Expeditie RWS 2050 Interviews subculturen jongeren · 2020. 3. 17. · Pagina 3 van 42 RWS...

RWS INFORMATIE

Expeditie RWS 2050 Interviews subculturen jongeren

Relatie tussen Rijkswaterstaat en de uitkomsten van de interviews

Datum 16 maart 2020

Versie 2.0

Status Definitief

Pagina 2 van 42

RWS INFORMATIE | RWS Expeditie 2050 – Interviews subculturen jongeren

Colofon

Uitgegeven door Rijkswaterstaat

Auteur Trainees i.h.k.v. management opdracht

Informatie https://www.expeditierws2050.nl/home/jongeren/

Telefoon

E-mail

Datum 16 maart 2020

Versie 2.0

Status Definitief

Versiebeheer

https://www.expeditierws2050.nl/home/jongeren/

Pagina 3 van 42


Inhoud

1 Introductie 4

2 Uitkomsten Interviews 5 2.1 Sociaal en Politiek 5 2.2 Natuur en Klimaat 5 2.3 Mobiliteit, Vervoer en Wonen 6 2.4 Technologie 8 2.5 Voeding en Landbouw 9 2.6 Energie en Brandstof 9

3 Bijlage 1: Verslaglegging Interviews 11 3.1 Interview Schoonmakers 11 3.2 Interview Veganisten 15 3.3 Interview ICTers 18 3.4 Interview Bijbelstudiegroep 20 3.5 Interview Rockband 23 3.6 Interview LARPers 26 3.7 Interview Eilanders 29 3.8 Interview Voetballers 33 3.9 Interview MBOers 36 3.10 Interview Vluchtelingen 39

4 Bijlage 2: Kahoot Uitslagen 42

Pagina 4 van 42


1 Introductie

Tussen oktober 2019 en januari 2020 hebben wij, zes Rijkswaterstaat (RWS)

trainees, jongeren geïnterviewd als onderdeel van Expeditie RWS 2050. De

jongeren, met een leeftijd tussen de 14 en 27 jaar, die wij hebben geïnterviewd

kunnen onderverdeeld worden in 11 subculturen. Onder andere een rockband,

eilandbewoners en LARPers (Live Action Role Players).

Kijkend naar de gehele Expeditie RWS 2050 en hoe wij daar mee bezig zijn

geweest, zijn we positief verrast door de kennis, houding en motivatie van de

jongeren die wij gesproken hebben om te werken aan een betere toekomst. Het was

voor ons een realisatie dat alle transities samenhangen. Tussen de verschillende

subgroepen zagen we eigenlijk veel overeenstemmingen, bijvoorbeeld op het thema

voeding worden door alle groepen dezelfde veranderingen verwacht. Ook op

technologisch vlak worden in grote lijnen dezelfde veranderingen voorspeld.

Daarnaast kijken de groepen overwegend positief de toekomst tegemoet. Wel waren

er uitweidingen bij onderwerpen waar specifieke groepen meer verstand van hadden

en zaten er verschillen in voorspellingen van de snelheid van de verschillende

transities. Ons beeld is dat de jongeren zich meer zorgen maken over de toekomst

dan oudere generaties, maar dat er wel het beeld bestaat dat we kunnen werken

aan een betere toekomst. Jongeren willen zich daar ook hard voor maken en staan

open voor de nieuwe ontwikkelingen die spelen en er aan komen. Ouderen en ook

RWS-ers zullen over het algemeen een meer conservatieve houding aannemen en

minder snel verandering willen of voor mogelijk houden; dit geldt voor allerlei

verschillende thema’s.

Dit document geeft een overzicht van de uitkomsten van de verschillende

interviews, met daarin een samenvattende visie per thema (met daarin de ‘gemene

deler’) en wat de uitkomsten voor consequenties kunnen hebben op Rijkswaterstaat

in de toekomst. Daarnaast dienen de bijlagen in dit document als

achtergrondinformatie voor de posters die op de website van Expeditie RWS 2050

zijn gepubliceerd.

Pagina 5 van 42


2 Uitkomsten Interviews

2.1 Sociaal en Politiek

Oorlogen zullen altijd blijven bestaan; conflicten zijn nu eenmaal niet te voorkomen

en het verlangen naar macht is menseigen. Wel zullen de oorlogen bijna niet meer

fysiek zijn, maar veel meer ‘koude oorlogen’ met kernwapens om elkaar af te

schrikken. Ook kan men denken aan oorlogen/conflicten op economisch vlak,

waarbij het opleggen van sancties en het stilleggen van import/export de nieuwe

wapens worden. Dit kan dus veel effect hebben op de handel en voor RWS betekent

dit veranderingen van het goederenvervoer op de netwerken (zowel droog als nat).

In het extreemste geval kan dit ook zorgen voor schaarste aan grondstoffen die

nodig zijn voor de bouw van bijvoorbeeld bruggen en wegen.

Hoewel we steeds individualistischer worden, zal de mens altijd behoefte blijven

houden aan sociaal contact. Een tegenbeweging van het individualisme is dan ook

de beweging van (kleine) groeperingen met een gemeenschappelijk doel (bv.

milieuactivisten, de boeren, etc.). Het probleem hierbij is dat iedereen ondanks de

wens voor gemeenschapsgevoel het beste voor zichzelf (toch weer die

individualistische gedachtegang) wilt. In 2050 zal de polarisatie en de versnippering

binnen de politiek toenemen. Waar we nu redelijk gematigd en neutraal zijn, zijn we

dan extreem links of extreem rechts.

Binnen RWS zal dit het meeste effect hebben op het omgevingsmanagement. De

belangen van stakeholders zullen steeds verder uit elkaar liggen waardoor het voor

RWS steeds moeilijker zal worden om met oplossingen te komen waarmee alle

stakeholders akkoord gaan. De zogenaamde ‘gulden middenweg’ zal niet langer

volstaan, omdat deze weg te ver van de verschillende wensen van stakeholders af

staat.

Verder betekent dit dat de aansturing vanuit het ministerie niet eenduidig kan gaan

verlopen, omdat er zo veel verschillende meningen zijn binnen o.a. de Tweede

Kamer. Daarom is het dus erg belangrijk dat RWS zich flexibel kan opstellen en snel

kan inspelen op (spontane) politieke veranderingen.

Over de verdeling van de wereldmacht in 2050 zijn de jongeren sterk verdeeld.

Sommige groepjes suggereren dat deze bij Europa blijft liggen terwijl andere ervan

overtuigd zijn dat dit China wordt. In het laatste geval zal het politieke systeem

wellicht ook verschuiven richting het communisme. Dit zal het gehele politieke

landschap doen veranderen, waaronder dus ook RWS.

2.2 Natuur en Klimaat

Het klimaat verandert. Dat uit zich in steeds meer extremen: hevige

overstromingen, bosbranden, droogte en extreme kou. Een voorbeeld hiervan is ook

terug te zien bij ons in Nederland, met de droogte en het watertekort van afgelopen

zomer. Water is delicaat. We hebben een teveel aan water door de stijging van de

zeespiegel maar we krijgen ook te maken met tekorten aan water in de hete

zomers. Droogte is op te lossen door tijdelijke wateropslag in de meren. Een

suggestie is om dingen niet telkens hoog over op te lossen, maar ook de lokale

mensen erbij te betrekken.

We gaan niet goed met de aarde om. Een voorbeeld hiervan is de hoge uitstoot van

emissies wat leidt tot smogvorming en opwarming van de aarde. Nederland werkt

Pagina 6 van 42


hard aan de klimaatdoelstellingen. Zorg ervoor dat de grootste vervuilers zoals de

Verenigde Staten en China meegaan in deze klimaatdoelen. De stijging van de

zeespiegel kan leiden tot watervluchtelingen, zijnde mensen die gedwongen zijn een

nieuwe woonplaats te vinden omdat ze vanwege de stijgende zeespiegel niet meer

in oorspronkelijke woonplaats kunnen blijven.

De verwachting is dat er steeds minder natuur overblijft. En dat de natuur die

overblijft zich in steeds slechtere staat bevindt. Dit wordt veroorzaakt door

menselijk handelen. Het menselijk handelen is een globaal probleem. Via het

ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (hierna: IenW) kan een meer integrale

oplossing worden gezocht, belangrijk daarbij is dat de lokale belangen niet uit het

oog worden verloren. RWS kan het makkelijkst direct handelen en dus op relatief

korte termijn. Ook kan RWS anticiperen op toenemend dynamische vraagstukken

rondom water. Niet alleen overstromingsgevaar, maar ook watertekort kan een

grotere rol gaan spelen. Dit speelt ook internationaal en beïnvloedt de

voedselstromen vanuit het buitenland en de Nederlandse export van voedsel naar

het buitenland. Een belangrijke oplossingen voor klimaatproblemen kan het planten

van bomen zijn of het toepassen van innovaties om CO2 om te zetten in bruikbare

stoffen. Ten slotte is de hoop is dat mensen steeds kleiner gaan wonen, bijvoorbeeld

in Tiny Houses waarmee veel grond, grondstoffen en energie bespaart kunnen

worden.

Ook valt er rekening te houden met verschillende opvattingen over natuur en

klimaat. De volgende generatie is niet uitsluitend zo groen als boegbeeld Greta

Thunberg, maar kan ook rechts zijn.

2.3 Mobiliteit, Vervoer en Wonen

Stel je voor: het is 2050, Nederland is nog net zo groot als nu, er zijn ondertussen

20 miljoen inwoners. Naar verwachting zal de verstedelijking sterk zijn toegenomen.

Mensen zijn weggetrokken uit de dorpen en kleinere steden en wonen steeds meer

in grote steden. De rest van het land zal nagenoeg niet worden gebruikt voor

wonen. Om al deze mensen een plek te bieden in deze steden zal er de lucht in

gebouwd worden. Er zullen hoge torenflats gebouwd worden, zodat er meer plek is

voor al deze mensen. Om nog meer plek voor al deze mensen te creëren zullen de

woningen ook niet al te groot zijn, oftewel tiny houses in de hoogte.

Het grootste deel van Nederland woont in een dergelijke stad. Zullen deze mensen

ook in deze steden werken? Het gros van de mensen wel. Als al deze mensen op

een klein oppervlak wonen zal er dan nog plek zijn voor autoverkeer? Ons

jongerenpanel gaf aan dat de elektrische auto leuk is, maar vroegen zich af of die

nog bestaan in 2050. Mogelijk dat we ons dan in hyperloops onszelf transporteren.

Een soort treinen in een vacuüm buis die zich daarom erg snel en efficiënt (immers

zonder luchtweerstand) kunnen verplaatsen.

Als mensen in 2050 nog steeds werken in een andere stad dan waar ze wonen, hoe

komen ze dan bij hun werk? Als de auto niet meer voor de deur staat, waar dan

wel? Of gaan we steeds meer met het OV? Naar verwachting zullen we nog steeds

veel met de trein en fiets gaan. Voor grotere afstanden zullen hyperloops ingevoerd

kunnen worden. Met deze ontwikkeling zou RWS niet meer zoveel te hoeven

investeren in een wegennetwerk in geheel NL, maar enkel op de plekken tussen de

grote steden. En dan ook niet meer in de vorm van het hedendaagse autonetwerk,

maar wellicht in een (ondergronds) hyperloop netwerk waarmee de grote steden in

Pagina 7 van 42


Nederland verbonden zouden

worden. Dan is de vraag wie

pakt deze taak op? Prorail/NS

of

RWS of de Nederlandse Elon

Musk?

