Examenvragen

1. Bespreek Alberti en tijdgenoten 1450

Renaissance in Firenzetijdgenoten Brunelleschi en Filarete

Alberti Heeft samen met Brunelleschi de renaissance gestalte gegeven. Hij denkt na over de klassieke ordes op intellectueel vlak.Traktaten: “de pictura” over schilderkunst

“de re aedificatoria” over goede regels architectuur, theoretisch

Vb Santa Maria Novella; San Sebastiano; Sant Andrea; Palazzo Rucelai

BrunelleschiWas goudsmid en bestudeerde constructies in Rome. Hij bestudeerde twee gebouwen en bracht ze samen. De basis van het moderne perspectief. Men verandert het denken op stedelijk niveau.

Vb San lorenzo; Pazzi-kapel en Sancto Spirito

Averlino FilareteMeer in Milaan dan in Firenze. Was architect, schrijver en beeldhouwer. Ging naar Milaan werken voor graaf Sforza en moest ideale stad ontwikkelen de Sforzinda genaamd. Alleen de Ospedale Maggiore is verwezenlijkt.

2. Bespreek Durand 1800 en alle traktaten bij de fransen

In 1795 werd l’école polytechnique opgericht. Het draait niet om discussies maar om systemen voor de ingenieurs. De staat had vele nieuwe gebouwen nodig in een korte periode.Durand had gestudeerd bij Leroi die als eerst een catalogus opgesteld had van gebouwen naar typologie. Hij stelde gebouwen naast elkaar en bekeek evolutie. Zo kon hij makkelijk dingen besluiten. Durand deed mee aan 2de

Grand Prix de Rome en bereidde publicatie voor maar werd nooit uitgevoerd.

“Recueil et parallèle des édifices en tout genre, anciens et modernes”Uit 1800. Verzameling en vergelijking van alle soorten gebouwen. Visuele vergelijking en opleiding op geavanceerde polytechnische schaal. Vitruvius werd aan de kant geschoven. De essentie ligt in het ontwerpproces. Rondelet met ‘Traite théorique et pratique de l’art de bâtir’

“Précis des lecons d’architecture données à l’école ploytechnique”Architectuur dient de samenleving en heeft openbaar nut. De methode is het combineren van alle mogelijke elementen. Het

is een catalogus van oplossingen. Geen fantastische architecten of ingenieurs maar wel op grote schaal.

De architectuur volgt de wetenschap met een eeuw achterstand. Durand geeft architectuur nieuwe taken en doel valt samen met nut. Architectuur wordt efficiënt en snel inzetbaar.

3. Bespreek Lequeu 1800

De kritiek op de verlichting door mensen op de rand van de maatschappij. Alfons François: De SadePornografie; subversie ligt in de manier hoe hij de ideeën van de Encyclopedie radicaliseert. De ruimte is een belangrijk aspect van de persiviteit. Veel retoriek, geen architectuur parlante.

Charles Fourier“community” waar gezin centraal staat, sociaal programma voor nieuwe maatschappij en productie is in handen van de samenleving.

Jean-Jaques LequeuAls zoon van schrijnwerker geen toegang tot aristocratische instellingen. Hij was een goeie tekenaar. Hij had veel kritiek op Ledoux omdat deze traktaat schrijft om zichzelf te redden. Lequeu was voorstander klassieke orden en protesteerde tegen Ledoux en Boullée met tekeningen. Hij wou terugkeer naar absolute natuurlijkheid van het leven.Hij ontwikkelde parallelle encyclopedie over zijn eigen kunnen; het tekenen. Toepassen analyses van machines op mens. Hij vertaalt analytische aanpak van kennis en past ze toe op de vrouw want dit ontbreekt in de encyclopedie. “l’architecture civile” nooit gedrukt/gepubliceerd.

Gebouwen worden altijd afgebeeld als een gezicht; frontaal. Commentaar op de architeture parlante met zijn koeienstal in vorm van koe. Hij overschrijd alle regels van de architectuur. Hij heft de regels op, een totaal vrijkomen van alle normen!

