Activiteitengids

www.deverenigdeverenigingen.be

Verantwoordelijke uitgever:Ann DemeulemeesterHaachtsesteenweg 5791030 Brussel

Redactie: Karen Hiergens, Tine Majeur, Ilse Fannes, Els HillaertLay-out: TrendwolvesDruk: 2009

Deze brochure is ook gratis te downloaden op www.deverenigdeverenigingen.be.

2

Niks zo handig als een achteruitkijkspiegel! Niet zomaar een spiegel om jezelf in te bewonderen, maar een instrument dat levens redt. Elke dag opnieuw maken duizenden chauffeurs dankbaar gebruik van de achteruitkijkspiegel om zich op een veilige manier door het verkeer te begeven. Een eenvoudig, maar onmisbaar element in het behouden en verhogen van de veiligheid op onze Vlaamse wegen.

Iedereen die volwaardig wil deelnemen aan de samenleving, moet zich veilig kunnen verplaat-sen. Van en naar het werk, op weg naar school, naar de sportclub, op bezoek bij familie of vrien-den, … Verkeersveiligheid is een bezorgdheid van iedereen en daardoor ook een zaak van ieder-een: politici, gemeenten, burgers èn verenigingen. Verenigingen zijn goed geplaatst om mensen rond een breed, maatschappelijk thema als verkeersveiligheid te mobiliseren, dit thema ruimer zichtbaar te maken, het ‘goede voorbeeld’ te tonen en de maatschappelijke aandacht te ver-hogen en te bestendigen. Daarom zet ook ‘de Verenigde Verenigingen’ haar schouders onder verkeersveiligheid.

Met deze activiteitengids sporen we je vereniging aan om in de spiegel te kij-ken en je af te vragen: hoe kunnen wij (nog meer) meewerken aan een veiliger verkeer? Bovendien bieden we je hier een ruimer zicht met tips, voorbeelden en bestaande methodieken. We hopen je zo te inspireren om met je vereni-ging (verder) te werken aan een veilig verkeer. Veel succes!

Spiegeltje aan de wand...

www.deverenigdeverenigingen.be

3

Inhoud

Verkeersveiligheid, (n)iets voor mijn vereniging?! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Informeer over het verkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7En... actie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Reflecteer in het verkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Discussieer over het verkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Beleid van onderuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Een participatieve gemeente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Cocktail verkeer(d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21In het hoofd en in de benen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Handgeklap voor STRap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24De straat op mensenmaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Minder mobiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Wat na een ongeval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Budgetteer in het verkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Verkeersveiligheid in mijn vereniging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Links . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

4

Deze brochure kadert binnen het door de Vlaamse Overheid ondersteunde project ‘Verenigingen Voor Verkeersveiligheid’. Met dit project draagt ‘de Ver-enigde Verenigingen’ bij tot een bredere maatschappelijke sensibilisering voor verkeersveiligheid. Ze doet dit door met verenigingen via een traject van een jaar (oktober 2008 - oktober 2009) bestaande projecten rond verkeersvei-ligheid te bundelen, af te stemmen, te verbreden en te bestendigen naar het middenveld en het brede publiek.

‘de Verenigde Verenigingen’ is de spreekbuis van het middenveld en bestaat ondermeer uit: 11.11.11, Vlaams ABVV, ACLVB, ACV, ACW, BBL, Forum Etnisch-Culturele Minderheden, Federatie van Organisaties voor Volksontwikkelingswerk (FOV), Forum voor Amateurkunsten, Gezinsbond, Christelijke Mutualiteit (LCM), Socialistische Mutualiteit (NVSM), Vlaamse Jeugdraad, Vlaams

Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen, Vlaamse Sportfederatie en honderden andere organisaties.

Dit samenwerkingsverband werkt aan een verenigingsvrien-delijk klimaat door verenigingen met raad en daad te onder-steunen, het beleid te beïnvloeden en verenigingen bij het grote publiek en doelgroepen te promoten.

Aan deze brochure ging een onderzoeksrapport vooraf, waarin beschreven staat hoe verenigin-gen momenteel rond verkeersveiligheid werken en hoe ze in de toekomst, mits enkele (rand)voorwaarden, nog meer rond dit thema zouden kunnen (samen)werken. Het onderzoeksrapport bevat ook een inventaris van de verkeersveiligheidsinitiatieven van verenigingen in Vlaanderen en Brussel, en kan gedownload worden op www.deverenigdeverenigingen.be.

Verenigingen voor verkeersveiligheid

Op zoek naar een partner in je gemeente? Surf naar www.deverenigdeverenigingen.be > ondersteuning > verenigingen

5

Je brengt met je vereniging mensen uit de buurt samen? Organiseert gespreksavonden of wedstrij-den? Je haalt mensen uit hun kot voor vorming of stapt met hen op straat? Spoort hen aan tot spel, reflectie of debat? Honderden verenigingen, hon-derden activiteiten. Of het nu gaat om je veilig te verplaatsen met je vereniging, om het aanpakken van een specifieke verkeerssituatie, inzicht ver-werven, vaardigheden leren, je inleven in minder mobiele weggebruikers, een actie ondersteunen, je oplossingsvoorstellen kenbaar maken, je kijk op leefbaarheid uitschreeuwen,… . Bij elke vereni-ging is er een link met verkeersveiligheid, ook bij jouw vereniging!

Verkeersveiligheid is namelijk méér dan alleen het werken aan een veilige straat of het terugdringen van het aantal verkeers-slachtoffers en -doden. Het is ook een thema dat appelleert aan je sociaal en democratisch bewustzijn. Iedereen heeft immers recht op een veilige plaats in het verkeer en in onze maatschappij. Een veiliger verkeer vergroot de toegankelijk-heid van onze wegen voor mensen die minder mobiel zijn of voor kinderen. Bovendien is het een randvoorwaarde om bur-gers volwaardig te laten deelnemen aan de samenleving. De straat is ten slotte van iedereen.

Verkeersveiligheid sluit, vanuit dit standpunt bekeken, nauw aan bij het domein van de ruimtelijke ordening. Vaak kunnen veranderingen aan de infrastructuur voor meer toegankelijk-heid zorgen: een straat op mensenmaat.

Ook vanuit een ecologische bezorgdheid werken verenigingen vaak aan een veilig verkeer. Veilig verkeer is minder belastend voor het milieu. Bovendien worden mensen zich ook sneller bewust van de ecologisch impact van hun verplaatsingen, wanneer ze worden aangespoord om bewuster na te denken over de manier waarop ze zich verplaatsen.

Een veilig verkeer heeft veel te maken met je eigen gedrag, inzichten en vaardigheden. Verenigingen werken vaak aan het verhogen van verkeerscompetenties, zoals leren fietsen of opfriscursussen, en houden vaak acties om onveilige situaties aan te pakken.

Verkeersveiligheid, iets voor jouw verenging? Ik dacht het ook!

Verkeersveiligheid, (n)iets voor mijn vereniging?!

© R

udy

Som

men

, dor

psco

mite

Wils

ele-

Dor

p

6

Informeren is sensibiliseren! Heel wat verenigin-gen informeren hun achterban over algemene veiligheidtips, zoals het gebruik van fietshelmen, kinderzitjes, verkeersregels en bestaande ver-keersveiligheidacties aan de hand van brochures of artikels in hun ledenbladen. Aandacht voor ver-keersveiligheid begint vaak bij informatie.

