FAKE of REMAKE. Een andere kijk op het gemeentelijk kunstpatrimonium

Woord vooraf Traditioneel - nu al voor de negende keer - trachten de Beverse erfgoedactoren het publiek een gevarieerd programma aan te bieden op de jaarlijkse Erfgoeddag. De samenwerking is alvast gebleven, het uitgebreide programma ook, maar het concept kreeg dit jaar een nieuwe invulling. Erfgoed mag dan wel behoren tot het verleden, het moet blijven boeien nu en in de toekomst. Het thema van Erfgoeddag 2010 is Fake. Dit onderwerp leent zich uitstekend om te vertrekken vanuit een verrassend perspectief: het gemeentearchief. Het depot herbergt immers de verrassende collectie van het gemeentelijke kunstpatrimonium. Een veelzijdige selectie treedt letterlijk en figuurlijk naar buiten en krijgt onderdak op Cortewalle waar zich in het interieur permanent gemeentelijke kunstobjecten bevinden. De leerlingen van de gemeentelijke basisschool De Oogappel in Vrasene geven op ieder werk hun eigen en eigenzinnige interpretatie. Hun werkjes zijn kopieën van de originelen, maar op zich weer authentiek. De pas heropgestarte Beverse Kantschool springt ook mee op de kar. Zij toont u het verschil tussen echte [handgekloste] en fake [machinale en ets-]kant. Wie wil, mag zich zelfs aan het kantklossen wagen. De samenwerking met de Kantschool is een fijne aanvulling op het Kantmuseum van de Hertogelijke Heemkundige Kring Het Land van Beveren vzw, ondergebracht op de museumzolder van Cortewalle. Hier vinden traditionele en moderne kanttoepassingen elkaar voor de gelegenheid. In de Familiekamer kunt u kennismaken met echtheidskenmerken van documenten uit het Archief de Bergeyck. De gebruikelijke tentoonstelling is vervangen door een kunstenparcours buiten en binnen het kasteel Cortewalle waarin alle activiteiten samenkomen. De discussie over fake blijft moeilijk. Wat is echt? Onecht? Zijn kopieën inferieur of hebben ook zij kunstwaarde? En mogen interpretaties als authentiek worden beschouwd - iedere kijk is uniek en voegt iets toe - of niet? Wat is de invulling van begrippen zoals origineel? Ik nodig u uit het kunstenparcours te doorlopen en uzelf een mening te vormen. Het is de eerste keer dat ik u in het kader van Erfgoeddag mag aanspreken - dus ook dat is nieuw - en ik ben alvast gebeten door de erfgoedmicrobe. Misschien was dat bij u al het geval, dan zal het gevarieerde programma u vast en zeker boeien. Maar misschien bent ook u nieuw? Laat u verrassen door en geniet van het kunstenparcours in en rond Cortewalle. U zult ontdekken dat de aantrekkingskracht van erfgoed alvast niet fake is, maar écht!

Ernest Smet, schepen van cultuur

4 FAKE ?...

5 … of REMAKE ?

Kunstenparcours 1. Alfons Van Meirvenne [1935] Paard verdedigt veulen tegen stier Polyesteren plastiek met bronskleurige patine - 1998 - Kunstpatrimonium Beveren, M 32 De werken van Alfons Van Meirvenne refereren vaak aan zijn geboorteplaats Haasdonk of zijn geboortestreek het Waasland. Van Meirvenne laat zich eveneens inspireren door de natuur en dieren in het bijzonder.

Het beeld symboliseert in het algemeen de dierenwereld van het Waasland, maar het is ook nauw verbonden met het kasteel Cortewalle door de verwijzing naar de paardenstallen in het Koetshuis. Het uitgebeelde conflict is volop aan de gang. De kracht en het geweld van de stier wordt uitgespeeld tegenover het edele en sierlijke van het paard. De winnaar is nog niet bekend.

bewerkt door het EERSTE LEERJAAR De leerlingen van het eerste leerjaar maakten een vredevol tafereel in de dierenwereld.

2. Anoniem Hangbrug Smeedijzer - omstreeks 1905 - Kunstpatrimonium Beveren, z.n. Graaf Florimond de Brouchoven de Bergeyck [1839-1907] liet deze smeedijzeren hangbrug als folly installeren in het kasteelpark van Cortewalle dat hij omstreeks 1900 volledig had laten heraanleggen als een Engelse landschapstuin. Welgestelde burgers en edellieden integreerden graag exotische elementen in hun huis of tuin om hun sociale status te benadrukken. De brug kwam er als pièce de résistance vermoedelijk voor 1905.

bewerkt door het VIJFDE LEERJAAR De vijfde klassers maakten in groep namaakbruggen met klei en satéstokjes.

