Emma was juist allesbehalve modernv .

Biografie stelt beeld van koningin-regèntes bij: z~probeerde vooral schandalen te voorkomen".." .. ~ ~ l

..

Meindert van der Kaaij

Bijna alle kranten presenteerden inde·historische terugblikken rond de' .inhuldiging van koning Willem-.Alexander zo'n beetje hetzelfdebeeld van koningin Emma. Acht jaarlang - van het overlijden van haarman Willem III in 1890 tot aan hetmeerderjarig worden van dóchterWilhelmina - was zij een bewust ver-nieuwende en moderne regentes.Historica Irène Diependaal stelt in

haar biografie ván koningin Emmadat dit beeld onjuist is. Van zo'n be-wust beleid is in de bronnen niets te-rug te vinden. 'In het onderzoekwaarop Diependaal onlangs promo- .veerde, kon zij nergens terugvindendat Emma het koningschap in bur-gerlijke en liberale richting omboogom het zo aan te laten sluiten bij de.veranderde verhoudingen in Neder-land. Een van de aanwijzingen voorhet beeld van een vernieuwende vor-stin was de toer die zij na 1890 methaar dochter Wilhelmina in Neder-land ondernam. Diependaal recon-strueerde voor haar boek deze bezoe-ken aan de provincie en ontdektedat die vaak kopieën waren van be-zoeken die door Willem III ~aren af-gelegd, maar dat Emma ook reageer-de op verzoeken tot bezoek.Een andere aanwijzing voor een

moderne Emma zou een actief pers-en fotobeleid zijn geweest om Wil-helmina aan populariteit bij het volkte laten winnen. Uit het archief vanhet Koninklijk Huis blijkt echter dattijdens het regentschap van Emma

Portret van Emma uit 1882

nauwelijks hofcommuniqués zijnuitgevaardigd. Dat in die jaren tochveel over Wilhelmina in de krantenkWam, lag meer aan de nieuwshon-ger van journalisten dan aan een uit-gekiend propagandabeleid. Het waseerder de terughoudendheid van hethof die leidde tot geruchten en uitge-sproken canards.Volgens Diependaal waren er wel

foto's van Wilhelmina in omloop,maar daar had ze zelden voor gepo-seerd. Een bekende foto is die waar-op zij in Friese klederdracht zit. Dieis vooral op aandringen van Friesebestuurders door de fotograàf in dehandel gebracht. Vervolgens zijn er

:),

truèagefoto's in omloop gekomenvan Wilhelmina in Zeeuwse kleder-dracht.Emma werd volgens Diependaal

vooral gedreven door conservatisme.Zij wilde alles doen om de Oranje-dynastie voor haar jonge kind te red-den. Emma wilde haar dochter zogoed mogelijk voorbereiden op hetuitoefenen van haar taken als konin-gin. Alsgevolg daarvan kreeg Wilhel-mina een volstrekt geïsoleerde op-voeding waarin zij alleen omgangkreeg met oude mannen die haar on-derwezen op verschillende gebieden.Emma reageerde eerder op de pu-.

. blieke opinie dan dat zij initieerde.Zij realiseerde zich dat het losbandi-ge gedrag van haar echtgenoot Wil-lem III het aanzien van het konings-huis aanzienlijke imagoschade hadtoegebracht. Het voorkomen vannieuwe schandalen vormde daaromveel meer een doelstelling dan hetstrèven naar een modern en populairkoningschap.,Volgens Diependaal slaagde Emmaer niet in om aansluiting ,te vindenbij de tijdgeest. Zij was afkomstigvan een piepklein Duits vorstendomen begreep niets van de omgangsvor-men van de Nederlandse aristocratie,die haar dan ook soms links liet lig-gen. Door de geïsoleerde positiè hadEmma volgens Diependaal eerder deneiging om achtèrhaalde gebruikente conserveren dan met haar tijdmee te gaan.

Irènë D1ependaal:Emma.Hoedster vanWilhelmina's erfenis. Totemboek. € 25

Koningin Emma met haar zusjes en broertje en Helene hertogin-weduwevan Albany in Arolsen (circa 1884). FOTO'S HAAGS GEM~ENTEARCHIEF