Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

36
ERASMUS CONCURRENTIE EN INNOVATIE MONITOR 2013 - 2014 Prof.dr. Henk W. Volberda Rotterdam School of Management, Erasmus University Academic director INSCOPE Dag van de Sociale Innovatie, 18 november 2014

description

MVO Nederland organiseerde op 18 november de landelijke Dag van de Sociale Innovatie. In totaal werkten er zo’n 300 verschillende bedrijven aan 37 Innovatietafels door heel Nederland hard aan concrete oplossingen op het gebied van sociale innovatie. Zij wisselden ervaringen uit over de vraag: hoe houd ik mijn bedrijf innovatief en hoe onderneem ik slim in een veranderende economie? In deze presentatie geeft Henk Volberda uitleg bij de Innovatie Monitor van de Erasmus Universiteit. Hieruit blijkt de noodzaak voor deze dag: Nederlandse bedrijven investeren aanzienlijk minder in sociale innovatie dan een jaar geleden.

Transcript of Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Page 1: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

ERASMUS CONCURRENTIE

EN INNOVATIE MONITOR

2013 - 2014

Prof.dr. Henk W. VolberdaRotterdam School of Management, Erasmus UniversityAcademic director INSCOPE

Dag van de Sociale Innovatie, 18 november 2014

Page 2: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Welkom!Bij de presentatie van de bevindingen

van de Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2013 - 2014

De Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor is

…..

… sinds het jaar 2006 een jaarlijks grootschalig onderzoek

naar innovatie onder Nederlandse bedrijven

… een graadmeter voor de innovativiteit van Nederlandse

bedrijven

… meer recentelijk ook in specifieke sectoren uitgevoerd, zoals

de zorg

… ook in andere landen uitgevoerd, waaronder België, Italië,

en het Verenigd Koninkrijk

Page 3: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Enkele achtergrondgegevens

van survey

Omvang steekproef:

≈ 10.000

Aantal

respondenten: 692

Algemeen directeur/Voo

rzitter van Raad van

Bestuur, 49%Marketingmanager, 14%

Innovatiemanager, 7%

Operations manager, 5%

Financieel manager, 5%

HR (of P&O) manager, 3%

Anders, 18%

Page 4: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

AgendaInnovatievermogen

Nederlandse bedrijven:

Technologische innovatie

versus sociale innovatie:

Offshoring versus

onshoring:

Groei en

werkgelegenheidseffecten:

Kenmerken

innovatieve organisaties:

Page 5: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Innovatievermogen

Nederlandse bedrijven

Page 6: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Ontwikkelingen zijn minder

gunstig

Gemiddelde

groei percentages

2013 - 2014

Omzetgroei

Rentabiliteit

Productiviteit

Innovatie

-2,0%

-1,0%

-4,4%

-5,7%

6

Page 7: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Aanzienlijke daling van aantal

product-

en dienstinnovaties in Nederland5.3

5.2 5.2 5.25.2 5.2

5.35.4

5.1

4.34.2

4.3 4.3

4.14.2

4.3

4.4

4.2

4.0

4.2

4.4

4.6

4.8

5.0

5.2

5.4

5.6

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Sco

re o

p r

adic

lae

inn

ova

tie

cq

. in

cre

me

nte

lein

no

vati

e

(op

ee

n s

chaa

l van

1 t

ot

7)

Jaar

incrementele innovatie

radicale innovatie

-6%

-4%

Page 8: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Daling in radicale innovatie is het

minst bij het middengrootbedrijf

-6.9%

-3.6%

-5.9%

-4.5% -4.3% -4.5%

-8.0%

-7.0%

-6.0%

-5.0%

-4.0%

-3.0%

-2.0%

-1.0%

0.0%

minder dan 50 tussen de 50 en 250 meer dan 250

Ho

eve

elh

eid

rad

ical

e in

no

vati

es

cq. i

ncr

em

en

tele

in

no

vati

es

in 2

04

t.o

.v.

20

13

(in

%)

Aantal medewerkers

radicale innovatie incrementele innovatie

Page 9: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Agri & Food scoort

relatief hoog op radicale

innovatie en incrementele

innovatie

12%

8%

7%

-1%

-2%

-5%

-5%

-11%

8%

1%

-2%

2%

-2%

-2%

5%

-3%

-15% -10% -5% 0% 5% 10% 15%

Agri & Food

Creatieve industrie

Zakelijke dienstverlening

High Tech en Energie

Overig

Life Sciences & Health, chemie, tuinbouw, water

Logistiek

Bouw

Mate van radicale innovatie cq. incrementele innovatie in een sector t.o.v. score van alle onderzochte sectoren tezamen (in %)