6 FAKE ?...

3. Anoniem Arrenslee met minnetafereeltjes Gepolychromeerd houtsnijwerk met olieverfschilderingen - Lodewijk XV-stijl - omstreeks 1800 - Kunstpatrimonium Beveren, Meu 67 Vermoedelijk bestelde het echtpaar graaf Charles de Brouchoven de Bergeyck [1766-1811] en gravin Carolina Roose de Baisy [1779-1852] de arrenslede in de nasleep van de kleine ijstijd. Onder de laatste grafelijke bewoners, Charles de Brouchoven de Bergeyck [1875-1835] en Josephina Cornet d’Elzius de Peissant [1877-1960], stond de arrenslee in de garage achter het koetshuis. Na de dood van gravin Josephina werd de slede openbaar verkocht met de rest van de kasteelinboedel en kwam ze op Hof ter Saksen terecht. In 1989 kocht de gemeente de arrenslede terug. Ze onderging in 2004 een grondige restauratie.

bewerkt door het DERDE LEERJAAR Deze winterse slee toont zomerse tafereeltjes… FAKE natuurlijk! De leerlingen van het derde leerjaar deden het net andersom: een zomers voorwerp versierden ze met winterse afbeeldingen!

4. Jos Hendrickx [1906-1971] Bomen in het Waasland Houtskool op papier - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KVB G106 Het oeuvre van Jos Hendrickx evolueerde doorheen de jaren. In eerste instantie spitste de kunstenaar zich toe op de natuur. Hij verbeeldde vooral landschappen met een voorliefde voor het kasteel Cortewalle en het domein er rond. Stilaan namen figuren een prominentere plaats in. Na de Tweede Wereldoorlog maakte hij zijn eerste grote glasramen. Rechtlijnigheid en verticaliteit zijn typerend in zijn werk. Tijdens de laatste jaren van zijn leven werkte Jos Hendrickx als tekenaar, aquarellist, graficus en glazenier in zijn atelier te Vrasene. Jos Hendrickx’ werk weerspiegelt zijn diepe geloof, zijn spiritualiteit en interne menselijke uitdrukkingskracht. Jos Hendrickx rust op de begraafplaats te Beveren. Voor dit werk inspireerde Hendickx zich zoals wel vaker op de natuur van het Waasland.

bewerkt door de TWEEDE KLEUTERKLAS De leerlingen van de tweede kleuterklas werkten vooral rond de kleuren en de bomen van het schilderij. Ook de overlapping was belangrijk. Ze hebben - contrasterend met het origineel - gewerkt met kleur. De kleuters mochten ook de bomen naschilderen met donkere kleuren.

7 … of REMAKE ?

8 FAKE ?...

9 … of REMAKE ?

5. Georges Staes [1927] Slotnimf Monumentaal werk in epoxy - 1994 - Kunstpatrimonium Beveren, z.n. Voor dit werk haalde Beverenaar Georges Staes zijn inspiratie bij het kasteel zelf. Tijdens wandelingen door het park ving de kunstenaar geregeld een glimp op van de bruiden wiens huwelijk voltrokken werd in Cortewalle. De bruiden zagen er stuk voor stuk gelukkig uit in hun zwierige jurken. Ze deden Georges Staes dan ook denken aan nimfen. De slotnimf is een geschenk van de plaatselijke Beverse cultuurraad ter gelegenheid van zijn 25-jarig bestaan in 1994.

bewerkt door de DERDE KLEUTERKLAS De derde kleuterklassers bootsten op hun eigen creatieve manier de kasteelnimf na. De afwerking gebeurde naar eigen fantasie. Fake… of niet?

6. Piet Staut [1876-1933] Kruisiging van Christus, kopie van het werk van Antoon Van Dijck Olieverf op doek - Romantisch geïnspireerd - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, S 28 Geboren en getogen Beverenaar Piet Staut verwierf naast zijn werkzaamheden als schilder en restaurateur, meer en meer bekendheid als fotograaf. Hij verenigde zich met andere kunstenaars en richtte een succesvolle particuliere schilder- en tekenschool op. Zijn werken hebben vaak Beverse onderwerpen. Piet Staut leeft in Beveren nog verder. In 1933 werd de Armstraat omgedoopt tot Piet Stautstraat. In 1946 werd de Piet Stautkring gesticht. In 1956 kreeg Piet Staut zijn definitieve rustplaats op het erepark van de nieuwe gemeentelijke begraafplaats.

Voor dit schilderij inspireerde Piet Staut zich op het werk Christus aan het kruis van Antoon Van Dijck [1599-1641], een van de beroemdste schilders uit de zeventiende eeuw. Het origineel hangt in de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen.

bewerkt door het DERDE LEERJAAR Piet Staut maakte een kopie van een schilderij van Antoon Van Dijck. FAKE! De derde klas kopieerde een andere beroemde Belgische schilder: Réné Magritte. Maar hun kunstwerk is altijd wel een tikkeltje anders… vind jij de verschillen?

