Enquête woonlasten Huurdersvereniging

de Vijfhoek en Huurderskoepel Schagen en

omstrekenHoorn, 12 november 2013

Inhoudsopgave

1. Achtergrond en doel onderzoek

4. Isolatie en kwaliteit van de woning

2. Methode en opzet 5. Betaalbaarheid

3. Woonlasten en inkomen 6. Conclusies en vervolg

Achtergrond

Stijgende woonlasten en dalende koopkracht leiden tot betalingsproblemen voor grote groepen huurders.Bij de gemeenteraadsverkiezingen en de prestatieafspraken maken de gemeenten en de corporaties afspraken over de betaalbaarheid en beschikbaarheid van huurwoningen.Huurdersorganisaties zijn betrokken bij de prestatieafspraken, direct als derde partij en in ieder geval indirect via het adviesrecht bij de corporatie.

Daarom: Zet betaalbaarheid op de agenda

Doelen van het onderzoek

1. In kaart brengen hoeveel huurders kwijt zijn aan de woonlasten2. Huurdersorganisaties ervan bewust maken dat ze de woonlasten bij de gemeenteraadsverkiezingen en bij het maken van de prestatieafspraken op de politieke agenda kunnen zetten3. Beleidsbeïnvloeding bij de woonlasten door huurdersorganisaties mogelijk maken4. Het op de kaart zetten van de huurdersorganisatie bij de achterban doordat het onderzoek zichtbaar maakt dat de huurdersorganisatie zich inzet voor lagere woonlasten en daarmee opkomt voor de belangen van huurders

Methoden en opzet

Digitale enquête onder achterban van de huurdersvereniging De Vijfhoek in Purmerend en omgeving en Huurderskoepel Schagen en omstreken. Alle huurders hebben, met hulp van verhuurder Wooncompagnie, thuis een uitnodiging voor deelname ontvangen. Het onderzoek is goed aangekondigd in de media.De enquête kon op de computer van de huurdersorganisatie of de verhuurder ingevuld worden of telefonisch afgenomen.Het onderzoek liep parallel bij huurdersorganisaties in Alphen aan de Rijn, Middelburg, Oosterwijk en Maastricht. Vergelijking is mogelijk met deze referentiegroep (±2500 respondenten).

ResponsDe Vijfhoek Huurderskoepel Referentie

5.610 uitnodigingen

7.000 uitnodigingen

25.409 uitnodigingen

705 respondenten

1.082 respondenten 3.559 respondenten

Respons 13% Respons 16% Respons 14%Er zijn veel toelichtingen. 300 huurders van De Vijfhoek en 418 huurders van de Huurderskoepel willen meedoen met een digitaal panel over woonlasten.

Huur, huurtoeslag en inkomen

Vijfhoek Huko Landelijk*

Kale huur (zonder servicekosten) 526 486 465

Gemiddelde huurtoeslag 171 172 176

Huur min huurtoeslag 478 432 421

Huurtoeslag gebruik 30% 33% 40%

Huishoudinkomen** 1745 1623 1918

*Bron ABF Research ** Netto besteedbaar huishoudinkomenHet gemiddelde inkomen is lager dan landelijk. De huren liggen hoger dan landelijk. Het huurtoeslaggebruik is juist lager dan landelijk.

Energie en servicekosten

Vijfhoek Huko Landelijk*

Energielasten 114 130 122

Servicekosten 28 18 23

*Bron: ABF Research en VOlkshuisvesting Informatiesysteem

De gemiddelde energielasten zijn bij de huurders uit het werkgebied van de Huurderskoepel hoger dan bij De Vijfhoek. De servicekosten zijn juist bij de achterban van De Vijfhoek hoger.

Inkomen en woonlastenquotes

Vijfhoek Netto

huishoud-inkomen Huurquote Energiequote Woonquote

Gemiddelde Mediaan* Mediaan Mediaan

Alleenstaand 1399 31% 7% 38%

Paar 2112 24% 6% 30%

Eenoudergezin 1335 31% 10% 41%

Gezin met kinderen 2110 27% 7% 32%Totaal 1746 28% 7% 35%

*De mediaan is de middelste score: er zijn evenveel huurders die minder dan 28% van het inkomen aan huur betalen als huurders die meer dan 28% van het inkomen aan huur betalen.

