1

Eindverantwoording

De actie

De actie ‘Houd de herder bij de schapenkoppen’ is een initiatief van de Vereniging Dordrechts Museum (VDM) en de Stichting Bedrijfsvrienden van het Dordrechts Museum (BDM). Voor dit doel hebben zij gezamenlijk de Stichting ‘Thuis in Dordt’ opgericht. Na voorbereidingen in december 2016 en januari 2017 (campagnebeeld en website ontworpen, facebookpagina gemaakt, posters, flyers en brochures laten drukken), ging de actie op 16 februari 2017 van start met een kick-off waarbij waren uitgenodigd de wethouder cultuur van de gemeente Dordrecht, de directie en medewerkers van het Dordrechts Museum, de pers en leden van VDM en BDM. Hierbij zegde de gemeente een bijdrage van € 17.500 toe.

2

Op 17 februari 2017 organiseerde BDM een Cocktailparty voor de bij haar aangesloten bedrijven, o.a. met als doel de actie onder de aandacht te brengen. Hierbij waren 80 personen aanwezig.

Bij de opening van de Schoumanexpositie op 18 februari door Koningin Maxima in een volle Augustijnenkerk hebben de beide voorzitters van de Stichting Thuis in Dordt de actie onder de aandacht van de bezoekers gebracht en hebben alle aanwezigen een flyer uitgereikt gekregen.

Uit de Stem van Dordt:

3

Uit AD/De Dordtenaar:

I

In de maanden maart en april heeft de actie zich in eerste instantie gericht op de leden van de Vereniging (ca. 1.100) en de bedrijven, aangesloten bij de Stichting (ca. 120). In de maanden mei t/m september is de actie geleidelijk uitgebreid naar heel Dordrecht en de Drechtsteden.

Een overzicht van de concrete acties:

In de Kwartaalberichten van VDM in februari, mei en augustus), met een bereik van ca. 1.100 leden, is steeds ruim aandacht besteed aan de actie en opgeroepen om bij te dragen.

In de periode mei t/m september 2017 heeft VDM, in het kader van haar 175-jarig bestaan, elke twee weken wandelingen door Dordrecht georganiseerd. Hierbij werd stil gestaan op plekken waar

4

bekende kunstenaars gewoond en gewerkt hebben. Het inschrijfgeld van deze wandelingen kwam geheel ten goede aan de actie. Per wandeling hebben gemiddeld 20 personen deelgenomen.

Op 20 mei werd er met een kudde schapen en een spandoek door de stad gelopen. Deze bijzondere kick-off luidde de uitbreiding van de actie naar Dordrecht en de Drechtsteden in.

Daarbij werden visitekaartjes uitgedeeld met een sms-actie. Deze actie heeft vele kranten gehaald en de lokale TV heeft er opnamen van uitgezonden. Onder de titel ‘Schapen op het Scheffersplein’ besteedde Dordt Centraal als volgt aandacht aan de actie:

5

DORDRECHT – Een bijzonder beeld in de Dordtse binnenstad. Zaterdag liep een kudde schapen met hun herder van de Voorstraat 125 naar het Dordrechts Museum. Het vormde de start van een publieksactie voor de campagne ‘Houd de herder bij de Schapenkoppen’, waarmee de Stichting Thuis in Dordt sinds februari geld inzamelt ter behoud van de zeven monumentale kamerschilderingen Il Pastor Fido (De trouwe herder) van Aert Schouman. De actie steunen kan tot eind september door ‘HERDER’ te sms-en naar 4333. Daarmee doneer je 3 euro voor het behoud van de zeldzame doeken die oorspronkelijk zijn gemaakt voor de Voorstraat 125. (Foto’s: Thymen Stolk)

De speciaal opgerichte stichting Thuis in Dordt heeft het doel de zeven wandschilderingen aan het jarige Dordtrechts Museum te schenken namens alle Drechtstedenbewoners. De teller voor het cadeau staat inmiddels op bijna 160.000 euro. Dat betekent dat al meer dan de helft van de in totaal drie ton kostende wandschilderingen binnen is, mede dankzij een bijdrage van het Mondriaanfonds. Volgens de adviescommissie van dit fonds kan deze behangselkamer door de bijzondere kleurstelling tot het mooiste van Schouman en het beste van de decoratieve Hollandse schilderkunst uit de 18e eeuw worden gerekend.