10 FAKE ?...

7. Anoniem Overstaande spiegels Spiegels in witmarmeren kader - omstreeks 1856 - Kunstpatrimonium Beveren, z.n. Op de witmarmeren schouw met kamerhoge spiegel in de Blauwe Kamer staat ondermeer de granaatappel afgebeeld als symbool voor de hemelse liefde en de liefdadigheid. De schouw met spiegel staat loodrecht op zijn pendant in de belendende Verlatzaal. Als de dubbele deur tussen beide zalen opendraait, creëren beide spiegels de illusie van oneindigheid. De inrichting van de Blauwe Kamer is terug te voeren op de verbouwingswerken in opdracht van graaf Charles Joseph de Brouchoven de Bergeyck [1801-1875] en gravin Emilia Moretus [1808-1865], uitgevoerd omstreeks 1856. De Verlatzaal dankt haar interieur aan graaf Florimond de Brouchoven de Bergeyck [1839-1908] die ze liet herinrichten eind jaren 1870.

bewerkt door de PEUTERKLAS De peuters zorgden voor een unieke verzameling van verschillende soorten spiegels. Ze verdiepten zich in het onderwerp Mezelf en ik.

8. Oscar Angenot [1857-1920] Portret van burgemeester Jan Van Raemdonck [1813-1886] Olieverf op doek - 1911 - Kunstpatrimonium Beveren, S 14 Oscar Angenot kwam onder impuls van burgemeester Prosper Van Raemdonck terecht in de Beverse Gemeentelijke Tekenschool, eerst als leraar en later als directeur. Onder zijn leiding veranderde de onderwijsmethode grondig. Naast de schilderijen van de opeenvolgende burgemeesters Van Raemdonck, schilderde Angenot in opdracht van het gemeentebestuur ook kopieën van Louis Gallaits staatsieportretten van koning Leopold II en koningin Maria-Hendrika voor de raadzaal.

Het portret van Jan Van Raemdonck, burgemeester van 1861 tot 1886, werd vervaardigd in opdracht van het gemeentebestuur van Beveren ter gelegenheid van het vijftigjarig burgemeesterschap van de familie Van Raemdonck in 1911.

9. Oscar Angenot [1857-1920] Portret van burgemeester Prosper Van Raemdonck [1849-1901] Olieverf op doek - 1911 - Kunstpatrimonium Beveren, S 15

11 … of REMAKE ?

12 FAKE ?...

Prosper Van Raemdonck was burgemeester van Beveren van 1886 tot aan zijn dood in 1901. Hij was een goede vriend en tevens beschermheer van de Beverse kunstenaar Piet Staut. Net als Staut hield Van Raemdonck zich bezig met fotografie, maar dan als amateur. Dit portret werd vervaardigd in opdracht van het gemeentebestuur van Beveren ter gelegenheid van het vijftigjarig burgemeesterschap van de familie Van Raemdonck in 1911.

10. Oscar Angenot [1857-1920] Portret van burgemeester Kamiel Van Raemdonck Olieverf op doek - 1911 - Kunstpatrimonium Beveren, S 16 Kamiel Van Raemdonck was burgemeester van Beveren van 1901 tot 1919. Dit portret werd vervaardigd in opdracht van het gemeentebestuur van Beveren ter gelegenheid van het vijftigjarig burgemeesterschap van de familie Van Raemdonck in 1911.

11. Omer Van Vosselen [1934-1993] Portret van burgemeester Gerard Lesseliers Olieverf op doek - 1970 - Kunstpatrimonium Beveren, S 17 Omer Van Vosselen schilderde naast portretten ook stillevens, bloemstukken en landschappen. Zijn portretten schilderde Van Vosselen met de waardigheid van de negentiende-eeuwse klassieke portretten. In 1988 restaureerde Van Vosselen het schilderij De brand van Beveren in opdracht van de Orde van het Pilorijn. Gerard Lesseliers was burgemeester van 1944 tot 1970.

12. Alfons Verheyen [1930-1990] Portret van burgemeester Alfred Lesseliers Olieverf op doek - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, S 26

13 … of REMAKE ?

Alfons Verheyen studeerde ondermeer aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen waar Albert Ciamberlani [1864-1956] zijn leermeester was. Verheyen had grote bewondering voor de oude meesters en bestudeerde hun technieken tijdens de talloze reizen die hij maakte. Die reizen inspireerden hem ook bij het schilderen van landschappen en marines. Maar het meest bekend werd Verheyen dankzij zijn portretten die getuigen van een psychologisch inzicht. Alfred Lesseliers was burgemeester van Beveren van 1921 tot 1940.

bewerkt door het TWEEDE LEERJAAR De leerlingen van het tweede leerjaar bespraken de verschillende kunstenaars en de burgemeesters. En voor één dag werden de leerlingen zelf ook eens burgemeester of miss… Heb je hun lint gezien?

