Een digitale bibliotheek of alleen Google?

Eric SievertsUniversiteitsbibliotheek Utrechtsector Innovatie & Ontwikkeling

/Opleiding

Media, informatie & communicatieHogeschool van Amsterdam

Een digitale bibliotheek of alleen Google?

De toekomst van de gespecialiseerde bibliotheek 29 juni 2010, Leiden

inhoud

mijn perspectief: – wetenschappelijke universitaire informatievoorziening

mijn punten:– wat verwacht moderne gebruiker?– wat bieden "we" gebruiker?– wat zouden we gebruiker moeten bieden?– wat kunnen we al bieden?

Eric Sieverts | [email protected] | [email protected] | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | Leiden 29-06-2010

verwachtingspatroon van gebruikers

verwachtingspatroon van informatiegebruikers is radicaal gewijzigd door komst van zoekmachines (lees: Google )

– zoeken moet eenvoudig zijn: het kale Google interface is een de facto standaard geworden voor ons oordeel over usability van zoeksystemen

– gebruikers verwachten "instant satisfaction": het antwoord op elke vraag verschijnt direct, zonder ingewikkelde tussenstappen op het beeldscherm


kenmerken klassieke catalogi (voor fysiek materiaal)

– vooral vindhulpmiddel voor wat al bekend is

– meestal erg slecht voor onderwerpszoeken: maar een paar zoekingangen, zelfs als in een boek honderden specifieke onderwerpen aan de orde komen

– meeste OPAC's hebben nog ouderwets en ingewikkeld interface

– veel vertraging in bevrediging van informatiebehoefte

klassieke catalogus


onderwerps-zoeken ?

voorbeeld: een boek van 480 bladzijdenmet een onderwerpsindex van 14 dichtbedrukte bladzijdenmet een inhoudsopgave van 5 bladzijden

met 21 hoofdstukken en 117 paragrafen

in een catalogus beschrevenmet 1 onderwerpscategorieen 1 (daaraan identiek!) trefwoord


zelfs user-tags in Librarything bieden maar weinig meer zinvolle ingangen vergeleken met die inhoudsopgave

voorbeeld: een boek van 480 bladzijdenmet een onderwerpsindex van 14 dichtbedrukte bladzijdenmet een inhoudsopgave van 5 bladzijden

met 21 hoofdstukken en 117 paragrafen


de 21 hoofdstukken op de bijbehorende website

een paar van de 117paragrafen uit de TOC

eenvoudig interface ?

waar is het boek ?

instant satisfaction ?


??

??


maar laat niet zien dat van dit boekPDFjes van alle hoofdstukkengewoon gratis op internet staan

als je ter plekke bent, toch nog (bijna) instant satisfactionmaar wat als gebruiker thuis zit?

beter aan Google-type verwachtingen voldoen door– veel meer digitaal doorzoekbare tekst, waardoor veel

meer zoekingangen en (dus) beter onderwerpszoeken

– veel meer toonbare tekst om gebruiker op zijn minst partieel instant satisfaction te kunnen bieden

– streven naar linking/integratie met andere systemen (o.a. social tags) om meer zoekingangen te krijgen

– streven naar linking/integratie met andere systemen om aanvullende informatie over gevonden items te kunnen tonen (om instant satisfaction beter te benaderen).

hoe aan verwachtingen voldoen


4-5 jaar geleden:• Roy Tennant : If your system is more difficult to

search and less effective than Amazon.com (and whose isn't?), then you have work to do. Stop asking for minor tweaks from vendors. After all, you can put lipstick on a pig, but it's still very much a pig.

• Marshall Breeding [parafrase] : Terwijl de producten van commerciële leveranciers van bibliotheek-software niet meer aansluiten op de wensen van onze klanten, stoppen zij al hun energie in het overnemen van concurrenten, in plaats van in innovatie.

maar sindsdien wel al wat veranderd

uitspraken over bibliotheeksystemen


digitaal materiaal kan van nature al veel meer mogelijkheden bieden

– voor onderwerpszoeken (als het vooral tekst is)

– voor directe bevrediging van informatiebehoefte

maar ook daar een paar randvoorwaarden

de digitale collectie


randvoorwaarden bij digitaal materiaal:

– zorg voor eenvoudig zoekinterface dat liefst in één keer alle relevante materiaal (ook fysieke?) doorzoekt; liever "integrated search" dan "federated search"

– zorg dat gebruiker wordt ondersteund bij verruimen en verfijnen van zoekresultaat (o.a. faceted search)

– garandeer zo goed mogelijke instant satisfaction -zorg dat gebruiker niet telkens om inlogcodes wordt gevraagd bij opvragen van gelicentieerd materiaal (single sign-on)

de digitale collectie


vaak:

veel afzonderlijke bestanden

elk met eigen interface

federated search (metasearch)

of

integrated search (zoekmachine)

bij "federated search" vaak niet veel echt gelijktijdig

en • interface ook niet altijd

even eenvoudig• resultaten meestal niet

samengevoegd

bij "integrated search" • automatisch alles wat erin zit

gelijktijdig doorzocht• met eigen "zoekmachine"• eenvoudig interface mogelijk

verfijning achteraf mogelijk (faceted search) • aard van materiaal • digitale full-text of niet• catalogus zit er ook in• zoekterm-suggesties• andere formele kenmerken

"localisation tool" dat vooral was gericht op de fysieke collectie (waar klassieke catalogus voor bedoeld was)

evolueert tot een "discovery tool" dat vooral ook gericht is op de digitale collectie (zoals we van Google gewend zijn geraakt)

evolutie


hoe met Google mania om te gaan

vraag was eigenlijk hoe je als informatie-aanbieder reageert op Google-monopolie op informatie zoeken of wel:

hoe zorg je dat je informatie gebruikt wordt ?

• "concurreren" met Google:maak je eigen zoeksysteem aantrekkelijk genoeg

• door unieke content• door eenvoud en gemak

• aansluiten bij Google:zorg dat je informatie (ook) in Google komt

tot besluit


aansluiten bij Google ?

dat gebeurt al met de inhoud van o.a. • Worldcat (catalogus van >10.000 bibliotheken wereldwijd)

• Pubmed (medisch wetenschappelijke database)

• catalogus Wageningen UR

• ....

door afspraken en technische trucjes, zoals– metadata laten harvesten

– zoekmachinecrawler via speciale sitemap doorlinken naar hele inhoud van database


aansluiten bij Google ?

maar ik zie wel potentieel probleem:

hoe zit het met de schaalgrootte?• hoe komen "jouw 200.000 items" nog bovendrijven

tussen 400 miljard items in Google? (homeopathische verdunning van 1 op 2 miljoen: 0,5 ppm!)

• ook als gebruikers de “goede” zoekvraag stellen?• moet je "search engine optimalisatie" gaan doen?

toch schijnen gebruikers in Google vaak items uit catalogus van Wageningen UR tegen te komen en zo toch weer op die site terecht te komen


nog vragen?

final remark :libraries should stop being grocery store and start being kitchen for a new creative economy

© Joan Frye Williams (at ALA 2010)

foto's: Universiteitsbibliotheek Uithof | cc Eric Sieverts

Een digitale bibliotheek of alleen Google?

Technology

Transcript of Een digitale bibliotheek of alleen Google?