CNC INSTRUCTIE BURO

3

2018 Programmeren

3D Simuleren Afstellen

Inspannen Verspanen

Produceren Automatiseren

FANUC Instructieboek CNC Draaien

ing. P.J.F. Schuurbiers

CNC Instructie Buro

Pagina 5

CNC INSTRUCTIE BURO Verantwoording

Titel Fanuc Instructieboek CNC DRAAIEN

Uitgever CNC Instructie Buro Website www.cncinstuctieburo.nl

Auteur ing. P.J.F. Schuurbiers

Copyright tekst en afbeeldingen De Auteur

Bestellen Op de site van de uitgever of op www.verspanersforum.nl

Contact info@cncinstructieburo.nl

www.verspanersforum.nl

De site www.verspanersforum.nl is eigendom en een particulier initiatief van Gerrit van der Linde, om vakkennis en ervaring in de metaal vast te leggen. Op het forum vinden vakdiscussies plaats die uw kennis kan aanvullen. Het is opgezet zonder winstoogmerk, echter sponsors zijn welkom.

Wij adviseren u om elk jaar een verspaningscursus te volgen, omdat snijgereedschappen en machines constant in ontwikkeling zijn en nieuwe, concurrerende oplossingen mogelijk maken. Op www.verspanersforum.nl kunt u inschrijven op training thema’s zoals: draaien, frezen, boren, kotteren en multitasking bewerkingen. Op elk van deze terreinen is nog veel te leren.

ISBN 978-94-90020-02-6 / NUR 171

Pagina 7

CNC INSTRUCTIE BURO Copyright

Auteursrecht

Auteursrecht voorbehouden. Behoudens de uitzondering die door de wet wordt gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever, niets van dit boek verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden, of op enige andere wijze of vorm, wat ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. De uitgever is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd, de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.

Pagina 8

CNC INSTRUCTIE BURO Inleiding

Bij deze uitgave. Dit instructieboek vormt een handleiding bij CNC draaibanken met FANUC besturings- formaat. Hieruit leert u de functies en mogelijkheden kennen, om de meeste verspaningen te kunnen programmeren en in te stellen. De basis wordt uitgelegd aan de hand van een standaard schuinbed CNC draaibank. Dit type, met enkel een hoofdspil, komen we veel bij toeleveringsbedrijven tegen. Voor de CNC draaibank, met zowel een hoofd- als subspil, worden de instructievoorbeelden uitgebreid. Deze kennis is dan ook weer toe te passen bij het werken op varianten van dergelijke machineconcepten. Verder wordt het werken met diverse machine-uitbreidingen en opties in dit boek behandeld. - Aangedreven tools (X-Z-C1) - Frezen in 2 assen (Y-X, Y-Z) - Product overname (B) - Achterbewerking (X-Z-C2) - Draaien in 4 Assen (X1-Z1, X2-Z2) - 24/7 Productie - Macro programmering - Stangenaanvoer - Productafvoer - Toolsetter systeem - Manual Guide Turn De CNC scholingen met mijn oorspronkelijke dictaat, vormde al jarenlang de basis bij in gebruikname van nieuwe en bestaande CNC machines met allerlei producten en toepassingen, die ik als praktijkopleider mocht realiseren. De instructie onderwerpen zijn zodanig beschreven, dat u hierop kunt selecteren als u daarover meer wilt weten, zonder dat alle voorgaande stof eerst moet zijn doorgewerkt. Met de gegeven uitleg krijgt u snel een overzicht van de opzet, werkwijze en mogelijkheden van machines met FANUC besturingsformaat (ook Fadal, Haas, Mitsubishi e.d.). De verzamelde kennis in dit boek maakt het inwerken op deze besturing een stuk gemakkelijker. Het "Verspanersforum" bracht mij op het idee, om dit instructiemateriaal in deze vorm aan te bieden. Op dit forum kunnen ook verbeteringen en aanvullingen met u tot stand komen en zo kennis en ervaring worden gebundeld voor toekomstige CNC verspaners. Het instructieboek kan ook dienen als naslagwerk op de werkplek bij alle bekende merken CNC draaibanken met Fanuc of vergelijkbare besturing, met hier en daar een aantekening over specifieke verschillen. De aanduidingen van de behandelde bedieningstoetsen en schermtaal zijn hier in het Engels. De praktische opzet, doormiddel van verklarende teksten met figuren en reële voorbeelden, biedt de basis aan om ook zelf te oefenen en zo met uw CNC machine te leren werken. Bij deze uitgave zijn 3D virtuele CNC machine simulaties uitgegeven bij alle praktijkoefeningen achter in dit boek. Ik wens u als CNC-draaier hiermee veel plezier. Peter Schuurbiers

Pagina 9

CNC INSTRUCTIE BURO Inhoud

Verantwoording .............................................................................................................................5 Software Tools ..............................................................................................................................6 Copyright ......................................................................................................................................7 Inleiding .......................................................................................................................................8 Inhoud..........................................................................................................................................9 Scholingsprogramma ................................................................................................................... 12 Machine Concept ......................................................................................................................... 13 Machine Voorstelling .................................................................................................................... 14 Fanuc ......................................................................................................................................... 15 Werkvoorbereiding ...................................................................................................................... 16 Gereedschappenlijst .................................................................................................................... 17 X-Z Posities ................................................................................................................................. 18 X-Z Assenstelsel .......................................................................................................................... 19 Machinenulpunt ........................................................................................................................... 21 Referentiepunt ............................................................................................................................ 22 Werkstuknulpunt ......................................................................................................................... 23 Gereedschap Instelmaten ............................................................................................................ 24 Gereedschap Afstelpunt ............................................................................................................... 25 Gereedschap Radiuscorrectie ....................................................................................................... 26 Gereedschap Nummer ................................................................................................................. 27 Gereedschap Afstellen ................................................................................................................. 28 Gereedschap Wisselen ................................................................................................................. 31 Nulpunten Bepalen ...................................................................................................................... 32 Nulpunten G54 – G59 .................................................................................................................. 33 Nulpunten Afstellen ..................................................................................................................... 34 C-as ............................................................................................................................................ 36 A-as ............................................................................................................................................ 37 B-as ............................................................................................................................................ 38 Y-as ............................................................................................................................................ 40 Absolute Programmering X Z, G90 ................................................................................................ 41 Oefening 1 .................................................................................................................................. 42 Incrementele Programmering U W, G91 ........................................................................................ 43 Oefening 2 .................................................................................................................................. 44 Inch of MM G20, G21 ................................................................................................................... 45 Programma Nummer ................................................................................................................... 46 Programma Teksten .................................................................................................................... 47 Programma Indeling .................................................................................................................... 48 Onderprogramma ........................................................................................................................ 49 Oefening 3 .................................................................................................................................. 50 Programma Opbouw .................................................................................................................... 51 Programma Formaat .................................................................................................................... 52 Functie Modaal ............................................................................................................................ 53 G-Code Functies .......................................................................................................................... 54 M-Code Functies .......................................................................................................................... 56 Oefening 4 .................................................................................................................................. 59 Bediening FANUC ........................................................................................................................ 60 Bediening Machine ...................................................................................................................... 61 Scherm Weergave ....................................................................................................................... 62 Programma Edit .......................................................................................................................... 63 Programma Ingeven .................................................................................................................... 64 Oefening 5 .................................................................................................................................. 65 Grafische Weergave ..................................................................................................................... 66 Standtijdbewaking ....................................................................................................................... 67