Vanaf de Voorstraat 125 wandelde de kudde naar het Scheffersplein, waar bij Ary Scheffer de schapen even rust kregen en het publiek gevraagd werd om de actie te steunen. De wandeling ging daarna via de Voorstraat en de Nieuwstraat richting de Museumstraat waar de kudde op het gras in de tuin van het Dordrechts Museum neerstreek.

Posters, en 10.000 kleine flyers en de visitekaartjes met de sms-actie zijn door geheel Dordrecht verspreid onder kunst- en culturele locaties en horeca, alsmede onder leden van VDM en BDM en bij VVV en Dordrecht Marketing neergelegd. 5000 Grote brochures met donatiemogelijkheid zijn bij belangrijke regionale bijeenkomsten uitgedeeld, onder meer bij de officiële opening van de

6

Schoumantentoonstelling door Koningin Maxima, Rotarybijeenkomsten, de BBQ van BDM en verstuurd aan alle leden van VDM. Deze zijn ook bij vrienden en familie achtergelaten.

Vertegenwoordigers van VDM en BDM hebben alle regionale Rotary- en Lionsclubs, de Kiwanis etc. benaderd en een groot deel daarvan bezocht en een presentatie gegeven over het museum, de schilderingen en de actie.

Aan een aantal scholen in Dordrecht is gevraagd om een item over de doeken op te nemen in hun nieuwsbrief. Aan 13 horecagelegenheden is gevraagd om mee te werken aan de promotie van de actie door bierviltjes en / of servetjes. Hierop is helaas niet gereageerd. Er is een trailer van de actie gemaakt die gedraaid heeft op een digitaal scherm bij een belangrijke invalsweg vanaf de A16 Dordrecht in.

Er zijn drie nieuwbrieven verstuurd naar de leden van VDM en BDM en regelmatig nieuwsbrieven naar de donateurs.

Donateurs die via de website symbolisch een element (een hond, een schaap, een stel met kindje) hebben gekocht, hebben een certificaat ontvangen.

Er zijn artikelen/advertenties geplaatst in de Nieuwsbrief van het Bachfestival en in die van het Dordrechts Museum, in Dordrecht Maggezien en in Lifestyle Dordrecht. In het Dordrechts Museum zelf hing een groot actiebord met een donatiebus erbij.

Gedurende vier weken hebben er drie spandoeken van 5 bij 1 m. met de sms actie aan viaducten over belangrijke verkeersaders gehangen met de SMS actie voor de donatie erop.

In de maanden mei t/m september is er door vrijwilligers geflyerd bij alle evenementen in de Dordtse binnenstad, zoals de Boekenmarkt, de kunst- en antiekmarkt op het Nieuwkerksplein en het Voorstraat Noordfestival.

7

Aan de actie is in de media ruim aandacht besteed; zowel in de landelijke als in de plaatselijke pers verschenen persberichten en artikelen. Aan het eind van deze verantwoording is een overzicht opgenomen. Ook RTV Rijnmond en RTV Dordt hebben reportages aan de actie gewijd. Deze zijn eveneens aan het eind van deze verantwoording opgenomen. Uit Trouw van 28 november: De herder blijft bij de schapenkoppen Henny de Lange Dordrecht DE AANWINST In de rubriek De Aanwinst bespreekt Trouw elke week een nieuwe aanwinst van een Nederlands museum. Deze week: zeven wandvullende schilderijen in het Dordrechts Museum. 'Houd de herder bij de schapenkoppen!' Met deze slogan riep het Dordrechts Museum inwoners op de portemonnee te trekken voor de aankoop van zeven achttiende-eeuwse wandvullende schilderijen. Er zijn taferelen op afgebeeld uit het herdersspel 'Il Pastor Fido' (de trouwe herder), een van de bekendste toneelstukken uit de zeventiende eeuw. Dankzij de steun van de 'Schapenkoppen' - de bijnaam van de Dordtenaren - kreeg het Museum de aankoopsom van drie ton bij elkaar. De bevolking droeg ongeveer een ton bij, de rest kwam van fondsen. De monumentale doeken - een zogenaamde 'kamer in 't rond' - werden in 1742 beschilderd door de Dordtse kunstenaar Aert Schouman (1710-1792). Ze dienden ter decoratie van een achterkamer van een huis aan de Voorstraat in Dordrecht. Dat huis bestaat nog, maar de beschilderde doeken waren spoorloos sinds ze rond 1900 waren verkocht op een veiling. Vorig jaar werden ze na een lange zoektocht ontdekt in Engeland en keerden ze tijdelijk terug voor de tentoonstelling over Aert Schouman. Na afloop moesten ze terug, maar dankzij de aankoopactie blijven ze nu voorgoed. De behangselreeks is nog helemaal compleet en behoort tot de top van de decoratieve Hollandse schilderkunst uit de achttiende eeuw. Opvallend zijn de pasteltinten die Schouman toepaste. De zachte kleuren zijn karakteristiek voor die tijd, net als frivole taferelen. Schouman werd beroemd als de schilder van dieren en (exotische) vogels. De hond Melampo heeft hij op deze behangsels ook zo levensecht afgebeeld, dat je bij wijze van spreken zijn staart hoort kwispelen. Kamers in 't rond waren in die tijd erg populair. In Dordrecht zijn er tientallen geweest. In Amsterdam was er zoveel vraag naar, dat ze daar aan de lopende band werden gemaakt. Door verandering van smaak en mode zijn de meeste behangsels in de loop der tijd verwijderd, soms versneden en vaak verkocht. Meer dan 95 procent van de doeken is verloren gegaan, wat deze aanwinst extra bijzonder maakt.

