Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

26
Nazareth, 11 juni 2012 Jonas Riemslagh Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel

Transcript of Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

Page 1: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

Nazareth, 11 juni 2012

Jonas Riemslagh

Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor

gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel

Page 2: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 2Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Vooraf: over organen en aangestelden

− De gemeente is een rechtspersoon

− Beslissingen worden genomen en daden worden gesteld door

natuurlijke personen

− Traditioneel onderscheid tussen organen en aangestelden

Page 3: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 3Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Vooraf: over organen en aangestelden

− Orgaan is vertegenwoordiger van de rechtspersoon

− Historisch: iedereen orgaan?

eenieder die het overheidsgezag uitoefent – hoe klein ook – of die de overheid tegenover derden kan verbinden

− Op heden: enorme mildering (vgl. privaatrechtelijke

vennootschappen)

− Orgaan = mandataris?

− Aansprakelijkheid organen: 1382 BW

Page 4: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 4Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Vooraf: over organen en aangestelden

Schadelijder

Orgaan Overheid

1382 BW 1382 BW

regres

Page 5: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 5Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Vooraf: over organen en aangestelden

− Aangestelde is in dienst van de rechtspersoon“(…) zij die anderen aanstellen, voor de schade door hun (…) aangestelden

veroorzaakt in de bediening waartoe zij hen gebezigd hebben”

− Rechtstreekse aansprakelijkheid van aangestelde: 1382 BW

− Onrechtstreekse aansprakelijkheid van aansteller: 1384, lid 3 BW

Page 6: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 6Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Vooraf: over organen en aangestelden

Schadelijder

Aangestelde Overheid

1382 BW? 1384, lid 3BW

regres?

Page 7: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 7Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

4 grote aansprakelijkheidsregimes

− Gemeentemandatarissen

− Burgemeester & schepenen

− Gemeenteraadsleden

− Gemeentepersoneel

− Contractueel

− Statutair

Page 8: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 8Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Evolutie regelgeving

− Wet van 4 mei 1999 (wijziging Nieuwe Gemeentewet)

− verplichte verzekering, afgesloten door gemeente

− overheid betrekken in geschil

− burgerrechtelijke aansprakelijkheid geldboetes

− Gemeentedecreet van 15 juli 2005

− Reparatiedecreet van 23 januari 2009

Page 9: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 9Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Overzicht

1. Schadeaansprakelijkheid

• verdeling aansprakelijkheid gemeente – mandataris

• verplichte verzekering

• inlichten / betrekken van overheid

2. Aansprakelijkheid voor geldboeten

3. Verzekering voor ongevallen

Page 10: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 10Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Schadeaansprakelijkheid

− De gemeente is uitdrukkelijk aansprakelijk voor schade

berokkend bij de normale uitvoering van het mandaat

− Burgemeester & schepenen genieten van gedeeltelijke

immuniteit en zijn enkel aansprakelijk in geval van:− bedrog− zware schuld− herhaalde fout

− Ook voor regres van gemeente op mandataris

− Belangrijke ommekeer?

Page 11: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 11Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Schadeaansprakelijkheid

− Verplichte verzekering voor schade berokkend bij de normale

uitoefening van het mandaat en die mandataris “persoonlijk ten

laste komt”

− Art. 45 e.v. Besluit Vlaamse regering van 19 januari 2007 − lichamelijke, materiële of immateriële schade− t.o.v. derden, ook gemeente− niet enkel per ongeluk ontstane schade− rechtsbijstand − geen bedragen in besluit Vlaamse regering, maar polis moet plafond

vermelden− polis mag uitsluitingen bevatten

Page 12: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 12Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Schadeaansprakelijkheid

− Inlichten van overheid

− wat bij miskenning inlichtingsplicht?

− Vrijwillige of gedwongen tussenkomst

− eerste aanleg of hoger beroep?

− Beslissing om schade slechts deels te vergoeden

Page 13: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 13Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Schadeaansprakelijkheid

3 belangrijke opmerkingen:

− Medebewind

− “Normale uitoefening van het mandaat”

− OCMW-voorzitter, districtsschepenen en voorzitter districtsraad

Page 14: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 14Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Schema schadeaanspr.