Pagina 10

CNC INSTRUCTIE BURO

Baanfuncties ............................................................................................................................... 69 Lijnbeweging G0, G1 ................................................................................................................... 70 Kanten breken ,R en ,C ................................................................................................................ 71 Oefening 6 .................................................................................................................................. 72 Hoek Ingave ,A°.......................................................................................................................... 73 Oefening 7 .................................................................................................................................. 74 Cirkelbeweging G2 ....................................................................................................................... 75 Cirkelbeweging G3 ....................................................................................................................... 76 Oefening 8 .................................................................................................................................. 78 Radiuscorrectie G41, G42 ............................................................................................................. 79 Oefening 10 ................................................................................................................................ 86 CAD/DXF/CAM formaat ................................................................................................................ 87 Graveer Freeswerk ...................................................................................................................... 88 Fanuc Cycli ................................................................................................................................. 89 Werking Draaicycli ....................................................................................................................... 90 Werking Boorcycli ........................................................................................................................ 92 Langsdraaicyclus G71 (Type I) ..................................................................................................... 93 Langsdraaicyclus G71 (Type II) .................................................................................................... 95 Vlakdraaicyclus G72 ..................................................................................................................... 96 Oefening 11 ................................................................................................................................ 97 Profieldraaicyclus G73 .................................................................................................................. 98 Oefening 12 ................................................................................................................................ 99 Nadraaien G70 .......................................................................................................................... 100 Voor- en Nadraaien S F .............................................................................................................. 102 Boorcyclus G74 ......................................................................................................................... 103 Kopsteekcyclus G74 ................................................................................................................... 105 Afsteekcyclus G74 ..................................................................................................................... 106 Langs-stottercyclus G74 ............................................................................................................. 107 Oefening 13 .............................................................................................................................. 108 Insteekcyclus G75 ..................................................................................................................... 109 Draadsnijcyclus G76 .................................................................................................................. 110 Draadtappen G32 ...................................................................................................................... 114 Draadsnijden G32, G34, G35, G36 G92 ....................................................................................... 115 Hoofd-/Subspil, M75/M70 ........................................................................................................... 116 4 Assig Draaien ......................................................................................................................... 117 24/7 Productie........................................................................................................................... 125 Multi Task Machines .................................................................................................................. 126 Achterbewerking, G71 ............................................................................................................... 128 G87 Boorcyclus X-as .................................................................................................................. 129 G89 Kottercyclus X-as ................................................................................................................ 130 G83 Boorcyclus Z-as .................................................................................................................. 131 G85 Kottercyclus Z-as ................................................................................................................ 132 G88 Tapcyclus X-as ................................................................................................................... 133 G84 Tapcyclus Z-as ................................................................................................................... 134 Spilrem ..................................................................................................................................... 135 Frezen in X-as ........................................................................................................................... 136 Frezen in Z- as .......................................................................................................................... 137 Frezen in X- en C-vlak, G112 ...................................................................................................... 138 Frezen in Z- en C-vlak, G107 ...................................................................................................... 140 Frezen in Y- as .......................................................................................................................... 143 Frezen in Y- en Z-vlak ................................................................................................................ 144 Frezen in Y- en X-vlak ................................................................................................................ 145 Opvangbakje ............................................................................................................................. 146

Pagina 11

CNC INSTRUCTIE BURO

Macro Programmering ............................................................................................................... 147 Oefening 14 .............................................................................................................................. 156 Oefening 15 .............................................................................................................................. 157 Werkstuk overname Macro I ...................................................................................................... 158 Werkstuk overname Macro II ..................................................................................................... 161 Werkstuk overname Macro III .................................................................................................... 163 Werkstuk overname Macro IV ..................................................................................................... 164 Werkstuk uitstoten opvangen Macro V ........................................................................................ 166 MGT-Manual Guide Turn (optie) ................................................................................................. 167 MGT Ruwdeelvorm .................................................................................................................... 168 MGT Blok formaat ..................................................................................................................... 169 MGT Draaicyli ............................................................................................................................ 170 MGT Voordraaien ...................................................................................................................... 171 MGT Nadraaien ......................................................................................................................... 173 MGM Boren in X ........................................................................................................................ 174 Werkstuk stafstukaanvoer met grijper ......................................................................................... 175 Werkstuk stangenaanvoer Macro VI ............................................................................................ 176 Werkstuk stangenaanvoer Macro VII .......................................................................................... 179 Werkstuk stangenaanvoer Macro VIII ......................................................................................... 181 Toolsetter Instellen I ................................................................................................................. 182 Toolsetter Instellen II ................................................................................................................ 183 Toolsetter Instellen III ............................................................................................................... 184 Toolsetter Kalibreren ................................................................................................................. 185 Toolsetter Toepassing I ............................................................................................................. 186 Toolsetter Toepassing II ............................................................................................................ 187 Klauwplaat ................................................................................................................................ 188 Losse kop ................................................................................................................................. 191 Spankracht ................................................................................................................................ 193 Offsetdata Inlezen ..................................................................................................................... 194 Parameter Instelling .................................................................................................................. 195 Communicatie ........................................................................................................................... 198 Keuze van snijgegevens ............................................................................................................. 200 Instructie werkstukken............................................................................................................... 202 Werkstukken Voordraaien .......................................................................................................... 203 Praktijkoefening NC1 ................................................................................................................. 205 Praktijkoefening NC2 ................................................................................................................. 209 Praktijkoefening NC3 ................................................................................................................. 213 Praktijkoefening NC4 ................................................................................................................. 217 Praktijkoefening NC5 ................................................................................................................. 221 Praktijkoefening NC6 ................................................................................................................. 223 Praktijkoefening NC7 ................................................................................................................. 225 Praktijkoefening NC8 ................................................................................................................. 227 Oplossingen .............................................................................................................................. 229 Nawoord ................................................................................................................................... 230 Bijlage A ................................................................................................................................... 231 Bijlage B ................................................................................................................................... 234

Pagina 13

CNC INSTRUCTIE BURO Machine Concept

Constructie en uitvoering In de praktijk werken we met verschillende CNC draaibankconcepten die in constructie en uitvoering sterk kunnen verschillen. Zo onderscheiden we horizontale- en verticale- draaibanken, gecombineerde draai-freesmachines, lang-, kort- en meerspillige- draaiautomaten en multi-tasking machines met automatische gereedschapswisselaar. Een standaard schuinbed CNC draaibank kan uitgevoerd worden met 1, 2, 3 of 4 revolvers, een 2, 3, tot 4 assige simultaan besturing, onafhankele Y assen per revolver, C assen voor hoofd- en subspil, product overname, achterbewerking, stafaanvoer, robot belading en geïntegreerde aan- en afvoersystemen. De toepassing wordt bepaald door het fabricagepakket, eenvoudige- of complexe producten, de serie grootte en de gewenste automatisering van het productie proces. Op basis van bewerkingstijden, gereedschaps-systeem en vereiste productkwaliteit, kiest u de machine-uitvoering en tooling waarmee de gunstigste productiekosten worden behaald. Daarbij is een rendabele uurprijs op jaarbasis bepalend om de machine economisch in stand te kunnen houden. In het kader van dit instructieboek wordt uitleg gegeven over het werken met een schuinbed CNC machine met één revolver, hoofd- en subspil, inclusief de uitbreidingen en opties die in de volgende hoofdstukken worden onderverdeeld: - Aangedreven tools (X-Z-C1) - Frezen in 2 assen (Y-X, Y-Z) - Product overname (B) - Achterbewerking (X-Z-C2) - Draaien in 4 Assen (X1 Z1, X2-Z2) - 24/7 Productie - Macroprogrammering - Stangenaanvoer - Productafvoer - Toolsettersysteem - Manual Guide Turn Ook staan we stil bij het draaien met twee revolvers en 4 assige programmering. Werken met twee beitels simultaan of in synchronisatie met elkaar is dan een mogelijkheid om nog kortere cyclustijden te realiseren. Doormiddel van verklarende teksten met figuren en programmeervoorbeelden, leert u deze mogelijkheden kennen en de meeste verspaningen te programmeren en in te stellen. Daarna kunt u de hoofdstukken selecteren en samenvoegen, die specifiek op uw eigen machine betrekking hebben. Met de instructies in dit boek en praktische ervaring hiermee, schept u een basis om ook met geavanceerdere machines te leren werken, of de mogelijkheden verder toe te passen.

