Financiële risico’s vroegtijdig herkennen

Geert Ploeg

Planning en Control cyclusStrategisch Beleidsplan3-5 jaar

Kader-brief

Jaarplannen en budgetten

Voortgangs-rapportages

Ramingenresultaten

Evaluaties

Jaarverslag,Jaarrekening

Jaarcyclus

Beleidscyclus: verschillen private/publieke sector

Rechtsvorm

Meerjarenplan,begroting

Jaarverslag enjaarrekeningoveral verplicht

Faillissement

Profit

BV, NV

Niet verplicht

Jaarverslag,W&V rekening,balans

Mogelijk

Non-profit

Stichting,vereniging

Meestal verplicht,begroting = ‘contract’met financiers

Jaarverslag,exploitatie-rekening,balans

Mogelijk

Decentraleoverheid

Verplicht, basis:programma-begroting

Basis: programma-rekening en balans

Onmogelijk

Privaat Publiek

Voorbeeld Winst & Verliesrekening (periode)Netto omzet-/- directe kosten omzet

Bruto marge (toegevoegde waarde)-/- personeelskosten-/- bedrijfskosten-/- afschrijvingen

Bedrijfsresultaat+ of -/- rente+ of -/- buitengewone baten/lasten

Netto winst voor belasting-/- vennootschapsbelasting

Netto winst na belasting

N.B.: EBITDA: Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization

Non profit: exploitatierekening (periode)Andere namen: resultatenrekening, staat van baten/lasten of kosten/opbrengsten

Opbrengsten/baten

PersoneelskostenAfschrijvingenOverige bedrijfskostenBedrijfslasten

Bedrijfsresultaat (opbrengsten – lasten)

Financiële baten/lastenResultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Buitengewone baten/lastenResultaat boekjaar (mag niet uitgekeerd !)

Balans: totalen activa en passiva altijd gelijk !Activa: Passiva:

Allebezittingen

Eigen vermogenalssluitpost

Alle schulden

Plaats OR in organisatie (vennootschap)Aandeelhouders

Bestuurder

Management Team

Werknemers

OR,Fin. Commissie

Commissarissen

Achtergrond financiële problemen• Niet effectief reageren op:

– externe bedreigingen– interne zwaktes

• Wegvallen subsidie• Overnames met teveel geleend geld• Houdbaarheidsdatum oprichter/pionier verstreken• ‘Zonnekoning’ gedrag bestuurder• Onvoorspelbare calamiteiten

Gevarensignalen als het slecht gaat (1)Klanten:• Verzwakking concurrentiepositie, minder klanttevredenheid• Non profit: wijziging subsidie en/of voorwaarden financieringConcurrentie:• Groei concurrent (verkoop én inkoop !)• Substitutie door nieuwe technologieWerkprocessen:• Slechte dienstverlening aan klanten• Slechte beheersing werkprocessen• Achterstanden• Grote voorraden

Gevarensignalen (2)Management• ‘Zonnekoning’ gedrag• Disfunctioneren management team. ‘Groupthink’.

Magisch geloof in reddingGeld• Alle financiële ratio’s verslechteren• Schuldenlast groeit sterk en beperkt keuzemogelijkhedenManagement informatie• Vertraging• ‘Creatief’ boekhoudenReeks van mislukte interventies• Snelle wisseling in management, adviseurs en reorganisatiesVoorbereiding sterfhuisconstructie• Opsplitsing arbeidsovereenkomsten over onderdelen

Waarom zaken beter voorstellen ?1. Bonussen topmanagement2. Vertrouwen houden– banken– beleggers– toeleveranciers– klanten– toezichthouders– medewerkers

3. Verkoopklaar maken, fusie4. Verhullen dreigend faillissement

Resultaten op W&V/Exploitatierekening gunstiger voorstellen

• Opbrengsten boeken, die met grote kans niet worden betaald• Te ver vooruit lopen op nog te realiseren winst• Noodzakelijke kosten uitstellen: marketing, onderhoud, bijdrage

pensioenregeling, etc.• Geen voorzieningen opnemen voor voorspelbare verplichtingen• Afschrijvingen verlagen door langere afschrijvingsperiode• Vermenging resultaten uit gewone en bijzondere bedrijfsvoering• Verkapte overheidssteun• Verliezen in één keer ten laste van eigen vermogen brengen• Concern: verlies verplaatsen met interne verrekenprijzen• Gemaakte kosten door ‘activeren’ naar de toekomst verschuiven

Resultaten gunstiger voorstellen door activering kosten

A: geen activering

W&V/Exploitatierekening (A)Opbrengsten:Kosten:Resultaat:

100110-10

B: wel activering

W&V/Exploitatierekening (B)Opbrengsten:Kosten:Resultaat:

10090

+10

Totaal:

Eigen vermogen:

Lening:

Totaal:

+10

+10

+20+20Totaal:

Eigen vermogen:

Lening:

Totaal:

-10

+10

00

Mutaties Balans (A) Mutaties Balans (B)

+20 activeren

VasteActiva: +20

Eigen Vermogen op Balans gunstiger voorstellen

• Overwaardering immateriële vaste activa: bv. good will• Overwaardering materiële vaste en vlottende activa, bv.:

– onroerend goed– bedrijfsmiddelen– slecht verkoopbare voorraden

• Geen voorzieningen opnemen voor voorspelbare verplichtingen

• Alle strategische bedrijfsmiddelen leasen (publicatieplicht in toelichting jaarrekening !)

Waarom zaken ongunstiger voorstellen ?

• Minder belasting• Non profit organisatie: relatie met

financiers/subsidiegevers• Tegenstelling management/eigenaren• Actie ‘schoon schip’ • Versobering arbeidsvoorwaarden

medewerkers

Financiële cijfers ongunstiger voorstellen

W&V/Exploitatie rekening• Kosten zo snel mogelijk maken• Kleine investeringen in één keer

als kosten nemen• Kortere afschrijvingsperiode• Concern: winst verplaatsen met

interne verrekenprijzen• Ruime dotaties aan

voorzieningen: toekomstige kosten naar heden brengen

Balans• Onderwaardering activa• Bestemmingsreserves• Egalisatiereserves

Resultaten ongunstiger voorstellen door dotaties aan voorzieningen

A: geen voorziening

W&V/Exploitatierekening (A)Opbrengsten:Kosten:Resultaat:

10090

+10

B: wel voorziening

W&V/Exploitatierekening (B)Opbrengsten:Kosten:Voorziening:Resultaat:

1009020

-10

Totaal:

Eigen vermogen:Voorziening:Lening:

Totaal:

-10+20-10

00Totaal:

Eigen vermogen:

Lening:

Totaal:

+10

-10

00

Mutaties Balans (A) Mutaties Balans (B)

Meer weten? Boek en cursus OR Academy