Pagina 8 van 42


2.4 Technologie

Technologische ontwikkelen zullen de komende jaren sprongen gaan maken, daar

zullen we in 2050 veel van gaan merken. Hierbij zal ook veel gekeken worden naar

de grote technologie bedrijven en hun leiders welke gezien worden als visionairs.

Onder de jongeren wordt bijvoorbeeld door meerdere groepen de naam van Elon

Musk genoemd en wordt hij (nu al) gezien als pionier en is daarmee voor jongere

generaties een boegbeeld en inspiratie op meerdere vlakken. Daarnaast zijn nog

andere namen genoemd, zoals bijvoorbeeld Jeff Bezos (Amazon). Beide verwikkeld

in de “space race”, om op zoek te gaan naar andere leefbare plekken dan hier op

aarde. En als we niet beter met de aarde omgaan zal bijvoorbeeld Mars een reële

optie kunnen worden, om na 2050 te gaan wonen.

Met de ontwikkelingen van IOT (Internet Of Things), AI (Artificial Intelligence) en

robotisering zijn enorm veel mogelijkheden die ons leven een stuk gemakkelijker

kunnen maken. Maar niet alle ontwikkelingen zijn per definitie positief, denk aan

privacy vraagstukken, ethiek, sociaal wenselijk maar ook veiligheid. Er is een punt

waarbij teveel macht ligt bij computers, robots en/of bedrijven. Dat is iets wat

voorkomen moet worden en wat maatschappelijk besproken dient te worden. Hierin

is ook een taak weggelegd voor het Rijk, waarbij we een keuze moeten maken in

hoeveel vrijheid we laten aan het ontwikkelen van robots en computers. Hetzelfde

vraagstuk geldt voor ethiek en privacy. De positieve ontwikkeling is dat veel werk

overgenomen zal gaan worden door robots, banen zullen verdwijnen en maar er

zullen nieuwe voor terugkomen. Ook in het werkveld van RWS, aanleg en beheer

van (vaar)wegen, zal hier veel profijt van ondervinden. Voor projecten zullen minder

bouwvakkers nodig zijn, werkzaamheden worden samengevoegd, doorlooptijden

van projecten kunnen korter worden en de veiligheid op de bouwplaats zal

verbeteren. Bij het beheer kan meer gebruik worden gemaakt van data wanneer

alles is verbonden met elkaar (Internet Of Things (IOT)). Hierbij zijn bijvoorbeeld

alle onderdelen van infrastructuur voorzien van sensoren en verbonden met elkaar

en het internet. Met deze data kan heel nauwkeurig voorspelt worden wanneer en

wat voor onderhoud nodig is aan het areaal. Als er daarnaast straks betaalbare

kwantumcomputers zijn kan deze data snel verwerkt worden, wat een enorme

potentie tot het perfectioneren van planningen, programmeringen en

doorberekeningen van ons werk. Auto’s en schepen die autonoom voortbewegen

worden nu al in kleine schaal toegepast, maar welke aanpassingen en/of

toevoegingen zullen nodig zijn aan de bestaande infrastructuur om een

wisselwerking bij schaalvergroting te optimaliseren? Denk hierbij ook aan het

beheer van verkeerscentrales en stormvloedkeringen. Kijkend naar dit vlak zal RWS

zich veel meer als (IC)Technischbedrijf moeten opstellen en ontwikkelen.

Verder zullen door technologische ontwikkelingen mensen anders gaan reizen, meer

kan vanuit huis gedaan worden door bijvoorbeeld het gebruik van VR (Virtual

Reality) en the cloud. Maar ook ontwikkelingen als het klonen van voedsel zullen

enorme transport reducties kunnen veroorzaken. Verder valt ook te denken aan het

toepassen van circulaire/modulaire bouwtechnieken waardoor totaal minder

transportbewegingen nodig zullen zijn.

Ook is de laatste jaren, mede door de technologische ontwikkelingen, de opkomst

van platforms enorm zoals bijvoorbeeld Uber, Airbnb, maar ook Swapfiets. De

mobiliteitsindustrie is aan het ontwikkelen door de mogelijkheden die nieuwe

technologieën met zich meebrengen. Aan de hand van nieuwe (technologische)

ontwikkelingen kan steeds meer worden ingespeeld op de wensen van

consumenten, maar ook op die van het Rijk (en dus ook IenW/RWS). Het verloop

van hoe technologie zich ontwikkeld is echter lastig te voorspellen, maar kan heel

Pagina 9 van 42


snel plaatsvinden. Gezien de ontwikkelingen die voor ons staan zal ook RWS hier

snel op moeten kunnen inspelen (flexibiliteit en adaptief), om niet achter de feiten

aan te lopen. Deze ontwikkelingen zijn ook te herkennen in de doelen en

focuspunten van RWS, maar er moeten nog stappen gezet worden om deze te

concretiseren.

2.5 Voeding en Landbouw

De verwachting is dat we ons voedingspatroon gaan aanpassen en dat we in 2050

minder vlees eten. We zullen minderen in vlees vanuit een klimaat- en

gezondheidsoogpunt. Op het moment is er een ‘hype’ ontstaan rondom het

verminderen van de vleesconsumptie. De verwachting is dat de hype de norm gaat

worden en dat het grootste deel van de bevolking minder vlees gaat eten. De

jongeren denken dat er als alternatief insecten, algen en zeewier geconsumeerd

gaat worden, maar ook meer groente eten is een optie.

De resterende veeteelt wordt efficiënter ingericht, in de vorm van verticale veeteelt.

Daarnaast wordt na verwachting vlees gekloond in 2050. Het klonen van vlees staat

in 2050 nog wel in de kinderschoenen maar wordt wel steeds meer doorgevoerd

voor commerciële doeleinden. In het algemeen zal de vleesindustrie krimpen t.o.v.

van akkerbouw en tuinbouw, waarmee de transitie van voeding en landbouw hand

in hand gaan. Na 2050 zijn we meerdere generaties verder, dan weten we niet meer

beter, kinderen zijn dan zo opgeroeid met de flexi-tarische levensstijl dat het

normaal is. Boeren gaan zich aanpassen, wisselen van veeteelt naar tuinbouw, gaan

efficiënter en meer groente verbouwen en kiezen voor nieuwe gewassen zoals

bijvoorbeeld soja. Ook zien de jongeren in de toekomst meer glastuinbouw gezien

de hogere productie en de mogelijkheid de volledige de in- en uitgaande nutriënten

en emissies volledig te controleren.

Wat betekent deze transitie voor RWS? De voeding en daardoor landbouw transitie

heeft invloed op logistieke stromen, deze stromingen maken gebruik van de

netwerken van RWS. RWS zal zich hierop moeten aanpassen. Wellicht komt er met

efficiëntere landbouw ook efficiënter transport, er zal wellicht gebruik gemaakt

worden van landbouw hubs, hierop moet het netwerk van RWS voorbereid zijn.

2.6 Energie en Brandstof

De energietransitie is in 2019 in volle gang en veel in het nieuws maar lijkt over het

hele energiebudget gezien nog niet echt op te schieten. Ondanks dat windmolens en

zonnepanelen voor veel mensen een vast onderdeel van het landschap zijn

geworden komt nog geen 10% van het totale energieverbruik uit hernieuwbare

bronnen. De huidige focus op wind- en zonne-energie lijkt daarmee onvoldoende en

een energiemix met andere hernieuwbare bronnen lijkt vereist om de gestelde

doelen te halen.

Door deze (internationale) focus op wind- en zonne-energie is de prijs van

bijvoorbeeld windmolens snel gedaald en zijn recent de eerste subsidievrije

windparken aangelegd. Echter begint ook steeds meer bekend te worden over de

nadelen en impact van windmolens. Zo zijn de turbinebladen nog moeilijk te

recyclen en hebben de draaiende bladen een negatieve impact op vogels & insecten.

Ten slotte introduceren de turbines trillingen die zeedieren kunnen verstoren en

worden ze vaak gezien als horizonvervuiling. Windenergie werd op basis van deze

argumentatie door de jongeren niet als de toekomst gezien, maar kan wel een

bijdrage leveren aan een duurzame energiemix.

Pagina 10 van 42


Meer toekomst zit in zon- en vooral kernenergie aldus de jongeren. Zonne-energie

heeft de nadelen van windenergie niet en kan geïntegreerd worden in bestaande

infrastructuur, vastgoed en voertuigen. Hiermee is voor Rijkswaterstaat automatisch

een grotere rol is weggelegd.

Kerncentrales kunnen met een klein ruimtebeslag op grote schaal energie

opwekken, ten alle tijden. Omdat kernenergie regelbaar is in tegenstelling tot wind-

of zonne-energie is nauwelijks kostbare opslagcapaciteit op het net nodig. Zo

worden er in China nu veel centrales gerealiseerd.

Bij kernenergie gaan op dit moment emoties van publiek en politiek vaak boven

ratio. Ondanks een faalkans van slechts 1:100.000 jaar bij moderne kerncentrales

mist op dit moment nog steeds voldoende draagvlak. In 2050 hebben we nut &

noodzaak van kernenergie gezien en zetten we breder in op kernenergie. Het

resulterende kernafval zou in de toekomst mogelijk zelfs naar de ruimte kunnen

worden gebracht.

Een vervolgstap van meer focus op kernenergie zou

de nieuwe techniek kernfusie kunnen zijn. Voordeel

hierbij is dat er geen radioactief materiaal vrijkomt en

er geen eindige grondstof voor nodig is. Wel is het

een complexe techniek waar op het moment in

Frankrijk en Engeland in wordt geïnvesteerd. Naar

verwachting zijn centrales draaiend op kernfusie in

2050 kostendekkend. Een goede voorlichting om

draagvlak te creëren en mythes over de techniek te

voorkomen zijn hierbij essentieel.

Brandstof

Energie is onlosmakelijk verbonden met transport en

mobiliteit. In 2050 zal het lastig zijn om aan benzine te komen en zullen voertuigen

op waterstof of elektriciteit rijden.

De elektrisch (autonome) voertuigen lopen nu voor op waterstofauto’s, maar door

schaarse grondstoffen voor accu’s en humanitaire problematiek bij de winning van

deze grondstoffen zal waterstof een logische volgende stap zijn.

Figuur 1, kernfusie

Pagina 11 van 42


3 Bijlage 1: Verslaglegging Interviews

Voorafgaand is aan iedere deelnemer gevraagd een aantal foto’s op te sturen van

wat zij associëren met 2050. Van deze foto’s is een collage gemaakt, de collage ligt

tijdens het gesprek op tafel en er is ruimte om op de collage te tekenen/schrijven.

Op de collage zijn de ingezonden foto’s enigszins geclusterd en a.d.h.v.

overkoepelend thema besproken. Tevens is de deelnemers gevraagd in

steekwoorden tekst bij de foto’s te schrijven. Ten slotte is als kick-off / 0-meting

een Kahoot afgenomen waarvan de resultaten zijn bijgevoegd in Bijlage 2.

