ERWD

Programma

Conferentie

‘Geslaagd met dyslexie en dyscalculie’

6 en 13 oktober 2011

Ceciel Borghouts

Borghouts Rekenadvies

ERWD

Welkom

1.

Visie en uitgangspunten

Protocol

+

definitie

ERWDERWD

1. Functionele gecijferdheid

Niet alleen kale sommen, maar ook toepassingen

2. Leerlingen moeten begrijpen wat ze doen.

dus niet: aanleren van onbegrepen procedures en trucjes

3. Stagnatie ontstaat bij onvoldoende afstemming van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoeften

ERWD

Uitgangspunten

4. Onderscheid tussen ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie

(geen inhoudelijk verschil)

onvoldoende afstemming stagnatie Ernstige rekenwiskunde-problemen

problemen hardnekkig spreken van dyscalculie

ERWDERWDERWD

Uitgangspunten

• Kinderen verschillen in hun vermogen om te leren rekenen:

Rekenzwak <-----------------------------> Rekensterk

• Ernstige rekenwiskunde-problemen kunnen ontstaan als er gedurende lange tijd onvoldoende afstemming wordt gerealiseerd van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoefte van de leerling:

De ontwikkeling vd basisvaardigheden stagneert

• Wij spreken van dyscalculie als ernstige rekenwiskunde-problemen ondanks deskundige begeleiding erg hardnekkig blijken.

ERWD

Werkdefinitie

• Er is een grote discrepantie tussen de ontwikkeling van de leerling in het algemeen en zijn rekenwiskundige ontwikkeling.

• De problemen zijn ontstaan vanaf het verwerven van de basisvaardigheden (in het domein Getallen en Bewerkingen) en zijn ook zichtbaar ook op de domeinen Verhoudingen, Meten, Tijd en Geld.

ERWD

Dyscalculie

consequenties voor de toekomst:

• De leerling ervaart, ook op latere leeftijd nog, problemen op het gebied van bovengenoemde basisvaardigheden.

• Het heeft consequenties in het voortgezet onderwijs, met name in andere vakken dan wiskunde (scheikunde, natuurkunde, economie, wereldoriëntatie).

• De leerling heeft er last van gedurende zijn hele schoolcarrière en in het maatschappelijk verkeer.

ERWD

Dyscalculie

• we praten niet over een stoornis • hardnekkigheid / didactische resistentie is criterium

voor verklaring• andersoortig protocol dan dyslexie• protocol gaat m.n. over preventie, over goed

onderwijs• protocol VO sluit hier op aan

ERWD

Samenvattend tot nu toe

Protocol is gericht op preventie:

Goed onderwijs

Hoe?

ERWDERWD

2 Modellen

ERWDERWD

Alleen deze week20% korting

€ 220,--

Hoeveel kost deze tv tijdens de aanbieding?

ERWD

Drieslagmodel

ERWD

Drieslagmodel

Kan de leerling:- De bewerking uitvoeren?- En zo nee, lukt dat dan wel

- Met materiaal- Met eenvoudiger getallen- Mbv een model

- Welke oplossingsstrategie

past de leerling toe?- Is deze oplossingsstrategie

efficiënt?- Wat zou de volgende stap

kunnen zijn?

ERWD

Drieslagmodel

Gaat de leerling na:- Of het antwoord kan kloppen- Wat het antwoord (het getal) betekent

- Koppelt de leerling het

antwoord terug naar de

context?- Terugblik op oplossings-

procedure

- ….

ERWD

Drieslagmodel

ERWD

• Ik trakteerde op de laatste lesdag mijn klas op chocola. Ik had 15 repen gekocht. Na het uitdelen bleek dat iedere leerling driekwart reep had gekregen. Er was nog anderhalve reep over.

Hoeveel leerlingen waren er?

chocola

ERWD

Handelingsmodel

Belangrijk: Koppeling blijven leggen tussen de verschillende niveaus

1e niveau

Vanuit de context: - Wat staat er? Wat gebeurt er in het verhaal? Doe

maar wat er staat. (letterlijk doen)

- Vanuit context komen tot uitspelen van de situatie- Betekenis geven aan de getallen in het verhaal- Betekenis geven aan de rekentaal in het verhaal

ERWD

Handelingsmodel

2e niveau

plaatjes: - Afbeeldingen van werkelijkheidssituaties

- Vanuit een plaatje / foto / tekening de werkelijkheid herkennen

- Betekenis geven aan de getallen in de afbeelding

ERWD

Handelingsmodel

3e niveau

Materiaal en denkmodellen: - MAB- Getallenlijn- Verhoudingstabel- ….

