vrijdag 19 oktober 2012 | Het Financieele DagbladOpinie8

Ondernemerschap

Beloftes politiek zijn fragmentarischNederland moet gastvrij blijven voor ondernemers in brede zin. Hier zijn grote slagen te behalen. Eén daarvan wil ik, als ervarings-deskundige, belichten. Bedrijven met vestigings-, uitbreidings- of nieuwbouwplannen lopen tegen kostbare en bureaucratische mu-ren aan. Het is een goede zaak dat belanghebbenden de mogelijk-heid tot inbreng hebben, maar thans werkt het verlammend.

Door essentiële vermindering van het aantal beroepsmogelijk-heden en betere stroomlijning van procedures kan een dubbel doel worden behaald: versnelling en minder kosten van en voor de overheid. De invoering van één omgevingsvergunning is een goede aanzet hiertoe, maar zeker niet afdoende.

Het is de taak van de overheid om goede randvoorwaarden te scheppen voor ondernemer-schap. Deze rol past haar ook

meer dan zelf te veel als onderne-mer op de voorgrond te treden.

Mr. drs. Sigrid Posthuma, Enschede

VrijheidOndernemerschap, innovatie en welvaart zijn gebaat bij een omge-ving waar vrijheid van keuze, vrij-willigheid en verantwoordelijk-heidsbesef regeren in plaats van dogmatiek, centrale planning en betutteling. Dit impliceert een samenleving waarin politici en ambtenaren dus nagenoeg geen rol van betekenis spelen. De markt kan het zelf wel regelen.

Mr. drs. Kim Tjoa, Oisterwijk

Wetten knellenDe overheid kan de Nederlandse industrie veel beter steunen door ondernemerschap de ruimte te geven. Daarop heeft de politiek

grote invloed, omdat zij de ven-nootschaps- en de arbeidswetge-ving schrijft.

De wet is geschreven voor de traditionele onderneming met vaste arbeidscontracten onder een algemeen verbindend verklaarde cao. Die wetten knellen voor moderne ‘virtuele’ ondernemingen, voor zzp’ers die verantwoordelijkheid nemen voor hun werkend bestaan zonder goede verzekering voor arbeids-ongeschiktheid en oude dag, en voor 60-plussers die steeds langer doorwerken. En de wet weerhoudt kleine en middelgrote bedrijven in het huidige klimaat mensen aan te nemen, omdat zij de risico’s van arbeidsongeschikt-heid en ontslagbeperking niet kunnen dragen.

Daar kan de politiek iets aan doen. Door flexibele arbeidsrela-ties te stimuleren. Door een vol-waardige plaats te geven aan pay-

rolling, dat werkgeversrisico’s overneemt en daarmee nieuwe banen bij mkb-bedrijven mogelijk maakt. Dat draagt meer bij aan het ondernemerschap en de werkge-legenheid in Nederland dan welk industriebeleid ook. Met de libera-le insteek van de vvD en het soci-ale verantwoordelijkheidsgevoel van de PvdA moet dat te realiseren zijn. Laat ‘paars’ de flexibele ba-nenmotor aanzetten.

Hans van de Ven, directeur van Please Payroll

Blinde vlekDe politieke aandacht gaat naar banken, corporaties en zelfs lan-den redden. Er is een blinde vlek voor de crisis in de reële economie: de mkb-kredietcrisis leidt tot een slachting onder bedrijven, met dit jaar al 20% meer faillissemen-ten dan in 2011, toch ook al geen feestjaar. Dit zorgt voor de enorme

dip in werkgelegenheid, innovatie-kracht en economische groei.

De beloftes van de politiek zijn fragmentarisch en niet fundamenteel. Het nieuwe kabinet moet twee speerpunten hebben. Ten eerste het creëren van een gelijk speelveld. Mkb-bedrijven bijvoorbeeld hebben minder toegang tot relevante (debiteuren)informatie, hebben niet de mogelijkheden zoals het Justitieel Incassobureau, staan achter preferente schuldeisers bij faillissementen, zijn kansloos in aanbestedingsprocedures.

Het tweede speerpunt is herstel van vertrouwen. Dus duidelijk-heid over huizen, pensioenen en ontslag. Pas dan kunnen ondernemers afstand nemen van onzekerheid en anticiperen op de toekomst.

Gertjan Kaart, ondernemer, voorzitter Febis, Amstelveen

Duitsland wijst weg krachtenbundelingZes punten als minimum vereiste voor een krachtig wetenschaps- en innovatiebeleid:

1. Leer en profiteer van de ervaringen in Duitsland. Benoem een aparte bewindspersoon voor wetenschapsbeleid met een eigen begroting. Het Excel-lence Initiative van de Deutsche Forschungsgemeinschaft is een indrukwekkend voorbeeld van bundeling van krachten en versterking van toponderzoek.

