust te vinden,

maar dan op geestelijk gebied. Rust vin-

den kan ook in de wildernis. Met name

kamperen is daarvoor erg geschikt. En

het kan hier op talloze plekken. Het alle-

mansrecht geeft recht op het gebruik van

allerhande overheidsgronden om je tent

op te zetten. In de diverse nationale par-

ken in het merengebied mag het alleen

op de talloze campings die vaak alleen

te voet of per boot te bereiken zijn. Het

uitzicht is geweldig, de beleving intens en

het lijkt ideaal. Maar muskieten, grote en

kleintjes (die zelfs door muskietengaas

heen gaan), maken een open vuur in de

zomer vaak noodzakelijk. Net als mug-

genmelk met DEET en kleding met lange

mouwen. Daarnaast is het heel erg wen-

nen aan het licht, dat er in juni en juli

24 uur per dag is. De zon gaat iets voor

twaalf uur onder en komt half drie al

weer op. Maar donker wordt het niet. Een

oogkapje uit het vliegtuig doet wonderen.

Mythisch landschapDe ruige bossen en meren in Finland

hebben door de eeuwen heen voor tal-

loze mythen en legendes gezorgd over

vreemde wezens als elfen en goden. De

Finse dokter Elias Lönnrot reisde aan het

begin van de 19e eeuw door Finland om

alle lokale verhalen, gedichten en legen-

des te bundelen. Hij schreef ze op in een

boek, de Kalevala, dat tegenwoordig wel

de 'bijbel van Finland' wordt genoemd.

In het Kalevala Spirit Experience Park

in Kumho kun je de mythologische ge-

schiedenis herbeleven. In dit openlucht-

museum laat een gids het bos leven en de

meren dansen.

Maar de meeste toeristen komen naar

Kumho voor een hele bijzondere excursie.

Welkom in 'No Man's Land', de ander-

halve kilometer brede grensstrook met

Rusland. Dit is het leefgebied van bijvoor-

beeld bruine beren en wolven. Mensen

hebben een speciale vergunning nodig

om hier te mogen lopen. De dieren niet,

die komen vaak uit Rusland, waar het

veel veiliger is. Daar komt de jacht amper

voor. In de namiddag ga je in de speciaal

gebouwde schuilhutten. Vooral om de

angstaanjagende mensenlucht te laten

vervliegen. De hut is afgesloten, enkele

ramen bieden zicht. Het meest opvallend

zijn de gaten voor de imposante telelen-

zen van de fotografen.

Wilde beren spottenMet een andere toerist draai je shifts; de

een slaapt, de ander tuurt de desolate Fin-

se wildernis in. Ik neem de eerste, Lassi

Rautiainen valt al na drie minuten in

slaap. De bekende fotograaf komt hier al

dertig jaar. Toen zijn collega's zijn close-

ups zagen, wilden ze dit natuurspektakel

ook zien. En nu dus ook toeristen.

Volgens kenners is het de beste plek in

Europa om beren en wolven in het wild te

zien. Maar garantie krijg je niet. Je hebt

Volgens kenners is het niemandsland bij Kuhmo de beste plek in Europa om beren en wolven in het wild te zien



1 WilderniscampingZowel Kolovesi NP als Linnansaari NP heb-

ben gratis wilderniscampings. Deze zijn

alleen per boot te bereiken, je moet alles

zelf meenemen. Je krijgt er wel ultieme

rust en vrijheid voor terug. In de omlig-

gende dorpen zijn kano's voor meerdere

dagen te huur, eventueel ook met gids.

www.sealtrail.com, T 405 589 163.

Heinola2 Heinäsaari CampingNaast kampeerplekken zijn er ook cabins

(€40) en cottages (€70) aan het meer. De

camping ligt 1 kilometer ten zuiden van

het dorp Heinola. www.heinasaari.com,

[email protected],T 500 491 637.

Savonlinna3 Lossiranta LodgeDit hotel heeft misschien wel het mooiste

uitzicht in heel Finland. Je kijkt direct op

het imposante Kasteel Olavinlinna, dat op

slechts vijftig meter ligt. De kamers zijn

schoon en voorzien van een kleine keuken

en tv. Het ontbijt wordt in de tuin geser-

veerd. €130. www.lossiranta.net, info@

lossiranta.net, T 445 112 323.