In sommige gevallen was het niet mogelijk om de deelnemers van tevoren foto’s te

laten opsturen. In dit geval is er gebruik gemaakt van een zelfgemaakte collage.

3.1 Interview Schoonmakers

Deelnemers: Shiela, Ayla, Maurice & Pim

Interviewers: Shannon & Naomi

Introductie

We leggen het doel van het interview uit. We vertellen dat we een Kahoot gaan

doen. De deelnemers vullen hun associatie in met de afbeeldingen. Ze geven aan of

het positief of negatief is.

De stellingen

De jongeren zijn verdeeld over de stelling: de toekomst zal positief of negatief zijn.

Ook zijn ze verdeeld over de stelling over vrije tijd. Ook over de kloof tussen arm en

rijk in de toekomst zijn ze verdeeld. De meesten denken dat we in 2050 minder

vlees eten. Mobiliteit: De fiets bestaat praktisch sinds de mensheid bestaat, waarom

zouden we in de toekomst niet meer fietsen. Of, ja een vliegende fiets. In 2050

heeft Europa meer macht. Daar is iedereen het unaniem mee eens.

De steden van de toekomst

De stad van de toekomst vinden ze lelijk. Ze hopen en denken niet dat de stad er

dan zo uit zal zien. Maar misschien is er wel aan te wennen. Als de toekomst er zo

uitziet dan ga ik wel op Mars wonen.

Energiebronnen

In 2050 zijn de huidige duurzame energiebronnen hetzelfde omdat men niet

opnieuw wind- en zonne-energie bronnen gaat uitvinden. Ook wordt er nog steeds

gerecycled zoals nu.

Robotisering van de bouw

Positief is de robotisering voor de economie (robotisering). Er is veel meer mogelijk.

Maar men raakt hun baan kwijt. Of ze gaan minder werken. Men heeft dan wel

minder gezondheidsklachten. Maar dan hebben ze ook geen geld. Men gaat geen

bestuurbare robots maken want dan kun je het werk net zo goed zelf doen. De

robots handelen zelfstandig.

Voedsel

Eten gaat niet veranderen. Hoe gezonder hoe beter. Maar het wordt wel meer

fabriekswerk, minder thuis gemaakt. Men gaat meer vitaminen en smaakstoffen

Pagina 12 van 42


toevoegen. Er gaat meer in fabrieken gemaakt worden. Men gaat minder vlees eten,

o.a. vlees vervangende producten en groenten. Er is niet veel vlees over. Want veel

dieren zijn aan het uitsterven. Maar het vlees dat er wel is, dat eten we nog.

Oorlog

In 2050 is er meer vrede. Geen oorlog zegt de één.

Iemand anders zegt: ‘oorlog is nooit goed. Maar het is niet te voorkomen. Het hoort

bij de verandering van tijden.’ Soms heb je een oorlog of een opstand nodig om iets

te veranderen in een land.’

Klimaatverandering

Minder uitstoot en werken met zonne-energie zorgt ervoor dat alles wat groener

wordt.

Mobiliteit

Uitlaatgassen verminderen heeft een positieve impact op het milieu.

Er gaan veel vliegende auto’s komen die niet op benzine of kerosine rijden.

Je komt er later niet onderuit. Diesel gaat er helemaal uit. Maar de fiets blijft er.

Liever een fiets van 50 euro dan een helikopter van drie miljoen.

Ander: als we overgaan op de moderne vervoersmiddelen dan verdwijnt de fiets op

lange termijn. Dit verwijst ook naar de afbeelding met de scheiding tussen arm en

rijk. Niet iedereen gaat zich hypermoderne vervoersmiddelen kunnen veroorloven.

Er komen modernere vervoermiddelen maar die gaan er niet uitzien zoals op de

afbeelding van de vliegtuigen.

Banen

Als mensen minder werken moet het salaris wel flink omhoog. Want de overheid

gaat besparen als ze die moderne vervoermiddelen uit brengen. Mensen gaan

minder werken en hebben meer vrije tijd. Anderen denken dat het salaris hetzelfde

blijft.

Rijk tegen arm

De armen zullen niet kunnen komen in het woongebied van de rijken. Zij zullen

ernaar kijken en denken: ‘ dat wil ik ook’. Dat is niet eerlijk. Maar als je naar Afrika

kijkt, dan is daar heel veel slecht geregeld. Daar heb je veel slechte huizen. Maar

als er meer geld hier is, dan gaat er meer geld naar Afrika. Dan krijgen ze

fatsoenlijke huizen. Daar zijn ze nu al mee bezig. Daar zal men in 2050 wel klaar

mee zijn.

In Nederland zal de kloof tussen rijk en arm niet dramatisch groot zijn. Maar het zal

wel groeien. Je gaat meer verschil zien tussen rijk en arm zijn. Je zult zien dat

mensen dingen niet gaan kunnen betalen. Andere: maar dan hebben ze wel een

fiets!

Met technologische ontwikkelingen zal je een verschil zien tussen mensen die het

zich kunnen veroorloven en mensen die het zich niet kunnen veroorloven. In de

drukke stad gaat men op de fiets of te voet. Vrije ruimtes worden steeds kleiner. Er

worden veel mensen geboren, maar er sterven ook veel mensen. Dus de bevolking

gaat niet echt groeien. In de stad is er niet veel ruimte om te bouwen. Je komt niet

verder dan de tweede versnelling. We lossen dat op door op elkaar de hoogte in te

bouwen.

Drukke stad

In een drukke stad kun je veel mensen kwijt, maar dan heb je ook veel verkeer en

dat zorgt voor veel CO2 uitstoot. Slecht voor het milieu. De huidige

bevolkingsspreiding blijft. Men gaat niet nog meer naar de grote stad verkassen.

Pagina 13 van 42


Ander: maar het zou kunnen dat een boerenbedrijfje in 2050 ook een grote stad is.

Of de boerenbedrijven groeien uit tot grote steden, of iedereen verlaat het

platteland om in grote steden te gaan wonen.

De hypermoderne stad is afschuwelijk. Het ziet er niet uit! Het ziet eruit alsof er een

atoombom op gevallen is. Ik word er niet vrolijk van als er een boom in een gebouw

is. Maar het is wel beter voor het milieu.

Smart cities

Ik zie een satelliet die een wifi verbinding afgeeft. Over 31 jaar is er een heel groot

netwerk. Je hoeft geen wachtwoord meer in te typen. Het gaat automatisch. Er is

één groot netwerk. Je hebt overal waar je woont wifi. Je overal bereik. Je loopt een

ruimte binnen en alles is geregeld. Je hebt nog wel een smartphone. Met 32G. Je

hebt dan mogelijk een hologram. Een beeldscherm dat uit je telefoon komt en waar

je op kan typen. Je hebt dan mogelijk een smartwatch met een hologram. Ik denk

dat dat wel de toekomst gaat worden. Net zoals in de kinderserie Totally Spies.

Banen

In 2050 werk ik bij het algemeen pensioenfonds. We hebben dan nog pensioenen.

Ander: ik denk dat pensioenen binnen nu en 10 jaar niet meer bestaan. Fysiek werk

in de schoonmaak is niet meer nodig want daar zijn in 2050 robots voor. Wij doen

dan niks of we halen dan alleen een zak uit de stofzuiger voor de Robot. Een

stopcontact hebben we dan mogelijk niet meer. Maar hoe dat dan werkt zou ik

verder ook niet weten.

Communicatie

Als mijn moeder me belt dan vertel ik haar, dat ze wel ziet hoe laat ik thuis kom. Of

dat ze later moet terugbellen.

Algemeen

In de toekomst wordt alles beter. Als je het vergelijkt met tien, twintig jaar dan

hebben we veel meer. Dat is niet normaal. Laat staan als je kijkt naar 2050.

Technologie wordt veel beter. Als ik het op mezelf betrek dan wordt mijn leven

beter. Want dan is er online meer sociaal leven, als er nog internet is. Door social

media heb ik een gezelliger leven. Een ander zegt: ik denk juist minder sociaal

leven. Want je zit dan meer achter een scherm. Je bent meer met computers bezig.

Vooral als je achter een hologram zit. Je ziet het met facetime en snapchat. Er is

evengoed wel persoonlijk contact, maar wel minder. Leuk als er dan ook een 3D

plaatje uit je horloge uit kan komen van de persoon die je belt.

Talen

Ik ben benieuwd hoe het zit met de talen. Ik denk dat Nederlands ook niet echt

Nederlands wordt genoemd in de toekomst. We spreken dan één taal met zijn allen.

Want het is raar als er mensen van verschillende landen hierheen komen en dan

heb je zo meteen 500 talen in een land. Als er dan één taal is, dan is het op

Europees niveau. Het is niet mogelijk om één taal te hebben die de hele wereld kan

schrijven, lezen en spreken. Over schrijven gesproken: we hebben niet meer de

stiften zoals we ze tegenwoordig kennen. Alles wordt elektrisch. Ook de tafel wordt

elektrisch. Je drukt op een knopje en het verschijnt. Ook eten maken gaat

elektronisch. Het schrijven gaat weg, het lezen van papier gaat ook weg. We

hebben nu al e-readers. Het boek verdwijnt. Geen leraren meer voor de klas. Er

komt een hologram voor de klas. Ze hoeven er geen fysiek mens voor te zetten.

Maar dan zijn de leraren wel hun baan kwijt. Er komt een hologram voorin de klas.

We hebben nu ook al geen cd speler en dvd speler meer.

Pagina 14 van 42


Vakantie

Er zijn geen vakantieparken meer. Mensen gaan met een ruimteschip op een andere

planeet op vakantie. Met een ruimteschip of een spaceshuttle. Ik woon dan op Area

51.

Sporten

Sporten blijft hetzelfde. Dat kun je niet digitaliseren. Dat blijft hetzelfde. Daar heb

je mensen voor nodig. Maar de technologie is heel ver. Je kunt al met een haar van

een aap een kloon maken. Misschien maken ze allemaal wel een kloon van ons. Zou

dat niet willen. Nog eentje van mij. Dan werk je zo meteen samen met je kloon,

leuk is dat….

Tot slot

In de toekomst gaat er wat veranderen. Hoe dat gaat zijn weten we niet. Dat

moeten de tijden uitwijzen. We zijn in ieder geval positief. Over het algemeen zijn

ze dus positief.

Pagina 15 van 42


3.2 Interview Veganisten

Deelnemers: Ilse, Tara, Axel & Marlies

Interviewers: Imke & Beer

Thema Voeding

De transitie van dierlijk naar plantaardig voedsel is essentieel om de

wereldbevolking te kunnen blijven voeden. Er komt een kritiek punt waarbij dit

gerealiseerd wordt.

“Veel mensen zullen vanuit efficiëntie vlees skippen, niet vanuit

moraal/moreel/ethiek.”

Op het moment is de voedselproductie voldoende om de wereldbevolking te voeden,

echter is dit niet eerlijk verdeeld waardoor een deel van de wereldbevolking zich

onvoldoende kan voeden.

Veganisten worden vaak weggezet als geitenwollensokken types maar baseren hun

mening echter met harde cijfers. (i.t.t. de vleesindustrie)

“Geen sokken maar cijfers.”