Sect

ore

n g

eo

rde

nd

op

bas

is v

an d

e m

ate

van

ra

dic

ale

inn

ova

tie

radicale innovatie

incrementele innovatie

Page 10: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Hoeveelheid radicale en

incrementele innovaties varieert

per regio

4.0%

2.5%

-1.1%

-5.5% 2.8%

-3.6%

4.9%

-4.7%

0.9%

-2.4%

0.0%

-1.3%

3.5%

-0.7%1.9%

-1.9%

-6.0% -4.0% -2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0%

Score op radicale innovatie cq. incrementele innovatie per postcodegroep t.o.v. scores van alle observaties tezamen (in %)

Po

stco

de

gro

ep

incrementele innovatie

radicale innovatie

- Noord-Oost Nederland

- Drenthe/Achterhoek/Twente

- Zuid-Limburg/Arnhem/Nijmegen

- Midden-/Oost-Brabant

- Zeeland/West-Brabant

- Utrecht/Rijnmond-gebied

- Haaglanden/Leiden

- Noord-Holland

Page 11: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Technologische innovatie

versus sociale innovatie

Page 12: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Investeringen in technologische

innovatie nemen weer toe

4.1%

4.7%

5.7%

6.6%4.9%5.2%

4.6%

3.0%

4.2%

5.2% 5.3%

6.6%7.0%

4.3%

3.5%

2.2%

3.2%

0.0%

1.0%

2.0%

3.0%

4.0%

5.0%

6.0%

7.0%

8.0%

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Investeringen in R&D of in ICT (als % van de omzet)

Jaar

R&D-investeringen

ICT-investeringen

Ontwikkeling R&D- en ICT-

investeringen 2013 – 2014:

R&D: + 1,2%

ICT: + 1,0%

Page 13: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

59% – 75%

Wat is Sociale Innovatie?

Fasen innovatie Type innovatie

Nieuwe kenniscreatie Technologische

innovatie: R&D, ICT,

technologie

Herkennen,

verwerven integreren

en toepassen van

kenniseconomie

Sociale innovatie:

management,

organisatie en arbeid

25% – 41%

Relatieve effecten:

Page 14: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Sociale innovatie is van

doorslaggevend belang

0%

50%

100%

59% 62% 72% 66% 75%

41% 38% 28% 34% 25%

rela

tie

f e

ffe

ct v

an s

oci

ale

inn

ova

tie

en

te

chn

olo

gisc

he

inn

ova

tie

op

div

ers

e

pre

stat

iem

aats

tave

n

Prestatiemaatstaf

technologische innovatie

sociale innovatie

N.B.: de som van de gestandaardiseerde effecten op een

prestatiemaatstaf is gelijk gesteld aan 100%.

Technologische innovatie is hier gemeten als de som

van R&D-investeringen en ICT-investeringen.

Page 15: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Sociale innovatie barometer

2.5

5.2

12.814.7

18.15

21.6

12

0

5

10

15

20

25

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Toe

nam

e s

oci

ale

inn

ova

tie

t.o

.v.

niv

eau

in h

et

jaar

2

00

6 (

in %

)

Jaar

Barometer Sociale Innovatie in Nederland:

+ 12% tussen 2006 en 2014 (cumulatief)

- 8% tussen 2013 en 2014

Page 16: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Agri & Food, High Tech en Energie

scoren bovengemiddeld op sociale

innovatie7.3%

5.0%

1.2%

0.7%

-0.1%

-0.3%

-2.0%

-7.1%

3.0%

1.5%

-2.1%

-1.4%

0.1%

0.7%

-1.8%

-0.4%

-0.3%

-0.5%

0.6%

-0.7%

0.2%

0.7%

-0.5%

0.0%

-8.0% -6.0% -4.0% -2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0% 8.0% 10.0%

Agri & Food

High Tech en Energie

Creatieve industrie

Logistiek

Life Sciences & Health, chemie, tuinbouw, water

Zakelijke dienstverlening

Bouw

Overig

Mate van sociale innovatie cq. R&D-investeringen, en ICT-investeringen in een sector t.o.v. score van alle onderzochte sectoren tezamen (in %)

Sect

ore

n g

eo

rde

nd

op

bas

is v

an

de

mat

e v

an s

oci

ale

inn

ova

tie

sociale innovatie

R&D-investeringen

ICT-investeringen

Page 17: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Met name regio Midden en Oost-

Brabant scoort bovengemiddeld op

sociale innovatie èn technologische

innovatie

-2.1%

0.2%

0.2%

-2.1%

1.5%

0.5%

-0.2%

1.0%

1.2%

0.9%

0.6%

-3.2%

2.5%

-0.4%0.8%

-5.2%

-6.0% -5.0% -4.0% -3.0% -2.0% -1.0% 0.0% 1.0% 2.0% 3.0%

Score op sociale innovatie cq. technologische innovatie per postcodegroep t.o.v. scores van alle observaties tezamen (in %)