4. Bespreek Piranesi 1770 Kaipah

Kunstenaar“Prima parte di Architettura e Prospettive” gravures op 12 stenen platen.“Carceri d’invenzione” etsen van kerkers en fantasie werkt later op verder.“Vedute di Roma”stadsgezichten van Rome die hij verkoopt in zijn winkel.“Opere varie” gehele werk met herziende etsen en veel fantasie.

ArcheoloogHij toont het effect van de tijd op de monumenten.“Antichità romane” bestaat uit 4 volumes en ontleed de karakteristieken van Romeinse gebouwen. 2 van de 4 gaan over graftombes (vernieuwend). Wilde tonen dat Romeinse architectuur veel complexer is dan men dacht. Zeer visuele communicatie.

“Campo Mars” marmeren plan van Rome met veel fantasie-elementen.

Ingenieur1 van de 4 delen gaat over aquaducten. Hij was bekend met constructietechnieken en hield zich bezig met technisch vernuft zoals funderingen. Vindt Griekse cultuur minderwaardig aan Romeinse (i.t.t. die tijd)

PolemistMarc Antoine Laugier schreef “Essai sur l’architecture” en vertelt over primitieve mens met hutje = essentie van architectuur. (purificatie)Maar zou plagiaat zijn van Carlo Lodoli.

“Della Magnificenza” het verdedigen van superioriteit van Romeinen. Want Romeinen ontleden van Etrusken en zij van Egyptenaren. De Grieken zijn slechts lege elegantie. Romeinse ingenieurs zouden beter zijn.

Piranesi wordt aangevallen door Mariette en antwoord terug “aut cum hoc, aut in hoc” (ofwel de praktijk van architect ofwel getater van iedereen die moeit?). Het bevat kritiek in dialoogvorm.

ArchitectGroot grafisch project over zijn ideeën over architectuur. Eigen groot marmeren reconstructieplan van Rome gebaseerd op het echte maar dan met enorme complexiteit en fantasie. Het is meer een verzameling monumenten dan een stad. Hij wil Romeinse traditie voortzetten.

HandelaarVerkocht zijn boeken en etsen en gebruikt archeologische elementen om nieuwe vazen te maken. Oude artefacten mochten land niet verlaten maar delen (of nieuw samengestelde dingen) wel. Maakte er ook een catalogus van die hij mee verkocht.

Vb. Claude Lorrain maakte idyllische schilderijen van Rome. Piranesi doet een radicale versie van de realiteit achter de Verlichting.Werd begraven in enigste kerk die hij bouwde (Santa Maria del Priorato) onder een van zijn vazen. Later stond deze in het Louvre.

5. Bespreek globale kenmerken ontstaan Renaissance in Rome

Hoogrenaissance in RomePaus Nicolaas V wou van Rome de meest prestigieuze stad van de renaissance maken. Hij nodigde wetenschappers, schrijvers en kunstenaars uit en liet veel boeken van Grieks naar Latijn vertalen in de bibliotheek van het Vaticaan.Paus Julius II neemt risico’s en geeft kunstenaars veel maar wil kunst tot belangrijkste institutie maken waarop macht steunt.Paus Leo X liet de Stanze die Rafaello schilderen (hoog-renaissance).Einde renaissance is Maniërisme.

6. Beschrijf het belang van Mies van der Rohe voor de 20ste

eeuwse architectuur

Achtergrond in Duitsland: Expressionisme (krachtige kristalvormen)Vormgeving en Industrie: Deutsche Werkbund laat kunst en handel samenbrengen om het industrieel proces te beheersen als een ontwerpproces. Mies van der Rohe komt uit de studio van Peter Behrens (net als Gropius en Corbusier).

Naoorloogse periode in Berlijn: Komt in contact met expressionisten en dadaïsten. Komt met Hochhaus af; helemaal in glas en totaal anders.Benaderd wolkenkrabber als readymade. Hij herleid het tot zijn essentie (in vgl met Amerika). Wolkenkrabber is technische vorm en architect moet nieuwe artistieke antwoorden bieden. Respect voor het technisch kunnen en kritiek op decoratie.

Glas Hochhaus wordt in tijdschrift Bruno Taut getoont. 1ste dada-tentoonstelling: Mies ziet beeld Flatironbuilding van Burnham en wil de slanke vorm en abstrahering van de klassieke monumentaliteit. Geometrische vormen.