Pagina 16

CNC INSTRUCTIE BURO Werkvoorbereiding

Organisatie Het samenstellen van gereedschap en het omstellen van de machine, dient zo min mogelijk tot machinestilstand te leiden. Zorg er dus voor dat het assortiment gereedschappen en opspanmiddelen goed is georganiseerd. Aan het CNC programmeren gaat eerst enige werkvoorbereiding vooraf. De CNC Draaier zal zich hier kunnen onderscheiden in vakkennis en ervaring. Het gaat er om of de aanmaak van het product dan wel of niet kan slagen. Dit vraagt om de juiste beoordeling en uitwerking van criteria zoals:

1. Het bepalen van de afmeting van het ruwe/schone uitgangsmateriaal (incl. tekening lezen, kritische toleranties signaleren, normeisen en materiaal soort vaststellen)

2. Het bepalen van het bewerkingstraject (hoe voor- en na-bewerken op welke machines) (incl. routing van de bewerkingen, planning machinecapaciteit en beschikbaarheid)

3. Het bepalen van de manier van opspannen en aantal omspanningen (incl. welke spanmethode geschikt is en welke spanmiddelen beschikbaar zijn en/of uitdraaien van zachte klauwen)

4. Het bepalen van de opbouw van de tools op de revolver en de botsingsvrije indexering (Het is soms een puzzel om het gereedschap veilig t.o.v. elkaar en de opspanning samen te stellen)

5. Het bepalen van de maatvoering van het product vanuit het werkstuknulpunt(en) (Het werkt in het begin handig, om vooraf een coördinatenlijst te maken met gemiddelde toleranties)

6. Het bepalen van de gereedschappenlijst (keuze van beitels, wisselplaten, frezen, boren.) (incl. de beschikbaarheid van de gereedschappen en keuze van de snijmateriaal soorten en evt. gereedschapsproeven)

7. Het bepalen van de bewerkingsvolgorde (omschrijving, voeding, toerental) (incl. controle van de richtwaarden voor de toepassing van de gereedschappen, vermogen en stabiliteit machine)

8. Het bepalen van de aanmaak van speciaal gereedschap de inkoop en het materiaal (incl. backward planning van deze materialen zodat deze benodigdheden op tijd binnen zijn)

9. Maken van een instelblad met opspanschets (incl. vastleggen opspanwijze of later een foto hiervan, nulpunten en opmerkingen)

10. Programmeren van het werkstuk, grafisch controleren en simuleren op fouten. (Met gebruik van de bewerkingsvolgorde (7) en coördinatenlijst (5) en opspanschets (9)

Als er over deze zaken met een dosis praktijkervaring is nagedacht, kunnen we gaan programmeren. Ervaren draaiers geven het programma veelal direct aan de besturing in. Anderen lezen het in vanaf de server of het eigen PC programmeersysteem. Voor complexere toepassingen of om organisatorische redenen, is een professioneel CAM pakket de oplossing om CNC programma's eerst compleet buiten de machine te vervaardigen. Met de 3D virtuele machine simulatie software, test u daarna eerst de bewerkingsafloop van uw CNC-programma. In een snelle 3D machine simulatie worden zo eventuele fouten en de oorzaken van een botsing opgespoord. Wilt u hiermee ervaring opdoen, kijk dan op www.cncinstructieburo.nl Als basis is een gerenommeerd spansysteem aan te raden. Het laatste blijkt uit de leveringen van goede hydraulische klauwplaten, spantangen en spandorens.

Pagina 24

CNC INSTRUCTIE BURO Gereedschap Instelmaten

Geometrie offsets L en Q Voor het gereedschaps-snijpunt (T) kunnen we de X-Z posities ten opzichte van het werkstuknulpunt pas programmeren, als de variabele uitsteeklengten L en Q vanuit het montage referentiepunt R’, door afstelling zijn bepaald. Deze montagematen worden hierbij als de “Geometrie Offsets” in de gereedschappentabel ingevuld. De besturing kan hiermee dan op elke geprogrammeerde X-Z positie het afgestelde snijpunt T instellen, omdat de positie van het referentiepunt R tot het werkstuknulpunt W al vast staat. Deze gereedschap uitsteeklengten worden in een afstelprocedure in X(L) en Z(Q) bepaald (Hoofdstuk: Gereedschap Afstel Methode 1– aandraaien, 2– voorinstellen, 3– toolsetter). Na een gereedschapswissel, verrekend de besturing de instelmaten L en Q voor de nieuwe tool en wordt in de “Absolute“ X-Z positie-uitlezing, weer de geprogrammeerde X en Z as positie van het snijpunt T aangegeven, vanuit het nulpunt W in het assenstelsel. (De kwaliteit van de gefabriceerde revolver en vooral de plaatszuiverheid van de opname of bevestigingsboringen, geldt als onderscheid tussen machinefabrikanten. De repeteerbaarheid van de gereedschapshouder montage, wordt hiermee bepaald en daarmee ook de correcte verrekening van de vaste L en Q maten vanuit elke revolverboring tot het snijpunt T. Revolvers met montage sleuven, voor gereedschapsopnamen, missen dit voordeel van systeem uitwisseling).

Figuur 8 De afstelmaten of geometrie offsets L en Q van het gereedschap

Betekenis: T = Gereedschaps-snijpunt of afstelpunt in X en Z L = Offsetmaat R tot T in X- as (offset ingeven als diametermaat 2xL) Q = Offsetmaat R tot T in Z- as X = X coördinaat van de positie van het snijpunt van uit W (X0) Z = Z coördinaat van de positie van het snijpunt van uit W (Z0)

Pagina 27

CNC INSTRUCTIE BURO Gereedschap Nummer

T (2+2) code Met een T code van 4 cijfers, kiezen we het draaigereedschap in ons programma. De machinerevolver zal op dit commando indexeren en het gemonteerde gereedschap op dit nummer in stelling brengen. Toolnummer : T0100 (Turret positie nr. 1, Geometrie offset nr. 00) Offsetnummer : T0101 (Turret positie nr. 1, Geometrie offset nr. 01) Veelal houden we het tool- en offsetnummer hetzelfde, dus programmeren we T0101, T0202 enz.. (Versie verschil: Het kan zijn dat voor uw machinemerk de nummerparen zijn verwisseld!). Verschillende offsetnummers voor het zelfde toolnummer mogen ook, bijv.T0131, T0232. Voor duo beitels, die aan hoofd- en subspil werken met hetzelfde toolnummer, moeten we de offsets ook apart afstellen als bijv. T0101 en T0116, T0202 en T0217 enz.. In de gereedschaps-offsettabel, kunnen we op de GEOMETRIE pagina de instelmaten X(L) en Z(Q), ook wel offsets genoemd invoeren naast de snijradius R(r) en de afstelcode T (1-9). De tabel met deze gereedschapsgegevens, kunt u met de toets: OFFSET (of SET/OFS) en softkey: OFFSET + GEOMETRY benaderen. Het GEOMETRY-nr. (regel G001..enz.) toont de instelmaten X en Z van het betreffende gereedschap met dit offsetnummer (T0101.. enz.). Voorbeeld: Het scherm: OFFSET / GEOMETRY

