‘Duurzamegalakleding?Nooit gezien’

Regisseur Sanne Vogel slaakt een en-thousiaste kreet als een van haar actri-ces aan het passen is. “Hartstikke mooidie jurk. En nog fairtrade ook”, klinkt hetschel door de telefoon. De29-jarige clmmaakster stelt alles in hetwerk om de castleden van haar speel-clmdebuut ‘Hartenstraat’ in fairtrade-kleding te hullen. “Ik kan er gewoon nietbij dat er mensen aan de andere kant vande wereld lijden omdat wij hier in hetWesten zo veel willen.”Drie jaar geleden besloot ze voor haar ei-eigen garderobe zo veel mogelijk fairtra-de kleding in te kopen. Proefdiervrijeproducten had ze twee jaar daarvoor alingeslagen. Inmiddels bestaat 70 pro-cent van haar kledingkast uit eerlijkedraagsels. Maar soms zwicht ze, bekentde actrice uit de komedie ‘Het schnitzel-paradijs’. “Onlangs kocht ik een jas vanhet merk Cos. Gewoon omdat ik hetmooi vond, terwijl ik weet dat ze nietfairtrade opereren. Honderd procenthandelen lukt natuurlijk niet.”Dat laatste is ook onmacht. Duurzamesokken, onderbroeken, galakleding envooral schoenen zijn niet gemakkelijk opde kop te tikken. Dus koopt Vogel ookveel tweedehands, shopt ze bij jongeontwerpers en leent ze af en toe galakle-ding van eerlijke designers. “Tijdens depremière van ‘Verliefd op Ibiza’ droeg ikeen zomerse, gele jurk van de Franseontwerpster Johanna Riplinger. De pig-menten om de jurk te verven, haalde zeuit verdorde bloemen die aan een tem-pel waren geofferd. Die jurk had ook eenmooi verhaal, dus ik droeg hem graag.”Juist door die verhalen op belangrijkepersmomenten te vertellen, interviewste geven over fairtradehandel en uiter-aard groene labels de kans te geven haarcastleden te kleden, wil Vogel op haarmanier verschil maken. “Eigenlijk zou-den modebladen als Elle en Vogue eenkeer een shoot moeten hebbenmet al-leen maar eerlijke kleren. Dat gebeurt nuook sporadisch, maar het mag nog veelmeer onder de aandacht worden ge-bracht.”

‘Alle fabriekensluiten, is geenoplossing’

“Wat ik in de kast heb hangen? Allemaalkleren gemaakt door 10- tot 12-jarigen”,grapt Dirk Taat. “Nee, even serieus”,gaat het 28-jarige model verder. “Sindseen show die ik liep voor Circle of Trust,een Nederlands fairtrademerk, is bij mijhet balletje gaan rollen. Het was de eer-ste keer dat ik met fairtrade in aanrakingkwam. Daarna ben ik documentairesgaan kijken over kinderarbeid, met men-sen uit de modewereld gaan praten enbesefte dat het ook anders kan. Eerlij-ker.”Als model kom je niet snel achter de mis-standen die schuilen achter de kledingwaarin je je laat fotograferen, zegt Taat.Uit nieuwsgierigheid gaat hij weleenspraten met opdrachtgevers. “Maar dievertellen echt niet dat er kinderen ploe-teren in hun Indiase of Bengaalse fabrie-ken of dat ze volwassenen zwaar onder-betalen. Ik ben kieskeuriger gewordenen wil niet geassocieerd wordenmet on-derbetalende kledingproducenten.”Toch is de van oorsprong Noorse televi-siepersoonlijkheid niet heel strikt in hetnaleven van zijn pleidooi over eerlijkekleding. Zo klinkt er twijfel in zijn stemals hij moet aangeven of zijn huidigeSpaanse opdrachtgever Macson duur-zaam opereert. “Ik weet het niet”, be-kent hij uiteindelijk. “Maar het is eenmerk van formaat met mooie, dure pak-ken. Dat maakt wel verschil, denk ik.”Hoe duurder het merk, hoe groter hetbesef dat medewerkers in lagelonenlan-den goed behandeld moeten worden,meent Taat. “Misschien sla ik met dezeredenering compleet de plank mis, maarik denk dat gerenommeerde merkenhun vingers niet meer willen brandenaan dilemma’s als kinderarbeid of kind-slavernij.”Eerlijke textiel moet beter aan demanworden gebracht. Door producenten endoor consumenten, zegt Taat. Toch zijnmet fairtrade volgehangen kledingrek-ken niet de enige oplossing, waarschuwtTaat. “De omstandigheden zijn nu nietbest, maar plots alle fabrieken sluiten, isfunest voor de werkgelegenheid in diegebieden.”