Vervangt wolkenkrabbermassa door glas:Toont skelet: monumentaliseertKristalfiguur (duitse avant-garde)Bouwterrein maximaal bezetten

Pure vorm is nauurlijke vorm: profiel van mens en schedel.

bouwende MIES mediatieke MIESdie villa’s (shinkeliaans) Glas Hochhaus

Mies herdenkt de villatypologie radicaal. Appartementsgebouw Weissenhof Siedlung om woningtekort na de oorlog 1927 op te lossen. Technisch is het niet nieuw maar toont wel nieuwe manier van huis indelen. Met panelen.Haus esters en Haus Lange waren mineurwerk maar is complexe structuur en lijkt op ordinaire baksteenbouw. Villa Tugendhat is luxueuze versie van Weissenof Siedlung met veel doorzichten en maar twee verdelende wanden. Er is bijna geen techniek zichtbaar, enkel het plezier ervan wordt getoont.Barcelonapavilioen is meest iconisch en is puur radicaliserend. Toont geen materialen van Duitsland maar wel waartoe men in staat was. Het verschijnt in een boek van Hitchcock en op een tentoonstelling in New York 1920 bekend in de VS.

Mies in de VS:

Krijgt heel veel uitnodigingen van VS maar accepteert pas in1937 als situatie onder Naziregime onhoudbaar wordt. Bouwt villa gebaseerd op Tugendhatvilla en ziet mooie natuur in VS.

Illinois institute of Technology: wordt er directeur van departement of architecture van het IIT en past grammaticale behandeling toe. Farnsworth house is volledig open, open hoeken en maar 1 vast deel, is te open voor de klant.Seagram building heeft donker glas en brons en maar 25% opp gebruikt. Toronto Dominion center met twee grote torens, rust en kwaliteit. Crown hall brengt de structuur naar buiten via 4 portieken.Neue Nationalgalerie gooit alles volledig open.

Mies in Duitsland Mies in de VSmeubelontwerperwolkenkrabber is readymade geometrisch en puurzweert decoratie afvernieuwen idee over wonen

DOEL: woning tekort oplossen

wolkenkrabber is rationaliseringglazen torens en transparantspiritualize the thechnologicalmaterialisme en idealisme samentechnologie en kunst tot bouwkunst

DOEL: streven naar geest

7. Vergelijk de verschillen tussen de Italiaanse en Franse Barok. Situeer in tijd, geef protagonisten en gebouwen.

ItaliaansBegon met pontificaat van Sixtus (1590) om gelaat Rome te veranderen. Introduceren nieuwe assen en verplaatsen obelisk. Vroege barok tot 1620Hoogbarok 1620-1670 (3 barokarchitecten sterven)Kunst kruisafname Jezus wordt clair-obscur en vol actie. Plafondfresco’s gaan van taferelen binnen de kaders naar open lucht en perspectieven.Einde barok is absoluut theatraal.

Vb Bernini : David, extase Theresa, Sant Andrea al QuirinaleVb Borromini: Sant Ivo Alla SapienzaVb Guarini: Capella della Santissima Sindone

FransSowieso minder barok meer klassiek.Onder Louis XIV hele transformatie in Parijs en Frankrijk algemeen.Jean Colbert richt l’Académie Royale Architecture op (1671).

Vb André Le Nôtre: tuin VersaillesVb Le Vau: tuingevel Versailles en Louvre samen met Perrault en Le

Brun

8. Situeer maniërisme

1520 einde Renaissance, dood Raffaello en dramatische tijd voor Rome.

Schisma, chaos en plunderingen, idee gouden tijd onderuitgehaald, geen harmonie meer …

Italiaanse ‘maniera’ = eigen karakter of na te streven kwaliteit. Maniërisme = overgang renaissance naar barok (1520-1600)

Kenmerken: veronachtzaming bestaande visieOverdreven benadrukking tot onnatuurlijkheid

Vb Giulio Romano: Palazzo del TéVb Rosso Fiorontino: PUUR maniërisme

= elegantie, mengen architectuur en sculptuur, antropomorfe vormen, veel afwijkingen.