N0. X Z R T G 001 -42.524 -51.380 0.400 3 G 002 -43.487 -54.230 0.200 3 G 003 -36.466 -50.050 0.000 4

Door slijtage van het gereedschap meten we maatafwijkingen aan het product. Deze kunnen apart worden gecorrigeerd in deze gereedschapstabel of op de pagina WEAR (optie). Voor proefsnedes wordt deze slijtageoffset ook gebruikt. De nadraaitoegift telt u er dan eerst bij op. Na een controle meting van de gedraaide maten vult u de gewenste correctie in. In de X as bedraagt de correctie het maatverschil in diameter (controleer dit op uw machine). De tabel met de gereedschap slijtagegegevens kunt u met de toets: OFFSET (of SET/OFS) en softkey: OFFSET + WEAR benaderen. Het WEAR-nr. (regel W001..) toont de slijtagecorrectie van het betreffende gereedschap met dit offsetnummer (T0101.. enz.). Voorbeeld: Het scherm: OFFSET / WEAR

N0. X Z R T W 001 0.200 0.000 0.400 3 W 002 -0.050 0.000 0.200 3 W 003 0.000 0.000 0.000 4

Nadat de besturing de T-code in ons programma heeft gelezen, indexeert de revolver spontaan naar de plaats met dit nummer en worden de instelmaten, uit de geometry en wear offsettabel, verrekend. De positie-uitlezing geeft dan de juiste positie van de gereedschapssnijpunt T aan. Versie verschil: Uw uitlezing toont na de eerste beitelverplaatsing pas de juiste positie! Pas op met de RESET toets. Hiermee kunnen of worden de offsets geannuleerd.

Pagina 30

CNC INSTRUCTIE BURO Gereedschap Afstellen

Methode III: Toolsetter (optie) Dit elektronische afstelapparaat wordt in de machine gemonteerd en aangesloten op de interface van de besturing. Tijdens de eerste inbedrijfstelling, zijn de afstanden van de toolsetter meetstiftvlakken XTR en ZTR, ten opzichte van R, al in machineparameters vastgelegd (Hoofdstuk: Toolsetter Instellen). In de gereedschapsafstelprocedure loopt u met een snijkant, in vaste meetvoeding, op het meetstiftvlak aan. Daarbij vertrekt u vanuit het referentiepunt R. Bij het contact moment, treedt het zogenaamde “skip” signaal op en de afstelbeweging stopt automatisch. Vervolgens wordt de afstellengte L of Q berekend, als verschil: (XTR-XT) en (ZTR-ZT). Hierbij zijn de verplaatsingen XT en ZT bepaald door het moment van aanraking op de toolsetter. De uitkomsten van de metingen worden in de offsettabel geschreven en de slijtage correctie (wear-offset) gewist.

Figuur 14 Toolsettermeting van de gereedschappen offsets L en Q (elektromechanisch)

Pagina 36

CNC INSTRUCTIE BURO C-as

Bestuurde hoofdspilrotatie (optie) Op een CNC draaibank kan de hoofdspil als een C-as worden geleverd in combinatie met aangedreven gereedschap. In ons geval kan een rotatie van de hoofdspil van C0 tot C360 graden worden geprogrammeerd (op minimum 0.001 graad). Zo kunnen we meerdere omtrekvlakken aan het product, met het aangedreven gereedschap bewerken, in dezelfde opspanning. Ook het frezen in meerdere assen tegelijk behoort tot de mogelijkheden (4e as interpolatie). De C-as kan met een schijfrem worden vast gezet nadat deze in positie is gekomen. Een incrementele verplaatsing wordt met adres code H geprogrammeerd.

Figuur 16 Aanzicht op C-as (hoofdspil)

De draairichting van de klauwplaat is rechtsom (naar u toe) bij C+ en linksom bij C-. Voorbeeld: N32 M51 N33 C90 N34 M50 N35 (BEWERKING) N45 C180 N46 M51 N47 H90

Betekenis: (absoluut) M51 = C-as klemming los C90 = C-as positie op 90 graden M50 = C-as klemming vast (incrementeel) M51 = C-as klemming los H90 = C-as positie +90 graden (=270)

Pagina 40

CNC INSTRUCTIE BURO Y-as

Frezen (optie) Een CNC draaibank kan met een Y-as worden uitgevoerd. In dat geval is dit de mogelijkheid om met “aangedreven” gereedschap, boven en onder de hartlijn van het product te positioneren. Daarmee kunnen complexere toepassingen worden gerealiseerd omdat de draaibank nu als draai-freescentrum kan worden geprogrammeerd . Op onze machine werkt de revolver achter het product langs. Je moet dan vanuit dat aanzicht ook programmeren en de tekening in X as spiegelen. (Hoofdstuk: Frezen in Y-as en YZ/YX vlak).

Figuur 20 Frezen en boren in Y-as

Pagina 48

CNC INSTRUCTIE BURO Programma Indeling

Hoofd- en Onderprogramma Soms is een korter CNC programma mogelijk, als we bewerkingen in een onderprogramma opnemen. Deze kunnen in het hoofdprogramma meerdere keren worden herhaald of in andere hoofdprogramma’s van pas komen. Bijvoorbeeld als we een standaard draaduitloop moeten steken op verschillende producten (zie voorbeeld O101), of als bewerkingen op meerdere posities moeten worden herhaald. In zulke gevallen is het handig om dit met incrementeel -programmeren te combineren. Bijvoorbeeld als meerdere producten moeten worden afgestoken (zie voorbeeld O102). Hierbij wordt na elk product een incrementele- opschuiving van 50 mm geprogrammeerd. Voorbeeld draaduitloop: Onderprogramma’s: Voorbeeld afsteken: O101(HOOFD PGM) N1 G0G40X200Z200T0M9 N2 G96G99S225F0.1T0202M3 N3 G0Z6 N4 X55M8 N5 G42X30.6Z-7 N6 M98 P8000 L1 N7 G40X30Z-7 N8 M98 P8000 L1 N9 G0G40X200Z200T0M9 N10 M30

O8000(VRIJSTEEK) N10 G1U-10W-2 N20 G1U-4W-3 N30 G1W-5 N40 G1U14 N50 G0W10 N60 M99 O8001(AFSTEKEN) N10 G1X-0.4 N20 G0X32W1 N30 G0W-2 N40 G1X-0.4 N50 G0 X32W2 N60 G0W1 N70 M99

O102(HOOFD PGM) G0G40X200Z200T0M9 G96G99S225F0.1T0505M3 G0X32Z1 M98 P8001 L1 (1e) W-50. M98 P8001 L1 (2e) W-50. M98 P8001 L1 (3e) W-50. M98 P8001 L1 (4e) G28 U0 W0 W+150. G0G40X200Z200T0M9 M30