‘Veiligheid op tocht’ (KSJ-KSA-VKSJ), ‘Loslopend wild’ (Steun-punt Jeugd), ‘Veiligheidsfiche verkeer’ (Chiro), ‘Straatmanieren’ (Scouts en gidsen Vlaanderen): heel wat koepels en nationale secretariaten van jeugdbewegingen hebben brochures of fiches over de verkeerswetgeving bij het verplaatsen in groep.

Informeren over verkeersregels, veiligheidstips, afspraken rond veilig op straat,… het kan saai lijken, maar geef toe: je kan als vereniging toch geen actie voeren rond een veiliger verkeer als je leden, je groep tegelijkertijd massaal verkeersregels negeert?!

Zoek je informatie over verkeersveiligheid? Snuister in leden-bladen van je vereniging of op de website van je koepel, neem een kijkje op de website van een mobiliteitsorganisatie.

Trap het af! De website www.traphetaf.be van de Fietsersbond, leert 12- tot 14-jarigen hoe ze veilig kunnen fietsen. Op een hippe manier informeert de site hen over het verkeersreglement, zichtbaarheid, fietsonderhoud en -diefstalpreventie en de dode hoek van vrachtwagens. Aan de hand van kwissen en spelletjes kunnen de jongeren hun kennis testen.

Ik ben voor! ‘Ikbenvoor.be’ is een brede, steeds groeiende groep van positief ingestelde burgers en organisaties. Het is een initi-atief van de BIVV en ondersteunt en verbindt initiatieven, acties en campagnes voor verkeersveiligheid in België. Op die manier krijgen acties meer weerklank. Op www.ikben-voor.be vind je veel informatie over de verkeerswetgeving. Je kan lid worden van ikbenvoor.be door het ikbenvoor-charter te onderschrijven en na te leven.

Op p. 35 vind je een overzicht van de belangrijkste actoren in de mobiliteitssector.

Informeer over het verkeer

voorbeeld

voorbeeld

7

Ja, je wil iets DOEN! Mooi! Maar hoewiewat-waaromwanneer? Brainstorm samen, laat je inspi-reren door bestaande projecten en campagnes en vertrek vanuit jullie specifieke situatie. Wil je een actie op touw zetten, maak dan een duidelijk actieplan. We geven je hier enkele tips voor een geslaagde actie.

Bepaal je doel: wat wil je bereiken met je actie? Wil je de snelheid in de straat verlagen? Minder sluip verkeer? Betere voetpaden? Parkeeroverlast bestrijden?Leg de lat niet te hoog. Maak keuzes en bepaal prioriteiten.Vertrek je van een probleemsituatie? Dan is het goed om je probleem te objectiveren. Werk met concrete gegevens van bijvoorbeeld metingen. Hoe is het probleem ontstaan? Stel een goed dossiertje samen. Denk na over mogelijke concrete oplossingen.

Zoek partnersSamen sterk! Dat geldt ook voor een actie of activiteit voor verkeersveiligheid. Afhankelijk van het doel kunnen diverse vragen gesteld worden: wie is betrokken partij en wie kan er iets doen (personen, organisaties, gemeente)? Wie heeft voor-deel bij deze actie/dit doel?Wees inventief over wie je kan betrekken bij je actie. Wie heeft er baat bij? Wie kan je helpen? Wie heb je nodig? Trek je stoute schoenen aan, vraag en overtuig. Verdeel het werk onder de partners en leg ieders engagement en taken duidelijk vast. Mobiliteitsverenigingen zijn bereid om je te ondersteunen en advies te geven. Vraag het hen en maak gebruik van hun knowhow.

Zorg ervoor dat je buurtbewoners betrekt! Trek foto’s van enkele knelpunten in de buurt en plaats panelen met die foto’s op openbare plaatsen (cafés, winkels, slagerij, bakker, enzovoort). Vraag aan voorbijgangers wat hen opvalt aan de foto, wat hun mening is over de problemen en welke oplossing zij zien.

Gezocht: Partner?Ben je op zoek naar informatie over duurzame mobili-teit? Wens je begeleiding, ondersteuning of advies? Dan is Mobiel 21 jouw geschikte partner. Op pagina 35 vind je hun gegevens, net als die van andere moge-lijke mobiliteitspartners.

En... actie!

8

Bepaal je acties en activiteitenJe kent je doel en partners? Kijk in een groothoekspiegel om je acties te bepalen. Kijk verder dan je neus lang is, als je wil sensibiliseren kan een opvallende en aantrekkelijke activi-teit wonderen doen. Een actie hoeft niet altijd uit te draaien op betogingen of grootschalige acties. Kleine goedgekozen prikacties halen dikwijls evenveel uit. Je hoeft niet per se het warme water uit te vinden. Laat je inspireren door andere projecten in andere gemeentes of van een andere vereniging. Sluit je aan bij bestaande campagnes rond verkeersveiligheid.

Een grote of kleine boodschap? Hoe wil je actievoeren?De manier waarop je actie voert, heeft veel invloed op je resul-taat. De overheid zal eerder bereid zijn tot samenwerking als je oplossingsvoorstellen aanbiedt. Vermijd negatieve woorden in je tekst zoals: neen, niet, nooit,... Als je toch een klaagzang opzet, zorg er dan voor dat je met een positieve noot eindigt, zoals een aanbeveling of mogelijke positieve ontwikkelingen in de toekomst. Ludieke acties zijn vaak effectiever omdat ze op meer sympathie kunnen rekenen (Yes we can!).

Communiceer (in het verkeer)Wil je gehoor geven aan je actie? Bekijk dan goed wat je (een-voudige) boodschap is en hoe je die kan overbrengen aan je doelpubliek (pers of publiek). Denk na over wie je wanneer wilt betrekken. Zo werkt het bijvoorbeeld contraproductief als je de pers betrekt voor je onderhandelt met de gemeente.

Waar vind je meer info over het organiseren van een activiteit?• www.deverenigdeverenigingen.be > ondersteuning. Hier

vind je meer tips en checklisten voor de organisatie en pro-motie van een activiteit.

• www.11.be > actiekookboek Het actiekookboek geeft tips voor en voorbeelden van de

organisatie van activiteiten voor 11.11.11-comités en andere verengingen.

• Maak gebruik van het promotiehandboek en de promotie-checklist op www.deverenigdeverenigingen.be > ondersteu-ning > promotie en pers.

Zoek je een spel? Misschien is het begeleidingsspel In Vervoering wel wat je zoekt. Kijk op pagina 12.Wil je eens een andere kijk op verkeersveiligheid? De promillebril al eens geprobeerd? Lees er meer over op pagina 21 .

9

‘Mijn vereniging komt op voor een veilige buurt en organiseert een actie.’ Doe je ogen dicht en beeld je de actie in. Wedden dat er fluovestjes in je verbeel-ding opkwamen? Niet onlogisch: met reflecterend materiaal zoals fluovestjes en -bandjes maak je je als fietser of voetganger goed zichtbaar in het ver-keer. Een uitstekende manier om gezien te worden en aandacht te vragen. Om je vrijwilligers of leden veilig op weg te zetten, kan je materiaal zoals fluovestjes verspreiden bij acties.

Niet iedereen staat er voor te springen om fluo te dragen, wees creatief in het vinden van ‘cool’ of aantrekkelijk fluo-materiaal en het overtuigen dat fluo belangrijk is.