13. Anoniem De brand van Beveren Olieverf op doek - vermoedelijk kort na de ramp in 1671 - Kunstpatrimonium Beveren, S 25 Dit schilderij is een ooggetuigenverslag van de ramp die Beveren trof in de nacht van 20 op 21 augustus 1651, namelijk de brand die de dorpskom in lichterlaaie zette en naast veel materiële schade ook twee mensenlevens kostte. Het lijkt aannemelijk dat De brand van Beveren in opdracht van het Wilhemietenklooster is geschilderd waar het 125 jaar lang onderdak had. Toen het klooster door Jozef II werd opgeheven, werd de inboedel verkocht in 1785. Het gemeentebestuur kocht het werk aan. In 1878 en in 1989 onderging het een restauratiebeurt door respectievelijk Buesco en Omer Van Vosselen.

bewerkt door het VIERDE LEERJAAR Het vierde leerjaar werkte dit jaar rond de krant. Ze leerden verschillende artikels en rubrieken kennen. De brand in Beveren was helemaal niet fake maar echt gebeurd! Ze maakten een verslag voor de televisie. Kijk en geniet!

14 FAKE ?...

14. Oscar Angenot [1857-1920] Portret van de honderdjarige Francisca Van Geertsom [1800-1899] Olieverf op doek - 1899 - Kunstpatrimonium Beveren, S 12 Kantwerkster Francisca Van Geertsom werd in 1899 in Beveren uitbundig gevierd naar aanleiding van haar honderdste verjaardag. Later bleek echter dat ze pas in 1800 geboren was. Ze was met andere woorden nog geen honderd toen ze werd gevierd. Ze zou het trouwens nooit worden, want Francisca Van Geertsom overleed een paar dagen na haar viering.

15. Oscar Angenot [1857-1920] Portret van de honderdjarige Anna-Carolina Andries [1771-1872] Olieverf op doek - na 1872 - Kunstpatrimonium Beveren, S 13 Kantwerkster Anna-Carolina Andries werd ter gelegenheid van haar honderdste verjaardag door haar Beverse dorpsgenoten in de bloemetjes gezet. Angenot schilderde haar portret postuum.

16. Leo Steel [1878-1938] Portret van de honderdjarige Paulina Thileman [1801-1901] Olieverf op doek - 1901 - Kunstpatrimonium Beveren, S 52 Leo Steel was vooral actief als schilder van portretten en van religieuze taferelen.

Paulina Thileman werd in Kieldrecht geboren. In 1901 vierde het dorp uitbundig haar honderdste verjaardag.

bewerkt door het VIJFDE LEERJAAR De leerlingen van de vijfde klas observeerden drie portretten van honderdjarigen [met een kanten mutsje!]. Daarna tekenden en schilderden ze ook een portret van een honderdjarige dame. In haar mutsje verwerkten ze hun eigen kantkloswerk.

15 … of REMAKE ?

17. Anoniem Strook Beverse kant Kantwerk in Rijselse techniek - vroege twintigste eeuw - Gemeentelijk Heemkundig Museum Beveren, TX 003.017 Beverse kant is een kantsoort met doorlopende draden. Deze fijne tulekant onderscheidt zich vooral van andere tule kantsoorten door het volwerk in linnenslag en heeft een rijke traditie als kant voor de Nederlandse mutsen. Er wordt vaak gebruik gemaakt van bloemenmotieven wat ook bij deze strook het geval is. Het gaat hier om een voorbeeld van een driebloemer, namelijk drie rapporten [motieven] per el.

bewerkt door het DERDE LEERJAAR De dames van de Beverse kantschool leerden de derdeklassers kantklossen. Zij gebruikten hun fake Beverse kant in een modeblaadje met hun visie op de mode van morgen.

18. Kapitein Zeppos Reeks 1, aflevering 5: De mysterieuze kamer Audiovisueel - 1964 - z.n. Jeugdauteur en scenarioschrijver Louis [Lode] De Groof is het brein achter enkele succesvolle jeugdseries. In het eerste seizoen van zijn serie Kapitein Zeppos ontdekt kapitein Zeppos [Senne Rouffaer] dat hij van zijn oom Nico Stephorst een deel van kasteel Belderbos [alias kasteel Cortewalle] geërfd heeft. Het andere deel erft een zekere Ariane d’Espinal [Vera Veroft]. Samen met zijn kompaan Ben Kurrel [Raymond Bossaerts] onderzoekt kapitein Zeppos verschillende mysteries omtrent het kasteel. In aflevering 5, De Mysterieuze Kamer, lopen Ben en kapitein Zeppos doorheen het hele kasteel op zoek naar een geheime kamer. Wegens het grote succes van de serie volgden nog twee reeksen.