Betekenis: O101 = Hoofdprogramma N6 M98 = Onderprogramma oproepen N6 P 8000 = OnderProgramma nummer: 8000 (Kies: 1 - 9999) N6 L1 = Aantal keer doorlopen: 1 (Kies: 1 - 99) N10 M30 = Einde hoofdprogramma O8000 = Onderprogramma N10 U-10 = Incrementele verplaatsing in X- as op diameter N10 W-2 = Incrementele verplaatsing in Z- as op lengte N60 M99 = Einde onderprogramma Op de betekenis van de overige coderingen in de programma’s komen we nog terug. Je kunt verschillende onderprogramma’s in hetzelfde hoofdprogramma opgeroepen. Tot maximaal 5 keer kun je vanuit een onderprogramma weer naar een nieuw onderprogramma gaan (nesting). Zorg ervoor dat bij programma-opslag, het juiste hoofd- en bijbehorende onderprogramma later zijn terug te vinden of als een enkele bundel. Fanuc kent geen LABEL techniek zoals we deze kennen op sommige andere besturingen.

pagina 51

CNC INSTRUCTIE BURO Programma Opbouw

Volgorde Gereedschappen worden steeds in de dezelfde volgorde opgestart. Revolver naar wisselpositie Gereedschap wisselen (indexeren) Gereedschap naar het product Startpunt (cyclus) aanlopen Bewerking (cyclus) uitvoeren Gereedschap uit het product Revolver naar wisselpositie Voorbeeld: Opstartblok voor gereedschap N12 G0 G40 X200 Z200 T0 N13 G96 G99 S200 T0101 F0.25 M3 N14 G0 X52 Z3 M8 Betekenis: Revolver naar wisselpositie: N12 = Regelnummer 12 (regelnummers zijn niet verplicht) G0 = Verplaatsing in ijlgang m/min G40 = Radiuscorrectie uitschakelen (voorzorgmaatregel) X200 = Veilige wisselpositie in X as aanlopen Z200 = Veilige wisselpositie in Z as aanlopen T0 = Geometrieoffset uitschakelen (verwerkt in XZ pos) Gereedschap wisselen: N13 = Regelnummer 13 G96 = Schakelcode voor constante snijsnelheid S200 in m/min.

G97 = Schakelcode constant spiltoerental S in omw./min. G99 = Schakelcode voor keuze beitel aanzet F0.25 in mm/omw.

G98 = Schakelcode aanzet voeding F mm/min. S200 = Constante snijsnelheid 200 m/min. T0101 = Keuze gereedschap, indexering van de revolver.

T0101 = Turretpositie 01 (montageplaats) T0101 = Geometrienummer 01 (gereedschapsoffset)

F0.25 = Aanzet 0.25 mm/omw. M3 = Spilstart rechtssom Gereedschap naar het product: N14 = Regelnummer 14 G0 = Verplaatsing in ijlgang m/min X52 = Verplaatsing naar startpositie in X as (bij het product) Z3 = Verplaatsing naar startpositie in Z as (bij het product) M8 = Koeling aan Kies eenheid in de volgorde van deze programmacoderingen. Dit is makkelijker voor uzelf en de collega's die de programmaregels vlot door/na willen kijken. In de praktijk zie je varianten maar de werking is veelal hetzelfde als hier.

pagina 67

CNC INSTRUCTIE BURO Standtijdbewaking

Standtijd criterium Fabrikanten van machines kennen ook eigen versies van een standtijd bewakingssysteem. Hier bespreken we de werkwijze van een standaard Fanuc besturing. De Standtijd van het gereedschap kan dan worden bewaakt op basis van snijtijden, in stapjes van 4 seconden (totaal: 1-4300 min.) of aantal toolwisselingen (1-9999). (parameter 6800 bit2: 1/0 ). Na het verstrijken van het ingegeven criterium, kiest het systeem automatisch een reserve- gereedschap. Dit reservegereedschap wordt automatisch uit een reservegroep opgehaald. Voor dit aantal tools in een groep, moet wel plaats zijn op de revolver montage posities. De standtijd- of inzetgegevens worden vooraf per gereedschapsgroep handmatig ingesteld of geprogrammeerd. Dit kan met het volgende programma voor de ingave van de standtijden. Voorbeeld: Groepsindeling O0008 (STANDTIJDINGAVE IN MINUTEN) N1 G10 L3 N2 P1 L0010 (RUWBEITELS) N3 T0101 N4 T0202 N5 T0303 N6 P2 L0015 (STEEKBEITELS) N7 T1111 N8 T1112 N9 T1313 N10 G11 N11 M30 Betekenis:

G10 L3 = Inlezen van standtijdregisters. P1 L0010 = Standtijdgegevens

P1 = Standtijd groep 1 (No. 1 - 128) Er kunnen standaard 16[32][64] en optioneel [128] groepen bewaakt worden, met elk 16[8][4][4] dezelfde, elkaar opvolgende gereedschappen

L0010 = Standtijd 10 minuten of 10 gereedschapswisselingen (parameter 6800)

T1111 = T11 met controle op de standtijd met offset no.11 (1e keer) T1112 = T11 met controle op de standtijd met offset no.12 (2e keer)

T1313 = T13 met controle op de standtijd met offset no.13 (3e keer) G11 = Einde invoer standtijdregisters.

In het bewerkingsprogramma kiezen we T0199, als we een ruwbeitel uit groep P1 of T0299 voor een steekbeitel uit groep P2 willen programmeren.

De instelling van de parameters kunnen verschillen tussen Fanuc modellen.

pagina 78

CNC INSTRUCTIE BURO Oefening 8

Nadraaien met G2 en G3 Maak een tabel met de nadraai maten inclusief afronden en afschuinen.

Figuur 38 Programmeren van een nadraaibewerking.

Oefening: Tabel van nadraai maten X0 Z2 X42 Z-67.5

pagina 79

CNC INSTRUCTIE BURO Radiuscorrectie G41, G42

Zuiver contourdraaien Het werkstuk uitgangsmateriaal kan uit staf zijn gezaagd, voorgesmeed of gegoten worden aangeleverd. Met verschillende afspaancycli kunnen we dit materiaal voor- en nadraaien. (Hoofdstuk: Fanuc cyclï). We programmeren het zuivere contourprofiel met beitel-radiuscorrectie (ook wel compensatie genoemd) volgens de nominale tekeningmaten (dus met gemiddelde toleranties ). Maatafwijkingen kunnen daarna ook eenvoudig worden gecorrigeerd door in de gereedschappentabel de slijtageoffset groter of kleiner te kiezen (Hoofdstuk: Gereedschap Radiuscorrectie). In dit hoofdstuk geven we aanwijzingen voor het correct toepassen van de radiuscorrectie code G41 en G42. Normaal wordt de radiuscorrectie ingeschakeld om fouten in het contourprofiel automatisch te voorkomen.

Code Betekenis radiuscorrectie code

G41 Radiuscorrectie inschakelen: links van de hoofdsnijrichting

G42 Radiuscorrectie inschakelen: rechts van de hoofd snijrichting

G40 Radiuscorrectie uitschakelen Voorbeeld: Draavorm bij contourdraaien met en zonder fout.