Thema Landbouw (Permacultuur)

In het huidige systeem hebben we veel uniforme gewassen op klein oppervlak

waardoor intensieve bemesting en gebruik van pesticiden nodig is. De

voedselvoorziening kan hierdoor in gevaar komen (d.m.v. ziektes) waardoor in 2050

meer diversiteit in gewassen nodig is om dit risico te reduceren. Wel dient hiervoor

een omgeving gecreëerd te worden voor boeren die dit mogelijk maakt, nu is meer

diversiteit namelijk niet rendabel.

De vleesindustrie zal t.o.v. akkerbouw en tuinbouw krimpen waarmee transitie

voeding en landbouw hand in hand gaan. Huidig systeem werkt vanuit vraag en

aanbod (kapitalisme werkt dit in de hand) en transities zullen ook op deze manier

voltrekken.

Thema Circulaire Economie

Ondanks dat papier van bomen is gemaakt is het wel goed te recyclen en

afbreekbaar. Recyclen van plastic is slechts gedeeltelijk genezen van een probleem.

Voorkomen is beter. Daarom zou idealiter plastic in 2050 verboden moeten zijn. Dit

is immers niet afbreekbaar en blijft in microscopische vorm altijd rondzwerven.

Weggooi mentaliteit zal in 2050 minder zijn, meer hergebruik en reparatie.

“Bioplastic is mogelijk, mijn koek (in bioplastic) vanochtend was betaalbaar!”

Thema Energie (transitie)

Windmolens & zon, windmolens kunnen nu immers zonder subsidie draaien.

Economisch belang speelt ook bij deze transitie weer een rol.

Er is een verandering nodig in de manier van denken, mensen moeten we laten

beseffen dat we de wereld uitputten door het gebruik van fossiele brandstoffen.

In 2050 zouden strengere belastingen ingevoerd kunnen zijn voor bedrijven die wel

veel uitstoten.

Het op eigen initiatief handelen bij energietransitie wordt niet bekritiseerd daarom

gaat deze sneller dan de transitie bij voeding. Bij voeding voelen mensen zich

persoonlijk aangevallen en bestaat meer sociale druk.

Wel is de voedingstransitie onderweg, zo zijn er ongeveer 105.000 veganisten in NL,

in 10 jaar is aantal veganisten verdrievoudigd, verkoopcijfers veganistisch eten zijn

met 20% gestegen.

Pagina 16 van 42


Thema Economie

Huidige economie is gericht op eindeloze groei, dit is niet duurzaam. Er is een nieuw

economisch model nodig: Hoe staan we als mens tegenover de aarde?

Donuteconomie zou uitkomst kunnen bieden, hierbij hebben mensen wel een basis

nodig (vb. basisinkomen, vrijheid) In dit model staat een nieuw doel centraal:

kwalitatief leven en balans.

“het meer is vol.”

Thema Kernfusie

Kernfusie is nu nog niet efficiënt genoeg maar wel duurzaam, dit werkt immers met

dezelfde techniek als de zon. Frankrijk en Engeland hebben reeds een reactor, die

Kiet draaien.

Waarom nog niet verder gebracht? Het voelt eng, is lastig te begrijpen, en er

spoken veel mythes (zwarte gaten, straling). Rampen blijven sterk aan emoties

hangen en mensen laten zich leiden door angst i.p.v. ratio.

Zo kleeft er aan moderne reguliere kernenergie (splijting) nog slechts een risico van

1:100.000 jaar maar stuit nog steeds op veel weerstand.

Overkoepelend: Emoties gaan vaak boven ratio. Dit maakt transities stroperig.

Thema Mobiliteit en Wonen

We gaan kleiner leven in bijvoorbeeld een tiny house. Minder individualisme in 2050

en meer gemeenschappelijk werken ook meer geaardheid (figuur 1)

Less is more. Meer maatschappij, of meer individu?

Meer buiten, minder binnen. Nieuw systeem in 2050 minder gericht op hebzucht.

“Vroeger: MTV Cribs was het doel”. (MTV Cribs is een tv programma waar

beroemdheden hun woning lieten zien)

Nieuwe appartementen hebben samenwerkruimten, in de toekomst minder

individualisme en materialisme.

Figuur 2, Maslow piramide

We moeten het plezier halen uit andere dingen: omdenken. Bijvoorbeeld uit

opruimen of tweedehands kleren dragen, dit omdenken kunnen we aan elkaar

overdragen. Van denken in kwantiteit naar kwaliteit! Omdenken: vb. supermarkt.

Nu kijken we hoeveel materiaal voor hoeveel geld? Toekomst: Hoeveel

(voedingsstoffen?) voor hoeveel geld?

Thema Automatisering

50% van de banen gaat verdwijnen door automatisering. Hier kunnen we ons nu

nog niks bij voorstellen. Door deze transitie gaan we meer cognitief handelen in de

vorm van een kenniseconomie waarin scholing steeds belangrijker wordt. Er zal een

Pagina 17 van 42


verschuiving van banen plaatsvinden, maar niet per definitie een reductie van het

aantal banen.

Een beetje eng: mensen die minder goed kunnen nadenken verliezen mogelijk hun

positie. Wat doen we met deze mensen? Ambacht wordt mogelijk belangrijker met

automatisering: minder behoefte aan IKEA en grotere behoefte aan sociaal contact

en producten met een verhaal.

Thema Vervoer

Treinreizen wordt steeds meer populairder en goedkoper (vb.: Telo en OBD), we

hebben niet allemaal meer een eigen auto nodig, zeker niet in de stad. Wanneer we

dit wel nodig hebben zullen deze vervoersmiddelen gedeeld worden.

Huidig denkbeeld van mensen over vliegen: “Dat heb ik verdiend” Vroeger was dit

echter helemaal geen optie en waren we ook tevreden.

Overkoepelend beeld 2050 en quotes

De veganisten zijn redelijk positief.

“Hoe gaan we dit uitleggen?” Worst en best case scenario voor 2050

Worst case: meer van hetzelfde, geen transities (Nu)

“Er is niet 1 wondermiddel om alles op te lossen. ”

Politiek: links wordt mogelijk groter. Grote leiders hebben nu te veel macht, burgers

hebben behoefte aan meer inspraak.

“We zitten op een kantlijn, 1,3 miljard ecologische vluchtelingen in 2050 (10%

wereldbevolking)

Er is een andere visie op de wereld nodig.”

Emoties:

“Of: negeren dat het slecht gaat om niet depressief te worden

Of: activisme (veganisme?)

“Bijna bipolair”

Ook jongere jeugd heeft hier al mee te maken en moet deze gedachte dragen.

Geloof in dat we het kunnen als mens, maar ook: “Als wij het niet oplossen dan lost

de aarde het wel op.“

“Wat kunnen we in het hier en nu doen? We hebben deze verantwoordelijkheid nu. ”

“Het wordt wel is gezegd: “Het kan altijd slechter”. Hiermee komen we er niet.”

“Dieren zijn geen product maar een gelijkwaardige bewoner van de aarde.”

Pagina 18 van 42


3.3 Interview ICTers

Deelnemers: Jacob, Gillbert, Raymond & Joshua

Interviewers: Ferry & Milou

Thema Voeding

De verwachting is dat we minder vlees gaan eten maar we wel vlees blijven eten.

Als het geen verschil maakt qua smaak dan kunnen we ook minder vlees eten.

Klonen van vlees wordt een ding. Misschien kunnen ze in 2050 al ‘dood’ vlees

klonen. De deelnemers willen alle vier wel vlees eten als het gekloond is. Als je kijkt

naar landen die steeds rijker worden, die gaan dan meer vlees eten. Als we steeds

meer verdienen dan ga je ook meer vlees eten. Als je het gaat verbieden dan gaan

mensen juist vlees eten.

Thema Energie

Een kernfusie reactor wordt de toekomst voor duurzame energie. Het restproduct

van de kernfusie is helium. Het is heel ingewikkeld om een kernfusie reactor te

maken, ze zijn in Frankrijk ermee bezig, en het duurt ongeveer tot 2030 voor

afronding. Rond 2050 wordt verwacht dat er een commerciële kernfusie reactor is.

Het kost nu (nog) meer energie dan dat het oplevert. Ook kan het ten koste gaan

van natuur omdat er weer op één nieuwe plek voor moet worden gevonden. Het

kost waterstof. Gaat waterstof op? Niet al het water kan gebruikt worden, we

houden ook nog water over. Naast zonnepanelen of windturbines? Dat is heel

inefficiënt want het maken van zonnepanelen kost heel veel energie, en wordt niet

doorberekend. Kolencentrale zijn zo vervuilend. “Kernfusie is de heilige graal van

energie en een mooie bron voor oneindige energie’’. Door technologie hebben we

steeds meer energie nodig. Zonnepanelen is voor nu beter dan kolencentrales maar

in de toekomst is het niet meer efficiënt genoeg.

Thema Economie/politiek

Een plaatje van een verwoeste stad. Er ontstaan namelijk veel conflicten als er geen

goede afspraken met elkaar worden gemaakt. Iedereen gaat helemaal los gaat op

elkaar wanneer grondstoffen op gaan. Gaat niet veel negatiever of positiever

worden dan het nu al is. Het doemscenario is dat we beschermde gebieden krijgen

waar rijke mensen wonen. En in de half verbrande stad wonen de armen. Ligt wel

heel erg aan de politiek wat er gaat gebeuren. Amerika is hier de spil in. Dit wordt

groter de koude-oorlog door alle wapens, die wapens zijn alleen maar om af te

schrikken.

De randstad wordt steeds voller en voller met allemaal flatgebouwen. Alles centreert

in de stad wat in Nederland nog wel voor weerstand zorgt. Wel komen er hele grote

gebouwen. Wil je een stressvolle stad waar dus ook alles boven je hoofd gebeurd?

Uitersten komen steeds verder uit elkaar te staan in de politiek. Het gaat nooit

gebeuren dat we alleemaal hetzelfde gaan verdienen. Want moeite zal moeten

blijven lonen.

Thema vrije tijd

Hobby’s: zal dit veranderen, geen veranderingen. Hobby’s binnen huis wordt steeds

populairder. Steeds meer indoor dan outdoor als VR (virtual reality) steeds beter

wordt wil je dan nog meer naar buiten. Mensen die in de stad wonen blijven vaker

binnen. Attractie wordt park/natuur in de stad. Groene hart wordt dan in Nederland

een attractie. Pretparken worden in de toekomst virtueel. VR wordt goedkoper in de

toekomst. E-sporten wordt steeds belangrijker. Gamen wordt steeds meer multi-

player. Het gaat over de emotie die erbij komt. Leuk juist om nieuwe mensen te

ontmoeten tijdens het gamen.