8

De baten en lasten

Voor het overzicht van baten en lasten verwijzen wij naar: http://thuisindordt.nl/wp-content/uploads/2018/12/Jaar-en-eindverslag-2017-Stichting-thuis-in-Dordt.pdf

9

Overzicht perspublicaties

Trouw

1. https://www.trouw.nl/home/schoumans-kamer-in-t-rond-terug-in-dordrecht~a9d6d494/

2. https://www.trouw.nl/cultuur/de-herder-blijft-bij-de-schapenkoppen~a96b23a4/

AD Dordtenaar

1. https://www.ad.nl/dordrecht/kamerschilderingen-uit-1740-terug-in-de-stad-waar-ze-gemaakt-zijn~a7852e82/

2. https://www.ad.nl/dordrecht/drie-ton-voor-aerts-behang~a1eba234/

3. https://www.ad.nl/dordrecht/rijke-dordtse-kunsthistorie-in-beeld-tijdens-de-jubileumwandeling~afeec873/

4. https://www.ad.nl/dordrecht/behangselreeks-aert-schouman-blijft-in-dordrecht~aac6a1ed/

Dordt Centraal

1. http://dordtcentraal.nl/actueel/video-actie-schoumansalon/

2. http://dordtcentraal.nl/actueel/video-schapen-op-scheffersplein/

3. http://dordtcentraal.nl/cultuur/schapen-op-scheffersplein/

4. http://dordtcentraal.nl/cultuur/bridgen-schouman-actie/

5. http://dordtcentraal.nl/actueel/behangsels-schouman-blijven/

Stem van Dordt

1. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/102249/houd-de-herder-bij-de-schapenkoppen-

2. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/169371/houd-de-herder-bij-de-schapenkoppen-

3. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/236538/actie-voor-schilderij-nog-niet-geslaagd

4. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/295465/actie-geslaagd-bijzonder-behang-blijft-in-dordrecht

5. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/297940/bijzonder-behang-blijft-in-dordrecht-

10

RTV Rijnmond

1. https://www.rijnmond.nl/nieuws/151522/Dordt-wil-wandschilderijen-voor-stad-behouden

2. https://www.rijnmond.nl/nieuws/161661/Zeldzame-schilderingen-blijven-in-Dordt

RTV Dordrecht

1. http://www.rtvdordrecht.nl/unieke-behangsels-terug-in-dordrecht/nieuws/item?818625

2. http://www.rtvdordrecht.nl/geld-nodig-voor-aanschaf-wandschilderingen-schouman/nieuws/item?947170

3. http://www.rtvdordrecht.nl/schapen-wandelen-%E2%80%98kunstroute%E2%80%99/content/item?960107

4. http://www.rtvdordrecht.nl/schaapkudde-dwars-door-de-stad/content/item?960942

5. http://www.rtvdordrecht.nl/trouwe-herder-blijft-in-dordrecht/content/item?1050748

6. http://www.rtvdordrecht.nl/behangsels-schouman-officieel-in-bezit-dordrechts-museum/content/item?1051214