‘Een simpelT-shirtje koopik zelfs fairtrade’

“Mevrouw, u laat uw beker vallen”, zeihij laatst nog tijdens het hardlopen te-gen een nonchalante passant. “De blikdie ik toen kreeg…Maar ik kan niet an-ders. Het gaat vanzelf.” Cabaretier DolfJansen (50) lijdt haast aan een oncon-troleerbare drang tot het verbeteren vande wereld. Bij afval op straat beweegtzijn hand automatisch naar de prullen-bak, zijn publiek schotelt hij in hilarischevertellingen complexe duurzaamheid-problemen voor en al jaren springt hijals ambassadeur van Oxfam Novib in debres voor minder bedeelden.Heel vreemd is het dan ook niet dat degrappenmaker en presentator zich voor-al in fairtradekleren hult. Maar Jansenshopt niet graag. Als hij dan toch dezeer uitzonderlijke behoefte voelt om degarderobe uit te breiden, heeft de caba-retier zijn vaste adressen. Een simpelT-shirtje koopt hij bij fairtradewinkelNukuhiva aan de Amsterdamse Haar-lemmerstraat en zijn kostuums voor ophet podium tikt hij af bij de jongens vanDutch Spirit. Van hen weet Jansen dat‘ze hun stinkende best doen om elkdraadje katoen duurzaam te verkrijgen’.“Dat eerlijke kleren wat meer kosten,mag voor niemand een obstakel zijn”,zegt Jansen. “Vijfentwintig jaar geledenhad ik geen cent te makken. Toch leefdeik zo duurzaammogelijk. Het is eenkwestie van keuzes maken. Waar geef jeje geld aan uit? Elke maand nieuwe kle-ren, elke dag vers vlees of juist iets min-der vaak? Als je je een beetje verdiept inde problematiek weet je dat we bijnavoor geen enkel artikel een eerlijke prijsbetalen.”“Natuurlijk kun je kiezen voor je eigengeluk en je eigen portemonnee. Maarhet is zo veel eerlijker als iedereen eenredelijk salaris krijgt. Volhouden dat jeniets van de armoede aan de anderekant van de wereld weet, is kortzichtig.Dan heb je echt jaren het nieuws gemisten nooit een krant opengeslagen.”

‘In modewinkelsvraag ik waar klerenvandaan komen’

“Ze horen bij niemand. Vaak bestaan zevoor de wet niet eens omdat ze niet ge-registreerd zijn. Werkgevers, eigenlijkslavendrijvers, doenmet ze wat ze wil-len. Zestien uur per dag laten werken ineen bedompte ruimte zonder ramen,slaan, slechts één maaltijd per etmaalen nul educatie.” Ruim een jaar geledenreisde actrice Caroline de Bruijn (51) be-kend van de RTL-soap ‘Goede TijdenSlechte Tijden’ met haar man Erik de Vo-gel (52) af naar India. Het tweetal is be-ter bekend onder de namen van Janineen Ludo uit GTST. Samen bezochten zenamens de goededoelenorganisatieKidsRights voormalige kindslaven diewerden opgevangen in zogenoemdeashrams. De met knokploegen en poli-tieteams bevrijde kinderen, van somsslechts vijf jaar oud, kunnen op deze op-vangplekken weer op adem komen, zegtDe Bruijn. “Soms, als hun familie gevon-den wordt, gaan ze terug. Maar het ge-beurt ook dat ze daar blijven, naarschool gaan en langzaamaan waarde-ring krijgen voor zichzelf.”De verhalen, de gezichten. Ze bitsen di-rect aan haar voorbij op het moment datDe Bruijn zich aankleedt. “Waar komendeze knopen vandaan, wil ik dan directweten. In winkels vraag ik er vaak naar.Soms zie je verkopers verbouwereerdkijken, wordt de manager erbij gehaalden gaan andere klanten zich ermee be-moeien. ‘Nooit bij stilgestaan’, hoor ikdan ineens achter me. Niet iedere win-kelier kan mijn vraag beantwoorden,maar soms krijg ik het hele beleid uitge-legd. Misschien speelt mijn bekendheiddaarin een rol. Maar in principe zou ie-dere consument die vraag kunnen stel-len. Dan verandert er pas wat.”“Toegegeven, het is ook moeilijk voorkledingproducenten om aan te geven ofhun producten helemaal fairtrade zijn.Kleren leggen een lang traject af voor-dat ze in onze winkels hangen. Al dieverschillende facetten van een kleding-stuk komen van over de hele wereld. Jekunt dus nooit precies nagaan of in aldie ketens eerlijk is gehandeld. Maar datze hun best doen en hun beleid daaropaanpassen, juich ik al enorm toe.”

fairtrade

#"%$!ZATERDAG 26 OKTOBER 201319

DIRK TAAT DOLF JANSEN

Regelt regisseur Sanne Vogel fairtrade kleren voor op de set?Verdiept model Dirk Taat zich in de out=t die hij showt?VierBN’ers vertellen.TEKST Jeannine Julen

SANNEVOGEL CAROLINE DE BRUIJN