Page 15: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 15Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Geldboeten voor misdrijven

− Gemeente is aansprakelijkheid voor geldboeten voor misdrijven

begaan door mandatarissen bij de normale uitoefening van het

mandaat− de strafrechtelijke immuniteit van de gemeente− de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de mandataris− de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de gemeente voor de geldboeten

− principe− “normale uitoefening van het mandaat”− herhaling− inbreuken op verkeersreglementering− regres− medebewind

Page 16: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 16Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Burgemeester & schepenen:Verzekering voor ongevallen

− Bescherming van burgemeester en schepenen

− Ongevallen overkomen in de normale uitoefening van hun

mandaat

Page 17: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 17Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Gemeenteraadsleden:Een aansprakelijkheidsregeling light

− Gemeenteraadslid is geen orgaan

− Gemeenteraadslid kan wel schade veroorzaken

− Gemeenteraadslid kan wel ongeval overkomen

− Volledig nieuwe regeling

− inspiratie in OCMW-decreet

Page 18: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 18Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Gemeenteraadsleden:Een aansprakelijkheidsregeling light

− Geen uitdrukkelijke aansprakelijkheid gemeente of

gedeeltelijke immuniteit van gemeenteraadslid

− Wel verzekering voor persoonlijke aansprakelijkheid bij de

normale uitoefening van het mandaat

− Gemeente burgerrechtelijke aansprakelijk voor geldboeten

− Verzekering voor ongevallen

− Ook voor leden van districtsraad

Page 19: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 19Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Gemeentepersoneel:Contractueel en statutair personeel

Page 20: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 20Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Gemeentepersoneel:Contractueel en statutair personeel

− Contractueel gemeentepersoneel

− bescherming art. 18 WAO

− Statutair gemeentepersoneel

− vaak als orgaan

− geen bescherming

− Grondwettelijk Hof: schending van gelijkheidsbeginsel

Page 21: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 21Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Contractueel gemeentepersoneel:Gedeeltelijke bescherming

− Contractueel personeelslid is aangestelde van de overheid

− Artikel 18 WAO: bescherming personeelslid

− enkel aansprakelijk in geval van:− bedrog− zware schuld− gewoonlijke lichte schuld

− geldt tegenover derden én gemeente

Page 22: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 22Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Contractueel gemeentepersoneel:Gedeeltelijke bescherming

Schadelijder

Personeelslid Overheid

1382 BW?Bescherming 18 WAO 1384, lid 3BW

Regres?Bescherming

18 WAO

Page 23: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 23Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Statutair gemeentepersoneel:Gedeeltelijke bescherming

− Wet van 10 februari 2003 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen

− Algemeen principe: aansprakelijkheid zoals aanstellers

aansprakelijk zijn voor de schade aangericht door hun

aangestelden

− Bescherming personeelslid naar analogie met art. 18 WAO

− enkel aansprakelijk in geval van:− bedrog− zware schuld− gewoonlijke lichte schuld

Page 24: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 24Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Statutair gemeentepersoneel:Gedeeltelijke bescherming

− Enkele bijzonderheden in de wet van 10 februari 2003

− regresvordering enkel ontvankelijk na aanbod tot minnelijke schikking

− overheid kan beslissen dat schade slechts deels moet worden vergoed door

personeelslid

− inlichten en betrekken van overheid

Page 25: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 25Jonas Riemslagh / 11 juni 2012

Besluit

− Een steeds groter wordende bescherming voor

gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel

− impact van besef problematiek

− impact van gelijke behandeling

− soms geruisloos

− Voor de gemeente blijft de aansprakelijkheidsimpact groot

Page 26: Extracontractuele aansprakelijkheid van en voor gemeentemandatarissen en gemeentepersoneel (Publius)

/ 26

referenties

Jonas Riemslagh

Cogels Osylei 61

2600 Antwerpen

t 03 270 33 50

[email protected]

www.publius.be

Jonas Riemslagh / 11 juni 2012