2. Continueer het topsec-torenbeleid met een grote financiële impuls voor het vrije, fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. En besteed geld uit het Fonds Economische Structuurversterking weer aan de kennisinfrastructuur. Met topconsortia voor Kennis en Innovatie is effectieve besteding gegarandeerd en de kwaliteit geborgd.

3. Door het sociaal leenstelsel zullen studenten moeilijker stu-dies, zoals bètastudies, mijden. Terwijl het bedrijfsleven juist schreeuwt om jong technologie-talent, van vmbo tot wo. Niet doen dus, dat sociaal leenstelsel.

4. Stimuleer strategische allianties tussen universiteiten. Niet om grote molochs te creëren, maar juist om de beste docenten en onderzoekers bij elkaar te zet-

ten ter versterking van onderwijs en onderzoek op de belangrijke thema’s. Sectorplannen moeten dan wel worden uitgebreid en geïntensiveerd.

5. Stimuleer internationa-lisering van het wetenschap-pelijk onderwijs en onderzoek. Strategisch samenwerken met de beste buitenlandse universiteiten draagt bij aan de aantrekkings-kracht van Nederland voor inter-nationaal toptalent. Op termijn varen de Nederlandse industrie en het mkb daar wel bij.

6. Stimuleer regionale initiatieven en samenwerking tussen onderwijsinstellingen en lokale industrie. Zoals gerichte (beroeps-)opleidingen voor het lokale mkb en programma’s voor toegepast onderzoek en demonstratieprojecten, waarbij universiteiten en industrie elkaar nodig hebben. En richt gezamenlijke topfaciliteiten in voor spin-offs en technostarters. Dat geeft de maakindustrie weer een ‘boost’.

vvD en PvdA moeten dus duidelijke keuzes maken, en niet alleen dossiers uitruilen. En laat de bordesscène snel komen!

Prof. Jaap Schouten, decaan faculteit scheikundige techno-logie, TU Eindhoven

Innovatie

Productiviteit basis toenemende welvaart In het volgende kabinet moet een staatssecretaris voor Productivi-teit komen. Stijgende productivi-teit is de basis voor concurrentie-kracht en toenemende welvaart, zeker voor een land als Nederland waar de werkgelegenheid stag-neert en geen nieuwe grondstof-fen worden aangeboord.

Het Centraal Planbureau heeft net de studie ‘Nederlandse zakelijke dienstverleners onvol-doende geprikkeld’ gepubliceerd. Daaruit blijkt dat de productiviteit van Nederlandse zakelijke dienst-verleners achterblijft. Ze zouden te weinig door concurrentie geprikkeld worden om beter te presteren.

Eerder dit jaar publiceerde het Sociaal en Cultureel Planbureau de studie ‘Waar voor ons belas-tinggeld’. Daaruit blijkt dat in de periode 1995-2010 voor publieke diensten, zoals onderwijs, zieken-huiszorg, verpleegzorg en politie, de kosten sneller zijn gestegen dan de hoeveelheid product.

Met dergelijke rapporten uit onverdachte hoek lijkt er voldoende reden om een staats-secretaris voor Productiviteit te benoemen. Deze kan dan voor

zowel de private als de publieke sector de omstandigheden pro-beren te scheppen die helpen de productiviteit te verbeteren of op peil te houden.

Het beleid kan vele terreinen omvatten, zoals mededinging, innovatie, onderwijs en voor de overheid wellicht input/output-analyse. Ter bevordering van ‘best practices’ is het in kaart brengen van gegevens essentieel. Daartoe moet niet alleen naar de kosten, maar ook naar de kwaliteit van de geleverde dienst worden gekeken.

veel voor productiviteit relevante beleidsterreinen vallen onder het ministerie van Econo-mische Zaken, maar vanwege twee redenen is het beter om een speciale staatssecretaris bij het ministerie van Algemene Zaken onder te brengen.

Ten eerste lijkt de productiviteit van belangrijke overheidsonderdelen te kunnen worden verbeterd. Ten tweede staat meer mededinging haaks op belangen van het georganiseerde bedrijfsleven dat goede ingangen heeft bij Economische Zaken.

Richard Schreuder, Den Haag

Formatie

Duurzaam

Bedragen uitgegeven aan R&D in China en Nederland,uitgedrukt in dollars van 2005, x mrd

Investeer in de toekomst

China NEDERLAND

*Mee

strece

ntejaar

met

vergelijk

bare

cijfers

PM

/BronFD

Res

earch

1991

9,9 7,8 11,0

140,6

2009*

Coalitie moet groene lat hoog leggen‘Groen’ als uitgangspunt werkt be-vrijdend. Het opent de deur naar een nieuwe wereld van elegante, slimme producten en diensten. Ondernemers en ontwerpers mo-gen weer creatief zijn. Bouwvak-kers en installateurs zijn weer no-dig. Werk krijgt weer zin. Je ziet het in Duitsland, waar het mkb enthousiast aan de slag is nu het land heeft gekozen voor duurza-me energie.