Po

stco

de

gro

ep

sociale innovatie

technologische innovatie

- Noord-Oost Nederland

- Drenthe/Achterhoek/Twente

- Zuid-Limburg/Arnhem/Nijmegen

- Midden-/Oost-Brabant

- Zeeland/West-Brabant

- Utrecht/Rijnmond-gebied

- Haaglanden/Leiden

- Noord-Holland

Page 18: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Offshoring versus onshoring

Page 19: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Nederlandse bedrijven verplaatsen

netto 4,4% meer activiteiten naar het

buitenland (dan dat zij activiteiten terug

verplaatsen naar NL)

N.B.: alleen bedrijven met minimaal 20 medewerkers

hebben deze stellingen voorgelegd gekregen

17.0%

12.3%

7.8%

4.1%

3.3%

2.2%-1.5%

-2.0%

4.4%

-5.0% 0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0%

ICT-activiteiten

Productie/dienstverlening

Inkoopactiviteiten

Product-/dienstverbetering

Financiële activiteiten

Onderzoek en ontwikkeling

Klantenservice (bijv. callcenter)

Human resource activiteiten

algemeen

Mate waarin Nederlandse bedrijven activiteit naar buitenland verplaatsen t.o.v. dat activiteit terug naar Nederland wordt verplaatst (in %)

Page 20: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Met name de grote bedrijven

verplaatsen meer activiteiten

naar het buitenland

-4.8%

-8.5%

-5.4%

-4.9%

0.0%

-3.5%

1.8%

-8.2%

-9.8%

-15.6%

4.1%

-8.3%

10.7%

-7.4%-6.3%

1.7%

46.3%

40.9%

81.8%

20.1%

34.6%

34.2%

54.7%

27.8%

-40.0% -20.0% 0.0% 20.0% 40.0% 60.0% 80.0% 100.0%

Financiële activiteiten

Human resource activiteiten

ICT-activiteiten

Klantenservice (bijv. callcenter)

Productie/dienstverlening

Onderzoek en ontwikkeling

Inkoopactiviteiten

Product-/dienstverbetering

Mate waarin Nederlandse bedrijven activiteit naar buitenland verplaatsen t.o.v. dat activiteit terug naar Nederland wordt verplaatst (in %)

meer dan 250 medewerkers

tussen de 50 en 250 medewerkers

minder dan 50 medewerkers

Page 21: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Vooral in Noord-Oost Nederland, Zeeland

en West-Brabant komen er netto

activiteiten bij

2.0%

21.0%9.6%

-10.0%

4.8%20.7%

0.9%

-9.1%

-15.0% -10.0% -5.0% 0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%

Mate waarin bedrijven in een bepaalde regio activiteiten naar buitenland verplaatsen t.o.v. dat bedrijven in die regio activiteiten terug verplaatsen naar Nederland (in %)

Re

gio

- Noord-Oost Nederland

- Drenthe/Achterhoek/Twente

- Zuid-Limburg/Arnhem/Nijmegen

- Midden-/Oost-Brabant

- Zeeland/West-Brabant

- Utrecht/Rijnmond-gebied

- Haaglanden/Leiden

- Noord-Holland

Page 22: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Groei en

Werkgelegenheidseffecten

Page 23: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Sociaal innovatieve bedrijven

presteren beter

36%

29%

19%

18%

13%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

businessmodel-vernieuwing

radicale innovatie

businessmodel-replicatie

incrementele innovatie

bedrijfsprestaties

score op maatstaf bij sociaal innovatieve bedrijven t.o.v. score van niet-sociaal innovatieve bedrijven op betreffende maatstaf (in %)

Maa

tsta

f

Page 24: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Economische groei door

technologische én sociale innovatie

weinig

veel

-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

nietwel

-4.2%

-0.7%-5.8%

8.3%

Mate van technologische innovatie

Toe

nam

e a

anta

l me

de

we

rke

rs

(als

% v

an t

ota

al a

anta

l me

de

we

rke

rs)

Mate van sociale innovatie

Page 25: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Kenmerken innovatieve organisaties

Cross

functionele

teams

Experimenteer

vaardigheden

en individuele

trekkers

Nauwe

samenwerking

met klanten

Vakmanschap en een

sterke identificatie met

de organisatie

Page 26: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Cross-functionele teams

de mate waarin medewerkers van verschillende subsystemen met elk hun eigen expertise worden samen gebracht

‘Strategic crop teams’