Kijk uit! Ik leer fietsen.Beginnende fietsers - kinderen en volwassenen - zijn bij-zonder kwetsbaar. De Kinderwerking Fabota van buurt-werk ’t Lampeke vzw heeft een origineel idee: zij verspreidt fluovestjes met de L van Leerling erop. Zo zijn beginnende fietsertjes nog beter herkenbaar en worden andere weg-gebruikers aangemaand tot extra voorzichtigheid.Meer info: www.fabota.be of tel. 016 22 89 78

Wedstrijd Wij zijn graag gezienDe Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) zette een foto-wedstrijd op waarbij jeugdhuizen, jeugdbewegingen of groepen jongeren een foto konden inzenden van de origi-nele manier waarop zij fluovestjes droegen. De winnende groepen konden een dj winnen.Meer info: www.fluoactie.be

Waar vind je reflecterend materiaal?• Reflecterend materiaal kan je vaak ontlenen bij je lokale

politiezone (www.police.be) en de mobiliteitsdienst van je gemeente en/of provincie. Vraag het ook na bij je vereniging: nationale en regionale secretariaten lenen vaak reflecterend materiaal uit.

• Drukkerijen bedrukken vaak enkele fluorescerende materi-alen. Neem ook een kijkje n de Gouden Gids bij de rubriek Veiligheidsuitrustingen - Individuele & collectieve.

Zoek je een tof cadeautje bij een lidmaatschap of om je leden in de bloemetjes te zetten? Al aan fluovestjes gedacht? Laat er het logo van je vereniging op druk-ken, zo maakt iedereen (ongewild) promotie voor je vereniging.

Reflecteer in het verkeer

voorbeeld

voorbeeld

10

Fluovestje niet cool? Fluokleuren doen misschien wel aan de dansrage Tectonic denken, maar zo’n vestje is nooit cool. Deel ze daarom niet gewoon uit, maar maak er een actie of spel van. Wie beschildert het leukste zijn vestje? Laat de kleintjes de con-touren van hun handen tekenen op ‘hun’ vest.

Doe het dan zelf!Het verkeersplatform van Heist daagt de lokale jeugd uit om aan de hand van een uitdagende designwedstrijd praktisch en cool veiligheidsmateriaal te ontwerpen of te bedenken dat meer geliefd zal zijn bij de jeugd dan de fluovestjes. De winnende ideeën zullen gebruikt worden in hun campagne Zien en gezien worden.Meer info: www.verkeersplatform.be

Verkeersveiligheid is een beladen en soms moeilijk thema. Wees creatief en origineel om je boodschap bekend te maken. Kondig je actie aan door krijt-tekeningen op de grond te maken op druk bezochte plaatsen, aan het station of op een plein.

© V

oetg

ange

rsbe

weg

ing

voorbeeld

voorbeeld

11

Maak verkeersveiligheid bespreekbaar in je ver-eniging, buurt of schoolomgeving. Wacht niet tot een situatie gevaarlijk is of er iets is gebeurd. Ver-keersveiligheid is ieders bekommernis en ieders verantwoordelijkheid.

Zet met je vereniging een debat op of speel een stellingenspel, een simulatie of een rollenspel. Bespreek je eigen houding in het verkeer. Of bekijk het verkeer eens door een andere bril. Hoe zou je het als fietser bekijken, als automobilist of tram-bestuurder? Hoe beleeft een kind de staat, een blinde of bejaarde? Er bestaan veel methodieken, pakketten en discus-sieopeners rond verkeersveiligheid. Vaak gaan ze over één van de aspecten van verkeersveiligheid, bv. rijden onder invloed. Je vindt enkele voorbeelden verder in de brochure. Dikwijls zijn ze toegespitst op één enkele doelgroep, maar met een kleine aanpassing kan je ze ook gebruiken in jouw vereniging,

Begeleidingsspel In vervoeringIn Vervoering is een educatief spel dat deelnemers doet nadenken over mobiliteit in de stad. De groepen hebben op het fictieve stadsplan een eigen wijk als vertrekpunt. Bij elke ronde krijgt iedere groep een nieuwe bestemming voorgeschoteld. De spelers kiezen tussen de verschillende wegen en vervoersmiddelen. Pas bij het visueel maken op het grote, centrale speelbord zien alle spelers de gevol-gen van hun keuze voor de hele stad en bespreken ze hoe bepaalde nadelen aangepakt kunnen worden. Voor spelers vanaf 10 jaar. Meer info: www.spelinfo.be

Kwartet duurzame mobiliteitAan de hand van dit kwartet komen de deelnemers op een speelse manier meer te weten over duurzame mobiliteit. Voor spelers vanaf 12 jaar. Een basisspel kost 6 euro en kan je aanvragen bij Mobiel 21.Meer info: www.mobiel21.be tel: 016 31 77 00.

Je hoeft verkeersveiligheid niet altijd op een serieuze manier bespreekbaar te maken. Soms werkt het net het beste door het eerder ‘spontaan’ of impliciet te laten gebeuren.

De gevolgen van de zebragriepZoek je nog een thema voor je fantasiespel zondag in de chiro? Wat dacht je van een zebragriep-epidemie? Een zebragriep die alle strepen doet verdwijnen. Speel het spel zonder strepen, met ik-lepel-tepel-zonder-strepen, basket op een plein zonder lijnen, en verzin de gekste (en veiligste) ideeën om de straat over te steken in een wereld zonder zebrapaden.

Je wil knelpunten in je buurt bespreken aan de hand van een activiteit, maar je weet niet goed welke. Bedenk dan wie je wil bereiken. Wie is je doelgroep? Jonge gezinnen met kinderen? Beleidsmakers? Jonge-ren? Bejaarden? Wat zijn de hobby’s van je doelgroep, waar kan je hen tegenkomen, wanneer zouden ze naar een activiteit kunnen komen? Stem je activiteit op hen af.

Discussieer over het verkeer

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

12

© André Nullens, Verkeersplatform

13

Te smalle voetpaden, een gevaarlijk kruispunt, overhangende takken of een put in het wegdek. Elke weggebruiker kent deze situaties waaraan we ons mateloos kunnen ergeren. Maar met ergernis-sen alleen lossen we niets op. Aan knelpunten kan je ook iets doen en verenigingen zijn erg geschikt om actie te ondernemen.

Signaleer je problemenEen eerste stap daarbij is het in kaart brengen van de knelpun-ten, bijvoorbeeld via een vragenlijst bij de buurtbewoners, via verkenningstochten waarbij de knelpunten vastgelegd wor-den op een kaart of door het opstarten van een meldpunt.

Wil je je met je vereniging lokale fietsproblemen signaleren? Dan kan je gebruik maken van de fietswacht of meldpunt fietspaden. Of stel een verantwoordelijke aan in je buurt bij wie problemen kunnen gemeld worden: zo kan je je knelpun-tenlijst samenstellen. • De Fietswacht is een permanente actie van het ACW voor

meer en veiliger fietsinfrastructuur (fietspaden, oversteek-plaatsen, fietsenstallingen). Elke fietser kan onveilige situa-ties en oncomfortabele zaken melden aan het Fietswacht-secretariaat die de signalen bundelt en doorspeelt naar de bevoegde beleidsmakers. Meer info: www.fietswacht.be

• Het Meldpunt fietspaden is een gelijkaardig initiatief van de Vlaamse Overheid. Meer info: www.meldpuntfietspaden.be

• Op de website www.meldpuntwegen.be van de Vlaamse overheid, kan je gebreken in de weginfrastructuur melden en wordt je melding direct naar de juiste wegbeheerder verstuurd.

Voer actieKnelpunten in kaart brengen is één iets. Door zelf een sensi-biliseringsactie op touw zetten om de knelpunten zichtbaar te maken en de knelpunten te laten aanpakken door het gemeentebestuur, kan je echt iets veranderen in je buurt en gemeente.