Overig:

https://www.mondriaanfonds.nl/gehonoreerd/dordrechts-museum-verwerft-behangselreeks-il-pastor-fido/

http://www.rtvpapendrecht.nl/kunst-en-cultuur/behangselreeks-il-pastor-fido-blijft-in-dordrecht

http://www.dordrecht.net/nieuws/2017-11-21-21290-behangselreeks-il-pastor-fido-blijft-in-dordrecht-crowdfundingsactie-en-fondsen-maken-schenking-mogelijk.html

http://078vandaag.nl/nieuws/zeldzame-behangselreeks-aert-schouman-blijft-dordrechts-museum/

http://dordtcentraal.nl/actueel/behangsels-schouman-blijven/

https://www.rijnmond.nl/nieuws/161661/Zeldzame-schilderingen-blijven-in-Dordt

https://www.ad.nl/dordrecht/behangselreeks-aert-schouman-blijft-in-dordrecht~aac6a1ed/

https://www.thymenstolk.nl/2017/11/24/behangsels-schouman-blijven/

https://drimble.nl/regio/zuid-holland/drechtsteden/47552213/zeldzame-schilderingen-blijven-in-dordt.html

Niet meegenomen zijn de vele berichten op de sociale media. Ook daar was veel aandacht voor dit prachtige werk van Schouman.

11

Trouw

3. https://www.trouw.nl/home/schoumans-kamer-in-t-rond-terug-in-dordrecht~a9d6d494/

4. https://www.trouw.nl/cultuur/de-herder-blijft-bij-de-schapenkoppen~a96b23a4/

AD Dordtenaar

5. https://www.ad.nl/dordrecht/kamerschilderingen-uit-1740-terug-in-de-stad-waar-ze-gemaakt-zijn~a7852e82/

6. https://www.ad.nl/dordrecht/drie-ton-voor-aerts-behang~a1eba234/

7. https://www.ad.nl/dordrecht/rijke-dordtse-kunsthistorie-in-beeld-tijdens-de-jubileumwandeling~afeec873/

8. https://www.ad.nl/dordrecht/behangselreeks-aert-schouman-blijft-in-dordrecht~aac6a1ed/

Dordt Centraal

6. http://dordtcentraal.nl/actueel/video-actie-schoumansalon/

7. http://dordtcentraal.nl/actueel/video-schapen-op-scheffersplein/

8. http://dordtcentraal.nl/cultuur/schapen-op-scheffersplein/

9. http://dordtcentraal.nl/cultuur/bridgen-schouman-actie/

10. http://dordtcentraal.nl/actueel/behangsels-schouman-blijven/

12

Stem van Dordt

6. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/102249/houd-de-herder-bij-de-schapenkoppen-

7. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/169371/houd-de-herder-bij-de-schapenkoppen-

8. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/236538/actie-voor-schilderij-nog-niet-geslaagd

9. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/295465/actie-geslaagd-bijzonder-behang-blijft-in-dordrecht

10. https://www.destemvandordt.nl/nieuws/algemeen/297940/bijzonder-behang-blijft-in-dordrecht-

Ook RTV Rijnmond en RTV Dordrecht hebben ruim aandacht besteed aan de actie, zie

RTV Rijnmond

3. https://www.rijnmond.nl/nieuws/151522/Dordt-wil-wandschilderijen-voor-stad-behouden

4. https://www.rijnmond.nl/nieuws/161661/Zeldzame-schilderingen-blijven-in-Dordt

RTV Dordrecht

7. http://www.rtvdordrecht.nl/unieke-behangsels-terug-in-dordrecht/nieuws/item?818625

13

8. http://www.rtvdordrecht.nl/geld-nodig-voor-aanschaf-wandschilderingen-schouman/nieuws/item?947170

9. http://www.rtvdordrecht.nl/schapen-wandelen-%E2%80%98kunstroute%E2%80%99/content/item?960107

10. http://www.rtvdordrecht.nl/schaapkudde-dwars-door-de-stad/content/item?960942

11. http://www.rtvdordrecht.nl/trouwe-herder-blijft-in-dordrecht/content/item?1050748

12. http://www.rtvdordrecht.nl/behangsels-schouman-officieel-in-bezit-dordrechts-museum/content/item?1051214

14

Tijdens de jaarlijkse BBQ van BDM is een speciale promotieactie gehouden om de aanwezigen (100) aan te moedigen te doneren.

Eind september is er te midden van de schilderingen een fundraising bridgedrive gehouden, waaraan 28 paren hebben deelgenomen.