Een avondje etsen

Workshop MTD

24 april 2008

Gerolf Peeters

Overzicht van de workshop

Theorie: Wat is etsen? Het etsprocédé andersom Het etsprocédé in werkvolgorde

Praktijk: Transparant maken: Hoe? Belichten: lampen in de kast Belichtingstijd bepalen: Hoe? Ontwikkelen en etsen Zelf een ets-en ontwikkeltank maken Materialen: waar verkrijgbaar?

Vragenuurtje (dit mag ook tussendoor)

Theorie: Wat is etsen?

Etsen = gedoseerd metaal aanvreten Etsen deed men lang geleden ook al Gevaren bij het werken

– Voor eigen lijf en leden– Voor je omgeving– Voor het milieu

Theorie: Het etsverhaal andersom…

Wat willen we bereiken? Dit is een “ja, maar” verhaal… Etsen – ja, maar niet alles. Dus: afschermen Rechtstreeks aanbrengen? Langs twee zijden afschermen De fotografie komt te hulp Complementaire transparanten

Theorie: Het etsproces…

Plaat Laag Afdekken Glasdruk Licht Ontwikkelen Etsen

Theorie etsen: Het ontwerp

Tekenen – met de hand? Etsbestendige stiften, goed voor PCB’s Dubbelzijdig, veel PCB’s? De computer helpt ons – hoe? Printer: Laser, kopieerapparaat of inktjet ?

Theorie etsen: Fotografisch?

Lichtgevoelige laag: Positief of Negatief ? Laag: Zelf aanbrengen of Kant-en-klaar?

UV-licht: wat is dat?

Theorie etsen: Fotografisch?

Contact-afdruk: ZWART-wit Lichtbron, strooilicht, diffusie, …

Fotografie = belichtingstijd (te meten) Fotografie = ontwikkelen (loog, base, …)

Theorie etsen: Het etsen zelf

Bijtende producten – niet zonder risico! Egaal etsen: overal evenveel – hoe? Onder-etsing, let er op

Bewegen: mechanisch of met de hand? Wanneer stoppen? Commerciële toestellen – schuim, …

Praktijk etsen: Transparanten maken

Computer-tekenen – bij voorkeur Hou rekening met je plaat-afmetingen Positieve of negatieve transparant? Contactafdruk, dus gespiegeld Uitlijnings-markeringen Frame-vasthouders voorzien Afdrukken (inkjet, kopie, laser) Kopie/laser: kan je na-zwarten met OI-inkt Uitlijnen en de transparant-enveloppe

Praktijk etsen: Transparanten maken

Een eenvoudig voorbeeld:

Praktijk etsen: Belichtingsapparaat

Streven parallel licht: grote afstand nodig… Streven hoog vermogen: korte afstand nodig… UV-lampen (zon, gloei, buis, …) Dubbelzijdig, dus symmetrisch licht UV-licht: af te schermen voor je ogen Kontaktafdruk: fotokaders-klem Timer – de investering waard Op maat snijden van je metaalfolie

Praktijk etsen: Licht in de kast

Praktijk etsen: Belichtingstijd meten

Belichtingstijd hangt af van:– Lichtbron (afstand, kwaliteit, slijtage)– Gevoeligheid foto-laag

Test-transparant: snel gemaakt Per minuut afdekken / belichten Ontwikkelen en aflezen

Praktijk etsen: Ontwikkelen

Effect belichting: zichtbaar na ontwikkelen Met alkalisch product (loog, base,…) 1% NaOH = efficiënt, beperkt houdbaar,

bijtend In een bad, schommelen, controleren Verwijderen halfontwikkelde laag Tot het metaal “blank” is: lang genoeg, dus!

Praktijk etsen: Het etsen zelf

Met zuur product (FeCl3, H202/HCl, …)

20% Na2SO4 = efficiënt, beperkt houdbaar Best verwarmen (maximum 60°) Eerste controle op gelijkmatige start In etsbad, schommelen, draaien, controleren Tot het gewenste “weg” is: niet te lang, dus! Laklaag verwijderen: overbelichten + NaOH

Praktijk etsen: Etsapparaat-wensen

Zowel voor etsen als ontwikkelen Doorzichtige, chemisch bestendige bakken Produkten bewaarbaar in het toestel Minimumformaat: 10x16 (Eurocard) Eén liter per tank, vertikale ophanging Verwarming in etsdeel Beweging in beide tanks Verplaatsbaar, veilig, onderhoudsvriendelijk

Praktijk etsen: Etsapparaat-delen

Aquariumwinkel:– Luchtpomp – Kraantje, slangen– Terugslagklep– Verwarming

Voorraaddozen Hout, handvatje, schroeven,… Elektriciteit

Praktijk etsen: Etsapparaat maken

Kast Terugslagklep Luchtpomp Driewegkraantje Luchtleiding tanks Deksels bewerken Plaathouders

Praktijk etsen: Etsapparaat vullen

2x 1 liter gedistilleerd water Eén koude liter verdelen Eén gekookte liter erbij Beluchten Poeders bijkappen Afvalverwerking:

– Neutraliseren– Filteren

Praktijk etsen: Waar haal je wat?

Transparanten: goede! Staedler Lumicolor 100µ Lampen:

– Gelaatsbruiner– Conrad.be (530697)– www.saemann-aetztechnik.de

Plaatjes: Positiv20 van ContactChemie of…– Bungard (via Conrad.de, 529060 – 62)– www.saemann-aetztechnik.de

NaOH: “Seno” of soda of ontstopper Na2SO4: “Seno fijnetskristal” of “in’t groot”

We danken U voor de aandacht