Wijk voor de fietsWil je een grote fietsactie organiseren? Zij deden het! Dorpscomité Wilsele-dorp 3012WD organiseerde in samen-werking met verschillende wijkverenigingen, afdelingen van de Gezinsbond en de Fietsersbond en ouderraden van scholen uit Leuven en omliggende gemeenten de actie ‘Wijk voor de fiets’. De initiatiefnemers wilden de politici van de regio wakker schudden via een grootse fietshappe-ning: vanuit 12 startpunten reden 1000 fietsers samen naar het Leuvense Martelarenplein. Daar werd hun fietsmani-fest en fietsknelpuntenkaart met knelpunten en voorstel-len overhandigd aan de aanwezige vertegenwoordigers van de verschillende overheden.Meer info: www.wijkvoordefiets.be

Beleid van onderuit

voorbeeld

14

Goepies in TernatIn 2007 lanceerden de Ternatse jeugdverenigingen een actie bij de lokale jongeren: ‘ontwerp een verkeersbord dat veilige en onveilige fietspunten in de gemeente aan-geeft’. Zo ontstonden twee olijke figuurtjes, de GOEPIES. Zij waarschuwen de fietser (‘Pas op!’), of moedigen hem aan om een bepaalde weg te nemen (‘En gaan’). Er werd in alle Ternatse basisscholen een enquête verspreid over het fietsgebruik bij de leerlingen. Na analyse van de fietsroutes werd een aantal punten geselecteerd die te mijden zijn, of

is een nieuwe website boordevol informatie rond participatie.Zoek je nog raad om je beleidsbeïnvloeding te organi-seren? Zoek je een leuke methodiek om te horen wat buurtbewoners denken van de verkeersveiligheid in de buurt? één adres: www.participatiewiki.be ( > overheidscom-municatie > beleidsbeïnvloeding of > participatie > participatie methodieken) !

© Je

ugdr

aad

Tern

at

voorbeeld

15

waar fietsers extra moeten opletten door het drukke ver-keer, slechte zichtbaarheid of een onveilige verkeerssitua-tie. Er werden ook ‘goede punten’ aangeduid, waar je veilig langs kan fietsen. Sinds juli 2009 prijken er in de straten van Ternat tien ‘En Gaan’-borden en tien ‘Pas op’-borden op kinderhoogte.Meer info: jeugdraad@ternat.be

Kom op straatMet ‘Kom op straat’ staat de Voetgangersbeweging lokale groepen bij in het op de juiste manier inspelen op lopende beleidsprocessen. Via een straataudit gaan lokale bewo-ners op een eenvoudige manier op onderzoek in hun buurt. Bovendien worden ze aangemoedigd om daarbij hun blik-veld te verruimen. Wil je als vereniging, buurt of bewoners-groep werken aan een betere leefbaarheid en veiligheid van jouw straat of buurt, klop dan aan bij de Voetgangers-beweging voor meer info over de straataudits.Meer info: www.komopstraat.be of 015 30 80 40.

Ruimte Gevraagd voor voetgangers en fietsers!

Wil je bestuurders vragen om op bepaalde plaatsen hun rij-stijl aan te passen? Wil je de zachte weggebruiker aansporen zijn gedrag tijdig aan te passen? Dan zijn de ludieke verkeersfiguren van Mobiel 21 iets voor jou. Mobiel 21 verhuurt pakketten met verkeersfiguren die de verkeersknelpunten in de buurt zichtbaar maken. De figuren kunnen ook een aanleiding zijn voor overleg en samenwerking tussen burgers, verenigingen en de gemeente.Meer info: www.mobiel21.be of 016 31 77 00.

Jeugdlokalen en verkeersveiligheidBrengen veel ouders hun kinderen met de auto naar je jeugdbeweging of sportvereniging omdat het met de fiets te gevaarlijk is? Is het onveilig om met je groep naar het nabije bos te stappen? Pak de verkeerssituaties aan en gebruik deze handige brochure:‘Jeugdlokalen en verkeersveiligheid’ is een uitgebreide brochure met achtergrondinformatie en een stappenplan, concrete tips & tricks om als jeugdvereniging aan de slag te gaan rond een verkeersveilige omgeving.De publicatie kan je downloaden op www.locomotief.be of gratis aanvragen bij Steunpunt Jeugd, lokalen@steunpuntjeugd.be.

Wil je met je milieuvereniging bewoners aanspo-ren om gebruik te maken van de trage wegen in je gemeente? Wil je je geplande ‘trage wegen’-zoek-tocht ook op straat bekendmaken? Maak affiches en hang ze op plaatsen waar mensen lang genoeg blijven stil staan om de tekst ook effectief te kunnen lezen. Hang ze ook op straat: stoplichten zijn minder frustrerend als je opeens een boeiende of aantrekke-lijke affiche te zien krijgt.

voorbeeld

voorbeeld

16

voorbeeld

Senioren samen met beleidsmakers op stap

Zoek je een leuke manier om beleidsmakers te benaderen rond jouw verkeersveiligheidsideeën? Zorg dat ze zich in leven in hoe jij je in het verkeer verplaatst. De senioren van het Seniorencentrum Brussel namen in 2008 deel aan een actieonderzoek in het kader van het pro-ject MESsAGE van Mobiel 21. Ze maakten een knelpunten-analyse en besloten om actie te voeren rond de knelpunten toegankelijkheid van informatie over het openbaar vervoer en de toegankelijkheid van haar faciliteiten. Ze nodigden enkele beleidsverantwoordelijken en vervoersaanbieders van De Lijn en de NMBS uit voor een ervaringswandeling. De beleidsmakers waren onder de indruk van deze erva-ring, ze ondervonden aan den lijve wat het betekent je als oudere te verplaatsen in Brussel. Nadien werd een delega-tie van de senioren ontvangen op het kabinet om de ver-schillende knelpunten en mogelijke oplossingen verder te bespreken.Meer info: www.seniorencentrum-brussel.be

Wist je dat?

© Seniorencentrum Brussel

voorbeeld

17

Grijp verkeersveiligheid aan om als vereniging te werken aan de participatie van een doelgroep aan het lokale beleid. Of om je in te leven in een andere doelgroep en met hen samen te werken. Je kan jon-geren, senioren, mensen in armoede of personen met een beperking inspraak geven in het mobili-teitsbeleid door ze zelf te laten aangeven waar zij het verkeersonveilig vinden in hun leefomgeving én door hen te laten meedenken over mogelijke oplossingen of acties.

UitlaatKaruur vzw ondersteunt lokale jeugdparticipatie en werkte het project Uitlaat uit met als doel de verkeersveiligheid nabij gemeenschapsvoorzieningen te verhogen. Daartoe zette ze een participatietraject op met jeugdraden, kinde-ren en jongeren en gemeentebesturen.Meer info zie www.karuur.be/projecten/uitlaat-maakt-werk-van-verkeersveiligheid

Heel wat verschillende actoren werken op hun manier aan een veiliger verkeer. Het gemeentebestuur zorgt voor een betere infrastructuur, scholen ijveren voor een veiligere schoolom-geving, de politie voert strengere controles uit, verenigingen organiseren een fluo-actie. Het zijn één voor één acties die bijdragen aan een veiliger verkeer. Binnen de gemeente kan er een grotere dynamiek ontstaan als al deze mensen vaker de handen in elkaar slaan. Samenwerken motiveert en mobi-liseert. Door de krachten te bundelen krijg je meer mensen in beweging voor een veiliger verkeer.