Ook in Nederland moet dat mogelijk zijn. voor de Ellen Mac-Arthur Foundation heeft McKin-sey becijferd dat met een overstap naar een circulaire economie — een economie die regeneratief is, gericht op maximaal hergebruik van grondstoffen en geen afval kent — de industrie in de EU tot 2025 $ 630 mrd per jaar kan bespa-

ren en bedrijvigheid wordt gesti-muleerd in productontwikkeling, herfabricage en renovatie. Ne-derland moet deze kans kunnen benutten. Nergens belandt zo’n klein deel van het afval op de afval-berg als in Nederland en de Neder-landse industrie is een van de effi-ciëntste ter wereld.

De ontelbare groene initiatie-ven in Nederland bewijzen dat burgers en ondernemers wel wil-len. Laat de nieuwe coalitie deze omwenteling faciliteren door de groene lat hoog te leggen.

Mark Olsthoorn, Grenoble, Fr.

Lippendienstverduurzaming van de energie-voorziening wordt door belang-rijke krachten binnen overheid

en bedrijfsleven gezien als iets waar je helaas niet onderuit kan. Er wordt wel lippendienst aan be-wezen, maar er wordt niet doorge-pakt. Het gaat niet van harte.

Duurzame energie kan centraal staan in de versterking van de eco-nomie: zon, wind en geothermie bieden onafhankelijke toegang tot energiebronnen, wind op zee kan een mondiaal exportproduct van de Bv Nederland worden en een alternatief voor de gasbaten leveren. ‘Sustainably made in Hol-land’ als nationaal handelsmerk geeft een betere economie en re-putatie. verduurzamen wordt dan investeren, ondernemen en inno-veren.

Tijd voor duurzame industrie-politiek. De idealen van Samsom gekoppeld aan de ondernemers-

geest van Rutte, dat gaat lukken.

Hein Greven, Manager Public Affairs, Eneco

AccijnsKies voor accijns op etenswaren die een bedreiging zijn voor de gezondheid. Hopelijk gaan men-sen dan minder van dergelijke etenswaren nuttigen. Daarmee zal de druk op de ziektekosten — en wellicht ook op de publieke ar-beidsongeschiktheidsregelingen — afnemen. Consumenten die toch nog dergelijke etenswaren kopen, betalen accijns. van de opbrengst wordt een deel van de kosten van de gezondheidszorg gedekt.

A.W.A. Elemans, Amstelveen

UitdagingEr zijn te veel fabrieken, te veel handelsbedrijven, te veel kanto-ren, er is te veel personeel, de sa-larissen zijn te hoog, we gingen te veel besteden. Daardoor zijn er te veel winkels, er ontstond een zeep-bel in de huizenmarkt; van alles is er te veel. De economie is te groot!Om weer terug te gaan naar nor-maal, moeten we dus krimpen! Dat is een pijnlijk proces, maar dat moeten we niet doodzwijgen. De uitdaging waar we voor staan is dat we zowel de beschikbare enor-me welvaart als de steeds schaar-ser wordende arbeid eerlijk moe-ten verdelen. Daarover heb ik bij onze politici nog geen visie kunnen ontdekken.

Paul Hak, Heerhugowaard

Heeft u afgelopen weken een politicus betrapt op een visionaire blik op industriepolitiek of op ondernemen in bredere zin? Dat vroegen we in een lezersoproep. En wat zijn úw ideeën? Vandaag een bloemlezing van de reacties. Die zijn divers, van een pleidooi voor ‘een staatssecretaris voor productiviteit’ tot ‘een samenleving waarin politici en ambtenaren nagenoeg geen rol spelen’.

Debat Vernieuwende ideeën

Dit is slechts een kleine greep uit de reacties die we ontvingen. Op www.fd.nl/opinie vindt u een uitgebreid dossier met ingezonden artikelen.

Een medewerker van Renesas Electronics Corp in Hitachinaka (Japan) loopt door een ‘schone kamer’ van de productielijn voor 200 mm ‘wafers’, dunne plakken monokristallijn halfgeleidermateriaal waarop geïntegreerde schakelingen geconstrueerd worden. Het bedrijf is wereldwijd de grootste producent van microcontrollers voor auto’s, mobiele telefoons en camera’s. Foto: Tomohiro Ohsumi/Bloomberg

© Het Financieele Dagblad