bewerkt door het VIERDE LEERJAAR Het vierde leerjaar bekeek het fragment De geheimzinnige kamer van de serie Kapitein Zeppos. Dit fragment werd opgenomen in het kasteel Cortewalle. De scène waarbij het doek van een schilderij viel,

16 FAKE ?...

17 … of REMAKE ?

vonden ze erg spannend. Het schilderij ging open en toen… zagen ze iets mysterieus [kijk zelf maar achter de schilderijen van de leerlingen]. Kan dit of is het fake? Dit betoverde hen zo dat ze hun eigen mysterieuze schilderijdeur maakten. Anderen raakten betoverd door de mooie kamer van tante Irene.

19. Ward De Dobbelaer [1920-1992] Hooioppers te Verrebroek Pastel - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 004 Ward De Dobbelaer koos vooral het Land van Waas als onderwerp van zijn pastels. Hij legde zijn geliefde streek vast in alle mogelijke verschijningsvormen en sferen: boerderijen, veldwegels, kerken, stillevens, personen. De Dobbelaer wist zijn artistieke bezigheden te combineren met zijn werk als havenarbeider.

Vier hooioppers staan op een weiland te Verrebroek. Links van het weiland loopt een beek met een brugje erover. Rechts begrenzen vier knotwilgen het weiland.

bewerkt door de TWEEDE KLEUTERKLAS De kleuters van de tweede kleuterklas gingen zelf aan de slag met het materiaal: oppers maken op allerlei manieren. Zij schilderden het schilderij na en maakten gebruik van verschillende kleurtjes [een boom is nooit helemaal groen!].

20. Ward De Dobbelaer [1920-1992] Boerderij Priemstraat Melsele Pastel - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 027 In de Priemstraat te Melsele toont De Dobbelaer het akkerland met bomen en een hoeve in de achtergrond.

bewerkt door de DERDE KLEUTERKLAS Boerderijen heb je in vele soorten. De kleuters van de derde kleuterklas maakten van de boerderij in Melsele een eigen versie. FAKE… of niet?

18 FAKE ?...

21. Jan Verhas [1834-1896] De slag van Kallo Olieverf op doek - 1863 - Kunstpatrimonium Beveren, S50 Jan Verhas kreeg zijn eerste opleiding van zijn vader en studeerde vervolgens aan de Academie van Schone Kunsten te Antwerpen. In het begin van zijn loopbaan schilderde Verhas vaak historische en religieuze scènes. Deze Slag van Kallo, met een geromantiseerde voorstelling van de dood van Maurits van Nassau in 1638, is een van de bekendste. Later maakte hij naam als portretschilder en schilder van de kust van Heist. Hij ontving de Prijs van Rome in 1860.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog [1568-1648], de vrijheidsstrijd van de Nederlanden tegen Spanje, leken de Staatse opstandelingen in 1638 aan de winnende hand. Begin juni trokken ze onder leiding van graaf Willem van Nassau-Siegen [1592-1642] op in de richting van Kallo om van daaruit Antwerpen aan te vallen. Maar Felipe da Silva, de militaire gouverneur van Antwerpen, reageerde onverwacht snel en diende de Staatsen in de nacht van 20 juni een verpletterende nederlaag toe. Duizenden Staatse soldaten werden gevangen genomen en honderden sneuvelden, onder wie de 21-jarige Maurits van Nassau, de zoon van graaf Willem. De Spanjaarden wilden zijn lichaam meevoeren, maar de Staatsen leverden met succes een verwoede strijd om het bezit ervan.

bewerkt door het VIERDE LEERJAAR De kinderen uit het vierde leerjaar [en voornamelijk de jongens!] wilden deze oorlog in Kallo wel even faken…

22. Jan Miel [1599-1664] Halte de chasse Houtgravure - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 102 De geboren Beverenaar Jan Miel trok vermoedelijk al in 1633 naar Rome waar hij werkte tot hij in 1658 werd benoemd tot hofschilder in Turijn. Veel van Miels werken zijn taferelen uit het dagelijkse leven op het platteland, maar hij schilderde ook fresco’s in Romeinse kerken en paleizen. Hij was ondermeer prentkunstenaar, schilder, tekenaar en stoffageschilder.

Een gezelschap op doorreis houdt halt om uit te rusten en de paarden te laven aan de ruïne van een huis aan het water.

19 … of REMAKE ?