VerkeersplatformEen verkeerplatform is een groep mensen die werkt aan meer verkeersveiligheid en duurzame mobiliteit in de gemeente. Het platform betrekt 4 actoren voor samenwer-king en overleg: verenigingen, scholen, burgers en instan-ties. Lokale verkeersplatforms versterken het draagvlak voor verkeersveiligheid en dragen bij tot een mentaliteits-verandering en een ander gedrag van de weggebruikers. Het ACW organiseert samen met vele partners verkeers-platforms in een tiental gemeenten. Zie je een verkeers-platform in jouw gemeente ook zitten?Meer info: www.verkeersplatform.be.

Een participatieve gemeente

© M

obie

l 21

voorbeeld

voorbeeld

18

Samenwerking en communicatie tussen de lokale overheid en buurtbewoners is cruciaal. Een gemeentelijk mobiliteitsbeleid dat de bewoners proactief betrekt, werpt voor iedereen vruch-ten af. Het participatief beleid hangt sterk af van gemeente tot gemeente. Als vereniging is het belangrijk dat je -indien de gemeente niet zelf de reflex maakt- je betrokkenheid kan ‘opeisen’, door middel van actie, opbouwende voorstellen en goede contacten.

In Staden debatteren burgers in hun eigen woonkamer.

Heeft je gemeente geen oren naar jouw mening over ver-keersveiligheid? Wat dacht je ervan om zelf debatten te organiseren in de huiskamers?In Staden organiseert de gemeente ‘de ronde tafel’. Bewo-ners organiseren thuis ronde tafels rond de beleidsplannen. Zij worden vooraf gebrieft over wat een mobiliteitsplan is, de sneltoets, de punten die uitgewerkt worden, en krijgen ook richtvragen om het gesprek op gang te brengen. Een verslagje van de ronde tafel wordt overgemaakt aan de gemeente. Zo komen de mensen die elke dag met mobili-teit geconfronteerd worden, aan het woord. Mensen leren ook dat hun mening er toe doet en zij krijgen feedback over de inbreng op andere ronde tafels en over alles wat werd meegenomen in het uiteindelijke plan.Meer info: www.staden.be; www.mobielvlaanderen.be

Lobbyen: omgaan met de gemeenteVeel vrijwilligers en bewoners die zich inzetten voor een vei-liger verkeer in de woonomgeving krijgen te maken met de lokale overheid. De handleiding ‘Lobbbyen: omgaan met de gemeente’ gaat in op de diverse aspecten van de gemeente en geeft vervolgens veel tips hoe en wat u kunt doen om verkeersveiligheid onder de aandacht te brengen.Je kan ze downloaden op www.veiligverkeernederland.be > service > handleidingen

Mobiliteitsparticipatie in buurtenZoek je nog inspiratie voor participatieprocessen voor bewoners op buurt- en gemeentelijk niveau? Bekijk dan de brochure ‘Mobiliteitsparticipatie in buurten’, met voorbeel-den uit o.a. Bornem, Staden, Hasselt. Je vindt er bruikbare tips, budgetten, tijdsbesteding en een evaluatie van het proces door de betrokkenen zelf.De brochure is gratis en wordt je tegen verzendingskosten per post bezorgd. Bestellen kan: info@mobiel21.be of 016 31 77 00.

Duurzame mobiliteit voor gemeenteswww.duurzamemobiliteit.be is een website van de Vlaam-se overheid voor gemeentes. Ze promoot een duurzaam mobiliteitsbeleid vanuit het STOP-principe: voorrang voor voetgangers (Stappers), fietsers (Trappers) en collectief vervoer (Openbaar vervoer). Pas daarna komt Privéver-voer. Gemeenten die hun mobiliteitsbeleid vanuit dit uit-gangspunt opbouwen, worden leefbaarder, veiliger en bereikbaarder. Deze website geeft ideeën en toont goede voorbeelden.

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

Bespreek de situatie van een straat, een plein, een route aan de hand van een plan waarop je gebouwen, groen, voorzieningen e.d. kan voorstellen. Knutsel het plan samen met de deelnemers. Bespreek dan de knelpunten en eventuele oplossingen.

19

© R

espo

nsib

le Yo

ung

Driv

ers

20

Bob werd de bekendste Belg. Het is voldoende bekend dat rijden onder invloed van alcohol en andere drugs onveilig is, en toch zijn er nog te veel chauffeurs die onder invloed rijden.

Verenigingen en binnenzitten, gaan niet samen. Maar hoe geraakt iedereen veilig thuis na je nieuwjaarsfeest of de kerst-markt? Grijp je aankomende kaas- en wijnavond aan om het onderwerp bespreekbaar te maken en om, nuchter!, de gevol-gen van te veel promille in je bloed te ervaren. Volgende orga-nisaties helpen je zeker verder:

Responsible Young DriversZet de promillebril en leg een parcours af op of kruip in de promillekart en ervaar de gevolgen van het rijden onder invloed van alcohol of drugs. De Responsible Young Drivers kunnen met dit en nog veel meer materiaal naar je toe komen. Meer info: www.ryd.be.

Testamentwww.hettestamentvan.be is een initiatief van de Vlaamse overheid om het thema rijden onder invloed bespreekbaar te maken onder jongeren, een filmpje in jongerenstijl met de nodige (zwarte) humor.

Flits!Flits! is een toneelstuk voor jongeren tussen 17 en 25 jaar oud, over weekendongevallen. Een jongeman vertelt over een groep vrienden die in het weekend samenkomen voor een avondje uit. Er wordt gedanst, gelachen, gefeest, ‘geleefd’. De avond eindigt heel abrupt. Het leven van de verteller en dat van de andere ‘getuigen’ verandert ingrij-pend. Flits! is nu verkrijgbaar op dvd.Je kan hem voor 20 € bestellen bij Ouders van Verongelukte Kinde-ren info@ovk.be, 02 427 75 00.

De tolwagen van Drive Up SavetyDe DUS! tolwagen is de snelst draaiende van België, met z’n 30 toeren per minuut word je op een realistische manier door elkaar geschud en ervaar je het nut van de gordel. DUS! gebruikt de tolwagen op haar eigen evenementen en leent hem ook tegen betaling uit.Meer info: www.tolwagen.be.

Cocktail verkeer(d)

© R

espo

nsib

le Yo

ung

Driv

ers

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

21

Verkeersveiligheid hangt samen met hoe we ons bewegen in het verkeer. Om ons veilig te kunnen verplaatsen, moeten we de wegcode, de verkeers-borden en de verkeersregels kennen. Reglementen wijzigen van tijd tot tijd. Dingen die je niet zo vaak gebruikt, vergeet je soms, daarom zijn opfrissin-gen van belang.Een goede behendigheid op de fiets en een defen-sieve rijstijl als autobestuurder zijn ook onontbeer-lijk om als weggebruiker veilig de weg op te gaan. In het steeds drukker wordende verkeer duiken heel wat onvoorziene situaties op waar we gepast op moeten kunnen reageren.

Meester op de fiets Met het project ‘Meester op de fiets’ ondersteunt de Stich-ting Vlaamse Schoolsport, in samenwerking met Mobiel 21 en het BIVV, scholen bij het organiseren van een fiets-vaardigheidstraining voor beginnende fietsers. Begelei-ding en een materialenset voor fietsvaardigheidsproeven en fietsparcours kunnen besteld worden via www.school-sport.be.

Fietsen is (g)een kinderspelDe brochure ‘Fietsen is (g)een kinderspel’, spelenderwijs leren fietsen, van de Fietsersbond is een geschikte hand-leiding bij de organisatie van praktische fietseducatie. De aantrekkelijke brochure bevat veel tips en praktische voor-beelden rond instapoefeningen, fietsvaardigheden en fiet-sen in het verkeer.Ze kost 10 € en kan aangevraagd worden bij www.fietsersbond.be.