- Achter het model / materiaal een werkelijksheidssituatie herkennen

- de werkelijkheid vertalen naar materiaal / model / schematische tekening

ERWD

Handelingsmodel

4e niveau

Formele bewerking

- Uitvoeren van de formele bewerking- Betekenis verlenen aan de getallen in de bewerking

(bijv. een verhaal bedenken bij een kale som)

ERWD

Handelingsmodel

ERWD

Programma

Vragen over de modellen?

ERWD

Vragen?

ERWD

Programma

Wat kan een VO school verwachten van instromende leerlingen die met het ERWD protocol hebben gewerkt?

ERWD

ERWD

Programma

Stappenplan protocol:

11 stappen

Voordat leerling in aanmerking komt

Voor dyscalculie verklaring

ERWD

Stappenplan PO

ERWD

Stap 8: fase rood / extern

Extern onderzoek

ERWD

Stap 9: fase rood

Externe begeleider stelt handelingsplan op.

Intensieve (individuele) begeleiding door de school,

zo nodig met externe ondersteuning.

Minimaal 0,5 jaar.

ERWD

Stap 10a: fase oranje

Geleidelijk aantoonbare vooruitgang Geen dyscalculieverklaring

Wel intensieve begeleiding nodig

(moet school voor zorgen)

ERWD

Stap 10b: fase rood

Geen of nauwelijks aantoonbare vooruitgang Dyscalculieverklaring

Ook nu: intensieve begeleiding nodig

(Moet school voor zorgen, zo nodig met externe ondersteuning)

ERWD

Stap 11: overdracht naar vo 1. Samenwerking tussen PO en VO

2. Inhoudelijke overdracht

3. Afstemmen volgsystemen

4. Bevorderen doorgaande leerlijnen

ERWD

Programma

Wat te doen in het VO??

ERWD

VO

ERWD

Programma

Stap 1:

Breng de basisvaardigheden in kaart:

• Tellen en getallen t/m 1000

• Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen t/m 10, 20 en 100

ERWD

Basisvaardigheden

ERWD

Programma

Wat kunnen ze wel/niet?

• Kale sommen, maar ook in toepassingssituaties

(Denk aan drieslagmodel en handelingsmodel)

ERWD

ERWD

Programma

Stap 2:

Van daaruit plan maken om te komen van 1F 2F en 3F

Denk bij het maken van dat plan aan de volgende zaken:

ERWD

ERWD

Programma

2a

Blijf aandacht houden voor hoofdrekenen

• Heel basaal

• Niet te ingewikkeld

• Tussenantwoorden noteren mag

• Regelmatig ingepland 10 minuten

ERWD

ERWD

Programma

2b

Goed kijken naar de referentieniveaus wat nodig is

• Bij % valt niet zoveel weg

• Bij breuken valt heel veel weg

• Heel veel m.n. functioneel en niet kaal!

ERWD

ERWD

Programma

Van belang:

• Drieslagmodel en handelingsmodel

• Geen onbegrepen procedures

• Aansluiten bij de didactiek van het PO mogelijk professionalisering nodig op gebied van leerlijnen

ERWD

ERWD

Programma

2c

Goed de ZRM leren gebruiken

ERWD

ERWD

Programma

Vragen?

ERWD

Vragen ?

ERWD

Programma

Tot slot enkele praktische zaken:

Geeft dyscalculie verklaring recht op compenserende maatregelen?

ERWD

Praktische zaken

ERWD

Programma

• Bij cito eindtoets: NEE

• Bij rekentoets (2014): NEE

• Bij examens: toekenning faciliteiten obv dossiervorming

- rustige ruimte

- extra tijd (half uur)

ERWD

Praktisch zaken

ERWD

Programma

Dank voor uw aandacht

Ceciel Borghouts

info@borghoutsrekenadvies.nl

www.borghoutsrekenadvies.nl

ERWD

Vragen ?