Inkomen en woonlastenquotesHuurderskoepel

Netto huishoud-inkomen Huurquote Energiequote Woonquote

Gemiddelde Mediaan* Mediaan Mediaan

Alleenstaand 1298 31% 9% 40%

Paar 1936 23% 7% 31%

Eenoudergezin 1282 32% 11% 44%

Gezin met kinderen 2005 25% 8% 33%Totaal 1623 27% 8% 35%

*De mediaan is de middelste score: er zijn evenveel huurders die minder dan 27% van het inkomen aan huur betalen als huurders die meer dan 27% van het inkomen aan huur betalen.

Budget na aftrek woonlasten Vijfhoek Huko Referentie

Alleenstaand 872 783 833

Paar 1472 1348 1416

Eenoudergezin 784 746 787

Gezin met kind(eren) 1453 1384 1415

Totaal 1169 1070 1130

Het gemiddelde inkomen bij de Vijfhoek is hoger dan bij de Huurderskoepel. De Huurderskoepel zit onder de referentiegroep, de Vijfhoek erboven. Verder is opvallend is dat eenoudergezinnen het laagste gemiddelde besteedbare budget hebben.

Onder de armoedegrensOnder het

basisbudget*Onder het

NVMT-budget**Boven het

NVMT-budget

% % %

Vijfhoek 13 8 80Huko Schagen 18 9 74Referentie 17 9 74

Het Sociaal Cultureel Planbureau hanteert de volgende armoedegrenzen* Het basisbehoeftenbudget omvat de minimale uitgaven van een zelfstandig huishouden aan onvermijdbare, basale zaken zoals voedsel, kleding en wonen. **Het referentiebudget, het niet-veel-maar-toereikend-budget (NVMT), is iets ruimer doordat het ook rekening houdt met de minimale kosten van ontspanning en sociale participatie.

Armoede naar inkomstenbronVijfhoek Onder de

armoedegrensBoven de

armoedegrens

% %Loondienst 16 84AOW/pensioen 7 93WW* 38 63Bijstand 95 5Totaal 20 80*Deze percentages zijn indicatief omdat ze gebaseerd zijn op minder dan 25 respondenten. In de referentiegroep leeft 68% van de WW-ers onder de armoedegrens.

Armoede naar inkomstenbronHuurderskoepel Onder de

armoedegrensBoven de

armoedegrens

% %Loondienst 21 79AOW/pensioen 12 88WW* 75 25Bijstand* 84 16Totaal 26 74

*Deze percentages zijn indicatief omdat ze gebaseerd zijn op minder dan 25 respondenten. In de referentiegroep zit 68% van de WW-ers onder de armoedegrens en 90% van de uitkeringsgerechtigden

Aantallen huurders in armoedeVijfhoek Huurderskoepel

Aantal huurders in armoede

Aantal huurders in armoede

Loondienst 358 566AOW/pensioen 218 480WW 95 231Bijstand 414 323Zelfstandige 37 80Totaal 1.122 1.680Bij de Vijfhoek leven 1.122 huurders in armoede. Daarvan hebben er 414 een bijstandsuitkering en 358 werken in loondienst.Bij de Huurderskoepel leven 1.680 huurders in armoede. 566 van hen werken in loondienst en 480 hebben AOW/pensioen.

Armoede naar leeftijdVijfhoek Onder de

armoedegrensBoven de

armoedegrens

% %Jonger dan 35 jaar* 26 7435 tot 55 jaar 41 5955 tot 65 jaar 28 7265 jaar of ouder 5 95Totaal 20 80*Deze percentages zijn indicatief omdat ze gebaseerd zijn op minder dan 25 respondenten.In de referentiegroep leeft 34% van de jongere huurders onder armoedegrens.