KWB- Actie rijbewijsZijn er in je vereniging veel ouders die hun kinderen zelf met de auto leren rijden? Of heb je veel leden die hun praktisch rijbewijs willen halen?Laat je inspireren door deze actie! De KWB promoot de vrije begeleiding voor het behalen van een rijbewijs want vrije begeleiding werkt een grote rijer-varing en een defensief gedrag in de hand én is goedkoop. De KWB startte met een opleiding voor de vrije begeleiders, waarbij de verkeersregels worden opgefrist en er aandacht wordt besteed aan de vaardigheden van de begeleider als coach. Meer info: www.kwb.be/rijbewijs

Leren fietsen voor volwassenenZijn er leden en vrijwilligers die passen voor jullie fietsuitstap omdat ze niet kunnen fietsen? Grijp de kans aan om hen een maand voor de uitstap te leren fietsen! Vormingplus Kempen startte in 2006 een fietsproject ‘leren fietsen’ voor allochtone, volwassen vrouwen. Naast het ‘fietstechnisch’ leren fietsen was er ook de module ‘leren fietsen’ in het verkeer. De cursisten kregen een theorieles over ‘verkeersveiligheid en verkeersregels’. De fietslessen werden gegeven door autochtone vrijwilligers, waardoor de lessen ook een kans waren voor interculturele ontmoetingen.De handleiding ’Leren fietsen voor volwassenen’, kan je vinden op de site www.vormingpluskempen.be > leren fietsen.

In het hoofd en in de benen

voorbeeld

voorbeeldvoorbeeld

voorbeeld

22

Opfrissingscursus voor senioren“Veel dingen wisten we, maar nu weten we veel dingen zeker.” Dit was de reactie van vele senioren na hun ver-keerscursus van OKRA 55+ in verschillende West-Vlaamse regio’s. Gedurende vier namiddagen kunnen de deelne-mende senioren aan de hand van theorie en praktische oefeningen (op straat) hun kennis van de wegcode opfris-sen en stilstaan bij hun verkeersgedrag als zwakke wegge-bruiker en autobestuurder. Meer dan 2500 West-Vlaamse senioren volgden de reeks van vier sessies en ontvingen hiervoor een bijscholingscertificaat.Meer info bij jan.scherpereel@telenet.be.

Ook S-plus, De Fietsersbond en Vlaamse Stichting Verkeers-kunde organiseren bijscholingen voor senioren.

De politie, uw vriend in verkeersveiligheid…

De verkeerspolitie waakt er niet alleen over dat de verkeers-regels worden nageleefd zodat het verkeer in de stad vlot verloopt. Politieagenten ondersteunen ook verenigingen en scholen bij hun educatieve verkeersprojecten. Je kan als vereniging dan ook bij jouw lokale politiezone aankloppen als je een activiteit organiseert waarbij je de (gewijzigde) verkeersregels en verkeersborden bij jouw achterban wil verduidelijken of heropfrissen. Politieagenten geven deze vormingen gratis!Contactgegevens van jouw lokale politiezone kan je vinden op www.police.be.

Inventaris verkeers- en mobiliteitseducatie.

VSV maakt jaarlijks een catalogus met allerhande educa-tief materiaal, begeleidingen, brochures, theaterstukken,… . In de eerste plaats is de catalogus bedoelt voor scholen. Het aanbod in de catalogus is ook bruikbaar voor elke kin-deren-, jongeren- en volwassenverenigingen.Je kan de inventaris gratis bestellen bij VSV www.verkeerskunde.be of op 015 44 65 50.

Mobiel verkeersparkOuderverenigingen die aangesloten zijn bij VCOV (koepel van ouderverenigingen van het vrij onderwijs) kunnen een ‘mobiel verkeerspark’ ontlenen. Het gaat om 15 verkeers-borden, materiaal voor een fietsparcours en een handlei-ding voor het opstellen van het parcours en het begeleiden van de kinderen.Aanvragen kan via Karin.lemmens@vcov.be. www.vcov.be.

© Fi

etse

rsbo

nd v

zw

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

23

Lang leve de voeten en de fietsen, het stappen en het trappen, kortom STRappen. Al te vaak springen we in de auto ‘voor het gemak’ en niet omdat we ons ver moeten verplaatsen. Nochtans zijn er heel wat redenen waarom we ons beter te voet of met de fiets verplaatsen: zo werken we aan onze gezondheid, besparen we heel wat autokosten en sparen we het milieu. Onderstaande verenigingen zijn daar alvast van overtuigd en doen er heel wat sensibiliseringswerk rond. Jullie ook?

Met Belgerinkel naar de WinkelJaarlijks organiseert Bond Beter Leefmilieu, in samenwer-king met de Unie van Zelfstandige Ondernemers, de Chris-telijke Mutualiteit en de Fietsersbond, de campagne ‘Met Belgerinkel naar de Winkel’. Om mensen ertoe aan te zet-ten voor kleine tot middellange afstanden de auto in te ruilen voor de fiets, wordt in meer dan honderd steden en gemeenten een spaarkaartenactie georganiseerd. Mensen die met de fiets boodschappen doen, kunnen hun spaar-kaart laten afstempelen en een prijs winnen. Doe mee met jouw vereniging door jouw achterban over deze actie aan te spreken!Meer info: www.belgerinkel.be.

KorterittencontractDeze campagne van Mobiel21 zet nog een stapje verder. Ze promoot het stappen, fietsen en gebruik van het opbaar vervoer voor alle bestemmingen op korte afstand die gewoonlijk per auto gebeuren. Ook verenigingen kunnen zich engageren om gedurende een maand 20% van de kor-te autoverplaatsingen te vervangen door een meer duur-zame verplaatsingsvorm. Alle uitgespaarde autokilometers komen nauwgezet op het korterittencontract. De deelne-mers worden beloond met heel wat toffe prijzen.www.korterittencontract.be

Neem met je vereniging deel aan deze acties of maak met je vereniging je eigen versie. Spreek bijvoorbeeld af dat alle leden de komende maand met de fiets naar de activiteiten komen. Ga de uitdaging aan om op één week met alle leden van je vereniging zoveel mogelijk voetstappen bijeen te krij-gen. Maak hiervoor gebruik van stapmeters. Of ga eens met belgerinkel naar de voorstelling van een bevriend amateur-theatergezelschap: je stelt een route op langs ieders huis, zodat jullie uiteindelijk allemaal samen fietsen.

Handgeklap voor STRap

voorbeeld

voorbeeld

24

Ken je het concept fietspoolen al?Kleine groepjes kinderen uit eenzelfde buurt spreken een vertrekplaats af om dan van daaruit onder begeleiding van een volwassene verder te fietsen. Zo blijft de auto sneller in de garage want als ouder ben je gerust: jouw kinderen fietsen langs een veilige fietsroute en zijn goed herken-baar. Vanuit scholen wordt fietspoolen al vaak georga-niseerd. Waarom zou je ze ook niet organiseren voor de wekelijkse rit naar de sportclub, de jeugdbeweging, de muziekschool?www.fietspoolen.be

…en Voetpoolen?De werkwijze is dezelfde als bij fietspoolen. Duidelijk her-kenbare groepjes kinderen stappen onder begeleiding van een volwassene naar school.Bestel een brochure bij www.mobiel21.be

Maak plaats!ACW maakte de brochure ‘Maak plaats voor fietsers en voet-gangers: actiemodellen met tips en concrete voorbeelden!’ De actiebrochure kan je downloaden op www.acw.be > vrijwilligers.