Figuur 39 Uitwendig nadraaien zonder en met radiuscorrectie G42

pagina 87

CNC INSTRUCTIE BURO CAD/DXF/CAM formaat

Tekeningmaten Een contour beschrijven (de vorm programmeren) is soms lastig als er onvoldoende maten op tekening staan. Ook onnauwkeurigheden in de tekenwijze leiden tot vertraging, omdat contourpunten niet blijken aan te sluiten en een hinderlijk probleem met radiuscorrectie ontstaat. Door in CAD het detail over te tekenen vinden we hiervoor vaak een oplossing. Als je denkbeeldig het hart van de beitelradius langs de contour construeert, vindt u vaak nog een oorzaak van het probleem. In een bestaande CAD tekening kan een contour ook worden geselecteerd om onbrekende maatvoering eruit te lichten of deze in een DXF formaat om te zetten. Dit formaat kan met de juiste postprocessor in een CAM systeem, in het Fanuc formaat worden omgezet. Deze DXF slag is ook direct mogelijk met de “FANUC NC programma EDITOR” of een CAD tekenpakket. Deze software kunt u bestellen op de site van de uitgever of op www.cncinstructieburo.nl Bij problemen met maatvoering kiest u uit één van deze mogelijkheden, om weer snel verder te kunnen werken op de machine.

Figuur 51 Voorbeeld: Deze contouromtrek vraagt om extra CAD informatie (2D)

pagina 89

CNC INSTRUCTIE BURO Fanuc Cycli

Cyclus keuze Een werkstuk kan uit gezaagd, staf, voorgesmeed of gegoten materiaal worden gedraaid. Voor de bewerkingen voordraaien, nadraaien, steken, schroefdraadsnijden, boren en tappen biedt Fanuc toereikende bewerkingscycli aan. Met het betreffende cyclusnummer wordt de keuze van de bewerking of toegepaste verspaning bepaald. Om deze te programmeren beschrijven we in dit hoofdstuk de regelopbouw van de formaten: Bewerking Cyclusnummer Met stationair gereedschap: Nadraaien G70 Voordraaien (Type I : Oplopende contour X+) G71 Voordraaien (Type II: Vallende contour X+/-) G71 Vlakken G72 Profieldraaien G73 Boren, axiaalsteken, afsteken G74 Radiaal insteken G75 Draadsnijden G76 Draadvormsnijden en tappen G32 Met aangedreven gereedschap: Boren (Z) G83 Tappen (Z) G84 Kotteren (Z) G85 Boren (X) G87 Tappen (X) G88 Kotteren (X) G89 Cycli worden in de praktijk in absolute maten geprogrammeerd en hier ook zo beschreven. FORMAAT 1 en 2 Er bestaan twee FANUC formaten waarin de programmering van draaicyclussen in de praktijk voorkomen. Deze worden hierna beschreven als ons Formaat 1 en 2. Bijvoorbeeld Fanuc besturing F21iT, werkt in formaat 1 en F10T in formaat 2. Bij ingave van de cyclus zult u dan één of twee regels als formaat toepassen zoals wordt voorgeschreven. Wij werken op onze instructiemachine met formaat 1. (Raadpleeg uw machinedocumentatie). Uitgebreide cycli voor freesbewerkingen met aangedreven gereedschap ontbreken, tenzij u over goede macroprogramma's beschikt of "Fanuc Manual Guide Turn" op uw besturing is geïnstalleerd (Hoofdstukken: Macroprogrammering en Manual Guide Turn).

pagina 91

CNC INSTRUCTIE BURO Werking Draaicycli

Automatische snedeopdeling Dit voorbeeld illustreert de werking van een geprogrammeerde afspaancyclus op de contourbeschrijving van A - B. In de hoofdstukken: Langsdraaicyclus G71, Dwarsdraaicyclus G72, en Profieldraaicyclus G73, worden de formaten in detail beschreven.

Figuur 53 Afloop van een voordraaicyclus met automatische snedeopdeling

pagina 93

CNC INSTRUCTIE BURO Langsdraaicyclus G71 (Type I)

Voordraaicyclus (buiten) Deze bewerkt het product uit vol materiaal in een langsverspaning met automatische snede-opdeling. Type I (standaard): Daarbij moet de contourvorm in continu oplopende X maten worden geprogrammeerd (van P naar Q). Het is niet mogelijk om een aflopende contour te draaien zonder de optie hiervoor ( Hoofdstuk: G71 Type II). De geprogrammeerde nadraaitoegiften in -X en Z-as worden constant aangehouden. Het vooraf geprogrammeerde startpunt (S) bepaalt waar de snedeopdeling begint. Voorbeeld BUITEN bewerking Type I: Formaat 1 N30 G96 G99 S180 F0.3 T0101 M3 N40 G0 X52 Z6 M8 N50 G71 U3 R1 N60 G71 P70 Q160 u 0.6 w 0.2 N70 G0 X-1.6 N80 G1 G42 Z0 N90 G1 X16 ,C2 N100 G1 Z-20 N110 G1 X23 ,R0.5 N120 G1 X30 Z-44 N130 G1 Z-46 ,R1 N140 G1 X45 ,C0.5 N150 G1 Z-69 N160 G1 G40 X52 N170 G0 G40 X200 Z200 T0 M9 Formaat 2 Figuur 55 Product buiten voordraaien N50 G0 X52 Z6 M8 N60 G71 P70 Q160 u 0.6 w 0.2 D3000 In het formaat 1 betekend: N40 = regel met de positie van het startpunt S X buitendraaien: ruwe diameter + 2 G71 = voordraaicyclus 1e regel (N50) U3 = snedediepte op radius van 3 mm (in N50) (D3000 = snedediepte op radius in 0.001 mm bij Formaat 2) R1 = vrijtrekafstand van 1 mm (Parameter instelling Formaat 2) G71 = voordraaicyclus 2e regel (N60) P70 = startregel N70 van de contourbeschrijving S naar P = X-1.6 = X0 - 2x wisselplaatradius 0.8 mm (of een start diameter X10 enz.) Q160 = eindregel N160 van de contourbeschrijving P naar Q u+0.6 = nadraaitoegift van 0.6 mm in X as op diameter u+ = positiefteken bij buitendraaien w+0.2 = nadraaitoegift van 0.2 mm in Z+ op lengte maten De plaats van code G42 op Fanuc besturingen 0i, 30i, 31i en 32i aanpassen. (Hoofdstuk: Radiuscorrectie).

pagina 118

CNC INSTRUCTIE BURO 4 Assig Draaien

Synchronisatie codes Voor een goed overzicht worden in het volgende voorbeeld, voor twee revolvers, de opvolgende synchronisatiecodes (M100-M104) naast elkaar gezet. Bij handmatig programmeren zetten we dit ook zo uit in twee lijsten. De verspaningstijden met revolver 1 of 2, gereedschapswissel opdrachten en de schakelingen voor productaanvoer, -overname, en –afvoer, indien van toepassing, bepalen welke revolver moet wachten of voorrang krijgt. Deze momenten worden dus met een synchronisatie M-code ingegeven, na goede afweging van de risico’s die kunnen ontstaan in de programma afloop. We moeten dus zelf de plaats van deze M-codes bepalen. Voorbeeld en principe schema van het programmeren van synchronisatiepunten M100-M104. TURRET 1 (BOVEN) TURRET 2 (ONDER)

O1001(TURRET 1) G28U0 G28V0 G50S2500 G54 M75 (H-SPIL) (BOORBEITEL) G96G99S200F0.15T0505M3 M100 .. turret 1 gaat aan het werk .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 M101 .. voorrang aan turret 2 wachten op turret 2 wachten op turret 2 wachten op turret 2 M102 .. turret 1 gaat nu door .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. turret 1 is eerder klaar wachten op turret 2 wachten op turret 2 wachten op turret 2 M103 .. turret 1 gaat nu door .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 .. NC regels turret 1 M104 G0G40X200.Z100.T0M9 M5 M30

O1002(TURRET 2) G28U0 G28B0 G50S2500 G55 M70 (S-SPIL) (KOPIEERBEITEL) G96G99S200F0.15T0116M3 M100 .. turret 2 gaat aan het werk .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. turret 2 is eerder klaar wachten op turret 1 wachten op turret 1 wachten op turret 1 M101 .. turret 2 gaat nu door .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 M102 .. turret 2 gaat nu door .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 .. NC regels turret 2 M103 .. voorrang aan turret 1 wachten op turret 1 wachten op turret 1 wachten op turret 1 M104 G0G40X200.Z-100.T0M9 M5 M30

pagina 120

CNC INSTRUCTIE BURO 4 Assig Draaien

Schema productiestappen Schematisch voorbeeld van het beschreven stappen verloop, bij de productie van een draadbus. De eerste revolver (1) werkt boven aan de hoofdspil en de tweede revolver (2) gelijktijdig onder aan de subspil en onafhankelijk van elkaar.