Pagina 19 van 42


Vrije tijd: We moeten steeds meer werken en de AOW gaat omhoog en daarom

meer werken en minder vrije tijd. Daarnaast is het basisinkomen ook een

ontwikkeling. Geen baan maar meer gaan brainstormen en zelf ontwikkelingen

maken, dat kan beter met basis inkomen. De banen die overblijven zijn de creatieve

banen. We maken niet iets van niets, dus niet heel veel verschil tussen wat we nu al

doen. Als robots zo menselijk worden, wat hebben we dan aan de mensheid? Er

komt geen massamoord maar er komen wel steeds minder mensen. Wij worden ook

steeds meer robots met implementatie van innovatie zoals bijvoorbeeld de

pacemaker. Hoelang je wilt blijven leven ligt eraan aan hoelang de mensen waar je

om geeft blijven leven, en is dus afhankelijk van de omgeving. We hebben elkaar

nodig, niemand kan alleen, en we zijn sociale dieren. In 2050 wordt het denkwerk

50% door mensen gedaan en de andere 50% wordt overgelaten aan robots.

Thema Automatisering

Kunstmatige intelligentie (AI) zal wel komen maar misschien nog niet volledig

doorgevoerd. Het is wel een positieve ontwikkeling.

Say no to rocket men.

Internet of Things (IOT) wordt heel groot. Gaat nu stijgen en wordt steeds meer.

Geen servers maar steeds meer apparaten die direct met elkaar communiceren. We

zijn best wel snel in de ontwikkeling. Het is nog steeds belangrijk dat we blijven

nadenken. We moeten er wel rekening mee houden dat we niet te veel afhankelijk

worden van AI. Watch Dogs 2 is een film die angst baart, hopelijk gebeurt dat niet.

Algoritmes kunnen bepalen wat wij als mens gaan doen. In China wordt alles in de

gaten gehouden, dit wordt in de toekomst nog wel meer toegevoerd.

In 2050 zet Google de lampen aan. Google werkt dan misschien ook wel tegen

eenzaamheid, denk aan een gesprek voeren met tegen google. Dit ligt in 2050

steeds meer in de handen van commerciële bedrijven. Daarom steeds grotere kloof

tussen arm en rijk. Economisch monopolie ligt op de loer, een slechte ontwikkeling.

We verliezen steeds meer banen maar komen ook steeds meer banen bij, wel

andere banen.

Thema Vervoer

De volledig elektrische auto komt op in 2050. Ik vind het een goede ontwikkeling

maar om een batterij te maken ben je zo slecht bezig dus we moeten eerst kijken

hoe we dit milieuvriendelijk kunnen doen. Misschien hebben we geen eigen auto’s

meer in 2050 maar een soort van ov-auto. Zelfrijdende auto’s zijn dan wel

doorgevoerd. Een soort Uber die zelf rijdt en dat je gewoon kan instappen. Files

worden minder want we kunnen dan efficiënter rijden omdat alles door computers

wordt geregeld. Hoever zijn we dan met zelfrijdende auto’s? TESLA kan deze dingen

nu al. Google is ook al heel ver. Dit wordt in 2050 geen onverwachte verandering.

Het ligt er ook aan hoeveel huizen erbij worden gebouwd of dat we nog met de fiets

gaan. Hyperloops met een tunnel onder de stad, zijn niet efficiënt want als ze boven

komen heb je daar weer knooppunten die vastlopen. Je verplaatst het probleem

alleen. De hyperloop is nog ver weg. Hyperloop gaat dan bijvoorbeeld van

Rotterdam naar Friesland.

Pagina 20 van 42


3.4 Interview Bijbelstudiegroep

Deelnemers: Willem, Carin, Maaike & Jantine

Interviewers: Imke & Ferry

Thema Sociaal

Sociale aspecten waren ruim vertegenwoordigd in het moodboard, elke deelnemer

had op zijn minst een plaatje aangeleverd die hierop aanhaakte.

De verwachting is dat de mens steeds individueler wordt, steeds meer vooral met

zichzelf bezig is, “Hoe kom ik verder?”. Dit wordt als negatief ervaren.

Door het opkomen van het individualisme krijg je ook een tegenbeweging, het

samenkomen van (kleine) groepen wordt versterkt en ze komen steeds meer naar

de voorgrond. Zie bijvoorbeeld nu de milieuactivisten, boeren en het onderwijs, ze

proberen met elkaar voor verandering te zorgen.

Ook is de gedachten dat in 2050 er meer polarisatie is opgetreden, dit komt ook

doordat men vooral verbonden is met dezelfde soort mensen/denkers. Dit wordt ook

versterkt door digitalisering/social media. Dit zien we bijvoorbeeld ook in de politiek

terug, de opkomst van (voorheen) PVV, FvD en Denk. Eigenlijk zorgt dit voor

allemaal groepjes individualisme.

Activisten/protesteren

Dit komt deels voort uit eigenbelang, het opkomen voor de gevolgen van het

handelen van nu. Het is mooi om te zien. De activisten focussen vooral op een

specifiek punt, en de groepen die dan ontstaan zijn er vooral om tegen de

gevestigde orde aan te trappen. Stel dat naar de milieuactivisten wordt geluisterd

en ze hun zin krijgen, wat gaan ze dan doen?

Protesteren is van alle tijden, maar is ook een manier van mening uiten en

verbondenheid. Ondanks het individualisme is er toch behoefte aan bij een groep

horen.

Het meer in ons zelf keren word ook versterkt door de ontwikkelingen van

data/technologie, bijvoorbeeld Facebook/Instagram gebruik. Technologie is erop

gericht het voor het individu leuker, mooier en beter te maken. Vooral in het

moment/op de korte termijn, maar dat heeft weer negatieve gevolgen voor de lange

termijn. Dit zijn zaken die nu vooral in de westerse wereld spelen.

Vergrijzing

De medische wereld ontwikkeld zich steeds verder, we zullen steeds ouder worden.

Dat zal ook een last met zich meebrengen, simpel gezegd één jaar ouder worden is

ook één jaar extra zorg. En als we kijken dat er per gezin/ouders 1,7 kinderen bij

komen, komen er steeds meer ouderen dan jongeren. Ook dit wordt weer gezien als

iets wat alleen speelt in de westerse wereld, in bijvoorbeeld Afrika is het juist

andersom.

Zoals al eerder benoemd, individuele belangen gaan voor, dat kan je ook hier terug

zien. Carrière en persoonlijke doelen gaan voor het krijgen van kinderen. Vroeger

waren kinderen nodig, zij zorgde voor extra inkomsten en konden helpen bij de zorg

voor het gezin. Dat is nu allemaal niet meer nodig, er is een (sociaal) vangnet

vanuit de overheid. Het vangnet wordt gezien als een positieve ontwikkeling!

Voor het klimaat is het wel beter als er minder mensen op de wereld zijn, minder

kinderen is op dat vlak dat ook niet zo erg. Ook maken mensen nu bewust de keuze

om geen kinderen te nemen, zodat zij niet hoeven op te groeien in een wereld met

bijvoorbeeld alle milieuproblematiek. Kinderen krijgen is ook egoïstisch (buiten het

christelijke gedachtengoed), soms lijkt het net een soort modeaccessoire voor in het

weekend. Maar de behoefte om de kinderwens te vervullen is aanwezig, ook vanuit

Pagina 21 van 42


de christelijke gedachte. Er is altijd hoop vanuit christelijk perspectief (en vanwege

de opdracht) is er wel reden om kinderen te nemen.

Wereldmacht

Er zal een verschuiving gaan optreden op het wereldtoneel, de groei van

bijvoorbeeld China is ongekend groot terwijl bijvoorbeeld de groei van de VS

marginaal is en blijft.

De huidige wereldmacht, wie heeft het voor het zeggen, de meeste welvaart etc., is

alleen mogelijk omdat de westerse wereld momenteel de derde wereldlanden voor

zich laten werken.

Ontwikkelingslanden zijn in opkomst en het westen stagneert. Dat zou behoorlijke

verschuivingen teweeg kunnen brengen, waar zou dat kunnen eindigen? Wat als het

hele wereldtoneel omdraait en wij straks achter China moeten aanlopen? Dat

scenario is nog ver weg maar het is wel een dreiging, zoiets zou potentieel een

derde wereldoorlog kunnen veroorzaken. We zouden niet verbaast zijn als één

conflict helemaal uit de hand zou lopen, en mocht het zover komen dan zal het

westen het onderspit waarschijnlijk gaan delven.

Als wij kijken naar wat er in de bijbel staat, wordt verwezen naar de wederkomst

van Christus. Er wordt benadrukt dat conflicten zullen toenemen, en gezien de

afgelopen 100 jaar zien we daar veel van terug. Maar waar we nu staan weten we

niet, de wereld is welvarender dan ooit dus zo slecht is het allemaal nog niet.

En waarom mogen China/India/ect. niet hetzelfde leven zoals hoe wij dat hier doen?

Met de enorme bevolkingsgroei zal dat wel voor problemen zorgen, ons westerse

leven zal daar ten kosten van gaan. Maar niemand wil iets inleveren, we willen

eigenlijk allemaal dat het steeds meer en beter wordt.

Thema voeding

We zullen met zijn allen steeds minder vlees gaan eten, en veel van het vlees zal in

de toekomst bijvoorbeeld van insecten, algen of zeewier zijn. Deze verandering zal

vooral uit noodzaak gemaakt worden eigenlijk en niet zozeer wegens de idealen van

de mens. Dat zal ook wel moeten met het aantal mensen op de wereld dat ook nog

steeds blijft groeien. Denk bijvoorbeeld aan de problemen die de grote veestappel

oplevert (Stikstof en CO2 uitstoot).

Hier zijn steeds meer mensen mee bezig, van vegetarisch eten tot biologisch en

lokaal vlees. Maar niemand wil er zelf op inleveren, bijvoorbeeld als het meer geld

kost, dus blijven we hangen. We moeten er allemaal meer moeite voor doen, maar

dat blijft moeilijk. In 2050 zal het eindelijk wel zijn doorgedrongen dat we niet

kunnen blijven wachten.

Als we kijken naar de boeren is er al een hele tijd half werk geleverd wat nu dus

voor allemaal problematiek zorgt. We moeten harder zijn voor de boeren (en ook

onszelf). Dat geldt niet alleen voor voedselproductie maar voor veel meer

bijvoorbeeld ook bij aardolie/auto’s/vliegen. We gaan eigenlijk door totdat het op is,

tegen beter weten in, en dan hebben we eigenlijk een enorm probleem straks. Wat

dan? Het lijkt soms wel een doodlopende weg, waar niemand zich bewust van is.

Thema geloof

De hoop vanuit de Christelijke achtergrond, waar komt die vandaan? Vanuit Christus

of de mens zelf? Het Christendom heeft niet per sé een positief mensbeeld. Je mag

er zijn en je hoeft je niet mooier voor te doen dan wie je bent, maar de

veranderingskracht van de mens is er niet of weinig. En dat wordt teruggezien als er

naar de maatschappij wordt gekeken.

Maar God heeft ons ook wel talent gegeven om op te lossen, we zijn tenslotte naar

God geschapen, er zitten dus echt wel goede dingen in ons. Maar willen we het tij

Pagina 22 van 42


keren en op de allerbeste manier voor de aarde zorgen dan kunnen wij dat niet zelf,

daar hebben wij de kracht van God voor nodig. Dat betekent niet dat wij passief

moeten gaan zitten en wachten totdat alles door God opgelost zal gaan worden.

Daar hebben we een verantwoordelijkheid in te nemen en keuze in te maken. We

hebben ook de opdracht van God gehad om voor de aarde en zijn schepping te

zorgen. Maar de kracht en wijsheid om dat te bereiken komt bij God vandaan.