De Aardig-op-weg-weekIeder jaar, van 16 tot en met 22 september, organiseert de Koepel Milieu en Mobiliteit (Komimo vzw) de Aardig-op-weg-week, een week vol acties voor verkeersleefbare stra-ten. Verenigingen, scholen en gemeenten worden opgeroe-pen om initiatieven te nemen waarmee de buurt op adem komt en iedereen kan proeven van de voordelen van duur-zame mobiliteit.Je vindt er alles over op www.aardig-op-weg-week.be. Hier kan je ook bekijken welke Aardig-op-weg-acties plaatsvinden in je gemeente.

‘Min

der f

ijn st

of’ ©

Pet

er P

arm

entie

r

voorbeeld

voorbeeld voorbeeld

voorbeeld

25

De wijk, de buurt, het dorps- of stadscentrum zijn nog vaak ingericht op maat van de auto. Straten en pleinen staan vol geparkeerde wagens. Auto’s zijn toegelaten tot de kleinste straat in de kleinste woonwijk. Het gevolg is dat spelende kinderen en pratende mensen uit het straatbeeld verdwijnen. Speelt jouw jeugdbeweging nog op straat?

Kom op straat met je vereniging. Dat is goed om aandacht te vragen voor ‘de zwakke weggebruiker’, maar ook voor de zicht-baarheid van je vereniging. Stel de werken van je fotoclub ten-toon op straat of op een plein. Organiseer een stoet waarbij verschillende verenigingen zich voorstellen, opgefleurd door de plaatselijke fanfare. Of plan jullie aerobics of tai-chi voor een keer in open lucht. Maak zo je vereniging bekend en doe de buurt weer opleven. Natuurlijk moet je dit veilig doen, je kan bijvoorbeeld gebruik maken van een autovrije zondag, of een straat of plein door de politie verkeersvrij laten maken.

Ook de vele buurtwegen, veldwegen, kerkwegels en jaagpa-den in Vlaanderen, de zogenaamde trage wegen lijden onder de heerschappij van koning auto. Veel van die trage wegen zijn reeds verdwenen, onder andere doordat grote verkeersaders ze doormidden snijden. Dat is spijtig, want trage wegen zijn niet alleen aangename wandel- of fietspaden, maar ook ver-keersveilige alternatieven voor de zwakke weggebruiker. Maar gelukkig zijn er verenigingen die ijveren de herwaardering van die wegen, graag samen met jouw vereniging.

Zomerse speelstraten van MJA Limburg

Gelukkig bestaan er fijne initiatieven om te straat ‘in te pal-men’. Wat dacht je van je eigen speelstraat? Of een speelstra-tendag in jouw gemeente?MJA Limburg trekt iedere zomer met een bestelwagen vol speelgoed, animatiemateriaal en enkele gemotiveerde vrijwilligers naar heel wat speelstraten. Een speelstraat is een straat die tijdelijk verkeersvrij gemaakt wordt zodat kinderen en jongeren zich ongestoord kunnen uitleven op straat. Een speelstraat verbetert de kwetsbare positie van de kinderen op straat en sensibiliseert ook mensen om zich kindvriendelijker te gedragen in het verkeer. Bovendien vormen de spelende kinderen op straat een impuls voor sociale contacten tussen de ouders. MJA Limburg helpt ook verenigingen bij het organiseren van een speelstraat. Overleg met het gemeentebestuur is noodzakelijk.Wil je hulp bij het organiseren van je speelstraat? Bel dan naar MJA Limburg op 011 30 10 99.

Dag van de trage wegTrage wegen vzw organiseert reeds enkele jaren het actie-weekend “Dag van de trage weg”. In heel Vlaanderen orga-niseren buurtbewoners, verenigingen en/of gemeentebe-sturen die dag een activiteit om trage wegen te openen of heropenen. Zin om op die manier met je vereniging bij te dragen tot veiligere wegen, surf dan naar www.tragewe-gen.be.

De straat op mensenmaat

voorbeeld

voorbeeld

Bij Mobiel 21 kan je ook een brochure bestellen over hoe je van je straat een speelstraat kunt maken (prijs 4 2). Meer info: www.mobiel21.be

26

Johanna.be informeert over acties rond veilige voetwegen.

Ook jouw actie kan een plaats vinden op de site. De site richt zich tot iedereen die actie wil voeren en/of een con-creet dossier wil volgen en indienen. Registreer je initiatie-ven die zwakke en sterke weggebruikers structureel van elkaar scheiden op de weg op www.johanna.be.

© Ta

xist

op

Probeer met buurtbewoners ook oplossingen te bedenken waarbij je niet afhankelijk bent van de gemeente. Misschien is autodelen een optie om het parkeer probleem op te lossen.

voorbeeld

27

© H

elen

a Va

nsyn

ghel

28

Wie volwaardig wil deelnemen aan de samen-leving moet zich kunnen verplaatsen. Maar de straat, de buurt en de dagelijkse leefomgeving zijn niet altijd even toegankelijk, wat leidt tot ver-keersonveilige situaties. Vooral voor mensen in een rolstoel, mensen met een visuele en auditie-ve beperking en minder mobiele senioren vormt de toegankelijkheid van de openbare ruimte een belangrijke voorwaarde om zich veilig te kunnen verplaatsen.

Blijf eens stilstaan bij de situatie van jouw vereniging. Is je verenigingslokaal voor iedereen veilig te bereiken? Zijn de wegen en het openbaar vervoer ernaar toe voor iedereen toegankelijk? Grijp de kans om je in te leven in hoe je je als minder mobiele persoon kan verplaatsen in het verkeer. Of ijver (mee) voor vei-lige voetpaden, blindegeleidetegels en geluidsdetectoren aan de verkeerslichten.

Hou het voetpad vrij!Ga eens met je sportclub op tocht terwijl iedereen zich inleeft in een rolstoelgebruiker, een bejaarde of iemand met een visuele beperking. Waar wordt het moeilijk? Waar kan je groep niet meer verder? Maak gebruik van het actiemateri-aal van VFG om de knelpunten bekend te maken.De Vereniging Personen met een Handicap (VFG) voerde actie voor veilige en toegankelijke voetpaden. Obstakel-kaartjes en de ‘hou het voetpad vrij’-affiche zetten men-sen ertoe aan om in het vervolg beter rekening te houden met personen met een handicap door niets op het voetpad te laten rondslingeren. Via een petitie en meldingsfiches

sprak VFG ook de beleidsmakers aan op hun verantwoordelijkheid om alle voetpaden op een toegan-kelijke manier aan te leggen.Meer info over deze gedane actie zie www.voetpad.be of bel 02 515 02 62.

Mobirom, een educatief spel rond mobiliteit voor jongeren met een handicap.

Om jongeren met een handicap zich beter thuis te laten voelen in de wereld van openbaar en aangepast vervoer, ontwikkelde VFG de MobiRom. Dit is een leuk spel rond mobiliteit, op maat van personen met een handicap. Bij dit spel hoort ook een informatief boekje dat jou op weg helpt om de weg te vinden.Bestellen kan bij www.vfg.be > brochures

Verkeersacties vertrekken vaak van een probleem-situatie. Maar dat wil niet zeggen dat je boodschap negatief moet zijn. Wees eens boos met een roos! Overhandig mensen een roos met jouw boodschap, bv. personen die onterecht parkeren op de parking-plaats voor gehandicapten. Je geeft ook een roos aan de politie of aan het gemeentebestuur met je bood-schap en de vraag meer controlerend op te treden.

