Empathie in de communicatie tussen huisarts en patiënt. Een kwalitatief onderzoek.

Frans DerksenToine Lagro-JanssenJozien Bensing

Derksen F, Bensing J, Lagro-Janssen A. Effectiveness of empathy in general practice BJGP january 2013.

Inhoud

• Onderzoeksvraag

• Kenmerken onderzoeksgroep en methode

• Resultaten:

Begripsomschrijving door de huisartsen

Waardering van empathie door de huisartsen

Noodzakelijke voorwaarden

Ervaren barrières

Mogelijkheid tot facilitering

• Highlights

Onderzoeksvraag

Hoe omschrijven en waarderen huisartsen empathie? Welke zijn hun belangrijke voorwaarden en barrières? Hoe is facilitering volgens hen mogelijk?

Onderzoeksmethode

• Gerichte steekproef (Nivel)

• 150 huisartsen per brief uitgenodigd

• 100 nagebeld

• 30 interviews, audio opnames

• Tussentijds zowel inhoudelijk als qua uitvoering evaluaties verricht

• Transcripties: analyse met Atlas ti.

Onderzoeksgroep

• 30 deelnemende huisartsen

• Man/vrouw ratio gelijk; gelijk aan Ned.

• <45, 45-55, >55; boven de 55 minder als Ned.

• Stad/platteland ratio gelijk; gelijk aan Ned.

• Kenmerk: Positieve opvatting om te praten over empathie.

Begripsomschrijving

• Procesmatig!

• Een oprechte poging in te voelen wat de patiënt voelt, zich te verplaatsen in andermans gevoelens en dit begrip te communiceren met de patiënt.

Waardering

• 2 pijlers: medische kennis en empathie

• Effectiviteit voor de patiënt

• Verbetering van de relatie: smeerolie, fundament!!

• Effectiviteit voor de arts: plezier in het werk!

• Basis: een persoonlijke karaktertrek

• Nabijheid versus professionele autonomie.

Noodzakelijke voorwaarden

• Lichamelijke fitheid; ‘goed in je vel zitten’

• Geen privé zorgen

• Oprechtheid en eerlijkheid wederzijds

• Geen “ruis” op de lijn

• Geen tijdsdruk.

Ervaren barrières

• Geen ‘klik’ ervaren

Persoonlijkheidsverschillen

Agressieve patiënt

• Eigen normen en waarden

• Medische protocollen

• Cultuurverschillen

Mogelijke facilitering

• Persoonlijk

Specifieke nascholing; Intervisie/Supervisie

• Praktijk-organisatorisch

Spreekuurorganisatie; triage; meer dan 10 min.

Kleinere praktijken

• Zorg-organisatorisch

Educatie ondersteuning door ZVZ

M&I kijk en luistergeld

Kostenbesparing verduidelijken.

Highlights

• Empathie wordt hoog gewaardeerd

• Basis: een persoonlijke karaktertrek

• Meer arbeidsvreugde, meer commitment

• Nabijheid versus professionele autonomie

• Fysieke en psychische fitheid; Klik ervaren

• Intervisie! Spreekuurorganisatie! Kostenbesparend!