Nunhems BV

Page 27: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Goed presterende bedrijven

worden gekenmerkt door veel

cross-functionele teams

weinig

veel

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

weinigveel

0%

-3%

10%12%

Cross-functionele teamsVers

ch

il i

n b

ed

rijf

sp

resta

ties t

.o.v

. b

ed

rijf

sp

resta

ties b

ij w

ein

ig o

psp

lits

ing

in

te

am

s e

n w

ein

ig c

ross

-fu

ncti

on

ele

team

s (

in %

)

Opsplitsen in teams

N.B.: alleen bedrijven met minimaal 20 medewerkers

hebben deze stellingen voorgelegd gekregen

Page 28: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Experimenteervaardigheden

en individuele trekkers

Experimenteervaardigheden: vrijblijvende

en meer generieke coördinatie binnen een bedrijf

Individuele trekkers: de mate waarin medewerkers

bestaande protocollen/richtlijnen van bedrijfsactiviteiten

ter discussie stellen en nieuwe ontplooien

‘Coördinatie op basis van vertrouwen

en een open werkomgeving’

Triple IT

Page 29: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Experimenteervaardigheden zijn vooral

gunstig voor bedrijfsprestaties; individuele

trekkers zijn vooral gunstig voor

vernieuwing van bedrijf

N.B.: de som van de gestandaardiseerde effecten op een

prestatiemaatstaf is gelijk gesteld aan 100%.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Bedrijfsprestaties Vernieuwing van bedrijf

38%59%

62%41%

Re

lati

ef

eff

ect

op

maa

tsta

f

Maatstaf

experimenteervaardigheden

individuele trekkers

Page 30: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Vakmanschap en een sterke

identificatie met de organisatie

Vakmanschap: kennis, vaardigheden, en capaciteiten van medewerkers

Organisatorische identiteit: de ervaren mate van saamhorigheid binnen een organisatie, de mate waarin medewerkers successen en fouten van de organisatie als hun eigen successen en fouten zien

‘Vernieuwing door verjonging’

YoungCapital

Page 31: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Een sterke organisatorische

identiteit en veel vakmanschap

versterkt bedrijfsprestaties

beperkt

veel

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

beperktveel

0%

19%

27%

35%

Mate van organisatorische identiteit

Ve

rsch

il in

be

dri

jfsp

rest

atie

s t.

o.v

. be

dri

jfsp

rest

atie

s b

ij b

ep

erk

te m

ate

van

vak

man

sch

ap e

n b

ep

erk

te

org

anis

ato

risc

he

ide

nti

teit

(in

%)

Mate van vakmanschap

Page 32: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Nauwe samenwerking met

klanten

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

Bedrijfsprestaties Vernieuwing van bedrijf

29%

43%

Sco

re o

p p

rest

atie

maa

tsta

f b

ij in

ten

sie

ve

sam

en

we

rkin

g m

et

klan

ten

t.o

.v.

we

inig

sa

me

nw

erk

ing

me

t kl

ante

n

Maatstaf

‘Franchise-concept met telers in Brazilië’

Incotec Group

Page 33: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

De sector Agri & Food werkt

relatief intensief samen met

klanten

9.7%

4.1%

3.3%

0.8%

-1.9%

-3.7%

-4.7%

-4.8%

-6.0% -4.0% -2.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0% 8.0% 10.0% 12.0%

Agri & Food

Logistiek

Zakelijke dienstverlening

High Tech en Energie

Life Sciences & Health, chemie, tuinbouw, water

Overig

Bouw

Creatieve industrie

Mate van samenwerking met klanten in een sector t.o.v. score van alle onderzochte sectoren tezamen (in %)

Sect

ore

n g

eo

rde

nd

op

bas

is v

an d

e m

ate

van

sa

me

nw

erk

ing

me

t kl

ante

n

Page 34: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Conclusie

Page 35: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

Conclusie

Innovatiegraad Nederlandse bedrijven is

afgenomen

◦ Ondanks meer investeringen in R&D scoren Nederlandse

bedrijven gemiddeld lager op diverse typen innovatie, zoals

sociale innovatie (-8%), radicale innovatie (-6%), en incrementele

innovatie (-4%)

Nederlandse bedrijven verplaatsen 4% meer

activiteiten naar het Buitenland dan dat er

activiteiten terug naar Nederland komen

Zet in op Groeiagenda door Sociale Innovatie

◦ Het aantal arbeidsplaatsen neemt gemiddeld met 8% toe als

bedrijven intensief met technologische en sociale innovatie actief

zijn

Page 36: Erasmus concurrentie en innovatie monitor 2014

ERASMUS CONCURRENTIE

EN INNOVATIE MONITOR

2013 - 2014

Prof.dr. Henk W. VolberdaRotterdam School of Management, Erasmus UniversityAcademic director INSCOPE

Dag van de Sociale Innovatie, 8 november 2014