Armoede naar woonduurVijfhoek Onder de

armoedegrensBoven de

armoedegrens

% %Korter dan 5 jaar 33 675 tot 10 jaar 27 7310 jaar of langer 11 89Totaal 20 80

Conclusie: onder huurders met een kortere woonduur is vaker armoede dan onder huurders met een langere woonduur.

Isolatie en kwaliteit van de woning

Aanwezigheid isolatieVijfhoek Huko Referentie

Een cv-installatie 94% 97% 94%Dubbel glas in de woonkamer 97% 98% 96%Dubbel glas in de keuken 86% 84% 83%Dubbel glas in de slaapkamers 84% 83% 76%Isolatie van de muur (spouw) 61% 68% 64%Isolatie van de vloer 41% 41% 36%Isolatie van het dak 47% 43% 48%Isolatie van de gevel aan de buitenzijde 44% 45% 44%

Er zijn beperkte verschillen in aanwezige isolatie (spouwmuurisolatie en vloerisolatie). Er is veel verbetering mogelijk. Uit nadere analyse blijkt dat armen niet in woningen met minder isolatie te wonen. Slechts 12 procent van de huurders kent het energielabel van de huurwoning.

Type cv-installatie

Vijfhoek HukoReferenti

eEen collectieve cv/ blokverwarming 25% 2% 10%

HR-ketel 52% 76% 67%VR-ketel 11% 11% 12%CV-ketel zonderwarmwatervoorziening 1% 1% 1%

Anders - - 1%Onbekend 11% 11% 10%Ongeveer driekwart van de huurders heeft een HR-ketel of collectieve verwarming.

Mening over de woning(slecht/onvoldoende)

Mening over de woning(slecht/onvoldoende)

Intermezzo kwaliteit woning

We hebben nadere analyses gedaan. Daaruit blijkt dat armen niet in woningen met minder isolatie wonen. Bij de Vijfhoek zijn armen wel vaker ontevreden over de verwarming, ventilatie, warmte-isolatie, huurprijs in relatie tot de kwaliteit en servicekosten in relatie tot de kwaliteit.Bij de Huurderskoepel zijn de armen juist vaker ontevreden over de verwarming en de onderhoudstoestand van de woning. Bij de grafieken over de kwaliteit van de woning maken we een vergelijk naar twee bestanden: een bestand met de mening van vele duizenden huurders uit het hele land en met de referentiegroep. De referentiegroep is met een * gemarkeerd.

Betaalbaarheid

Relatie woonlasten – inkomen

De woonlasten zijn: Vijfhoek Huko Referentie

% % %Hoog gezien mijn inkomen 63 68 67Passend gezien mijn inkomen 35 31 31Laag gezien mijn inkomen 1 1 1Anders 1 1 1

Ongeveer tweederde van de huurders vindt de woonlasten hoog gezien het inkomen. Uit nadere analyse blijkt dat bijna 90 procent van de huurders onder de armoedegrens de huur hoog vindt in relatie tot het inkomen en dat bij de huurders boven de armoedegrens 60 procent dit vindt.

BezuinigingenVijfhoek Huurderskoepel

89 % moet bezuinigen 91 % moet bezuinigen

Top 5 zaken waarop bezuinigd wordt

Kleding 86% 85%Uitgaan 76% 78%Vakantie 74% 74%Dagelijkse boodschappen 73% 73%Abonnementen van kranten en tijdschriften 73% 71%

Toelichting bij bezuiniging - I

Respondenten omschrijven hun armoede duidelijk

‘Ik ben nu zo ver dat ik de verwarming dit jaar niet aan kan doen en geen licht verbruik en bijna geen tv kijk, 3 uur per week. ik doe er alles aan om in mijn woning te kunnen blijven wonen, maar het ziet er niet rooskleurig uit‘Ik bezuinig op zowat alles wat ik gebruik of heb om nog rond te kunnen komen. Heb geen tv of telefoon abonnementen, geen kranten, geen verzekeringen, behalve de meest noodzakelijke. Verder durf ik niet meer naar de dokter, zodat ik mijn eigen risico niet hoef aan te spreken!’