Figuur 75A Afloopschema productie draadbus op H-spil (links) en S-spil (rechts)

Pagina 137

CNC INSTRUCTIE BURO Frezen in Z- as

Frezen in cilindervlak In de Z- en C-as kunnen details worden gefreesd met aangedreven gereedschap (Hoofdspil; Boorspil X).

Figuur 81 Frezen in Z-C as met aangedreven boorspil X

Voorbeeld: Sleuffrezen O200(HOOFD-SPIL) G54 M76 G18 G00G40G99X200Z200T0 G28H0 T0303(FR 10) G97S1200M3 G0C45 M98P201L2 G0C0 G0G40G99X200.Z200.T0M9 C0 M5 M75

O201(SLOTGROEF) G0Z-12 G0X54 M50(REM VAST) G1G98X40.F50 M51(REM LOS) G1H90F100 G0X54.0 G0H90 M99

Pagina 147

CNC INSTRUCTIE BURO Macro Programmering

Macrotaal Op een standaardbesturing biedt Fanuc uitgebreide mogelijkheden aan voor “Macro -Programmering”. Hiermee zijn speciale draaiwerkoplossingen en toepassingen mogelijk. Deze kunt u zelf ontwikkelen of komen via relaties ter beschikking. Het werken met een basis variabelenprogramma, voor het bewerken van een familie van onderdelen, is hiervan een voorbeeld. We voeren dan enkele hoofdafmetingen in vanuit een tabel en draaien vervolgens het volledige product. Wij hebben enkele macro's als voorbeeld voor u in dit hoofdstuk opgenomen: Boorcyclus op steekcirkel Boorcyclus met spanenlossen Productovername op subspil Product uitstoten en opvangen in bakje Productaanvoer stangenlader Het gebruik van macro's valt onder eigen verantwoording van de gebruiker. Aan de hand van de werkelijke toepassingen en uw machine-uitvoering, moeten de beschreven macro's nog aangepast worden aan de praktijksituatie en wensen van de werkplaats. Het resultaat wordt wel beïnvloed door een al of niet betrouwbare werking van een gehele macrocyclus. Dit kan soms de reden zijn voor het besteden van veel tijd aan het testen hiervan. Mogelijk kunt u beter op zoek gaan naar een al bestaande macro-oplossing van goede oorsprong. Op de site www.verspanersforum.nl biedt de auteur u kosteloos de macro’s aan die hier worden beschreven. Met de "FANUC NC programma EDITOR” software hebt u een goedkope oplossing om bewerkingsmacro’s vooraf op uw PC te testen en verder te ontwikkelen. Fabrikant Fanuc biedt de optie "Manual Guide Turn" aan, met vele kant en klare mogelijkheden om in dialoog op uw besturing te programmeren. In plaats van macro- programma’s, zijn dan wel vele extra boor- en freescycli voorhanden.

Pagina 148

CNC INSTRUCTIE BURO Macro Programmering

Voorbeeld: Boren op een steekcirkel Boorcyclus G83 (Hoofdstuk: G83 Boorcyclus Z-as) is bedoeld om axiaalgaten in het product te boren, dus met de Z as als boorspil. In dit voorbeeld combineren we dit tot een macro-programma waarmee op steekcirkel kan worden geboord.

Figuur 89 Steekcirkel met 8 gaten

Voorbeeld: Boren op steekcirkel met macroprogrammering N30 G18 M76 N31 G99 G0 X200 Z200 T0 G40 N32 G28 H0 N33 T0909 (AANGEDREVEN) N34 G97 S800 M3 N35 G0 X40 Z2 (START POSITIE) N36 G65 P9501 X40 A0 B45 H8 Z-15 Q2000 F0.2 N36 M5 N38 G0 X200 Z200 T0 G40 M9 Deze macrotoepassing manifesteert zich in een enkele CNC regel (N36). Hierin worden de coördinaten van de gaten bepaald waarop de boorcyclus G83 werkt. Er is vooraf echter wel helderheid nodig over het formaat in de vereiste regelopbouw, met mogelijk een illustratie, die duidelijk maakt wat u met de macro bedoeld.

Pagina 149

CNC INSTRUCTIE BURO Macro Programmering

Macroinstructie Macro's zijn bedoeld voor het slim uitvoeren van machine-opdrachten waarvoor de besturing zelf geen cycli kent. Voor de gebruiker kiezen we een macro-instructie (macro call) met enkele in te geven letter coderingen (argumenten) in een voorgeschreven formaat. Het toepassen van een macro kan worden vergeleken met het oproepen van een onderprogramma. We moeten er nu echter een beschrijving bij doen, over hoe je de macro veilig kunt gebruiken.

Figuur 90 Illustratie van de macro “boren op steekcirkel”

Voorbeeld: Macro 9501 boren op steekcirkel N36 G65 P9501 X40 A45 B45 H8 Z-15 Q2000 F0.2 Betekenis: G65 = Macro-oproepen P9501 = Macro-nummer (het onderprogramma) Argumenten: X40 = Steekcirkeldiameter 40 mm in X-as (absoluut) A45 = Starthoek 1e gat op 45 graden uit de X-as B45 = Hoeksteek van 45 graden H8 = Aantal gaten op de steekcirkel/boog Z-15 = Einddiepte in Z, Veiligheidshoogte = Voorlaatste Z-positie (N35 ..) Q2000 = Boorstap 2 mm in 0.001 mm (Qmax=10 mm en Q-waarde zonder punt) F0.2 = Boorvoeding in mm/omw. Alle argumenten (letters) moeten in de gegeven volgorde (zonder afwijking) worden geprogrammeerd. Met het toekenen van de waarde aan deze argumenten, kan elke steekcirkel (of boog) op elke positie worden geprogrammeerd. De boor moet vooraf wel op de startpositie worden gezet en werkt met de ingebouwde boorcyclus is G83 in Z-as.