9. Wat waren de onderdelen van een opleiding van een architect in de Gotiek?

Typisch kenmerk van de Gotiek = driedelingStructurele benadering

Skeletbouw, lineariteit door kruis-rib, luchtbogen, lancetramen en skelet van glas.

Visuele benaderingDeel van de beeldende kunsten, dynamisch en levendig. Belang van de lijn, dynamiek, belang van licht.Immateriële architectuur = glasZuilenorde: pilier cantonné

Symbolische benaderingDrager van gotiek is historisch religieuze context:: hemelse licht en lichtheid ingeënt op de scholastiek. Architectuur van het licht, mystiek en wetenschapWisslewerking Schholastiek en Gotiek

10. Scherts belang Alberti voor architectuurgeschiedenis

Heeft samen met Brunelleschi de architectuur gestalte gegeven. Hij dacht na over de klassieke orden. Hij zoekt binnen bestaande structuren naar verbeelding en creativiteit. Hij heeft zijn eigen stijl maar weet de oude te respecteren. Weet ook hoe harmonie te vinden tussen oud en nieuw. Hij creëerde een nieuwe kijk op toepassen van tradities en compromissen.

11. Schets bondig het belang van Sullivan voor de architectuurgeschiedenis

Louis Sullivan 1856-1924Neemt historische dimensie in zijn gebouwen op: referenties naar Romaanse architectuur. Zoekt naar architectuur die over de geschiedenis heengaat.

Wainwright building: enorme vegetatieve in kroonlijst, horizontale sokkel en verticale schacht, enorm raffinement.Carson Pirie: droge bovenbouw, decoratie in sokkel.

12. Verschil Borromini en Bernini

Actief rond 1650.BerniniSchilder en beeldhouwer die veel vernieuwingen brengt. Barok dus veel beweging, emotie en dynamiek. Realiseert het bel composto = het laten vervagen van grenzen tussen decoratie en architectuur.

Vb Sant Andrea Al Quirinale ellipsvormig, korte as is hoofdas

BorrominiVeel complexer dan Bernini maar wel goedkoper want gewone witte muren. Hij zorgt voor ritmiek en eenvoud.

Vb Sant Ivo Alla Sapienza Complex maar goedkoop

Bernini Borrominisimpele vormenrijk gedecoreerd en beschilderdzeer duur combi met schilder en beeldhouw

complexe vormeneenvoudige witte murengoedkoop complex maar toch rustig

1450 BrunelleschiFilareteAlberti

San LorenzoOspedale MaggioreSanta Maria Novella

Renaissance

1485 BramanteGiorgio MartiniCodussi

TempiettoRoccaPalazzo Loredan

1500 LombardoDa Vinci

Scuola grandeuitvinder…

1540 BuonarottiSansovino

Porta PiaBibliotheek San Marco

1560 Palladio Villa Malcontenta1650 Boromini

Le NôtreBernini

Sant’Ivo alla Sapienzatuin VersaillesSant Andrea al Quirinale

Barok

1750 SoufflotPiranesi

PanthéonSanta Maria del priorato

Neo-classicisme

1780 LedouxBoullée

koninklijke zoutziederijcenotaaf voor Newton

1800 LequeuDurand

Architecture civileRécueil et parallelle

VerlichtingNeo-cl.

1850 SchinkelRuskin

SchauspielhausThe stones of Venice

Neo-cl.Vict. Gotiek

1900 EiffelGaudiHoffmanWagnerHorta

EiffeltorenSagrada FamiliaSenatoriumPostspaarbankHôtel tassel

ModernismeArt nouveauModerniteitModerniteitArt nouveau

1910 LoosBehrensWright

villa MüllerAEG turbinenfabriekFallingwater house

tegen art n.expressionismemoderniteit

1920 RietveldPoelzigSchindler

SchröerhuisSchauspielhausLovell Beach House

internationaalexpressionismeCSH program

1930 NeutraMies van der RoheLe Corbusier

Lovell Health houseVilla Tugendhatvilla Savoye

CSH programexpressionisme?

1960 EamesKoenig

Eames houseStahl / Bailey house

CSH program