20 FAKE ?...

bewerkt door het ZESDE LEERJAAR De leerlingen werkten op een mdf-plaatje enkele eenvoudige gravures uit met behulp van gutsen en burijnen. Vervolgens rolden zij inkt uit met een rubberen inktroller. Als laatste stap maakten zij een afdruk op papier.

23. René Hulstaert [1903-1988] Benejarafe, boten 71 Aquarel - 1971 - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 100 René Hulstaert was tekenaar, schilder en aquarellist. Al op dertienjarige leeftijd begon hij te aquarelleren. Hij ontwikkelde in deze schildertechniek een bijzondere vaardigheid. Gedurende 25 jaar was hij lid van de Antwerpse Aquarellisten. Het landschap nam in zijn oeuvre een belangrijke plaats in. Vooral bomen intrigeerden hem. Licht hanteerde hij als een derde dimensie.

Dit werk toont drie vissersbootjes op het strand te Benajarafe, een Andalusisch kustdorpje in de buurt van Málaga.

bewerkt door het TWEEDE LEERJAAR De leerlingen van het tweede leerjaar leerden een beetje over de kunstenaar en zijn werk. Er kwam een kunstenares uitleggen hoe ze moesten aquarellen. Daarna gingen ze zelf aan de slag.

24. Alfons Van Meirvenne [1932] Kerkuil Olieverf op doek - 1992 - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 112 Het schilderij toont een kerkuil, met in zijn klauwen een kleine prooi.

bewerkt door het VIERDE LEERJAAR Van brainstormen kennen de leerlingen van het vierde leerjaar alles. Bij dit werk dachten ze aan uilen en braakballen. Deze braakbal … lijkt hij echt of is hij fake?

21 … of REMAKE ?

22 FAKE ?...

23 … of REMAKE ?

25. Luc Cappaert [1957] Sterrevogel Olieverf op doek - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 094 Cappaert is schilder en tekenaar en ook zeer actief in cover- en decorontwerpen. De dynamiek van zijn artistieke expressie drijft hem over de grenzen van de werkelijke contouren der dingen.

Een zwart-witte sterrenvogel tegen een grijzige achtergrond met pazargele strepen.

bewerkt door de EERSTE KLEUTERKLAS De kleuters van de eerste kleuterklas experimenteerden met paletschilderen. Zij werkten rond vogels en sterren in verschillende kleuren. Met nat krijt maakten ze een heel mooie ster.

26. Piet Staut [1876-1933] De os Olieverf op doek - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, S 33 De boer poseert bij de os in de wei. De hoeve staat op de achtergrond.

bewerkt door de EERSTE KLEUTERKLAS De kleuters van de eerste kleuterklas experimenteerden met vormscheuren: ze maakten vlekken voor de os. Andere kleuters werkten rond koeien in de wei. Er werden andere dieren in de wei getekend en ook een kindje … of zou dat de boer bij de os zijn?

27. Jef Ruythoorn [1949] Signaal Aquarel met Oost-Indische inkt op papier - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 125 Ruythoorn schildert, tekent, etst, aquarelleert en maakt houtsneden. Hij wil zijn werken niet met het publiek confronteren in tentoonstellingen, maar wil ze wel samen met anderen bekijken en evalueren. Hij werkt impulsief en stopt vaak een guitig accent in zijn werken. Maar tegelijkertijd gaat Ruythoorn bij zijn schilderijen minutieus te werk: elke tint wordt maximaal genuanceerd en de kleuren worden afgewogen.

24 FAKE ?...

25 … of REMAKE ?

Een dame kijkt naar een schilderij van de Titanic. Daarboven hangt een mobiel waaruit enkele figuren zijn ontsnapt en wegrennen.

bewerkt door het DERDE LEERJAAR Zie je bovenaan dit schilderij de mobiel? De leerlingen maakten er ook eentje en lieten zich daarbij inspireren door de mannetjes van Keith Haring.

28. Jef Ruythoorn [1949] Hemd Olieverf op doek - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 124 Dit werk toont details van een blauw [jeans]hemd, afgewerkt met bruine lederen ceinturen in een bruine kader [met bijhorend museumplaatje 7.A.], of een bruine deur waarvan het binnenpaneel ontbreekt [met sleutelgat].

bewerkt door het TWEEDE LEERJAAR Wat staat er op dit schilderij? Sommigen dachten aan een rugzak, maar na lang en goed kijken zagen ze dat het een hemd was. Ze maakten zelf een pop met kleedjes!