Minder mobiel PAS OP!

DIT IS EEN

STRUIKEL- BLOK!

voorbeeld

voorbeeld

29

© Ouders van Verongelukte Kinderen vzw30

Verenigingen focussen terecht op de preventie van verkeersongevallen. Maar wat doe je als iemand van jouw vereniging toch betrokken is bij een ver-keersongeval, als slachtoffer, als getuige of omdat iemand uit de omgeving gewond raakte of stierf?

Onderstaande verenigingen werken er specifiek rond en kun-nen je vereniging je verder helpen om het voorval te plaatsen, te duiden en te verwerken.

Plaats een SAVE-bord op de plaats van het ongeval

Een SAVE-bord (Samen Actief voor VEilig verkeer) is een herdenkingsbord voor een verkeersslachtoffer en wordt geplaatst op de plaats van het ongeval. Het bord geeft steun aan de getroffen families en vrienden, maar doet tegelijkertijd elke weggebruiker eraan herinneren dat een kind of een jongere op die plaats het leven liet. De SAVE-actie gaat uit van de Ouders van Verongelukte Kinderen vzw (OVK). Bij deze actie hoort ook een SAVE-charter die weggebruikers kunnen ondertekenen en die hen aanzet tot voorzichtigheid.Meer info: www.ovk.be of 02 427 75 00

ZEBRA is een bondgenoot van kinderen van de weg.

ZEBRA helpt iedereen die jonge verkeersslachtoffers de nodige aandacht, hulp en zorg kan bieden. ZEBRA heeft heel wat concreet materiaal ter beschikking voor familie, hulpverleners, leerkrachten, vrienden uit de jeugdbewe-ging, de sportclub.Neem een kijkje op www.zebraweb.be en ontdek de Zeppe-boeken, de Zeppekit en de Zeppedingetjes.

Cursus Eerste HulpLeer hoe je de eerste hulp kan verlenen bij een verkeerson-geval via de cursussen die het Rode Kruis organiseert voor het brede publiek in de plaatselijke Rode Kruis lokalen. Les-gevers van het Rode Kruis kunnen ook naar je vereniging toe komen.www.rodekruis.be of tel. 015 44 33 22.

ZEBRA-charterTeken het ZEBRA-charter en leer op die manier hoe je jonge verkeersslachtoffers een goede eerste opvang kan geven op de plaats van een verkeersongeval. Als vereniging kan je ook helpen het ZEBRA-charter verspreiden.www.zebraweb.be of 016 31 91 10.

Wat na een ongeval?

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

voorbeeld

31

Een project of actie opzetten zonder geld, is moei-lijk. Heeft je vereniging voldoende geld voorra-dig? Dat is mooi. Je kan ook door samenwerking of sponsoring het nodige geld bij elkaar krijgen. Of bekijk waar je subsidies kan aanvragen.

Wees ook creatief: niet alles hoeft ontzettend veel geld te kosten. Waarom de opbrengst van het jaarlijks buurtfeest niet investeren in een verkeersveiligheidsproject? Of geld ver-dienen door een gesponsorde verkeersveilige actie/wedden-schappen? Je kan ook met je leden de uitdaging aangaan om enkele maanden de fiets te gebruiken in plaats van de auto en het uitgespaarde bedrag te investeren in jullie project.

De bestaande subsidiekanalen voor verkeersveiligheidsprojec-ten zijn beperkt, maar hier geven we je enkele tips mee.

Het Fonds Dominique De GraeveHet Fonds Dominique De Graeve, beheerd door de Koning Bou-dewijnstichting, lanceert jaarlijks een oproep om te kandide-ren voor de Prijs Dominique De Graeve. Deze Prijs bekroont een initiatief rond de veiligheid van kinderen van 0 tot 12 jaar in het verkeer. Het Fonds ondersteunt sensibilisatie en vorming via lokale partnerschappen tussen de verschillende actoren die zich inzetten voor de veiligheid van kinderen.

Meer info: www.kbs-frb.be.

Korterittencontract voor jouw vereniging? Zie p. 24.

Budgetteer in het verkeer

Gemeentelijke en provinciale subsidiesVoor lokale verkeersveiligheidsinitiatieven kan je vaak beroep doen op financiering bij je gemeente. Bekijk dus best welke bestaande subsidies er zijn. Denk hierbij ruim: vaak passen verkeersveiligheidsprojecten onder buurtinitiatieven of bur-gerinitiatieven. Je kan dus best bekijken of een dienst buurt-werking of een mobiliteitsambtenaar je hierbij kan helpen. Vergeet ook de educatieve dienst van de lokale politie niet. Wellicht krijg je bij hen geen subsidies, maar wel inhoude-lijke en materiële ondersteuning. Ook de meeste provincies hebben een mobiliteitscel waar je misschien financiële, maar zeker logistieke ondersteuning krijgt.

Sectoriële subsidiesBekijk ook of je binnen de subsidiekanalen van je eigen sec-tor, bij je koepel of de Vlaamse administratie een project rond verkeersveiligheid kan indienen, bijvoorbeeld in het kader van gelijke kansen.

Vlaams subsidiedecreetIndien je een groot verkeersveiligheidsproject wil opstarten, kan je gebruik maken van het ‘subsidiedecreet mobiliteitsver-enigingen en mobiliteitsprojecten’ van de Vlaamse gemeen-schap. Meer info hierover vind je op www.mobielvlaanderen.be > subsidiedecreet.

Een toelichting bij dit decreet, kan je vinden op www.komimo.be.

32

Leuke ideeën/projecten:

p. . . . . . . . . . . .:

p. . . . . . . . . . . .:

p. . . . . . . . . . . .:

Mijn eigen verkeersveiligheidsplannen:

Geen project zonder:

Zet je vereniging een (nieuwe) activiteit rond verkeersveiligheid op?Laat het ons weten! karen@deverenigdeverenigingen.be.

Verkeersveiligheid in mijn vereniging

www.deverenigdeverenigingen.be

33

© A

ndré

Nul

lens

, Ver

keer

spla

tfor

m

34

Als je met jouw vereniging een project of activiteit organiseert rond verkeers-veiligheid, en je zoekt nog meer ideeën, methodieken en achtergrondkennis, dan kunnen onderstaande mobiliteitsverenigingen en -organisaties je zeker verder helpen en inspireren!

BIVV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.bivv.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02 244 15 11Bond Beter Leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.bondbeterleefmilieu.be . . . . . . 02 282 17 20DRIVE up Savety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.dus.toFietsersbond vzw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.fietsersbond.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03 231 92 95ikbenvoor.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.ikbenvoor.be Johanna.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.johanna.be Komimo Koepel Milieu en Mobiliteit vzw . . . . . . www.komimo.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09 242 32 35Mobiel 21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.mobiel21.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 016 23 94 65Ouders Van Verongelukte Kinderen vzw . . . . . . . . www.ovk.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02 427 75 00Responsible Young Drivers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.ryd.beTrage wegen vzw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.tragewegen.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02 204 09 70Vlaamse Stichting Verkeerskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . www.verkeerskunde.be . . . . . . . . . . . . . . . 015 44 65 50Voetgangersbeweging vzw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.voetgangersbeweging.be . . . 015 30 80 40 Zebra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.zebra.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 016 31 91 10

Verkeerplatform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.verkeerplatform.be Meldpunt Fietspaden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.meldpuntfietspaden.be Levenslijn-Kinderfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.levenslijn.be

Links

© Ti

ne M

ayeu

r

35