Toelichting bezuiniging - II

Mensen doen niet meer aan sociale participatie

‘abonnementen heb ik niet..ben geen lid van een vereniging..ga niet uit..ga niet op vakantie..’

En ook werkende mensen zitten in armoede‘Zoveel mogelijk opgezegd of aangepast. Vakantie zit er niet in, alles is duurder geworden. En dat als eenverdiener is best moeilijk. Werk fulltime en kan niet meer werken , werk de uren waar het meeste ORT. voor word vergoed. Geen abonnementen geen luxe. Maar ik red het nog en daar ben ik heel trots op!!’

Maakt u zich er zorgenover of u de huur kunt opbrengen?

VijfhoekHuurders

koepel Referentie% % %

Onder de armoedegrens 69 80 77

Boven de armoedegrens 55 55 56

Totaal 58 61 61

Ongeveer driekwart van de huurders onder de armoedegrens maakt zich er zorgen over of ze de huur kunnen opbrengen. Meer dan de helft van de huurders boven de armoedegrens maakt zich daar zorgen over.

Inkomensontwikkeling

VijfhoekHuurders-

koepel ReferentieIk verwacht dat: % % %Mijn inkomen stijgt 4 4 4

Mijn inkomen gelijk blijft 36 33 36

Mijn inkomen daalt 51 50 51

Ik heb geen idee 8 12 9

De helft van de huurders verwacht dat het inkomen daalt. Uit nadere analyses blijkt dat bij huurders boven de armoedegrens bijna 60 procent verwacht dat het inkomen daalt.

Conclusies woonlasten

Er is een flink probleem met armoede onder de huurders: 20 procent (bij de Vijfhoek) à 27 procent (bij de Huurderskoepel Schagen en omstreken) van de huurders leeft nu al in armoede.De kans op armoede is het grootst bij de huurders tussen de 35 en 65 jaar, huurders met een korte woonduur (tot 5 jaar), huurders met kinderen en huurders met een bijstandsuitkering.De in omvang grootste groepen die in armoede leven zijn mensen in loondienst en uitkeringsgerechtigden. Het grootste deel van de armen behoort tot de primaire doelgroep.

Conclusies woningkwaliteit

Er is een flinke slag te slaan in het verbeteren van de isolatie van de woningen. De best gewaardeerde punten aan de woningen zijn de verwarming en de onderhoudstoestand.De minst gewaardeerde punten zijn de warmte-isolatie en de relatie tussen de huurprijs en de kwaliteit Bij de Vijfhoek zijn armen relatief vaak ontevreden over de verwarming, ventilatie, warmte-isolatie, huurprijs in relatie tot de kwaliteit en servicekosten in relatie tot de kwaliteit.Bij de Huurderskoepel zijn de armen juist vaker ontevreden over de verwarming en de onderhoudstoestand van de woning.

Conclusies betaalbaarheid

90 procent van de mensen is de afgelopen twee jaar gaan bezuinigen op de uitgaven. Mensen bezuinigen het vaakst op het kopen van kleding, vakantie, uitgaan, dagelijkse boodschappen en abonnementen op de krant en tijdschriften. Van de armen maakt bijna driekwart zich er zorgen over of ze de huur kunnen opbrengen. Van de mensen boven de armoedegrens maakt ruim de helft zich daar zorgen over.Bij het voeren van een boveninflatoir huurbeleid zal de armoede toenemen. Van de mensen boven de armoede grens verwacht 58 procent dat het inkomen daalt. De uitkomsten zijn in lijn met andere uitkomsten (ABF, RIGO).

Vervolg

Welke rol ziet Wooncompagnie?

Op naar de gemeenten!

Rol energiebesparing?

Terugkoppeling naar huurders en naar het panel

Contact opnemen met kandidaten

Vervolg

‘SAMEN ER IETS MEE DOEN’