29. Emiel Van de Velde [1953] Tegenlicht Pastel op papier - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 108 Emiel [Miel] Van de Velde houdt ervan zich terug te trekken in de open natuur, liefst op Bevers grondgebied. In zijn werken kiest Van de Velde er bewust voor om het papier als drager te respecteren. Hij brengt er verf, pastel of gouache op aan met grote stroken en soms zelfs met krassen. Schijnbaar zijn al zijn schilderijen abstracte voorstellingen, maar bij een grondige blik op de werken tonen die toch steeds herkenbare vormen zoals wolkenslierten, een horizon, bomen, struiken, bloemen, een zon, een maan, … Van de Velde schildert ook stillevens. Dit stilleven toont flessen en gekleurd glaswerk op een tafel.

bewerkt door het ZESDE LEERJAAR De leerlingen koppelden taal en techniek aan elkaar. Sommige kinderen haalden hun poëtisch talent naar boven, anderen dachten na over het begrip tegenlicht. Weer anderen zorgden ervoor dat de wanden van een oude visbak beplakt werden en dat een houten

26 FAKE ?...

raamwerk werd gezaagd waarin de bak vast kwam te zitten. Ook het schoonschrift van enkele leerlingen kwam van pas om de wanden mooi te beschrijven. Dankzij de verlichting aan de binnenkant komt het tegenlicht hier tot uiting. 30. Romain De Coninck [1935] Stilleven met kreeft Olieverf op doek - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 098 Romain De Coninck volgde les aan de Academie voor Boetseerkunst te Antwerpen. Zijn vader en broer waren beeldsnijders. De geheimen van de schilderkunst ontdekte De Coninck in het atelier van zijn tijdgenoot Omer Van Vosselen, bij wie hij van 1968 tot 1972 privélessen volgde. Zijn portretten getuigen van een rake observatiekunst en mensenkennis. De Coninck hanteert een donker palet met een licht melancholische ondertoon. Zijn stillevens zijn staaltjes van knappe composities met een zeer sterke cohesie. Romain De Coninck schildert ook interieurs en landschappen.

Op dit stilleven ligt een kreeft afgebeeld naast een witte kom waarin uien liggen. Rechts van de kreeft liggen nog eens twee uien.

bewerkt door het VIJFDE LEERJAAR Dit schilderij is een stilleven. De leerlingen leerden wat dit is en schilderden daarna hun eigen stilleven.

31. Wim van Remortel [1939] In ceremonie Computergrafiek op doek - 2008 - Kunstpatrimonium Beveren, KVB 6 Wim van Remortel geniet internationale bekendheid en stelde tentoon in binnen- en buitenland.

Hij experimenteert vaak met computertechnieken. Ingescande etsen en tekeningen vormen de basis voor meerdere nieuwe werken doordat hij met een digitale pen op een computerpad de e-tekeningen op oneindig veel manieren kan bewerken.

In de vele kleuren en vegen herkent men vaag een figuur. Dit werk is het resultaat van veelvuldige computerbewerkingen.

bewerkt door de PEUTERKLAS De peuters pasten het principe toe van afdrukken op verschillende manieren. Ze zorgden voor kleur en beweging in een levend schilderij.

27 … of REMAKE ?

28 FAKE ?...

29 … of REMAKE ?

32. Denijs De Backer [1931] Levensdraad Linogravure - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 096 Denijs De Backer gebruikt in zijn werk vaak de linotechniek en vervaardigt daarnaast ook schilderijen.

Een gezin zit bij elkaar voor een met bloemen en planten gedecoreerde gevel. Een afwijkend kleurgebruik trekt de aandacht op een oudere vrouw zittend op een stoel in het midden van het werk. De schilder symboliseert het verloop van het leven door de verschillende generaties in een familie samen af te beelden.

bewerkt door het TWEEDE LEERJAAR De tweedeklassers bespraken de techniek van het kunstwerk en kort ook de kunstenaar. Daarna keken ze naar de verschillende personages op het schilderij. Ze maakten zelf een kunstwerk met potlood… Vinden jullie de verschillen?

33. Albert Ciamberlani [1864-1956] Mona Lisa naar Leonardo da Vinci Potlood op papier - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, AC tek 0107 Albert Ciamberlani, van gemengd Bevers-Italiaanse afkomst, studeerde korte tijd rechten, maar wijdde zich al snel voltijds aan de kunst. Zijn buur, de architect Paul Hankar [1859-1901] bouwde in 1897 de nu geklasseerde woning van Ciamberlani in de Defacqzstraat te Elsene. Hankar ontwierp ook het in 1989 afgebroken atelier van de kunstenaar aan de Ter Kamerenlaan. Dat werd zijn toevluchtsoord voor zijn zoektocht naar een arcadische wereld. Ciamberlani maakte er indrukwekkende voorstudies voor monumentale decoraties waarvan de realisaties vandaag nog te zien zijn in o.a. het Museum voor Midden-Afrika te Tervuren, het gemeentehuis van Sint-Gillis, de justitiepaleizen van Leuven en Brussel. Ciamberlani maakte ook monumentale werken op doek. In zijn latere oeuvre toonde de kunstenaar de mens in zijn oorspronkelijke staat, gevrijwaard van zonde en in harmonie met de natuur. Tussen 1887 en de Eerste Wereldoorlog exposeerde Ciamberlani in binnen- en buitenland. In 1925 werd hij opgenomen in de Koninklijke Academie van België, klasse der Schone Kunsten. Op het erepark van de begraafplaats van Beveren staat een gedenksteen voor Albert Ciamberlani. Albert Ciamberlani kopieerde, bij wijze van oefening, vaak werk of details uit werk van de grote meesters. Hier is dat de Mona Lisa van