Kijkend naar de hoop, als Christus terugkeert naar de aarde, dan zal alles opgelost

worden, en zal alles goed zijn. De geschetste situatie met alle problemen is dus een

tijdelijk, maar wanneer hij terugkeert is onbekend. En als hij terug is zal hij kijken

wat iedereen heeft gedaan, wie een goed mens is geweest en wie gelooft en wie

niet.

De nieuwe stad

Het klimaat zal er niet beter op worden, er zullen steeds meer bomen verdwijnen en

we zullen steeds meer last krijgen van smog. Helaas kunnen de oplossingen de

problemen niet bijhouden. Ook de oplossingen van de ‘nieuwe stad’ zullen niet

genoeg zijn, het zijn natuurlijk wel mooie ontwikkelingen.

We hopen veel meer tiny houses te zien in de toekomst!

Mensen gaan wonen in de buurt van waar ze geld kunnen verdienen, nog meer

verstedelijking zal plaats vinden.

Vervoer

De trein zal weer hip worden vanwege meerdere aspecten; ze zijn snel, zal

goedkoper worden en kunnen efficiënt een hoop mensen vervoeren. Ook zal in 2050

een treinticket goedkoper zijn dan een vliegticket binnen Europa, wat het

treinverkeer zal bevorderen. Maar ook buiten de trein ontwikkelt de technologie zich

zo snel dat dit ook veel nieuwe mogelijkheden zal opleveren.

Maar veel van die ontwikkelingen zullen ons ook weer afhankelijk maken van die

nieuwe technologieën, bijvoorbeeld met zelfrijdende auto’s. Deze zijn bijvoorbeeld

afhankelijk van een hele hoop data en digitalisering.

Quotes

“We moeten niet te negatief over deze wereld denken.”

“Met zijn allen doen we maar al te graag aan compenseren. Als we iets ‘goeds’

hebben gedaan dan maakt dat de weg vrij om ook iets ‘slechts’ te doen.”

“Je mag negatief denken maar dat betekent niet dat je niet negatief in de leven

moet staan!”

“Het idee dat wie hier iets goeds doen staat in schril contrast met andere zaken die

we laten gebeuren, niet laten afschuiven.”

“Matigheid in het leven, in eten, reizen, kleren kopen ect.”

“Bewust keuzes maken!”

“Verder kijkend dan 2050, gaan we terug naar het platteland en worden we allemaal

zelfvoorzienend”

“Meer niet-christenen die constructief nadenken over de toekomst dan christenen,

dat is wel frustrerend.”

Pagina 23 van 42


3.5 Interview Rockband

Deelnemers: Daan, Tom, Cyril & Pepijn

Interviewers: Beer & Imke

Dood koraal

Waarom geeft dit 2050 weer? Dit is nu al veel aan de hand door hitte en een trend

die we nu zien: het afsterven van ecosystemen. Ik denk dat het met veel van deze

ecosystemen niet meer goed gaat komen en dat veel natuur gaat verdwijnen.

Minder vissen. Minder plankton. Minder alles.

De onsterfelijke kwal (Turritopsis dohrnii)

Deze kwal is biologisch onsterfelijk; hij kan volwassen worden en vervolgens weer

jong worden en zo dus zijn levenscyclus telkens opnieuw beginnen. Ik denk dat we

in 2050 iets kunnen doen waardoor ook onze cellen onsterfelijk kunnen worden. Er

wordt op het moment veel onderzoek hiernaar gegaan. De meeste ziekten waar

mensen tegenwoordig aan dood gaan zijn ouderdomsziekten (bv kanker); dit zijn

symptomen van het ouder worden en het ouder worden is dus datgeen wat we

moeten gaan oplossen. Zouden we mensen die we laten invriezen dan ook weer

kunnen laten leven? Dit vraag ik me af. Maar tegenwoordig kan men met 3D

printing wel bijvoorbeeld een hart nieuw hart maken, dus wellicht kunnen we

mensen daarmee ook wel weer laten leven. De kwal technologie kunnen we in 2050

zeker gebruiken.

Droge vlakte

Er komt veel droogte. Zuid-Afrika heeft de meest heftige droogte ooit op het

moment. Daar mogen mensen nog maar heel weinig water per dag gebruiken. Dit

gaat op meerdere plekken gebeuren. Water gaat weg. Niet echt weg weg, want dat

kan niet, maar er gaat steeds meer in de zee belanden en er komt niet meer genoeg

bruikbaar water voor terug. De balans gaat er dus aan. Daarnaast kunnen

uitgedroogde gronden ook niet goed meer water opslaan, wat een probleem is als

het dan eindelijk wel een keer hard regent.

Gaan we hier toch een oplossing voor vinden? Ik denk dat we wel achterlopen. Als

het echt een probleem wordt ook hier in NL, dan gaan we wel een oplossing

hiervoor vinden. Het komt ook steeds meer onder de aandacht, door bijvoorbeeld de

extreem droge zomer van 2050. Mensen komen zelf wel met innovatieve dingen die

zouden kunnen helpen. Ik denk dat het heel belangrijk is dat we niet met hoog-over

oplossingen komen, maar dat we hiervoor luisteren naar de lokale mensen. Zij

kennen hun systeem het beste en overal is dit anders.

Veld vol kassen (glastuinbouw)

Als het allemaal een beetje mis gaat, gaan we hier naartoe. Niet per sé negatief. Nu

doen ze ook al aan vertical farming. In NL zijn we wel echt goed in kassen bouwen.

In 2050 is de wereldbevolking verdubbeld. Om daarvoor voedsel te produceren

hebben we echt kassen nodig, die zijn optimaal. Misschien gaan we wel naar steden

toe met flats vol met kassen en flats vol met kassen.

En gaat de groei van het aantal mensen door? Onenigheid. Sommige landen zijn

nog niet zover als hier. Als wij langer leven maken we ook minder kinderen. Het kan

dus minder worden, maar nog niet in 2050. Dan is de groei in de Westerse wereld

wel afgevlakt, maar in andere gebieden kan dit nog doorgroeien.

Mooie billen

Probleem om steeds nieuwe mensen te maken; een aanslag op het vrouwenlichaam.

Seks zal in 2050 niet meer nodig zijn voor voortplanting. Een beetje hetzelfde als bij

Pagina 24 van 42


koeien. We gaan heel specifiek mensen maken/designen en niet meer biologisch.

Ook genetische manipulatie om de ‘perfecte’ baby’s te krijgen, zonder enige

erfelijke ziekten/afwijkingen. Designer baby’s dus. Niks meer in het lichaam.

Mogelijk zijn er dan massaal baby labs.

Mars

We zijn nu al veel aan het verkennen buiten de aarde en ik denk dat dit alleen maar

meer wordt. Je kunt de toekomstige onsterfelijke mensen daar naartoe sturen. In

2050 hebben we zeker al een eerste basis op Mars. Misschien wel sneller zelfs. Ik

denk dat er spoedig veel geld beschikbaar zal zijn (nu ook al) voor het onderzoek

naar de mogelijkheden om te leven op een alternatieve planeet, omdat het nu zo

slecht gaat op de aarde. Ik denk dat de balans op aarde uiteindelijk wel weer goed

komt, maar ik denk dat hier toch veel aandacht voor komt.

Kwantumcomputer (gouden apparaat)

Een normale computer slaat dingen op als 1 of 0, de kwantumcomputer kan 1 en 0

op dezelfde tijd opslaan. In praktijk betekent dit dat die mega snelle berekeningen

zou kunnen uitvoeren. Ter vergelijking: voor een intens complexe berekening waar

een normale computer nu duizenden jaren over zou moeten doen, heeft de

kwantumcomputer een paar uur voor nodig. Als deze technologie wordt gemixt met

artificial intelligence, dan kun je echt hele heftige shit doen. Dit brengt ons dus nog

snellere ontwikkelingen.

Zonneveld

In 2050 zijn de fossiele brandstoffen op, dus duurzame energie echt nodig.

Kernenergie zou ook kunnen, maar ik denk dat mensen daar nu en in 2050 te

huiverig voor zijn. Wind- of zonne-energie? Ik denk zon. Hoewel de efficiëntie van

zonnepanelen nu nog niet optimaal is, maar dit gaat snel ontwikkelen. Helemaal in

combinatie met de kwantumcomputer.

Voeding

Het enzym dat CO2 kan binden is niet heel efficiënt op het moment. Als dit kan

worden verbeterd, kunnen planten veel sneller groeien en dus meer produceren. Dit

heeft twee voordelen: meer/snellere voedselproductie en CO2 uit de atmosfeer.

Sommige deelnemers denken dat mensen meer vega gaan eten, anderen denken

dat mensen niet veel zullen gaan veranderen in hun voedingspatroon. De reden dat

mensen nu veel vega eten komt ook doordat het een soort van ‘hip’ is en het vega

aanbod gewoon veel groter is dan voorheen.

Sociaal

Meer individualistisch. Wel zullen mensen toch altijd de behoefte houden aan

connectie met mensen. We zijn sociale wezens en dat hebben dus echt wel nodig.

Oorlogen

Geen derde wereldoorlog. Maar er zullen altijd wel conflicten zijn. Er zal altijd een

verlangen zijn naar macht, maar dat is van alle tijden. Misschien wordt het in 2050

wel een machtsstrijd tussen de Aarde en Mars, wie weet. Maar survival of the fittest

zal altijd menseigen blijven.

Woningen

Verticaal wonen. Verstedelijken blijft doorgaan. Sommigen denken dat het in 2050

gelijksoortige steden zullen zijn als nu, maar dan nog groter (en nog vuiler).

Anderen zien wel wat in de groene flats. Maar uiteindelijk wordt het wel een

combinatie van de twee: rijken zullen in de mooie/groene flats kunnen wonen en

Pagina 25 van 42


armen zullen in de oude/vuile flats wonen. Het gat tussen inkomens zal steeds

groter worden. Dit ligt aan de misbruik van macht.

Politiek

Zullen er in 2050 (nog) meer kleine partijen zijn of juist weer een klein aantal

grotere partijen? Versnippering is verwarrend. Maar twee partijen is ook niet nice.

Met kleine partijen wel makkelijker om een partij te vinden die beter bij je past. Eén

partij is te weinig; vijftien is te veel; vijf zou een goed aantal zijn.

Blijft het democratisch systeem zoals het nu is? Waarschijnlijk wel. Mensen zullen

altijd commentaar blijven hebben op dit systeem.

Robotisering

Veel banen gaan verdwijnen nu, maar er komen ook weer banen voor in de plek.

Dus dit is niet echt een probleem denken we.

Permacultuur

Er worden nu steeds meer voedselbossen aangelegd; bossen met alleen maar

eetbare planten. Als je dit echt groot aanpakt in 2050, zijn we met z’n allen ook een

stuk bewuster van wat we eten en waar het vandaan komt. Dit brengt mensen ook

dichter bij elkaar. Kan plaatsvervanging zijn voor de verdwenen natuur.

Zijn we gelukkiger in 2050?

Nee. Maar aan de andere kant: wat is geluk? Vroeger werkten we gewoon om te

kunnen overleven en dacht je niet na over geluk. We denken steeds meer na over

ons geluk, omdat we daar tegenwoordig tijd voor hebben.

