Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft...

26
Exposoom: waarom, wat, hoe? Tim Nawrot; email: [email protected] Antwerpen, 21 mei ‘19

Transcript of Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft...

Page 1: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Exposoom: waarom, wat, hoe?

Tim Nawrot; email: [email protected]

Antwerpen, 21 mei ‘19

Page 2: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 3: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Genetic factors are not major cause of chronic disease

Rappaport et al. Plos One 2016

Page 4: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

GWAS vs EWAS

Page 5: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Niet-differentiële misclassificatie

300 250

100 150

case control

exposed

unexposed

Cases Controls

Exposed 300-30+10 = 280 250-25+15 = 240

Unexposed 100-10+30 = 120 150-15+25 = 160

OR= 300 x 150

100 x 250= 1.80

OR= 280 x 160

120 x 240= 1.56

10% of all people are exposed are misclassified as unexposed and 10% of all unexposed are misclassified as exposed.

Effects all groups

Page 6: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Differential misclassification

300 250

100 150

case control

exposed

unexposed

Cases Controls

Exposed 300+20 = 320 250

Unexposed 100-20 = 80 150

OR= 300 x 150

100 x 250= 1.80

OR= 320 x 150

80 x 250= 2.40

20% of unexposed cases, but not controls are misclassified as exposed.

Different extent in cases and controls

Page 7: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 8: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Over the life-time

Page 9: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 10: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Major cancer risk factors

Risk Factor Comments

Tobacco Implement WHO FCTC; taxation; bans on advertising; regulations on smoking in public places; counter the introduction into low and middle‐income countries (LMIC)

Alcohol Avoid harmful use; increase awareness; taxation and regulation

Physical inactivity,overweight and obesity

Increase physical activity and improve weight control; major area where research is needed

Unhealthy diet Relatively limited understanding on how specific nutrients or dietary patterns affect cancer risk

Infections HBV, HPV, H. pylori, HCV; vaccination; avoid contaminated injections

Radiation UV light; ionising radiation; medical diagnostic, indoor radon

Environmental carcinogens Naturally occurring (arsenic, aflatoxins); Industrial (air pollution, asbestos)

Occupation Regulatory measures; avoid “exporting” at‐risk exposures to LMIC

Reproductive factors and hormones 

Allied to earlier age at menarche, later age at first live birth; fewer children; shorter duration of breast feeding

Adapted from Franceschi and Wild, Molec. Oncol., 7: 1-13, 2013See also IARC Monographs Volume 100

Page 11: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Hart- en vaatziekten een geintegreerde benadering

Page 12: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 13: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Cell Volume 157, Issue 1, 27 March 2014, Pages 241–253

Exposome: how

Page 14: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Biosensors (1)

Nature 2011

Page 15: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Caratine Tartrate

Page 16: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Biosensors (2)

Nature 2011

Page 17: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 18: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 19: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Fetal exposure to black carbon

Bove et al. Nature Communications (in press)

Page 20: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond
Page 21: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Telomere biology over the life span

Martens et al. JAMA Pediatrics 2017

Page 22: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Telomere length an exposome marker

Page 23: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Determinants of telomere length in early life

Page 24: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Socioeconomic class

Low EducationModerate Education

Low Occupational Status

Moderate Occupational Status

-10

-5

0

5Cord Blood

n=1405

% d

iffer

ence

in T

L

Martens et al. Int J Epidemiol (in press)

Page 25: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Martens D et al. JAMA Pediat 2017

Prenatal air pollution exposure and telomere length at birth

PM

PMPM

5 µg/m3 prenatal PM2.5

Placenta: 7.7% shorter

Cord blood: 6.6% shorter

Page 26: Exposoom: waarom, wat, hoe? · Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk aangetoond

Conclusies

Meeste aandoeningen multifactorieel Exposoom als antwoord op genoom Ruis op omgevingsdata geeft onderschatting van

werkelijke risico. De haalbaarheid van exposoom is gedeeltelijk

aangetoond Levensloop benadering