Rauhalahti4 Spa Hotel en camping RauhalahtiDit complex heeft hotelkamers, apparte-

menten en een camping aan het meer. En

de grootste rooksauna ter wereld, de Jät-

känkämppä. De sauna is open op dinsdag

en donderdag van 16-23 uur. Kosten €11.

Een kamer kost €135, inclusief spa. Een

appartement inclusief eigen sauna kost

€140. Camping €15, cabins €42.

www.rauhalahti.fi , myynti@rauhalahti,

T 306 08 30.

Heinävesi5 Valamo orthodox kloosterHet enige orthodoxe klooster in Finland

ligt aan het water. Het biedt ook overnach-

tingen aan, zowel aan bisschoppen als

toeristen. Het guesthouse is eenvoudig en

goedkoop (€25), het Valamo Hotel (€70)

biedt 21 sober, maar zeer origineel inge-

richte kamers voor wie de kerkdienst aan

het begin van de avond en in de ochtend wil

meemaken. www.valamo.fi , T 175 701 11.

Kajaani6 Kartanohotelli KarolineburgDit romantisch uitziende houten hotel ligt

aan de rivier in het centrum. Vraag naar een

kamer in een van de twee buitengebouwen,

deze hebben het beste uitzicht. €85.

www.karolineburg.com,T 613 12 91.

Kuhmo7 Hotel KalevalaDe architect gaf dit hotel de vorm van een

vliegende adelaar. Het terras en restaurant

hebben een fraai zicht op het grote meer. De

kamers zijn ruim. Vanuit het hotel zijn tal-

loze water- en wildexcursies te boeken. €90.

www.hotellikalevala.fi , T 615 541 00.

Veel campings verhuren ook cabins en cottages. De hotelprijzen gelden voor een tweepersoonskamer. Kies voor de vermelde telefoonnummers 00358.

Veel campings verhuren ook cabins en cottages. De hotelprijzen

Top selectieHotels & campings

90% kans op beren, en op wolven 'slechts'

30%. Het landschap verandert als de zon

ondergaat. Mist vult langzaam de vlakte,

om ook weer mysterieus te verdwijnen.

Het is hier dan ook onontkoombaar om,

turend in de lege verte, over van alles na te

denken. Finland wordt het ‘Land van dui-

zend meren’ genoemd. Maar hoeveel zijn

er precies? Gids één houdt het op 50.000,

nummer twee op ‘zo’n 100.000’ en gids

drie noemt 186.815. Het hangt simpelweg

af van de defi nitie die wordt gehanteerd:

wat is een meer? Welke omvang moet het

hebben? En als meren met elkaar zijn ver-

bonden, geldt dat als een of als meerdere

meren? Een zacht trillend geluid doet de

mijmeringen verdwijnen. Als iemand in

een andere schuilhut wat gezien heeft laat

hij dit via een sms weten. De telefoon moet

op trilfunctie, elk geluid kan de dieren

wegjagen. De eerste bruine beer is gesig-

naleerd. De spanning stijgt. Plots duikt

een veelvraat op. Op zijn gemak huppelt

hij rond. Later landt een jonge zeearend

in een boom. Een bruine beer komt rus-

tig aangelopen langs het meer. Hij heeft

schijnbaar al gegeten, want hij gunt het

kadaver dat even verderop ligt geen blik

waardig. Nog even hangt hij rond, snuffelt

aan van alles en nog wat, gaapt een keer

en vervolgt zijn pad. Hij kijkt nog één keer

naar de schuilhut als een soort begroeting

om daarna in het bos te verdwijnen. Veel

wilder dan dit wordt het niet in Europa.

Links: De Kerk in Kerimäki (bij Savonlinna) is de grootste houten kerk ter wereld. Boven: De bruine beren komen soms erg dichtbij.

FOTO

: STA

FFA

N W

IDST

RA

ND

7

5


Finse meren, water en wildernis (Reisgids, Consumentenbond, 2009)

Documents

Transcript of Finse meren, water en wildernis (Reisgids, Consumentenbond, 2009)