Quotes

“We moeten meer voedsel in de komende jaren gaan produceren dan wat we tot nu

toe gedaan hebben. Dit kan niet meer op de manier zoals we het nu doen.”

“Als je een ruimtestation bouwt zo groot als NL en daar mensen instopt die

biologisch onsterfelijk zijn, dan kun je zover gaan als je wil.”

“In de toekomst kan technologie dingen voor ons gaan oplossen zonder dat wij het

zelf begrijpen.”

“We kunnen in 2050 zulke goede zonnecellen maken, dat je met een paar

zonnepanelen een gehele stad kunt voorzien.”

“Mensen zelf zullen niet zoveel gaan veranderen.”

“Er gaat heel veel natuur verdwijnen om ruimte te maken voor ons en onze

voedselbehoefte.”

“Er is op het moment heel veel vrijheid om na te denken of je nu echt gelukkig bent

of niet. Hier zullen mensen ook steeds meer aan gaan twijfelen.”

Pagina 26 van 42


3.6 Interview LARPers

Deelnemers: Tom, Donna, Ian & Wieland

Interviewer: Ferry

Voedsel

De verwachting is dat we minder vlees gaan eten, maar er zal nog wel vlees

gegeten worden. Belangrijk zal zijn dat er alternatieven zijn die wel op vlees lijken

qua smaak en structuur, om zo de behoeften van mensen te kunnen vervullen. Een

goed voorbeeld van deze ontwikkeling is bijvoorbeeld de Veggie McChicken bij de

McDonalds, deze smaakt net zoals een normale. Verder is het zo dat het produceren

van vlees een heleboel energie kost, het wordt dus ook gezien als een positieve

verandering dat er minder vlees gegeten wordt en dat steeds meer mensen

vegetarisch zullen worden. Als vervanger van vlees kunnen insecten ook een rol

gaan spelen, zitten veel voedingsstoffen in en ook veel eiwitten. In 2050 zal het

eten van insecten ook al echt een optie zijn, het is goed verkrijgbaar maar echt

mainstream zal het nog niet zijn. Dit zal ook mede komen omdat insecten niet echt

de sensatie van vlees geven.

Natuurrampen/Klimaatverandering

Natuurrampen zoals hevige overstromingen, bosbranden, droogte en extreme kou

zijn gedachte die boven komen bij de gevolgen van klimaatverandering. Zeker als er

niks gaat veranderen, we er niks aan gaan doen de komende tijd. Het komt nu

eigenlijk al voor, er zijn steeds meer en steeds extremere

natuurrampen/verschijnselen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld ook terug te

zien gewoon bij ons in Nederland, met de droogte en het watertekort van afgelopen

zomer.

We gaan met zijn alle eigenlijk niet zo goed met de aarde om, dat is over heel de

wereld zo. De bosbranden is de Amazone, de enorme hoeveelheden uitstoot zowel

in China als Europa. We stoten enorm veel broeikasgassen uit!

Of we klimaatverandering nog kunnen terugdraaien weten we niet, maar we zullen

er wel ons best voor moeten doen. Misschien kunnen we de opwarming van de

aarde niet terug draaien, maar opgeven is ook geen optie. We kunnen het op zijn

minst vertragen door ernaar te handelen.

Om de effecten van klimaatverandering tegen te gaan moeten we ook gewoon veel

bomen planten, in plaats van steeds meer bomen weg te halen. Het duurt wel lang

voordat ze veel CO2 zullen op gaan nemen maar bomen hebben nog veel meer

voordelen; zuurstof, water vasthouden, duurzame grondstoffen en mooi. Eventueel

zouden we ook CO2 uit de lucht kunnen halen met nieuwe technologische

ontwikkelingen. Elon Musk is iemand die met iets zou kunnen komen; “Elon Musk

gaat ons reden”. Droogte is goed op te lossen door meer water vast te houden, het

IJsselmeer kan bijvoorbeeld als waterbuffer dienen. Eventueel zouden we de

(binnen)dijken wel moeten ophogen.

We moeten met zijn allen er een hoop energie insteken en oplossingen gaan

bedenken om verder te komen. De overheid/politiek moet dan wel eens een keertje

wat gaan doen, eigenlijk doen ze nog steeds niet echt iets. “Ze zijn er best wel

langzaam mee”. We halen ons zelf niet eens aan de door onszelf gestelde normen

van 2020. Een slappe reactie om te zeggen dan maar focussen op 2030, er zou juist

nu wat moeten gebeuren. Wij als Nederland mogen wel wat tandjes bijzetten. Juist

omdat wij van nature weinig duurzame energiebronnen hebben (vulkaan warmte,

waterkrachtcentrales), daardoor is het voor sommige landen wel makkelijker.

Pagina 27 van 42


Stad van de Toekomst

De stad van de toekomst is best wel cool en gezellig. Een stad zoals een jungle met

veel bomen en groen. Dit heeft allemaal voordelen; houdt energie vast, neemt CO2

op, produceert zuurstof, vangt water op voor huishoudens, en zorgt voor een

duurzame grondstof waarmee gebouwd kan worden. De vergroening zie je nu al

optreden, zo worden steeds meer groene daken toegepast. Deze ontwikkeling zal

dus ook echt doorgaan en in 2050 zullen flats met beplanting ook al echt aanwezig

zijn en zal de rest van de stad ook vergroenen. Dit zal vooral in de grote steden en

randstad zo zijn, op het platteland zal dit ook minder nodig zijn. Het is een positieve

ontwikkeling als in de toekomst de stad groen is, maar is ook nodig vanwege

verstedelijking.

We hebben misschien wel teveel mensen op de wereld, daardoor is het ook van

belang dat alles efficiënt en duurzaam gebeurt. Daar helpt de stad van de toekomst

ook bij.

Als gevolg van klimaatverandering zullen bepaalde gebieden ook onleefbaar worden,

wat er dus voor zorgt dat er meer mensen naar de stad trekken.

Omgaan met Water

Het is van belang om zorgvuldig met water om te gaan. In de winter/lente hebben

we een overschot wat we moeten vasthouden voor de (droge) zomers. Maar wij als

Nederland hebben ook nog het gevaar van de zee, we moeten extra goed om

kunnen gaan met het water anders staan we straks onder water.

Water zou in de toekomst ook voor conflicten kunnen zorgen, over heel de wereld.

Misschien spreken we straks wel over “watervluchtelingen”.

Maar door goed om te gaan met water kunnen we in de toekomst misschien wel

gebieden die voorheen heel droog waren omzetten naar gebieden met juist veel

natuur of een plek om voedsel te verbouwen.

Vervoer

In Den Haag rijden er nu een aantal waterstoftaxi’s rond, een goed initiatief van de

gemeente. Nu heb je ook de Felix scooters, elektrische leenscooters, dat is ook weer

een goed en leuk voorbeeld van ontwikkelingen op kleinere schaal. We moeten ook

van de fossiele brandstoffen af, we zijn al een heel stuk opgeschoten. En ook de

trein zal een belangrijker onderdeel zijn van toekomstig vervoer. Treinen zullen

steeds sneller worden en efficiënter worden.

Sociaal

In de nabije toekomst verwachten we dat er weer wat dingen zullen gaan spelen die

de wereld zullen wakker schudden, bijvoorbeeld nieuwe natuurrampen waardoor

mensen meer zullen gaan nadenken en beter hun best zullen gaan doen. Liever zou

ik niet zien dat mensen zo’n wake-up call nodig hebben maar denk wel dat het

nodig is. De jonge generatie is zich ervan bewust dat er wat moet gebeuren,

ouderen (60+) realiseren zich dat nog niet (zo erg) of zijn onverschillig. De jonge

generatie krijgt op school hier veel informatie over binnen en is er veel mee bezig,

waar dit bij ouderen dit niet of minder is. Goede educatie helpt bij het bewust

worden van klimaatproblemen en andere uitdagingen die wij voor ons hebben staan.

Maar oude mensen hebben ook een grote stem in deze wereld, jongeren mogen

bijvoorbeeld nog niet stemmen (voor Tweede Kamer, Europa ect.).

We vinden altijd een excuus om de klimaatkwestie af te schuiven. Nee het komt niet

door de fossiele brandstoffen etc. maar door …. We moeten ervoor zorgen dat we

het niet meer kunnen afschuiven. Zijn we nog wel op tijd? Misschien wel, maar het

liefst zou vandaag de omslag zijn.

Pagina 28 van 42


AI/Robots

Er is al veel vraag naar AI en studenten/arbeiders met deze achtergrond, dat zal in

de toekomst alleen maar toenemen. Digitalisering, AI en robots zullen zorgen dat

veel dingen geautomatiseerd zullen worden. De techniek zal zich ook snel

ontwikkelen. “Wie weet hebben we straks een machine die CO2 uit de lucht kan

vangen en daar voedsel mee kan creëren.” Zo zullen robots steeds meer banen

kunnen gaan overnemen, maar er zal wel een punt zijn waarop robots teveel macht

hebben/dat wij er teveel van afhankelijk zijn dat is waarschijnlijk ook iets wat we als

mensen niet willen.

Er zullen dus meer banen komen in de techniek, maar robots zullen sociale banen

niet (veel) overnemen. Daarbij willen we geholpen worden door een medemens.

Ook kan door het toenemen van AI en robots meer nadruk gelegd worden op

onderwijs of specifieke scholing. Er zou bijvoorbeeld langer door geleerd/gestudeerd

kunnen worden of er zou een meer praktische insteek kunnen komen in het

onderwijs. Door al eerder meer concreet bezig te zijn met verschillende

vakdisciplines kan er meer toepasbare kennis worden opgedaan.

Hobby’s en vrije tijd

In 2050 zal er niet zoveel veranderd zijn in vergelijking met nu. Mensen zullen nog

steeds sporten, gamen, lezen, film/series kijken etc., misschien zullen er wat meer

of nieuwe vormen ontstaan maar mensen zullen nog steeds dezelfde soort

activiteiten leuk vinden.

Europa/Politiek/Wereldmacht

Europa is en blijft een wereldmacht, net als de rest van de westerse wereld. In

China en India wonen de meeste mensen maar die zullen niet de wereldmacht

krijgen, China heeft misschien wel steeds meer te zeggen maar de macht zal bij de

westerse landen blijven liggen. Er zal wel een beetje angst zijn voor China, de

westerse wereld zal ze daarom ook proberen een ze tegen te houden.

We zijn ook erg afhankelijk van wat heel de wereld gaat doen. Als Nederland of

Europa kunnen we het niet alleen, als bijvoorbeeld China of Amerika ook niet mee

gaan.

De wereldmacht is ook erg afhankelijk van of straks links of rechts voornamelijk aan

de macht zal zijn in Nederland en hoe snel en ver we zullen komen. Dat zal ook

bepalen of de kloof tussen rijk en arm veel groter zal worden. Waarschijnlijk wel.

Straks zijn we wel van Trump af en is er hopelijk iemand die het wel oppakt in

Amerika.

Wij als westerse wereld zullen opkomende landen ook moeten helpen om ook

duurzamer te worden.