30 FAKE ?...

Leonardo da Vinci [1452-1519].

bewerkt door het VIJFDE LEERJAAR Ciamberlani maakte van de originele Mona Lisa een eigen bewerking. De leerlingen van het vijfde leerjaar tekenden ook de originele Mona Lisa na, maar gaven er een eigentijdse toets aan.

34. Albert Ciamberlani [1864-1956] Kopie van een fragment van de Sixtijnse kapel Olieverf op doek op triplexplaat - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, AC 0091 Albert Ciamberlani kopieerde, bij wijze van oefening, vaak werk of details uit werk van de grote meesters. Hier is dat een fragment uit de Sixtijnse kapel in Vaticaanstad van Michelangelo [1475-1564].

bewerkt door het ZESDE LEERJAAR Uit het schilderij namen ze opnieuw een klein fragment, namelijk de hand van Adam, om daarmee verder te werken. Op het originele kunstwerk van Michelangelo staan God en Adam naar elkaar gericht en reiken hun handen naar elkaar. Van dit fragment maakten de zesdeklassers een tegelmozaïek. Overschotten van tegels werden met een hamer in kleine stukken geslagen en door middel van een tegelknipper maakten ze nog kleinere stukken. Deze stukjes werden in elkaar gepuzzeld en met tegellijm vastgekleefd. Vervolgens werden de tegelstukjes gevoegd.

35. Jos Hendrickx [1906-1971] Venster met de schaduw van Ward Potlood op papier - z.d. - Kunstpatrimonium Beveren, KLB 058 Voor het raam dat de toeschouwer een blik naar buiten gunt, zit vriend en collega-kunstenaar Ward De Dobbelaer.

bewerkt door het ZESDE LEERJAAR Naast tekenaar, graficus en glazenier was Hendrickx ook een aquarellist. Met eenvoudige waterverf probeerden de leerlingen ook de techniek uit van het nat op nat schilderen.

31 … of REMAKE ?

32 FAKE ?...

33 … of REMAKE ?

36. Albert Ciamberlani [1864-1956] Portret van vader Olieverf op doek op unaliteplaat - voor 1893 - Kunstpatrimonium Beveren, AC 0023 O I Albert Ciamberlani schilderde hier het portret van Vincent Ciamberlani, zijn vader.

bewerkt door het EERSTE LEERJAAR De kunstenaar maakte een donker en stijf portret. De leerlingen van het eerste leerjaar toverden het om in een portret met felle kleuren en een licht accent.

37. Piet Staut [1876-1933] Kantwerkster Houtskool op papier - 1910 - Kunstpatrimonium Beveren, KVB 8 De houtskooltekening toont een klossende kantwerkster.

bewerkt door het EERSTE LEERJAAR De leerlingen leerden zelf ECHT kantklossen en maakten daarna een FAKE-kantkloswerkje.

38. Zegels en kalligrafie bewerkt door het EERSTE LEERJAAR De leerlingen van het eerste leerjaar maakten zelf perkament en oud papier. Ze schreven ook de eerste letter van hun naam in kalligrafie.

Colofon FAKE of REMAKE. Een andere kijk op het gemeentelijk kunstpatrimonium is een tentoonstelling samengesteld ter gelegenheid van Erfgoeddag 2010 met als thema Fake door het gemeentearchief Beveren, het Archief de Bergeyck, de gemeentelijke basisschool de Oogappel te Vrasene, de Beverse Kantschool en de Hertogelijke Heemkundige Kring Het Land van Beveren i.s.m. het cultuurcentrum Ter Vesten.

Het kunstenparcours FAKE of REMAKE is te doorlopen van 24 april tot en met 9 mei 2010 in en rond kasteel Cortewalle.

De leerlingen en de leerkrachten van de gemeentelijke basisschool De Oogappel te Vrasene, Stefanie Audenaert en Carine Goossens verzorgden de samenstelling en de redactie van de catalogus. Christl Van den Broucke verzorgde de vormgeving. De eindredactie lag in handen van Carine Goossens.

Met dank aan de familievereniging de Brouchoven de Bergeyck vzw, de Gidsenvereniging Beveren, de Grafische dienst, de Groendienst en de dienst Wegen.

D/2010/712/2