Pagina 151

CNC INSTRUCTIE BURO Macro Programmering

Macro Variabelen De waarde van een variabele kan worden bewerkt in een wiskundige formule of vergelijking. Een machinestatus (zoals G98/G99) of een tabelwaarde (zoals Offsets) kan uit het systeem worden opgehaald en in de macro worden verwerkt. Variabelen bestaan er in 4 (vier) typen: Variabele Type Functie #1 - #33 Local variables Behoud waarde enkel binnen het macroprogramma #100 - #149 Common variables Behoud waarde in een volgend macroprogramma #500 - #531 Common variables Behoud waarde ook na uitschakelen van de machine #1000 - System variables Waarde van verschillende NC systeemgegevens

De waarde van een variabele #1-#33 kan niet mee worden genomen naar het volgende macro-onderprogramma, echter met #100-#531 kan dit wel. Na uitschakelen van de besturing worden alle variabelen weer op 0 gezet behalve #500-#531. De systeem- variabelen vanaf #1000, stellen ons in staat om het maatwerk te realiseren met specifieke macroprogramma's. Ook externe signalen zijn zo overdraagbaar bijv. bij stafeinde #500=0/1 Voorbeeld: Enkele systeemvariabelen uit de gereedschappentabel (Offsets memory C)

Offset nummer

Tool OFFSET X (L) Tool OFFSET Z (Q) R T Geometrie Slijtage (Wear) Geometrie Slijtage (Wear) Geometrie code

1 (verschil)

#15001 (#2701)

#10001 (#2001)

#16001 (#2801)

#11001 (#2101)

#17001 (#2901)

#13001 (#2301)

49 :

(#2749) :

: :

(#2849) :

: :

: :

: :

64 : (#2064) : (#2164) (#2964) (#2364) 99 #15099 #10099 #16099 #11099 #17099 #13099

Op de geometrie R is een versie mogelijk met slijtage #12001-#12099 (#2201-#2264). Voorbeeld: Enkele systeem variabelen die de huidige machinestatus weergeven Systeemvariabele Functie #4001 Status G0, G1, G2, of G3, G33, G34 #4002 Status G96 of G97 #4003 Status G90 of G91 #4005 Status G98 of G99 #4016 Status G17, G18, of G19 #4120 Actuele T nummer (T0101, T0202 …T#149) #5001 Actuele positie in X-as #5002 Actuele positie in Z-as #5003 Actuele positie in C/Y (Check Parm. 1020) #5201 - #5328 Actuele X-Z waarde G54-G59 tabel (optie)

Voorbeeld: Systeemvariabelen voor een te programmeren schermmelding 1-200 Variabele Scherm melding #3000 = 1 (ALARM TEKST) #3006 = 1 (OPERATOR BERICHT)

3001=(ALARM TEKST) 1 OPERATOR BERICHT

Op het scherm verschijnt het nummer (1, 2, 200) en dan de tekst (max. 28 tekens), die we in het macroprogramma inbouwen als alarmtekst of controle. Het gebruik van #3000 leidt tot een resetsituatie en #3006 tot een programmastop waarna we kunnen doorstarten. Raadpleeg uw machine Fanuc handleiding voor het overzicht van alle systeemvariabelen.

Pagina 156

CNC INSTRUCTIE BURO Oefening 14

Macroprogramma 9503 Programmeer naar keuze de macrobody, als variant op het eerder beschreven programma 9501 met de onderstaande verklarende illustratie en argument gegevens. De steekcirkel ligt hier nu over het mantelvlak, in plaats van het kopvlak.

Figuur 92 Illustratie boren in omtrekverdeling

Uw gebruiksaanwijzing geeft aan dat met deze argumenten elke verdeling in de omtrek van het product op elke diameter en Z-positie kan worden geprogrammeerd. Binnen de macro- body maakt u gebruik van cyclus G87. G65 P9503 X40 I5 A0 B90 H4 Z-10 Q2000 F0.2 Argumenten: X40 = Omtrekdiameter (X absoluut) I5 = Gatdiepte X30 (I incrementeel) A0 = Starthoek 1e gat op 0 graden in de C-as B90 = Hoeksteek van 90 graden H4 = Aantal gaten aan de omtrek Z-10 = Positie gaten in Z (absoluut) Q2000 = Boorstap 2 mm in 0.001 mm (Qmax=10 mm en Q waarde zonder punt) F0.2 = Boorvoeding in mm/omw.

Pagina 158

CNC INSTRUCTIE BURO Werkstuk overname Macro I

Macro Instructie voor een overnameprogramma Op onze machine kan de subspil als B-as, naar de hoofdspil toe worden geprogrammeerd. Daarmee kun je het product ophalen voor een achterbewerking. Beide spillen kunnen we tijdens overname stil laten staan (S0) of laten draaien (S100). Toepassing I: Product overname zonder aanslag, met stilstaande spillen (enkelstuks achterbewerken) Instructie in het hoofdprogramma: M150 B-634. Q64. Betekenis: M150 = Code die het macroprogramma O9020 uitvoert. B = Positie van de subspil vóór het product (absoluut) Q = Vrije opschuif-maat, op positie B, om product in te spannen (incrementeel)

Figuur 94 Productovername zonder aanslag

Pagina 170

CNC INSTRUCTIE BURO MGT Draaicyli

Cyclus ingeven In “ Manual Guide” kiest u een bewerkingscyclus (technologie) met behulp van grafische illustraties. Hierbij geeft u de gevraagde gegevens op. Vervolgens wordt de vorm of contour soort gekozen en daarbij de maatvoering ingegeven. Voorbeeld: Draaien Keuze bewerkingscyclus: 1. Voordraaien (G71) G1120 2. Nadraaien (G70) G1126 3. Draadsnijden (G76) G1140 4. Groefsteken (G75) G1133 5. Boren in X (G87) G1111

Keuze vormafmetingen: Onderprogramma (G71) M98 P? Onderprogramma (G70) M98 P? Draadsoort, metrisch G1461 Groefvorm, rechte insteek G1470 Steekcirkel, in C as (omtrek) G1672

Hierboven staan tussen haakjes ( ), de cyclusnummers ter vergelijking van de bewerkingen in ISO code die in dit instructieboek zijn behandeld. Hierna laten we enkele cycli zien die met “Manual Guide” werden geprogrammeerd.

Figuur 96 Product voorbeeld

Pagina 205

CNC INSTRUCTIE BURO Praktijkoefening NC1

Maatvoering NC1

NC1_0

Pagina 223

CNC INSTRUCTIE BURO Praktijkoefening NC6

Maatvoering NC6

Pagina 224

CNC INSTRUCTIE BURO Praktijkoefening NC6

Opspanning NC6

Pagina 235

CNC INSTRUCTIE BURO

3

FANUC Instructieboek CNC Draaien

Dit instructieboek vormt een handleiding bij CNC draaibanken met FANUC besturingsformaat. Hieruit leert u de functies en

mogelijkheden kennen, om de meeste verspaningen te kunnen programmeren en in te stellen.

De CNC scholingen met het oorspronkelijke dictaat van de

auteur, vormde al jarenlang de basis bij in gebruikname van nieuwe en bestaande CNC draaibanken met allerlei producten

en toepassingen, die hij als praktijkopleider in de industrie heeft mogen realiseren.

Met de gegeven uitleg krijgt u snel een overzicht van de opzet, werkwijze en mogelijkheden van machines met FANUC besturing. De verzamelde kennis in dit boek maakt het

inwerken op de FANUC besturing in ieder geval een stuk gemakkelijker.

Het "Verspanersforum" initieerde het idee, om dit

instructiemateriaal in deze vorm aan te bieden. Op dit forum kunnen ook verbeteringen en aanvullingen met gebruikers tot

stand komen en zo kennis en ervaring worden gebundeld voor toekomstige CNC verspaners.

Dit instructieboek kan ook dienen als basisnaslagwerk op de werkplek, bij alle bekende merken CNC draaimachines, met

hier en daar een aantekening over specifieke verschillen.

De praktische opzet, doormiddel van verklarende teksten met figuren en reële voorbeelden, biedt de basis aan, om ook zelf

te oefenen en zo met een CNC draaibank te leren werken.

De auteur heeft veel van zijn ervaring met diverse machines en gereedschappen verwerkt.

Uitgever: CNC Instructieburo, Schuurbiers

ISBN 978-94-90020-02-6