Energietransitie

Kernenergie is een hele goede en mooie optie, hierbij heb je namelijk geen CO2

uitstoot. Maar helaas is er veel angst en weerstand tegen kernenergie, in onze ogen

is dat zwaar overdreven. Natuurlijk heb je het kernafval maar de voordelen zijn vele

malen groter dan de nadelen.

Windmolens zullen in 2050 minder een rol spelen, te weinig energie wordt er mee

opgeleverd ten opzichte van de kosten om het allemaal te bouwen en in stand te

houden. Verder doden windmolens vogels, en dan heb je nog het punt van

horizonvervuiling. Windmolens is meer voor erbij of tijdelijk in de overgang naar

andere duurzame energiebronnen.

Zonnepanelen zijn ook een goede energiebron voor nu en in de toekomst. Met

zonnepanelen kan veel gedaan worden, zo kunnen ze op daken geplaatst worden

van huizen en bedrijven. In de toekomst zitten er misschien wel zonnepalen in de

Pagina 29 van 42


weg. Eventueel kan bijvoorbeeld in de Sahara een enorm zonnepark worden

gemaakt, om stroom op te wekken.

Quotes

“Ik moet wel positief zijn anders voel ik mij al verloren”

“Er is hoop”

“Wie weet hebben we straks een machine die CO2 uit de lucht kan vangen en daar

voedsel mee kan creëren.”

“We gaan niet zo goed met de aarde om”

“Elon Musk gaat ons reden”

“Ze zijn er best wel langzaam mee”

“Moeten ze het wel een keertje gaan doen”

“Het liefst zien we vandaag de omslag naar een duurzame wereld”

“Terugdraaien weet ik niet, we kunnen op zijn minst ons best ervoor doen”

“Misschien hebben we straks wel watervluchtelingen”

3.7 Interview Eilanders

Deelnemers: Ese, Fedde, Hester, Milo, Rens & Liv

Interviewers: Milou & Imke

Voedsel

Ik hoop dat we in 2050 allemaal vegetarisch eten of alleen nog maar kip of nog

beter; insecten. In ieder geval iets wat weinig uitstoot heeft.

Ik denk dat we efficiëntere veeteelt gaan krijgen. Bijvoorbeeld een stal met zes

verdiepingen met varkens erin. Vertical farming. We blijven vlees eten, maar vegan

komt op. Maar wellicht niet door de goede redenen, maar meer als een soort hype.

Zoals de documentaire The Game Changers.

Vlees blijft lekker, maar daar moet iedereen maar overheen komen. Wellicht gaan

we er ook wel helemaal mee stoppen omdat vlees te duur wordt. Of het wordt van

dat kweekvlees, daar wordt nu al heel veel onderzoek naar gedaan.

Etenswaarden moeten gewoon juist geprijsd worden: producten die ongezond zijn

en slecht voor het milieu zouden heel duur moeten zijn en producten die gezond zijn

en minder belastend voor het milieu goedkoper.

Gezondheid

In 2050 laat je je kinderen niet zomaar meer buiten spelen. De lucht is

waarschijnlijk hartstikke vervuild en ongezond om in te ademen.

Energie

Ik hoop dat we in 2050 allemaal elektrisch rijden. Ook denk ik dat we wel gebruik

moeten gaan maken van kernreactors, ook al zijn ze super lelijk.

Kernreactoren zijn misschien wel de enige manier om alle elektriciteit op te kunnen

wekken. Alleen zijn mensen hier wel bang voor. Windmolenparken op zee zijn heel

slecht voor ecosystemen; verjagen alle dieren door de trillingen. Dit is dus geen

goede optie. Verplicht zonnepanelen plaatsen misschien wel. Mensen die in een flat

wonen kunnen met z’n allen investeren in zonnepanelen, dat is een goede manier

voor mensen die niet heel rijk zijn. Kernenergie is taboe en te controversieel.

Kernafval is het probleem. Kunnen we dat niet in de ruimte sturen? Maar dat kost

waarschijnlijk meer energie dan dat het zou opleveren.

Pagina 30 van 42


Internationaal

De toekomst van Nederland hangt heel erg af van wat alle landen gaan doen. Of we

voor geld gaan kiezen of voor het milieu. We moeten dan ook een beetje geluk

hebben met de wereldleiders; als die niet goed hun best doen, dan gaat het

helemaal mis.

Heel Azië en Rusland worden de nieuwe macht. Allemaal communisten. Soort

tweede koude oorlog. Misschien wordt de aarde wel opgesplitst in twee delen: een

deel communisme en een deel kapitalisme. China streeft er nu al naar om helemaal

autonoom te worden. Dus alles zelf maken en produceren. Als ze dat zijn, dan zullen

ze de handel met Europa ook afsluiten. Hun politieke systeem is daar ook helemaal

op ingespeeld; de regering weet alles van waar Chinese bedrijven mee bezig zijn.

En ook de opvolgers van de Chinese regering zullen hetzelfde gaan doen: zij hebben

allemaal dezelfde visie als die van de leiders nu. In China doen ze gewoon nog aan

uitputting van mensen, maar zelfs ook aan een soort concentratiekampen. Echt niet

normaal. Ik denk dat het er op neerkomt dat China echt het grootste probleem is.

Mars

Ik heb een vriend die bezig is met leven creëren op Mars. Daar gaan we in 2050

stappen in nemen, want hier gaat het helemaal naar de kloten. In 2030 zal de

eerste man op Mars gaat staan. De aarde zal er dan als een vuilnisbelt uitzien en

alle natuur zal weg zijn.

Mars is technisch gezien onleefbaar maar toch denken we dat we daar naartoe

moeten omdat het op aarde allemaal naar de kloten gaat. Waarom zorgen we niet

gewoon eerst dat we focussen op deze planeet om het hier te verbeteren? Dat snap

ik niet. Maar ik denk dat mensen het een fijn gevoel vinden om een soort plan B

achter de hand te hebben.

Vervoer

Ik hoop echt dat de hyperloop iets gaat worden. Niet voor wereldwijd vervoer, maar

wel binnen Europa en binnen Amerika bijvoorbeeld. Mensen zullen naar hun werk

gaan met de hyperloop. Tesla lanceert binnenkort ook een plan hiervoor.

Inspiratie

We hebben meer mensen als Elon Musk nodig. Of misschien toch niet… Laatst was

die in het nieuws terwijl hij wiet aan het roken was. De babyboomers hebben nu het

geld en die houden daar niet van. Maar later wordt dit overgenomen door de jeugd

van nu, en die vinden hem wel tof.

Nu krijgen we heel vaak het idee dat de jeugd het moet oplossen met alle milieu

problemen. Maar de volgende generatie is echt niet alleen maar groen en als Greta,

maar kan ook super rechts zijn (bv in Polen met anti homo christenen).

Politiek

In 2050 zijn we of extreem links of extreem rechts. Iedereen is nu best wel

gematigd en neutraal, dat gaat veranderen.

Ik ben ook echt bang voor homogeweld. Ook weer meer extremen daarin: je bent

voor of tegen. Dit komt ook echt door de religie waarmee je bent opgegroeid. We

zijn het allemaal oneens met elkaar doordat we allemaal in andere omgevingen zijn

opgegroeid.

Oorlog

Ik denk dat het wellicht zover zou kunnen komen. Je ziet het ook nu gebeuren: het

waren eerst de boeren, toen nog vijf keer de boeren, daarna de bouwvakkers en nu

de automobilisten. Wanneer komt de druppel die de emmer doet overlopen? Dat

Pagina 31 van 42


kan echt extreem gaan uitpakken. Niemand heeft meer vertrouwen in de overheid.

De boeren waren niet te houden door de autoriteiten.

Moeten we boos worden? Weet niet of we daar iets aan hebben. Dan moeten we nog

heel veel mensen overtuigen en dan is het misschien wel te laat. Iedereen wil wat

en iedereen wil het beste voor zichzelf. Zo snel je jezelf persoonlijk voelt

aangevallen, dan ga je heftig reageren.

Maffia achtige bendes gaan steeds meer macht krijgen. School shootings.

Tegenwoordig is dat ook gewoon normaal.

Texel

De grote vraag: willen we het eiland killen voor de aarde?

We zouden alleen nog maar huizen moeten gaan bouwen die minimaal 100 jaar

blijven staan. Ik zou echt niet willen dat het landschap hier eruit komt te zien als de

Bijlmer. Ook geen babyboomers meer hier alles laten opkopen. En al die rijke Duitse

toeristen die hier huizen kopen en er dan maar drie keer per jaar zijn. En die dragen

ook helemaal niets bij aan de economie van het eiland. Alleen maar lasten.

In 2050 ben ik 45 en heb ik hopelijk kinderen. Dat betekent dat ik ook in een huis

zou moeten hebben, maar ik ben bang dat dat niet meer mogelijk is. Dat alleen nog

maar hele rijke mensen een huis kunnen kopen.

Sociaal

Gaan we veranderen? We zijn mensen en gaan door zoals we altijd hebben gedaan,

dus ik denk dat het niet gaat gebeuren.

Ik neem geen kinderen versus ik neem alleen kinderen als ik het kan betalen.

Hebben we nog alcohol in 2050? Nee. Ik geloof er echt in. Ik denk dat dat uitsterft.

Maar niet in 2050 hoor. Roken misschien wel al in 2050. Drugs onder jongeren zal

altijd booming blijven. Elke generatie is er wel wat anders, is er iets hips. Er komen

altijd wel weer andere dingen.

Sociaal gaat het slechter. Ons kent ons niet meer.

Ik denk dat mensen er altijd behoefte aan zullen hebben, aan sociaal contact. Het

denk zelfs dat er een hele marketing omheen komt: voor duizenden euro’s kun je

dan een hutje op de hei huren waar je helemaal off the grid bent en lekker sociaal

kunt doen met je familie en vrienden.

Daten wordt allemaal digitaal. Iemand vergeleek het laatst met Pokémon Go: deze

wil ik wel en deze wil ik niet. We zijn allemaal bang voor commitment. Iedereen wil

wat. Online sociaal zijn gaat allemaal veel te makkelijk tegenwoordig.

Robotisering

Als het om geld gaat, dan gaat het gebeuren. Maar mensen willen het niet.

Verzorgers gaan verdwijnen en worden allemaal vervangen door robots.

Ik denk dat dit nog niet gaat gebeuren in 2050.

Quotes

“Ik hoop dat we niet allemaal in hoogbouw moeten gaan wonen, vooral niet in van

die lelijke betonnen flats.”

“Ik denk dat we richting 2050 echt stappen moeten gaan nemen in het leven op

Mars.”

“We moeten geluk hebben met de wereldleiders dan; als je die niet mee hebt, dan

gaat het helemaal hard achteruit met de aarde.”

“Mensen gaan liever dood dan dat ze hun geld weggeven.”

“De grote wereldmachten worden echt van die communistische landen als China en

Rusland.”

“Waarom willen we allemaal zo graag naar Mars? Zullen we eerst niet even focussen

op deze planeet in plaats van

Expeditie RWS 2050 Interviews subculturen jongeren · 2020. 3. 17. · Pagina 3 van 42 RWS...

Documents

Transcript of Expeditie RWS 2050 Interviews subculturen jongeren · 2020. 3. 17. · Pagina 3 van 42 RWS...